Kinh Hoa Nghiem

PL -2549
KINH HOA NGHIEÂM

QUA THI CA
SAÉC TÖÙ TOÅ ÑÌNH MINH TÒNH
Quy Nhôn – Bình Ñònh
(Ñöôïc trích trong Kinh Hoa Nghieâm
do Hoaø Thöôïng Thích Trí Tònh – Vieät dòch )
Trích dòch thô : Thích Giaùc Haïnh
1
Kính göûi Thaày Giaùc Haïnh
Ñoïc caùc baûn Vieät hoùa thi keä Kinh Phaùp Hoa ,
giôø thì ñeán Kinh Hoa Nghieâm cuûa Thaày , hay dôû
toâi xin ñeå qua moät beân ñaõ .
- Taùn thaùn chí nguyeän tu hoïc tuoåi treû cuûa
Thaày
- Nguyeän caàu Giaùc Linh Sö OÂng saùng laäp Toå
Ñình Minh Tònh gia hoä Thaày ñaït chí nguyeän
cao caû .
Coâng ñöùc voâ bieân .
Sa moân Thích Ñoãng Quaùn
2
Lôøi giôùi thieäu
Vieäc phieân dòch boä Kinh Hoa Nghieâm , töø chöõ Hôùn
ra Quoác ngöõ , hoaëc töø nguyeân aâm ra nghóa “ tieáng Vieät
“ thì ñaõ ñöôïc nhieàu vò Cao Taêng phieân dòch ; Rieâng
dòch ra Thi Ca thì döôøng nhö coù ít ; coù ít ôû ñaây khoâng
coù nghóa laø khoâng coù khaû naêng , maø chöa coù cô hoäi.
Nay , Thaày Giaùc Haïnh phaùt taâm vôùi khaû naêng cuûa
Thaày , dòch boä Kinh Hoa Nghieâm ra Thi ca – Vieäc laøm
naøy ñaùng khen ngôïi..
Tuy nhieân , Thaày caàn phaûi xem laïi nhieàu laàn hoaëc
thænh caàu nhöõng baäc Toân tuùc chæ giaùo , ñeå vieäc laøm
naøy ñöôïc chu ñaùo , coù giaù trò laâu daøi vaø phoå caäp roäng
raõi ñeán nhieàu taàng lôùp ñoïc tuïng.
Chuùc Thaày thaønh coâng nhö yù .
Minh Tònh , 30/07/2005

Thích Trí Giaùc
3
Thay lôøi noùi ñaàu
Ñaïi Phöông Quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh

Boán möôi phaåm quyù tænh moäng say,
Tyø Loâ Taùnh Haûi môû baøy,
Chuùng sanh Phaùp giôùi töïa ngaøy ñeâm thoâi !
Hoa Nghieâm Haûi Hoäi Phaät Boà Taùt,
Hai moát ngaøy lôïi laïc quaàn sanh,
Ba saùu ngaøn keä : Tinh anh ,
Vaø chín Phaùp Hoäi , laäp thaønh Hoa Nghieâm
Con nay nguyeän : tìm veà Phaùp quyù ,
Vôùi taøi heøn , tònh yù löôïc thi ,
Ngöôõng mong Tam Baûo chöùng tri ,
Chö Thieän Tri Thöùc töø bi chæ baøy …
CHUØA TOÅ MINH TÒNH

Muøa Kieát Haï PL:2549 – 2005
Kheå thuû
Thích Giaùc Haïnh
4
Toùm löôïc :
40 PHAÅM KINH HOA NGHIEÂ
NGHIEÂM
QUA THI CA
Ñaïi Phöông Quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh

Boán möôi phaåm quyù tænh moäng say,
Tyø Loâ Taùnh Haûi môû baøy,
Chuùng sanh phaùp giôùi haèng ngaøy aân trieâm,
1- Phaåm nhöùt “Theá Chuû Dieäu Nghieâm”,
Ñaïi hoäi vaân taäp Thaùnh Hieàn an cö.
2- Phaåm thöù hai “Nhö Lai Hieän Töôùng”,
Theá gian chuû taâm chöôùng haèng haø,
3- “Phoå Hieàn Tam Muoäi” thöù ba,
Nöông Lieân Hoa Taïng noùi ra phaùp laønh.
4- Phaåm thöù tö “Thaønh Töïu Theá Giôùi”,
Tam theá Phaät hieän khôûi xa xaêm,
5- “Hoa Taïng Theá Giôùi” phaåm naêm,
Nghieâm tònh ñöôïc bôûi Phaät naèm trong taâm.
6- “Tyø Loâ Giaù Na” phaåm thöù saùu,
Oai Quang Vöông sau tröôùc raïng ngôøi,
7- “Nhö Lai Danh Hieäu” muoân ñôøi,
Möôøi phöông quoác ñoä nôi nôi hieän hình.
8- “Töù Thaùnh Ñeá” phaåm Kinh thöù taùm,
Boán traêm öùc hieäu taïm goïi teân,
9- “Quang Minh Giaùc” ñaõ hieän leân,
Luïy traàn röûa boû, vöõng beàn chaùnh chaân.
10- Phaåm thöù möôøi “Vaán Minh Boà Taùt”,
Chö Boà Taùt dieãn ñaït phaùp maàu,
11- Möôøi moät “Phaåm Tònh Haïnh” saâu,
Moät traêm boán moát nguyeän, caàu chuyeân tinh.
12- Thöù möôøi hai “Phaåm Kinh Hieàn Thuû”,
Noùi raát nhieàu thí duï laøm sao,
13- “Tu Di Sôn Ñaûnh Thaêng” vaøo,
5
Möôøi Phaät quaù khöù ban trao phaùp laønh.
14- Möôøi boán “Tu Di Ñaûnh Keä Taùn”,
Thaäp Hueä Boà Taùt quaùn suoát xuyeân,
15- Möôøi laêm “Thaäp Truï Phaåm” khuyeân,
Phaät hieäu Dieäu Phaùp khaép truyeàn chuùng sanh.
16- Kinh Hoa Nghieâm “Phaïm Haïnh” möôøi saùu,
Goàm möôøi phaùp quyù baùu thaäm thaâm,
17- Möôøi baûy “Coâng Ñöùc Phaùt Taâm”,
Hö khoâng cuõng chaúng saùnh taàm lôùn cao.
18- “Phaåm Minh Phaùp” khoù vaøo möôøi taùm,
Luïc Ba La Maät laõm hieän tieàn,
19- Möôøi chín “Thaêng Daï Ma Thieân”,
Phaät ngöï möôøi Ñieän suoát xuyeân taän cuøng.
20- Hai möôi “Daï Ma Cung Keä Taùn”,
Thaàn löïc Phaät teá haïn khoâng löôøng,
21- “Thaäp Haïnh” hai moát taän töôøng,
Coâng Ñöùc Laâm ñaõ töïa nöông cam loà.
22- Hai möôi hai “Phaåm Voâ Taän Taïng”,
Goàm möôøi Taïng, thuyeát giaûng saâu xa,
23- Phaåm “Thaêng Ñaâu Suaát” haêm ba,
Coù möôøi Ñöùc Phaät ñaêng toøa ñieän laâu.
24- Haêm boán phaåm “Ñaâu Suaát Keä Taùn”,
Boà Taùt Traøng, tònh quaùn thaäm thaâm.
25- Phaåm “Thaäp Hoài Höôùng” hai nhaêm,
Bao nhieâu coâng ñöùc ñeán nhaèm traûi trang.
26- “Thaäp Ñòa” hai saùu phaåm vaøng,
Hoa Nghieâm Phöông Quaûng muoân ngaøn an cö.
27- Phaåm “Thaäp Ñònh” thöù hai möôi baûy,
Haïnh Phoå Hieàn heát thaûy hieän ra,
28- “Thaäp Thoâng” hai taùm saùng loøa,
29- “Thaäp Nhaãn” hai chín Phaät Ñaø daïy raên.
30- Thöù ba möôi “A Taêng Kyø” phaåm,
“Baát Khaû Thuyeát” thaêm thaúm voâ vaøn,
31- “Thoï Löôïng” ba moát khoù baøn,
6
Thaéng Lieân Hoa coõi, thôøi gian beán bôø.
32- Ba möôi hai “Boà Taùt Truï Xöù”,
Möôøi phöông giôùi thöù töï ñeán ñi,
33- Ba ba “Phaät Baát Tö Nghì”,
Laøm cho Hoa Taïng cöïc kyø bình quaân.
34- Phaåm ba boán “Thaäp Thaân Töôùng Haûi”,
Taùm möôi veû ñeïp maõi thaùng naêm,
35- “Nhö Lai Tuøy Haûo” ba laêm,
Quang minh coâng ñöùc, Phaät ngaàm hieän ra.
36- “Phoå Hieàn Haïnh” phaåm ba möôi saùu,
Nöông löïc thaàn quyù baùu trieån khai,
37- Ba baûy “Xuaát Hieän Nhö Lai”,
Möôøi phöông quoác ñoä haèng ngaøy an cö.
38- “Ly Theá Gian” phaåm thöù ba taùm,
Caùc phaùp ñeàu möôïn taïm duyeân traàn,
39- Ba chín “Nhaäp Phaùp Giôùi” laàn,
Thieän Taøi Ñoàng Töû du vaân cöïc kyø,
40- Boán möôi “Nhaäp Baát Tö Nghì”,
Phoå Hieàn haïnh nguyeän töø bi ñaïo ñôøi.
NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

HOA NGHIEÂM HAÛI HOÄI PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
7
KINH HOA NGHIEÂM
QUA THI CA
Phaåm Theá Chuû Dieäu Nghieâm, thöù Nhaát (tieáp theo)
III- Hoa Nghieâm Haùn Boä khoùa Ba 1,

Thaàn Vöông giaûi thoaùt, nhôø qua cöûa naøy 2,
Thaùt Baø Vöông 3 : thay maët thöa noùi,
Caûnh giôùi Phaät, muoân loái ñeå vaøo 4,
Chuùng sanh voâ soá xieát bao,
AÁy maø troáng vaéng, nguïc lao laïi ñaày 5 ...
Baøn Traø Vöông 6 : baáy giôø noùi keä :
Thaønh Töïu Nhaãn Löïc Theá - Ñaïo - Sö 7,
Tu Voâ Löôïng kieáp Vì, Ngöôøi 8,
Long Chuùa giaûi thoaùt, cuõng töø tuøy phöông 9.
Ñaïi Long Vöông 10 : nöông oai löïc Phaät,
11
Phaùp chôn thöôøng, söï thaät hieän ra ,
12
Roài sanh loøng xaû, töø hoøa
13
Chìm, troâi, sôï, khoå vöôït qua an laønh
Daï Xoa Vöông 14 : thaønh taâm thöa noùi :
Chuùng sanh nhieàu toäi loãi ñaém saâu,
Laën huïp sanh töû öu saàu 15,
Nhö Lai thò hieän ñaïo maàu vôùt ra
Ma Haàu Vöông 16 : vaø ñeä töû thænh,
17
Ñöùc Theá Toân taùnh tònh, quang minh ,
Phoå hieän khaép choán chuùng sinh 18,
19
Laøm vôi bieån khoå, ñaêng trình Giaùc Hoa ,
20
Khaån La Vöông : hoøa aâm lôùn tieáng
Phaät ra ñôøi bieån theá an vui 21,
Chuùng sanh ñöôïc choã döôõng nuoâi,
22
Voâ löôïng phaùp laïc, ñaåy luøi khoå ñau ...
8
Ca La Vöông 23 : haàu Phaät thöa noùi,
Ñöùc Theá Toân khaép coõi thaáy troâng,
24
Roài duøng voâ ngaïi thaàn thoâng
Ñieàu phuïc, giaùo hoùa thoaùt voøng traàn ai 25 !
26
Tu La Vöông : giaûi baøy tröôùc Phaät,
27
Möôøi phöông naøy taùnh chaát ñaëc thuø ,
Nhö Lai laõnh hoäi vieân chu,
28
Ñaëng Nhöùt Thieát trí : vaân du ñoä ñôøi
29
IV- Hieän cung ñieän nôi Thaàn Chuû truù :
30
Noùi keä raèng : Phöôùc ñuû trí dö
Quang Minh, tuøy thuaän, bi, töø,
Traàn gian höôûng phöôùc cuûa chö Phaät Ñaø 31 ...
Chuû Daï Thaàn : vaø nhieàu vò nöõa 32,
Quaùn haïnh Phaät chan chöùa bao la 33,
Nhöùt laø trong coõi Ta Baø
Ñöôïc Phaät thò hieän, noùi ra kinh maàu 34,
35
Chuû Phöông Thaàn : cuùi ñaàu noùi keä,
Ñöùc Nhö Lai phaùt theä nguyeän daøy
Phaùp moân Giaùc ngoä chæ baøy
Chuùng sanh nhuaàn thaám moäng say tænh daàn 36.
Chuû Khoâng Thaàn : daâng lôøi taùc baïch 37 :
38
Thaân Ñöùc Phaät voâ taùnh, ñaéc, khoâng ,
Voâ sanh, voâ sôû thuû, troàng 39
40
Laø Taïng Coâng Ñöùc - bieån soâng phöôùc ñieàn .
41
Chuû Phong Thaàn : dieãn baøy suy nghó ,
Phaät Phaùp maàu, saâu yù roäng lôøi,
42
Phöông tieän voâ ngaïi khaép nôi ,
Khoâng töôùng, aûnh töôïng tuøy thôøi thích nghi 43
Chuû Hoûa Thaàn : quyø maø thöa thaät 44
Tinh Taán Löïc Phaät baát tö nghì 45,
46
Phöông tieän trí hueä phaùt huy ,
47
Tuyeân döông Ñaïi Phaùp, quy y muoân loaøi ,
Chuû Thuûy Thaàn 48 : hoäi nhau thöa noùi,
Theá Toân xöa vöøa môùi xuaát gia,
9
Thöôøng theo hoïc khaép Phaät Ñaø,
Sieâng naêng, chòu khoù thoaùt nhaø traàn lao 49.
Chuû Haûi Thaàn : ñaïo taâm tinh tieán 50
Baïch Phaät raèng, bieån kieáp tröôïc saâu,
Nhö Lai coâng ñöùc tröôùc sau,
Ñoan nghieâm, thò hieän bieån maàu phaùp moân 51,
52
Chuû Haø Thaàn : voán Phaät thuôû tröôùc
Vì chuùng sanh tu - nöôùc Phaùp laønh,
Nhö möa röôùi maùt quaàn sanh,
Phöông tieän giaùo hoùa, ñeán thaønh thuïc thoâi 53.
54
Chuû Giaù Thaàn : hoäi hoïp thöa thænh,
Ñöùc Theá Toân, toät ñænh phöôùc ñieàn,
Khaép soi trí hueä moïi mieàn 55,
Chuùng sanh an laïc voâ bieân hieàn töø.
56
Chuû Döôïc Thaàn : thöù töï noùi keä
Ñöùc Nhö Lai trí hueä saâu xa
Chuùng sanh khôûi nieäm chaùnh, taø,
Nghieäp, hoaëc, khoå, naõo Phaät Ñaø giaûi nguy 57
58
Chuû Laâm Thaàn : quyø maø cuøng xöôùng,
Nhö Lai vì : nghieäp chöôùng tröôïc, traàn,
Voâ löôïng kieáp, môùi hieän thaân,
Lo tu, taïo phöôùc môùi gaàn Nhö Lai 60,
61
Chuû Sôn Thaàn : ñaïi dieän chuùng ñaúng
Xöa Phaät tu thaéng haïnh voâ bieân
Thaàn thoâng môùi ñöôïc khaép mieàn,
Phaùp moân, phöông tieän töôùng Hieàn Thaùnh Taêng62
63
Chuû Ñòa Thaàn : haèng haø thöa noùi,
Phaät thuôû xöa trong moãi nieäm laønh,
Töø bi cöùu vôùt chuùng sanh,
Phaùp thaân baát hoaïi, tu haønh töø ñaây 64.
Chuû Thaønh Thaàn 65 : baáy giôø noùi keä,
Baäc Ñaïo sö thieän theä khoâng löôøng
Quang minh chieáu khaép möôøi phöông
Ñeå chuùng sanh thaáy maø nöông töïa Ngaøi 66
10
67
Ñaïo Traøng Thaàn : haøi hoøa thöa thænh,
Nhôù Phaät xöa tu chính haïnh naøy,
Cuùng döôøng Chö Phaät ñeâm ngaøy,
68
Maø ñöôïc coâng ñöùc lôùn taøy hö khoâng .
69
Tuùc Haønh Thaàn : ñoàng nhau noùi roõ,
Phaät cuùng döôøng ñaây ñoù möôøi phöông,
Neân taâm hoan hyû khoâng löôøng,
Thaàn thoâng hieän hoùa - sen höông ngaït ngaøo 70
Thaân Chuùng Thaàn 71 : ñaïo taâm kieân coá,
Baïch Phaät raèng voâ soá kieáp xöa,
Phaùt taâm hyû cuùng sôùm tröa,
Chuùng con thöøa höôûng phöôùc, ngöøa khoå ñau 72
73
Kim Cang Thaàn : cuøng nhau noùi keä :
Ñaáng Phaùp Vöông nguyeän theä saâu daøy
Voâ löôïng saéc töôùng hieän baøy,
74
Thaàn thoâng, coâng ñöùc, phaùp hay, cuùng döôøng .
V- Hoa Nghieâm Kinh Boä Phaùp Vöông

75
Chö Ñaïi Boà Taùt giaûi ñöôøng thoaùt moân .
Ñaây laø cöûa ngoõ toái toân,
76
Ñeå ñöôïc quaû Phaät phaùp boàn Ñaïo sö .
Phoå Hieàn ñaïi nguyeän an cö 77,
78
Nöông oai thaàn Phaät hieàn töø noùi ra :
Nhö Lai coâng ñöùc, saùng loøa,
Trang nghieâm, phöông tieän, thuaän hoøa, dieäu aâm.
Phaùp moân, quoác ñoä, trí taâm,
Danh hieäu, dieãn thuyeát, hieän ngaàm, chôn nhö.
Cuùng döôøng, caûnh giôùi, khoâng hö :
79
Cuøng laø voâ soá ñaïi töø traûi trang .
Dieäu Quang Boà Taùt Ma Ha Taùt
80
Giaûi thoaùt moân - quan saùt ñaïo traøng ,
Phoå Ñöùc Boà Taùt ñaêng quang,
Moãi nieäm hieän roõ muoân ngaøn Phaät thaân 81.
82
Phoå Quang nguyeän gaàn baäc Chaùnh Giaùc ,
11
Phoå Böûu Ñaïi Boà Taùt giaûi meâ 83,
84
Phoå AÂm thò hieän ñeà hueà
85
Phoå Trí quan saùt Taïng bôø coõi saâu ,
Phoå Giaùc ñöôïc haàu nhieàu Chö Phaät 86
87
Phoå Thanh Tònh bí maät ngöõ ngoân
Phoå Böûu Sanh xuaát haïnh moân 88,
Phoå Töôùng Voâ Löôïng giôùi boàn Nhö Lai 89.
Haûi Nguyeät Quang giaûi thoaùt phöông tieän 90,
Sanh caùc ñòa, giaùo dieãn tònh nghieâm,
91
Vaân AÂm, moãi nieäm aân trieâm ,
Trí sanh nhieàu kieáp laø nieàm öôùc ao 92.
Coâng ñöùc nhaäp bao la giaûi thoaùt 93,
Nhìn thöù chi cuõng troïn ñaøn traøng,
94
Thieän Duõng tuøy thuaän muoân ngaøn ,
Chuùng sanh caên trí, laønh an ñaïo maàu,
95
Phoå Trí Vaân saâu trong Phaät hueä
Ñaïi Tinh Taán AÁn - Cheá voâ bieân 96,
Höông Dieäm giaûi thoaùt hieän tieàn,
Chö Phaät Boà Taùt haïnh vieân maõn roài 97
98
Ñaïi Minh nguyeän xa xoâi bieån caû ,
Nôi Phaät Tyø Loâ Giaù Na xöa,
Trí Sanh Boà Taùt sôùm tröa 99
Hieän baøy caûnh giôùi Nhöùt Thöøa Nhö Lai 100.
VI- Voâ löôïng Boà Taùt thoâng khai,

Cuùng döôøng taùn thaùn mieät maøi khoâng thoâi.
Baáy giôø Sö Töû Toøa ngoài,
Nhöõng hoa baùu ñeïp, toâ boài röïc theâm
Luaân ñaøi, cöûa neûo baäc theàm,
101
Vi traàn Boà Taùt trang nghieâm hieän daàn .
Haûi Hueä Ngaøi, daâng leân lôøi keä 102,
Coâng ñöùc Phaät khoâng theå ño löôøng,
Möôøi phöông phaùp giôùi tìm nöông,
Khaép ngoài ôû döôùi thoï Vöông an laønh 103.
12
104
Vaân AÂm Phoå thaønh taâm noùi keä ,
Xöa Phaät tu khoâng keå ñeâm ngaøy,
Möôøi phöông chö Phaät khen thay
105
Duøng oai löïc giuùp kieáp naøy : Thích Ca .
106
Böûu Quang Minh vaø hoäi chuùng noùi ,
Xöa Theá Toân vöøa môùi tu haønh,
Nhìn nôi Phaät Ñoä troïn laønh,
107
Voâ löôïng soá vieäc ñaïo thaønh Nhö Lai .
Ñaïi Trí Nhöït haûi haø thöa thænh 108,
Theá Toân nghieâm nhìn chính giöõa toøa,
Haøo quang röïc rôõ dòu xoa,
109
Chuùng sanh öa thích haøi hoøa beân nhau ,
Böûu Trí AÂn ñaàu thaønh lôùn tieáng 110,
Xöa Phaät tu bieån phöôùc meânh moâng,
Vi traàn Quoác ñoä ñaëng ñoàng,
Nguyeän saâu, löïc maïnh, thaàn thoâng lôùn daàn 111.
Baù Muïc Lieân khaån caàu noùi roõ 112,
Ma Ni nhieàu ñaây ñoù dieäu aâm,
Xöng döông danh Phaät boång traàm,
113
Thaàn thoâng voâ löôïng Phaät thaàm hieän ra .
Dieäm Vieân Maõn vaø hoäi chuùng gôïi 114,
Xöa Phaät tu khôûi haïnh Boà Ñeà,
Bieát raønh caûnh giôùi Thieàn Cô,
115
AÁy laø Trí Löïc ban sô raát caàn .
Phaùp Giôùi Phoå, chaân thaønh noùi keä 116,
Oai Thaàn Phaät boán beå möôøi phöông
Thò hieän roäng lôùn khoâng löôøng
117
Ba La Maät Haïnh taän töôøng suoát thoâng .
Vaân AÂm Tònh ñoàng nhau tay chaép 118
Laäp, caûnh giôùi hieän khaép hö khoâng,
Möôøi phöông muoân loaïi thaáy troâng,
Ma Ni quaû chöùa coõi loøng Chôn Nhö 119.
120
Thieän Duõng Maõnh töø ñaây thöa noùi ,
Chuùng sanh nhieàu trong hoäi Hoa Nghieâm,
13
Phaùp moân tin hieåu tònh tìm,
121
Ngoä, nhaäp trí Phaät, ñaït nieàm an vui
Hoa Taïng Giôùi, nuùi soâng röïc rôõ 122,
Bôûi Thaàn Löïc Phaät trôû xoay nhanh,
Saùu caùch chaán ñoäng töôùng thaønh
Möôøi phöông Phaùp giôùi an laønh Voâ Dö 123.
Dieäu Nghieâm Theá Chuû an cö,
Hoa Nghieâm Quaûng Phaät Ñaïi Töø Ñaïi Bi.

HOA NGHIEÂM HAÛI HOÄI PHAËT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Heát khoùa saùu

Vaø heát Phaåm thöù nhaát.
PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Hoa Nghieâm Haùn boä Khoùa ba La Maõ, laø y trong Kinh Vieät dòch cuûa HT.
Thích Trí Tònh - Coøn quyeån thöù 3 theo Haùn vaên do Ñaïi sö Taêng Xoa Nan
Ñaø ñôøi Ñöôøng, dòch töø chöõ Phaïn ra Haùn.
2- Chö vò Thaàn Vöông ñöôïc giaûi thoaùt nhôø Kinh naøy.
3- Coù voâ löôïng Caøn Thaùc Baø Vöông : 1- Trí Quoác Caøn Thaùc Baø Vöông; 2- Thoï
Quang Vöông; 3- Tònh Muïc Vöông; 4- Hoa Quang Vöông; 5- Phoå AÂm Vöông;
6- Nhaïo Dieâu Ñoäng Dieâu Muïc Vöông; 7- Dieäu AÂm Sö Töû Traøng Vöông; Phoå
Phoùng Böûu Quang Minh Vöông; 9- Kim Cang Thoï Hoa Traøng Vöông; 10-
Nhaïo Phoå Hieän Quang Nghieâm Vöông. Chö vò naøy ñeàu tin hieåu saâu xa ñoái
vôùi Ñaïi phaùp, hoan hyû kính meán sieâng naêng, tu taäp chaúng moûi nhaøm.
4- Caûnh giôùi Phaät muoân loái ñeå vaøo : Ñeå ñoái trò laïi 84.000 traàn lao phieàn naõo,
thì Ñaïo Phaät vaø caûnh giôùi cuûa Phaät cuõng coù 84.000 loái ñeå chuùng sanh vaøo.
Ví duï : Taùnh xan tham coù phaùp Boá thí; Taùnh huûy phaïm coù phaùp trì giôùi;
Taùnh giaän döõ coù tính nhaãn nhuïc.
5- AÁy maø troáng vaéng, nguïc lao laïi ñaày : YÙ noùi caûnh giôùi Phaät troáng vaéng
ngöôøi (chuùng sanh) vaøo; coøn nôi nguïc lao (ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh) thì
ñaày daãy chuùng sanh vaøo. Ñieàu naøy chuùng ta phaûi traên trôû aâu lo, phaùp thieän
(laønh) chuùng sanh laøm raát ít, coøn phaùp baát thieän (aùc) raát nhieàu, chuùng
sanh deã sa vaøo.
14
6- Coù voâ löôïng Cöu Baøn Traø Vöông : 1- Taêng Tröôûng Vöông; 2- Long Chuùa
Vöông; 3- Thieän Trang Nghieâm Traøng Vöông; 4- Phoå Nhieâu Ích Haønh
Vöông; 5- Thaäm Khaû Boá UÙy Vöông; 6- Myõ Muïc Trang Nghieâm Vöông; 7- Cao
Phong Hueä Vöông; 8- Duõng Kieän Tyù Vöông; 9- Voâ Bieân Tònh Hoa Nhaõn
Vöông; 10- Quaûng Ñaïi Thieän Dieäu A Tu La Nhaân Vöông. Caùc vò naøy ñeàu
sieâng tu hoïc phaùp moân Voâ ngaïi phoùng quang minh lôùn.
7-8-9- Thaønh Töïu Nhaãn Löïc Theá Ñaïo Sö : Ñaõ thaønh coâng trong söï nhaãn
nhuïc, vaø coù theå thay theá baäc Ñaïo sö ñeå haønh ñaïo chaùnh phaùp; Tu voâ löôïng
kieáp vì, ngöôøi : Nghóa laø vì : ngöôøi maø tu haønh voâ löôïng kieáp roài thì lìa
ñöôïc kieâu maïn vaø laàm meâ, neân thaân cuûa Phaät (cuõng töø con ngöôøi ra) raát
nghieâm tònh, do töø xöa giôø Ñöùc Phaät ñaõ tu haønh laøm lôïi laïc quaàn sanh. Do
ñoù Long Chuùa (Cöu Baøn Traø Vöông) ñöôïc giaûi thoaùt cuõng nhôø Ñöùc Phaät
ñöa ra caùc thöù phöông tieän tu haønh, baèng chöùng laø Nhaãn nhuïc Ba la maät,
moät trong saùu phaùp Ba la maät cuûa Boà taùt thöïc haønh tu nieäm. Vì sao ñoaïn
naøy chi tieát hôn. Vì: Long Chuùa Taêng Tröôûng Cöu Baøn Traø Vöông ñöôïc giaûi
thoaùt moân tröø dieät taát caû oaùn thuø, tu taäp voâ bieân coâng haïnh. Xin noùi saùng
toû theâm, ñieàu thöù 10 trong 10 ñieàu taâm nieäm : “Oan öùc khoâng caàn baøy toû, vì
baøy toû thì heøn nhaùt, maø traû thuø thì oan traùi keùo daøi”. Oan öùc khoâng caàn
baøy toû : laø Nhaãn nhuïc roài, Nhaãn nhuïc ñöôïc thì traû thuø, oan traùi tieâu tan...
10- Coù voâ löôïng Ñaïi Long Vöông : 1- Tyø Laâu Baùt Xoa Vöông; 2- Ta Kieät La
Vöông; 3- Vaân AÂm Dieäu Traøng Vöông; 4- Dieäm Khaåu Haûi Vaân Vöông; 5- Phoå
Cao Vaân Traøng Vöông; 6- Ñöùc Xoa Ca Vöông; 7- Voâ Bieân Boä Vöông; 8-
Thanh Tònh Saéc Vöông; 9- Phoå Vaän Ñaïi Thinh Vöông; 10- Voâ Nhieät Naõo
Vöông. Caùc Long Vöông ñeàu sieâng naêng keùo maây röôùi hoa laøm tieâu tröø
nhieät naõo cho chuùng sanh. Giaûi roõ theâm : Tyø Laâu Baùt Xoa Vöông : Ñöôïc
giaûi thoaùt moân, tieâu dieät taát caû khoå hoaïn cuûa loaøi roàng; Ta Kieät La Long
Vöông : Ñöôïc giaûi thoaùt moân, trong moät nieäm chuyeån hình roàng hieän voâ
löôïng thaân chuùng sanh (trong Kinh Phaùp Hoa coù noùi roõ); Dieäm Khaåu Long
Vöông : Ñöôïc giaûi thoaùt moân, hieän khaép voâ bieân theá giôùi kieán laäp sai khaùc
v.v...
11- Phaùp chôn thöôøng söï thaät hieän ra : Phaùp chôn thöôøng laø chæ phaùp chôn
chaùnh toàn taïi maõi coøn goïi laø chôn ñeá; phaùp naøy baát di baát dòch, ví duï Phaät
daïy phaùp Töù chôn ñeá : 1- Khoå ñeá; 2- Taäp ñeá; 3- Dieät ñeá; 4- Ñaïo ñeá; boán phaùp
naøy chaéc chaén söï thaät laø nhö vaäy (coù dòp chi tieát hôn).
12- Roài sanh loøng xaû, töø hoøa : Sanh taâm hyû xaû (vui veû) khoâng caâu chaáp,
troáng roãng chöùa toaøn loøng thöông chuùng sanh.
13- Chìm, troâi, sôï, khoå vöôït qua an laønh : Chö vò Ñaïi Long Vöông naøy coù
phaùt ñaïi nguyeän tröôùc Phaät Thích Ca Maâu Ni raèng : Chuùng sanh naøo bò
nhöõng naïn chìm, troâi leânh ñeânh giöõa doøng nöôùc, sôï seät hoaëc khoå sôû caùc
Ngaøi ñeàu cöùu heát. Vì caùc vò naøy ñaõ thöøa ñöôïc oai löïc cuûa Phaät maø quan
saùt.
15
14- Coù voâ löôïng Daï Xoa Vöông : 1- Tyø Sa Moân Vöông; 2- Töï Taïi AÂm Vöông;
3- Nghieâm Trì Khí Tröôïng Vöông; 4- Ñaïi Trí Hueä Vöông; 5- Dieäm Nhaõn Chuû
Vöông; 6- Kim Cang Nhaõn Vöông; 7- Duõng Kieän Tyù Vöông; 8- Duõng Ñòch
Ñaïi Quaân Vöông; 9- Phuù Tö Taøi Vöông; 10- Löïc Hoaïi Cao Sôn Vöông. Caùc
Daï Xoa Vöông naøy ñeàu sieâng thuû hoä taát caû chuùng sanh.
15- Ñaõ laën huïp trong söï soáng cheát thì chæ chuoác laáy khoå ñau maõi maõi, vì
vaäy Ñöùc Phaät môùi thò hieän ra coõi ñôøi naøy, ñem nguoàn aùnh saùng ñaïo töø bi
ñeå xoa dòu noãi khoå, vì chuùng sanh toäi aùc ñaõ quaù saâu, traêm ngaøn kieáp qua
chaúng thaáy Phaät.
16- Coù voâ löôïng Ma Haàu La Daø Vöông : 1- Thieän Hueä Vöông; 2- Thanh Tònh
Oai AÂm Vöông; 3- Thaéng Hueä Trang Nghieâm Keá Vöông; 4- Dieäu Muïc Chuû
Vöông; 5- Nhö Ñaêng Traøng Vi Chuùng Sôû Quyù Vöông; 6- Toái Thaéng Quang
Minh Traøng Vöông; 7- Sö Töû ÖÙc Vöông; 8- Chuùng Dieäu Trang Nghieâm AÂm
Vöông; 9- Tu Di Kieân Coá Vöông; 10- Khaû AÙi Nhaïo Quang Minh Vöông. Caùc
vò naøy ñeàu sieâng tu taäp phöông tieän roäng lôùn, laøm cho chuùng sanh döùt haún
ngu si.
17-18-19- Ñöùc Phaät voán taùnh thanh tònh trang nghieâm, neân quang minh cuûa
Ngaøi luoân saùng chieáu ñeán chuùng sanh, laøm chuùng sanh ñöôïc lôïi ích lôùn,
caùc moùn khoå veà thaân vaø taâm daàn daàn tieâu tan, phöôùc ñöùc taêng tröôûng,
gioáng boà ñeà sanh soâi naåy nôû; hoa giaùc ngoä nôû roä gaàn keà.
20- Coù voâ löôïng Khaån Na La Vöông : 1- Thieän Hueä Quang Minh Thieân
Vöông; 2- Dieäu Hoa Traøng Vöông; 3- Chuûng chuûng Trang Nghieâm Vöông; 4-
Duyeät YÙ Hoáng Thinh Vöông; 5- Böûu Thoï Quang Minh Vöông; 6- Kieán Giaû
Haân Laïc Vöông; 7- Toái Thaéng Quang Trang Nghieâm Vöông; 8- Vi Dieäu Hoa
Traøng Vöông; 9- Ñoäng Ñòa Löïc Vöông; 10- Nhieáp Phuïc AÙc Chuùng Vöông.
Caùc vò naày ñeàu sieâng naêng tinh taán quaùn taát caû phaùp, loøng thöôøng khoaùi
laïc du hyù töï taïi.
21- Phaät ra ñôøi bieån theá an vui : Muïc ñích chính cuûa chö Phaät ra ñôøi laø ñeå
hoùa ñoä chuùng sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoå ñau troïn veïn - Cuõng nhö ñaïi döông
meânh moâng chæ coù moät vò maën. Maët trôøi xuaát hieän laø soi saùng söôûi aám xoùa
tan boùng toái bieån theá : YÙ laø chæ theá gian naøy, cuoäc ñôøi naøy, luoân luoân bò ba
ñaøo soùng voã, chìm, noåi bieát bao laàn.
21-22- “Chuùng sanh ñöôïc choã döôõng nuoâi, voâ löôïng phaùp laïc ñaåy luøi khoå
ñau” : Giôø ñaây chuùng sanh ñöôïc chö Phaät nuoâi naáng haèng soáng trong voâ
löôïng phaùp laïc (an laïc). Moät khi phaùp laïc ñaõ ngöï trò trong taâm roài, thì
muoân vaïn söï ñau khoå coõi ñôøi naøy tan bieán maát.
23- Coù baát tö nghì soá Ca Laâu La Vöông : 1- Ñaïi Toác Taät Löïc Vöông; 2- Voâ
Naêng Hoaïi Baûo Caùi Vöông; 3- Thanh Tònh Toác Taät Vöông; 4- Taâm Baát Thoái
Chuyeån Vöông; 5- Ñaïi Haûi Xöù Nhieáp Trì Löïc Vöông; 6- Kieân Coá Tònh Quang
Vöông; 7- Xaûo Nghieâm Quang Keá Vöông; 8- Phoå Thieäp Thò Hieän Vöông; 9-
Phoå Quaùn Haûi Vöông; 10- Phoå AÂm Quaûng Muïc Vöông. Caùc vò naøy ñeàu ñaõ
thaønh töïu söùc phöông tieän lôùn, coù theå cöùu hoä taát caû chuùng sanh.
16
24- Roài duøng voâ ngaïi thaàn thoâng : Laø söùc thaàn thoâng töï taïi, thaáy thì suoát
thaáu möôøi phöông coõi, ñi thì ñi ñeán töï do töï taïi, caàn laø coù maët kòp luùc kòp
thôøi : 1- Phaùp voâ ngaïi; 2- Töø voâ ngaïi; 3- Nghóa voâ ngaïi; 4- Nhaïo thuyeát voâ
ngaïi.
25- Ñieàu phuïc giaùo hoùa thoaùt voøng traàn ai : Ñieàu phuïc : laø quay trôû laïi; nghó
laàm, ñi laàm, laøm laàm, nay heát laàm, roài ñöôïc hoùa ñoä chæ daïy tu taäp chaùnh
phaùp, ngoõ haàu ra khoûi voøng sanh töû traàm luaân khoå aûi ...
26- Coù voâ löôïng A Tu La Vöông : 1- La Haàu Vöông; 2- Tyø Ma Chaát Ña La
Vöông; 3- Xaûo Huyeãn Thuaät Vöông; 4- Ñaïi Quyeán Thuoäc Vöông; 5- Ñaïi Löïc
Vöông; 6- Bieán Chieáu Vöông; 7- Kieân Coá Haønh Dieäu Trang Nghieâm Vöông;
8- Quaûng Ñaïi Nhôn Hueä Vöông; 9- Xuaát Hieän Thaéng Ñöùc Vöông; 10- Dieäu
Haûo AÂm Thinh Vöông. Caùc vò naøy ñeàu ñaõ sieâng naêng xoâ deïp ngaõ maïn vaø
nhöõng phieàn naõo.
27- “Möôøi phöông naøy taùnh chaát ñaëc thuø” : Theo y trong Kinh Hoa Nghieâm :
Taát caû möôøi phöông quaûng ñaïi chuùng, Phaät ñaëc thuø nhöùt trong taát caû; noùi
roõ theâm : Trong taát caû chuùng sanh, chæ coù Ñöùc Phaät tinh hoa nhaát, tinh tuùy
nhaát phöôùc trí troïn veïn nhaát, trong taát caû phaùp laønh, Phaät laø baäc troïn laønh
nhaát.
28- Ñaây chính laø : Nhöùt Thieát Chuûng Trí, trí cuûa Phaät, roõ thaáu raønh suoát 3
thuôû möôøi phöông taát caû phaùp theá gian vaø xuaát theá gian. Coù ñöôïc trí naày
ñi khaép nôi ñoä ñôøi.
29- Coù voâ löôïng Chuû Truù Thaàn : 1- Thò Hieän Cung Ñieän Thaàn; 2- Phaùt Khôûi
Hueä Höông Thaàn; 3- Laïc Thaéng Trang Nghieâm Thaàn; 4- Höông Hoa Dieäu
Quang Thaàn; 5- Phoå Taäp Dieäu Döôïc Thaàn; 6- Nhaïo Taùc Hyû Muïc Thaàn; 7-
Phoå Hieän Chö Phöông Thaàn; 8- Ñaïi Bi Quang Minh Thaàn; 9- Thieän Caên
Quang Chieáu Thaàn; 10- Dieäu Hoa Anh Laïc Thaàn. Chö thaàn naøy coù theå sanh
loøng tin hieåu nôi dieäu phaùp, thöôøng cuøng nhau sieâng naêng nghieâm söùc
cung ñieän.
30- Phöôùc ñuû : Laø phöôùc ñieàn ñaày ñuû goàm coù taùm : 1- Kính Phaät; 2- Kính
Phaùp; 3- Kính Taêng; 4- Kính Cha; 5- Kính Meï; 6- Thöông keû baàn cuøng; 7-
Chaêm soùc ngöôøi ñau oám; 8- Thöông heát thaûy chuùng sanh. Trí dö : chính laø
Nhöùt Thieát Chuûng Trí (ñaõ noùi ôû treân).
31- Traàn gian höôûng phöôùc cuûa chö Phaät Ñaø : Theo y trong Kinh : “Töø ñaây
nôû sanh theá gian phöôùc”. Ñaïo töø ñaây maø coù, phöôùc trí töø ñaây maø sanh nôû,
aân ñöùc cuûa Phaät quaù to lôùn.
32- Coù voâ löôïng Chuû Daï Thaàn : 1- Phoå Ñöùc Tònh Quang Thaàn; 2- Hyû Nhaõn
Quaùn Theá Thaàn; 3- Hoä Theá Tinh Khí Thaàn; 4- Tòch Tònh Haûi AÂm Thaàn; 5-
Phoå Hieän Caùt Töôøng Thaàn; 6- Phoå Phaùt Thoï Hoa Thaàn; 7- Bình Ñaúng Hoä
Duïc Thaàn; 8- Du Hyù Khoaùi Laïc Thaàn; 9- Chö Caên Thöôøng Hyû Thaàn; 10- Xuaát
Sanh Tònh Phöôùc Thaàn. Chö Thaàn naøy thöôøng sieâng naêng tu taäp, vui vôùi
chaùnh phaùp.
17
33- Quaùn haïnh Phaät chan chöùa bao la : Xem xeùt coâng haïnh cuûa ñöùc Phaät,
raát roäng lôùn vaø chöùa chan loøng töø maãn ñoái vôùi chuùng sanh.
34- “Nhöùt laø trong coõi Ta Baø, ñöôïc Phaät thò hieän noùi ra Kinh maàu” : Hai caâu
naày nghe qua, chuùng ta caûm ñoäng voâ cuøng. Ñöùc Phaät Boån Sö Thích Ca,
Ngaøi ñaõ öu aùi ñeán taát caû chuùng sanh trong coõi Ta Baø naøy, sôï lo chuùng ta
traàm luaân khoå aûi maõi maõi (Nhaát thieát nhaân thaân, vaïn kieáp baát phuïc) nghóa
laø: Moät mai thaân naøy maát roài, muoân vaïn kieáp sau khoù tìm laïi ñöôïc. Roài
Ngaøi quyeát ñònh thò hieän coõi naøy, ñem giaùo lyù maàu nhieäm tu haønh maø cöùu
vôùt heát thaûy chuùng sanh giaûi thoaùt troïn veïn.
35- Coù voâ löôïng Chuû Phöông Thaàn : 1- Bieán Truï Nhöùt Thieát Thaàn; 2- Phoå
Hieän Quang Minh Thaàn; 3- Quang Haïnh Trang Nghieâm Thaàn; 4- Chaâu
Haønh Baát Ngaïi Thaàn; 5- Vónh Ñoaïn Meâ Hoaëc Thaàn; 6- Phoå Du Tònh Khoâng
Thaàn; 7- Ñaïi Vaân Traøng AÂm Thaàn; 8- Keá Muïc Voâ Loaïn Thaàn; 9- Phoå Quaùn
Theá Nghieäp Thaàn; 10- Chaâu Bieán Du Laõm Thaàn. Chö thaàn naøy coù theå duøng
phöông tieän phoùng quang minh, thöôøng chieáu khaép möôøi phöông chaúng
döùt.
36- “Phaùp moân giaùc ngoä chæ baøy, chuùng sanh nhuaàn thaám moäng say tænh
daàn”. Coù thô raèng : Giaác moäng lôùn naøo ai hay tænh tröôùc, bình sanh ta roài
töï bieát mình ta, ngaøy xuaân ñaày giaác trong am coû, ngoaøi cöûa daàn daàn boùng
aùc qua.
37- Coù voâ löôïng Chuû Khoâng Thaàn : 1- Tònh Quang Phoå Chieáu Thaàn; 2- Phoå
Du Thaâm Quaûng Thaàn; 3- Sanh Caùt Töôøng Phong Thaàn; 4- Ly Chöôùng An
Truï Thaàn; 5- Quaûng Boä Dieäu Keá Thaàn; 6- Voâ Ngaïi Quang Dieäm Thaàn; 7- Voâ
Ngaïi Thaéng Löïc Thaàn; 8- Ly Caáu Quang Minh Thaàn; 9- Thaâm Vieãn Dieäu AÂm
Thaàn; 10- Quang Bieán Thaäp Phöông Thaàn. Chö Thaàn naøy ñeàu xa lìa traàn
caáu taâm roäng lôùn saùng suoát trong saïch.
38-39- “Thaân Ñöùc Phaät voâ taùnh, ñaéc khoâng” : YÙ laø : Thaân cuûa Phaät nhö hö
khoâng môùi chieáu khaép möôøi phöông coõi; Voâ taùnh : môùi giaûi thoaùt trong
giaùo phaùp nhieäm maàu; Voâ sôû ñaéc : laø khoâng coù nôi choã ñeå maø ñöôïc - “Voâ
sanh, voâ sôû thuû, troàng” : Voâ sanh : vì khoâng coù nôi choã ñöôïc laøm gì coù ñeå
maø giöõ gìn chaáp coù roài gaéng gaày döïng (troàng).
40- “Laø taïng coâng ñöùc, bieån soâng phöôùc ñieàn” : Caâu naøy noùi veà Ñöùc Phaät,
chæ coù Ngaøi môùi ñöôïc troïn veïn phöôùc ñöùc nhö vaäy : Coâng Ñöùc thì baàu trôøi
maø chöùa, Phöôùc baùu thì soâng bieån maø dung naïp.
41- Coù voâ löôïng Chuû Phong Thaàn : 1- Voâ Ngaïi Quang Minh Thaàn; 2- Phoå
Hieän Duõng Nghieäp Thaàn; 3- Phieâu Kích Vaân Traøng Thaàn; 4- Tònh Quang
Trang Nghieâm Thaàn; 5- Löïc Naêng Kieät Thuûy Thaàn; 6- Ñaïi Thinh Bieán Hoáng
Thaàn; 7- Thoï Soùc Thuøy Keá Thaàn; 8- Sôû Haønh Voâ Ngaïi Thaàn; 9- Chuûng Chuûng
Cung Ñieän Thaàn; 10- Ñaïi Quang Phoå Chieáu Thaàn. Chö Thaàn naøy ñeàu sieâng
naêng laøm tan döùt taâm ngaõ maïn.
18
42- Phaät phaùp maàu saâu yù roäng lôøi, phöông tieän voâ ngaïi khaép nôi : Nghóa laø :
Phaät Phaùp thì nhieäm maàu quaù, yù Kinh thì saâu xa quaù, lôøi leõ thì roäng raõi deã
nghe quaù, vì thöông chuùng sanh maø ñi ñi ñeán ñeán khoâng ngaàn ngaïi chi caû.
43- Khoâng töôùng, aûnh, töôïng tuøy thôøi thích nghi : Nghóa laø : Khoâng töôùng
khoâng hình khoâng aûnh töôïng; Vì thaân Phaät haèng tòch tònh, taâm Phaät thì
luoân luoân töø bi (Phaùp thaân) neân coù caâu : Nam Moâ Thanh Tònh Phaùp Thaân
Tyø Loâ Giaù Na Phaät.
44- Coù voâ soá Chuû Hoûa Thaàn : 1- Phoå Quang Dieäm Taøng Thaàn; 2- Phoå Taäp
Quang Taøng Thaàn; 3- Ñaïi Quang Phoå Chieáu Thaàn; 4- Chuùng Dieäu Cung
Ñieän Thaàn; 5- Voâ Taän Quang Keá Thaàn; 6- Chuûng Chuûng Dieäm Nhaõn Thaàn; 7-
Thaäp Phöông Cung Ñieän Nhö Tu Di Sôn Thaàn; 8- Oai Quang Töï Taïi Thaàn;
9- Quang Minh Phaù AÙm Thaàn; 10- Loâi AÂm Ñieån Quang Thaàn. Chö Thaàn naày
ñeàu coù theå thò hieän caùc thöù quang minh laøm cho chuùng sanh döùt tröø nhöõng
nhieät naõo.
45-46- Tinh Taán Löïc Phaät baát tö nghì, phöông tieän trí hueä phaùt huy : Trong
Kinh 14 lôøi Phaät daïy, Hoøa thöôïng Kim Cöông Töû coù dòch ra nhö sau : “Taøi
saûn quyù phaûi haèng mong, söùc khoûe trí hueä thoâng ñoàng sôùm tröa”, thieáu ñi
moät laø thaát baïi nhieàu treân con ñöôøng tu taäp.
47- Tuyeân döông Ñaïi Phaùp quy y muoân loaøi : Thôøi Phaät coøn taïi theá, Ngaøi ñaõ
ñem Ñaïi Phaùp giaùc ngoä truyeàn baù khaép chuùng sanh, mong muoán laøm sao
taát caû chuùng sanh ñöôïc thaám nhuaàn trong giaùo phaùp aáy ngoõ haàu hieän taïi
vaø mai sau ñöôïc voâ löôïng an laønh, voâ löôïng phuùc laønh. Neáu chuùng sanh
naøo ñaõ thöùc tænh bieát taän duøng giaùo phaùp cuûa Ngaøi laø ñaõ quy y Phaät Phaùp
Taêng roài ñoù. Quy y : chính laø nöông töïa Phaät, Phaùp, Taêng.
48- Coù voâ löôïng Chuû Thuûy Thaàn : 1- Phoå Höng Vaân Traøng Thaàn; 2- Haûi
Trieàu Vaân AÙm Thaàn; 3- Dieäu Saéc Luaân Keá Thaàn; 4- Thieän Xaûo Trieàn Phuïc
Thaàn; 5- Ly Caáu Höông Tích Thaàn; 6- Phöôùc Kieàu Quaùn AÂm Thaàn; 7- Tri tuùc
Töï Taïi Thaàn; 8- Tònh Hyû Thieân AÂm Thaàn; 9- Phoå Hieän Oai Quang Thaàn; 10-
Hoáng AÂm Bieán Haûi Thaàn. Chö Thaàn naày thöôøng sieâng naêng cöùu hoä vaø laøm
lôïi ích taát caû chuùng sanh.
49- Thöôøng theo hoïc khaép Phaät Ñaø, sieâng naêng chòu khoù thoaùt nhaø traàn lao
: Muoán thoaùt khoûi traàm luaân khoå aûi, phaûi chòu khoù chòu khoå, sieâng naêng tu
hoïc nhieàu chö Phaät cuõng nhö nhieàu ñôøi nhieàu kieáp môùi ñöôïc.
50- Coù voâ löôïng Chuû Haø Thaàn : 1- Phoå Phaùt Taùnh Löu Thaàn; 2- Phoå Khieát
Truyeàn Giaûn Thaàn; 3- Ly Traàn Tònh Nhaõn Thaàn; 4- Thaäp Phöông Bieán Hoáng
Thaàn; 5- Cöùu Hoä Chuùng Sanh Thaàn; 6- Voâ Nhieät Tònh Quang Thaàn; 7- Phoå
Sanh Hoan Hyû Thaàn; 8- Quaûng Ñöùc Thaéng Traøng Thaàn; 9- Quang Chieáu
Phoå Theá Thaàn; 10- Haûi Ñöùc Quang Minh Thaàn. Chö Thaàn naày ñeàu duøng
bieån caû coâng ñöùc cuûa Nhö Lai ñeå ñaày ñuû thaân mình.
51- ... Bieån kieáp tröôïc saâu, ... Bieån maàu phaùp moân : YÙ naøy laø ñoái trò laïi, ôû ñôøi
thì coù bieån khoå naõo, ñau khoå, trong Phaät phaùp thì coù Bieån giaûi thoaùt an
19
laønh - Laïi coøn coù 5 tröôïc : 1- Kieáp tröôïc : Thôøi gian bieán ñoåi khoâng döøng :
hoäi ñuû 4 tröôïc; 2- Kieán tröôïc: Söï thaáy bieát sai laàm; 3- Phieàn naõo tröôïc :
Tham saân si ñaày daãy; 4- Chuùng sanh tröôïc : Soáng cheát khoâng döùt; 5- Maïng
tröôïc : Thoï maïng ngaén nguûi.
52- Coù voâ löôïng Chuû Haø Thaàn : 1- Phoå Phaùt Taùnh Löu Thaàn; 2- Phoå Khieát
Tuyeàn Giaûn Thaàn; 3- Ly Traàn Tònh Nhaõn Thaàn; 4- Thaäp Phöông Bieán Hoáng
Thaàn; 5- Cöùu Hoä Chuùng Sanh Thaàn; 6- Voâ Nhieät Tònh Quang Thaàn; 7- Phoå
Sanh Hoan Hyû Thaàn; 8- Quaûng Ñöùc Thaéng Traøng Thaàn; 9- Quang Chieáu
Phoå Theá Thaàn; 10- Haûi Ñöùc Quang Minh Thaàn. Chö Thaàn naày ñeàu aân caàn
ñeå yù lôïi ích chuùng sanh.
53- Khoâng ngoaøi yù naøy : “Nhö Lai thuôû tröôùc vì chuùng sanh, tu taäp phaùp haûi
voâ bieân haïnh”; nghóa laø caùc haïnh tu cuûa Phaät roäng vaø saâu nhö bieån caû.
54- Coù voâ löôïng Chuû Giaù Thaàn : 1- Nhu Nhuyeán Thaéng Vò Thaàn; 2- Thôøi Hoa
Tònh Quang Thaàn; 3- Saéc Löïc Duõng Kieän Thaàn; 4- Taêng Tröôûng Tinh Khí
Thaàn; 5- Phoå Sanh Caên Quaû Thaàn; 6- Dieäu Nghieâm Hoaøn Keá Thaàn; 7- Nhuaän
Traïch Tònh Hoa Thaàn; 8- Thaønh Töïu Dieäu Höông Thaàn; 9- Kieán Giaû AÙi
Nhaïo Thaàn; 10- Ly Caáu Tònh Quang Thaàn. Chö Thaàn naøy ñeàu ñöôïc thaønh
töïu ñaïi hyû.
55- Khaép soi trí hueä moïi mieàn, chuùng sanh an laïc voâ bieân hieàn töø : Trí hueä
ñöôïc ví nhö aùnh saùng, soi chieáu ñeán ñaâu, taêm toái tan daàn ñeán ñoù, nhôø coù
trí hueä taát caû chuùng sanh soáng trong an laønh, deïp boû thuø haän, chan hoøa töø
bi.
56- Coù voâ löôïng Chuû Döôïc Thaàn : 1- Caùt Töôøng Thaàn; 2- Chieân Ñaøn Laâm
Thaàn; 3- Thanh Tònh Quang Minh Thaàn; 4- Danh Xöng Phoå Vaên Thaàn; 5-
Mao Khoång Quang Minh Thaàn; 6- Phoå Trò Thanh Tònh Thaàn; 7- Ñaïi Phaùt
Hoáng Thinh Thaàn; 8- Teá Nhöït Quang Traøng Thaàn; 9- Minh Kieán Thaäp
Phöông Thaàn; 10- Ích Khí Minh Muïc Thaàn; 11- Voâ Löôïng Chuû Döôïc Thaàn.
Chö Thaàn naøy ñeàu lìa caáu nhieãm, loøng nhôn töø cöùu giuùp muoân vaät.
57- Chuùng sanh khôûi nieäm chaùnh, taø; Nghieäp, hoaëc, khoå, naõo Phaät Ñaø giaûi
nguy : YÙ naøy ñöôïc noùi leân tinh thaàn Kinh Hoa Nghieâm -Khôûi nieäm chôn
chaùnh thì chö Phaät ngôïi ca, hoä nieäm; Khôûi nieäm taø thì chö Phaät thöông xoùt
duøng voâ soá phöông tieän ñeå laàn hoài dìu daét quay veà chôn, thieän, myõ. Nghieäp
: Coøn soùt laïi nhieàu ñôøi nhieàu kieáp, nay hieän ra maø chòu ñau khoå; Hoaëc :
nhöõng moùn sai laàm, thaáy laàm, nhaän laàm roài laøm laàm ...; Ñau khoå vaø phieàn
naõo; Taát caû nhöõng moùn keå treân chö Phaät ñeàu doõi theo maø giaûi hoùa.
58- Coù baát tö nghì Chuû Laâm Thaàn : 1- Boá Hoa Nhö Vaân Thaàn; 2- Traïc Caùn
Thô Quang Thaàn; 3- Sanh Nha Phaùt Dieäu Thaàn; 4- Caùt Töôøng Tònh Dieäp
Thaàn; 5- Thuøy Boá Dieäm Taøng Thaàn; 6- Thanh Tònh Quang Minh Thaàn; 7-
Khaû UÙy Loâi AÂm Thaàn; 8- Quang Höông Phoå Bieán Thaàn; 9- Dieäu Quang
Hoaùnh Dieäu Thaàn; 10- Hoa Quaû Quang Vò Thaàn. Chö Thaàn naày ñeàu coù voâ
löôïng quang minh khaû aùi.
20
59-60- Nhöõng moùn tröôïc ôû coõi traàn ñöôïc coi nhö laø Nghieäp vaø Chöôùng, vì
nhöõng moùn naøy noù laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán söï tu haønh thaønh ñaïo Boà
Ñeà. Vì tröôïc thì coù 5 : Kieáp tröôïc, kieán tröôïc, phieàn naõo tröôïc, chuùng sanh
tröôïc, maïng tröôïc (ñaõ giaûi ôû treân). Chính nhöõng tröôïc traàn naøy laøm sao
thaáy ñöôïc Nhö Lai, chæ ngöôøi naøo hoaëc chuùng sanh naøo taâm taâm nieäm
nieäm tu haønh may ra thaáy ñöôïc Phaät. YÙ naøy raát saâu, vì Phaät chính nôi taâm
thanh tònh, khoâng ñaâu xa caû.
61- Coù voâ löôïng Chuû Sôn Thaàn : 1- Böûu Phong Khai Hoa Thaàn; 2- Hoa Laâm
Dieäu Keá Thaàn; 3- Cao Traøng Phoå Chieáu Thaàn; 4- Ly Traàn Tònh Keá Thaàn; 5-
Quang Chieáu Thaäp Phöông Thaàn; 6- Ñaïi Löïc Quang Minh Thaàn; 7- Oai
Quang Phoå Thaéng Thaàn; 8- Vi Maät Quang Luaân Thaàn; 9- Phoå Nhaõn Hieän
Kieán Thaàn; 10- Kim Cang Maät Nhaõn Thaàn. Chö Thaàn naøy ñaõ ñöôïc Phaùp
nhaõn thanh tònh ñoái vôùi caùc phaùp.
62- Phaùp moân, phöông tieän, töôùng Hieàn Thaùnh Taêng: Phaùp moân thì nhieàu
voâ soá, ñieån hình 84.000 phaùp moân tu; Phöông tieän thì nhieàu voâ keå, chö
Phaät ba ñôøi ñaõ noùi : Taát caû chuùng sanh coøn bao nhieâu ham muoán öa thích
thì chö Phaät baøy ra baáy nhieâu phöông tieän ñeå hoùa ñoä; Töôùng Hieàn Thaùnh
Taêng : Thaân hình thì toát ñeïp, trang nghieâm, aùnh saùng nôi loã chaân loâng ñeàu
thanh tònh, cuõng töø tu taäp voâ löôïng voâ bieân thaéng haïnh.
63- Coù theá giôùi vi traàn Chuû Ñòa Thaàn : 1- Phoå Ñöùc Tònh Hoa Thaàn; 2- Kieân
Phöôùc Trang Nghieâm Thaàn; 3- Dieäu Hoa Nghieâm Thoï Thaàn; 4- Phoå Taùn
Chuùng Böûu Thaàn; 5- Tònh Muïc Quaùn Thôøi Thaàn; 6- Dieäu Saéc Thaéng Nhaõn
Thaàn; 7- Höông Mao Phaùt Quang Thaàn; 8- Duyeät YÙ AÂm Thinh Thaàn; 9- Dieäu
Hoa Trieàn Keá Thaàn; 10- Kim Cang Nghieâm Theå Thaàn. Chö Thaàn naøy thuôû
xöa phaùt nguyeän roäng lôùn thöôøng gaàn guõi chö Phaät ñoàng tu phöôùc nghieäp.
64- YÙ caâu naøy cho roõ theâm : Ñöùc Nhö Lai thuôû xöa trong moãi nieäm duøng
phaùp moân Ñaïi Töø Bi roäng lôùn ñeå cöùu ñoä chuùng sanh, do ñaây maø Phaùp thaân
cuûa Ngaøi (baûn taâm thanh tònh) ñöôïc beàn chaéc vaø khoâng bò huûy hoaïi.
65- Coù theá giôùi vi traàn soá Chuû Thaønh Thaàn : 1- Böûu Phong Quang Dieäu
Thaàn; 2- Dieäu Nghieâm Cung Ñieän Thaàn; 3- Thanh Tònh Hyû Baûo Thaàn; 4- Ly
Öu Thanh Tònh Thaàn; 5- Hoa Ñaêng Dieäm Nhaõn Thaàn; 6- Dieäm Traøng Minh
Hieän Thaàn; 7- Thaïnh Phöôùc Quang Minh Thaàn; 8- Thanh Tònh Quang Minh
Thaàn; 9- Höông Keá Trang Nghieâm Thaàn; 10- Dieäu Böûu Quang Minh Thaàn.
Chö Thaàn naøy ñeàu trang nghieâm thanh tònh cung ñieän cuûa Nhö Lai.
66- Baäc Ñaïo Sö : Chæ cho Ñöùc Phaät; Thieän Theä : laø kheùo leùo bieát thoâng heát
thaûy; Ñem aùnh saùng trí hueä soi khaép choán möôøi phöông, ñeå Phaät thaáy
ñöôïc chuùng sanh vaø chuùng sanh thaáy ñöôïc Phaät roài nöông töïa theo Ngaøi
maø an laønh.
67- Coù theá giôùi vi traàn soá Ñaïo Traøng Thaàn : 1- Tònh Trang Nghieâm Traøng
Thaàn; 2- Tu Di Baûo Quang Thaàn; 3- Loâi AÂm Traøng Töôùng Thaàn; 4- Vuõ Hoa
Dieäu Nhaõn Thaàn; 5- Hoa Anh Quang Keá Thaàn; 6- Vuõ Böûu Trang Nghieâm
Thaàn; 7- Doõng Maõnh Höông Nhaõn Thaàn; 8- Kim Cang Theå Vaân Thaàn; 9-
21
Lieân Hoa Quang Minh Thaàn; 10- Dieäu Quang Chieáu Dieäu Thaàn. Chö Thaàn
naøy ñaõ gaëp voâ löôïng Phaät thaønh töïu nguyeän löïc thöôøng cuùng döôøng Phaät.
68- YÙ naøy chæ raát roõ : Vì sao coâng ñöùc cuûa Phaät to lôùn nhö hö khoâng ? Vì voâ
löôïng kieáp Phaät ñaõ tu haïnh cuùng döôøng cho chö Phaät xuaát theá khoâng bieát
moûi meät.
69- Coù theá giôùi vi traàn soá Tuùc Haønh Thaàn : 1- Böûu AÁn Thuû Thaàn; 2- Lieân Hoa
Quang Thaàn; 3- Thanh Tònh Hoa Keá Thaàn; 4- Nhieáp Chö Thieän Keá Thaàn; 5-
Dieäu Baûo Tinh Traøng Thaàn; 6- Laïc Thoå Dieäu AÂm Thaàn; 7- Chieân Ñaøn Thoï
Quang Thaàn; 8- Lieân Hoa Quang Minh Thaàn; 9- Vi Dieäu Quang Minh Thaàn;
10- Vi Dieäu Quang Minh Thaàn; 11- Tích Taäp Dieäu Hoa Thaàn. Chö Thaàn naøy
trong voâ löôïng kieáp quaù khöù thöôøng gaàn guõi Nhö Lai.
70- YÙ naøy cuõng chæ roõ : Phaùt xuaát töø taâm thaønh kính cuùng döôøng möôøi
phöông chö Phaät, maø Ñöùc Nhö Lai (Thích Ca Maâu Ni Phaät) ñaõ coù ñöôïc taâm
hoan hyû (vui veû) roäng lôùn voâ bieân, söùc thaàn thoâng hieän hoùa khoâng töôûng
töôïng ñöôïc, vaø muøi höông sen trong ngöôøi luùc naøo cuõng toûa ra.
71- Coù theá giôùi vi traàn soá Thaân Chuùng Thaàn : 1- Hoa Keá Trang Nghieâm
Thaàn; 2- Quang Chieáu Thaäp Phöông Thaàn; 3- Haûi AÂm Ñieàu Phuïc Thaàn; 4-
Tònh Hoa Nghieâm Keá Thaàn; 5- Voâ Löôïng Oai Nghi Thaàn; 6- Toái Thöôïng
Quang Nghieâm Thaàn; 7- Tònh Quang Höông Vaân Thaàn; 8- Thuû Hoä Nhieáp Trì
Thaàn; 9- Phoå Hieän Nhieáp Thuû Thaàn; 10- Baát Ñoäng Quang Minh Thaàn. Töø
xöa chö Thaàn naøy ñaõ thaønh töïu ñaïi nguyeän cuùng döôøng phuïc söï taát caû chö
Phaät.
72- Coù yù raèng : Phaät ñaõ traûi qua voâ soá kieáp tu haïnh cuùng döôøng möôøi
phöông chö Phaät, neân ñöôïc phöôùc lôùn, nay chuùng con thöøa höôûng ñöôïc
phöôùc cuûa Phaät maø vôi ñi noãi khoå veà vaät chaát vaø nheï nhaøng nhieàu veà taâm
yù.
73- Coù theá giôùi vi traàn soá Chaáp Kim Cang Thaàn : 1- Dieäu Saéc Na La Dieân
Thaàn; 2- Dieäu Luaân Toác Taät Traøng Thaàn; 3- Tu Di Hoa Quang Thaàn; 4-
Thanh Tònh Vaân AÂm Thaàn; 5- Chö Caên Myõ Dieäu Thaàn; 6- Khaû AÙi Laïc Quang
Minh Thaàn; 7- Ñaïi Thoï Loâi AÂm Thaàn; 8- Sö Töû Vöông Quang Minh Thaàn; 9-
Maät Dieäm Thaéng Muïc Thaàn; 10- Lieân Hoa Quang Ma Ni Keá Thaàn. Chö Thaàn
naøy thöôøng phaùt nguyeän lôùn trong voâ löôïng kieáp quaù khöù : gaàn guõi cuùng
döôøng chö Phaät, thöôøng theo choã cuûa taát caû Nhö Lai ôû caùc Ngaøi thöôøng
sieâng naêng hoä veä.
74- Ñaáng Phaùp Vöông laø chæ cho Phaät, coù theä nguyeän roäng saâu : Seõ hieän baøy
voâ löôïng maøu saéc, töôùng ñeïp (thaân hình ñeïp) nhieàu thaàn thoâng töï taïi,
nhieàu phöôùc ñöùc, nhieàu thôøi Phaùp hay, vaø cuùng döôøng voâ löôïng chö Phaät.
Neân nay chö vò Kim Cang Thaàn nguyeän theo hoä veä Phaät laø vaäy.
75- Theo nhö trong Kinh coù ñaùnh soá La Maõ vaø ôû döôùi coù chuù thích laø “Haùn
boä quyeån ...”; thì ôû ñaây maïn pheùp goïi laø Khoùa ñeå traùnh söï nhaàm laãn caùc
22
phaåm chính cuûa Kinh. Caâu naøy thuoäc khoùa naêm (V): Chö Ñaïi Boà Taùt, Giaûi
Thoaùt Moân.
76- “Giaûi Thoaùt Moân” : (laø khoâng, voâ töôùng vaø voâ taùc) ñaây chính laø loái ñi
quyeát ñònh ñeå trôû thaønh moät baäc Ñaïo Sö, moät baäc Tam Taïng Phaùp Sö vaø
cho ñeán quaû vò Phaät nöõa.
77-78- Phoå Hieàn Boà Taùt Ma Ha Taùt nhaäp baát tö nghì Giaûi Thoaùt Moân vaø
nöông nôi oai thaàn cuûa Phaät, quan saùt khaép taát caû chuùng hoäi roài coù nhöõng
suy nghó sau ñaây : Ñeå ñöôïc Giaûi Thoaùt Moân (cöûa giaûi thoaùt) phaûi theå nhaäp
vaøo nhö Coâng Ñöùc Haûi cuûa Phaät; Saùng loøa : Phaät quang cuûa Phaät luoân saùng
khaép gaàn xa; Trang nghieâm : Taát caû nhöõng nôi Phaät ñoä ñeàu trang nghieâm;
Phöông tieän : laø voâ ngaïi phöông tieän cuûa Nhö Lai; Tuøy thuaän (thuaän hoøa) :
chìu yù chuùng sanh maø vaøo theá gian naøy; Dieäu AÂm : duøng dieäu aâm thinh maø
chuyeån phaùp luaân; Phaùp moân : Phaät duøng 84.000 phaùp moân ñeå giaùo hoùa
chuùng sanh; Quoác ñoä : Möôøi phöông quoác ñoä ñeàu nghieâm tònh hieän baøy; Trí
hueä (trí taâm) trí hueä Phaät baát tö nghì ñeàu bieát roõ; Danh hieäu : Nhö Lai
danh hieäu ñoàng theá gian, möôøi phöông quoác ñoä ñeàu ñaày khaép; Dieãn thuyeát
: Ñeàu ngoài ñaïo traøng hay dieãn thuyeát; Thò hieän (hieän ngaàm) : hoaù hieän ñi
khaép ñeán moïi nôi; Chôn nhö : Phaät truï chôn nhö Phaùp giôùi taïng; Cuùng
döôøng : Ñeàu ñeán cuùng döôøng bieån Theá Toân; Caûnh giôùi : voâ löôïng caûnh giôùi
ñeàu hieän ra, ñeàu truï voâ bieân voâ taän kieáp; Khoâng hö : noùi ñuùng laø hö khoâng
: Phaät nhö hö khoâng voâ phaân bieät, ñoàng chôn phaùp giôùi voâ sôû y; Ñaïi töø ñaïi
bi : Phaät trong nhieàu kieáp vì chuùng sanh, tu taäp voâ bieân ñaïi bi haïnh.
79- Chö Ñaïi Boà Taùt giaûi thoaùt moân, teân cuûa caùc vò ñaõ giaûi thích ôû taäp 1 -
phaàn soá 34 - 35 nhoû.
80- Noùi cho ñuû laø : Tònh Ñöùc Dieäu Quang Boà Taùt Ma Ha Taùt, ñöôïc giaûi thoaùt
moân qua khaép ñaïo traøng trang nghieâm cuûa chuùng hoäi Boà Taùt ôû möôøi
phöông.
81- Noùi cho ñuû laø : Phoå Ñöùc Toái Thaéng Ñaêng Quang Chieáu Ñaïi Boà Taùt ñöôïc
giaûi thoaùt moân trong moät nieäm hieän voâ taän thaân thaønh Chaùnh giaùc giaùo
hoùa thaønh thuïc baát tö nghì chuùng sanh.
82- Noùi cho ñuû : Phoå Quang Sö Töû Traøng Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân tu
taäp phöôùc ñöùc trang nghieâm cuûa Boà Taùt thaønh töïu taát caû Phaät ñoä.
83- Noùi cho ñuû : Phoå Böûu Dieäm Dieäu Quang Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân
quan saùt thaàn thoâng caûnh giôùi khoâng meâ laàm.
84- Noùi cho ñuû : Phoå AÂm Coâng Ñöùc Haûi Traøng Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt
moân ôû trong moät chuùng hoäi ñaïo traøng thò hieän taát caû Phaät ñoä trang
nghieâm.
85- Noùi cho ñuû : Phoå Trí Quang Chieáu Nhö Lai Caûnh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi
thoaùt moân theo Nhö Lai quan saùt taïng phaùp giôùi quaûng ñaïi thaäm thaâm.
86- Phoå Giaùc Duyeät YÙ Thinh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân gaàn guõi phuïng
thôø taát caû chö Phaät.
23
87- Noùi ñuû laø : Phoå Thanh Tònh Voâ Taän Phöôùc Oai Quang Ñaïi Boà Taùt ñöôïc
giaûi thoaùt moân xuaát sanh taát caû Ñaø La Ni thaàn thoâng bieán hoùa roäng lôùn.
88- Noùi ñuû laø : Phoå Böûu Keá Hoa Traøng Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân
coâng haïnh vaøo khaép taát caû theá gian xuaát sanh voâ bieân haïnh moân cuûa Boà
Taùt.
89- Noùi ñuû laø : Phoå Töôùng Toái Thaéng Quang Ñaïi Boà Taùt, ñöôïc giaûi thoaùt
moân coù theå ôû nôi trong phaùp giôùi voâ töôùng xuaát hieän taát caû caûnh giôùi cuûa
chö Phaät.
90- Noùi ñuû laø : Haûi Nguyeät Quang Minh Boà Taùt Ma Ha Taùt ñöôïc giaûi thoaùt
moân phöông tieän xuaát sanh caùc ñòa, caùc Ba La Maät giaùo hoùa chuùng sanh vaø
nghieâm tònh taát caû Phaät ñoä.
91- Noùi ñuû laø : Vaân AÂm Haûi Quang Ly Caáu Taïng Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt
moân trong moãi nieäm vaøo khaép phaùp giôùi caùc nôi sai khaùc.
92- Noùi ñuû laø : Trí Sanh Böûu Keá Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân trong voâ
löôïng kieáp hieän tieàn coâng ñöùc roäng lôùn thanh tònh ra tröôùc taát caû chuùng
sanh.
93- Noùi ñuû laø : Coâng Ñöùc Töï Taïi Vöông Tònh Quang Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi
thoaùt moân thaáy caùc thöù trang nghieâm luùc thaäp phöông taát caû Boà Taùt toái sô
ñeán ñaïo traøng.
94- Noùi ñuû laø : Thieän Duõng Maõnh Lieân Hoa Keá Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt
moân tuøy thuaän caên trí cuûa chuùng sanh khaép hieån baøy taát caû Phaät phaùp.
95- Noùi ñuû laø : Phoå Trí Vaân Nhöït Traøng Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân,
thaønh töïu Phaät trí an truï vónh vieãn voâ löôïng kieáp.
96- Noùi ñuû laø : Ñaïi Tinh Taán Kim Cang Teâ Ñaïi Boà Taùt, ñöôïc giaûi thoaùt moân,
coâng löïc vaøo khaép taát caû voâ bieân phaùp aán.
97- Noùi ñuû laø : Höông Dieäm Quang Traøng Ñaïi Boà Taùt, ñöôïc giaûi thoaùt moân,
hieån baøy taát caû Phaät hieän taïi luùc baét ñaàu tu haïnh Boà Taùt, nhaãn ñeán thaønh
töïu ñaïi trí hueä.
98- Noùi ñuû laø : Ñaïi Minh Ñöùc Thaäm Myõ AÂm Ñaïi Boà Taùt, ñöôïc giaûi thoaùt moân
an truï bieån ñaïi nguyeän cuûa Phaät Tyø Loâ Giaù Na Ñaïi Phöôùc Quang.
99- Noùi ñuû laø : Trí Sanh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc giaûi thoaùt moân hieån baøy caûnh giôùi
thaäm thaâm khaép phaùp giôùi cuûa Nhö Lai.
100- Hieän baøy caûnh giôùi Nhöùt Thöøa Nhö Lai : Nghóa laø Phaät chæ roõ cho
chuùng sanh thaáy chæ coù caûnh giôùi Nhöùt Thöøa (Phaät Thöøa) laø toái cao, nôi
ñaây döùt haún sanh töû luaân hoài ñau khoå. Coøn nhöõng thöøa khaùc laø phöông
tieän ñöa daàn leân thoâi.
101- Vi traàn Boà Taùt trang nghieâm hieän daàn : Nghóa laø : Moãi moãi ñeàu xuaát
hieän Phaät saùt vi traàn soá Ñaïi Boà Taùt.
102- Noùi cho ñuû laø : Haûi Hueä Töï Taïi Thaàn Thoâng Vöông Ñaïi Boà Taùt, thöøa
oai löïc cuûa Phaät quan saùt khaép taát caû chuùng hoäi ñaïo traøng roài noùi keä raèng.
24
103- Khaép ngoài ôû döôùi Thoï Vöông an laønh : nghóa laø chæ cho caây ñaïi thoï
luoân truøm che maùt meû muoân ngöôøi.
104- Noùi cho ñuû laø : Vaân AÂm Phoå Chaán Ñaïi Boà Taùt.
105- Söï tu haønh cuûa Ñöùc Phaät Boån Sö Thích Ca Maâu Ni ñaõ noùi roõ raát nhieàu
trong caùc Kinh saùch Phaät hoïc; ÔÛ ñaây xin daãn chöùng : Ngaøi choïn nôi coäi caây
Boà Ñeà ngoài roài phaùt nguyeän : Duø cho thòt naùt xöông tan ta quyeát chí ngoài ôû
ñaây cho ñeán khi thaønh Voâ thöôïng Boà ñeà (laø thaønh Phaät). Ñeán ngaøy thöù 49
Ngaøi thaønh Phaät thaät söï. Noùi toùm laïi, Phöôùc Trí Ngaøi ñaõ ñaày ñuû troïn veïn,
neân ñeán luùc laø thaønh töïu vieân maõn.
106- Noùi ñuû laø : Chuùng Böûu Quang Minh Keá Ñaïi Boà Taùt.
107- Xin giaûi roõ theâm : Theá Toân thuôû tröôùc luùc tu haønh, thaáy caùc Phaät ñoä
ñeàu vieân maõn, voâ löôïng voâ taän vieäc ñaõ thaáy, trong ñaïo traøng naøy ñeàu hieän
ñuû.
108- Noùi ñuû laø : Ñaïi Trí Nhöït Duõng Maõnh Hueä Ñaïi Boà Taùt.
109- Theo y Kinh vaên : Theá Toân nghieâm nhìn ngoài phaùp ñöôøng, choùi saùng
röïc rôõ trong cung ñieän, tuøy loøng öa thích cuûa chuùng sanh, thaân Phaät hieän
khaép möôøi phöông coõi.
110- Noùi ñuû laø : Baát tö nghì Coâng Ñöùc Böûu Trí AÂn Ñaïi Boà Taùt.
111- Theo y Kinh vaên : Xöa Phaät tu haønh nhöõng bieån phöôùc, taát caû quoác ñoä
vi traàn voâ soá, thaàn thoâng nguyeän löïc caûm sanh ra.
112- Noùi ñuû laø : Baù Muïc Lieân Hoa Keá Ñaïi Boà Taùt.
113- Theo y Kinh vaên : Taát caû Ma Ni Vang Dieäu AÂm, xöng döông hoàng danh
Tam Theá Phaät, chö Phaät voâ löôïng söï thaàn thoâng.
114- Noùi ñuû laø : Kim Dieän Vieân Maõn Quang Ñaïi Boà Taùt.
115- Theo y Kinh vaên : Xöa Phaät tu haønh haïnh Boà Ñeà, nôi nôi caûnh giôùi
hieåu raønh roõ, xeùt cuøng phi xöù troïn khoâng nghi, ñaây laø trí löïc ñaàu tieân caû.
116- Noùi ñuû laø : Phaùp Giôùi Phoå AÂm Ñaïi Boà Taùt.
117- Theo y Kinh vaên : Oai thaàn cuûa Phaät khaép möôøi phöông, thò hieän roäng
lôùn voâ phaân bieät, haïnh ñaïi Boà Ñeà Ba La Maät, töø xöa ñaày ñuû ñeàu khieán
thaáy; Xin noùi theâm Ba La Maät goàm coù 6 : 1- Boá Thí; 2- Trì giôùi; 3- Nhaãn
nhuïc; 4- Tinh Taán; 5- Thieàn ñònh; 6- Trí hueä.
118- Noùi ñuû laø : Vaân AÂm Tònh Nguyeät Ñaïi Boà Taùt.
119- Theo y Kinh vaên : Thaàn thoâng caûnh giôùi khaép hö khoâng, thaäp phöông
chuùng sanh ñeàu ñöôïc thaáy, nhö xöa tu haønh ñaõ ñöôïc thaønh, trong quaû Ma
Ni ñeàu noùi ñuû.
120- Noùi ñuû laø : Thieän Duõng Maõnh Quang Traøng Ñaïi Boà Taùt.
121- Theo y Kinh vaên : Voâ löôïng chuùng sanh ôû trong hoäi, caùc moân tin hieåu
taâm thanh tònh, ñeàu ngoä nhaäp ñöôïc trí Nhö Lai, lieãu ñaït taát caû trang
nghieâm caûnh.
25
122- Noùi ñuû laø : Hoa Taïng Theá Giôùi trang nghieâm, do thaàn löïc Phaät, khaép
nôi chaán ñoäng saùu caùch, möôøi taùm töôùng : 1- Ñoäng, bieán ñoäng, phoå bieán
ñoäng; 2- Khôûi, bieán khôûi, phoå bieán khôûi; 3- Duõng, bieán duõng, phoå bieán
duõng; 4- Chaán, bieán chaán, phoå bieán chaán; 5- Hoáng, bieán hoáng, phoå bieán
hoáng; 6- Kích, bieán kích, phoå bieán kích.
123- Möôøi phöông phaùp giôùi an laønh Voâ Dö : Nghóa laø : Trong taát caû theá
giôùi, ñeàu coù Nhö Lai ngoài ñaïo traøng, moãi vò Theá Chuû ñeàu rieâng tin hieåu,
ñeàu rieâng caûnh duyeân, ñeàu rieâng moân Tam Muoäi phöông tieän, ñeàu rieâng tu
taäp phaùp trôï ñaïo, ñeàu rieâng thaønh töïu, ñeàu rieâng hoan hyû, ñeàu rieâng
chöùng nhaäp, ñeàu rieâng ngoä hieåu caùc phaùp moân, ñeàu rieâng nhaäp caûnh giôùi
thaàn thoâng cuûa Nhö Lai, ñeàu rieâng vaøo caûnh giôùi trí löïc cuûa Nhö Lai, ñeàu
rieâng nhaäp moân giaûi thoaùt cuûa Nhö Lai. Nhö Hoa Taïng theá giôùi naày, thaäp
phöông taän phaùp giôùi hö khoâng giôùi trong taát caû theá giôùi cuõng ñeàu nhö
vaäy.
KINH HOA NGHIEÂM

QUA THI CA
TAÄP III
Muïc Luïc
II- PHAÅM NHÖ LAI HIEÄN TÖÔÙNG THÖÙ 2.
(Töø trang 1 ñeán trang 9)
III- PHAÅM PHOÅ HIEÀN TAM MUOÄI THÖÙ 3.

IV- PHAÅM THEÁ GIÔÙI THAØNH TÖÏU THÖÙ 4

V- PHAÅM HOA TAÏNG THEÁ GIÔÙI THÖÙ 5

26
KINH HOA NGHIEÂM
QUA THI CA
(Phaåm Nhö Lai Hieän Töôùng thöù Hai)
Hoa Nghieâm Kinh boä cao saâu,

Boán möôi Phaåm quyù, Phaùp maàu Thöôïng sö 1.
Phaåm thöù Hai : Nhö Lai Hieän Töôùng 2,
3
Theá Gian chuû : Taâm vöôùng baän vì :
Ñòa vò - Caûnh giôùi - Gia trì 4 ?
Vì sao : laø choã - Löïc uy Phaät ñaø ?
Voâ sôû uùy - vaø Tam muoäi haûi ?
Söùc Thaàn thoâng - Töï taïi voâ cuøng ?
Khoâng ai nhieáp thuû ñöôïc chung ?
Saùu caên - Tieáng - Trí - muoân truøng quang minh5 ?
Mong Phaät thöông xoùt chuùng sinh,
Maø khai dieãn roõ söï tình vì sao 6 ?
Möôøi phöông Phaät baûo haøng Boà Taùt,
Theá giôùi haûi - giaûi thoaùt - chuùng sanh 7,
Ba La Maät - Phaät - Hieäu danh,
Thoï löôïng - Phaùp giôùi an laønh - Bieán - Ngoân 8.
Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân,
Bieát chö Boà Taùt taâm coøn khoù khaên 9.
Lieàn töø treân maët, trong raêng,
Phoùng ra traàn soá quyù baèng : Quang minh 10 :
Nhöõng Böûu hoa xinh töôi soi saùng 11,
Caùc thöù tieáng nghieâm raïng Phaùp ñöôøng,
Maây dieäu giaêng buûa caùt töôøng,
Ñaïo traøng chö Phaät möôøi phöông, hieän thaàn.
Nhöõng quang minh taàng maây, loïng phöôùng
Trang nghieâm nhieàu coõi nöôùc Phaät Ñaø,
27
Voâ Ngaïi phaùp giôùi gaàn xa,
Kim Cang, kieán laäp Böûu vaø Traøng, Thanh.
Trang Nghieâm Chuùng thaønh hình Boà Taùt,
12
Dieäu AÂm xöng hieäu caùc Phaät Ñaø ,
Quang Minh chö Phaät phoùng ra,
Vi traàn quyeán thuoäc haèng haø saéc höông.
Muoân maøu chieáu khaép möôøi phöông,
Muoân öùc Phaät saùt toû töôøng Hoa Nghieâm
13
Hoa laø theá giôùi Taïng Tieàm
Nghieâm trang theá giôùi aân trieâm phaùp laønh ...
Hoa Nghieâm Kinh Phaät roõ raønh,
Hoäi chuùng Boà Taùt tu haønh nhöùt taâm.
Phaät xöa kia, taàm ñaïo nhieàu kieáp,
Nay môùi thaønh tröïc tieáp Theá Toân,
Tyø Loâ Na Giaù trí boàn,
Phoùng quang töø töôùng Dieän Moân roõ raøng 14,
Chôø chuùng nhoùm Quang Minh phaùt khôûi,
Ñaïo Traøng trong theá giôùi möôøi phöông,
Cuøng nhau ñeán choã Phaät Ñöôøng
Thaønh taâm ñaûnh leã cuùng döôøng, hyû hoan.
15
1- Phöông Ñoâng Hoa Taïng trang nghieâm Haûi ,
Coù theá giôùi Thanh Haûi Tònh Quang,
Trong naøy coù nöôùc teân vaøng,
Ma Ni Anh Laïc Kim Cang Taïng, roøng
Hieäu Phaùp Thuûy Giaùc - Hö khoâng 16,
Voâ bieân phöông, höôùng troøn ñoàng Nhö Lai.
Trong ñaây laïi coù Ñaïi Boà Taùt,
Teân Thaéng Phaùp Quaùn Saùt Lieân Hoa 17,
Cuøng vi traàn soá ñeán Toøa,
18
Möôøi thöù, Thaân Töôùng saùng loøa cuùng daâng .
Quaùn möôøi phöông : Chaân thaønh noùi keä :
Ñöùc Theá Toân trí hueä raát saâu,
Ba ñôøi kheùo chuyeån phaùp maàu 19,
28
Thöông ñôøi : nghieäp chöôùng khoå ñau luaân hoài.
2- Phöông Nam cuûa Hoäi Taïng theá giôùi,

Coù theá giôùi Böûu Nguyeät Quang Minh,
Trang Nghieâm Taïng - coõi muoân nghìn 20,
Trong naøy Quoác ñoä troøn vìn - Voâ Bieân.
Phaät Phoå Trí, nguyeän Quang Minh Ñöùc,
Tu Di Vöông - heát söùc bieän taøi,
Phoå Chieáu Phaùp Haûi Hueä - Ngaøi,
Cuøng vi traàn soá, ngoài ñaøi Nghieâm Hoa 21,
Quaùn möôøi phöông hoøa nhau lôùn tieáng,
Phaät thaân thöôøng hieån hieän ñoù ñaây,
Möôøi phöông Phaùp giôùi ñuû ñaày,
22
Ban vui, cöùu khoå, ñaïo ñôøi thaêng hoa .
3- Phöông Taây cuûa Hoa Taïng theá giôùi

23
Coù theá giôùi AÙi Nhaïo Böûu Quang ,
Trong naøy quoác ñoä : Xuaát sanh,
24
Tö Thaân Thöôïng Dieäu Cuï - thaønh nöôùc teân .
25
Phaät Höông Dieäm Nghieâm Trang Coâng Ñöùc ,
Coù Boà Taùt giuùp söùc : Nguyeät Quang,
Höông Dieäm röïc rôõ Phoå Trang,
Cuøng vi traàn soá : döï ñaøn Nghieâm Hoa.
Quaùn möôøi phöông, hoøa nhau thöa noùi,
Chö Boà Taùt Phaùp Hoäi cuùng döôøng
Vaøo nôi Phaät Ñòa khoù löôøng,
26
Vi traàn, Thaàn löïc, phoâ tröông haèng haø .
4- Phöông Baéc cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

Coù theá giôùi bôûi : Tyø Löu Ly.
Lieân Hoa Vieân Maõn Taïng, trì 27,
Coù nöôùc Öu Baùt La, ñi ñöùng baøn.
Phaät Phoå Trí Traøng AÂm Vöông, ngöï,
Coù Boà Taùt : Sö Töû Quang Minh 28.
29
Cuøng vi traàn soá muoân nghìn,
Kieát giaø, nhaäp ñònh troøn vìn Nghieâm Hoa.
Quaùn möôøi phöông, hoøa nhau noùi Keä,
Tyø Loâ Giaù Na, theä cöùu ñôøi
Thöôøng hay chuyeån Phaùp luaân thôøi,
29
Nhö maây cuøng khaép choán nôi haøi hoøa .
5- Phöông Ñoâng Baéc Hoa Taïng theá giôùi,

Dieâm Phuø Ñaøn - theá giôùi haûi teân,
Kim pha leâ saéc traøng, neàn.
30
Coù nöôùc : Chuùng Böûu, vöõng beàn vaïn naêng .
Phaät Nhöùt Thieát Phaùp Ñaêng Voâ UÙy,
Ñaïi Boà Taùt : Toái Thaéng Minh Quang
Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng Ñang 31
Cuøng vi traàn soá : hoäi Ñaøn Nghieâm Hoa.
Quaùn möôøi phöông, hoøa nhau noùi Keä,
Ñaïi Boà Taùt trí hueä kheùo tu,
Chôn Nhö Ñòa - Bieån Phaùp chu,
Thaàn löïc tö nghò - raát phuø hôïp nhau 32.
6- Phöông Ñoâng Nam Hoa Taïng theá giôùi 33,

Kim Trang Nghieâm, theá giôùi haûi teân,
Löu Ly phoå chieáu, röïc leân,
Coõi nöôùc : Thanh Tònh höôûng neàn Quang Minh.
Phaät hieäu : Thaâm Tín Vöông Phoå Hyû,
Ñaïi Boà Taùt Hueä Trí Phoå Minh,
Cuøng vi traàn soá muoân nghìn,
Maøn, maây, löôùi, tröôùng, tieáng linh, laïc hoøa.
Quaùn möôøi phöông hoøa nhau thöa roõ,
Chö Theá Toân lìa boû : Töôùng, Hình 34,
Neáu ai sôùm roõ phaân minh,
May ra thaáy ñöôïc loä trình Nhö Lai.
7- Phöông Taây Nam Haûi Taïng theá giôùi 35,
30
Coù theá giôùi : Bieán Chieáu Nhöït Quang,
Nöôùc teân : Sö Töû Nhöït Quang,
Phaät hieäu : Phoå Trí Minh Quang saùng loøa.
Boà Taùt Phoå Hoa Quang Dieäm Keá,
Cuøng vi traàn, kính leã Phaät Ñaø,
Böûu Thanh Sö Töû Toøa, nhaø,
Trang nghieâm saùng rôõ kieát giaø an nhieân.
Quaùn möôøi phöông nguyeän cuøng lôùn tieáng,
Khaép moïi nôi xöôùng dieãn dieäu kyø 36,
Ngôïi ca coâng ñöùc tö nghì,
Lo troøn Phaùp giôùi töø bi chan hoøa.
8- Phöông Taây Baéc Hoa Taïng theá giôùi 37,
Coù theá giôùi : Chieáu Dieäu Böûu Boâng,
Trang nghieâm chuùng, nöôùc höông xoâng,
Phaät hieäu : Voâ Löôïng Ñöùc Ñoàng Haûi Quang.
Ma Ni Vöông - ngaøn muoân traàn soá,
Ñaïi Boà Taùt ñeán choã Phaät nhanh,
Roài hieän möôøi thöù maây laønh,
Kieát giaø an toïa tu haønh sôùm tröa,
Quaùn möôøi phöông, thöa maø noùi Keä,
38
Trong coõi Phaät beå roäng ñaïo traøng ,
Hoäi nhau tu taäp nghieâm trang,
Ma quaân khieáp vía, ñaêng ñaøn Nghieâm Hoa.
9- Phöông döôùi cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

Lieân Hoa Höông Dieäu, Giôùi Ñöùc Taøng 39,
Nöôùc teân Sö Töû Minh Quang,
Phaät hieäu Phaùp giôùi Minh Quang raïng ngôøi.
Ñaïi Boà Taùt : Giôùi Quang Dieäm Hueä,
Cuøng vi traàn soá keå Ma Ni,
Chaúng tan chaúng maát sôøn chi,
Laïy Phaät hyû cuùng, chöùng tri taám loøng.
Quaùn möôøi phöông ñoàng nhau thöa noùi,
Thaân Phaät sao ? saùng choùi huyeàn vi 40 :
31
Laïi coøn saéc töôùng dieäu kyø,
Sanh taâm : Cung kính - Quy y Phaät Ñaø.
10- Phöông treân cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

41
Ma Ni Böûu Dieäu, giôùi nghieâm trang ,
Coõi nöôùc : Voâ Töôùng Minh Quang
Voâ Ngaïi Coâng Ñöùc Minh Quang Phaät Ñaø.
Caùc Boà Taùt : Ngaïi Löïc Tinh Taán,
Cuøng vi traàn ñeán taän Thöôïng Phöông,
Thaønh taâm ñaûnh leã cuùng döôøng,
Ngoài toøa Sö Töû, hoaèng döông Phaùp maàu,
Quaùn möôøi phöông caàu oai thaàn Phaät,
Tyø Loâ Giaù Na Phaät khaép truyeàn 42,
Möôøi phöông phaùp giôùi thöôøng tuyeân
Phaùp maàu Voâ Thöôïng, gieo duyeân tu haønh.

KINH HOA NGHIEÂM
PHAÅM PHOÅ HIEÀN TAM MUOÄI THÖÙ BA
Luùc baáy giôø, Phoå Hieàn Boà Taùt,

Toïa treân Lieân Hoa Taïng Nhö Lai,
Thöøa oai Thaàn löïc Phaät Ngaøi,
Nhaäp vaøo Tam Muoäi, thoâng khai haèng haø,
Teân laø : Nhöùt thieát Phaät Ñaø,
Taïng Thaân Tyø Loâ Giaù Na nhieäm maàu 43,
Bình ñaúng taùnh : saâu xa vaøo khaép,
Phaùp giôùi : thò hieän aép hö khoâng,
Sanh ra Tam Muoäi bieån soâng,
Möôøi phöông phaùp giôùi hoøa gioøng, soùng, khôi 44,
Trí quang minh nôi Phaät Tam Theá,
32
Trong möôøi phöông coù theå hieän hoaøi,
Naøo löïc giaûi thoaùt Nhö Lai
Trí hueä Boà Taùt hoäi ñaøi Hoa Nghieâm.
Nhö theá giôùi hieän tieàn chôn thaät,
Phoå Hieàn ôû tröôùc Phaät nhaäp saâu,
45
Phaät Löïc, Phaät Nhaõn, Phaät Thaân ,
Ñeàu nhaäp Tam Muoäi Taïng Thaân Phaät Ñaø 46,
Luùc baáy giôø quaù nhieàu Boà Taùt,
Teân Phoå Hieàn, ngoä ñaït Nghieâm Hoa 47,
Möôøi phöông chö Phaät hieän ra,
48
Thanh Tònh Tyø Loâ Giaù Na nhaäp vaøo ,
Phoå Hieàn nhôù, baûo hoä maõi maõi,
Vaø nguyeän löïc nhieàu ñöùc Nhö Lai,
Laø oâng ñaõ chuyeån phaùp hoaøi,
Trí hueä, an laäp bieån, ñoài möôøi phöông 49.
Cho Phoå Hieàn thöôøng ñaày Thaäp trí :
1- Moät laø ñöôïc : Taùnh trí voâ bieân,
2- Hai laø : Phaùp giôùi suoát xuyeân,
3- Thaønh töïu caûnh giôùi Phaät, Hieàn Thaùnh Taêng
4- Bieát : Theá giôùi chaúng beàn ! Thaønh ... Hoaïi ...50
5- Bieát : Chuùng sanh giôùi coõi, roäng saâu,
6- Truï voâ sai bieät nhieäm maàu 51
7- Caên, taùnh Boà Taùt nhaäp laøu ung dung.
8- Bieát : Ngoân ngöõ chuùng sanh phaùt tieáng,
Chuyeån Phaùp Luaân Töø Bieän, ngoït ngaøo 52,
9- Khaép thaân Phaùp Giôùi trí vaøo,
10- Thinh aâm cuûa Phaät ban trao thaäp phaàn 53
Baáy giôø chö Phaät ñöa tay höõu,
Xoa ñaûnh ñaàu thaønh töïu Phoå Hieàn 54,
Tay Phaät : töôùng haûo, saùng, xuyeân,
AÂm thanh vi dieäu, khaép mieàn thaàn thoâng.
Phoå Hieàn nguyeän haûi raát ñoâng,
Quaù khöù - Hieän taïi hoøa ñoàng vò lai,
Phaùp Luaân - AÛnh Töôïng caùc Ngaøi
33
Ba ñôøi chö Phaät ngoài ñaøi quang minh.
55
Phoå Hieàn vaø nghìn muoân Boà Taùt ,
Töø Tam Muoäi maø phaùt xuaát ra,
56
Vi traàn Tam Muoäi haèng haø ,
Ñöôïc vi traàn soá - Giôùi - Ñaø La Ni 57 ...
58
Moãi Boà Taùt thò hieän Ñaâu Suaát ,
Vaø Thieân Cung Y Luaät, giaùng traàn,
Tu haønh chöùng Ñaïo, Phaät thaân,
Phaùp luaân chuyeån maõi, thöôøng chaân Nieát Baøn 59,
Caû theá giôùi ñang nhôø Thaàn löïc 59,
Vaø Tam Muoäi hieäp söùc möôøi phöông,
Trang nghieâm caùc baùu khoân löôøng,
Nheï nhaøng vang tieáng du döông phaùp maàu.
60
Maây möôøi thöù ñaâu ñaâu cuõng coù ,
Ma Ni Vöông, röôùi nhoû Ñaïo Traøng,
Chön loâng chö Phaät phoùng quang 61,
Trong quang minh aáy, noùi vang Keä lôøi :
Phoå Hieàn ôû khaép muoân nôi,
Ngoài Lieân Hoa Böûu, ñaïo ñôøi thaáy troâng 62,
Hieän ra taát caû Thaàn thoâng,
Voâ löôïng Tam Muoäi, nhaäp loøng quang minh 63.
Phoå Hieàn hieän caùc thaân hình,
Chaâu löu phaùp giôùi, hoøa mình chuùng sanh 64.
Phoå Hieàn thaân töôùng nheï nhanh 65,
Nöông nôi chôn taùnh; Nguyeän, Haønh ... roài thoâi 66.
67
Phoå Hieàn an truù coõi roài ,
Thaàn thoâng chaán ñoäng trong ngoaøi chuyeån rung 68.
Muoân loaøi thaáy ñöôïc taän cuøng,
Ñöôïc nhieàu Coâng Ñöùc Phaät - duøng ñoä sanh 69.
Boà Ñeà - Ñaïi phaùp - Haïnh laønh 70,
Phoå Hieàn Tam Muoäi, thöøa haønh Nhö Lai 71...
Baây giôø Boà Taùt caùc Ngaøi 72,
Chaép tay chieâm ngöôõng, thöøa oai löïc raèng 73 :
Nhôø Phaät Phaùp ñaëng nhieàu giaûi thoaùt,
34
Nguyeän Nhö Lai khôûi phaùt : ñaïi ñoàng
Chôn Nhö, Baèng, Taïng hö khoâng
Phoå Hieàn truï ñöôïc, Ñöùc Coâng haûi haø ...
NAM MOÂ PHOÅ HIEÀN BOÀ TAÙT MA HA TAÙT.

KINH HOA NGHIEÂM
PHAÅM THEÁ GIÔÙI THAØNH TÖÏU THÖÙ TÖ
Baây giôø Boà Taùt Phoå Hieàn

Nhôø Thaàn löïc Phaät, suoát xuyeân “Möôøi nhaø” 74
75
Moät xem : Theá giôùi haûi ... haø ,
Chuùng sanh ... Phaùp giôùi ... Phaät Ñaø ... beàn laâu.
Chuùng sanh nghieäp haûi ... naëng saâu,
Chuùng sanh caên duïc ... luaân hoài töû sanh,
Phaät Phaùp luaân haûi ... troøn nhanh,
Nhö Lai nguyeän löïc ... thöïc haønh vôùt ra.
Tam Theá Haûi ... quaù bao la,
Nhö Lai Thaàn bieán ... hieän ra ñoä ñôøi 76.
Quaùn saùt xong, Phoå Hieàn Boà Taùt,
Baûo ñaïi chuùng Boà Taùt ñaïo traøng :
Theá Toân trí hueä nghieâm trang,
Thanh tònh voâ löôïng, minh quang tö nghì ...
Theá Toân bieát : nguy ngaäp theá giôùi,
77
Thaønh, Truï, Hoaïi roài tôùi hoaøn Khoâng .
Chuùng sanh nghieäp haûi chaát choàng,
78
Phaùp giôùi an laäp meânh moâng khoâng cuøng .
Taát caû Phaùp truøng ñieäp khoù nghó,
Phoå Hieàn thöøa uy löïc Nhö Lai,
Tuyeân thuyeát ñaày ñuû ngaén daøi,
79
Khieán cho muoân loaïi ngoài ñaøi Hoa Nghieâm .
Bieån Trí Phaät nieàm vui toät ñænh,
Khieán chuùng sanh ñöôïc lónh hoäi nhieàu.
35
Boà Taùt an truï muoân ñieàu,
Bieån Coâng Ñöùc Phaät, sôùm chieàu Ba La.
Khieán theá giôùi vaø Phaät Töï Taïi,
Ñöôïc trang nghieâm, Taïng Haûi voâ cuøng,
Khieán cho Kieáp Haûi mòt muøng
Ñöôïc chuûng taùnh Phaät ung dung tu haønh.
80
Khieán chuùng hoäi, sanh loøng hoan hyû ,
Laïi öa thích giaùo lyù Phaät Ñaø,
Sanh taâm tin töôûng bao la,
Chôn thaät thanh tònh Phaùp vaø Giôùi thaân.
An laäp laàn Phoå Hieàn nguyeän haûi,
Tu taäp vaøo trí maõi ba ñôøi,
Roài ñem chieáu khaép muoân nôi,
Ñaø La Ni maïnh, Phaùp thôøi luaän thoâng
Vaø cuõng muoán trong ngoaøi Phaät Phaùp,
Caûnh giôùi Phaät dung naïp môû baøy,
Phaùp moân voâ löôïng hôïp, hay,
Trí Taùnh Phaùp giôùi lôùn, daøy, roäng, saâu.
81
Phoå Hieàn noùi, caàu ñaïo Boà Taùt ,
Phaùp Giôùi ñöôïc quan saùt : hö khoâng,
Bieát ñöôïc choã cuûa Phaät mong,
Thaáy ñöôïc taát caû thaàn thoâng Phaät Ñaø.
Nhöõng ñaïo khaùc, xa gaàn khoâng coù.
Hoïc Phoå Hieàn ngoä toû suoát xuyeân,
Chuùng sanh roäng lôùn voâ bieân,
Phaùp luaân thöôøng chuyeån khaép mieàn quy y.
Caûnh giôùi Phaät Tyø Loâ Na Giaù,
Coõi nöôùc ñeàu hieän caû vaøo thaân,
Phoå Hieàn haïnh nguyeän muoân phaàn,
Phoå Nhaõn caûnh giôùi töôùng thaân voâ bôø.
82
Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt ,
Baûo ñaïi chuùng quan saùt saâu xa,
Veà “Theá giôùi haûi” bao la,
Löôïc thaønh möôøi vieäc - Phaät Ñaø noùi naêng :
36
Moät troïn haún : nhôn duyeân khôûi theá,
Hai hình traïng cuûa - beå truï nöông,
Thanh tònh - Theå taùnh - khoù löôøng,
Trang nghieâm - Kieáp truï - chuyeån ñöôøng bieät sai,
Chín laø Phaät xuaát hieän hoaøi,
Möôøi Theá Giôùi Haûi voâ sai bieät maø.
Neáu noùi roäng laø vi traàn soá,
Tam Theá Phaät löu boá ba ñôøi,
Ñaõ, hieän, seõ noùi khaép nôi,
Thaønh töïu theá giôùi, ñoàng thôøi vôùi nhau.
Chö Phaät töû nhaân duyeân möôøi bieån 83,
Maø theá giôùi ñaõ, hieän, seõ thaønh
Moät vì Thaàn löïc Phaät nhanh,
Hai vì haïnh nghieäp chuùng sanh daãy ñaày,
Ba vì Phaùp phaûi nhö vaày,
Sôû ñaéc Boà Taùt trí xaây vöõng vaøng.
Naêm vì chöùa nhoùm laønh an,
Cuûa chö Boà Taùt, muoân ngaøn chuùng sinh,
Saùu vì nguyeän löïc nghieâm tinh,
Phaät ñoä, Boà Taùt thaønh hình saâu xa,
Baûy vì haïnh nguyeän Ba La,
Thaønh töïu baát thoái saùng loøa taâm thaân.
Taùm vì thaéng giaûi trong ngaàn,
Töï taïi thanh tònh muoân phaàn hieän nhanh.
Chín vì löu xuaát haïnh laønh,
Vaø nhieàu theá löïc, Phaät thaønh Ñaïo xöa,
Möôøi vì nguyeän löïc sôùm tröa,
84
Phoå Hieàn Boà Taùt nöông thöøa löïc oai ...
Neáu roäng noùi : Vi Traàn Giôùi Haûi,
Theá giôùi thaønh töïu phaûi töø ñaây,
Phoå Hieàn tuyeân laïi nghóa naày :
Moãi Theá Giôùi Haûi ñuû ñaày “Truï Nuông”
85
Moät laø nöông Trang Nghieâm maø truï ,
Hoaëc Böûu Quang ... hoaëc nguï Hö Khoâng.
37
Phaät Quang ... Böûu Saéc ... meânh moâng,
Thinh aâm chö Phaät, heát loøng truï nöông.
Hoaëc hình Kim Cöông Ñaïi löïc só ...
A Tu La chuùng huûy dieät, sinh
Taùm nöông theá chuû thaân hình,
Chín nöông Boà Taùt truï nghìn phöôùc sanh.
Möôøi nöông taát caû bieån laønh
Phoå Hieàn vaø caùc nguyeän haønh truï voâ.
Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt,
86
Thöøa oai löïc quan saùt möôøi phöông ,
Nhö Lai thò hieän daãn ñöôøng,
Khaép nôi ñöôïc thaáy toû töôøng taâm an.
Hoaëc Quoác ñoä laøm : Ly Caáu Böûu 87,
Ma Ni tònh, tröôøng cöûu toát töôi,
Hoaëc coù coõi nöôùc saùng ngôøi,
Nöông hö khoâng giôùi muoân ñôøi truï an.
Hoaëc coù coõi taïng trong bieån caû,
Coõi Kim Cöông beàn, quaù ñeïp sang,
Hoaëc trong Hoa Taïng truï an,
Thaàn bieán roäng lôùn muoân ngaøn gaàn, xa
Tyø Loâ Giaù Na Phaät hay hieän,
Hoaëc ngaén, daøi phöông tieän suoát thoâng
Möôøi phöông caùc coõi khoâng ñoàng,
Ñeàu nöông nguyeän haûi, truï loøng Hoa Nghieâm.
Phoå Hieàn baûo : hieän tieàn ñaïi chuùng,
Theá Giôùi Haûi töôùng cuõng raát nhieàu,
Hoaëc : troøn, vuoâng, ngaén, thaúng, xieâu,
Hoaëc nhö nöôùc xoaùy, nuùi, nhieàu caây, boâng.
Hoaëc hình cung ñieän chuùng ñoâng,
Cuøng laø hình Phaät chaúng ñoàng, bieät, rieâng.
Taát caû do bieån nghieäp maø khaùc 88,
Hoa Taïng roài : nhö taïc nhö in,
Vi Traàn Quoác Ñoä muoân hình,
Phaät Tyø Loâ Giaù Na linh nhieäm maàu.
38
Ñöùc Phoå Hieàn saâu xa baûo tieáp 89 :
Theá Giôùi Haûi, hoøa hieäp Theå nhieàu,
Trang Nghieâm Böûu laáy : thieåu, ña,
Quang minh Böûu, Saéc ... duøng maø Theå ra.
Hoaëc Kim Cang ... Phaät löïc ... Bieán hoùa ...
Nhöït Ma Ni ... Höông ... Quaû ... Hoa ... Ñaêng,
Cöïc Vi Böûu ... aûnh töôïng giaêng :
Böûu hình Boà Taùt ... Phaät raèng thöïc thi ...
Coù theá giôùi Vi traàn soá : Theå,
Ñöôïc sô löôïc maø keå giöõ gìn,
Phoå Hieàn Boà Taùt phaân minh,
90
Veà Theá Giôùi Haûi : muoân ngìn Trang Nghieâm
Hoaëc Trang Nghieâm hieän ra maây ñeïp,
Thuyeát minh Coâng Ñöùc : pheùp Ba La,
Thuyeát minh nghieäp baùo khaûo tra,
Thò hieän Boà Taùt ñeå maø nghieâm trang.
Hoaëc bieåu thò ngaøn muoân Phaät aûnh,
Trong moät nieäm giôùi caûnh - voâ bieân,
Haïnh nguyeän Boà Taùt Phoå Hieàn,
Hoaëc thaân chö Phaät hieän tieàn nghieâm trang.
91
Theá Giôùi Haûi, ngaøn phöông, Thanh Tònh
Chö Boà Taùt thöùc tænh : Ñaïo, Ñôøi,
Hoaëc theâm Coâng Ñöùc khaép nôi,
Tu taäp thaéng giaûi - raïng ngôøi Ba La.
Quaùn saùt xa : Ñòa vò Boà Taùt,
Xuaát sanh, nguyeän theä giaùc ngoä nhanh,
Tu taäp haïnh : Xuaát yeáu thaønh,
Ñaëng söùc phöông tieän tònh thanh ñuû ñaày.
Phoå Hieàn baûo : naày chö Phaät töû :
Theá Giôùi Haûi ñeàu ngöï vi traàn,
Chö Phaät xuaát hieän nhieàu thaân 92,
Hieän thaân lôùn, nhoû, thoï gaàn, thoï xa.
Hoaëc nghieâm tònh ña thieåu quoác ñoä,
Hieån thò Phaùp Giaùc Ngoä nhieàu Thöøa,
39
Ñieàu phuïc muoân loaïi khoâng chöøa,
Vi traàn soá khaùc xa xöa laém maø,
Phoå Hieàn baûo : caû thaûy ñaïi chuùng,
93
Vi traàn kieáp truï cuõng vaäy thoâi ,
A Taêng Kyø Kieáp truï roài,
Voâ bieân, ñaúng, löôïng beân ngoaøi hoaëc trong.
Baát khaû Soå, Xung, Tö truï kieáp,
Baát khaû löôïng, thuyeát nhieáp ñuû ñaày,
Coù Vi traàn soá nhö vaày,
Phoå Hieàn Boà Taùt nöông oai löïc Thaàn ...
94
Vi Traàn kieáp daàn daàn, sai bieät ,
Cuõng vì Phaùp chôn thieät vaäy maø,
Voâ löôïng kieáp : Thaønh, Hoaïi ... ra,
Chuyeån bieán sai bieät kieáp qua vi traàn.
Vì chuùng sanh laàn hoài nhieãm tröôùc ...
Vì chuùng sanh tu phöôùc roäng saâu ...
Chuùng sanh phaùt nguyeän taâm maàu,
Neân Theá Giôùi Haûi : thuaàn laøu tònh thanh ...
Vì chö Boà Taùt nguyeän haønh,
Voâ bieân kieáp ñöôïc an laønh, chuyeån rung ...
Möôøi phöông Boà Taùt truøng phuøng
Voâ löôïng kieáp ñaïi : nghieâm cung ... tröôïc trieàn,
Theá Toân nhaäp Nieát Baøn tòch tónh,
Theá Giôùi Haûi thanh tònh ñaày vôi,
Theá Toân xuaát hieän ra ñôøi,
Neân Theá Giôùi Haûi truøng khôi roäng daàn ...
Vì Nhö Lai thaàn thoâng bieán hoùa,
Theá Giôùi Haûi kieáp thoûa tònh yeân,
Coù vi traàn soá bieán thieân ...
Phoå Hieàn Boà Taùt laïi tuyeân Keä lôøi.
95
Theá Giôùi Haûi bôûi voâ sai bieät ,
Phaät xuaát hieän chôn thieät Oai, Thaàn,
Ñaïo traøng phaùp giôùi thieát thaân,
Quang minh chö Phaät : xa gaàn nhö nhau.
40
Phaät bieán hoùa : tröôùc sau danh hieäu,
Thinh aâm Ngaøi : Vi dieäu möôøi phöông,
Phaùp Luaân phöông tieän : chung ñöôøng,
Khaép Theá giôùi haûi vaøo nöông vi traàn.
Moãi caûnh giôùi vi traàn roäng quaù,
Tam Theá Phaät hieän caû vaøo ñaây,
Soá voâ sai bieät nhö vaày
Theá giôùi Thaønh Töïu Phaåm naày vöøa xong ...

KINH HOA NGHIEÂM
PHAÅM HOA TAÏNG THEÁ GIÔÙI THÖÙ NAÊM

Baûo ñaïi chuùng giaùc ngoä töøng giaây,
97
Hoa Taïng Theá Giôùi Haûi naày ,
Nghieâm tònh ñöôïc bôûi Phaät ñaày trong taâm.
Vì xöa kia taàm haïnh Boà Taùt,
Traûi qua nhieàu gheành thaùc vi traàn,
Vi traàn soá kieáp laïi gaàn
Vi traàn soá Phaät saùng laàn nhaän thu
Nôi moãi Phaät tu taäp Traàn soá,
Ñaïi nguyeän troøn : cöùu khoå ban vui ...
98
Phoå Hieàn, tuyeân laïi vaên xuoâi ,
Thöøa oai löïc Phaät : ñoàng ngoài Hoa Nghieâm ...
Hoa Taïng Theá Giôùi Haûi
Phaùp giôùi ñoàng khoâng khaùc
Trang nghieâm raát thanh tònh
An truï nôi hö khoâng.
Trong Theá Giôùi Haûi naày
Saùt chuûng 99 khoù nghó baøn
Moãi moãi ñeàu töï taïi
41
Ñeàu rieâng khoâng taïp loaïn
Bieån Hoa Taïng Theá Giôùi
Saùt chuûng kheùo an baøy
Hình khaùc trang nghieâm khaùc
Caùc loaïi töôùng khoâng ñoàng.
Chö Phaät bieán hoùa aâm
Nhieàu loaïi laøm theå ñoù
Tuøy nghieäp löïc maø thaáy.
Saùt chuûng nghieâm söùc ñeïp.
Hình Tu Di thaønh löôùi,
Nöôùc xoaùy, hình troøn, vuoâng
Hoa sen nôû roäng lôùn
Coõi coõi bao quanh nhau.
Hình sôn traøng, laâu caùc
Hình Kim Cang xaây voøng,
Nhöõng saùt chuûng quaûng ñaïi
Baát tö nghì nhö vaäy.
Ñaïi haûi löûa chôn chaâu
Quang voõng baát tö nghì
Nhöõng saùt chuûng nhö vaäy
Ñeàu truï nôi lieân hoa
Moãi moãi nhöõng saùt chuûng
Quang voõng baát khaû thuyeát
Trong quang hieän caùc coõi
Khaép caû möôøi phöông bieån.
Taát caû nhöõng saùt chuûng
Bao nhieâu ñoà trang nghieâm
Quoác ñoä hieän trong ñoù
Thaáy khaép voâ cuøng taän.
Saùt chuûng baát tö nghì
Theá giôùi voâ bieân teá
Nhieàu thöù trang nghieâm ñeïp
Ñeàu do oai löïc Phaät.
Trong taát caû saùt chuûng
42
Theá giôùi baát tö nghì
Hoaëc thaønh, hoaëc hö hoaïi
Ví nhö laù trong röøng
Coù moïc cuõng coù ruïng
Trong saùt chuûng nhö vaäy
Theá giôùi coù thaønh hoaïi.
Ví nhö trong röøng caây
Caùc thöù quaû sai khaùc
100
Nhö vaäy y saùt chuûng
Caùc loaøi chuùng sanh truï.
Ví nhö chuûng töû khaùc
Sanh quaû ñeàu sai khaùc
Vì nghieäp löïc sai khaùc
Coõi chuùng sanh khoâng ñoàng.
Ví nhö taâm vöông böûu 101
Tuøy taâm thaáy maøu saéc
Vì taâm chuùng sanh tònh
Ñöôïc thaáy coõi thanh tònh.
Ví nhö Ñaïi Long Vöông
Noåi maây khaép hö khoâng
Nhö vaäy Phaät nguyeän löïc
Xuaát sanh caùc quoác ñoä.
Nhö thuaät só aûo thuaät
Hieän ñöôïc caùc ñoà vaät
Vì nghieäp löïc chuùng sanh
Quoác ñoä baát tö nghì.
Ví nhö nhöõng töôïng maøu
Cuûa hoïa só saùng taùc
Nhö vaäy taát caû coõi
Taâm hoïa só laøm thaønh.
Thaân chuùng sanh khaùc nhau
Tuøy taâm phaân bieät khôûi
Nhö vaäy caùc coõi nöôùc
Khoâng gì chaúng do nghieäp.
43
Ví nhö thaáy chö Phaät
Nhieàu hình saéc sai khaùc
Tuøy taâm haønh chuùng sanh
Thaáy caùc coõi cuõng khaùc.
Ngaøn ñaùy cuûa caùc coõi
Buûa giaêng löôùi lieân hoa
Nhöõng töôùng traïng khoâng ñoàng
Trang nghieâm raát thanh tònh.
Nhöõng löôùi lieân hoa kia
Nôi saùt voõng an truï
Bao nhieâu söï trang nghieâm
Caùc loaøi chuùng sanh ôû.
Hoaëc coù trong coõi nöôùc
Hieåm trôû khoâng bình thaûn
Do chuùng sanh phieàn naõo
Thaáy trong ñoù nhö vaäy.
Taïp nhieãm vaø thanh tònh
Voâ löôïng theá giôùi chuûng
Tuøy taâm chuùng sanh khôûi
Boà Taùt löïc gia trì.
Hoaëc coù trong coõi nöôùc
Taïp nhieãm vaø thanh tònh
Hoaëc do nghieäp löïc khôûi
Boà Taùt choã hoùa ñoä.
Coù coõi phoùng quang minh
Ly caáu böûu laøm thaønh
Caùc thöù nghieâm söùc ñeïp
Chö Phaät khieán thanh tònh.
Trong moãi theá giôùi chuûng
Kieáp thieâu baát tö nghì
Hieän baøy daøy hö aùc
Nôi ñoù thöôøng kieân coá.
Do nghieäp löïc chuùng sanh
Xuaát sanh nhieàu quoác ñoä
44
Nöông truï nôi phong luaân 102
Vaø nöông thuûy luaân truï.
Theá giôùi töï nhö vaäy
Thaáy nhieàu loaïi khoâng ñoàng
Nhöng thieät khoâng coù sanh
Cuõng laïi khoâng dieät hoaïi.
Trong moãi moãi taâm nieäm
Xuaát sanh voâ löôïng coõi
Do oai thaàn cuûa Phaät
Ñeàu thaáy tònh khoâng nhô.
Coù coõi buøn ñaát thaønh
Theå chaát raát cöùng raén
Ñen toái khoâng aùnh saùng
Keû aùc nghieäp ôû ñoù.
Coù coõi Kim Cang thaønh
Taïp nhieãm nhieàu lo sôï
Khoå nhieàu maø vui ít
Keû phöôùc moûng ôû ñoù.
Coù coõi toaøn baèng saét
Hoaëc coõi xích ñoàng thaønh
Nuùi ñaù hieåm ñaùng sôï
Keû toäi aùc ñaày daãy.
Trong coõi coù ñòa nguïc
Chuùng sanh khoå khoù cöùu
Luoân ôû trong ñen toái
Bieån löûa thöôøng thieâu ñoát.
Hoaëc laïi coù suùc sanh
Bieát bao hình xaáu xí
Do nôi töï aùc nghieäp
Thöôøng thoï caùc khoå naõo.
Hoaëc coù coõi Dieâm La
Luoân khoå noãi ñoùi khaùt
Treøo leân nuùi löûa to
Chòu nhöõng khoå raát naëng.
45
Hoaëc coù caùc quoác ñoä
Baûy baùu hieäp laïi thaønh
Bao nhieâu laø cung ñieän
Do tònh nghieäp taïo neân.
Caùc Ngaøi xem theá gian
Trong ñoù Trôøi vaø ngöôøi
Quaû tònh nghieäp thaønh töïu
Tuøy thôøi höôûng khoaùi laïc
Trong moãi moãi chôn loâng
ÖÙc coõi baát tö nghì
Caùc thöù töôùng trang nghieâm
Chöa töøng coù chaät heïp.
Chuùng sanh nghieäp sai khaùc
Theá giôùi nhieàu voâ löôïng
Trong ñoù sanh thuû tröôùc
Thoï khoå vui chaúng ñoàng.
Coù coõi thuaàn chaâu baùu
Thöôøng phoùng voâ bieân quang
Kim Cang dieäu lieân hoa
Trang nghieâm tònh voâ caáu
Coù coõi baèng aùnh saùng
Y quang luaân an truï
Kim saéc höông chieân ñaøn
Dieäm vaân khaép saùng soi.
Coù coõi baèng nguyeät luaân
Höông y traûi khaép nôi
Nôi trong moät lieân hoa
Boà Taùt ngoài ñaày khaép.
Coù coõi baèng chaâu baùu
Hình saéc khoâng bôïn nhô
Ví nhö löôùi Thieân ñeá
Quang minh thöôøng chieáu saùng.
Coù coõi baèng chaát höông
Hoaëc laø hoa Kim Cang
46
Ma Ni quang hieän boùng
Nhìn xem raát thanh tònh.
Hoaëc coù nan tö coõi
Hoa xoay keát hôïp thaønh
Trong ñoù ñaày Hoùa Phaät
Boà Taùt khaép saùng röïc
Hoaëc coù coõi thanh tònh
Toaøn laø nhöõng caây hoa
Nhaùnh ñeïp che ñaïo traøng
Maây Ma Ni giaêng khaép.
Coù coõi tònh quang chieáu
Hoa Kim Cang laøm thaønh
Coù aâm thinh Hoùa Phaät
Voâ bieân giaêng thaønh löôùi.
Coù coõi nhö Boà Taùt
Maõo toát ñeïp Ma Ni
Hoaëc coõi hình böûu toøa
Töø quang minh bieán hoùa.
Hoaëc laø maït chieân ñaøn
Hoaëc laø baïch haøo quang
Hoaëc tieáng trong Phaät quang
Maø thaønh coõi ñeïp ñoù.
Hoaëc thaáy coõi thanh tònh
Duøng moät quang trang nghieâm
Hoaëc thaáy nhieàu trang nghieâm
Caùc coõi ñeàu kyø dieäu.
Hoaëc duøng möôøi quoác ñoä
Vaät ñeïp ñeå trang söùc
Hoaëc duøng ngaøn quoác ñoä
Taát caû ñeå trang nghieâm.
Hoaëc duøng öùc quoác ñoä
Trang nghieâm nôi moät coõi
Nhöõng hình töôùng chaúng ñoàng
Ñeàu nhö boùng töôïng hieän.
47
Baát khaû thuyeát quoác ñoä
Trang nghieâm nôi moät coõi
Moãi vaät phoùng quang minh
Do nguyeän löïc cuûa Phaät.
Hoaëc coù nhöõng quoác ñoä
Do nguyeän löïc thanh tònh
Trong caùc vaät trang nghieâm
Khaép thaáy nhöõng saùt haûi.
Ngöôøi tu nguyeän Phoå Hieàn
Caûm thaønh coõi thanh tònh
Tam theá coõi trang nghieâm
Trong ñaây hieän ñuû caû.
Phaät töû neân quaùn saùt
Saùt chuûng oai thaàn löïc
Nhöõng quoác ñoä vò lai
Nhö moäng ñeàu khieán thaáy.
Nhöõng theá giôùi möôøi phöông
Nhöõng quoác ñoä quaù khöù
Ñeàu ôû trong moät coõi
Hieän töôïng nhö huyeãn hoùa.
Taát caû Phaät Tam theá
Vaø quoác ñoä chö Phaät
ÔÛ trong moät saùt chuûng
Ñeàu xem thaáy taát caû
Thaàn löïc cuûa chö Phaät
Trong traàn hieän caùc coõi
Caùc loaïi ñeàu thaáy roõ
Nhö boùng khoâng chôn thieät.
Hoaëc coù nhieàu coõi nöôùc
Hình traïng nhö bieån caû
Hoaëc nhö nuùi Tu Di
Theá giôùi baát tö nghì.
Coù coõi an truï toát
Hình nhö löôùi Thieân Ñeá
48
Hoaëc hình nhö röøng caây
Chö Phaät ñaày trong ñoù.
Hoaëc hình nhö böûu luaân
Hoaëc traïng nhö lieân hoa
Taùm goùc trang nghieâm ñeïp
Moïi nôi ñeàu thanh tònh.
Hoaëc nhö hình böûu toøa
Hoaëc coù coõi ba goùc
Hoaëc nhö Kha Laëc Ca
Thaønh quaùch, thaân Phaïm Vöông
Hoaëc nhö toùc Thieân Chuû
Hoaëc nhö hình baùn nguyeät
Hoaëc nhö nuùi Ma Ni
Hoaëc nhö hình maët nhöït.
Hoaëc coù nhöõng theá giôùi
Hình nhö höông haûi xaây
Hoaëc laøm voøng quang minh
Xöa Phaät ñaõ nghieâm tònh
Hoaëc hình nhö truïc xe
Hoaëc hình ñaøn cuùng teá
Hoaëc nhö töôùng baïch haøo
Nhuïc keá, maét roäng daøi.
Coù coõi hình Phaät thuû
Hoaëc nhö chaøy Kim Cang
Hoaëc nhö hình Dieäm Sôn
Boà Taùt ôû ñaày khaép.
Hoaëc hình nhö Sö Töû
Hoaëc nhö hình con ngao
Voâ löôïng nhöõng saéc töôùng
Theå taùnh ñeàu sai khaùc.
ÔÛ trong moät saùt chuûng
Hình caùc coõi voâ taän
Ñeàu nhôø nguyeän löïc Phaät
Hoä nieäm neân an truï.
49
Coù coõi truï moät kieáp
Coù coõi truï möôøi kieáp
Nhaãn ñeán hôn traêm ngaøn
Theá giôùi vi traàn soá.
Hoaëc ôû trong moät kieáp
Thaáy coõi coù thaønh hoaïi
Hoaëc voâ löôïng voâ soá
Nhaãn ñeán baát tö nghì.
Hoaëc coù coõi coù Phaät
Hoaëc coù coõi khoâng Phaät
Hoaëc coù chæ moät Phaät
Hoaëc coù voâ löôïng Phaät
Coõi naøo neáu khoâng Phaät
Thôøi coù Phaät coõi khaùc
Bieán hoùa ñeán coõi ñoù
Ñeå thò hieän Phaät söï :
Töø trôøi giaùng thaàn xuoáng
Truï thai vaø ñaûn sanh
Haøng ma thaønh chaùnh giaùc
Chuyeån voâ thöôïng phaùp luaân.
Tuøy loøng chuùng öa thích
Thò hieän nhieàu töôùng maïo
Vì hoï chuyeån phaùp luaân
Haïp caên taùnh cuûa hoï.
Trong moãi moãi coõi Phaät
Moät Phaät hieän ra ñôøi
Traûi qua ngaøn öùc naêm
Dieãn thuyeát phaùp voâ thöôïng.
Chuùng chaúng phaûi phaùp khí
Khoâng thaáy ñöôïc chö Phaät,
Neáu ai taâm meán thích
Moïi nôi ñeàu thaáy Phaät.
Trong moãi moãi saùt ñoä
Ñeàu coù Phaät ra ñôøi
50
Chö Phaät trong caùc coõi
ÖÙc soá baát tö nghì.
Moãi moãi Phaät trong ñaây
Hieän voâ löôïng thaàn bieán
Ñeàu khaép trong phaùp giôùi
Ñieàu phuïc caùc chuùng sanh.
Coù coõi khoâng aùnh saùng
Ñen toái nhieàu lo sôï
Ñau khoå tôï dao ñaâm
Keû thaáy töï ñau xoùt.
Hoaëc aùnh saùng chö Thieân
Hoaëc aùnh saùng cung ñieän
Hoaëc aùnh saùng nhöït nguyeät
Saùt voõng khoù nghó baøn.
Coù coõi töï chieáu saùng
Hoaëc caây baùu chieáu röïc
Chöa töøng coù khoå naõo
Do phöôùc löïc chuùng sanh.
Hoaëc coù nuùi chieáu saùng
Hoaëc aùnh saùng Ma Ni
Hoaëc duøng ñeøn soi saùng
Ñeàu do nghieäp löïc caû.
Hoaëc quang minh cuûa Phaät
Trong ñoù ñaày Boà Taùt
Hoaëc lieân hoa chieáu saùng
Maøu röïc rôõ raát xinh.
Coù coõi boâng chieáu saùng
Hoaëc duøng höông thuûy chieáu
Höông ñoát, höông thoa saùng
Ñeàu do nguyeän löïc toát.
Coù coõi maây chieáu saùng
Ngoïc Ma Ni chieáu saùng
Hoaëc Phaät quang saùng soi
Tuyeân thuyeát tieáng ñeïp daï.
51
Hoaëc chaâu baùu chieáu saùng
Hoaëc Kim Cang saùng chieáu
Tieáng thanh tònh vang xa
Döùt tröø caùc söï khoå.
Hoaëc coù saùng Ma Ni
Hoaëc ñoà trang nghieâm saùng
Hoaëc aùnh saùng ñaïo traøng
Chieáu saùng khaép chuùng hoäi.
Phaät phoùng ñaïi quang minh
Hoùa Phaät ñaày trong ñoù
Quang Minh chieáu moïi nôi
Khaép cuøng caû Phaùp giôùi.
Coù coõi raát ñaùng sôï
Tieáng gaøo theùt keâu khoå
Tieáng reân ræ naõo nuøng
Ai nghe cuõng gheâ sôï.
Ñöôøng ñòa nguïc suùc sanh
Vaø ñeán coõi Dieâm La
Theá giôùi tröôïc aùc naày
Thöôøng vang tieáng saàu khoå.
Hoaëc coù nhöõng coõi nöôùc
Thöôøng vang tieáng ñaùng vui
Ñeïp yù thuaän chaùnh phaùp
Ñaây do tònh nghieäp ñöôïc.
Thöôøng nghe tieáng Ñeá Thích
Hoaëc nghe tieáng Phaïm Thieân
Vaø tieáng caùc Theá Chuû.
Trong maây vang tieáng dieäu
Bieån baùu caây Ma Ni
Vang tieáng nhaïc ñaày khaép.
Trong vieân quang chö Phaät
Hoùa thinh voâ cuøng taän
52
Vaø Boà Taùt tieáng dieäu
Nghe khaép möôøi phöông coõi.
Quoác ñoä baát tö nghì
Tieáng phaùp luaân thöôøng chuyeån
Nguyeän haûi vang ra tieáng
Tieáng dieäu aâm tu haønh.
Tam Theá taát caû Phaät
Xuaát sanh caùc theá giôùi
Danh hieäu ñeàu ñaày ñuû
Thinh aâm voâ cuøng taän.
Coù coõi thöôøng ñöôïc nghe
Löïc aâm cuûa chö Phaät
Ñòa ñoä vaø voâ löôïng
Dieãn noùi nhöõng phaùp ñoù.
Söùc theä nguyeän Phoå Hieàn
ÖÙc coõi dieãn dieäu aâm
Tieáng ñoù nhö saám vang
Truï kieáp cuõng voâ taän.
Phaät ôû coõi thanh tònh
Thò hieän tieáng töï taïi
Trong phaùp giôùi möôøi phöông
Taát caû ñeàu ñöôïc nghe

PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Hoa Nghieâm Kinh boä cao saâu, Boán möôi phaåm quyù Phaùp maàu Thöôïng Sö.
Nghóa laø : Kinh Hoa Nghieâm naøy thuoäc veà Kinh Boä raát nhieàu taäp nhieàu
quyeån vaø phaåm, yù Kinh thì quaù saâu, quaù khoù hieåu, ngöôøi coù ñaïi trí ñaïi
nhaân duyeân môùi thaâm nhaäp ñöôïc - Kinh naøy coù coâng naêng ñöa thaúng haønh
giaû ñeán quaû vò Boà Taùt roài phaùt nguyeän tu haønh seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh
53
ñaúng Chaùnh giaùc. Nhö ñaõ noùi roõ phaàn chuù thích ôû tröôùc : Toaøn boä Kinh
Hoa Nghieâm ñöôïc dòch ra Haùn vaên goàm 40 phaåm, ñeàu do chö Phaät thuyeát
ra.
2- Töø ñaây laø Phaåm Nhö Lai Hieän Töôùng Thöù Hai.
3- Luùc baáy giôø : Chö Boà Taùt vaø taát caû Theá Gian Chuû ñeàu nghó raèng : (Vì taâm
coøn vöôùng maéc, chöa thoâng suoát ñöôïc veà Phaät) ñieàu naøy deã hieåu vì coøn
laøm Boà Taùt laøm gì maø hieåu heát chö Phaät ñöôïc.
4, 5- 19 ñieàu Boà Taùt chöa hieåu : 1- Theá naøo laø ñòa vò cuûa chö Phaät ? 2- Caûnh
giôùi ? 3- Gia trì ? 4- Laø choã laøm ? 5- Laø löïc ? 6- Voâ sôû uùy ? 7- Tam muoäi ? 8-
Thaàn thoâng ? 9- Töï taïi ? 10- Khoâng ai nhieáp thuû ñöôïc ? 11- Saùu caên ? 17- Laø
tieáng ? 18- Laø trí ? 19- Laø quang minh cuûa chö Phaät ? Giaûi thích theo y
trong Kinh vaên : Theá naøo roõ bieát Nhö Lai Ñòa; Theá naøo quan saùt Nhö lai
caûnh; Phaät choã gia trì phaùp voâ bieân, mong daïy phaùp naøy khieán thanh tònh;
Theá naøo laø Phaät choã thaät haønh; Maø duøng trí hueä coù theå vaøo, Phaät löïc
Thanh tònh roäng voâ bieân, vì caùc Boà Taùt neân khai thò; Theá naøo roäng lôùn caùc
Tam Muoäi; Theá naøo Tònh Trí Phaùp Voâ UÙy; Thaàn Thoâng löïc duïng chaúng theå
löôøng; Taïi sao Phaät nhaõn laø voâ löôïng, nhó, tyû, thieät, thaân cuõng nhö vaäy;
Phaät yù voâ löôïng nhö theá naøo ? Mong giaûi cho bieát phöông tieän ñoù.
6- Mong vì Phaät töû ñeàu khai dieãn. Nghóa laø : Nhö caùc chuùng sanh voâ löôïng
coõi, phaùp giôùi choã coù söï an laønh, chö Phaät roäng lôùn cuõng voâ bieân, mong vì
Phaät töû ñeàu khai dieãn.
7, 8- Möôøi phöông Theá Giôùi Haûi : 1- Theá giôùi haûi; 2- Chuùng sanh haûi; 3- Phaät
Giaûi thoaùt haûi; 4- Phaät Ba La Maät haûi; 5- Phaät Haûi; 6- Phaät danh hieäu haûi; 7-
Phaät thoï löôïng haûi; 8- Phaùp giôùi an laäp haûi; 9- Phaät bieán hoùa haûi; 10- Phaät
dieãn thuyeát haûi - Möôøi phöông laø : Ñoâng, Nam, Taây, Baéc, Ñoâng Baéc, Ñoâng
Nam; Taây Nam; Taây Baéc; döôùi; treân.
9- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân bieát taâm nieäm cuûa chö Boà
Taùt (chæ cho Boà Taùt vaø Theá Gian chuû).
10- “Lieàn töø treân maët, trong raêng, phoùng ra traàn soá quyù baèng quang minh”.
Nghóa laø : Maët cuûa Phaät laø phöôùc töôùng luoân töø bi vaø hoan hyû, khieán chuùng
sanh thaáy ñöôïc laø khôûi taâm tu haønh - Trong raêng : Kinh Phaùp Hoa coù noùi
“Trong mieäng chaát ñeà hoà nhoû maùt, beân raêng ngoïc traéng tuoân xaù lôïi, treân
löôõi sen hoàng phoùng haøo quang”. Ñaây laø nhöõng baäc voâ sö trí môùi coù ñöôïc
(Phaät). Neân Phaät laø ñaáng Phöôùc Trí ñaõ troïn veïn (Phöôùc Trí nhò nghieâm)
phoùng ra vi traàn soá quang minh, nghóa laø voâ löôïng voâ soá vi traàn, moãi vi
traàn ñeàu laø quang minh, moãi vi traàn soá quang minh ñeàu coù quyeán thuoäc;
Moãi vi traàn soá quang minh ñeàu laø moät öùc Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi.
Chuùng Boà Taùt vaø Theá Gian Chuû trong nhöõng vi traàn soá theá giôùi ñeàu ñöôïc
thaáy Hoa Taïng Theá giôùi trang nghieâm naøy neân ñöôïc xöng teân Kinh naøy laø :
Kinh Hoa Nghieâm. Do thaàn löïc quang minh ñoù ôû tröôùc taát caû chuùng hoäi Boà
Taùt maø dieãn thuyeát vaø goùi troïn boä Kinh naøy. Xin haønh giaû chuù yù : Kinh naøy
chæ daønh cho chö vò Boà Taùt vaø Theá Gian chuû.
54
11, 12- Nhöõng laø Böûu hoa quang minh khaép soi saùng; nhöõng quang minh
caùc thöù tieáng trang nghieâm phaùp giôùi; nhöõng quang minh giaêng buûa maây
vi dieäu; nhöõng quang minh thaäp phöông chö Phaät ngoài ñaïo traøng hieän
thaàn bieán; nhöõng quang minh maây loïng baùu; nhöõng quang minh ñaày khaép
phaùp giôùi voâ ngaïi; nhöõng quang minh trang nghieâm khaép taát caû coõi Phaät;
nhöõng quang minh kieán laäp Böûu traøng nghieâm trang chuùng hoäi ñaïo traøng
Boà Taùt; nhöõng quang minh Dieäu AÂm xöng döông taát caû danh hieäu chö
Phaät.
13- “Hoa laø theá giôùi taïng tieàm, nghieâm trang theá giôùi aân trieâm phaùp laønh”.
Nghóa laø : Hoa taïng theá giôùi trang nghieâm taøng (giaáu). Hoa taïng theá giôùi
trang nghieâm coù ñöôïc laø töø nôi vi traàn soá quang minh, vi traàn soá quang
minh coù ñöôïc laø töø nôi treân maët, trong raêng phoùng ra cuûa chö Phaät, chö
Phaät coù ñöôïc laø töø nôi Phöôùc vaø Trí ñaày ñuû. Toùm laïi Hoa Nghieâm coù laø do
Phöôùc Trí, phöôùc trí sanh ra Hoa Nghieâm, coù Hoa Nghieâm laø coù phöôùc trí -
Phöôùc trí laø Hoa Nghieâm vaø Hoa Nghieâm laø phöôùc trí. (Giaûi thích theo y
trong Kinh Hoa Nghieâm, trang 274-275).
14- Tyø Loâ Giaù Na bieån ñaïi trí, Dieän moân phoùng quang ñeàu ñöôïc thaáy. Nghóa
laø : Ñöùc Tyø Loâ Giaù Na Phaät : laø bieån ñaïi trí, vì ñaây laø baûn taâm thanh tònh
cuûa chö Phaät cuõng laø cuûa moãi chuùng sanh, chæ trong moät saùt na (chæ cho
thôøi gian raát ngaén) maø coù voâ löôïng trí sanh ra (chæ söï suy nghó). Trí sanh
ra laø Phaät Tyø Loâ Giaù Na. Phieàn naõo sanh ra laø chuùng sanh. Dieän moân : töø
nôi maët cuûa Phaät, nôi ñaây ñöôïc ñaïi dieän cho Phaät Tyø Loâ Giaù Na (bieån Ñaïi
Trí).
15, 16, 17- Phöông Ñoâng Hoa Taïng trang nghieâm theá giôùi haûi naày, coù theá
giôùi haûi teân Thanh Tònh Quang Lieân Hoa trang nghieâm. Trong theá giôùi naày
coù quoác ñoä, teân Ma Ni Anh Laïc Kim Cang Taïng, Phaät hieäu Phaùp Thuûy Giaùc
hö khoâng voâ bieân phöông. Trong ñaïi chuùng cuûa Nhö Lai ñoù coù Ñaïi Boà Taùt
teân Quaùn Saùt Thaéng Phaùp Lieân Hoa Traøng cuøng vi traàn soá Boà Taùt.
18- Möôøi thöù Thaân Töôùng cuûa Boà Taùt ñaày khaép hö khoâng maø chaúng tan
maát. 1- Phöông Ñoâng Quan Saùt Thaéng Phaùp Lieân Hoa Traøng Boà Taùt; 2-
Phöông Nam Phoå Chieáu Phaùp Haûi Hueä Boà Taùt; 3- Phöông Taây Nguyeät
Quang Höông Dieäm Phoå Trang Nghieâm Boà Taùt; 4- Phöông Baéc Sö Töû Phaán
Taán Quang Minh Boà Taùt; 5- Phöông Ñoâng Baéc Toái Thaéng Quang Minh Ñaêng
Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng Boà Taùt; 6- Phöông Ñoâng Nam Hueä Ñaêng Phoå Minh
Boà Taùt; 7- Phöông Taây Nam Phoå Hoa Quang Dieäm Keá Boà Taùt; 8- Phöông
Taây Baéc Voâ Taän Quang Ma Ni Vöông Boà Taùt; 9- Phöông döôùi (haï) Phaùp
Giôùi Quang Dieäm Hueä Boà Taùt; 10- Phöông treân (thöôïng) Voâ Ngaïi Löïc Tinh
Taán Hueä Boà Taùt. Ñaây laø 10 thaân töôùng cuûa Ñaïi Boà Taùt. Coøn 10 thöù maây
khoâng tan maát cuûa moãi vò Ñaïi Boà Taùt 10 x 10 = 100. Taát caû 100 thöù maây cuûa
10 vò Ñaïi Boà Taùt khoâng tan maát. 1- Maây Quang Dieäm baùu voâ bieân saéc töôùng
ñaày hö khoâng; 2- Maây Quang Dieäm löôùi baøu Ma Ni; 3- Maây Quang Dieäm taát
caû Phaät ñoä trang nghieâm roäng lôùn; 4- Maây Quang Dieäm taát caû Dieäu Höông;
55
5- Maây Quang Dieäm taát caû trang nghieâm; 6- Maây Quang Dieäm chö Phaät
bieán hoùa; Maây Quang Dieäm taát caû Hoa ñeïp; 8- Maây Quang Dieäm taát caû Kim
Cang; 9- Maây Quang Dieäm Chaâu Ma Ni hieän coâng haïnh cuûa voâ bieân Boà Taùt;
10- Maây Quang Dieäm taát caû ñeøn chôn chaâu. 10 vò Boà Taùt naày hieän voâ soá
maây (100 maây) vi traàn soá maây Quang Dieäm nhö vaäy roài höôùng Phaät kính leã
cuùng döôøng.
19- “Ñöùc Theá Toân trí hueä raát saâu, Ba ñôøi kheùo chuyeån phaùp maàu”. Nghóa laø :
Trí hueä cuûa Phaät thì voâ cuøng voâ taän roài, laïi coøn kheùo leùo ñoä heát thaûy
chuùng sanh, duø laø ñôøi naøo kieáp naøo : Quaù khöù (ñaõ qua roài), Hieän taïi (thöïc
taïi ñaây) vaø Vò lai (sau naøy). Theá neân : Hö khoâng coøn coù giôùi haïn, giaùo phaùp
ñoä sanh cuûa Ngaøi thì voâ cuøng taän.
20- Phöông Nam cuûa Hoa Taïng Theá giôùi haûi naày coù theá giôùi teân Nhöùt Thieát
Böûu Nguyeät Quang Minh Trang Nghieâm Taïng - Trong theá giôùi chuûng naøy
coù quoác ñoä teân Voâ Bieân Quang Vieân Maõn Trang Nghieâm. Phaät hieäu : Phoå
Trí Quang Minh Ñöùc Tu Di Vöông.
21- Chö Boà Taùt naày höôùng Phaät kính leã cuùng döôøng roài ôû phöông Nam hoùa
laøm vi traàn soá toøa Sö Töû ñeá thanh böûu dieâm phuø ñaøn kim lieân hoa taïng,
ñoàng ngoài kieát giaø treân baûo toøa aáy.
22- Do Phaät thöôøng hieän khaép möôøi phöông, neân nguyeän baøn vui cöùu khoå
cuûa Ngaøi thöïc haønh raát deã daøng, trong ñaïo ngoaøi ñôøi ñeàu ñöôïc aân trieâm
phöôùc ñöùc.
23- Phöông Taây cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi coù theá giôùi teân : Khaû AÙi Nhaïo
Böûu Quang Minh.
24, 25- Coù quoác ñoä teân : Xuaát Sanh Thöôïng Dieäu Tö Thaân Cuï vaø Phaät hieäu
laø : Höông Dieäm Coâng Ñöùc Böûu Trang Nghieâm vaø Boà Taùt teân : Nguyeät
Quang Höông Dieäm Phoå Trang Nghieâm.
26- Theo y Kinh vaên : Boà Taùt trong hoäi naøy, vaøo Phaät Ñòa khoù löôøng, moãi
moãi ñeàu ñöôïc thaáy, Thaàn löïc cuûa chö Phaät, Trí thaân khaép vaøo ñöôïc, taát caû
vi traàn coõi, thaáy thaân ôû trong ñoù.
27, 28- Phöông Baéc cuûa Hoa Taïng theá giôùi, coù theá giôùi haûi teân : Tyø Löu Ly
Lieân Hoa Quang Vieân Maõn Taïng. Trong theá giôùi chuûng ñoù coù quoác ñoä teân
laø : Öu Baùt La Hoa Trang Nghieâm Phaät hieäu Phoå Trí Traøng AÂm Vöông vaø
Boà Taùt teân : Sö Töû Phaán Taán Quang Minh.
29- Tyø Loâ Giaù Na theä cöùu ñôøi, thöôøng hay chuyeån phaùp luaân thôøi, nhö maây
cuøng khaép choán nôi haøi hoøa. Ñeå roõ nghóa theâm : Tyø Loâ Giaù Na Phaät laø baûn
taâm thanh tònh cuûa moãi chuùng sinh laø (Phaät taùnh) ñaõ nhaän dieän ñöôïc Phaät
taùnh töï nôi mình coù thì Phaùp Phaät, maây baàu trôøi luùc naøo cuõng hieän dieän
roài.
30, 31- Phöông Ñoâng Baéc cuûa Hoa Taïng Theá Giôùi Haûi naøy, coù theá giôùi haûi
teân Dieâm Phuø Ñaøn Kim Pha Leâ Saéc Traøng. Theá giôùi chuûng ñoù coù quoác ñoä
56
teân Chuùng Böûu Trang Nghieâm. Phaät hieäu Nhöùt Thieát Phaùp Voâ uùy Ñaêng -
Coù Ñaïi Boà Taùt teân Toái Thaéng Quang Minh Ñaêng Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng.
32- Chôn Nhö Ñòa - Bieån Phaùp Chu : An truï Chôn Nhö Ñòa, Ñaát Chôn Nhö
baát di baát dòch, coù khaû naêng chòu ñöïng taát caû söï ñeø neùn. Phaùp Chôn Nhö
khoâng theå thay ñoåi, sanh, laõo, beänh, töû hay sanh, truï, dò, dieäc laø muoân ñôøi
thay ñoåi; coõi Chôn Nhö laø chôn thöôøng baát dieäc; Neân coõi Phaät cuõng laø coõi
Chôn Nhö. Bieån Phaùp Chu : nghóa laø Phaùp Phaät Ñaø ñöôïc ví nhieàu nhö
nöôùc bieån caû, coù theå tuøy yù maø söû duïng cho thích hôïp, thì lôïi ích cuõng
khoâng nhoû.
33- Phöông Ñoâng Nam cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi naày, coù theá giôùi haûi teân
Kim Trang Nghieâm Löu Ly Quang Phoå Chieáu. Trong theá giôùi chuûng coù
quoác ñoä teân Thanh Tònh Höông Quang Minh. Phaät hieäu Phoå Hyû Thaâm Tín
Vöông. Coù Ñaïi Boà Taùt teân Hueä Ñaêng Phoå Minh, cuøng vi traàn soá Boà Taùt,
hieän möôøi thöù maây maøn tröôùng löôùi baùu khuya tieáng Laïc tieáng Linh cuùng
döôøng chö Phaät.
34- Theo y Kinh vaên : Taát caû chö Nhö Lai xa lìa caùc hình töôùng, neáu bieát
ñöôïc phaùp naøy, môùi thaáy ñaáng Ñaïo Sö.
35- Phöông Taây Nam cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi naày, coù theá giôùi haûi teân
Nhöït Quang Bieán Chieáu. Trong theá giôùi chuûng ñoù coù quoác ñoä teân Sö Töû
Nhöït Quang Minh. Phaät hieäu Phoå Trí Quang Minh AÂm. Coù Ñaïi Boà Taùt teân
Phoå Hoa Quang Dieäm Keá, cuøng vi traàn soá Boà Taùt, hoùa laøm Toøa Sö Töû ñeá
Thanh Böûu Trang Nghieâm saùng rôõ ngoài kieát giaø treân ñoù.
36- Theo y Kinh vaên : Trong taát caû quoác ñoä, khaép dieãn tieáng vi dieäu, ca ngôïi
coâng ñöùc Phaät, Phaùp giôùi ñeàu ñaày ñuû.
37- Phöông Taây Baéc cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi naày, coù theá giôùi haûi teân Böûu
Quang Chieáu Dieäu. Trong theá giôùi chuûng coù quoác ñoä teân Chuùng Höông
Trang Nghieâm. Phaät hieäu voâ löôïng Coâng Ñöùc Haûi Quang Minh. Coù Ñaïi Boà
Taùt teân Voâ Taän Quang Ma Ni Vöông cuøng vi traàn soá Boà Taùt, ñoàng ñeán choã
Phaät hieän hoùa möôøi thöù maây laønh, ngoài kieát giaø tu haønh.
38- Theo y Kinh vaên : Trong moãi moãi coõi Phaät, nôi nôi ngoài ñaïo traøng,
chuùng hoäi ñoàng bao quanh, ma quaân ñeàu xoâ deïp.
39- Phöông döôùi cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi naày coù theá giôùi haûi teân Lieân
Hoa Höông Dieäu Ñöùc Taïng. Trong theá giôùi haûi coù quoác ñoä teân Böûu Sö Töû
Quang Minh Chieáu Dieäu. Phaät hieäu Phaùp Giôùi Quang Minh. Coù Ñaïi Boà Taùt
teân Phaùp Giôùi Quang Dieäm Hueä cuøng vi traàn Boà Taùt, ñeàu hieän hoùa möôøi
thöù maây quang minh, taát caû Taïng Ma Ni khaép hö khoâng chaúng tan maát.
40- Theo y Kinh vaên : Nhö Lai thaân vi dieäu, saéc töôùng chaúng nghó baøn,
ngöôøi thaáy loøng vui möøng, cung kính tin Phaät Phaùp.
41- Phöông treân cuûa Hoa Taïng theá giôùi haûi naày, coù theá giôùi haûi teân Ma Ni
Böûu Chieáu Dieäu Trang Nghieâm. Trong theá giôùi chuûng ñoù coù quoác ñoä teân Voâ
Töôùng Dieäu Quang Minh. Phaät hieäu Voâ Ngaïi Coâng Ñöùc Quang Minh Vöông,
57
coù Ñaïi Boà Taùt teân Voâ Ngaïi Löïc Tinh Taán Hueä cuøng vi traàn soá Boà Taùt, hieän
hoùa laøm toøa Sö Töû Lieân Hoa Quang Minh, dieãn thinh aâm cuûa Phaät.
42- Theo y Kinh vaên : Tyø Loâ Giaù Na Phaät, nguyeän löïc khaép möôøi phöông,
trong taát caû quoác ñoä, thöôøng chuyeån phaùp voâ thöôïng.
43- Noùi cho ñuùng vaø ñuû teân laø : Nhöùt thieát chö Phaät Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai
Taïng Thaân.
44- Theo y Kinh vaên : Coù theå ôû nôi phaùp giôùi thò hieän nhöõng aûnh töôïng
roäng lôùn voâ ngaïi ñoàng hö khoâng, phaùp giôùi xoay voøng ñeàu theo vaøo, xuaát
sanh taát caû Tam Muoäi, coù theå bao naïp khaép möôøi phöông phaùp giôùi.
45- Phaät löïc : laø ñeán ñöôïc; Phaät nhaõn : laø choã thaáy ñöôïc; Phaät thaân : laø
hieän ñöôïc, taát caû quoác ñoä.
46- Trong moãi quoác ñoä naøy coù bao nhieâu vi traàn, trong moãi vi traàn coù theá
giôùi vi traàn soá Phaät ñoä, trong moãi ñoä coù theá giôùi vi traàn soá Phaät, tröôùc moãi
ñöùc Phaät coù theá giôùi vi traàn Phoå Hieàn Boà Taùt cuõng ñeàu nhaäp Tam Muoäi
Nhöùt Thieát chö Phaät Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai Taïng Thaân naày.
47, 48- Luùc ñoù tröôùc moãi Phoå Hieàn Boà Taùt ñeàu coù thaäp phöông taát caû chö
Phaät hieän ra. Chö Phaät naày ñoàng khen raèng : Laønh thay laønh thay ! Naày
thieän nam töû ! OÂng coù theå nhaäp Tam Muoäi nhöùt thieát chö Phaät Tyø Loâ Giaù
Na Nhö Lai Taïng Thaân naày.
49- Theo y Kinh vaên : Naày Phoå Hieàn ! Ñaây laø möôøi phöông taát caû chö Phaät
ñoàng gia hoä cho oâng, do vì nguyeän löïc cuûa ñöùc Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai, maø
cuõng do nguyeän löïc tu taäp taát caû Phaät Haïnh cuûa oâng. Chính laø oâng coù theå
chuyeån Phaùp Luaân cuûa chö Phaät, khai hieån bieån trí hueä cuûa chö Phaät,
chieáu khaép nhöõng bieån an laäp ôû möôøi phöông khoâng soùt.
50,51,52,53- Y Kinh vaên : Luùc ñoù thaäp phöông chö Phaät lieàn ban cho Phoå
Hieàn Boà Taùt : 1- Trí löïc, vaøo ñöôïc Nhöùt thieát trí taùnh; 2- Ban cho trí vaøo
phaùp giôùi voâ bieân voâ löôïng; 3- Ban cho trí thaønh töïu caûnh giôùi chö Phaät; 4-
Ban cho trí bieát taát caû theá giôùi Thaønh, truï, hoaïi, khoâng; 5- Ban cho trí bieát
chuùng sanh giôùi roäng lôùn; 6- Ban cho trí truï nhöõng Tam muoäi giaûi thoaùt
thaäm thaâm voâ sai bieät cuûa chö Phaät; 7- Ban cho trí nhaäp caên taùnh cuûa taát
caû Boà Taùt; 8- Ban cho trí bieát ngoân ngöõ cuûa taát caû chuùng sanh vaø töø bieän
chuyeån phaùp luaân; 9- Ban cho trí vaøo khaép thaân phaùp giôùi; 10- Ban cho trí
ñöôïc thinh aâm cuûa chö Phaät. Ñaây laø möôøi Trí (Thaäp Trí) cuûa taát caû chö
Phaät ban cho Phoå Hieàn Boà Taùt, ñeå vaøo ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Taùnh; Cuõng goïi
laø : Tam Muoäi Nhöùt Thieát chö Phaät Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai Taïng Thaân.
54- Luùc ñoù Thaäp phöông chö Phaät ñeàu ñöa tay höõu xoa ñaûnh cuûa Phoå Hieàn
Boà Taùt. Tay cuûa Phaät ñuû töôùng haûo trang nghieâm, phoùng löôùi quang minh
thôm saùng, ñoàng thôøi phaùt ra tieáng vi dieäu vaø nhöõng söï thaàn thoâng töï taïi.
Taát caû Phoå Hieàn nguyeän haûi cuûa taát caû Boà Taùt : quaù khöù, hieän taïi, vò lai
nhöõng phaùp luaân thanh tònh vaø aûnh töôïng cuûa Tam Theá chö Phaät cuõng
ñeàu hieän caû trong quang minh aáy.
58
55- “Phoå Hieàn vaø nghìn muoân Boà Taùt, töø Tam Muoäi maø phaùt xuaát ra”. Theo
y Kinh vaên : Baáy giôø Boà Taùt Phoå Hieàn lieàn töø Tam Muoäi aáy maø xuaát, ñoàng
thôøi cuõng töø vi traàn soá Tam Muoäi maø xuaát : Töø moân Tam Muoäi trí bieát Tam
theá nieäm voâ sai bieät maø xuaát, töø moân Tam Muoäi bieát soá vi traàn trong Tam
Theá taát caû phaùp giôùi maø xuaát, töø moân Tam Muoäi v.v... maø xuaát.
56- Cho ñeán “Vi traàn Tam Muoäi haèng haø, sa soá”.
57, 58- Theo y Kinh vaên : Luùc Phoå Hieàn Boà Taùt, töø nhöõng moân Tam Muoäi
nhö vaäy maø xuaát, chö Boà Taùt ñeàu ñöôïc theá giôùi vi traàn soá Tam Muoäi, ñöôïc
theá giôùi vi traàn soá Ñaø La Ni, ñöôïc theá giôùi vi traàn soá phaùp phöông tieän,
ñöôïc theá giôùi vi traàn soá v.v... cho ñeán vi traàn soá haûi vaân, moãi Boà Taùt thò
hieän töø Ñaâu Suaát Thieân Cung giaùng sanh thaønh Phaät, chuyeån phaùp luaân
nhaäp Nieát Baøn.
59- Luùc ñoù, taát caû theá giôùi ôû möôøi phöông do Thaàn löïc cuûa Phaät vaø do söùc
Tam Muoäi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt neân caùc baùu trang nghieâm ñeàu lay ñoäng
nheï, ñoàng thôøi vang ra dieäu aâm dieãn noùi caùc phaùp.
60- “Maây möôøi thöù ñaâu ñaâu cuõng coù, Ma Ni vöông röôùi nhoû ñaïo traøng”.
Nghóa laø : 1- Maây Ma Ni Vöông... Kim Traøng vi dieäu; 2- Maây ... quang minh
chieáu saùng; 3- Maây ... Böûu Luaân ruõ xuoáng; 4- Maây ... Böûu Taïng hieän töôïng
Boà Taùt; 5- Maây ... xöng döông danh hieäu Phaät; 6- Maây ... quang minh chieáu
saùng taát caû Phaät ñoä ñaïo traøng; 7- Maây ... chieáu saùng möôøi phöông taát caû
bieán hoùa; 8- Maây ... ca ngôïi coâng ñöùc cuûa taát caû Boà Taùt; 9- Maây ... saùng choùi
nhö maët nhöït; 10- Maây ... tieáng nhaïc thích yù vang khaép möôøi phöông.
61- Theo y Kinh vaên : Röôùi khaép möôøi thöù maây Ma Ni Vöông nhö vaäy roài,
trong caùc loã chön loâng cuûa Phaät ñeàu phoùng quang minh. Trong moãi quang
minh ñeàu noùi keä raèng (noùi phaùp).
62- Theo y Kinh vaên : Phoå Hieàn ôû khaép caùc quoác ñoä, ngoài Böûu Lieân Hoa
chuùng ñeàu thaáy.
63- “Voâ löôïng Tam Muoäi ñeàu hay nhaäp”.
64- “Chaâu löu phaùp giôùi, hoøa mình chuùng sanh”. Noùi roõ hôn : Ñi khaép nôi
caùc coõi vaãn hoøa nhaäp chung coäng ñoàng ñöôïc. Cuøng nghóa : Loäi soâng tuøy
khuùc, vaøo nhaø (tuøy) theo phong tuïc.
65- “Phoå Hieàn thaân töôùng nhö hö khoâng”.
66- “Nöông chôn taùnh ôû chaúng phaûi coõi”; nöông nôi chôn taùnh, nguyeän haønh
roài thoâi. Ñeå roõ theâm : Kinh Phaùp Hoa, phaåm thöù 28 laø Phoå Hieàn Haïnh
nguyeän khuyeán phaùt, yù noùi raèng ai phaùt taâm tu haønh tuïng ñoïc Kinh Phaùp
Hoa, thì Ngaøi seõ khuyeán khích ca ngôïi vaø ñem taát caû haïnh nguyeän cuûa
Ngaøi hoä trì ngöôøi aáy. Ñaïi yù caâu Kinh treân cuõng vaäy, khi haïnh nguyeän Ngaøi
xong roài, Ngaøi troå veà nôi chôn taùnh (taùnh Boà Taùt, haïnh Boà Taùt) cuûa Ngaøi.
Ngaøi tuyeät ñoái khoâng laáy coõi (nôi) Ngaøi phaùt haïnh nguyeän laøm nôi ôû cuûa
Ngaøi, chöùng toû Ngaøi khoâng coøn nhieãm.
67- Theo y Kinh vaên : “Phoå Hieàn an truï taát caû coõi” laø vaäy.
59
68- Thaàn thoâng chaán ñoäng, trong ngoaøi chuyeån rung. Theo y Kinh : “Hieän
ñaïi thaàn thoâng hôn taát caû, chaán ñoäng möôøi phöông ñeàu khaép cuøng”. Vì
chaán ñoäng goàm coù 6 caùch vaø 18 töôùng (hieän töôïng); 6 caùch laø : Ñoäng, Khôûi,
Duõng, Chaán, Hoáng, Kích. Moãi caùch coù 3 : Ñoäng, bieán ñoäng vaø phoå bieán ñoäng
thaønh 18 töôùng chaán ñoäng.
69- Theo y Kinh vaên : Khieán chuùng quan saùt ñeàu thaáy ñöôïc taát caû coâng ñöùc
Phaät trí löïc.
70, 71- Theo y Kinh vaên : Caùc moân Ñaïi phaùp ñeàu thaønh ñuû, duøng caùc Tam
muoäi phöông tieän moân, baøy haïnh Boà Ñeà mình ñaõ taäp, töï taïi nhö vaäy baát tö
nghì, thaäp phöông quoác ñoä ñeàu thò hieän, vì baøy tam muoäi ñaõ vaøo khaép,
trong maây Phaät Quang khen coâng ñöùc.
72, 73- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù taát caû chuùng Boà Taùt ñeàu höôùng veà phía
Phoå Hieàn chaép tay chieâm ngöôõng, thöøa thaàn löïc cuûa Phaät ñoàng noùi keä
raèng : Töø caùc Phaät phaùp maø sanh ra, cuõng do Nhö Lai nguyeän löïc khôûi,
chôn nhö bình ñaúng taïng hö khoâng, Phaùp thaân cuûa Ngaøi ñaõ nghieâm tònh,
taát caû Phaät ñoä trong chuùng hoäi, Phoå Hieàn ôû khaép nôi trong ñoù, quang minh
coâng ñöùc böïc trí haûi, chieáu khaép möôøi phöông ñeàu ñöôïc thaáy, Phoå Hieàn
coâng ñöùc bieån roäng lôùn.
74, 75, 76- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt, ma ha taùt. Do
thaàn löïc cuûa Phaät quan saùt khaép : Taát caû theá giôùi haûi - Taát caû chuùng sanh
haûi - Taát caû chö Phaät haûi - Taát caû phaùp giôùi haûi - Taát caû chuùng sanh nghieäp
haûi - Taát caû chuùng sanh caên duïc haûi - Taát caû chö Phaät phaùp luaân haûi - Taát
caû Tam theá haûi - Taát caû Nhö Lai nguyeän löïc haûi - Taát caû Nhö Lai thaàn bieán
haûi. Ñaây cuõng taïm goïi laø möôøi (10) nhaø.
77- “Theá Toân bieát nguy ngaäp theá giôùi, Thaønh, Truï, Hoaïi roài tôùi hoaøn Khoâng”.
Theo giaûi thích cuûa Hoøa thöôïng Thích Ñoãng Quaùn (Truù trì chuøa Thieân Hoøa
- Bình Ñònh) thuoäc veà ñoäng vaät coù 4 thôøi kyø : Sanh, Laõo, Beänh, Töû. Thuoäc
veà thöïc vaät coù 4 thôøi kyø : Sanh, Truï, Dò, Dieät; Thuoäc veà ñoà vaät cuõng coù 4
thôøi kyø : Thaønh, Truï, Hoaïi, Khoâng.
78- “Chuùng sanh nghieäp haûi chaát choàng, phaùp giôùi an laäp meânh moâng
khoâng cuøng”. Ñaây laø phaùp maø Ñöùc Phaät duøng ñeå ñoái trò : Vì nghieäp chuùng
sanh chaát choàng, neân phaùp giôùi an laäp cuõng meânh moâng khoâng cuøng; Khi
chuùng sanh döùt ñöôïc nghieäp thì chæ coøn laïi Baûn taâm thanh tònh töùc laø
Thanh Tònh Phaùp Thaân Tyø Loâ Giaù Na Phaät ñoàng nghóa vôùi “Nhö Lai hieän
töôùng” Phaåm thöù hai.
79- Theo y Kinh vaên : Taát caû phaùp baát tö nghì nhö vaäy, toâi seõ thöøa thaàn löïc
cuûa Phaät vaø oai thaàn cuûa taát caû Nhö Lai maø tuyeân thuyeát ñaày ñuû; Vì muoán
khieán chuùng sanh vaøo trí hueä haûi cuûa Phaät; Vì muoán khieán taát caû Boà Taùt
ñöôïc an truï trong bieån coâng ñöùc cuûa Phaät; Vì muoán khieán taát caû theá giôùi
haûi taát caû Phaät töï taïi ñöôïc trang nghieâm; Vì muoán khieán trong taát caû kieáp
haûi chuûng taùnh Phaät thöôøng chaúng döùt; Vì muoán khieán trong taát caû theá
giôùi haûi hieån thò taùnh chôn thaät cuûa caùc phaùp; Vì muoán khieán ...v.v... Vì
60
muoán khieán tuøy taâm haønh taát caû chuùng sanh khieán tu taäp thanh tònh ñaïo
xuaát yeáu, vì muoán khieán taát caû Boà Taùt an truï trong nguyeän haûi Phoå Hieàn;
Thi raèng : “Boà Taùt an truï muoân ñieàu, Bieån coâng ñöùc Phaät sôùm chieàu Ba
La”. Laø saùu phaùp Ba La Maät : Boá thí, Nhaãn nhuïc, Giôùi trì, Tinh taán, Thieàn
ñònh, aét thì trí dö - cuûa Boà Taùt haïnh (ñaõ noùi roõ ôû tröôùc).
80- Luùc ñoù Phoå Hieàn Boà Taùt laïi muoán khieán chuùng hoäi ñaïo traøng sanh loøng
hoan hyû, theâm lôùn söï öa thích ñoái vôùi taát caû phaùp, sanh loøng tin roäng lôùn
chôn thaät thanh tònh Phaùp giôùi thaân, an laäp nguyeän haûi Phoå Hieàn tu taäp
vaøo trí nhaõn tam theá bình ñaúng, theâm lôùn trí hueä chieáu khaép taát caû theá
gian, sanh söùc ñaø la ni trì taát caû phaùp luaän, vaø cuõng muoán trong taát caû ñaïo
traøng taát caû Phaät caûnh giôùi ñeàu khai thò, môû baøy taát caû phaùp moân cuûa Nhö
Lai, theâm lôùn taát caû trí taùnh phaùp giôùi roäng lôùn raát saâu.
81- Phoå Hieàn Boà Taùt noùi raèng : (theo y Kinh vaên) Boà Taùt tu haønh ñaïo thanh
tònh, quan saùt phaùp giôùi nhö hö khoâng, bieát ñöôïc choã laøm cuûa Phaät, Boà Taùt
ñaây ñöôïc lôïi laønh, thaáy taát caû thaàn thoâng löïc cuûa Phaät, tu theo nhöõng ñaïo
khaùc khoâng bieát ñöôïc, hoïc haïnh Phoå Hieàn môùi toû ngoä, chuùng sanh roäng
voán lôùn voâ bieân, Nhö Lai taát caû ñeàu hoä nieäm, chuyeån chaùnh phaùp luaân
khaép moïi nôi, caûnh giôùi Tyø Loâ Giaù Na Phaät, taát caû coõi nöôùc vaøo thaân toâi,
Phoå Hieàn haïnh nguyeän khoâng ngaèn meù, toâi ñaõ tu haønh ñöôïc ñaày ñuû, caûnh
giôùi Phoå Nhaõn thaân roäng lôùn, laø Phaät choã laøm phaûi nghe kyõ.
82- Baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt baûo ñaïi chuùng raèng : Chö Phaät töû ! Theá giôùi
haûi coù möôøi vieäc maø chö Phaät trong ba thuôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai ñaõ
noùi, hieän noùi vaø seõ noùi. Nhöõng gì laø möôøi : 1- Nhôn duyeân khôûi theá giôùi haûi;
2- Choã truï nöông cuûa Theá giôùi haûi; 3- Hình traïng cuûa theá giôùi haûi; 4- Theå
taùnh cuûa ...; 5- Söï trang nghieâm cuûa ...; 6- Söï thanh tònh cuûa ...; 7- Phaät xuaát
hieän nôi ...; 8- Kieáp truï cuûa ...; 9- Kieáp chuyeån bieán sai bieät cuûa ...; 10- Moân
voâ sai bieät cuûa Theá giôùi haûi.
83- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Löôïc noùi theá giôùi haûi coù möôøi vieäc naày.
Neáu noùi roäng ra thôøi ñoàng vôùi theá giôùi haûi vi traàn soá, maø tam theá chö Phaät
ñaõ noùi, hieän noùi vaø seõ noùi. Chö Phaät töû ! Löôïc noùi do möôøi thöù nhôn duyeân
maø taát caû theá giôùi haûi ñaõ thaønh, hieän thaønh vaø seõ thaønh. Chính laø thaàn löïc
cuûa Nhö Lai; 2- Vì haïnh nghieäp cuûa taát caû chuùng sanh; 3- Vì phaùp phaûi nhö
vaäy; 4- Vì choã sôû ñaéc cuûa taát caû Boà Taùt thaønh nhöùt thieát trí; 5- Vì caùc chuùng
sanh vaø chö Boà Taùt ñoàng chöùa nhoùm thieän caên; 6- Vì nguyeän löïc nghieâm
tònh Phaät ñoä cuûa chö Boà Taùt; 7- Vì haïnh nguyeän thaønh töïu baát thoái cuûa
chö Boà Taùt; 8- Vì thaéng giaûi töï taïi thanh tònh cuûa chö Boà Taùt; 9- Vì choã löu
xuaát do thieän caên cuûa chö Nhö Lai vaø theá löïc töï taïi luùc chö Phaät thaønh
ñaïo; 10- Vì nguyeän löïc töï taïi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt.
84- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt baûo ñaïi chuùng raèng :
Chö Phaät Töû ! Theá giôùi haûi coù 10 vieäc maø chö Phaät trong ba thuôû quaù khöù,
hieän taïi, vò lai ñaõ noùi, hieän noùi vaø seõ noùi.
61
85- Ñaây laø 10 nhôn duyeân khôûi theá giôùi haûi, goàm coù theá giôùi haûi vi traàn soá,
möôøi choã “nöông truï” : 1- Hoaëc nöông taát caû Trang nghieâm maø truï; 2- Hoaëc
nöông Böûu Quang minh maø truï; 3- Hoaëc nöông Hö khoâng maø truï; 4- Hoaëc
nöông Phaät quang minh maø truï; Hoaëc nöông Böûu saéc quang minh maø truï;
6- Hoaëc nöông Thinh aâm chö Phaät maø truï; 7- Hoaëc nöông Kim cang hình
Ñaïi löïc A Tu La chuùng sanh nhö huyeãn maø truï; 8- Hoaëc nöông thaân caùc
Theá chuû maø truï; 9- Hoaëc nöông thaân chö Boà Taùt maø truï; 10- Möôøi nöông taát
caû bieån trang nghieâm sai khaùc haïnh nguyeän Phoå Hieàn maø truï. Chö Phaät töû
: Theá giôùi haûi coù theá giôùi vi traàn soá choã nöông truï nhö vaäy.
86- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt muoán tuyeân laïi nghóa naày
thöøa oai löïc cuûa Phaät quan saùt möôøi phöông roài noùi nhöõng lôøi nhö sau :
87- “Hoaëc quoác ñoä laøm : Ly Caáu Böûu : nghóa laø coõi naøy döïng neân toaøn chaát
baùu quyù, khoâng coù nhô nhôùp, oâ nhieãm. Ma Ni tònh tröôøng cöûu toát töôi :
Theo Hoøa thöôïng Thích Ñoãng Quaùn (Truï trì chuøa Thieân Hoøa, Tuy Phöôùc -
Bình Ñònh) giaûi thích : Ma Ni thuoäc chaát loûng, khoâng khoâ cöùng, ñuû loaïi
maøu saéc ñeïp nhö Kim Cöông - vì laø höõu cô neân giaù trò voâ vaøn; Hoaëc coù coõi
nöôùc saùng thanh tònh; Nöông hö khoâng giôùi maø truï.
88- Chuùng sanh ñeàu do bieån nghieäp khaùc haún, neân hình töôùng khaùc theo,
khoâng ai gioáng ai ...v.v...; thaäm chí tu haønh ñeán khi laøm Phaät roài, hình
töôùng vaãn khaùc xa, coøn taâm thaønh Phaät thì gioáng haún roài; Neân môùi noùi :
Hoa Taïng roài : nhö taïc nhö in laø vaäy - vì Hoa laø theá giôùi Taïng Tieàm : Moät
theá giôùi coøn tieàm taøng beân trong cuûa moãi chuùng sanh aáy laø Theá giôùi taâm
linh laø Phaät Tyø Loâ Gia Na Thanh Tònh, duø vi traàn quoác ñoä muoân hình
(nghieäp) nhöng taâm Phaät laø Tyø Loâ Giaù Na (heát nghieäp) laø moät.
89- Phoå Hieàn Boà Taùt baûo ñaïi chuùng raèng : Theá giôùi haûi coù caùc loaïi Theå :
duøng taát caû hay moät Böûu trang nghieâm laøm Theå; duøng taát caû hay moät Böûu
quang minh laøm Theå; hay duøng Kim Cang ... Phaät löïc nhieáp trì laøm Theå
...v.v... nhaãn ñeán duøng Ngoân aâm cuûa Phaät laøm Theå. Ñeán ñoaïn naøy xin noùi roõ
theâm : soá (82 nhoû) Phaät ñaõ noùi veà söï “Nhaân duyeân khôûi theá giôùi”, soá (83
nhoû) Phaät ñaõ noùi veà “Phaät xuaát hieän hoaøi ôû theá giôùi haûi”, soá (84 - 85 nhoû)
Phaät noùi veà “Beå truï nöông cuûa theá giôùi haûi”, (86 - 87 nhoû) Phaät noùi veà
“Kieáp truï cuûa theá giôùi haûi”. Soá (88 - 89 nhoû) Phaät noùi veà “Theå taùnh cuûa theá
giôùi haûi”.
90- Phoå Hieàn baûo : Chö Phaät töû neân bieát Theá giôùi haûi coù nhieàu loaïi Trang
nghieâm : Hoaëc duøng trong nhöõng ñoà trang nghieâm hieän ra maây ñeïp nhaát
ñeå trang nghieâm; Hoaëc duøng thuyeát minh coâng ñöùc cuûa chö Boà Taùt ñeå
trang nghieâm; Hoaëc duøng thuyeát minh nghieäp baùo cuûa taát caû chuùng sanh
ñeå trang nghieâm; hoaëc thò hieän nguyeän löïc cuûa chö Boà Taùt; Hoaëc duøng
bieåu thò aûnh töôïng cuûa Tam theá chö Phaät; Hoaëc duøng trong khoaûng moät
nieäm thò hieän caûnh giôùi thaàn thoâng traûi voâ bieân kieáp ...v.v...
91- Phoå Hieàn baûo chö Phaät töû : Neân bieát Theá giôùi haûi coù theá giôùi haûi vi traàn
soá moân phöông tieän thanh tònh; chính laø do Thieän caên cuûa chö Boà Taùt gaàn
62
guõi Thieän tri thöùc. Do theâm lôùn nhöõng coâng ñöùc khaép phaùp giôùi; Do tu taäp
nhöõng thaéng giaûi roäng lôùn; Do xuaát sanh taát caû theä nguyeän thanh tònh
...v.v...
92- Phoå Hieàn Boà Taùt baûo chö Phaät töû : Neân bieát moãi theá giôùi haûi coù theá giôùi
haûi vi traàn soá Phaät xuaát hieän sai khaùc : Hoaëc hieän thaân nhoû; hoaëc hieän
thaân lôùn; hoaëc hieän ñoaûn thoï; hoaëc hieän tröôøng thoï; hoaëc nghieâm tònh moät
hay voâ löôïng quoác ñoä; hoaëc hieån thò phaùp Nhöùt thöøa, vaø voâ löôïng Thöøa;
hoaëc hieän ñieàu phuïc thieåu soá chuùng sanh vaø voâ bieân chuùng sanh; coù vi
traàn soá sai khaùc nhö vaäy...v.v...
93- Phoå Hieàn Boà Taùt baûo : Neân bieát theá giôùi haûi coù theá giôùi haûi vi traàn soá
kieáp truï, hoaëc coù A taêng kieáp truï, hoaëc coù voâ löôïng kieáp truï, hoaëc coù voâ
bieân kieáp truï, hoaëc coù voâ ñaúng kieáp truï, hoaëc coù baát khaû soå kieáp truï; hoaëc
baát khaû xung, baát khaû tö, baát khaû löôïng, baát khaû thuyeát kieáp truï, coù vi
traàn soá kieáp truï nhö vaäy ...v.v...
94- Phoå Hieàn Boà Taùt baûo : Neân bieát theá giôùi haûi coù theá giôùi haûi vi traàn soá
kieáp chuyeån bieán sai khaùc : Nhö laø vì phaùp nhö vaäy neân theá giôùi haûi coù voâ
löôïng kieáp thaønh kieáp hoaïi chuyeån bieán, vì chuùng sanh nhieãm oâ ôû neân theá
giôùi haûi thaønh kieáp nhieãm oâ chuyeån bieán, vì chuùng sanh tu phöôùc roäng lôùn
ôû neân theá giôùi haønh kieáp nhieãm tònh chuyeån bieán, vì thaäp phöông taát caû
chö Boà Taùt vaân taäp neân theá giôùi haûi voâ löôïng kieáp ñaïi trang nghieâm
chuyeån bieán, vì Nhö Lai thaàn thoâng bieán hoùa neân theá giôùi haûi kieáp khaép
thanh tònh chuyeån bieán. Coù vi traàn soá kieáp chuyeån bieán nhö vaäy ...v.v...
95- Phoå Hieàn Boà Taùt baûo : Neân bieát theá giôùi haûi coù theá giôùi haûi vi traàn soá voâ
sai bieät. Nhö laø trong moãi theá giôùi haûi coù theá giôùi haûi vi traàn soá theá giôùi voâ
sai bieät, trong moãi theá giôùi haûi chö Phaät xuaát hieän oai ñöùc thaàn löïc voâ sai
bieät. Trong moãi theá giôùi haûi taát caû ñaïo traøng khaép thaäp phöông phaùp giôùi
voâ sai bieät. Trong moãi theá giôùi haûi taát caû theá giôùi haûi vaøo khaép moät vi traàn
voâ sai bieät. Trong moãi theá giôùi haûi moãi vi traàn caûnh giôùi roäng lôùn cuûa taát
caû Tam theá chö Phaät ñeàu hieän trong ñoù voâ sai bieät. Coù vi traàn soá voâ sai
bieät nhö vaäy ...v.v...
96- Theo thöù töï Phaåm Kinh : “Phaåm Hoa Taïng Theá Giôùi Thöù Naêm”.
97- Giaûi thích veà Hoa Taïng Theá giôùi laø gì ? “Hoa Taïng Theá giôùi haûi naøy,
nghieâm tònh ñöôïc bôûi Phaät ñaày trong taâm”. Phaät trong taâm laø : Tyø Loâ Giaù
Na Phaät Thanh Tònh Phaùp Thaân cuûa moãi chuùng sanh ñeàu coù. Nhö vaäy moãi
chuùng sanh laø Hoa Taïng Theá giôùi. Töø Hoa Taïng theá giôùi nöông vaøo vi traàn
soá theá giôùi, vì vi traàn soá caûnh giôùi quaù roäng lôùn neân Tam theá Phaät hieän caû
vaøo ñaây, coù vi traàn soá voâ sai bieät. (Tam Theá Phaät : laø 3 ñôøi chö Phaät : quaù
khöù, hieän taïi vaø vò lai) vì laø vi traàn soá voâ sai bieät (khoâng coù sai khaùc) neân
Phaåm Theá Giôùi Thaønh Töïu Thöù Tö vaø Hoa Taïng Theá Giôùi Thöù Naêm ñöôïc
laäp thaønh (xin haønh giaû löu taâm kyõ).
98- Thuôû xöa kia khi tu haïnh Boà Taùt, phaûi traûi qua voâ soá vi traàn (chæ cho söï
chöôùng ngaïi luùc tu haønh) töø voâ soá vi traàn laïi gaàn guõi ñöôïc vi traàn soá kieáp
63
(baáy giôø coù ñöôïc söï tu haønh nhöùt ñònh) töø vi traàn soá kieáp coù ñöôïc vi traàn
soá Phaät phoùng quang minh (töï taâm saùng ra, hay töï mình thaép ñuoác leân maø
ñi) töø nôi Phaät phoùng quang minh traàn soá coù ñöôïc nhöõng ñaïi nguyeän cuûa
chö Phaät, roài ñem ñaïi nguyeän aáy “Truyeàn ñaêng tuïc dieäm” laøm bieån theá naøy
thaønh Theá giôùi Hoa Nghieâm, Hoa Taïng khoâng coøn söï khoå, vónh vieãn an laïc
tu haønh.
99- “Saùt chuûng, khoù nghó baøn” : Saùt : nhoû, vi teá, saùt na, ñeán noãi khoâng theå
thaáy, khoâng ñeám ñöôïc vì quaù nhanh. Cuõng coøn goïi laø chuûng töû, chuûng
taùnh; Töø nôi saùt chuûng naøy tuøy theo nghieäp löïc maø thaáy, saùt chuûng nghieâm
söùc ñeïp, ngaøn vaïn öùc traïng hình roài nhöõng saùt chuûng quaûng ñaïi, baát tö
nghì nhö vaäy, töø moãi moãi saùt chuûng, quang voõng baát khaû thuyeát, trong
quang hieän caùc coõi, khaép caû möôøi phöông bieån, vì saùt chuûng baát tö nghì
neân theá giôùi voâ bieân teá. Trong taát caû saùt chuûng theá giôùi baát tö nghì, hoaëc
thaønh hoaëc hö hoaïi ví nhö laù trong röøng, coù moïc cuõng coù ruïng, trong saùt
chuûng nhö vaäy theá giôùi coù thaønh hoaïi ví nhö trong röøng caây caùc thöù quaû
sai khaùc.
100- Nhö vaäy y saùt chuûng (laø nöông theo saùt chuûng) caùc loaøi chuùng sanh
truï, ví nhö chuûng töû khaùc sanh quaû ñeàu sai khaùc, vì nghieäp löïc sai khaùc,
coõi chuùng sanh khoâng ñoàng.
101- “Ví nhö Taâm Vöông Böûu” ñöôïc noùi roõ qua baøi keä : Nhöôïc nhôn duïc lieãu
tri, Tam theá nhöùt thieát Phaät, Öng quaùn phaùp giôùi taùnh, Nhöùt thieát duy taâm
taïo. Nghóa laø : “Ngöôøi naøo muoán bieát roõ raønh, Ba ñôøi chö Phaät tu haønh ra
sao ? Phaûi xem phaùp giôùi taùnh naøo, ñeàu do taâm taïo : bieát bao hình haøi ...
(Thích Giaùc Haïnh, taïm dòch). Trong ñoaïn vaên Kinh noùi raèng : Taâm nhö
ngöôøi hoïa só, kheùo veõ caûnh vaät gì thì aûnh töôïng hieän ra theá aáy. AÁy laø tieåu
theá giôùi, coøn ñaïi theá giôùi thì voâ löôïng voâ bieân aûnh töôïng dieãn ra vì raát
nhieàu hoïa só ...v.v...
102- “Nöông truï nôi Phong luaân, vaø Thuûy luaân truï”: Theo nhö trong Kinh
vaên : Chö Phaät töû ! Hoa Taïng theá giôùi trang nghieâm naøy, coù tu di sôn vi
traàn soá phong luaân nhieáp trì. Phong luaân döôùi choùt teân bình ñaúng truï coù
theå nhieáp trì phong luaân treân, trang nghieâm vôùi voâ soá ngoïn löûa baùu saùng
röïc rôõ. Phong luaân keá treân teân Xuaát sanh chuûng chuûng böûu trang nghieâm
coù theå nhieáp trì töøng treân traøng Ma Ni Vöông saùng rôõ. Phong luaân keá treân
teân Böûu oai ñöùc coù theå nhieáp trì töøng treân voâ soá böûu linh. Phong luaân keá
treân teân Bình ñaúng dieäm coù theå nhieáp trì töøng treân Ma Ni vöông saùng nhö
maët trôøi. Phong luaân keá treân teân Chuûng chuûng phoå trang nghieâm coù theå
nhieáp trì töøng treân voøng hoa saùng choùi. Phong luaân keá treân teân Phoå Thanh
Tònh coù theå nhieáp trì töøng treân toøa Sö Töû hoa baùu chieáu saùng. Phong luaân
keá treân teân Thinh Bieán thaäp phöông coù theå nhieáp trì töøng treân traøng voâ soá
Chaâu vöông. Phong luaân keá treân teân Nhöùt Thieát Böûu quang minh coù theå
nhieáp trì töøng treân caây baùu voâ soá Ma Ni Vöông. Phong luaân keá treân teân
Toác Taät Phoå Trì töøng treân maây Tu Di taát caû höông Ma Ni. Phong luaân keá
64
treân teân Chuûng Chuûng cung ñieän du haønh coù theå nhieáp trì töøng treân maây
höông ñaøi taát caû böûu saéc. Chö Phaät töû ! Laàn löôït ñeán Tu Di sôn vi traàn soá
Phong luaân, treân heát teân Thuø Thaéng Oai Quang Taïng coù theå nhieáp trì bieån
höông thuûy Phoå quang Ma Ni trang nghieâm. Bieån höông thuûy (Thuûy Luaân)
coù lieân hoa lôùn teân Chuûng chuûng Quang minh Nhuïy höông Traøng. Hoa
Taïng theá giôùi haûi truï trong Taøng ñoù, boán phöông baèng thaúng thanh tònh
kieân coá, Kim Cang luaân sôn bao giaùp voøng, nhöõng caây nôi ñaát bieån ñeàu coù
khu vöïc sai khaùc. Laïi Hoa Taïng Theá Giôùi Haûi naày, Ñaïi Luaân Vi sôn ôû treân
Lieân Hoa Nhöït Chaâu Vöông, chieân ñaøn ma ni laøm thaân, Oai ñöùc Böûu vöông
laøm choùt, Dieäu höông Ma ni laøm luaân, Dieäm taïng Kim cang hieäp thaønh, taát
caû höông thuûy chaûy trong ñoù. Ma Ni böûu luaân dieäu höông luaân; chuyeån
chaùnh phaùp luaân; neân bieát Ma Ni laøm Luaân coøn caùc thöù baùu khaùc laøm
Taïng; hay Chaâu luaân nhöït dieäm nhö maây buûa; Phong luaân : gioù nheï nhaøng
maùt meû; Khoâng luaân : roãng khoâng ñeå chuùng sanh qua laïi.

KINH HOA NGHIEÂM
QUA THI CA
(Phaåm Tyø Loâ Giaù Na, thöù Saùu) 1

Baûo ñaïi chuùng quaùn saùt tinh caàn,
Laâu roài theá giôùi vi traàn 2,
Soá kieáp quaù khöù boäi phaàn thôøi gian.
Coù Theá giôùi haûi ñaïo traøng 3 :
Phoå Moân teân coõi Tònh Quang thöôøng haèng ...
Trong naày coù Thaéng AÂm giôùi, ñoùng 4,
Y bieån Ma Ni voõng truï nöông,
Tu Di nuùi lôùn raøo töôøng,
Hình troøn baèng phaúng, muoân ñöôøng doïc ngang.
Coõi naøy söï trang nghieâm tröôøng cöûu 5,
65
Ba traêm lôùp Böûu Thoï, Böûu Vaân,
Thanh tònh, röïc rôõ trong ngaàn,
Cung ñieän, thaønh aáp nuùi thaàn Tu Di 6.
Y phuïc, aên uoáng nieäm, suy 7...
Kieáp teân chuûng chuûng tö nghì : Thaàn oai.
Chö Phaät töû ! Coõi Thaéng AÂm quyù,
Bieån quang minh höông thuûy tònh an,
Trong naøy : Nuùi Ngoïc, Hoa Vaøng 8,
Hoa teân Dieäm Phoå, lan can möôøi voøng ...
Phía Ñoâng ôû trong röøng laïi coù 9,
Dieäm Quang Minh thaønh ngoõ khaùc thöôøng,
Ñoâng Ñoâ truù ngöï Nhôn Vöông,
Voøng quanh, ngang roäng möôøi phöông do tuaàn,
Ñaïi Thaønh naày quaàn sanh; phöôùc ñöùc,
Ai cuõng ñöôïc : ñaïi löïc Thaàn thoâng 10,
Bay ñi töï taïi hö khoâng,
Nhu caàu vaät chaát theo loøng hieän nhanh ...
Phía Nam röøng : Thieân Thaønh, Hoa Thoï 11,
Cuøng quyeán thuoäc muoân öùc do tha,
Long Vöông - Cöùu Caùnh Thaønh Xa 12,
Hai möôi laêm öùc treû giaø vaây quanh.
13
Daï Xoa Vöông Maõnh Kieän, nanh vuoát ,
Kim Cang thaønh, quyeán thuoäc baûy möôi.
14
Thaùt Baø - voâ caáu choán nôi
Cuøng chín möôi baûy öùc Trôøi truù löu.
15
A Tu La - Böûu Luaân Thaønh coõi ,
Naêm möôi taùm öùc hoäi hoïp vang,
Ca Laâu La - Thaønh Dieäu Trang 16,
Cuøng chín möôi chín ngaøn haøng baø con.
Khaån Na La - choïn Thaønh Du Hyù 17,
Möôøi taùm öùc chö vò döï ñaøng,
Ma Haàu - Thaønh ôû Kim Cang 18,
Quyeán thuoäc ba öùc traêm ngaøn do tha ...
19
Phaïm Thieân Vöông - Thaønh laø chuûng chuûng ,
66
Möôøi taùm öùc vò cuõng ñuû roài,
Cuøng traêm vaïn öùc thaønh ñoài,
Moãi Thaønh ñeàu coù : Ñieän ngoâi raïng ngôøi.
Chö Phaät töû ! nôi khu röøng roäng 20,
Ma Ni Luaân boãng coù Ñaïo Traøng :
Böûu Hoa Bieán Chieáu nghieâm trang,
Ma Ni hoa baùu muoân ngaøn saéc höông.
Tröôùc ñaïo traøng cöôøng trieàu bieån gioù 21,
Teân Ma Ni; Coù Ñaïi Lieân Hoa
Luaân Hoa roäng lôùn nhieàu Toøa
Tua, göông, coïng, caùnh vaøng xoa dieäu huyeàn.
22
Möôøi baát khaû thuyeát traêm ngaøn öùc ,
Na do tha sen röïc, bao quanh,
Quang minh thöôøng phoùng saùng thanh,
Thinh aâm vi dieäu, an laønh möôøi phöông.
Coõi Thaéng AÂm ñöông toái sô kieáp 23,
Möôøi ñoài nuùi lieân tieáp Tu Di,
Nhö Lai thò hieän hôïp kyø
Phaät Nhöùt Coâng Ñöùc Tu Di ra ñôøi ...
Trong theá giôùi khôûi kieáp AÂm Thaéng 24,
25
Tu Di sôn nhieàu chaëng lôùn daàn ,
Phaät ngoài ñaûnh nuùi hieän thaân,
Nhö ngöï Böûu Toïa Röøng Thaàn Ni Ma.
Roài phoùng quang teân laø Phaùt Khôûi 26,
Nhöùt Thieát Thieän Caên bôûi Thinh AÂm,
Cuøng laø Phaät saùt vi traàn,
Chieáu khaép taát caû xa gaàn möôøi phöông.
Coù chuùng sanh thöôøng ñöôïc ñieàu cheá,
Thôøi aùnh saùng ñeán ñeå ngoä khai,
Meâ laàm, phieàn naõo, chöôùng, tai 27...
Caáu tröôïc, khuûng boá, khoå hoaøi taâm thaân,
Töø ñaây thaáy Phaät hieän daàn,
Ñaëng Nhöùt Thieát Trí, muoân phaàn vui an 28.
Baáy giôø vua vaø ngaøn thaân quyeán,
67
Nhôø Phaät daïy phaùt nguyeän tu haønh,
29
Oai Quang Thaùi töû; caên laønh ,
Möôøi phaùp moân chöùng : roõ raønh, giuùp daân :
30
1- Moät laø : Tam Muoäi Phaät Coâng Ñöùc ,
2- Ñaø La Ni Thaàn Löïc Phoå Moân,
3- Phöông tieän Baùt Nhaõ Taïng Boàn,
4- Ñieàu phuïc sanh chuùng : Töø Toân tö nghì.
5- Phoå Vaân AÂm Ñaïi Bi muoân loái,
6- Sanh coâng ñöùc toái thaéng hyû hoan,
7- Giaùc ngoä Phaùp xaû hoaøn toaøn,
8- Phöông tieän bình ñaúng laïi coøn Thaàn thoâng.
9- Nhieàu : Giaûi, Tín, Löïc, Nguyeän mong
10- Nhaäp Nhöùt Thieát Trí, hoøa gioøng quang minh31.
Ñaïi Oai Quang : nghìn muoân löôïng trí,
32
Thöøa oai löïc Phaät chæ roõ raøng ,
33
Con nhôø coù : Phaät Trí Quang ,
Thaáy ñaïo cuûa Phaät : Lôøi vaøng yù chaâu.
34
Phaät Saùt Haûi : saâu maàu, tòch tónh ,
Chöùng Boà Ñeà thanh tònh troøn ñaày,
35
Saùt Haûi, Phaùp Giôùi töø ñaây ,
Nhôø oai thaàn Phaät, taâm naày saùng ra ...
36
Oai Quang Boà Taùt Ma ha taùt ,
Thaáy, nghe, laøm : hyû, phaùt cuùng döôøng
Voâ löôïng chö Phaät möôøi phöông
Neân Taâm hieån thò : Möôøi ñöôøng suoát xuyeân :
37
1- Vì theá gian hieån thò haïnh Giaùc
2- Phöông tieän haïnh Boà Taùt thuôû xöa
3- Hieån thò coâng ñöùc Phaät thöøa
4- Hieån trí thanh tònh, thuaän, vöøa muoân nôi
5- Hieån söùc Phaät kòp thôøi daïy chæ,
6- Löïc Voâ sôû uùy, Trí voâ sai,
7- Thò hieän Thaân Töôùng Nhö Lai,
8- Thaàn bieán khoâng keå, mieät maøi dieãn phoâ.
9- Hieån nghieâm, tònh voâ löôïng Phaät ñoä,
68
10- Vaø haïnh nguyeän Boà Taùt Phoå Hieàn,
38
Vì ñôøi hieån thò trieàn mieân ...
Tu Di traàn soá chuùng yeân, phöôùc laønh.
Phaät saùt, traàn soá chuùng sanh,
Theá Toân thaønh töïu, tònh thanh Phaät Ñaøi.
39
Luùc baáy giôø Nhö Lai Coâng Ñöùc ...
Vì Oai Quang hieän thöïc lôøi vaøng,
Laønh thay ! Boà Taùt Oai Quang 40,
Vì lôïi ích lôùn, chöùa chan Boà Ñeà.
Trí quang minh giôø oâng ñaõ coù,
Phaùp giôùi ñeàu hieän roõ muoân nôi,
Troïn veïn Phöôùc Trí raïng ngôøi,
Tu haønh moät kieáp, qua khôi saùt traàn.
Chö Ñaïi chuùng : Phaät Ñaø daïy noùi 41 :
Roài nhaäp dieät vaøo coõi Nieát Baøn,
Truï naêm möôi öùc theá gian,
Phaät Ba La Maät Nghieâm Trang ra ñôøi ...
Cuõng chaùnh giaùc nôi ñaïo traøng quyù,
Röøng Ma Ni Hoa Chi Luaân naøy,
Oai Quang Ñoàng Töû nhìn say,
Phaät Ba La Maät hieän baøy thaàn thoâng.
Töø ñaây coù Phaät beân trong,
Vaø möôøi danh hieäu : naèm loøng dieãn phoâ.
42
1- Nieäm Phaät teân : Voâ Bieân Taïng Haûi ,
2- Ñaø La Ni teân : Ñaïi Trí Uyeân,
3- Ñaïi Töø teân : Phoå Tuøy Duyeân,
4- Tu Di teân : Nhöùt Thieát mieàn Giôùi Vaân.
5- Ñaïi hyû teân : Phaät Taïng Coâng Ñöùc,
6- Ñaïi xaû : Phaùp Taùnh thöïc trong ngaàn,
7- Baùt nhaõ teân : Thanh Tònh Thaân,
8- Thaàn thoâng coù ñöôïc : hieän gaàn hieän xa ...
9- Bieän taøi : uyeân baùc haèng haø,
10- Trí Quang teân : Phaät Phaùp vaø Thaùnh Taêng.
Ñaïi Oai Quang, haèng haø thaân quyeán 43,
69
Ñeàu noùi raèng : trong bieån kieáp daøy,
Ñeä nhò Phaät, Töï Taïi hay 44,
Chuùng sanh höôûng phöôùc, töø nay toû töôøng ...
45
Oai Quang vaø Vöông phuï Vöông maãu ,
Traêm ngaøn öùc cung haäu, chuùng sanh,
Cuøng giaêng loïng baùu, maây laønh
Ñeán ñaïo traøng Phaät, tu haønh nghieâm trang.
46
Vì Ñaïi chuùng, Phaät hoan hyû noùi :
Kheá Kinh Phaùp Taùnh hoäi trong ngaàn,
Vaø Theá giôùi haûi vi traàn ...
Ñaïi chuùng thaâm nhaäp: möôøi phaàn “Ñöôïc” nöông47...
1- Moät ñöôïc : Vaøo Phöông Tieän Nghieâm Baùu
2- Hai coù ñöôïc : Ly Caáu Ñòa Quang,
3- Ba La Maät hieän theá gian,
4- Phoå Nhaäp Nhöùt Thieát Minh Quang taän töôøng.
5- Naêm ñöôïc : Thu Höôùng Haïnh Ly Caáu,
6- Saùu chöùng daàn saâu roäng Hoa Nghieâm,
7- Thaâm phaùt, Ñaïi Trí Trang Nghieâm,
8- Taùm ñöôïc : Quaùn Ñaûnh Trí vieân maõn nhieàu,
9- Chín : Ñaïi Quang Minh hieån lieãu
10- Möôøi : Nguyeän, Trí, Löïc sôùm chieàu Töø Quang
Luùc baáy giôø Trang Nghieâm Vöông Phaät 48,
Vì Oai Quang noùi thaät coõi loøng,
Laønh thay ! Coâng Ñöùc bieån soâng,
Phaùt taâm thu höôùng, caáy troàng Trí, Bi ...
OÂng seõ thaønh Phaät tö nghì,
Chuùng sanh nöông töïa phaùt huy tu haønh.
49
Vöøa noùi xong, Phaät laønh nhaäp dieät ,
Quoác Vöông cuõng vónh bieät baêng haø,
Oai Quang keá vò vua cha,
Chuyeån Luaân Vöông hieäu, nöôùc nhaø bình an.
50
Vöøa luùc aáy, Ñaïo Traøng bôõ ngôõ ,
Röøng Ma Ni xuaát theá dieäu kyø,
Ñeä Tam Phaät ngöï chöùng tri,
70
Toái Thaéng Coâng Ñöùc hieäu thì nghieâm trang.
51
Oai Quang Vöông cuøng ngaøn thaân quyeán ,
Ñeán leã Phaät, phaùt nguyeän loä trình,
Phaät beøn dieãn noùi Kheá Kinh 52 :
Cuûa Boà taùt Phoå Quang Minh Haïnh, ñaàu
53
Oai Quang Vöông, sau khi nghe Phaùp ,
Ñöôïc Tam muoäi Phöôùc Ñöùc Phoå Quang
Töø ñaây bieån Phöôùc taâm Vaøng,
Duø khöù, hieän, vò, ai ban chaúng baèng ...
Ñeä Tam Phaät daën doø noùi roõ :
54
Oai Quang Vöông Phöôùc toû ñöùc ñaày ,
Vì thöông taát caû chuûng, loaøi,
Phaùt taâm voâ thöôïng, saùng soi ñaïo Thieàn,
Ñaây goïi laø phöông tieän Boà Taùt,
Hoaëc Trí Giaûi, Dieäu Giaùc toái toân,
Phöôùc Ñöùc Quang, Phöôùc Traøng boàn,
Phöôùc Ñöùc xöù haûi, phaùp moân xuaát traàn,
Oai Quang Vöông daàn daàn chöùng quaû,
Ñem taát caû nguyeän : roäng, lôùn, xa,
Vaøo Bieån tö nghò Phaät Ñaø
Vì phöôùc chö Phaät thaät laø voâ bieân ...
Nhôø Dieäu Giaùc hieän tieàn thaáy roõ,
Voâ löôïng Phaät khoå khoù tu haønh 55,
Oai Quang truï ñöôïc phaùp laønh,
Phöông Tieän, Trí Ñòa roõ raønh suoát thoâng.
Ñaây cuõng laø thuaän gioøng Phaät Hoïc,
Quyeát ñònh thaønh : Trí ngoïc Taâm vaøng,
ÔÛ trong Saùt Haûi muoân ngaøn 56,
Vi Traàn Kieáp Haûi chöùa chan haïnh töø.
Nay ñaïi chuùng chö Taêng boán bieån,
Nghe Oai Quang, phaùt nguyeän tinh chuyeân
Ñöôïc vaøo nguyeän lôùn Phoå Hieàn,
Phaùt taâm hoài höôùng ñaïo Thieàn nôû hoa.
57
Vöøa luùc aáy, Ma Ni Hoa ,
71
Coù Phaät xuaát theá, Lieân Hoa Nhaõn Traøng.
Oai Quang Vöông nhaäp Nieát Baøn,
Sanh : Thieân Thaønh Quyù, Nuùi Vaøng Tu Di.
Laøm Ñaïi Thieân Vöông, thuïy Ly Caáu,
Cuøng Thieân Chuùng haàu Phaät raûi hoa,
58
Phaät danh : xöng Phoå Lieân Hoa ,
Noùi Kinh Phöông Tieän saâu xa, dieäu huyeàn.
59
Nghe Kinh xong, Thieân vöông Thieân chuùng ,
Ñaëng Tam Muoäi, chuûng chuûng Taïng Moân,
Nhaäp vaøo Thaät Töôùng Haûi Moân,
Ñoàng nhau laïy Phaät, löu hoaøn boån Cung 60...

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Nhö Lai Danh Hieäu, thöù Baûy 61
Baáy giôø Ñöùc Phaät Thích Ca,

Coøn ngoài chöa khoûi nöôùc Ma Kieät Ñeà,
Cuõng trong ñaïo traøng Boà Ñeà,
Sô thæ chaùnh giaùc, Thieàn cô nhieäm maàu 62.
Dieäu ngoä vieân maõn troøn saâu 63,
Tuyeät haún hai haïnh mong caàu 64 : huït, dö
65
Ñaït Phaùp Voâ Töôùng Chôn Nhö ,
66
An truï nôi choã cuûa chö Phaät Ñaø .
Phaät thì bình ñaúng gaàn xa 67,
Voâ chöôùng, voâ ngaïi laïi qua mieät maøi 68
Ñöùng nôi : tö nghò hoaèng khai 69
70
Thaáy ñöôïc : quaù, hieän, vò lai an laønh .
Cuøng vôùi möôøi vi traàn Phaät saùt,
Raát ñoâng nhieàu Boà Taùt vaây quanh,
Ñeàu laø caùc böïc Nhöùt Sanh 71,
Neân kheùo quan saùt : chuùng sanh giôùi, raønh 72
Nghieäp quaû baùo, taâm haønh thöù ñeä,
72
Nhieàu vaên Nghóa, Theá, Xuaát theá gian 73,
Ba thuôû, Voâ, Höõu tieàm taøng 74
Nhöõng Phaùp nhö vaäy : saùt quan roõ raøng.
75
Caùc Boà Taùt ñang taâm suy nghó ,
Ñöùc Theá Toân, thieät quyù chuùng mình,
Cuøng nhau öa thích maø xin,
Khai thò : “Möôøi coõi” 76 quang minh hieän daàn.
1- Moät laø Phaät saùt vi traàn,
2- Hai laø Phaät truï muoân phaàn aân trieâm.
3- Ba laø Phaät saùt Trang Nghieâm,
4- Boán laø Phaät Phaùp Taùnh tieàm hieän nhanh.
5- Naêm laø Phaät saùt Tònh Thanh,
6- Saùu laø Phaät saùt töïu thaønh Nhö Lai
7- Baûy Phaät Oai Ñöùc muoân loaøi
8- Taùm Phaät Saùt Theå Taùnh hoaøi, theá gian.
9- Chín laø Phaät thuyeát Phaùp Vaøng,
10- Möôøi Phaät Voâ Thöôïng nghieâm trang toû töôøng.
77
Nhö Phaät trong möôøi phöông theá giôùi ,
Vì thaønh töïu, khôûi nieäm ñoä sanh,
78
Noùi ra : Thaäp Truï, Thaäp Haønh
Thaäp Ñòa, Thaäp Taïng roõ raønh thaáy troâng.
Thaäp Ñaûnh, Thaäp Thoâng, Thaäp Hoài Höôùng,
Thaäp Nhö Lai, Truï höôûng, Ñònh Thieàn.
Mong Phaät daïy baûo suoát xuyeân,
Theá Toân thuaän bieán möôøi mieàn Thaàn Thoâng.
79
1- Phaät saùt phöông Ñoâng vi traàn soá ,
Hieäu Kim Saéc quoác ñoä, vöõng beàn,
Phaät hieäu Baát Ñoäng Trí teân,
Sö Lôïi vôùi chuùng, ñeán beân kieát giaø ...
80
2- Veà phöông Nam quaù möôøi Phaät saùt ,
Coù theá giôùi Dieäu Saéc vi traàn,
Phaät hieäu Voâ Ngaïi Trí, thaân
Giaùc Thuû vaø chuùng vaây quaàn Lieân Hoa.
81
3- Veà phöông Taây quaù möôøi Phaät saùt ,
73
Theá giôùi Lieân Hoa Saéc hoøa haøi
Phaät Dieät AÙm Trí hieäu Ngaøi
Boà Taùt Taøi Thuû mieät maøi Thieàn Na.
82
4- Veà phöông Baéc quaù möôøi Phaät saùt ,
Coõi Chieâm Baëc Hoa Saéc muoân phaàn
Phaät Oai Nghi Trí hieäu thaân,
Boà Taùt Nhöït Böûu Thuû gaàn Lieân Hoa.
5- Phöông Ñoâng Baéc quaù möôøi Phaät saùt 83,
Coù theá giôùi Öu Baùt La daâng
Phaät Minh Trí Töôùng, hieäu thaân,
Boà Taùt Coâng Ñöùc Thuû caàn Thieàn Na.
84
6- Phöông Ñoâng Nam quaù möôøi Phaät saùt ,
Coù theá giôùi Kim Saéc, vi traàn
Phaät hieäu Cöùu Caùnh Trí Thaân,
Boà Taùt Muïc Thuû döï phaàn Lieân Hoa.
85
7- Phöông Taây Nam quaù möôøi Phaät saùt ,
Coù theá giôùi Böûu Saéc vi traàn
Phaät hieäu Toái Thaéng Trí Thaân,
Boà Taùt Tinh Taán Thuû caàn Thieàn Na.
86
8- Phöông Taây Baéc quaù möôøi Phaät saùt ,
Theá giôùi Kim Cang Saéc, vi traàn,
Phaät hieäu Töï Taïi trí, thaân,
Boà Taùt Phaùp Thuû döï phaàn Lieân Hoa.
87
9- Veà Haï Phöông quaù möôøi Phaät saùt ,
Theá giôùi Pha Leâ Saéc, vi traàn,
Phaät hieäu Phaïm Trí toaøn thaân,
Boà Taùt Trí Thuû tinh caàn Thieàn Na.
88
10- Veà Thöôïng phöông quaù möôøi Phaät saùt
Theá giôùi Bình Ñaúng Saéc, vi traàn,
Phaät hieäu Quan Saùt Trí, thaân,
Boà Taùt Hieàn Thuû muoân phaàn Lieân Hoa.
89
Chö Phaät töû Ta Baø theá giôùi ,
Ñöùc Nhö Lai, lui tôùi boán chaâu,
Thò hieän nhieàu saéc töôùng maøu,
74
Nhieàu Thaân, nhieàu Hieäu, nhieàu caâu tieáng lôøi.
Nhieàu daøi, ngaén, tuoåi thoï ñôøi,
Xöù sôû, quan saùt, sanh thôøi khaép nôi.
Trong möôøi phöông vôùi nhieàu danh hieäu :
Voâ Thöôïng Toân, hoaëc hieäu Kim Cang 90,
Töï Taïi, Voâ Traùnh, Thieân Quang,
Thaät Ngöõ, Toái Thaéng, Taùnh An Truï, trì ...
Ñaïi Maâu Ni, Tyø Loâ Na Giaù 91,
Ñieàu Phuïc Ma, Giaùc Hueä, Ly Tham,
Tri Ñaïo, Giaûi Thoaùt, Cuø Ñaøm
Trì Giôùi, Thöôøng Laïc Thí, haøm Thaéng Caên.
Voâ sôû y, naêng haønh Bình Ñaúng,
Khai Ñaïo nghieäp, Thuø Thaéng, yù thaønh,
Voâ Ngaïi, Caàn YÙ, Tònh Thanh
Ñaïo Sö, xuaát hieän nan, Haønh Phaùp Nhö ...
Chö Phaät töû, möôøi phöông quanh coõi,
92
Ta Baø naøy, trong moãi höôùng phöông ,
Voâ bieân, voâ soá, voâ löôøng,
Baát Khaû Tö, Thuyeát, Giôùi Löôïng Hö Khoâng.
Nôi ñaây Danh Hieäu chaúng ñoàng
Nhö Lai Thò Hieän tuøy loøng chuùng sanh.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Töù Thaùnh Ñeá 93, thöù Taùm
Luùc baáy giôø, Vaên Thuø Boà Taùt,

Baûo Ñaïi chuùng quaùn saùt saâu xa,
1- Khoå Thaùnh Ñeá, coõi Ta Baø 94,
Raát nhieàu teân goïi, chuùng ta ñeå loøng.
Hoaëc laø toäi troïng, laø böùc ngaët,
75
Laø Bieán dò, nhoùm, chaët, Phan duyeân,
Caên töïa, hö doái, Tröôïc Trieàn,
Laø choã nhoït gheû, thuøy mieân saâu daøy.
95
2- Khoå Taäp Thaùnh Ñeá coõi naøy ,
Goïi laø troùi buoäc, loay hoay heát ñôøi.
Dieät hoaïi, aùi tröôùc, roái bôøi,
Thuù nhaäp, hyù luaän, daëm khôi nguïc ñoà.
3- Chö Phaät töû, Khoå Dieät Thaùnh Ñeá 96,
Coõi Ta Baø naày keå : nhieàu teân :
Ly Traàn, Voâ Traùnh, Dieät, Queân,
Voâ töôùng, voâ moät, vöõng beàn an cö.
4- Chö Phaät töû, Khoå Dieät Ñaïo Ñeá 97,
Laø Thuù Tòch, Thöøa, Theá daãn sö,
Bình ñaúng, cöùu caùnh, voâ tö.
Xaû Ñaûm, Voâ Sôû Thuù, töø taâm cho.
Ngoaøi ra coøn coù möôøi theá giôùi 98,
Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo bôûi tuøy duyeân.
1- Moät laø “Maät Huaán” 99 giôùi mieàn,
100
2- Hai laø “Toái Thaéng” giôùi xuyeân suoát roài.
3- Ba laø “Ly Caáu” 101 coõi nôi,
4- Boán laø “Phong Daät” 102 kòp thôøi nhaän ra,
5- Naêm laø “Nhieáp Thuû” 103 gaàn xa,
104
6- Saùu laø “Nhieâu Ích” mình vaø chuùng sanh
7- Baûy laø “Tieån Thieåu” 105 ngoïn ngaønh
106
8- Taùm laø “Hoan Hyû” töïu thaønh Nhö Lai,
9- Chín laø “Quan Thöôïc” 107 thoâng khai,
10- “Chaán AÂm” 108 theá giôùi möôøi ñaøi bao la.
Chö Phaät töû, ôû Ta Baø coõi,
Töù Thaùnh Ñeá ñöôïc goïi nhieàu teân,
Boán traêm öùc hieäu hieän leân,
Möôøi phöông theá giôùi, vöõng beàn daøi laâu.
Chuùng sanh tuøy yù nhaäp saâu,
Khieán ñöôïc giaùc ngoä, ñaïo maàu Nhö Lai.

76
KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Quang Minh Giaùc, thöù Chín 109
Luùc baáy giôø, Theá Toân Tònh Quaùn 110,

Töø giöõa loøng chaân phaûn chieáu ra :
Traêm öùc tia saùng gaàn xa,
Ñaïi Thieân theá giôùi chan hoøa quang minh.
111
Dieâm Phuø Ñeà, tònh Ñôn Vieät Uaát ,
Phaát Baø Ñeà, traêm öùc Cuø Gia 112,
Luaân Vi Sôn, Ñaïi haûi xa,
Thoï Sanh, Boà Taùt xuaát gia tu haønh 113
Traêm öùc Nhö Lai thaønh Chaùnh Giaùc,
Chuyeån Phaùp Luaân, nhaäp Baùt Nieát Baøn,
Tu Di Sôn, caûnh Thieàn an,
Töù Vöông, Ñao Lôïi, Suaát, caøng hieän ra.
114
Nhôø Thaàn löïc Phaät Ñaø khôûi phaùt ,
Moãi moät phöông Boà Taùt vi traàn,
Haàu Phaät nghe Phaùp chöùng laàn,
Theá Toân bieán hoùa xa gaàn möôøi phöông ...
Luùc baáy giôø nöông nôi Phaät ngöï 115,
Vaên Thuø Sö Lôïi, töï thöa raèng :
116
Ai maø thaáy Phaät toaøn naêng ,
Laø chöa thaáy Ñaïo; traàm thaêng muoân ñöôøng.
Neáu ai bieát töôøng Nhö Lai coù 117 :
Theå töôùng voâ sôû höõu roõ raøng ...
Hoaëc laø theá giôùi muoân ngaøn,
Taâm naøy chaúng ñoäng, bình an trí thaàn,
118
Hoaëc Phaät vôùi Phaùp thieát thaân ,
Nhò nieäm döùt khôûi, tieán gaàn Nan Tö ...
119
Hoaëc Phaät - Thaân töø ñaây chaúng khaùc ,
Voâ truï, Bình ñaúng ñaït ngoä Nam,
120
Hoaëc Saéc, Thoï, Töôûng ... Thöùc, nhaøm ,
77
Bieát ñöôïc nhö vaäy seõ laøm Maâu Ni.
Hoaëc Kieán chaáp, luïy theá, xuaát theá 121,
Kheùo maø vöôït, röïc rôõ Ñaïi quang,
122
Hoaëc gaàn Ñaïi Trí : cuùng daøng ,
Taâm khoâng sanh dieät, Nieát Baøn hoàng danh.
Thaáy chuùng sanh chaúng sanh dieät hoaïi 123,
Thaønh Voâ Thöôïng Ñaïo, roïi muoân nôi ...
124
Tuy moät, hieåu thaáy xa vôøi ,
Töông sanh - Voâ sôû uùy ngôøi hieän ra.
Quang Minh Ñöùc Phaät Thích Ca 125,
Baáy giôø khaép chieáu saùng loøa möôøi phöông.
Moãi moät phöông goàm möôøi quoác ñoä,
Caûnh, vaät ñeàu saùng loä hình nguyeân,
Dieâm Phuø ñeán Cöùu Caùnh Thieân,
Phaät ngöï Sö Töû, khaép mieàn thieát thaân,
126
Do thaàn löïc Phaät Ñaø khôûi phaùt ,
Möôøi phöông coù Boà Taùt Ma Ha,
Cuøng möôøi Phaät saùt haèng haø,
Vaên Thuø Ñaïi Trí noùi ra voâ bôø
Chuùng sanh : tham aùi, ñoäc gheâ 127
Vì hoï, Phaät nguyeän Boà ñeà toái toân
Thaáy ñöôïc : Ngaõ, Phaùp vuøi choân 128,
Thaønh Ñaïo baát thoái, laên troøn luaân xa.
Raát nhieàu kieáp, ñaõ tu caùc haïnh 129,
Laø nguyeän löïc Phaät ñoä chuùng sanh,
130
Quaân ma khieáp vía, laøm laønh ,
Quang minh dieäu nghóa Phaät haønh Töø Bi ...
Taâm - Trí - Hueä trò phieàn naõo chöôùng 131,
Laø Thaàn löïc nieäm töôûng Phaät Ñaø,
Ñaùnh troáng Chaùnh phaùp gaàn xa 132,
Möôøi phöông giaùc ngoä nhaän ra Boà Ñeà.
Caûnh vaät naøo ? chöôùng, chaùn cheâ 133,
Loøng ñaây töï taïi beán bôø löu thoâng.
134
Thanh tònh roát raùo hö khoâng ,
78
Taâm thöôøng hoan hyû, thoûa loøng nguyeän xa.
135
Moãi ñòa nguïc traûi qua nhieàu kieáp ,
Vì cöùu ñoä, nhaãn nghieäp khoå naøy
Maïng thaân chaúng tieác, chaúng lay 136,
Hoä trì Phaät phaùp, hieän baøy Nhö Lai.
Quaùn Tam Theá, haûi haø voâ taän 137,
Lo tu haønh Phaät daãn ñöôøng ñi,
138
Quaùn thaân thieät töôùng gioáng y ,
Lìa Ngaõ, khoâng chaáp Ngaõ vì tòch thoâi.
Böng voâ bieân coõi, uoáng caïn bieån 139,
Ñaëng thaàn thoâng trí, nguyeän, löïc daøy.
140
Tö duy caùc quoác ñoä naøy ,
Töôùng saéc, phi saéc möôïn vay nhieàu laàn,
141
Möôøi phöông coõi vi traàn soá Phaät ,
Moãi moät traàn Ñöùc Phaät hieän ra,
142
Duøng : Phöôùc, Saéc, chuûng toäc, da ,
Ñeå tìm Phaät soáng laø ta khoå hoaøi.
143
Chaúng laáy Töôùng Saéc ngoaøi laøm Theå ,
Tòch dieät Voâ Töôùng, ñeå tuøy duyeân,
144
Moät thaân, voâ löôïng thaân chuyeàn ,
Voâ löôïng laø moät, khaép mieàn gaàn xa ...
145
Taâm phaân bieät laø : voâ sôû höõu ,
Nhö Lai thaáy, bieát cöùu ñoä ñôøi,
Khoâng nhieãm, khoâng tröôùc ñaày vôi 146,
Voâ : Töôûng, Y Chæ, Taùnh ngôøi uy nghi.
Quang Minh Giaùc - Luïy Traàn röûa boû 147,
Baát ñoäng lìa, trí toû Nhö Lai,
Möôøi phöông luïc ñaïo hình haøi 148,
Quaàn meâ cöùu khaép, haïnh Ngaøi Theá Toân,
Moãi nieäm quaùn doàn voâ löôïng kieáp 149,
Voâ : Khöù, Lai, Truï bieát ba ñôøi,
Nhö trong khoâng giôùi : laém nôi 150,
Khoâng lai khoâng khöù : muoân trôøi möôøi phöông.
Sanh, thaønh, dieät, hoaïi sao nöông,
79
Hö khoâng Phaät khaép, toû töôøng khoâng sai.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Boà Taùt Vaán Minh, thöù Möôøi

1- Hoûi Giaùc Thuû Boà Taùt chi ly 151 :
Taâm Taùnh laø moät chôù gì ?152
Sao nhieàu sai khaùc, moãi khi ño löôøng ...
Naøo laø ñeán ñöôøng laønh neûo aùc,
Caên thaân naøy kheùo taïc thieáu, dö,
Thoï sanh ñoàng khaùc, thaät hö,
Ñeïp ñeõ, xaáu xí, khoå tröø - vui theâm ...
Nghieäp, Taâm khoâng bieát ngoõ tìm,
Thoï khoâng roõ baùo, troâi chìm ñi ñaâu ?
Nhôn duyeân, caûnh trí bao laâu,
Môùi tìm ra ñöôïc Taùnh maàu, Taâm linh ...
Nay Ngaøi, hoûi nghóa thuù Kinh,
Toâi ñaây xin ñaùp, troïn tình hoûi han :
Caùc Phaùp : khoâng taùc duïng, theå taùnh,
Laøm sao maø beân caïnh chôø mong,
✼ Ví nhö nöôùc ôû trong soâng,
Cöù lo ñua chaûy, beành boàng voïng ai !
✼ Ví nhö ñoáng löûa chaùy dai,
Boãng phaùt ngoïn lôùn, chôù hoaøi bieát hay !
✼ Laïi nhö gioù lôùn thoåi lay,
Xao ñoäng caûnh vaät choã naøy choã kia !
✼ Laïi nhö caùc ñòa giôùi nghieâng ngöûa,
Xoay vaàn maø nöông töïa thieát thaân !
153
✼ Saùu caên tieáp xuùc saùu traàn ,
Sanh ra saùu thöùc xa gaàn tôùi lui.
Ngaøy ñeâm löu chuyeån döôõng nuoâi,
80
Vaãn khoâng naêng chuyeån, ngaäm nguøi quaån quanh
154
✼ Phaùp taùnh voâ sanh, thò hieän ôû ,
Trong ñaây khoâng naêng, sôû hieän ngaàm,
✼ Maét, tai, muõi, löôõi, mieäng, taâm ...
Ñeàu roãng voâ taùnh; voïng laàm bieät phaân.
✼ Ñuùng lyù maø nhaän ñònh so saùnh,
Taát caû ñeàu voâ taùnh, voâ taâm,
Voâ taâm voâ taùnh heát laàm,
Thaáy ñöôïc chôn thaät thaäm thaâm vónh haèng,
Luùc baáy giôø Vaên Thuø Boà Taùt,
155
2- Hoûi Taøi Thuû Boà Taùt ; Vì sao ?
Nhö Lai tuøy luùc theá naøo ?
156
Tuøy : Maïng, Thaân theå, tuøy vaøo haønh vi ,
Tuøy : hieåu bieát, tö duy, sôû thích,
Tuøy : phöông tieän, noùi ít hieåu nhanh,
Tuøy söï quan saùt chuùng sanh,
Maø hieän thaân Phaät : Ñaïo thaønh, nghieäp xa.
157
Ñaây laø caûnh : Ña vaên Tòch dieät ,
Nay xin Ngaøi : Quaùn trieät noäi thaân,
✼ Trong naøy ñeàu möôïn duyeân traàn,
Hieåu ñöôïc nhö vaäy “Ta” caàn phaûi thoâng.
✼ Thaân giaû taïo, khoâng nôi choã truï,
Thieät bieát roài chaáp, nguï laøm chi,
✼ Nôi thaân quan saùt chi ly,
Phaùp ñeàu hö voïng; taâm thì chaùnh chôn.
✼ Maïng soáng naøy, nhôn gì ? coù; maát,
Voøng löûa xoay, ñaâu thaät ñuoâi; ñaàu
✼ Coù Töôùng naøo chaúng beàn laâu !
Phaùp khoâng voâ ngaõ, trí maàu thaáy nhanh.
✼ Thoï baùo bôûi nghieäp sanh maø coù,
Nhö giaác mô ñaâu roõ giaû, chaân,
✼ Naêng duyeân vaø sôû duyeân nhaân 158,
Sanh ra Phaùp töôùng, dieät laàn hoaïi baêng.
81
159
3- Hoûi Böûu Thuû Boà Taùt ñeán cuøng,
Chuùng sanh coù Töù Ñaïi chung 160,
Khoâng Ngaõ, khoâng Ngaõ Sôû truøng hôïp nhau,
Côù sao thoï ít, höôûng giaøu,
Khoå vui, toát xaáu, ngoaøi caàu trong öa.
Hieän baùo haäu baùo, khoù ngöøa,
Nhöng trong Phaùp giôùi, ñaâu thöøa thieáu chi ?
✼ Cöù theo nghieäp thì quaû baùo aáy,
Coù sai leäch : troàng, caáy, tæa, gieo,
✼ Nhö göông saùng saïch; tuøy theo :
Caûnh ñoái töôïng hieän boùng ñeàu khaùc nhau.
✼ Cuõng nhö ruoäng saâu gieo gioáng xuoáng,
Ñuùng thôøi tieát : sôùm muoän leân caây,
✼ Nhö nhaø aûo thuaät kheùo xaây,
Hieän ra saéc töôùng ñuû ñaày treân khoâng.
✼ Nhö ngöôøi : Goã, Boâng vaø maùy moùc,
Vang ra tieáng loïc coïc ñeâm ngaøy,
✼ Cuõng nhö caùc gioáng chim bay
Töø tröùng sanh nôû, hoùt hay döõ daèn
✼ Trong thai taïng caên thaân thaønh töïu,
Theå töôùng khoâng hieän höõu töø ñaâu ?
✼ Laïi nhö Ñòa Nguïc khoå saàu,
Nghieäp Taùnh cuõng vaäy ? ai caàu, tìm, nöông.
✼ Nhö Vua Chuyeån Luaân Vöông coù ñuû :
Baûy thöù Baùu tinh tuù ñaøi trang,
✼ Nhö caùc theá giôùi chaùy tan,
Ñaïi hoûa ñaâu coù hoïp baøn ñoát chaêng ?
161
4- Hoûi Ñöùc Thuû Boà Taùt : noùi qua :
Choã nôi giaùc ngoä Phaät Ñaø,
162
Moät Phaùp duy nhaát ! Sao laø nhieàu thay ?
Naøo laø voâ löôïng Phaùp hay,
Hieän voâ löôïng coõi chæ baøy chuùng sanh.
Dieãn ñaït voâ löôïng aâm thanh,
82
Thò nhieàu thaân khaùc, bieát raønh chaân taâm.
Hieän thaàn thoâng chaán ñoäng theá giôùi,
Thò hieän nhieàu ích lôïi nghieâm trang,
Hieån thò caûnh giôùi muoân ngaøn,
Phaùp Taùnh, caùc Töôùng laïi caøng khoù khaên.
Ñöùc Thuû Boà Taùt ñaùp raèng :
Nhöõng ñieàu Ngaøi hoûi coâng naêng Phaät Ñaø 163.
✼ Ñaát moät taùnh, maø loaøi rieâng choã,
Ñaát naøo nghó caûnh ngoä : khaùc, ñoàng,
✼ Nhö moät Ñaïi haûi meânh moâng,
Ngaøn vaïn löôïng soùng, bieån doøng moät thoâi.
✼ Nhö möa khaép caû ñaát trôøi,
Nöôùc naøy gioáng heät, muoân nôi khaùc naøo ?
✼ Ví nhö maët nguyeät treân cao,
Khaép nôi nhìn thaáy traêng sao haèng haø ...
✼ Ví nhö Ñaïi Phaïm Vöông, maø
Tuøy nôi hieän öùng, möôïn qua thaân naøy.
5- Hoûi Muïc Thuû Boà Taùt Vaân Vaân 164 :
Nhö Lai phöôùc ñöùc muoân phaàn,
Chuùng sanh boá thí, quaû nhaân chaúng ñoàng.
Nhöõng laø : Ñöùc Coâng, Thaân, Chuû, Saéc,
Nhieàu Caên, Nhaø, quen hoaëc : quan, vöông
Nhöng Phaät ñoái ñaõi bình thöôøng,
Khoâng coù quan nieäm : gheùt, thöông, xa, gaàn ?
Muïc Thuû Boà Taùt giaûi phaân,
Nhö treân taát caû vaãn laø moät thoâi.
✼ Theo gioáng moïc : choài, maàm coù khaùc,
Ñaát khoâng heà yù taïc ngoaøi trong,
✼ Laïi nhö Nöôùc vò, Ñieän doøng
Nhôn nôi ñoà : chöùa, thaúng, cong, muoân hình.
✼ Nhaø aûo thuaät kheùo trình hay quaù,
Phöôùc ñieàn Phaät nuoâi caû taâm tö,
✼ Nhö Vua Taøi, Trí, nhôn töø
83
Muoân daân ñöôïc höôûng an cö thaùi bình.
✼ Thuoác A Giaø Ñaø bònh ñoäc döùt,
Phöôùc ñieàn Phaät trò : töùc, naõo, phieàn,
✼ Tyø lam gioù, chaán ñoäng thieân,
Phöôùc ñieàn Phaät ñeán baø mieàn quy y.
✼ Nhö löûa phaùt chaùy, coøn gì,
Phöôùc ñieàn Phaät cöùu höõu vi qua bôø.
165
6- Hoûi Caàn Thuû Boà Taùt tinh vi :
Phaät giaùo laø moät chôù gì,
Sao chuùng sanh thaáy chaúng ly khoå buoàn ...?
Laïi naêm uaån luoân ñeán ba coõi,
Töø voâ minh ... goác toäi gioáng y,
Vaäy laø Phaät giaùo thöïc thi :
Chuùng sanh ñöôïc ích lôïi gì hay khoâng ?
Caàn Thuû Boà Taùt moät loøng,
Nay toâi thieät ñaùp, söï mong moûi Ngaøi.
Khoù xuaát ly, giaûi thoaùt mau chaäm,
Neân ôû trong Phaät Phaùp thaäm thaâm,
Duõng maõnh tinh taán : thaân, taâm,
Voâ löôïng : loãi, aùc, meâ laàm tieâu tan.
✼ Ví nhö quaù ít löûa than,
Ñoát nhaèm choã öôùt lan traøn, taét ngay.
✼ Nhö coï hai caây maø laáy löûa,
Chöa phaùt chaùy, nghæ cöùa löûa ñaâu ?
✼ Nhö ngöôøi caàm giöõ Nhöït Chaâu,
Chaúng vaät tieáp boùng, mong caàu saùng ra ?
✼ Nhö aùnh naéng choùi qua ñoâi maét,
Roài nhaém laïi, thaéc maéc thaáy chi ?
✼ Nhö ngöôøi maát heát töù chi,
Thí taøi teân, noû ai bì ñöôïc khoâng ?
✼ Ví nhö laáy moät ñaàu loâng,
Chaám khoâ Ñaïi Haûi, thoûa loøng möøng lo ?
✼ Laïi nhö löûa lôùn chaùy to,
84
Trong tay vôùi ít nöôùc gioø caûn ngaên ?
Luùc baáy giôø Vaên Thuø Boà Taùt
7- Hoûi Phaùp Thuû Boà Taùt chi ly 166 :
Neáu ai Chaùnh Phaùp thoï trì,
Thôøi ñeàu döùt heát : saân, si naõo phieàn.
Nhöng côù sao ? Ngöôøi tuyeân Chaùnh phaùp,
Laïi tuøy theá löïc : Tham, Saân, Si ...
Taâm bò xoay chuyeån dòch di,
Thoï trì Chaùnh Phaùp ñöôïc gì nôi taâm ?
Phaùp Thuû noùi raát thaäm thaâm,
Mong Ngaøi nghe roõ, heát laàm suoát thoâng,
✼ Nhö ngöôøi troâi giöõa doøng soâng,
Sôï chìm cheát khaùt, beành boàng ñoù ñaây.
✼ Nhö ñaõ doïn ñaày baøn maâm coã,
Chaúng chòu aên, ñoùi khoå cuøng ñöôøng,
✼ Ví nhö ngöôøi gioûi döôïc phöông,
Ñeán khi mình bònh sao löôøng thuoác thang !
✼ Nhö ñeám giuùp vaøng, baïc, chaâu baùu,
Vaãn ngheøo naøn con chaùu nhieàu nôi,
✼ Nhö ngöôøi ñieác taáu nhaïc lôi,
✼ Ngöôøi muø veõ töôïng, tranh môøi thaáy, nghe.
✼ Ví nhö nhaø ghe, thuyeàn haøng haûi,
Maø töï cheát bieån ñaïi trieàu cöôøng,
✼ Nhö ngöôøi taïi ngaõ tö ñöôøng
Noùi ñieàu toát xaáu, khoâng löôøng khaû naêng.
167
8- Hoûi Trí Thuû Boà Taùt Ma Ha ,
Nhö trong Phaät Phaùp bao la,
Trí Hueä ñeä nhaát, saâu xa Ñaïo thaønh.
Vì sao vôùi caùc chuùng sanh ?
Theá Toân daïy phaûi thöïc haønh, khoù khaên.
Trí Thuû Boà Taùt ñaùp raèng :
Mong Ngaøi nghe roõ : Coâng naêng töøng phaàn.
✼ Taâm chuùng sanh baát ñoàng : Phaän, Taùnh,
85
Tuøy söùc ngöôøi nhaän laõnh : beù, to
✼ Vì Tham khuyeân Boá thí cho,
✼ Laàm loãi khuyeân Giôùi ñaén ño kyõ caøng,
✼ Vì Saân khuyeân Nhaãn nheï nhaøng,
✼ Vì nhieàu moûi meät baûo ban chuyeân caàn.
✼ Loaïn taâm khuyeân gaén ñònh thaàn,
✼ Ngu si khuyeân hoïc xa gaàn môû thoâng.
✼ Baát nhôn khuyeân coù taám loøng,
✼ Chaáp tröôùc khuyeân chôù caàu mong moïi ñieàu,
✼ Lo raàu khoå sôû tuïy tieàu,
Khuyeân neân vui veû, sôùm chieàu laïc an,
Tuaàn töï tu ngaøn muoân haïnh vaäy,
Tröôùc moùng neàn, sau ñaáy leân cao,
✼ Thí, Giôùi cuõng chaúng khaùc naøo !
Laø Haïnh Boà Taùt nhaäp vaøo ñoä sanh.
✼ Döïng thaønh quaùch baûo hoä daân chuùng,
Nhaãn vaø Taán cuûng coá chôù sai,
✼ Ñaïi vöông caû nöôùc nöông Ngaøi,
Ñònh, Hueä giaây phuùt mieät maøi uoáng aên.
9- Luùc baáy giôø, Vaên Thuø Boà Taùt,
Hoûi Hieàn Thuû Boà Taùt Ñaïi Töø 168 :
Chö Phaät giaûi thoaùt Chôn Nhö,
Sao thaáy Phaät ñoä döôøng nhö baát ñoàng ...
Nhöõng laø : Thaàn thoâng, chuùng sanh giôùi,
Naøo : Ñieàu phuïc, Theá giôùi quang minh,
Thoï Löôïng, Giaùo nghóa, thuyeát Kinh,
Hoäi chuùng, Phaùp truï, muoân nghìn khaùc xa,
Phaûi hoäi ñuû taát caû Phaät Phaùp,
Môùi ñöôïc thaønh Chaùnh GIaùc saâu xa,
Hieàn Thuû noùi keä : thöa qua,
✼ Phaùp Vöông duy nhaát, Phaät Ñaø moät nhaân
✼ Thaân chö Phaät : Phaùp Thaân laø moät,
Löïc Voâ uùy, trí toät, nhöùt taâm,
✼ Boà Ñeà ñeán tröôùc, giaûi laàm
86
Thuyeát phaùp -Chuùng hoäi thaäm thaâm ñaïo vaøng
✼ Nhö coõi Phaät : Trang nghieâm vieân maõn,
Do chuùng sanh haïnh, quaùn chaúng ñoàng,
✼ Thaân Phaät coõi Phaät suoát thoâng
Phaät phaùp laø vaäy coõi loøng döïng xaây.
✼ YÙ Thanh tònh, haïnh ñaày Trí phöôùc,
Ngöôøi nhö vaäy, thaáy ñöôïc nôi ñaây.
✼ Coõi Phaät chaúng coù vôi ñaày,
Khoâng thöông khoâng gheùt khoâng naày, noï ñaâu
Chö Boà Taùt laïi khaån caàu,
Chuùng con vöøa noùi ñaïo maàu ñeå tu.
Giôø xin Ñaïi Trí Vaên Thuø,
Bieän taøi dieãn xöôùng : phaïm truø Nhö Lai;
10- Nhöõng gì caûnh giôùi Phaät Ñaøi ?
Laø Nhôn, Teá Ñoä, Nhaäp hoaøi, Phaùp sieâu ?
Gì laø : Ngoân Thuyeát, hieåu nhieàu ?
Söï chöùng, söï hieän, phì nhieâu khoâng ngaèn ?
Ñaùp keä raèng : bôø giaùc tö nghì,
✼ Nhö Lai caûnh giôùi huyeàn vi 169
Chöùa chuùng sanh khaép, vaøo thì choã khoâng.
✼ Khaép theá gian ñoàng theo vaøo choã 170,
Trí, Thaân ñaâu saéc toá thaáy, nhìn,
✼ Ba ñôøi chöôùng ngaïi khoâng sinh 171,
Bình ñaúng, caûnh giôùi, muoân nghìn trí qua.
✼ Trong taát caû aâm thinh Theá giôùi 172,
Phaät Trí raønh, chaúng khôûi bieät phaân,
Chaúng phaûi taâm thöùc phaøm traàn,
Taùnh voán thanh tònh, chæ quaàn sanh tu.
173
✼ Chaúng phaûi Nghieäp, phuø hôïp phieàn naõo
Khoâng Vaät, Truï xöù khaûo tra ñaâu ?
Khoâng chieáu, khoâng Sôû haønh, laâu,
Bình ñaúng ñi khaép cuoái, ñaàu theá gian.
✼ Taâm chuùng sanh quaù voâ vaøn 174,
87
Nhö Lai moät nieäm, roõ raøng quang minh.
Luùc baáy giôø chính Ta Baø khôûi 175,
Chuùng sanh, Nghieäp, Phaùp, Coõi bieät sai,
Thaân, Caên, Traàn theá cuõng sai
Thoï sanh, Trì, Phaïm - Nhö Lai hieän Thaàn.

PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Kinh Hoa Nghieâm, Phaåm Tyø Loâ Giaù Na Thöù Saùu; Haùn boä laø quyeån thöù 11
(ôû ñaây thöôøng goïi laø khoùa).
2-3- Laâu roài theá giôùi vi traàn, soá kieáp quaù khöù boäi phaàn thôøi gian. Theo y
kinh vaên nghóa laø : Quaù theá giôùi vi traàn soá kieáp veà thuôû quaù khöù, laïi quaù
xaáp boäi thôøi gian ñoù, coù theá giôùi haûi teân Phoå Moân Tònh Quang Minh.
4- Trong Theá giôùi haûi naày coù theá giôùi teân Thaéng AÂm, y bieån Ma Ni Voõng maø
truï, coù Tu Di Sôn vi traàn soá theá giôùi bao quanh, hình troøn vaø baèng phaúng.
5-6-7- Coõi naày ñuû voâ löôïng söï trang nghieâm. Ba traêm lôùp Böûu Thoï Luaân vi
sôn bao boïc, nhöõng Böûu Vaân giaêng che, thanh tònh khoâng nhô ueá, aùnh saùng
röïc rôõ, thaønh aáp cung ñieän nhö Tu Di Sôn, y phuïc cuøng thöùc aên uoáng tuøy
nieäm hieän ñeán, kieáp ñoù teân Chuûng Chuûng Trang Nghieâm.
8- Trong coõi Thaéng AÂm ñoù coù bieån Thanh Tònh Quang Minh Höông Thuûy.
Trong bieån naày coù ñaïi lieân hoa Tu Di Sôn xuaát hieän, teân Hoa Dieäm Phoå
Trang Nghieâm Traøng, lan can baèng möôøi chaát baùu bao voøng.
9- Phía ñoâng cuûa khu röøng coù ñaïi thaønh Dieäm Quang Minh, choã ñoùng ñoâ
cuûa Nhôn Vöông, voøng quanh coù traêm muoân öùc na do tha thaønh, ngang
roäng ñeàu baûy ngaøn do tuaàn, xaây döïng baèng nhöõng dieäu böûu thanh tònh,
quaùch baèng baûy baùu, nhöõng laàu thaùp ngöøa giaëc ñeàu traùng leä, baûy lôùp haøo
baùu ñaày nhöõng höông thuûy, nôi ñaây hoa sen boán maøu xanh, vaøng, ñoû, traéng
ñua nôû khoe xinh. Caây ña la baùu bao boïc baûy lôùp. Laâu caùc cung ñieän ñeàu
baèng chaâu baùu, treân ñoù löôùi baùu che giaêng, hoa höông thôm saùng raûi khaép
nôi.
88
10- Trong Ñaïi thaønh naøy, cö daân khoâng ai laø chaúng coù sanh ñaéc thaàn thoâng
bay ñi töï taïi, neát haïnh nhö chö Thieân, nhöõng vaät nhu caàu, theo yù muoán
hieän ñeán.
11- Keá caän Ñaïi thaønh naøy veà höôùng nam, coù moät Thieân Vöông Hoùa Traøng ôû
thaønh Dieäu Hoa cuøng vôùi quyeán thuoäc möôøi öùc na do tha ñoàng caâu hoäi.
12- Xoay theo phía höõu cuûa Thieân Thaønh coù Long Vöông Tònh Quang ôû
thaønh Cöùu Caùnh cuøng vôùi hai möôi laêm öùc quyeán thuoäc caâu hoäi.
13- Daï Xoa Vöông Maõnh Kieän ôû thaønh Kim Cang Thaéng Traøng cuøng quyeán
thuoäc baûy möôi baûy öùc caâu hoäi.
14- Caøn Thaùt Baø Vöông Hyû Kieán ôû thaønh Voâ Caáu cuøng chín möôi baûy öùc
quyeán thuoäc caâu hoäi.
15- A Tu La Vöông Tònh Saéc Tö Duy ôû thaønh Dieäu Trang Nghieâm cuøng naêm
möôi taùm öùc quyeán thuoäc caâu hoäi.
16- Ca Laâu La Vöông Thaäp Löïc Haønh ôû thaønh Dieäu Trang Nghieâm cuøng
chín möôi chín ngaøn quyeán thuoäc caâu hoäi.
17- Khaån Na La Vöông Kim Cang Ñöùc ôû thaønh Du Hí Khoaùi Laïc cuøng möôøi
taùm öùc quyeán thuoäc caâu hoäi.
18- Ma Haàu La Giaø Vöông Böûu Xöng Traøng ôû thaønh Kim Cang Traøng cuøng
ba öùc traêm ngaøn na do tha quyeán thuoäc caâu hoäi.
19- Phaïm Vöông Toái Thaéng ôû thaønh Tònh Dieäu Trang Nghieâm cuøng möôøi
taùm öùc quyeán thuoäc caâu hoäi.
20- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Trong khu röøng lôùn Ma Ni Hoa Chi
Luaân naøy, coù moät ñaïo traøng teân Böûu Hoa Bieán Chieáu, duøng nhöõng chaâu
baùu, duøng nhöõng chaâu baùu trang nghieâm khaép nôi: Hoa baùu Ma Ni ñua nôû
moät choã, thaép höông, ñaêng (ñeøn) ñuû nhöõng maøu baùu ñeïp, nhöõng vaät trang
nghieâm luoân saûn xuaát dieäu böûu. Chaâu Ma Ni Vöông hieän thaân Boà Taùt.
21-22- Theo y Kinh vaên : Tröôùc ñaïo traøng ñoù coù moät bieån to teân Höông Ma
Ni Kim Cang, coù ñaïi Lieân Hoa teân Hoa Nhuïy Dieäm, Luaân Hoa ñoù roäng lôùn
traêm öùc do tuaàn. Coïng, caùnh, tua, göông ñeàu baèng dieäu böûu. Möôøi baát khaû
thuyeát traêm ngaøn öùc na do tha lieân hoa bao quanh. Thöôøng phoùng quang
minh, luoân vang tieáng dieäu, khaép ñeán möôøi phöông. Xin noùi theâm cho deã
hieåu : 10 baát khaû thuyeát ñöôïc phaân chia ra cho 10 phöông; 1 phöông ñöôïc
1 baát khaû thuyeát, moät baát khaû thuyeát laø moät ñöùc Phaät ra ñôøi. Nhö vaäy baát
khaû thuyeát chæ coù Phaät môùi coù ñöôïc.
23- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Theá giôùi Thaéng AÂm, trong kieáp toái sô,
coù möôøi Tu Di Sôn vi traàn soá Nhö Lai ra ñôøi ... Ñeä Nhaát laø ñöùc Nhöùt Thieát
Coâng Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Vaân. “Trong kieáp toái sô”, ñaây laø kieáp phaùt khôûi
ban ñaàu cuûa theá giôùi vaø chuùng sanh.
89
24-25- Theo y Kinh vaên : Trong Theá giôùi Thaéng AÂm coù saùu möôi taùm ngaøn
öùc Tu Di Sôn, Phaät ñeàu hieän thaân ngoài treân ñaûnh nuùi, nhö hieän ñang ngöï
treân böûu toïa taïi röøng Ma Ni Hoa Chi Luaân.
26- Theo y Kinh vaên : Ñöùc Phaät phoùng baïch haøo töôùng quang, quang minh
naày teân Phaùt Khôûi Nhöùt Thieát Thieän Caên AÂm. Keøm theo 10 Phaät saùt vi traàn
soá quang minh, chieáu khaép taát caû quoác ñoä ôû 10 phöông.
27- Neáu coù chuùng sanh ñaùng ñöôïc ñieàu phuïc, thôøi aùnh saùng ñoù chieáu ñeán
hoï, lieàn ñöôïc töï khai ngoä : nhö meâ laàm : meâ muoäi sai laàm thì ñöôïc saùng
suoát heát laàm laãn; phieàn naõo : buoàn phieàn vaø ñau khoå; Chöôùng : laø chöôùng
ngaïi laøm chuùng ta trôû ngaïi; Tai: caùc loaïi hoïa tai, tai öông, tai naïn; Caáu
tröôïc : nhô nhôùp maø khoâng beàn vöõng; Khuûng boá : xaûy ra khuûng khieáp laøm
chuùng ta lo sôï hoài hoäp; Khoå hoaøi taâm thaân : Taâm thì ñieân ñaûo (Taâm vieân yù
maõ) laêng xaêng nghó ngôïi ñuû ñieàu, Thaân thì oå bònh chöùa nhoùm thay ñoåi baát
an töøng giaây töøng phuùt. Nhöõng ñieàu taïm thôøi neâu treân neáu khôûi taâm thaáy
Phaät (töùc laø Phaät taïi taâm Tyø Loâ Giaù Na Phaät cuûa moãi chuùng sanh, cuõng laø
luùc taâm ta thanh tònh nhaát - neân coù danh xöng : Thanh tònh Phaùp thaân Tyø
Loâ Giaù Na Phaät).
28- “Ñaëng Nhöùt Thieát Trí muoân phaàn an vui” : Nhöùt Thieát Trí laø Trí Phaät,
vì trí Phaät thì nhöõng phieàn naõo ñau khoå veà taâm khoâng coøn nöõa, luùc naøy
toaøn laø an vui ngöï trò trong loøng roài.
29- Ñeå noùi roõ theâm : theo y Kinh vaên : Baáy giôø taát caû vua chuùa cuøng voâ
löôïng traêm ngaøn quyeán thuoäc, nhôø quang minh cuûa Phaät khai giaùc neân
ñeàu ñeán choã Phaät ngöï, ñaàu maët laïy chön Phaät. Trong Ñaïi Thaønh Dieäm
Quang Minh, Quoác Vöông Hyû Kieán Thieän Hueä thoáng laõnh caû traêm vaïn öùc
na do tha thaønh. Phu Nhôn Phöôùc Kieát Töôøng laøm Thöôïng Thuû ba vaïn baûy
ngaøn Phu Nhôn theå nöõ. Thaùi Töû Ñaïi Oai Quang lieàn chöùng ñöôïc 10 phaùp
moân.
30- Möôøi phaùp moân laø : 1- Chö Phaät Coâng Ñöùc Luaân Tam Muoäi; 2- Chö Phaät
Phaùp Phoå Moân Ñaø La Ni; 3- Quaûng Ñaïi Phöông Tieän Taïng Baùt Nhaõ Ba La
Maät; 4- Ñieàu Phuïc Chuùng Sanh Ñaïi Trang Nghieâm Ñaïi Töø; 5- Phoå Vaân AÂm
Ñaïi Bi; 6- Sanh Voâ Bieân Coâng Ñöùc Toái Thaéng Taâm Ñaïi Hyû; 7- Nhö Thaät
Giaùc Ngoä Nhöùt Thieát Phaùp Ñaïi Xaû; 8- Quaûng Ñaïi Phöông Tieän Bình Ñaúng
Taïng Ñaïi Thaàn Thoâng; 9- Taêng Tröôûng Tín, Giaûi, Löïc, Ñaïi Nguyeän; 10- Phoå
Nhaäp Nhöùt Thieát Trí Quang Minh Bieän Taøi : Trí Quang Minh coù ñöôïc laø
nhôø Phaùp Haûi Quang Minh cuûa Ñöùc Phaät : Nhöùt Thieát Coâng Ñöùc Sôn Tu Di
Thaéng Vaân Nhö Lai. Trí naày goàm coù taát caû Phaùp tuï bình ñaúng Tam Muoäi :
1- Taát caû phaùp ñeàu vaøo truï trong taâm boà ñeà toái sô; 2- Thaäp phöông Phaùp
giôùi phoå Quang Minh Taïng Thanh tònh nhaõn; 3- Quan saùt taát caû Phaät Phaùp
ñaïi nguyeän haûi; 4- Vaøo Voâ Bieân Coâng Ñöùc Haûi thanh tònh haïnh; 5- Höôùng
ñeán baát thoái chuyeån Ñaïi Löïc toác taät taïng; 6- Söùc voâ löôïng bieán hoùa trong
phaùp giôùi xuaát ly luaân; 7- Quyeát ñònh vaøo bieån voâ löôïng coâng ñöùc vieân
maõn; 8- Roõ bieát bieån trang nghieâm thaønh töïu hieåu quyeát ñònh cuûa chö
90
Phaät; 9- Roõ bieát bieån thaàn thoâng hieän tröôùc taát caû chuùng sanh cuûa voâ bieân
Phaät Phaùp; 10- Roõ bieát phaùp löïc voâ sôû uùy cuûa chö Phaät.
31- Toùm laïi : Phaùp Haûi Quang Minh (laø lyù voâ ngaïi) Trí Quang Minh (laø lyù söï
voâ ngaïi) Nhöùt Thieát Trí laø 10 trí ñaõ keå treân (laø söï söï voâ ngaïi phaùp giôùi) ñaây
ñöôïc ñoàng nghóa vôùi Hoa Taïng Phaùp giôùi, hay Hoa Nghieâm Phaùp giôùi maø yù
chö Phaät muoán giôùi thieäu tinh thaàn Hoa Nghieâm Kinh.
32- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Oai Quang Boà Taùt ñöôïc voâ löôïng Trí Quang Minh
nhö vaäy roài, thöøa oai löïc cuûa Phaät.
33- “Con nhôø coù Phaät Trí Quang; Thaáy ñaïo cuûa Phaät lôøi vaøng yù chaâu”. Theo
y Kinh vaên : Toâi nghe Phaät phaùp dieäu, maø ñöôïc Trí quang minh, do ñaây
thaáy Theá Toân, vieäc ñaõ laøm thuôû tröôùc.
34- “Phaät saùt haûi saâu maàu tòch tónh; Chöùng boà ñeà thanh tònh troøn ñaày”.
Theo y Kinh vaên : Toâi xem Phaät saùt haûi thanh tònh raát saùng suoát, tòch tònh
chöùng Boà ñeà, Phaùp giôùi ñeàu cuøng khaép.
35- “Saùt haûi Phaùp giôùi töø ñaây; Nhôø oai thaàn Phaät, taâm naày saùng ra”. Theo y
Kinh vaên : Toâi seõ nhö Theá Toân, nghieâm tònh caùc saùt haûi, nhôø oai thaàn cuûa
Phaät, tu taäp haïnh Boà ñeà.
36- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù Ñaïi Oai Quang Boà Taùt, do thaáy vaø cuùng döôøng
ñöùc Phaät Nhöùt Thieát Coâng Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Vaân, neân taâm ñöôïc toû
ngoä, chöùng nhaäp ñöôïc möôøi hieån thò (Thaäp Hieån Thò).
37- Thaäp Hieån Thò goàm coù : 1- Vì theá gian maø hieån thò haïnh haûi thuôû xöa
cuûa Nhö Lai; 2- Hieån thò phöông tieän tu haønh cuûa Boà Taùt thuôû xöa; 3- Hieån
thò bieån coâng ñöùc cuûa chö Phaät; 4- Hieån thò trí thanh tònh vaøo khaép taát caû
phaùp giôùi; 5- Hieån thò söùc thaønh Phaät töï taïi trong taát caû ñaïo traøng; 6- Hieån
thò löïc voâ sôû uùy trí voâ sai bieät cuûa Phaät; 7- Hieån thò khaép thò hieän thaân Nhö
Lai; 8- Hieån thò thaàn bieán baát khaû tö nghì cuûa Phaät; 9- Hieån thò trang
nghieâm thanh tònh voâ löôïng Phaät ñoä; 10- Hieån thò nhöõng haïnh nguyeän cuûa
Phoå Hieàn Boà Taùt. Vì theá gian hieån thò nhö vaäy khieán Tu Di Sôn vi traàn soá
chuùng sanh phaùt Boà ñeà taâm. Phaät saùt vi traàn soá chuùng sanh thaønh töïu Nhö
Lai thanh tònh quoác ñoä.
38- Theo y Kinh vaên : Vì theá gian hieån thò nhö vaäy khieán Tu Di Sôn vi traàn
soá chuùng sanh phaùt Boà ñeà taâm. Phaät saùt vi traàn soá chuùng sanh thaønh töïu
Nhö Lai thanh tònh quoác ñoä.
39- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù, Nhöùt Thieát Coâng Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Vaân
Nhö Lai vì Ñaïi Oai Quang Boà Taùt maø chæ daïy raèng :
40- Theo y Kinh vaên : Laønh thay Ñaïi Oai Quang, Phöôùc taïng danh tieáng lôùn,
vì lôïi ích chuùng sanh, höôùng ñeán Boà Ñeà ñaïo, oâng ñöôïc trí quang minh,
Phaùp giôùi ñeàu ñaày khaép, phöôùc hueä ñeàu roäng lôùn, seõ ñöôïc bieån trí saâu,
trong moät coõi tu haønh, traûi qua saùt traàn kieáp, nhö oâng thaáy nôi Phaät, seõ
ñöôïc trí nhö vaäy.
91
41- Chö Ñaïi chuùng ! Ñöùc Nhöùt Thieát Coâng Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Vaân Phaät
thoï naêm möôi öùc tuoåi. Sau khi Ñöùc Phaät ñaây dieät ñoä, thôøi Ñöùc Ba La Maät
Thieän Nhaõn Trang Nghieâm Vöông Phaät ra ñôøi, cuõng thaønh chaùnh giaùc nôi
ñaïo traøng ôû röøng Ma Ni Hoa Chi Luaân. Luùc ñoù Ñaïi Oai Quang Ñoàng Töû
thaáy ñöùc Thieän Nhaõn Trang Nghieâm Vöông thaønh Phaät hieän thaàn thoâng.
42- Ñaïi Oai Quang Boà Taùt chöùng ñöôïc möôøi danh hieäu (Thaäp Hieäu) : 1-
Nieäm Phaät Tam muoäi teân : Voâ Bieân Haûi Taïng Moân; 2- Ñaø La Ni teân : Ñaïi Trí
Löïc Phaùp Uyeân; 3- Ñaïi Töø teân : Phoå Tuøy chuùng sanh ñieàu phuïc ñoä thoaùt; 4-
Ñaïi Bi teân : Bieán Phuù Nhöùt Thieát Caûnh Giôùi Vaân; 5- Ñaïi Hyû teân : Nhöùt
Thieát Phaät Coâng Ñöùc Haûi Oai Löïc Taïng; 6- Ñaïi xaû teân : Phaùp Taùnh Hö
Khoâng Bình Ñaúng Thanh Tònh; 7- Baùt Nhaõ Ba La Maät teân : Töï Taùnh Ly Caáu
Phaùp Giôùi Thanh Tònh Thaân; 8- Thaàn thoâng teân : Voâ Ngaïi Quang Phoå Tuøy
Hieän; 9- Bieän Taøi teân : Thieän Nhaäp Ly Caáu Uyeân; 10- Trí Quang teân : Nhöùt
Thieát Phaät Phaùp Thanh Tònh Taïng ... vaø ñöôïc thoâng ñaït möôøi ngaøn phaùp
moân nhö vaäy.
43- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Oai Quang Ñoàng Töû thöøa oai löïc cuûa Phaät, vì caùc
quyeán thuoäc maø noùi raèng : Trong soá baát tö nghì öùc kieáp, ñaáng Ñaïi Ñaïo sö
khoù gaëp gôõ.
44- Theo y Kinh vaên : Coõi naøy chuùng sanh nhieàu lôïi haønh, neân nay ñöôïc
thaáy Ñeä Nhò Phaät, thaân Phaät khaép phoùng ñaïi quang minh, saéc töôùng voâ
bieân raát thanh tònh, nhö maây ñaày khaép taát caû coõi, moïi nôi ca ngôïi coâng ñöùc
Phaät. ÔÛ ñaây cuõng xin noùi roõ theâm; Ñeä Nhöùt Phaät laø : Ñöùc Nhöùt Thieát Coâng
Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Vaân Phaät. Ñeä Nhò Phaät laø : Ñöùc Ba La Maät Thieän
Nhaõn Trang Nghieâm Vöông Phaät.
45- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Oai Quang Ñoàng Töû cuøng vöông phuï, vöông maãu
vaø quyeán thuoäc, vôùi voâ löôïng traêm ngaøn öùc na do tha chuùng sanh giaêng
loïng baùu nhö maây, cuøng ñeán ñaïo traøng Phaät.
46- Theo y Kinh vaên : Ñöùc Phaät vì ñaïi chuùng naày dieãn noùi Kheá Kinh Phaùp
taùnh thanh tònh trang nghieâm, cuøng vôùi theá giôùi haûi vi traàn soá kheá Kinh.
47- Ñaïi chuùng naày, sau khi nghe Kinh, ñöôïc trí thanh tònh vaø ñöôïc nöông
möôøi vieäc : 1- Ñöôïc vaøo taát caû phöông tieän thanh tònh; 2- Ñöôïc böïc Ly Caáu
Quang Ñòa; 3- Ñöôïc moân Ba La Maät thò hieän nhöùt thieát theá gian aùi nhaïo
trang nghieâm; 4- Ñöôïc moân taêng quaûng haïnh phoå nhaäp nhöùt thieát saùt ñoä
voâ bieân quang minh thanh tònh kieán; 5- Ñöôïc moân thu höôùng haïnh Ly caáu
phöôùc ñöùc vaân quang minh traøng; 6- Ñöôïc moân tuøy nhaäp chöùng Nhöùt thieát
phaùp Haûi quaûng ñaïi quang minh; 7- Ñöôïc haïnh chuyeån thaâm phaùt thu teân
Ñaïi Trí trang nghieâm; 8- Ñöôïc Quaùn Ñaûnh trí teân Voâ Coâng duïng tu cöïc
dieäu kieán; 9- Ñöôïc Ñaïi quang minh hieån lieãu teân Nhö Lai Coâng Ñöùc haûi
töôùng quang aûnh bieán chieáu; 10- Ñöôïc Nguyeän, Löïc, Trí teân voâ löôïng
nguyeän löïc tín giaûi taïng.
48- Theo y Kinh vaên : Ñöùc Thieän Nhaõn Trang Nghieâm Vöông Phaät vì Ñaïi
Oai Quang Boà Taùt maø noùi keä raèng : Laønh thay bieån coâng ñöùc, phaùt taâm thu
92
höôùng Ñaïi Boà Ñeà, oâng seõ thaønh Phaät baát tö nghì, khaép vì chuùng sanh laøm
choã töïa.
49- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Sau khi Ñöùc Ba La Maät Thieän Nhaõn
Trang Nghieâm Vöông Phaät nhaäp nieát baøn, Quoác Vöông Hyû Kieán Thieän Hueä
cuõng baêng haø. Ñaïi Oai Quang Ñoàng Töû leân ngoâi Chuyeån Luaân Vöông.
50- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù, nôi ñaïo traøng ôû röøng Ma Ni Hoa Chi Luaân,
ñöùc Phaät thöù ba (Ñeä Tam Phaät) xuaát theá ra ñôøi hieäu laø : Toái Thaéng Coâng
Ñöùc Haûi. (Ñaây laø Phaät thöù ba thò hieän ra ñôøi).
51- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Oai Quang Vöông cuøng quyeán thuoäc, nhôn daân
ñoàng ñeán choã Phaät ngöï ñem laâu caùc trang nghieâm lôùn daâng cuùng Phaät.
52- Ñöùc Phaät Toái Thaéng Coâng Ñöùc Haûi, dieãn noùi Kheá Kinh Boà Taùt Phoå
Nhaõn Quang Minh Haïnh, vaø theá giôùi vi traàn soá Kheá Kinh khaùc.
53- Ñaïi Oai Quang Vöông, sau khi nghe Kinh ñöôïc Tam Muoäi teân : Ñaïi
Phöôùc Ñöùc Phoå Quang Minh. Do ñöôïc Tam Muoäi naày neân coù theå roõ bieát
bieån phöôùc cuøng chaúng phaûi phöôùc thuôû : quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai cuûa
taát caû Boà Taùt vaø taát caû chuùng sanh. Cuõng xin noùi roõ theâm : Bieån Phöôùc,
Taâm Vaøng ñöôïc chæ cho Tyø Loâ Giaù Na, cuõng laø Thanh tònh taâm, cuõng laø
Bieån Phöôùc, maø Phaåm naøy noùi roõ.
54- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø ñöùc Phaät vì Ñaïi Oai Quang Vöông maø noùi keä
raèng : Laønh thay Ñaïi Oai Quang Phöôùc Ñöùc, caùc oâng nay ñeán choã Phaät
ngöï, xoùt thöông taát caû chuùng sanh haûi, phaùt taâm boà ñeà thaéng ñaïi nguyeän,
oâng vì taát caû chuùng sanh khoå, khôûi taâm ñaïi bi khieán giaûi thoaùt, seõ laøm choã
töïa cho quaàn meâ, ñaây goïi phöông tieän cuûa Boà Taùt. Neáu coù Boà Taùt hay kieân
coá, tu nhöõng thaéng haïnh khoâng nhaøm moûi, trí giaûi voâ ngaïi toái thöôïng
thaéng, Dieäu trí nhö vaäy ñoù seõ ñöôïc ñaáng Phöôùc Ñöùc Quang, ñaáng Phöôùc
Traøng, böïc phöôùc ñöùc xöù, böïc phöôùc haûi, Phoå Hieàn Boà Taùt nhöõng haïnh
nguyeän.
55- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät thuôû xöa choã tu haønh, taát caû nhö vaäy oâng
ñeàu thaáy, neáu ai truï nôi phöông tieän naøy, taát ñöôïc vaøo nôi trong Trí Ñòa.
Ñaây laø tuøy thuaän chö Phaät Hoïc, quyeát ñònh seõ thaønh Nhöùt Thieát Trí.
56- Theo y Kinh vaên : OÂng ôû trong taát caû Saùt Haûi, vi traàn kieáp haûi tu caùc
haïnh, taát caû Nhö Lai nhöõng Haïnh Haûi oâng ñeàu ñaõ hoïc seõ thaønh Phaät, nhö
oâng ñaõ thaáy trong möôøi phöông, taát caû saùt haûi raát nghieâm tònh, caùc oâng
nghieâm tònh cuõng nhö vaäy, voâ bieân nguyeän lôùn ñeàu seõ ñöôïc, nay ñaây chuùng
hoäi ñaïo traøng naøy, nghe oâng phaùt nguyeän ñeàu möøng rôõ, ñeàu vaøo nguyeän
lôùn cuûa Phoå Hieàn, phaùt taâm hoài höôùng boà ñeà ñaïo.
57- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Trong Ñaïo traøng Ma Ni Hoa Chi Luaân,
sau ñoù laïi coù Phaät xuaát theá hieäu laø Danh Xöng Phoå Vaên Lieân Hoa Nhaõn
Traøng. Ñaïi Oai Quang Vöông baêng haø trong thôøi kyø naøy, roài sanh trong
Thieân Thaønh Tòch Tònh Böûu Cung treân nuùi Tu Di, laøm Ñaïi Thieân Vöông
93
hieäu laø Ly Caáu Phöôùc Ñöùc Traøng, cuøng Thieân chuùng ñoàng ñeán choã Phaät raûi
hoa baùu cuùng döôøng.
58- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù, ñöùc Phaät Danh Xöng Phoå Vaên Lieân Hoa Nhaõn
Traøng vì Thieân Vöông maø dieãn noùi Kheá Kinh Quaûng Ñaïi Phöông Tieän Phoå
Moân Bieán Chieáu, vaø Theá Giôùi Haûi Vi Traàn Soá Kheá Kinh khaùc.
59-60- Nghe Kinh xong Thieân Vöông vaø Thieân chuùng ñöôïc Tam Muoäi teân
Phoå Moân Hoan Hyû Taïng. Do söùc Tam Muoäi, neân ñöôïc nhaäp Thaät Töôùng Haûi
cuûa taát caû phaùp. Sau ñoù Thieân Vöông vaø Thieân chuùng leã Phaät, rôøi ñaïo
traøng trôû veà Boån cung.
* Ñaïo traøng nôi Boån cung hieäu laø Ly Caáu Phöôùc Ñöùc Traøng, coù Ñaïi Thieân
Vöông chuû trì, tröôùc ñaây laø Quoác Vöông Hyû Kieán Thieän Hueä, nay laø Ñaïi
Oai Quang Thaùi Töû chuû trì, coõi naøy goàm coù caùc chuùng : 1- Thieân Vöông; 2-
Long Vöông; 3- Daï Xoa Vöông; 4- Caøn Thaùt Baø Vöông; 5- A Tu La Vöông; 6-
Ca Laâu La Vöông; 7- Khaån Na La Vöông; 8- Ma Haàu La Giaø Vöông; 9- Phaïm
Vöông vaø quyeán thuoäc raát ñoâng. Treân böôùc ñöôøng tu taäp chaùnh giaùc, Ñaïi
Oai Vöông Thaùi Töû ñaõ traûi qua nhöõng chaëng ñöôøng : Moät laø Ñeä Nhöùt Phaät,
töùc laø Nhöùt Thieát Coâng Ñöùc Sôn Tu Di Thaéng Phaät, ñaây ñöôïc neâu leân :
Muoán thanh Tònh Tyø Loâ Giaù Na Phaät hieän ra phaûi vun troàng taát caû Phöôùc
Ñöùc nhö nuùi Tu Di - Hai laø Ñeä Nhò Phaät : Ba La Maät Thieän Nhaõn Trang
Nghieâm Vöông Phaät; ñaây ñöôïc tieán daàn leân Luïc Ba La Maät haïnh cuûa Boà
Taùt Haïnh : 1- Boá thí; 2- Trì giôùi; 3- Nhaãn nhuïc; 4- Tinh taán; 5- Thieàn ñònh; 6-
Trí hueä - Ba laø Ñeä Tam Phaät : Toái Thaéng Coâng Ñöùc Haûi Phaät : ñaây ñöôïc roát
raùo vieân maõn haïnh quaû, vì laø bieån cuûa phöôùc vaø ñöùc, neân phöôùc ñöùc töø ñaây
trang traûi cho chuùng sanh; chæ cho Phaät, Nhö Lai, Theá Toân môùi coù phöôùc
ñöùc nhö vaäy, ñöôïc ñoàng nghóa nôi ñeán cuoái cuøng laø Thanh Tònh Tyø Loâ Giaù
Na Phaät hieän baøy ra.
61- Phaåm Nhö Lai Danh Hieäu Thöù Baûy - Theo Haùn Boä laø quyeån thöù 12.
62- Töø caâu : Baáy giôø Ñöùc Phaät Thích Ca ... ñeán Sô thæ chaùnh giaùc, Thieàn cô
nhieäm maàu ... ñaõ giaûi thích roõ ôû Taäp I Kinh Hoa Nghieâm qua thi ca, phaàn
soá 14, 15, 16 nhoû.
63- Dieäu ngoä vieân maõn troøn saâu : laø töï giaùc, giaùc tha vaø giaùc haïnh vieân maõn;
hay giaùc ngoä ñöôïc roát raùo.
64- “Tuyeät haún hai haïnh mong caàu : Huït, Dö” : ÔÛ ñaây xin noùi roõ theâm : Duy
Thöùc Luaän : Chuùng nhaân duyeân sanh phaùp, ngaõ thuyeát töùc thò khoâng, dieäc
vi thò giaû danh, dieäc thò trung ñaïo nghóa. Nghóa laø : Taát caû phaùp theá gian
naøy ñeàu do nhaân duyeân sanh ra, neân ta (Phaät) noùi ñeàu khoâng coù, cuõng laø
giaû khoâng ñích thaät, cuõng laø nghóa cuûa Trung ñaïo, vaø ñaây cuõng laø bình
thöôøng taâm thò ñaïo; khoâng dö thöøa quaù nhö coõi Thieân, khoâng thieáu huït
quaù nhö luùc Ngaøi tu saùu naêm khoå haïnh choán röøng giaø. Coù theå tuyeät haún
hai haïnh treân deã thaønh chaùnh nieäm hôn.
94
65- “Ñaït phaùp voâ töôùng chôn nhö” : Ñöôïc qua baøi keä phuù phaùp nhö sau :
Phaùp boån phaùp voâ phaùp, voâ phaùp phaùp dieäc phaùp, kim phoù voâ phaùp thôøi,
phaùp phaùp haø taèng phaùp; taïm dòch nghóa laø : Phaùp (vaïn söï, vaïn vaät) voán
phaùp laø khoâng coù phaùp, khoâng
phaùp aáy cuõng laø phaùp cuûa phaùp, nay ta cho oâng caùi phaùp cuûa khoâng phaùp
aáy.
66- “An truï nôi choã cuûa chö Phaät Ñaø” : YÙ laø ñöôïc döï vaøo ñaïo traøng cuûa chö
Phaät. Vì thaân, khaåu, yù an truï trong chaùnh nieäm.
67- “Phaät thì bình ñaúng gaàn xa”. Coù caâu raèng : Phaät thò bình ñaúng voâ höõu
thöôïng haï; nghóa laø : Ñaõ laø Phaät roài (nhöùt nhö) thì khoâng coù treân, döôùi.
68- “Voâ chöôùng voâ ngaïi laïi qua mieät maøi”. Nghóa laø : Ñeán ñöôïc choã voâ
chöôùng, laøm ñöôïc choã laøm voâ ngaïi - laïi roài qua, qua roài laïi nôi voâ chöôùng
voâ ngaïi; Boà Taùt Quan Theá AÂm ñaõ chöùng ñöôïc “Voâ ngaïi Ñaïi Bi Taâm” nghóa
laø Taâm Ñaïi Bi cuûa Ngaøi quaù roäng lôùn khoâng gì chöôùng ngaïi ngaên caûn ñöôïc.
69- “Ñöùng nôi tö nghì hoaèng khai”. Nghóa laø ñöùng ñöôïc nôi : baát khaû tö
(khoâng theå nghó tôùi ñöôïc) baát khaû nghì (khoâng theå baøn luaän ñöôïc nöõa).
70- “Thaáy ñöôïc quaù, hieän, vò lai an laønh”. Nghóa laø thaáy khaép heát thaûy ba
ñôøi chö Phaät; Chö Phaät ñaõ qua roài (quaù khöù), chö Phaät ñang ngöï (hieän
taïi), chö Phaät seõ thaønh (vò lai).
71- “Chöùng ñöôïc caùc böïc Nhöùt sanh”, noùi ñuû laø Nhöùt Sanh boå xöù. Y Kinh
vaên : Taát caû laø böïc Nhöùt Sanh boå xöù. Nghóa laø : Moät ñôøi tu haønh roài laøm
Phaät.
72-73-74- Theo y Kinh vaên : Ñeàu kheùo quan saùt chuùng sanh giôùi, phaùp giôùi,
theá giôùi, Nieát baøn giôùi vaø caùc nghieäp quaû baùo, taâm haønh thöù ñeä, taát caû vaên
nghóa theá gian, xuaát theá gian, höõu vi, voâ vi, quaù khöù, hieän taïi, vò lai, nhöõng
phaùp nhö vaäy ñeàu kheùo quan saùt caû.
75- Theo y Kinh vaên : Chö Boà Taùt nghó raèng : Neáu ñöùc Theá Toân coù loøng maãn
nieäm chuùng toâi, xin tuøy theo söï öa thích maø khai thò möôøi ñieàu.
76- Möôøi coõi : 1- Phaät saùt; 2- Phaät truï; 3- Phaät saùt trang nghieâm; 4- Phaät
phaùp taùnh; 5- Phaät saùt thanh tònh; 6- Phaät thuyeát phaùp; 7- Phaät saùt theå
taùnh; 8- Phaät Oai ñöùc; 9- Phaät saùt thaønh töïu; 10- Phaät ñaïi Boà ñeà.
77- Nhö chö Phaät Theá Toân trong thaäp phöông Theá giôùi : 1- Vì thaønh töïu taát
caû Boà Taùt; 2- Vì khieán chuûng taùnh Nhö Lai khoâng döùt; 3- Vì cöùu hoä taát caû
chuùng sanh; 4- Vì khieán chuùng sanh lìa haún taát caû phieàn naõo; 5- Vì roõ bieát
taát caû coâng haïnh; 6- Vì dieãn thuyeát caùc phaùp; 7- Vì döùt tröø taát caû taïp
nhieãm; 8- Vì döùt haún taát caû löôùi nghi; 9- Vì tröø boû taát caû tham voïng; 10- Vì
hoaïi dieät taát caû choã aùi tröôùc.
78- Thaäp Truï; Thaäp Haïnh; Thaäp Hoài Höôùng; Thaäp Taïng; Thaäp Ñòa; Thaäp
Nguyeän; Thaäp Ñònh; Thaäp Thoâng; Thaäp Ñaûnh vaø Thaäp Nhö Lai - (Coù dòp
xin giaûi roõ).
95
79- Sau khi Ñöùc Phaät hieän thaàn thoâng, phöông Ñoâng, quaù möôøi Phaät saùt vi
traàn soá theá giôùi, coù theá giôùi hieäu Kim Saéc, Phaät hieäu Baát Ñoäng Trí, nôi ñoù
coù Boà Taùt teân Vaên Thuø Sö Lôïi, cuøng möôøi Phaät saùt vi traàn soá Boà Taùt ñoàng
ñeán ñaây leã Phaät, roài hoùa hieän toøa Lieân hoa taïng Sö töû ôû phía Ñoâng maø ngoài
kieát giaø treân ñoù.
80-88- Töø soá 80 ... ñeán 88 ñeàu gioáng nhau caû, chæ khaùc danh hieäu Phaät vaø
danh hieäu Boà Taùt, nhöng ñaõ noùi phaàn Kinh vaên roài.
89- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Ñöùc Nhö Lai nôi theá giôùi Ta Baø naày,
trong nhöõng töù chaâu thieân haï, thò hieän nhieàu thaân, nhieàu hieäu, nhieàu saéc
töôùng, nhieàu daøi ngaén, nhieàu tuoåi thoï, nhieàu xöù sôû, nhieàu caên, nhieàu choã
sanh, nhieàu tieáng lôøi, nhieàu quan saùt, khieán chuùng sanh ñeàu thaáy bieát
khaùc nhau. Boán chaâu : 1- Ñoâng thaéng Thaàn chaâu; 2- Taây ngöu Hoùa chaâu; 3-
Nam thieän Boä chaâu; 4- Baéc caâu Loâ chaâu.
90- Trong möôøi phöông, Phaät raát laø nhieàu danh hieäu : Voâ Thöôïng Toân :
ñaáng toân quyù treân heát; Kim Cang : ñöôïc tyû duï quyù nhö kim cang coù theå
chaët ñöùt taát caû ñau khoå; Töï taïi : ñeán lui heát söùc töï do, nheï nhaøng; Voâ
Traùnh : laø khoâng kieän, khoâng caõi, luoân luoân laáy nhöõng lôøi noùi maø ngaên
ngöôøi khoûi laøm ñieàu laàm loãi; Thieân quang : laø saùng soi xuyeân suoát, ví nhö
maët trôøi luoân soi saùng phaù choán toái taêm; Toái thaéng : laø ñöôïc troïn veïn, ví
nhö Thaéng nghóa ñeá : coù boán thöù : 1- Theá gian thaéng nghóa : nghóa laø ñoái
vôùi phaùp hö saèng nguõ uaån cuûa theá gian, maø noùi roõ caùi nghóa chaân nhö maàu
nhieäm hôn; 2- Ñaïo lyù thaéng nghóa : nghóa laø caùc böïc Thanh Vaên soi toû caùc
leõ trong boán ñeá laø Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo, töùc laø caùi nghóa maàu nhieäm hôn caû;
3- Chöùng ñaéc thaéng nghóa : nghóa laø böïc Thanh Vaên chöùng ñöôïc roõ leõ
ngöôøi cuõng khoâng (nhôn khoâng) maø phaùp cuõng khoâng (phaùp khoâng) töùc laø
caùi nghóa maàu nhieäm hôn; 4- Thaéng nghóa thaéng nghóa : nghóa laø caùi lyù
nhöùt chaân phaùp giôùi, chæ coù chö Phaät môùi bieát heát chöùng heát, laø caùi nghóa
maàu hôn heát caû caùc nghóa maàu - Thaät ngöõ : laø noùi nhöõng lôøi chaân thaät, vaø
söï thaät laø nhö vaäy - Taùnh an truï : laø chôn taùnh baûn taâm luoân an oån thöôøng
truù.
91- Ñaïi Maâu Ni : laø vaéng laëng tòch tònh lôùn; Tyø Loâ Giaù Na : laø baûn taâm
thanh tònh; Ñieàu Phuïc Ma : coù coâng naêng hoùa ñoä heát thaûy; Giaùc Hueä : Trí
hueä ñöôïc giaùc ngoä hoaøn toaøn saùng suoát; Ly Tham : lìa haún nhöõng öa thích;
Tri Ñaïo : thaáy roõ ñöôïc lyù ñaïo; Giaûi thoaùt : laø khoâng coøn söï raøng buoäc cuûa
thaân vaø taâm; Cuø Ñaøm : laø chæ cho Phaät Thích Ca Maâu Ni; Trì giôùi : laø oai
nghi giôùi luaät ñöôïc giöõ gìn troïn veïn; Thöôøng laïc thí : laø thöôøng an laïc maø
soáng chính mình vaø moïi ngöôøi; Thaéng caên : laø caùc caên : Nhaõn caên, Nhó, Tyû,
Thieät, Thaân, YÙ ñeàu nhieáp phuïc theo yù muoán cuûa mình; Voâ sôû y : laø nhö ñaõ
noùi ôû phaàn 90 nhoû, veà Ngaõ vaø Phaùp ñeàu khoâng nöông coù; Bình ñaúng : taát caû
ñeàu nhö nhau; Khai ñaïo nghieäp : laø ngöôøi khai saùng ra ñaïo giaûi thoaùt; Thuø
Thaéng : laø khoâng coøn söï thaéng naøo hôn; YÙ thaønh : laø laøm chuû ñöôïc taâm yù
cuûa mình, thaønh töïu treân moïi maët; Voâ ngaïi : khoâng coøn söï trôû ngaïi; Caàn yù :
96
laø taâm yù ñaõ chuyeân caàn thaønh thuïc; Tònh thanh : laø thanh tònh saùng suoát;
Ñaïo sö : laø vò Thaày daãn daét ñaïo nghieäp; Xuaát hieän nan : laø Nan xuaát hieän :
laø raát khoù maø hieän ra nhö vaäy nöõa; Haønh nhö phaùp : laø laøm ñuùng nhö chôn
lyù, nhö chaùnh phaùp maø chö Phaät ñaõ laøm.
92- Chö Phaät töû ! Möôøi phöông coõi Ta baø naày moãi phöông ñeàu coù traêm
ngaøn öùc voâ soá, voâ löôïng, voâ bieân, voâ ñaúng, baát khaû soå, baát khaû xöng, baát
khaû tö, baát khaû löôïng, baát khaû thuyeát theá giôùi, taän phaùp giôùi, hö khoâng
giôùi, trong ñoù danh hieäu cuûa Nhö Lai ñeàu khoâng ñoàng.
93- Töù Thaùnh Ñeá : goàm coù 4, vì laø chaéc chaén phaûi nhö vaäy neân goïi Ñeá. 1-
Khoå Ñeá; 2- Taäp Ñeá; 3- Dieät Ñeá; 4- Ñaïo Ñeá.
94- Theo tinh thaàn Kinh Hoa Nghieâm : Khoå Ñeá trong coõi Ta Baø naøy, coøn coù
raát nhieàu teân : hoaëc goïi teân laø Toäi : vì coõi naøy toäi deã laøm hôn phöôùc; Böùc
ngaët : vì coõi naøy nhieàu vieäc khoâng muoán laøm, maø cuõng phaûi laøm; laø Bieán dò
: vì coõi naøy luoân xeâ dòch sai khaùc.
95- Khoå Taäp Thaùnh Ñeá cuõng nhieàu teân goïi : Troùi buoäc : laø raøng buoäc bôûi
thoùi quen; Dieät hoaïi : khoâng beàn laâu; AÙi tröôùc : naëng veà aân aùi; Thuù nhaäp :
vaøo trong caùc choã khoå.
96- Khoå Dieät Thaùnh Ñeá trong coõi Ta baø naøy, cuõng coù raát nhieàu teân : Ly traàn
: rôøi ñöôïc tuïc luïy; Voâ traùnh: laø khoâng kieän caõi, luoân luoân laáy nhöõng lôøi noùi
maø khuyeân ngaên ngöôøi khaùc khoûi laøm ñieàu laàm, ñieàu loãi; Voâ töôùng : vì
khoâng töôùng neân chaúng chöôùng ngaïi; Voâ moät : laø khoâng phaûi moät, vì noù
bao truøm taát caû; Vöõng beàn : daøi laâu, chaéc chaén.
97- Khoå dieät Ñaïo ñeá, trong coõi Ta baø naøy cuõng raát nhieàu teân goïi : laø Thuù
Tòch : thuù ñaây laø Luïc thuù : 1- Trôøi; 2- Ngöôøi; 3- A tu la; 4- Ñòa nguïc; 5- Ngaï
quyû; 6- Suùc sanh. Saùu nôi naøy tuyeät haún khoâng coøn tôùi lui sanh töû, vì ñaõ
ñöôïc Ñaïo Ñeá; Thöøa laø Nhöùt Thöøa : laø Phaät Thöøa, laø con ñöôøng ñeán Phaät;
Theá daãn sö : laø Ñaïo daãn, laø ngöôøi daãn daét ngöôøi khaùc vaøo ñaïo nghieäp. Cöùu
caùnh : laø roát raùo, troïn veïn khoâng vöôùng keït; Xaû ñaûm : ñaõ vöùt boû, vaø lau
chuøi saïch seõ nhöõng nhieãm oâ tröôïc traàn; Voâ sôû thuù : chaúng coøn choã tôùi lui
trong saùu coõi nöõa; Töø taâm : ñöôïc taát caû nhöõng taâm laønh (Thieän phaùp).
98- Ngoaøi ra Töù Thaùnh Ñeá (Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo) coøn coù ôû möôøi theá giôùi
(möôøi phöông) nöõa vaø raát laø nhieàu teân, nhieàu danh hieäu, tuøy taâm yù cuûa
chuùng sanh thích khieán hoï ñöôïc ñieàu phuïc. Nhö laø :
99- Nhö coõi Ta baø naøy noùi veà Khoå Thaùnh Ñeá (Khoå Ñeá), trong theá giôùi “Maät
Huaán” hoaëc goïi laø : Doanh Caàu Caên; Baát Xuaát Ly; Heä Phöôïc Boån; laøm ñieàu
khoâng neân laøm; khaép tranh ñaáu; Phaân tích ñeàu voâ löïc; laø choã ñeå töïa; laø cöïc
khoå; laø Thaùo Ñoäng; laø hình traïng vaät.
Veà Khoå Taäp Thaùnh Ñeá (Taäp Ñeá) trong theá giôùi “Maät Huaán” hoaëc goïi
laø : Thuaän Sanh Töû, laø nhieãm tröôùc, laø ñoát chaùy, laø löu chuyeån, laø goác baïi
hoaïi, laø moái höõu laäu, laø aùc haïnh, laø aùi tröôùc, laø nguoàn beänh, laø phaân soá.
97
Veà Khoå Dieät Thaùnh Ñeá (Dieät Ñeá) trong theá giôùi “Maät Huaán” hoaëc goïi
laø : Ñeä Nhaát nghóa, laø Xuaát ly, laø Taùn thaùn, laø an oån, laø Thieän thuù nhaäp, laø
ñieàu phuïc, laø Nhöùt phaàn, laø voâ toäi, laø Ly tham, laø quyeát ñònh.
Veà Khoå Dieät Ñaïo Thaùnh Ñeá (Ñaïo Ñeá) trong theá giôùi “Maät Huaán” hoaëc
goïi laø : Maõnh Töôùng, laø Thöôïng Haïnh, laø Sieâu xuaát, laø höõu phöông tieän, laø
bình ñaúng nhaõn, laø ly bieân, laø lieãu ngoä, laø nhieáp thuû, laø toái thaéng nhaõn, laø
quaùn phöông - Chö Phaät töû veà Töù Thaùnh Ñeá (Khoå Ñeá, Taäp Ñeá, Dieät Ñeá, Ñaïo
Ñeá) ôû theá giôùi Maät Huaán coù boán traêm öùc möôøi ngaøn danh töø nhö vaäy, tuøy
taâm yù cuûa chuùng sanh ñeå khieán hoï ñöôïc ñieàu phuïc.
100- Theá Giôùi Toái Thaéng, veà Khoå Thaùnh Ñeá (Khoå Ñeá) hoaëc goïi laø Khuûng Boá,
laø Phaàn Ñoaïn, laø Khaû yeåm oá, laø phaûi thöøa söï, laø bieán dò, laø chieáu daãn oan,
laø hay khi ñoaït, laø khoù coäng söï, laø voïng phaân bieät, laø coù theá löïc.
Veà Khoå Taäp Thaùnh Ñeá (Taäp Ñeá) ôû theá giôùi Toái Thaéng, hoaëc goïi laø baïi
hoaïi, laø si caên, laø ñaïi oan, laø dao beùn, laø döùt muøi vò, laø cöøu thuø, laø chaúng
phaûi vaät cuûa mình, laø aùc ñoaïn daãn, laø theâm ñen toái, laø hö lôïi laønh.
Veà Khoå Dieät Thaùnh Ñeá (Dieät Ñeá), ôû theá giôùi Toái Thaéng, hoaëc goïi laø
Ñaïi Nghóa, laø nhieâu ích, laø nghóa trung nghóa, laø voâ löôïng, laø choã phaûi thaáy,
laø ly phaân bieät, laø toái thöôïng ñieàu phuïc, laø thöôøng bình ñaúng, laø khaû ñoàng
truï, laø voâ vò.
Veà Khoå Dieät Ñaïo Thaùnh Ñeá (Ñaïo Ñeá) ôû theá giôùi Toái Thaéng, hoaëc goïi
laø hay ñoát chaùy, laø toái thöôïng, laø quyeát ñònh, laø voâ naêng phaù, laø theâm
phöông tieän, laø xuaát ly, laø baát haï lieät, laø thoâng ñaït, laø giaûi thoaùt taùnh, laø
naêng ñoä thoaùt.
101-108- Chö Phaät töû, ôû theá giôùi Toái Thaéng, theá giôùi Ly Caáu, theá giôùi Phong
Daät, theá giôùi Nhieáp Thuû, theá giôùi Nhieâu Ích, theá giôùi Tieån Thieåu, theá giôùi
Hoan Hyû, theá giôùi Quan Thöôïc, theá giôùi Chaán AÂm ... Veà Töù Thaùnh Ñeá (Khoå,
Taäp, Dieät, Ñaïo) coù boán traêm öùc möôøi ngaøn danh töø nhö vaäy, tuøy taâm yù
chuùng sanh khieán hoï ñieàu phuïc.
109- Phaåm Quang Minh Giaùc, thöù Chín - Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù
möôøi ba. - 13 -
110- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø, ñöùc Theá Toân, töø döôùi loøng hai baøn
chaân, phoùng ra traêm öùc tia saùng chieáu khaép Ñaïi Thieân theá giôùi.
111-112-113- Goàm coù : Traêm öùc Dieâm Phuø Ñeà, traêm öùc Phaát Baø Ñeà, traêm öùc
Cuø Gia Ni, traêm öùc Uaát Ñôn Vieät, traêm öùc Ñaïi Haûi, traêm öùc Luaân Vi Sôn,
traêm öùc Boà Taùt Thoï Sanh, traêm öùc Boà Taùt Xuaát Gia, traêm öùc Nhö Lai thaønh
Chaùnh Giaùc, traêm öùc Nhö Lai chuyeån Phaùp Luaân, traêm öùc Nhö Lai nhaäp
Nieát Baøn, traêm öùc Tu Di Sôn, traêm öùc Töù Vöông Thieân, traêm öùc Ñao Lôïi
Thieân, traêm öùc Ñaâu Suaát Thieân, traêm öùc Hoùa Laïc Thieân, traêm öùc Tha Hoùa
Thieân, traêm öùc Sô, Nhò, Tam, Töù Thieàn Thieân, nhaãn ñeán traêm öùc saéc Cöùu
Caùnh Thieân.
98
114- Theo y Kinh vaên : Do thaàn löïc cuûa Phaät, trong möôøi phöông, moãi
phöông ñeàu coù Ñaïi Boà Taùt cuøng möôøi Phaät saùt vi traàn soá Boà Taùt ñoàng caâu
hoäi ñeán choã Ñöùc Phaät ngöï : nhö Ñoâng Phöông Kim saéc theá giôùi coù Vaên Thuø
Sö Lôïi Boà Taùt v.v... ñeán 10 phöông nhö ñaõ giaûi thích phaàn soá 80 nhoû ñeán 88
nhoû.
115- Theo y Kinh vaên : Trong taát caû traêm öùc ñaïo traøng, nôi chö Phaät ngöï,
traêm öùc Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt ñoàng thôøi öùng thinh noùi keä.
116- Neáu coù ai thaáy Phaät, giaûi thoaùt lìa höõu laäu, chaúng tham tröôùc theá gian,
ngöôøi naøy chaúng chöùng Ñaïo.
117- Neáu ai bieát Nhö Lai, Theå Töôùng voâ sôû höõu, tu taäp ñöôïc roõ raøng, ngöôøi
naøy mau thaønh Phaät.
118- Neáu vôùi Phaät cuøng Phaùp, ñöôïc taâm troïn bình ñaúng, chaúng moùng khôûi
nhò nieäm, seõ leân böïc Nan Tö.
119- Neáu thaáy Phaät vaø Thaân, bình ñaúng maø an truï, voâ truï voâ sôû nhaäp, seõ
thaønh böïc Nam Ngoä.
120- Saéc Thoï khoâng coù soá, Töôûng Haønh Thöùc cuõng vaäy, neáu bieát ñöôïc nhö
ñaây, seõ laøm Ñaïi Maâu Ni.
121- Kieán Chaáp Theá Xuaát Theá, taát caû ñeàu vöôït khoûi, maø hay kheùo bieát phaùp,
seõ thaønh böïc Ñaïi Quang.
122- Neáu nôi ñaáng Toaøn Trí, phaùt sanh taâm hoài höôùng, thaáy taâm khoâng choã
sanh, seõ ñöôïc böïc Hoàng Danh.
123- Chuùng sanh khoâng coù sanh, cuõng laïi khoâng coù hoaïi, neáu ñöôïc trí nhö
vaäy, seõ thaønh Voâ Thöôïng Ñaïo.
124- Trong moät hieåu voâ löôïng, trong voâ löôïng hieåu moät, roõ kia sanh laãn
nhau, seõ thaønh voâ sôû uùy.
125- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø, quang minh cuûa Ñöùc Phaät chieáu ra
ngoaøi theá giôùi naày suoát ñeán möôøi phöông, moãi phöông ñeàu chieáu möôøi
quoác ñoä. Trong nhöõng coõi ñoù, taát caû vaät caûnh töø Dieâm Phuø Ñeà ñeán Saéc Cöùu
Caùnh Thieân ñeàu ñöôïc choùi saùng, vaø ñeàu coù Ñöùc Phaät ngöï treân toøa Sö Töû
nhö ôû coõi naày.
126- Theo y Kinh vaên : Do thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät, möôøi phöông ñeàu coù moät
Ñaïi Boà Taùt cuøng möôøi Phaät saùt vi traàn soá Boà Taùt ñoàng caâu hoäi ñeán choã
Phaät, cuõng chính laø Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt v.v...
127- Chuùng sanh khoâng trí hueä, tham aùi ñaâm thöông ñoäc, vì cöùu hoï neân
Phaät, caàu Boà Ñeà voâ thöôïng.
128- Thaáy caùc nôi caùc phaùp, ñeàu xa rôøi hai beân, ñaïo thaønh troïn chaúng thoái,
chuyeån phaùp luaân voâ ñaúng.
129- Baát khaû tö nghì kieáp, tinh taán tu caùc haïnh, vì ñoä caùc chuùng sanh, laø
nguyeän löïc cuûa Phaät.
99
130- Ñaïo sö haøng quaân ma, Duõng kieän khoâng ai hôn, Quang minh dieãn dieäu
nghóa, Töø bi neân nhö vaäy.
131- Duøng taâm trí hueä kia, phaù caùc chöôùng phieàn naõo, moät nieäm thaáy taát
caû, laø thaàn löïc cuûa Phaät.
132- Ñaùnh troáng lôùn chaùnh phaùp, giaùc ngoä möôøi phöông coõi, ñeàu khieán ñeán
boà ñeà, söùc töï taïi nhö vaäy.
133- Chaúng hoaïi voâ bieân caûnh, maø ñi öùc coõi nöôùc, vôùi coõi khoâng treä tröôùc,
kia töï taïi nhö Phaät.
134- Chö Phaät nhö hö khoâng, roát raùo thöôøng thanh tònh, nghó nhôù loøng
hoan hyû, kia caùc nguyeän ñaày ñuû.
135- Trong moãi moãi ñòa nguïc, traûi qua voâ löôïng kieáp, vì cöùu ñoä chuùng sanh,
maø nhaãn ñöôïc khoå naøy.
136- Chaúng tieác nôi thaân maïng, thöôøng hoä caùc Phaät Phaùp, voâ ngaõ taâm ñieàu
nhu, hay ñöôïc ñaïo Nhö Lai.
137- Quaùn Tam Theá voâ bieân, hoïc coâng ñöùc cuûa Phaät, thöôøng khoâng loøng
nhaøm moûi, vieäc nhö vaäy neân laøm.
138- Quaùn thaân nhö thieät töôùng, taát caû ñeàu tòch dieät, lìa ngaõ khoâng chaáp
ngaõ, vieäc nhö vaäy neân laøm.
139- Böng caû voâ bieân coõi, uoáng heát taát caû bieån, thaàn thoâng ñaïi trí löïc, vieäc
nhö vaäy neân laøm.
140- Tö duy caùc quoác ñoä, töôùng saéc vaø phi saéc, ñeàu bieát ñöôïc taát caû, vieäc
nhö vaäy neân laøm.
141- Vi traàn möôøi phöông coõi, moät traàn laø moät Phaät, ñeàu bieát ñöôïc soá ñoù,
vieäc nhö vaäy neân laøm.
142- Neáu duøng oai ñöùc saéc chuûng toäc, ñeå thaáy ñaáng Ñieàu Ngöï trong ñôøi, ñaây
laø maét bònh thaáy ñieân ñaûo, ngöôøi naày chaúng bieát phaùp toái thaéng.
143- Nhö Lai chaúng laáy Töôùng laøm Theå, chính laø Phaùp tòch dieät Voâ töôùng,
Thaân töôùng oai nghi ñeàu ñaày ñuû, theá gian tuøy thích ñeàu ñöôïc thaáy.
144- Moät thaân laø voâ löôïng, voâ löôïng laïi laø moät, roõ bieát caùc theá gian, hieän
hình khaép taát caû.
145- Taâm phaân bieät theá gian, taâm naày voâ sôû höõu, Nhö Lai bieát phaùp naày,
thaáy thaân Phaät nhö vaäy.
146- Khoâng nhieãm cuõng khoâng tröôùc, voâ töôûng voâ y chæ, theå taùnh khoâng theå
löôøng, ai thaáy cuõng ca ngôïi.
147- Quang minh khaép thanh tònh, traàn luïy ñeàu röûa boû, baát ñoäng lìa hai
beân; Ñaây laø trí Nhö Lai.
148- Nghe Phaùp tin hieåu khoâng laàm nghi, roõ taùnh khoâng tòch chaúng kinh sôï,
tuøy hình luïc ñaïo khaép möôøi phöông, cöùu khaép quaàn meâ laø haïnh Phaät.
100
149- Moät nieäm quaùn khaép voâ löôïng kieáp, voâ khöù voâ lai cuõng voâ truï, nhö vaäy
roõ bieát vieäc ba thôøi, sieâu xuaát phöông tieän thaønh thaäp löïc.
150- Nhö trong khoâng giôùi voâ löôïng coõi, khoâng lai khoâng khöù khaép möôøi
phöông, sanh thaønh dieät hoaïi voâ sôû y, Phaät khaép hö khoâng cuõng nhö vaäy.
151- Giaùc Thuû Boà Taùt ñang ôû phöông Nam quaù 10 Phaät saùt, vaø ñaïi chuùng
ñoâng voâ löôïng - Coõi naøy laø theá giôùi Dieäu Saéc Vi Traàn. Ngaøi Ñaïi Trí Vaên Thuø
luùc naøy ñang ôû phöông Ñoâng, coõi nöôùc laø Kim Saéc.
152- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt hoûi Giaùc Thuû Boà
Taùt : Taâm taùnh voán laø moät, sao laïi coù caùc thöù sai khaùc.
153- Theo y Kinh vaên : Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, Thaân, Taâm, YÙ, saùu tình caên, do
ñaây thöôøng löu chuyeån, nhöng vaãn khoâng naêng chuyeån.
154- Theo y Kinh vaên : Phaùp taùnh voán voâ sanh, thò hieän maø coù sanh, trong
ñaây khoâng naêng hieän, cuõng khoâng vaät sôû hieän.
155- Boà Taùt Taøi Thuû ñang ôû phöông Taây, coõi nöôùc laø Lieân Hoa Saéc.
156- Thaäp Tuøy : 1- Tuøy maïng; 2- Tuøy thaân theå; 3- Tuøy vaøo haønh vi; 4- Tuøy
hieåu bieát; 5- Tuøy tö duy; 6- Tuøy sôû thích; 7- Tuøy phöông tieän; 8- Tuøy noùi ít
maø hieåu nhanh; 9- Tuøy söï quan saùt chuùng sanh; 10- Tuøy luùc.
157- Ña vaên maø laïi tòch dieät, caâu naøy laøm chuùng ta phaûi suy nghó; theo söï
ñôøi thì ña khoa caøng khoå, vì bieát nhieàu laø laøm nhieàu, nhöng Phaùp Phaät
bieát nhieàu caøng tònh yeân ñeå quaùn chieáu noäi taâm; bieát nhieàu (ña vaên) ñaây
ñeå loaïi boû nhöõng chaát ñoäc toá coøn naèm trong taâm khaûm chuùng ta, neáu
khoâng bieát nhieàu ta khoâng loaïi boû haún ñöôïc.
158- Theo y Kinh vaên : Söùc naêng duyeân sôû duyeân, sanh ra nhöõng phaùp
töôùng, choùng dieät chaúng taïm döøng, nieäm nieäm ñeàu nhö vaäy. Xin noùi roõ
theâm : naêng duyeân (laø ta) sôû duyeân (caûnh) töø ñaây sanh ra muoân ngaøn hieän
töôïng, ñeå roài sôùm bò dieät, phaûi nieäm nhö vaäy.
159- Noùi ñuû laø Boà Taùt Nhöït Böûu Thuû, coõi nöôùc teân laø Chieâm Baëc Hoa Saéc
thuoäc phöông Baéc.
160- Chuùng sanh coù Töù ñaïi chung laø : 1- Ñaát; 2- Nöôùc; 3- Gioù; 4- Löûa (boán
ñaïi) laø thaân maïng hieän soáng ñaây; duø ñeïp hay xaáu, duø gioûi hay dôû, duø nam
hay nöõ ñeàu chung boán ñaïi treân. Khoâng ngaõ : laø ta coù giöõ gìn caùi thaân naøy
tröôøng cöûu khoâng ? Khoâng ngaõ sôû : nhöõng hieän töôïng caûnh vaät ta ñang caát
giöõ coù toàn taïi maõi khoâng ? Nhöõng moùn naøy Phaät daïy ñeàu gioáng nhau caû.
161- Noùi ñuû laø : Boà Taùt Coâng Ñöùc Thuû, ñang ôû phöông Ñoâng Baéc, coõi nöôùc
laø Öu Baùt La.
162- Vaên Thuø Ñaïi Trí hoûi : Nhö Lai Giaùc Ngoä (laøm Phaät) chæ coù moät phaùp
Giaûi Thoaùt, maø sao noùi ra cho chuùng sanh tu haønh thì nhieàu phaùp quaù, coøn
nhieàu coõi, nhieàu aâm thanh, nhieàu thaân, nhieàu thaàn thoâng v.v...
101
163- Ñöùc Thuû Boà Taùt ñaùp : Vieäc naøy do söï coâng haïnh vaø naêng löïc cuûa Phaät
ñaùp öùng : Vì thaáy chuùng sanh caên taùnh baát ñoàng, ví nhö voâ soá caây coû tuy
khaùc gioáng, nhöng vaãn soáng ra hoa keát traùi treân moät maûnh ñaát.
164- Boà Taùt Muïc Thuû ñang ôû phöông Ñoâng Nam, coõi nöôùc teân laø Kim Saéc.
165- Boà Taùt Tinh Taán Caàn Thuû, ñang ôû phöông Taây Nam, coõi nöôùc teân : Böûu
Saéc.
166- Boà Taùt Phaùp Thuû, ñang ôû phöông Taây Baéc, coõi nöôùc teân : Kim Cang
Saéc.
167- Boà Taùt Trí Thuû, ñang ôû Haï phöông, coõi nöôùc teân : Pha Leâ Saéc.
168- Boà Taùt Hieàn Thuû, ñang ôû Thöôïng phöông, coõi nöôùc teân : Bình Ñaúng
Saéc.
169- Theo y Kinh vaên : Nhö Lai caûnh giôùi saâu, löôïng ñoù khaép hö khoâng, taát
caû chuùng sanh vaøo, maø thaät khoâng coù choã nhaäp. Nhaân yù naøy xin ñöôïc neâu
hai caâu ñoái, khi coøn sinh tieàn Ñaïi Laõo Hoøa thöôïng, Thöôïng Hueä Haï Phaùp
“Khai Sôn Saéc Töù Toå Ñình Minh Tònh” ñaõ ghi : (Minh caûnh tuyeät thaân sô
khöù giaû baát löu lai baát cöï - Tònh taâm vong kyù öùc, laâm heà phi tòch thò phi
huyeân). Thöôïng toïa Thích Trí Giaùc taïm dòch : Taâm ta saùng toû nhö göông,
ngöôøi qua keû laïi khoûi vöông vaán loøng, chôn nhö hai chöõ ñaõ thoâng, duø raèng
nuùi vaéng chôï ñoâng khoâng phieàn. Göông ñaõ trong saùng thì muoân vaät ñoái
dieän ñeàu hieän höõu, nhöng ñeán sôø vaät trong göông laøm gì coù ñöôïc. Nhö Lai
laø Phaät, Phaät töø chuùng sanh maø coù, thì laøm gì coøn nhaäp vaøo xuaát ra.
170- Nhöõng coõi nöôùc theá gian, taát caû ñeàu theo vaøo, trí thaân khoâng coù saéc,
chaúng phaûi kia thaáy ñöôïc.
171- Chö Phaät trí töï taïi, tam theá khoâng chöôùng ngaïi, caûnh giôùi hueä nhö
vaäy, bình ñaúng nhö hö khoâng.
172- Trong taát caû theá giôùi, bao nhieâu nhöõng aâm thinh, Phaät trí ñeàu tuøy roõ,
cuõng khoâng coù phaân bieät.
173- Chaúng nghieäp chaúng phieàn naõo, khoâng vaät khoâng truï xöù, khoâng chieáu
khoâng sôû haønh, bình ñaúng ñi theá gian.
174- Taát caû taâm chuùng sanh, khaép ôû trong ba thôøi, Nhö Lai nôi moät nieäm,
taát caû ñeàu roõ thaáu.
175- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø trong coõi Ta baø naøy, taát caû chuùng sanh,
bao nhieâu Phaùp sai bieät, nghieäp sai bieät, theá gian sai bieät, thaân sai bieät,
caên sai bieät, thoï sanh sai bieät, trì giôùi quaû sai bieät, do thaàn löïc Phaät thaûy
ñeàu hieän roõ.
KINH HOA NGHIEÂM

QUA THI CA
TAÄP V
102
Muïc Luïc
XI- PHAÅM TÒNH HAÏNH, THÖÙ 11.
XII- PHAÅM HIEÀN THUÛ, THÖÙ 12.
XIII- PHAÅM THAÊNG TU DI SÔN ÑAÛNH, THÖÙ 13.
XIV- PHAÅM TU DI ÑAÛNH KEÄ TAÙN, THÖÙ 14.
XV- PHAÅM THAÄP TRUÏ, THÖÙ 15.
XVI- PHAÅM PHAÏM HAÏNH, THÖÙ 16.
XVII- PHAÅM SÔ PHAÙT TAÂM COÂNG ÑÖÙC, THÖÙ 17
XVIII- PHAÅM MINH PHAÙP, THÖÙ 18.
XIX- PHAÅM THAÊNG DAÏ MA THIEÂN CUNG, THÖÙ 19
XX- PHAÅM DAÏ MA CUNG KEÄ TAÙN, THÖÙ 20
KINH HOA NGHIEÂM

QUA THI CA
Phaåm Tònh Haïnh, thöù Möôøi Moät 1
Luùc baáy giôø Trí Thuû Boà Taùt,

Hoûi Vaên Thuø Boà Taùt saâu, cao,
Boà Taùt phaûi laøm theá naøo ?
Ñeå : Thaân, Mieäng, YÙ traùnh bao loãi laàm 2 !
Hay möôøi sanh xöù nhaäp taâm 3 :
Chuûng toäc, gia theá, saéc thaân ñuû ñaày.
103
Hay Boà Taùt döïng xaây : Thaäp Hueä 4,
Baát khaû thuyeát, Löôïng : Hueä tö nghì 5.
Hay : Thaäp Thieän xaûo6, Löïc uy 7
Thaäp Ba la maät 8, thöïc thi ; Giaùc phaàn 9,
11
Thaäp Vöông, Trí Löïc chuyeân caàn ,
12
Thaäp Ñaïi , Thaäp Sôû 13, thieát thaân voâ bôø.
14
Luùc baáy giôø Vaên Thuø Boà Taùt ,
Baûo Trí Thuû Boà Taùt : hay thay !
Ngaøi vì lôïi ích coõi naøy,
Maø hoûi nhöõng nghóa lyù hay toät cuøng.
Neáu Boà Taùt duïng taâm thôøi ñöôïc,
Nhieàu coâng ñöùc : Trí, Phöôùc voâ bieân,
Nhö hình saéc ñeïp Phoå Hieàn,
Nhö ngöôøi thay theá : Phaät Hieàn Thaùnh Taêng.
15
Moät traêm boán moát nguyeän raèng :
Chuùng sanh : nhieáp phuïc saùu caên heát laàm.
Chö Boà Taùt, taâm ñöôïc nhö theá 16,
Thì Coâng ñöùc röïc rôõ toái toân,
Chö Thieân, Ma Phaïm, Sa Moân,
Tu La, Caøn Thaùc, Baø Moân thuaän baèng,
Cho ñeán taát caû Thanh Vaên ...
Cuøng laø Duyeân Giaùc thöôøng haèng vui theo.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Hieàn Thuû, thöù Möôøi Hai
Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt,

Ñaõ noùi haïnh Tænh Giaùc vöøa xong,
Giôø muoán hieån thò : “Ñöùc Coâng”,
Môøi Ngaøi Hieàn Thuû, môû loøng Töø Bi.
104
Hieàn Thuû Boà Taùt phuïng y,
Ñaïi chuùng gaéng nhôù thoï trì, töïa nöông.
Coâng Ñöùc aáy, khoâng löôøng ñöôïc noåi,
Toâi tuøy söùc maø noùi löôïc laàn :
Ví nhö gioït nöôùc goùp phaàn 17,
ÔÛ trong bieån lôùn meânh moâng nghìn truøng.
Nhö chim vaïch loái khoâng trung,
Nhö haït buïi khaép taän cuøng nuùi non.
Boà Taùt naøo troïn loøng Phaät quaû,
Coâng Ñöùc 18 naøy cao caû khoù löôøng,
Huoáng chi nhieàu kieáp cuùng döôøng,
Coâng Ñöùc vieân maõn, möôøi phöông Phaät Ñaø.
Moân Giaûi Thoaùt ñaõ nhaäp Boà Taùt,
Taát caû khoâng öôùc ñaït ñöôïc ñaâu,
Nay xin ví duï vaøi caâu :
Trí, Löïc, Töï taïi daãn ñaàu phaùp moân.
Phaùp Phaät toái toân laïi kyø ñaëc,
Ngöôøi nghe xong tin aét, khoù roài,
Chuùng sanh khaép choán xa xoâi,
Tu haønh Chaùnh phaùp ñaëng ngoâi Phaät Ñaøi ...
Ví ngöôøi ñem Ñaïi Thieân Theá Giôùi,
Ñoäi treân ñaàu phôi phôùi chaúng lay,
Vieäc naøy chöa phaûi laø hay,
Thaâm nhaäp Phaät Phaùp, môùi daøy gian truaân.
Ví coù ngöôøi böng möôøi quoác ñoä,
Ñöùng giöõa trôøi ñoùi khoå nhieàu ngaøy,
Vieäc naøy chaúng khoù chaúng hay,
Khoù nhaát laø phaûi Phaùp naøy phuïng y ...
Khaép möôøi coõi vi traàn soá chuùng,
Ñem vaät chaát cung caáp ñuû ñaày,
Vaäy maø Phöôùc Ñöùc ngöôøi naày,
Khoâng baèng ngöôøi hoïc Kinh ñaây löu truyeàn.
Luùc baáy giôø Hieàn Thuû Boà Taùt,
Noùi vöøa xong, ngaøo ngaït höông xoâng,
105
Möôøi phöông theá giôùi moät loøng
Chaán ñoäng saùu caùch, hoøa doøng quang minh.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaêng Tu Di Sôn Ñaûnh, thöù Möôøi Ba 19
Baáy giôø Sôn Ñaûnh Tu Di,

Do nôi Thaàn Löïc Maâu Ni Phaät Ñaø.
Möôøi phöông taát caû Theá Giôùi aáy,
Moãi Dieâm Phuø Ñeà, thaáy roõ gheâ,
Phaät ngöï döôùi coäi Boà Ñeà,
Ñeàu coù Boà Taùt giaûng veà Kinh vaên.
Heát thaûy caùc coõi cho raèng :
Ñang ôû tröôùc Phaät Thaùnh Taêng ñaây maø.
Phaät ñaâu ñaõ xa rôøi hieän caûnh,
Coøn thaêng leân nuùi ñaûnh Tu Di,
Nôi ñaây Cung Ñieän uy nghi,
Thieân Vöông Ñeá Thích, trò vì muoân daân,
Ñieän Dieäu Thaéng 20, theâm phaàn röïc rôõ,
Toøa Sö Töû giöõa ñeå Phaät ngoài,
Möôøi ngaøn thaát baûo 21 tinh khoâi,
Phaïm Vöông, Thieân Töû ñuû roài tröôùc sau 22.
Baáy giôø Thieân Ñeá cuùi ñaàu,
Chaép tay röôùc Phaät phaùp maàu ñaêng quang.
Cuøng nhau caát tieáng Ñaøo Traøng :
Thænh Phaät vaøo Ñieän 23 : daïy ñaøn con thô.
23
Phaät raèng : Töø thuôû ban sô ,
Coù möôøi Ñöùc Phaät ñaõ veà coõi ñaây 24
Thieân Ñeá Thích thaáy laïi quaù khöù 25,
Nhöõng caên laønh Phaät giöõ tu haønh,
1- Töø thôøi Ca Dieáp laäp thaønh 26,
2- Caâu Na Haøm Phaät hieän nhanh roõ raøng.
106
3- Caâu Löu Toân Phaät, nuùi vaøng,
4- Tyø Xaù Phuø, saïch ba ñaøng hoaëc meâ ...,
5- Thi Khí nhaát quaùn voâ bôø,
6- Tyø Baø Thi Phaät : traêng veà troøn thanh,
7- Phaát Sa, ñeä nhöùt nghóa thaønh,
8- Ñeà Xaù, voâ ngaïi suoát raønh vaên Kinh
9- Ba Ñaàu Ma, Giôùi Luaät tinh
10- Nhieân Ñaêng Coå Phaät quang minh lôùn daàn.
27
Phaät hieän toaøn thaân ñeán cung ñieän ,
Ñao Lôïi Thieân haïnh nguyeän caùt töôøng,
Do nhôø Thaàn Löïc Phaùp Vöông,
Coâng Ñöùc cuûa Phaät, möôøi phöông ñeàu nhôø.

KINH
KINH HOA NGHIEÂM
Phaåm Tu Di Ñaûnh Keä Taùn, thöù Möôøi Boán
Baáy giôø nhôø söùc löïc Thaàn,

Cuûa Phaät bieán hoùa vi traàn möôøi phöông.
Coù Phaät, Boà Taùt daãn ñöôøng,
Cuøng nhau vaân taäp cuùng döôøng nghe Kinh 28
Möôøi Boà Taùt kính leã chôn Phaät 29,
Roài tuøy phöông xaây caát Nghieâm Hoa 30.
Tyø Loâ Na Giaù Taïng Toøa
Maø ngoài Ñaïi Ñònh kieát giaø an nhieân.
31
Luùc baáy giôø Phaät quyeàn thieät chuyeån ,
Caùc ngoùn chaân phoùng hieän quang minh,
Maøu saéc chieáu khaép cung ñình,
Cuûa Trôøi Ñeá Thích vaø nghìn coõi nôi.
1- Phaùp Hueä Boà Taùt, thöøa oai,
Möôøi phöông quan saùt : dieãn khai roõ raøng,
Phaät phoùng Tònh Quang thaáy taát caû,
32
Tu Di Vöông hieän caû Ñieän Ñaøi ,
107
Dieâm Phuø vaãn thaáy Nhö Lai,
Möôøi phöông cuõng vaäy thoâng khai tu haønh.
2- Nhöùt Thieát Hueä thaønh taâm thöa tieáp,
33
Giaû söû traêm ngaøn kieáp ñaõ qua ,
Thöôøng ñöôïc thaáy gaëp Phaät Ñaø,
Chaúng y thaät nghóa, caùch xa muoân ñôøi.
Phaät thì lìa ba thôøi 34, möôïn truù,
Caùc töôùng ñeàu ñaày ñuû nghieâm trang 35,
36
Truï, Voâ Sôû Truï vöõng vaøng ,
37
Cuøng khaép baát ñoäng , roõ raøng Nhö Lai.
3- Thaéng Hueä Boà Taùt thöøa oai 38,
Möôøi phöông quan saùt roäng daøi saùnh so.
Nhö Lai : Trí hueä lôùn to 39,
Theá gian khoâng theå nghó doø ñöôïc ñaâu ?
Ví nhö kho baùu naèm trong toái 40,
Khoâng aùnh ñeøn soi roïi, thaáy gì ?
Phaùp khoâng ngöôøi noùi, cheùp, ghi 41 ...
Trí hueä tuy coù maáy khi bieát maø ...
4- Ngaøi Coâng Ñöùc Hueä thöa qua :
Möôøi phöông quan saùt noùi ra voâ bôø ...
Phaùp khoâng thaät, meâ laàm caát giöõ 42,
Neân phaøm phu sanh töû luaân hoài,
43
Ngoân töø thuyeát phaùp : phaân ñoâi ,
Töï taâm khoâng roõ, chöôùng boài nghieäp lao.
5- Ngaøi Tinh Taán Hueä thöa vaøo,
Möôøi phöông quan saùt ñoåi trao ngoïn ngaønh :
Phaùp Taùnh voán thanh tònh voâ töôùng 44,
Nhö hö khoâng chaúng löôïng, löôïc baøn,
Xa lìa Phaùp Töôûng theá gian 45,
Khoâng nôi tu taäp döï Ñaøn Maâu Ni.
6- Thieän Hueä Boà Taùt thöøa uy,
Möôøi phöông quan saùt roài thì tröôùc sau :
Haïnh Phaøm Phu mau veà Dieät Taän 46,
Taùnh hö khoâng voâ taän toät cuøng,
108
Hoaëc coù, khoâng coù ung dung 47,
Laø thaáy ñöôïc Phaät truøng phuøng Hoa Nghieâm.
7- Trí Hueä Boà Taùt aân trieâm,
Möôøi phöông quan saùt, noãi nieàm thöa qua :
Nghe Phaùp Phaät laø sanh Hueä Trí 48,
Khaép möôøi phöông Phaät thò hieän nhanh.
Khoâng vaät, chæ coù giaû danh 49
Chaáp vaøo Nhôn Ngaõ - seõ thaønh hieåm nguy.
8- Chôn Thaät Hueä quyø maø thöa noùi :
Thaø raèng khoå nôi coõi A Tyø 50,
Ñöôïc nghe Phaät Hieäu thoï trì,
Hôn laø höôûng laïc, chaúng chi tu haønh ...
Sôû dó quaån quanh voâ soá kieáp,
Vì chaúng nghe, thaáy, nieäm Phaät Ñaø,
51
Phaùp chaúng ñieân ñaûo gaàn xa ,
Lìa töôùng hoøa hieäp goïi laø Ñaïo Sö.
9- Voâ Thöôïng Hueä töø ñaây saùng toû,
Quaùn möôøi phöông thöa roõ keä raèng :
52
Ñeå ñöôïc : Voâ thöôïng vónh haèng ,
Xa lìa voïng töôûng laêng xaêng phaøm traàn,
Chaúng thaân maø noùi coù thaân 53,
Muoân vaät cuõng vaäy, Phaät Thaân troøn ñaày.
10- Kieân Coá Hueä baáy giôø noùi keä :
Baäc vó nhaân, Thieän Theä Nhö Lai 54,
Vì ñem lôïi ích muoân loaøi,
Xuaát hieän ra choán traàn ai naõo nuøng.
Neáu chö Phaät cuøng chö Boà Taùt,
Chaúng xuaát hieän dieãn ñaït truyeàn trao,
Thôøi khoâng moät chuùng sanh naøo,
Soáng ñöôïc an laïc thanh cao moãi ngaøy.

KINH HOA NGHIEÂM

109
Phaåm Thaäp Truï, thöù Möôøi Laêm
55
Luùc baáy giôø, Phaùp Hueä Boà Taùt ,
Thöøa Löïc Phaät nguyeän phaùt cuùng döôøng,
Phöông tieän Tam Muoäi khoâng löôøng,
Cuøng ngaøn Phaät saùt, möôøi phöông haèng haø.
56
Laïi nhôø : Tyø Loâ Giaù Na ,
Vaø nhôø naêng löïc xöa xa ñeán giôø.
* Nhaäp Tam Muoäi ñeå maø “thuyeát phaùp”,
* Ñeå taêng tröôûng “dung naïp trí taâm”,
* Ñeå maø “Phaùp giôùi nhaäp thaâm”,
* Ñeå kheùo roõ bieát “kieám taàm chuùng sanh”
* Ñeå ngaøn muoân “Sôû haønh voâ chöôùng”
* “Sôû Nhaäp Voâ Ngaïi” töôùng laïi qua,
* “Phöông tieän voâ ñaúng” gaàn xa,
* “Nhaäp Nhöùt Thieát Trí Taùnh”, maø ñoä sanh.
* Ñeå “Giaùc taát caû Phaùp” nhanh,
* Ñeå “bieát taát caû caên” laønh thaáp cao.
Thoï trì thuyeát phaùp, nhôø vaøo 57,
“Thaäp Truï Boà Taùt” truyeàn trao roõ raøng :
1- Moät laø “Sô Phaùt Taâm Truï” tröôùc 58,
2- Hai “Trò Ñòa Truï” ñöôïc giöõ gìn 59,
3- Ba “Tu Haønh Truï” thöôøng minh 60,
4- Boán “Sanh Quyù Truï” nghieâm tinh hieän tieàn 61.
62
5- Naêm laø “Phöông Tieän Truï Cuï Tuùc” ,
6- “Chaùnh Taâm Truï” moïi luùc moïi nôi 63,
7- Baûy laø “Baát Thoái Truï” roài 64,
8- Taùm “Ñoàng Chôn Truï” ñöôïc ngoài Hoa Nghieâm65.
9- “Phaùp Vöông Töû Truï” aân trieâm 66,
67
10- Möôøi “Quaùn Ñaûnh Truï” ñaït nieàm öôùc mong .
Moãi moät Truï ñoàng ñöôïc möôøi Phaùp 68,
Vaø möôøi phöông Phaät saùt vi traàn,
Teân Phaùp Hueä, hieäu Phaùp Vaân,
Phaät hieäu Dieäu Phaùp muoân phaàn hieän ra.
110

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Phaïm Haïnh, thöù Möôøi Saùu 69
Baáy giôø Ngaøi Chaùnh Nieäm Thieân Töû,

Baïch Phaùp Hueä : löôïng thöù töø bi,
Trong caùc theá giôùi, traàn vi,
Chö Ñaïi Boà Taùt theo y Phaät Ñaø,
Nhuoäm y, xuoáng toùc xuaát gia,
Coù ñöôïc Phaïm Haïnh ñeå maø Tònh Thanh.
Ñòa vò Boà Taùt an laønh,
Roài ñeán Chaùnh Giaùc Ñaïo thaønh hay khoâng ?
Phaùp Hueä Boà Taùt heát loøng,
Giaûi baøy nghóa lyù saùng trong Phaät Ñaø.
Ñaïi Boà Taùt tu qua Phaïm Haïnh,
70
“Goàm möôøi Phaùp” laøm caûnh sôû duyeân ,
Naøo : Thaân, Ngöõ, YÙ nghieäp rieâng,
Phaät, Phaùp, Taêng, Giôùi - möôøi mieàn phaûi hay.
1- Neáu laø Phaïm Haïnh “Thaân” naøy,
Phaûi bieát chaúng coù : saâu daøy aùc taâm.
Loän ñuïc, phi phaùp, xaáu laàm,
Töû thi, traùi nghòch, ñaùng nhaøm, nhieãm hoâi.
2- Neáu “Thaân Nghieäp” - Phaïm Haïnh thôøi :
Ngoài, naèm, ñi, ñöùng, di dôøi thaân ñaây.
Ngoù beân kia, ngoù beân naày
Co, duoãi, cuùi, ngöôùc, trôû xoay an laønh ...
3- Coøn veà “Ngoân Ngöõ” phaûi raønh :
Phaïm Haïnh laø : Löôõi, aâm thanh, moâi cöôøi.
Cuoáng hoïng, gioù thôû, khí hôi,
Ngaên buoâng, thoå naïp, ñuïc ngôøi, thaáp cao 71...
4- Phaïm Haïnh “Ngöõ Nghieäp” : thöa chaøo,
Hoûi thaêm, löôïc roäng 72 lôøi naøo cuõng hay,
111
Khen cheâ, thí duï 73, thaúng ngay,
74
Tuøy thôøi, an laäp , dieãn baøy saùng trong ...
5- Phaïm Haïnh Taâm, “YÙ” hay loøng,
75
Laø Giaùc, laø Quaùn giaùp voøng saâu xa ,
76
Phaân bieät, öùc nieäm , chaùnh taø,
Tö duy, aûo thuaät cuøng laø moäng mô ...
6- Phaïm Haïnh “YÙ Nghieäp” : xöa giôø,
Laø khôûi tö töôûng, ñi veà trieàn mieân 77,
Khoå vui, ñoùi khaùt lieàn lieàn,
Möøng lo, laïnh noùng luaân phieân khoâng döøng ...
7- Neáu “Phaät” laø bieån röøng Phaïm Haïnh,
Thôøi : Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh ... Phaät chaêng ?
Thaàn thoâng, töôùng haûo, toaøn naêng,
Hay : Nghieäp haïnh, quaû baùo haèng haø sa ?...
8- Neáu “Phaùp” maàu ñaõ laø Phaïm Haïnh,
Thôøi Tòch dieät, töï taùnh Nieát Baøn,
78
Baát sanh, baát khôûi, thuaän haøng ,
Hay voâ phaân bieät, hôïp tan 79 Phaùp laønh ...
9- Neáu chö “Taêng” thöïc haønh Phaïm Haïnh,
Thôøi Döï Löu Höôùng, Quaû phaûi thaønh 80 ?
Nhöùt Lai cho ñeán Baát Hoaøn,
Voâ Sanh Höôùng, Quaû roài troøn Tam Minh.
10- Neáu giôùi laø chuyeân tinh Phaïm Haïnh,
Thôøi ñaøn traøng thanh tònh Yeát Ma,
Hoøa Thöôïng hay A Xaø Leâ,
Xuoáng toùc, khaát thöïc, y keà quaán thaân ?
Quan saùt vaäy : thaân Khoâng sôû thuû 81,
Tu khoâng tröôùc, sôû truï phaùp khoâng 82,
83
Ba ñôøi : Quaù, Hieän, Vò ñoàng ,
Taùc nghieäp, thoï baùo cuõng khoâng do ngöôøi.
Chaúng ñoäng, caûi ñoåi nhieàu ñôøi
Phaùp naøo Phaïm Haïnh kòp thôøi noùi ra ?
84
Phaùp Phaïm Haïnh laø baát khaû ñaéc ,
Vì ba ñôøi Phaùp chaúng tòch ñaâu,
112
Vì taâm vì yù roäng saâu,
Phaïm Haïnh thanh tònh ñöùng ñaàu Phaùp moân.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Sô Phaùt Taâm Coâng Ñöùc, thöù Möôøi Baûy
Luùc baáy giôø Ngaøi Thieân Ñeá Thích,

Baïch Phaùp Hueä phaân tích roäng saâu,
Phaùt taâm Boà Taùt ban ñaàu 85,
Bao nhieâu Coâng Ñöùc ? ngoõ haàu dieãn phoâ.
Phaùp Hueä Ñaïi Boà Taùt daïy roõ :
Nghóa lyù naøy khoù noùi, khoù phaân,
Khoù tin, khoù ñaït vaïch traàn,
Nhöng toâi thöøa söùc oai Thaàn Phaät ñaây !
Ví coù ngöôøi ñaày nhieàu cuûa quyù,
Ñem cuùng döôøng boá thí chuùng sanh,
ÔÛ trong theá giôùi muoân ngaøn,
Troïn chaün moät kieáp traûi trang ñeàu ñoàng.
Roài sau ñoù loàng vaøo daïy hoï,
Trì nguõ giôùi ñeå coù phöôùc may,
Theo oâng, Coâng Ñöùc ngöôøi naøy,
Ñöôïc nhieàu hay ít giaûi baøy giuùp cho ?...
Trôøi Thieân Ñeá Thích thöa to :
Coâng Ñöùc ngöôøi aáy chaúng doø ñöôïc ñaâu.
Ngoaøi Phaät Phöôùc Trí roäng saâu,
Khoâng ai coù theå mong caàu saùnh so ...
Phaùp Hueä Ñaïi Boà Taùt giaûi roõ :
Coâng Ñöùc naøy tuy khoù saùnh, taàm,
Nhöng vôùi Coâng Ñöùc : Phaùt taâm 86,
Cuûa Ñaïi Boà Taùt thaäm thaâm döôøng naøo !
Naày Thieân Ñeá, sao maø lôùn theá ?
87
“Sô phaùt taâm” : Teá Haïn khoâng löôøng ,
113
Nghóa laø bieát roõ möôøi phöông,
Vi traàn theá giôùi, moät nöông nghìn truøng.
Raát roäng lôùn chuùng khoâng ngaïi chöôùng,
Theá giôùi naøy : Taùnh, Töôùng, Theå ñoàng,
Moät, maø taát caû beân trong,
Cho neân Boà Taùt sanh loøng “Phaùt taâm”.
88
* Boà Taùt naày ngaàm troàng Phaät chuûng ,
* Vì ñoä thoaùt sanh chuùng voâ bieân,
* Thaønh, Hoaïi theá giôùi lieàn lieàn,
* Roõ bieát caáu tònh moïi mieàn chuùng sanh,
* Vì roõ bieát thanh tònh theá giôùi,
* Sôû thích, taäp khí, tôùi naõo phieàn,
* Luaân hoài, sanh töû trieàn mieân,
* Taùnh caên phöông tieän suoát xuyeân trong ngoaøi,
* Taâm haønh, taát caû muoân loaøi,
* Vì trí roõ bieát ba ñôøi chuùng sanh.
Do phaùt taâm sanh nhieàu phöôùc ñöùc,
Ñöôïc ba ñôøi Phaät ÖÙc - Nieäm saâu,
Boà Ñeà voâ thöôïng khoâng laâu,
Theå taùnh bình ñaúng, Phaùp maàu hoaèng khai.
“Sô phaùt taâm” phaûi ñaâu öôùc leä,
Hoaëc moät ít Tam Theá bao la,
Phaät phaùp, Boà Taùt, xuaát gia,
Maø caàu “Chuûng Trí” môùi laø Chôn Nhö ...
Möôøi phöông theá giôùi chö Nhö Lai,
Ñeàu ngôïi khen roäng raõi phaùt taâm,
Trang nghieâm phöôùc ñöùc thaäm thaâm,
Ñeán ñöôïc bôø Giaùc, Phaät ngaàm quang minh.
Muoán bieát nhieàu nghìn muoân Phaät phaùp
Mau phaùt taâm, dung naïp möôøi phöông
Hö khoâng coøn coù taän, töôøng,
Taâm naøy Coâng Ñöùc khoâng löôøng ñöôïc ñaâu ...

114
KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Minh Phaùp, thöù Möôøi Taùm 89
Baáy giôø Tinh Taán Hueä Boà Taùt,

Caàu Phaùp Hueä : giaûi thoaùt meâ laàm,
Veà vieäc Boà Taùt phaùt taâm,
Thaønh töïu Coâng Ñöùc thaäm thaâm voâ vaøn.
Tôùi Phaät Thöøa, trang nghieâm Dieäu Giaùc,
Vaøo chính vò Boà Taùt Ma Ha,
Theá gian phaùp, töï lìa xa,
Ñöôïc phaùp xuaát theá haèng haø nghìn muoân.
Ba ñôøi Phaät nhieáp thoï luoân,
Boà Ñeà voâ thöôïng coäi nguoàn Nhö Lai !
Phaùp Hueä Boà Taùt ñaïi Boà Taùt,
Luùc baáy giôø tuyeân phaùt lôøi raèng :
Nghe Ngaøi noùi nhöõng khoù khaên,
Toâi thöøa Löïc Phaät khaû naêng giaûi baøy :
1- Ñaïi Boà Taùt hay truï möôøi phaùp
Taâm phoùng daät phöùc taïp, phaûi tinh :
* Moät laø giôùi caám giöõ gìn 90,
* Xa lìa si toái, quang minh Boà Ñeà.
* Ba : laø ngay thaúng bình pheâ,
* Boán tu Thieän phaùp chaúng heà thoái taâm.
* Naêm luoân suy nghó nguyeän thaàm
* Saùu laø chaúng thích guõi gaàn phaøm phu.
* Baûy laø Phöôùc Ñöùc lo tu,
Chaúng maøng quaû baùo phaïm truø theá gian.
* Taùm laø lìa haún hai ñaøng,
Luïc Ñoä Boà Taùt nghieâm trang thöïc haønh.
* Chín laø tu taäp ñieàu laønh,
* Möôøi kheùo quan saùt dieät, sanh chính mình.
2- Laïi Boà Taùt lónh hoäi möôøi Phaùp 91,
115
Ñöôïc chö Phaät dung naïp hyû hoan :
* An Truï : Baát phoùng daät, troøn
* Voâ Sanh Nhaãn truï, khoâng coøn neân, hö.
* An truï caùc phaùp Ñaïi töø,
* Moân Ba La Maät Haïnh dö ñuû ñaày.
* Ñaïi Bi an truï ñeâm ngaøy,
* Phöông tieän quyeàn xaûo nôi naày nôi kia.
* Ñaïi Haïnh an truï khoâng lìa,
* Duõng Maõnh Löïc truï, phaân chia ñeàu baèng.
* An truï Ñaïi nguyeän vónh haèng,
* Trí Hueä quan saùt : Phaùp raèng Hö khoâng.
3- Laïi Boà Taùt ñoàng vaøo Thaäp Ñòa 92
* Phöôùc vaø Trí troøn tròa minh quang,
* Ñaïo Ba La Maät nghieâm trang,
* Trí Hueä saùng suoát chaúng maøng Ngöõ Tha,
* Khoâng lìa Thieän Höõu gaàn xa,
* Thöôøng haønh tinh taán saùng loøa taâm tö.
* Saùu laø Truï Nhö Lai Thaàn Löïc,
* Caùc caên laønh hieän thöïc khoâng thoâi,
* Ñaïi Thöøa laø Phaùp vun boài,
* Phaùp moân caùc Ñòa ñaâu hoaøi ñeán chi.
* Möôøi : ñoàng Theå Taùnh tö nghì,
Ba ñôøi chö Phaät tuøy nghi ñoä ñôøi,
4- Coù Möôøi Phaùp ngôøi vaø chaân chính 93,
Ñeå Boà Taùt thanh tònh thöïc thi :
*,*,* Boá Thí, Nhaãn Nhuïc, Giôùi Trì,
*,*,* Tinh Taán, Thieàn Ñònh aét thì Trí dö ...
* Baûy : Tu haïnh töø khoâng sôû tröôùc,
* Taùm laø taâm ñaït ñöôïc Kim Cang,
* Chín laø roäng ñoä voâ vaøn,
Chuùng sanh voâ löôïng, nhö sang Ñoø, Caàu.
* Möôøi laø thaáy bieát roäng saâu,
Chuùng sanh vaø Phaät Taùnh maàu, lo Tu.
5- Laïi Boà Taùt truï vaøo möôøi Phaùp 94,
116
Neân Ñaïi nguyeän dung naïp troøn ñaày,
* Moät laø nhaøm chaùn khoâng lay,
* Hai laø ñaày ñuû ñeâm ngaøy trang nghieâm.
* Nguyeän löïc thuø thaéng aân trieâm,
* Nghe caùc Phaät Ñoä, ñöôïc nieàm vaõng sanh.
* Taâm naøy muoân kieáp cuõng ñaønh,
* Saùu laø nguyeän troïn töïu thaønh Nhö Lai.
* Baûy laø Truï hoaøi taát caû kieáp,
* Taùm laø Thoï khoå nghieäp sôùm tröa,
* Chín khoâng tham tröôùc vui, öa,
* Möôøi sieâng gìn giöõ Ñaïi Thöøa phaùp moân.
95
6- Ñaïi Boà Taùt, boån nguyeän neàn taûng
Coù möôøi Voâ Taän Taïng hieän ra :
* Moät laø thaáy khaép Phaät Ñaø,
* Toång Trì caùc Phaùp ngoïc ngaø chaúng queân.
* Voâ Taän Taïng : roõ beàn caùc phaùp,
* Ñaïi Töø Bi giaûi giaùp muoân loaøi,
* Caùc moân Tam Muoäi saùng soi,
* Phöôùc Ñöùc roäng lôùn lan hoaøi chuùng sanh
* Trí hueä saâu dieãn raønh muoân phaùp,
* Voâ Taän Taïng baùo naïp thaàn thoâng,
* Truï voâ löôïng kieáp Taïng, troàng
* Voâ bieân theá giôùi vaøo trong Taïng naøy.
Boà Taùt vì ñôøi hay giaùo hoùa
Thôøi töï mình saùng toûa gaàn xa,
Tu taäp taêng tröôûng lôïi tha,
Trang nghieâm Luïc Ñoä Ba La Maät roài.

KINH HOA NGHIEÂM

117
Phaåm Thaêng Daï Ma Thieân Cung, thöù Möôøi Chín 96
Baáy giôø do Thaàn Löïc Phaät hieän,

Möôøi phöông giôùi rung chuyeån dieäu kyø,
Dieâm Phuø 97 vaø Ñaûnh Tu Di,
Ñeàu thaáy Phaät ngöï Töø Bi muoân phaàn.
Chö Boà Taùt thöøa Thaàn Löïc quyù,
Maø dieãn thuyeát giaùo lyù Kinh vaên,
Möôøi phöông hoäi chuùng cho raèng,
Phaät luoân ôû tröôùc thöôøng haèng chuùng ta.
Chaúng rôøi Boà Ñeà coäi vaø Tu Di.
Ngaøi höôùng ñeán Ñieän Ma Ni 98,
Cung Trôøi Ma Daï cöïc kyø nghieâm trang,
Daï Ma Vöông, muoân ngaøn Vöông Töû,
Voïng thaáy Phaät ñeán ngöï Ñieän mình,
Lieàn duøng Thaàn Löïc nghieâm tinh,
Hoùa hieän voâ soá muoân nghìn saéc höông 99.
Roài cuøng nhau cuùng döôøng ñaûnh leã,
Phaïm Thieân Vöông hôùn hôû vui möøng,
Chö Ñaïi Boà Taùt ngôïi xöng,
Kyõ nhaïc hoøa taáu töng böøng Phaùp aâm.
Saép ñaët xong thaønh taâm cung thænh,
Ñöùc Theá Toân ngoài chính Ñieän Toøa,
Phaät ngöï Sö Töû Taïng Hoa,
100
Möôøi phöông theá giôùi saùng loøa suoát xuyeân .
101
Giöõa luùc aáy Thieân Vöông nhôù laïi ,
Nhöõng thieän caên ñaõ maõi vun troàng,
Töø Phaät quaù khöù kieáp khoâng,
Nay thöøa Oai Löïc, saùng loøng noùi ra :
* “Danh xöng Phaät Ñaø” möôøi phöông khaép,
“Ñieän Ma Ni” traøn ngaäp caùt töôøng,
* “Nhö Lai Hyû Muïc” muoân ñöôøng,
“Trang Nghieâm Ñieän” Phaät an khöông nhieàu ñieàu.
118
* “Nhieân Ñaêng Phaät” chieáu ngôøi taát caû,
“Ñieän Thuø Thaéng” Phaät ñaõ ngöï ñaây,
* “Nhö Lai Nhieâu Ích” troøn ñaày,
Phaät “Ñieän Voâ Caáu” muoân loaøi aân trieâm.
* “Nhö Lai Thieän Giaùc” töï tieàm,
“Böûu Höông Ñieän” Phaät laø nieàm vui an.
* “Thaéng Thieân Phaät” saùng soi Phöôùc Trí,
“Ñieän Dieäu Höông” nghóa lyù toät cuøng,
* “Böûu Vöông Phaät” ngöï ung dung,
“Thanh Tònh Ñieän” ñaõ hoøa chung muoân loaøi.
* “Voâ Khöù Nhö Lai” huøng bieän nhaát,
“Ñieän Phoå Nhaõn” quaû thaät xa troâng,
* “Voâ Thaéng Phaät” ñuû Ñöùc Coâng,
“Thieän Nghieâm Ñieän” ñaõ caáy troàng xöa xa.
* “Khoå Haïnh Phaät” coù traûi qua,
“Phoå Nghieâm Ñieän” Phaät ñaêng Toøa ngöï ñaây.
Möôøi phöông theá giôùi vui vaày,
Daï Ma Thieân cuõng ñoâng ñaày hyû hoan.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Daï Ma Cung Keä Taùn, thöù Hai Möôi
102
Baáy giôø thaàn löïc Phaät dieãn ñaït ,
Möôøi phöông coù Boà Taùt hieän ra,
Moãi vò ñeàu coù Böûu Toøa,
Vi traàn Phaät saùt xa gaàn raát ñoâng.
Möôøi vò Boà Taùt ñoàng thöa noùi,
Möôøi theá giôùi cuõng voäi theo sau,
Chö Phaät hoä nieäm beàn laâu,
Phaät vaø Boà Taùt baét ñaàu quang laâm.
119
1- Baáy giôø, Coâng Ñöùc Laâm Boà Taùt,
Thöøa oai löïc quaùn saùt möôøi phang :
Phaät thöôøng phoùng ñaïi minh quang
Caùc nôi taêm toái roõ raøng hieän ra,
Thieân - Nhôn - Toân, ñaõ nhìn thaáy ñöôïc,
Thoâng ñaït nhau heát chöôùng laïi qua,
Phaân thaân coâng ñöùc bao la,
Vaøo trong phaùp giôùi, khoâng laø döøng, ñi ...
2- Hueä Laâm Boà Taùt thöøa uy löïc,
Quaùn möôøi phöông : ra söùc thöa raèng :
Phaät Ñaø ! Vöôït haún khoù khaên,
Tu traêm ngaøn kieáp, chöa baèng ñöôïc ñaâu ?
Neáu ai ñöôïc saâu trong Luïc Ñoä,
Haïnh Boà Ñeà kieân coá gaàn xa,
Cuùng döôøng voâ löôïng Phaät Ñaø,
Seõ ñöôïc coâng ñöùc haèng haø ñieåm toâ.
3- Thaéng Laâm Ñaïi Boà Taùt thöøa löïc,
Quaùn möôøi phöông : moät möïc ngoân töø :
Ví nhö Maïnh Haï thaùng Tö,
Trôøi quang maây taïnh an cö Haï Tröôøng 103.
Caùc phaùp khoâng ñöôøng : lui vaø tôùi,
Voán voâ sanh phaùp môùi dieät laàn,
Neân khoâng Töï Taùnh : sô, thaân,
Phaûi bieát nhö vaäy bieät phaân chaën ngöøa ...
4- Voâ UÙy Laâm - thöøa oai löïc Phaät,
Quaùn möôøi phöông thaønh thaät ñoåi trao.
Nhö Lai Thaân roäng lôùn sao ?
Böûu toøa chaúng khoûi, hieän vaøo muoân nôi !
Ai nghe Phaùp khôûi loøng cung kính,
Roài tin öa gìn giöõ thoï trì,
Ba ñöôøng aùc ñaïo bieät ly,
Vaø nhöõng khoå naïn saàu bi ngaên ngöøa.
5- Taøm Quyù Laâm thöøa oai löïc Phaät
Quaùn möôøi phöông caát tieáng thöa qua :
120
Ai nghe Phaùp Phaät : saâu xa,
Hy höõu, töï taïi - sao maø saùnh so !
Cuõng vì : khoâng coù töø Voâ Trí,
Maø sanh ra Hueä Trí xa xaêm,
Theá gian khoâng coù toái taêm,
Laøm sao coù theå sanh taâm Phaät Ñaø ?
Ñöôïc ví nhö : saéc vaø phi saéc,
Töôùng, Voâ Töôùng hai maët moät loøng,
Nieát Baøn, Sanh Töû song song
Trí vaø Voâ Trí chaúng ñoàng thôøi ñaâu.
Nhö Theá Giôùi ban ñaàu thaønh laäp,
Khoâng coù töôùng Hoaïi saäp gaàn beân,
Sô Taâm Boà Taùt laøm neàn,
Haäu Taâm Boà Taùt vöõng beàn : Quaû, Nhaân ...
Ví nhö nhöõng : Thöùc Thaân nhaän bieát,
Chuùng ñeàu rieâng, phaân bieät taùch ra,
Trí vaø Voâ Trí vaäy maø,
Khoâng bao giôø chòu thuaän hoøa döôùi treân.
Thuoác A Giaø Ñaø beänh ñoäc döùt,
Coù trí roài tænh thöùc gaàn xa,
Nhö Lai, ai saùnh baèng maø,
Cho neân khoù gaëp Phaät Ñaø saùng soi.
6- Tinh Taán Laâm thöøa oai löïc Phaät,
Quaùn möôøi phöông : thöa thaät ngaén daøi,
Muoân phaùp khoâng coù bieät sai,
Duøng trí hueä Phaät mieät maøi tìm ra.
Ví nhö vaøng vaø maøu vaøng haún,
Phaùp vaø phi phaùp - chaúng khaùc xa,
Chuùng sanh phi chuùng sanh maø,
Phaùp Taùnh chaúng coù, vì laø taïm nöông.
Vò lai naøo coù töôùng quaù khöù,
Cuõng nhö vaäy Phaùp giöõ Töôùng ñaâu,
Nhö töôùng : sanh soáng, dieät raàu,
Töï Taùnh khoâng coù, sao laâu ôû ñôøi !
121
Nieát Baøn, Khoâng : bôûi thôøi gian coù,
Caùc Phaùp phaân : naày, noï khaùc sai,
Nhö nöông vaät bò ñeám hoaøi,
Coù caùi hay ñeám, taùnh naøy voán khoâng.
Nhö toaùn soá coäng moät maõi maõi,
Thaønh voâ löôïng troïng ñaïi haèng sa,
Pheùp ñeám, khoâng theå Taùnh maø,
Vì Trí neân Phaùp sanh ra khaùc thöôøng.
Nhö Kieáp Hoûa thöông taâm traàn theá,
Hö khoâng naøo ! taøn pheá toån hao,
Phaät Trí cuõng vaäy khaùc naøo,
Hö khoâng laøm Töôùng, deã vaøo ra voâ ...
7- Löïc Laâm Ñaïi Boà Taùt thöøa söùc,
Quaùn möôøi phöông : thaønh thöïc nhöõng lôøi,
Chuùng Sanh Giôùi - ôû ba nôi,
Ba thôøi trong nguõ uaån ngôøi hieän ra,
Nghieäp laø goác cuûa uaån maø,
Taâm laø goác nghieäp, cuõng laø giaû luoân
Theá gian cuõng vaäy chaúng laøm,
Cuõng chaúng phaûi caùi khaùc laøm, hay sanh.
Maø noù ñöôïc coù töø : Thaønh,
Cho ñeán Truï, Hoaïi, Khoâng - ranh giôùi loøng.
Theá gian : Thaønh, Truï, Hoaïi, Khoâng,
Ngöôøi maø roõ thaáu suoát thoâng chu kyø.
Chuùng sanh - Phaät phaùp gioáng y,
Töï Taùnh naøo coù ? Chæ vì bieät phaân.
Bieát ñöôïc caùc phaùp trong ngaàn,
Laø heát ñieân ñaûo, muoân phaàn vui an.
8- Haïnh Laâm Boà Taùt thöøa oai,
Möôøi phöông quan saùt hoaèng khai nghìn truøng.
Ví nhö Ñòa Chuûng möôøi phöông coõi,
Töï Taùnh khoâng - len loûi khaép nôi,
Phaät Thaân cuõng vaäy - muoân trôøi,
Töôùng, Saéc sai khaùc, di dôøi choã khoâng.
122
Teân chuùng sanh do loøng coøn nghieäp,
Ñöôïc caùc nghieäp môùi hieäp chuùng sanh,
Cöù nöông hình saéc : ñoû, xanh,
Chuùng ñaâu hình saéc, maø thaønh boån caên.
Cuõng nhö vaäy : Thaân chaúng phaûi Phaät,
Phaùp laøm Thaân : bí maät hieän ra,
Ñöôïc thaáy Phaùp Taùnh Phaät Ñaø,
Heát thaûy Phaät Phaùp : aáy laø Minh Quang.
9- Giaùc Laâm Boà Taùt thöøa oai löïc
Quaùn möôøi phöông thaønh thöïc ngoïn ngaønh :
Ví nhö hoïa só veõ tranh,
Phaân chia maøu saéc : ñoû, xanh hoøa haøi.
Voïng hö ñeå laáy töôùng sai,
Ñaïi chuûng cuõng vaäy, khoâng ngoaøi saéc, khoâng.
Hoïa só töï taâm, loøng chaúng bieát,
Maø do taâm : veõ vieát trình baøy,
Phaùp Taùnh, cuõng vaäy xöa nay,
Muoân hình vaïn traïng ñoåi thay cöïc kyø.
Nhaø hoïa só thöù gì cuõng veõ,
Nguõ uaån töø taâm ñeû, Phaùp ra,
Phaät - Taâm - Sanh chuùng : laø ba,
Theå Taùnh Voâ Taän - Phaät Ñaø töø ñaây.
104
“Ngöôøi naøo muoán bieát Phaùp naày ,
Cuûa ba ñôøi Phaät phuùt giaây hieän tieàn,
Neân quaùn phaùp giôùi Taùnh, lieàn
Ñeàu do Taâm taïo, suoát xuyeân trong ngoaøi”.
10- Trí Laâm Boà Taùt thöøa oai löïc,
Quaùn möôøi phöông : giuùp söùc noùi naêng :
Sôû Thuû - Sôû Kieán - Sôû Vaên,
Nghe vaø Laáy, Thaáy - sao baèng Nhöùt Taâm.
Ai kieám taàm : Höõu Löôïng - Voâ Löôïng,
Khoâng baøo giôø laáy möôïn caû hai,
Chaúng neân noùi, maø noùi sai,
Töï mình khi doái, laøm hoaøi chaúng xong.
123
Muoán khen Phaät voâ song Dieäu Saéc,
Voâ soá kieáp keå nhaéc heát ñaâu ?
Ví nhö Nhö YÙ Ngoïc Chaâu,
Chaúng maøu, maø hieän muoân maøu saùng xa.
Ngöôøi naøo noùi thaáy Phaät Ñaø,
Caàu xin van vaùi aâm ba moãi ngaøy,
Ngöôøi naày Taø Ñaïo saâu daøy,
Khoâng bao giôø thaáy Phaät hay Taâm gì ?
Boà Ñeà khoâng ñeán khoâng ñi,
Phaân bieät lìa heát - khoâng chi coù maø.
Laøm sao ôû ñoù gaàn xa ?
Coøn noùi thaáy ñöôïc - thaät laø buoàn chaêng !
Phaät thì khoâng Phaùp noùi naêng,
Roài theo taâm nghó cho raèng : coù, khoâng ...

PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Phaåm Tònh Haïnh thöù Möôøi Moät, Kinh Haùn boä laø quyeån thöù 14.
2- Caâu : “Ñeå thaân, mieäng, yù traùnh bao loãi laàm”. Theo y Kinh vaên : 1- Boà Taùt
laøm theá naøo Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp ñöôïc khoâng loãi laàm; 2- Thaân, Ngöõ, YÙ
ba nghieäp ñöôïc chaúng toån hoaïi; 3- Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp khoâng theå bò
toån hoaïi; 4- Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp ñöôïc baát thoái chuyeån; 5- Thaân, Ngöõ, YÙ
ba nghieäp ñöôïc chaúng dao ñoäng; 6- Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp ñöôïc thuø
thaéng; 7- Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp ñöôïc thanh tònh; 8- Thaân, Ngöõ, YÙ ba
nghieäp ñöôïc voâ nhieãm; 9- Thaân, Ngöõ, YÙ ba nghieäp ñöôïc trí daãn ñaïo sö;
3- Theo y Kinh vaên : 1- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc sanh xöù ñaày ñuû; 2- Boà Taùt
laøm theá naøo ñöôïc chuûng toäc ñaày ñuû; 3- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc gia theá
ñaày ñuû; 4- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc saéc thaân ñaày ñuû; 5- Boà Taùt laøm theá naøo
ñöôïc töôùng maïo ñaày ñuû; 6- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Nieäm ñaày ñuû; 7- Boà
Taùt laøm theá naøo ñöôïc Hueä ñaày ñuû; 8- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Haïnh ñaày
ñuû; 9- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Voâ uùy ñaày ñuû; 10- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc
Giaùc ngoä ñaày ñuû. Ñaây laø Thaäp Xöù.
124
4, 5- Theo y Kinh vaên : Thaäp Hueä goàm coù möôøi : 1- Boà Taùt laøm theá naøo
ñöôïc Thaéng Hueä; 2- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Ñeä Nhöùt Hueä; 3- Boà Taùt laøm
theá naøo ñöôïc Toái Thöôïng Hueä; 4- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Toái Thaéng Hueä;
5- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Voâ Löôïng Hueä; 6- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Voâ
Soá Hueä; 7- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Baát tö nghì Hueä; 8- Boà Taùt laøm theá naøo
ñöôïc voâ giöõ Ñaúng Hueä; 9- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc baát khaû löôïng Hueä; 10-
Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc baát khaû thuyeát Hueä.
6- Theo y Kinh vaên : Thieän xaûo hay laø Thaäp thieän xaûo : 1- Boà Taùt laøm theá
naøo ñöôïc Uaån Thieän xaûo; 2- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Xöù Thieän xaûo; 3- Boà
Taùt laøm theá naøo ñöôïc Giôùi Thieän xaûo; 4- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Duyeân
khôûi Thieän xaûo; 5- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Duïc giôùi Thieän xaûo; 6- Boà Taùt
laøm theá naøo ñöôïc Saéc giôùi Thieän xaûo; 7- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Voâ saéc
giôùi Thieän xaûo; 8- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Quaù khöù Thieän xaûo; 9- Boà Taùt
laøm theá naøo ñöôïc Vò lai Thieän xaûo; 10- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Hieän taïi
Thieän xaûo.
7- Theo y Kinh vaên : goàm coù Thaäp Löïc : 1- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Nhôn
Löïc; 2- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Duyeân Löïc; 3- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc
Duïc Löïc; 4- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Phöông Tieän Löïc; 5- Boà Taùt laøm theá
naøo ñöôïc Sôû Duyeân Löïc; 6- Boà taùt Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Caên Löïc; 7- Boà
Taùt laøm theá naøo ñöôïc Quan Saùt Löïc; 8- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Xa Ma Tha
Löïc; 9- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Tyø Baùt Xaù Na Löïc; 10- Boà Taùt laøm theá naøo
ñöôïc Tö Duy Löïc.
8- Theo y Kinh vaên : Ba La Maät goàm coù möôøi. Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc
Vieân Maõn; 1- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc ñaøn Ba La Maät; 2- Boà Taùt laøm theá
naøo ñöôïc Thí Ba La Maät; 3- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Saèn Ñeà Ba La Maät; 4-
Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Tyø Leâ Gia Ba La Maät; 5- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc
Thieàn Na Ba La Maät; 6- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Baùt Nhaõ Ba La Maät; 7- Boà
Taùt laøm theá naøo ñöôïc Töø; 8- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Bi; 9- Boà Taùt laøm theá
naøo ñöôïc Hyû; 10- Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc Xaû Ba La Maät.
9- Theo y Kinh vaên : Giaùc phaàn goàm coù 10 : 1- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu
taäp Nieäm Giaùc Phaàn; 2- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Traïch Phaùp Giaùc
Phaàn; 3- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Tinh Taán Giaùc Phaàn; 4- Boà Taùt
laøm theá naøo kheùo tu taäp Hyû Giaùc Phaàn; 5- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp
Khinh An Giaùc Phaàn; 6- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Ñònh Giaùc Phaàn; 7-
Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Xaû Giaùc Phaàn; 8- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo
tu taäp Khoâng Giaùc Phaàn; 9- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Voâ Töôùng Giaùc
Phaàn; 10- Boà Taùt laøm theá naøo kheùo tu taäp Voâ Nguyeän Giaùc Phaàn.
10- Theo y Kinh vaên : Thaäp Vöông goàm coù 10 : 1- Boà Taùt laøm theá naøo
thöôøng ñöôïc Söï thuû hoä cung kính cuùng döôøng cuûa : 1- Thieân Vöông; 2-
Long Vöông; 3- Daï Xoa Vöông; 4- Caøn Thaùt Baø Vöông; 5- A Tu La Vöông; 6-
Ca Laâu La Vöông; 7- Khaån Na La Vöông; 8- Ma Haàu La Giaø Vöông; 9- Nhôn
Vöông; 10- Phaïm Vöông.
125
11- Theo y Kinh vaên : Boà Taùt laøm theá naøo ñöôïc 10 Trí Löïc : 1- Xöù phi xöù trí
löïc; 2- Quaù vò hieän taïi nghieäp baùo trí löïc; 3- Caên thaéng lieät trí löïc; 4- Chuûng
chuûng giaûi trí löïc; 5- Nhöùt thieát chí xöù ñaïo trí löïc; 6- Thieàn giaûi thoaùt tam
muoäi nhieãm tònh trí löïc; 7- Chuûng chuûng giôùi trí löïc; 8- Tuùc truï nieäm trí
löïc; 9- Voâ chöôùng ngaïi thieân nhaõn trí löïc; 10- Ñoaïn chö taäp trí löïc.
12- Theo y Kinh vaên : Thaäp Ñaïi goàm coù 10 : 1- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà
Taùt theá naøo laø Ñeä Nhöùt; 2- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø
Lôùn; 3- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø Thaéng; 4- Ñoái vôùi taát
caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø Toái thaéng; 5- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh,
Boà Taùt theá naøo laø Dieäu; 6- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø Cöïc
dieäu; 7- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø Thöôïng; 8- Ñoái vôùi taát
caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø Voâ thöôïng; 9- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh,
Boà Taùt theá naøo laø Voâ ñaúng; 10- Ñoái vôùi taát caû chuùng sanh, Boà Taùt theá naøo laø
Voâ ñaúng ñaúng.
13- Theo y Kinh vaên : Thaäp Sôû goàm coù 10 : 1- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø
nhöõng choã y töïa; 2- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø choã cöùu ñoä; 3- Boà Taùt theá
naøo ñöôïc mình laø choã veà; 4- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø choã ñeán; 5- Boà
Taùt theá naøo ñöôïc mình laø choã ñuoác; 6- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø aùnh
saùng; 7- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø choã soi; 8- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình
laø daãn ñaïo; 9- Boà Taùt theá naøo ñöôïc mình laø thaéng ñaïo; 10- Boà Taùt theá naøo
ñöôïc mình laø choã phoå ñaïo cho taát caû chuùng sanh.
14- Theo y Kinh vaên : Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt baûo Trí Thuû Boà Taùt : “Laønh
thay Phaät töû ! Nay Ngaøi vì muoán nhieàu lôïi ích, nhieàu an oån, thöông xoùt theá
gian, lôïi laïc thieân nhôn maø hoûi nhöõng nghóa nhö vaäy; Neáu Boà Taùt kheùo
duïng taâm thôøi ñöôïc taát caû coâng ñöùc thaéng dieäu, ñeàu coù theå thoâng ñaït ñuùng
caùc phaùp töôùng, döùt taát caû ñieàu aùc, ñaày ñuû taát caû ñieàu laønh, seõ ñöôïc hình
saéc ñeä nhaát nhö Phoå Hieàn, ñaày ñuû taát caû haïnh nguyeän, vôùi taát caû phaùp ñeàu
ñöôïc töï taïi, seõ laø ñaïo sö thöù hai cuûa chuùng sanh”.
15- Moät traêm boán moát nguyeän raèng : Neáu Boà Taùt thanh tònh trong moãi
haïnh nguyeän thôøi ñöôïc taát caû thaéng dieäu Coâng Ñöùc - Ñaây cuõng laø 141 oai
nghi teá haïnh cuûa ngöôøi xuaát gia tu haønh trong luùc ñi, ñöùng, ngoài, naèm. ÔÛ
ñaây xin neâu moät vaøi ñieàu cuøng nhau thaáy roõ : Ñieàu 1 : Boà Taùt ôû nhaø neân
nguyeän chuùng sanh bieát nhaø Taùnh khoâng khoûi söï böùt ngaët; Ñieàu 2 : Hieáu
thôø cha meï neân nguyeän chuùng sanh kính thôø chö Phaät hoä döôõng taát caû;
Ñieàu 3 : Vôï con hoäi hoïp neân nguyeän chuùng sanh oan thaân bình ñaúng lìa
haún tham tröôùc; Ñieàu 4 : Neáu ñöôïc nguõ duïc (taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy) neân
nguyeän chuùng sanh nhoå muõi teân duïc roát raùo an oån; Ñieàu 5 : Thaáy ngöôøi
xinh ñeïp neân nguyeän chuùng sanh vôùi Phaät Boà Taùt thöôøng kính thöôøng tin;
Ñieàu 6 : Thaáy ngöôøi xaáu xí neân nguyeän chuùng sanh vôùi ñieàu baát thieän
chaúng öa chaúng thích v.v...
16- Theo y Kinh vaên : Neáu chö Boà Taùt duïng taâm nhö vaäy thôøi ñöôïc taát caû
Coâng ñöùc thaéng dieäu. Taát caû theá gian : Chö Thieân, Ma, Phaïm, Sa Moân, Baø
126
La Moân, Caøn Thaùt Baø, A Tu La v.v... nhaãn ñeán taát caû Thanh Vaên, Duyeân
Giaùc khoâng theå laøm lay ñoäng ñöôïc.
17- Theo y Kinh vaên : Laønh thay xin Ngaøi loùng nghe ñaây, nhöõng coâng ñöùc
ñoù chaúng löôøng ñöôïc, nay toâi tuøy söùc noùi ít phaàn, nhö moät gioït nöôùc trong
bieån lôùn, ví nhö chön chim vaïch khoâng gian, vaø nhö haït buïi treân ñaïi ñòa.
18- Ñeán ñoaïn Coâng Ñöùc, theo Haùn boä laø quyeån thöù 15.
19- Theo Haùn boä laø quyeån thöù 16.
20- Ñieän teân laø Dieäu Thaéng do Thích Ñeà Hoaøn Nhôn laø vò Thieân Ñeá Giaùo
chuû, coøn goïi laø Ñeá Thích Thieân, vò Ñeá Thích naøy luùc Thaùi töû Taát Ñaït Ña
vöøa ra ñôøi, Ngaøi ñaõ coù maët ñeå xem töôùng cho Thaùi töû (töùc laø Phaät Thích Ca
Maâu Ni sau naøy), xem xong Ngaøi khoùc töùc töôûi buoàn cho thaân phaän cuûa
mình, vì tuoåi ñaõ cao söùc yeáu khoâng coøn coù cô hoäi ñeå tu taäp theo giaùo phaùp
cuûa Thaùi töû maø sau naøy Ngaøi seõ laøm Phaät taïi coõi Ta Baø naøy. Neân coù caâu
raèng : “Phaät taïi theá thôøi ngaõ traàm luaân, Kim ñaéc nhôn thaân Phaät dieät ñoä,
AÙo naõo töï thaân ña nghieäp chöôùng, Baát kieán Nhö Lai Kim saéc thaân”. Nghóa
laø : Phaät coøn, con maõi ñi xa, Nay con veà laïi Phaät qua Nieát Baøn, Buoàn nhieàu
nghieäp chöôùng traàn gian, Khoâng nhìn thaáy Phaät muoân ngaøn khoå ñau ...
(Thích Giaùc Haïnh taïm dòch). Qua söï tích vaø baøi keä naøy, chuùng ta thaáy
theâm raèng : Coõi trôøi Ñao Lôïi maø vò Ñeá Thích laøm giaùo chuû, tuy raèng tuoåi
thoï coù daøi hôn coõi chuùng ta ñaây, nhöng hoï vaãn coøn chòu trong söï sanh töû
luaân hoài.
21- Möôøi ngaøn thaát baûo : nghóa laø baûy thöù quyù ñeàu coù möôøi ngaøn : 1- Löu
ly; 2- San hoâ; 3- Hoå phaùch; 4- Xa cöø; 5- Maõ naõo; 6- Traân Chaâu; 7- Kim ngaân.
22- Goàm coù möôøi ngaøn Phaïm Vöông; Möôøi ngaøn Thieân Töû, ñöùng haàu Phaät
ñeán sau tröôùc.
23- Theo y Kinh vaên : Thieân Ñeá chaép tay, cuùi mình cung kính nghinh tieáp
Ñöùc Phaät maø baïch raèng : Laønh thay Ñöùc Theá Toân ! Laønh thay Ñöùc Thieän
Theä! Laønh thay Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Cuùng chaùnh Ñaúng Giaùc ! Xin Phaät xoùt
thöông vaøo Ñieän naày ! Ñöùc Phaät nhaän lôøi vaøo Ñieän Dieäu Thaéng, trong taát
caû theá giôùi ôû möôøi phöông ñeàu ñoàng nhö vaäy caû.
23,24- Phaät raèng töø thuôû ban sô, coù möôøi Ñöùc Phaät ñaõ veà coõi ñaây. YÙ naøy
Phaät ñaõ khaúng ñònh raèng : Ñaõ laø moät chuùng sanh thì ñeàu coù Phaät taùnh, moãi
Phaät taùnh aáy ñeàu coù 10 danh hieäu : 1- Nhö Lai; 2- ÖÙng Cuùng; 3- Chaùnh Bieán
Tri; 4- Minh Haïnh Tuùc; 5- Thieän Theä; 6- Theá Gian Giaûi; 7- Voâ Thöôïng Só; 8-
Ñieàu Ngöï; 9- Thieân Nhôn Sö; 10- Phaät Theá Toân. Coøn yù thöù hai Phaät muoán
noùi : Töø thôøi Phaät Khoâng Vöông (vaøo tieàn kieáp Phaät Thích Ca vaø A Nan tu
hoïc, coõi trôøi Ñao Lôïi naøy ñaõ coù möôøi vò Phaät quaù khöù aáy laø :
25,26- ... 1- Ca Dieáp Phaät, ñuû ñaïi bi; 2- Caâu Na Haøm Maâu Ni Phaät, thaáy voâ
ngaïi; 3- Caâu Löu Toân Phaät, nhö nuùi vaøng; 4- Tyø Xaù Phuø Phaät, saïch ba hoaëc
(kieán hoaëc, tö hoaëc vaø si hoaëc : thaønh ra Tam laäu : Duïc laäu, Höõu laäu vaø Voâ
minh laäu); 5- Thi Khí Phaät, lìa phaân bieät; 6- Tyø Baø Thi Phaät, nhö traêng
127
troøn; 7- Phaát Sa Phaät, ñaëng ñeä nhaát nghóa; 8- Ñeà Xaù Phaät, bieän taøi voâ ngaïi;
9- Ba Ñaàu Ma Phaät, tònh voâ caáu; 10- Nhieân Ñaêng Coå Phaät, quang minh lôùn -
Nhaân ñaây cuõng xin noùi roõ veà coõi trôøi Ñao Lôïi : baø Ma Da phu nhôn, laø sanh
maãu cuûa Thaùi töû Taát Ñaït Ña, 7 ngaøy sau khi haï sanh Thaùi töû, baø boû thaân
ngöôøi sanh leân coõi trôøi Ñao Lôïi. Baáy giôø Phaät Thích Ca Maâu Ni (töùc laø Taát
Ñaït Ña Thaùi töû) saép nhaäp dieät, Ngaøi ngöï leân ñoù noùi phaùp (cuõng gioáng nhö
10 vò Phaät quaù khöù ñaõ ngöï ñeán treân aáy) tröôùc laø ñeå ñaùp ôn sanh thaønh, sau
nhôn ñoù maø giaùo hoùa haøng Chö Thieân, cuøng Long Thaàn baùt boä vaø caû thaûy
Thaùnh phaøm.
27- “Phaät hieän toaøn thaân ñeán cung ñieän” theo y Kinh vaên : Trong nhöõng
caùt töôøng raát voâ thöôïng, Phaät aáy töøng ñeán cung ñieän naày, theá neân choán aáy
raát caùt töôøng.
28- Töø ñoaïn : Baáy giôø ... ñeán nghe Kinh. Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø, do
thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät, töø ngoaøi traêm Phaät saùt vi traàn soá quoác ñoä, möôøi
phöông ñeàu coù moät Ñaïi Boà Taùt, moãi vò ñeàu cuøng moät Phaät saùt vi traàn soá Boà
Taùt ñoàng vaân taäp ñeán.
29- Möôøi Boà Taùt coù teân laø : 1- Phaùp Hueä Boà Taùt; 2- Nhöùt Thieát Hueä Boà Taùt;
3- Thaéng Hueä Boà Taùt; 4- Coâng Ñöùc Hueä Boà Taùt; 5- Trí Hueä Boà Taùt; 6- Chôn
Thieät Hueä Boà Taùt; 7- Voâ Thöôïng Hueä Boà Taùt; 8- Kieân Coá Hueä Boà Taùt; 9-
Tinh Taán Hueä Boà Taùt; 10- Thieän Hueä Boà Taùt.
30- Theo y Kinh vaên : Chö Boà Taùt naøy ñeán ñaûnh leã Chôn Phaät, roài tuøy
phöông ñeán, ñeàu rieâng hoùa hieän toøa Sö töû Tyø Loâ Giaù Na Taïng maø ngoài kieát
giaø treân ñoù.
31- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù Ñöùc Theá Toân, töø nôi caùc ngoùn cuûa hai chön
phoùng traêm ngaøn öùc quang minh maøu ñeïp chieáu khaép trong cung cuûa Ñeá
Thích ôû möôøi phöông theá giôùi, Phaät vaø ñaïi chuùng ñeàu hieån hieän caû.
32- Tu Di Vöông laø : Ñaûnh nuùi Tu Di Vöông; Ñieän ñaøi : laø Ñieän Dieäu Thaéng
cuûa Ñeá Thích Thieân; Dieâm Phuø : laø Dieâm Phuø Ñeà cuõng laø coõi Ta Baø chuùng
ta ñang ôû ñaây; Cuøng vôùi möôøi phöông : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Ñoâng Nam,
Taây Nam, Ñoâng Baéc, Taây Baéc, Thöôïng vaø Haï phöông ñeàu cuøng moät thôøi
gian aáy thaáy Phaät ngoài kieát giaø Ñaïi ñònh (ngoài tö theá Hoa Sen nôû). Ñeå noùi
roõ theâm, theo tinh thaàn Kinh Hoa Nghieâm ñaây laø “Nhö Lai Töï Taïi Löïc”,
theo trong Kinh : “Taát caû Dieâm Ñeà, ñeàu noùi Phaät taïi ñaáy, chuùng ta nay thaáy
Phaät, Truï nôi ñaûnh Tu Di, Thaäp phöông cuõng nhö vaäy, Nhö Lai töï taïi löïc,
Phaät duøng nhieàu thaân hình, Du haønh khaép theá gian, Phaùp giôùi khoâng
chöôùng ngaïi, Khoâng ai traéc löôïng ñöôïc, Hueä quang ñeàu chieáu khaép, Ñôøi toái
ñeàu tröø dieät, Taát caû khoâng saùnh baèng, Theá naøo löôøng bieát ñöôïc.
33- Theo y Kinh vaên : Giaû söû traêm ngaøn kieáp, thöôøng thaáy ñöùc Nhö Lai,
chaúng y chôn thaät nghóa, maø quaùn ñaáng cöùu theá, ngöôøi naøy chaáp laáy töôùng,
theâm lôùn löôùi meâ laàm, giam troùi nguïc sanh töû, ñui muø chaúng thaáy Phaät. Xin
baøn theâm ñoaïn Kinh naøy coù theå khoâng ngoaøi Töù Y (boán ñieàu ñeå nöông töïa,
khi Phaät dieät ñoä roài) : 1- Y phaùp baát y nhôn. “Nghóa laø y theo giaùo phaùp
128
Phaät maø tu haønh, khoâng haún y vaøo ngöôøi thöïc haønh giaùo phaùp Phaät, vì e
raèng coøn nhieàu ñieàu sai laàm; 2- Y nghóa baát y ngöõ. “Y theo nghóa lyù saùng toû,
khoâng y theo tieáng noùi hay dôû”. 3- Y lieãu nghóa, baát y baát lieãu nghóa.
“Nghóa laø : neân y theo lieãu nghóa, vì nghóa lyù thì saùng toû, söï thaät laø nhö vaäy
vaø ñem ra thöïc haønh thì hieäu quaû roõ raøng, khoâng moät ai coù theå choái caõi
ñöôïc - Coøn veà baát y baát lieãu nghóa : laø khoâng y theo khi chöa coù saùng toû
nghóa lyù laém, coù theå ta bò sai laàm; 4- Y trí baát y thöùc: nghóa laø : Trí laø khoân,
traùi vôùi chöõ ngu, hieåu thaáu söï lyù, taøi gioûi kheùo leùo cuõng goïi laø trí; Coøn veá
Thöùc : laø bieát, phaân bieät, thaáy maø nhaän bieát ñöôïc. Theo Duy Thöùc Hoïc,
ngöôøi muoán coù keát quaû cao trong söï tu taäp thì neân chuyeån Thöùc thaønh Trí
: nhö luïc thöùc : Nhaõn thöùc, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù thöùc chuyeån leân laø
“Thaønh Sôû Taùc Trí”. Thaát thöùc laø A Laïi Da Thöùc cuõng laø thöùc thöù baûy
chuyeån leân thaønh “Dieäu Quan Saùt Trí”. Ñeä baùt thöùc laø Maït Na Thöùc cuõng
laø thöùc thöù taùm chuyeån leân thaønh “Ñaïi Vieân Caûnh Trí”.
34- “Phaät thì lìa ba thôøi, möôïn truù”. Ba thôøi laø : 1- Quaù khöù : laø ñaõ qua roài;
2- Hieän taïi : hieän dieän ñöông xaûy ra ñaây; 3- Vò lai : laø chöa coù ñeán. Phaät thì
lìa haún ba thôøi khaéc treân, coøn chuùng sanh thì traùi laïi : nuoái tieác quaù khöù,
queân maát hieän taïi vaø mô öôùc töông lai.
35- “Caùc töôùng ñeàu ñaày ñuû nghieâm trang”. Ñöùc Phaät thì coù ñuû 80 veû ñeïp vaø
32 töôùng toát raát laø nghieâm trang. Coù dòp xin noùi chi tieát.
36- “Truï, Voâ sôû truï vöõng vaøng”. Theo y Kinh vaên : Truï nôi voâ sôû truï. Nghóa
laø truï vaøo nôi khoâng choã ñeå truï ñaây môùi laø thaät truï. Chuùng sanh thì traùi laïi
truï vaøo nôi coù choã truï môùi ñöôïc neân coøn chuùng sanh, coøn sanh ñau khoå,
coøn sanh töû luaân hoài. Ñeä luïc Toå Hueä Naêng trong “Phaùp Baûo Ñaøn Kinh” noùi
raèng : Öng voâ sôû truï, nhi sanh kyø taâm : ñöôïc nôi voâ sôû truï, taâm Phaät hieän
baøy.
37- “Cuøng khaép baát ñoäng roõ raøng Nhö Lai”, nghóa laø : Cuøng khaép taát caû maø
chaúng ñoäng. Phaät thì nghieâm trang thanh tònh, chuùng sanh thì ít söï trang
nghieâm maø laïi bò ñoäng - neân coù caâu : “Nhaäp laâm baát ñoäng thaûo, nhaäp thuûy
baát laäp ba”. Nghóa laø: Vaøo röøng khoâng ñoäng coû caây, xuoáng nöôùc chaúng dôïn
soùng naày boït kia.
38- “Thaéng Hueä Boà Taùt thöøa oai, möôøi phöông quan saùt roäng daøi saùnh so”.
Theo y Kinh vaên : Thaéng Hueä Boà Taùt thöøa oai löïc cuûa Phaät, quan saùt khaép
möôøi phöông roài noùi keä.
39- Theo y Kinh vaên : Nhö Lai ñaïi trí hueä, hy höõu khoâng saùnh baèng, taát caû
nhöõng theá gian, tö duy chaúng ñeán ñöôïc.
40- “Ví nhö kho baùu naèm trong toái, khoâng aùnh ñeøn soi roïi thaáy gì ?”. Kho
baùu naèm trong toái, ôû ñaây ñöôïc chæ cho moãi chuùng sanh ñeàu coù Phaät Taùnh
(Taùnh laøm ñöôïc Phaät); khoâng aùnh ñeøn soi roïi, ôû ñaây ñöôïc chæ cho khoâng
chòu khoù khoå tu taäp, tieáp nhaän giaùo phaùp cuûa Phaät Ñaø, bò traàn hoaëc loâi
keùo, thaønh thöû coù cuûa quyù (Phaät Taùnh) maø khoâng söû duïng hoaëc thaáy ñöôïc
(laøm Phaät).
129
41- “Phaùp khoâng ngöôøi noùi, cheùp, ghi; Trí hueä tuy coù maáy khi bieát maø”.
Trong Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, phaåm Thoï hoïc voâ hoïc nhôn kyù, thöù 9 noùi
raèng: ngoaïi tröø A Nan vaø oâng La Haàu La, coøn 8.000 ngöôøi khaùc phaûi tinh
taán tu hoïc môùi ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh. Vì 2 oâng kia ñaõ tu hoïc
nhieàu ñôøi nhieàu kieáp roài, nay chæ caàn gôïi laïi laø nhôù heát thaûy. Vì vaäy Phaùp
Phaät khoâng ngöôøi noùi hay truyeàn baù roäng raõi ra, thì chuùng sanh tuy coù tri
thöùc, kieán thöùc hay trí hueä cuõng khoù maø thaâm nhaäp.
42- “Phaùp khoâng thaät, meâ laàm caát giöõ; Neân phaøm phu sanh töû luaân hoài”.
Theo y Kinh vaên : Caùc phaùp khoâng chôn thaät, voïng chaáp laø chôn thaät, cho
neân caùc phaøm phu, luaân hoài nguïc sanh töû.
43- Theo y Kinh vaên : Nôi ngoân töø thuyeát phaùp, tieåu trí voïng phaân bieät, vì
theá sanh chöôùng ngaïi, chaúng roõ ñöôïc töï taâm.
44- Theo y Kinh vaên : Phaùp taùnh voán thanh tònh, voâ töôùng nhö hö khoâng,
taát caû khoâng naêng thuyeát, ngöôøi trí quaùn nhö vaäy.
45- Theo y Kinh vaên : Xa lìa nôi Phaùp Töôûng, chaúng thích taát caû phaùp, ñaây
cuõng khoâng choã tu, thaáy ñöôïc Ñai Maâu Ni. (Ñaïi Maâu Ni laø Tòch tònh vaéng
laëng) cuõng laø Thieàn ñònh toái cao.
46- Theo y Kinh vaên : Taát caû haïnh phaøm phu, ñeàu mau veà dieät taän, taùnh noù
nhö hö khoâng, neân noùi laø voâ taän. Vì coøn haïnh phaøm phu laø coøn coù ranh
giôùi, giôùi haïn neân mau veà dieät taän.
47- Theo y Kinh vaên : Hoaëc coù hoaëc khoâng coù, töôûng nieäm naày ñeàu tröø, nhö
theá thaáy ñöôïc Phaät, an truï nôi thieät teá.
48- Y Kinh vaên : Toâi nghe phaùp toái thaéng, lieàn sanh trí hueä quang, chieáu
khaép möôøi phöông coõi, ñeàu thaáy taát caû Phaät.
49- Y Kinh vaên : Trong ñaây khoâng chuùt vaät, chæ coù danh töï giaû, neáu chaáp coù
ngaõ nhôn, thôøi laø vaøo ñöôøng hieåm.
50- Y Kinh vaên : Thaø hoï khoå ñòa nguïc, ñöôïc nghe hoàng danh Phaät, chaúng
thích voâ löôïng vui, maø chaúng nghe danh Phaät. Sôû dó nôi thôøi xöa, chòu khoå
voâ soá kieáp, löu chuyeån trong sanh töû, vì chaúng nghe danh Phaät.
51- Y Kinh vaên : Vôùi Phaùp chaúng ñieân ñaûo, maø hieän chöùng nhö thaät, lìa caùc
töôùng hoøa hieäp, goïi laø Voâ Thöôïng Giaùc.
52- Y Kinh vaên : Ñaáng Ñaïi thöøa Voâ thöôïng, xa lìa töôûng chuùng sanh, khoâng
coù ai hôn ñöôïc, neân hieäu laø Voâ Thöôïng.
53- Y Kinh vaên : Chaúng thaân maø noùi thaân, chaúng khôûi maø hieän khôûi, khoâng
thaân cuõng khoâng thaáy, laø Phaät thaân voâ thöôïng.
54- Y Kinh vaên : Vó ñaïi ! Quang minh lôùn, böïc Voâ thöôïng duõng kieän, vì lôïi
ích quaàn sanh, maø xuaát hieän theá gian. Neáu chö Phaät Boà Taùt, chaúng xuaát
hieän theá gian, thôøi khoâng moät chuùng sanh, coù theå ñöôïc an laïc. Roõ caûnh giôùi
chö Phaät, nay thaáy Loâ Xaù Na, caøng theâm thanh tònh lôùn, Phaät trí khoâng
130
ngaèn meù, dieãn thuyeát chaúng theå heát. Thaéng Hueä Boà Taùt thaûy, vaø toâi Kieân
coá hueä, trong voâ soá öùc kieáp, cuõng noùi chaúng theå heát.
55- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Phaùp Hueä Boà Taùt thöøa oai löïc cuûa Phaät,
nhaäp Boà Taùt voâ löôïng phöông tieän Tam Muoäi. Do söùc Tam muoäi, ngoaøi
ngaøn Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi ôû möôøi phöông coù ngaøn Phaät saùt vi traàn
soá Phaät.
56- Theo y nguyeân vaên : Laïi nguyeän löïc vaø thaàn löïc cuûa ñöùc Tyø Loâ Giaù Na
Nhö Lai ñaây, cuøng naêng löïc thieän caên cuûa oâng ñaõ tu, nhaäp Tam muoäi naày,
khieán oâng thuyeát phaùp, vì ñeå taêng tröôûng Phaät trí v.v...
57- Ñeå coù ñöôïc töø thuyeát phaùp ñeán ... bieát caên laønh cuûa chuùng sanh ...
chính laø phaùt khôûi möôøi baäc Truï cuûa Boà Taùt.
58- “Moät laø sô phaùt taâm truï tröôùc” : Nghóa laø : theo y Kinh, vò Boà Taùt naày
thaáy Phaät hình dung ñoan nghieâm, xinh ñeïp coù oai löïc lôùn, hoaëc thaáy Thaàn
tuùc, hoaëc nghe thoï kyù, hoaëc nghe giaûng daïy, hoaëc thaáy chuùng sanh chòu
nhöõng söï quaù khoå, hoaëc nghe Phaät Phaùp roäng lôùn cuûa Nhö Lai, maø phaùt
Boà Ñeà Taâm caàu Nhöùt Thieát Trí.
59- “Hai “Trò Ñòa Truï” ñöôïc giöõ gìn”. Nghóa laø : theo y Kinh vò Boà Taùt naày
ñoái vôùi chuùng sanh phaùt möôøi thöù taâm : 1- Taâm lôïi ích; 2- Taâm ñaïi bi; 3-
Taâm an laïc; 4- Taâm an truï; 5- Taâm laân maãn; 6- Taâm nhieáp thoï; 7- Taâm thuû
hoä; 8- Taâm ñoàng vôùi mình; 9- Taâm laøm Thaày; 10- Taâm laøm Ñaïo sö. Do coù ñuû
10 taâm treân neân vò Boà Taùt naày ñöôïc nghe phaùp lieàn töï hieåu chaúng do ngöôøi
khaùc daïy.
60- “Ba tu haønh Truï thöôøng minh” nghóa laø : Theo y Kinh vò Boà Taùt naày
duøng 10 haïnh ñeå quan saùt taát caû phaùp : 1- Quaùn taát caû phaùp voâ thöôøng; 2-
Quaùn taát caû phaùp khoå; 3- Quaùn taát caû phaùp khoâng; 4- Taát caû phaùp voâ ngaõ; 5-
Taát caû phaùp voâ taùc; 6- Taát caû phaùp voâ vò; 7- Taát caû phaùp baát nhö danh; 8-
Taát caû phaùp voâ xöù sôû; 9- Taát caû phaùp rôøi phaân bieät; 10- Taát caû phaùp khoâng
chôn thieät. Chö Phaät töû ! Vò Boà Taùt naày neân khuyeân hoïc 10 phaùp : 1- QUAN
SAÙT CHUÙNG SANH GIÔÙI; 2- PHAÙP GIÔÙI; 3- THEÁ GIÔÙI; 4- QUAN SAÙT ÑÒA
GIÔÙI; 5- THUÛY GIÔÙI; 6- HOÛA GIÔÙI; 7- PHONG GIÔÙI; 8- QUAN SAÙT DUÏC
GIÔÙI; 9- SAÉC GIÔÙI; 10- VOÂ SAÉC GIÔÙI.
61- “Boán sanh quyù truï nghieâm tinh hieän tieàn”. Nghóa laø theo y Kinh vò Boà
Taùt naày töø Thaùnh Giaùo Sanh thaønh töïu 10 phaùp : 1- Troïn chaúng thoái
chuyeån nôi Phaät ñaïo; 2- Sanh loøng tin saâu thanh tònh; 3- Kheùo quan saùt
phaùp; 4- Roõ bieát chuùng sanh; 5- Quoác ñoä; 6- Theá giôùi; 7- Roõ bieát nghieäp
haïnh; 8- Roõ bieát quaû baùo; 9- Roõ bieát sanh töû; 10- Roõ bieát Nieát baøn.
62- “Naêm laø Phöông Tieän Truï cuï tuùc”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò Boà Taùt naày
troïn ñuû 10 phaùp : 1- Caên laønh tu taäp ñeàu vì cöùu hoä taát caû chuùng sanh; 2-
Lôïi ích taát caû chuùng sanh; 3- An laïc taát caû chuùng sanh; 4- Ai maãn taát caû
chuùng sanh; 5- Ñoä thoaùt taát caû chuùng sanh; 6- Khieán taát caû chuùng sanh lìa
nhöõng tai naïn; 7- Khieán taát caû chuùng sanh thoaùt khoå sanh töû; 8- Khieán taát
131
caû chuùng sanh phaùt sanh tònh tín; 9- Khieán taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc
ñieàu phuïc; 10- Khieán taát caû chuùng sanh ñeàu chöùng Nieát baøn.
63- “Chaùnh taâm Truï moïi luùc moïi nôi”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò Boà Taùt
nghe möôøi phaùp taâm ñònh chaúng ñoäng vaø vò Boà Taùt naày neân khuyeân hoïc 10
phaùp : 1- Taát caû phaùp voâ töôùng; 2- Taát caû phaùp voâ theå; 3- Taát caû phaùp chaúng
theå tu; 4- Taát caû phaùp voâ sôû höõu; 5- Taát caû phaùp khoâng chôn thieät; 6- Taát caû
phaùp khoâng; 7- Taát caû phaùp voâ taùnh; 8- Taát caû phaùp nhö huyeãn; 9- Taát caû
phaùp nhö moäng; 10- Taát caû phaùp voâ phaân bieät.
64- “Baûy laø Baát thoái Truï roài”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò Boà Taùt naày nghe
möôøi phaùp kieân coá baát thoái, vaø vò Boà Taùt naày neân khuyeân hoïc 10 phaùp
quaûng ñaïi : 1- Noùi moät chính laø nhieàu; 2- Noùi nhieàu chính laø moät; 3- Vaên
tuøy nôi nghóa; 4- Nghóa tuøy nôi vaên; 5- Chaúng coù chính laø coù; 6- Coù chính laø
chaúng phaûi coù; 7- Voâ töôùng chính laø töôùng; 8- Töôùng chính laø voâ töôùng; 9-
Voâ taùnh chính laø taùnh; 10- Taùnh chính laø voâ taùnh.
65- “Taùm Ñoàng chôn Truï ñöôïc ngoài Hoa Nghieâm”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò
Boà Taùt naày truï möôøi haïnh nghieäp : 1- Thaân haïnh khoâng loãi; 2- Ngöõ haïnh
khoâng loãi; 3- YÙ haïnh khoâng loãi; 4- Tuøy yù thoï sanh; 5- Bieát chuùng sanh caùc
thöù duïc; 6- Bieát chuùng sanh caùc thöù giaûi; 7- Bieát chuùng sanh caùc thöù caûnh
giôùi; 8- Bieát chuùng sanh caùc thöù nghieäp; 9- Bieát theá giôùi thaønh hoaïi; 10-
Thaàn tuùc töï taïi voâ ngaïi.
66- “Phaùp Vöông Töû Truï aân trieâm”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò Boà Taùt naày
kheùo bieát möôøi phaùp : 1- Kheùo bieát chuùng sanh thoï sanh; 2- Kheùo bieát
phieàn naõo hieän khôûi; 3- Kheùo bieát taäp khí töông tuïc; 4- Kheùo bieát choã laøm
phöông tieän; 5- Kheùo bieát voâ löôïng phaùp; 6- Kheùo bieát caùc oai nghi; 7- Kheùo
bieát theá giôùi sai bieät; 8- Kheùo bieát nhöõng vieäc cuûa thôøi gian tröôùc thôøi gian
sau; 9- Kheùo bieát dieãn thuyeát theá ñeá; 10- Kheùo bieát dieãn thuyeát ñeä nhöùt
nghóa.
67- “Möôøi Quaùn Ñaûnh Truï ñaït nieàm öôùc mong”. Nghóa laø theo y Kinh : Vò
Boà Taùt neân khuyeân hoïc möôøi thöù trí cuûa Nhö Lai : 1- Tam Theá Trí; 2- Phaät
Phaùp Trí; 3- Phaùp Giôùi Voâ Ngaïi Trí; 4- Phaùp Giôùi Voâ Bieân Trí; 5- Sung maõn
Nhöùt thieát Theá Giôùi Trí; 6- Phoå chieáu nhöùt thieát Theá giôùi trí; 7- Truï trì
nhöùt thieát Theá Giôùi Trí; 8- Tri nhöùt thieát Chuùng Sanh Trí; 9- Tri nhöùt thieát
Phaùp Trí; 10- Tri voâ bieân chö Phaät trí.
68- Theo y Kinh vaên : Nhö Theá giôùi naày, thaäp phöông theá giôùi, nôi ñieän
Thieân Ñeá Thích noùi phaùp Thaäp Truï vaø hieän thaàn bieán cuõng nhö vaäy caû. Laïi
do Thaàn löïc cuûa Phaät, möôøi phöông ñeàu coù moät vaïn Phaät saùt vi traàn soá Boà
Taùt ñeán nôi ñaây. Chuùng toâi ñoàng teân laø Phaùp Hueä, quoác ñoä ñoàng hieäu laø
Phaùp Vaân, Nhö Lai ôû caùc coõi ñoù ñeàu hieäu laø Dieäu Phaùp.
69- Phaåm Phaïm Haïnh, thöù möôøi saùu - Haùn boä thuoäc quyeån thöù möôøi baûy.
70- “Goàm möôøi phaùp laøm caûnh sôû duyeân”. 1- Thaân; 2- Thaân nghieäp; 3- Ngöõ;
4- Ngöõ nghieäp; 5- YÙ; 6- YÙ nghieäp; 7- Phaät; 8- Phaùp; 9- Taêng; 10- Giôùi. Phaûi laáy
132
10 phaùp naøy laøm choã ñeå maø nöông tu haønh khi Boà Taùt muoán tu haønh qua
Phaïm Haïnh. Vì phaùp Phaïm Haïnh seõ ñöôïc A Naäu Ña La Tam Mieäu Tam Boà
Ñeà, bieát taát caû phaùp laø taâm töï taùnh, thaønh töïu hueä thaân, giaùc ngoä roát raùo.
71- Ngaên buoâng : ngaên laø chaän laïi, ngaên ngöøa; buoâng : maëc tình, buoâng boû,
buoâng lung töï do; Thoå naïp : thoå laø cho ra, neân coù töø “thoå taû”; naïp : laø nhaän
vaøo, dung naïp; Ñuïc ngôøi : ñuïc laø caùu baån, ñuïc ngaøu, dô daùy; ngôøi laø trong
suoát, saùng ngôøi ...
72- Löôïc roäng : Löôïc laø toùm löôïc laïi, toùm taét, goïn laïi; Roäng laø lan roäng ra,
to lôùn ra, roäng raõi khaép.
73- Thí duï : ñöa ra thí duï ñeå hieåu ñöôïc nghóa lyù raát roõ raøng.
74- An laäp : laøm bình an, an laønh taát caû.
75- “Laø Giaùc laø Quaùn giaùp voøng saâu xa”. Giaùc laø taùnh giaùc thöùc tænh ai ai
cuõng coù, neáu saùch taán tu taäp taùnh giaùc naøy seõ giaùc ngoä troïn veïn - neân Phaät
laø töï giaùc, giaùc tha vaø giaùc haïnh troïn veïn - Quaùn laø phaùp tu quaùn chieáu
“xem xeùt” Quaùn Theá AÂm Boà Taùt Ngaøi chuyeân tu veà Phaùp quaùn naøy neân coù
teân “Quaùn Theá AÂm” taïm hieåu laø : “xem xeùt nhöõng aâm thanh ôû treân ñôøi
naøy”.
76- ÖÙc nieäm : ÖÙc laø kyù öùc tieàm taøng beân trong, ví duï : luùc 8 tuoåi coù theo meï
veà chuøa leã Phaät moät laàn, maõi ñeán nay 40 tuoåi ñöôïc dòp trôû laïi chuøa laàn
nöõa, roài nhöõng kyù öùc hieän daàn leân so saùnh giöõa xöa vaø nay. Nieäm laø quan
nieäm, thaàm nieäm suy nghó.
77- “Laø khôûi tö töôûng ñi veà trieàn mieân”. Nghóa laø voïng khôûi lieân tuïc yù nghó
nhieàu khi queân haún chính mình ñang laøm gì, neân goïi laø ñi veà; Theo Phaät
daïy laø khoâng coù ñöôïc ñònh, maø khoâng ñònh laøm sao phaùt ñöôïc trí hueä, ví
nhö ngoïn ñeøn bò gioù thoåi chao maõi thì laøm gì saùng toû soi roïi ñöôïc.
78- Thuaän haøng : Thuaän laø hoøa thuaän, hôïp yù thích hôïp; haøng : laø khoâng
baèng loøng, ñoái nghòch, chòu thua chôø cô hoäi.
79- Hôïp tan : laø hoøa hôïp vaø tan raõ, ñoái nghòch nhau.
80- “Thôøi Döï Löu Höôùng, quaû phaûi thaønh”. Nghóa laø: Döï Löu Höôùng hay Döï
Löu Quaû laø Tu Ñaø Hoaøn Quaû. Nhöùt Lai Höôùng hay Nhöùt Lai Quaû laø Tö Ñaø
Haøm quaû. Baát Hoaøn Höôùng hay Baát Hoaøn Quaû laø A Na Haøm quaû. Voâ Sanh
Höôùng hay Voâ Sanh Quaû vaø A La Haùn quaû. Ñaây laø 4 quaû vò cuûa Thanh Vaên
tu taäp.
81- Thaân khoâng sôû thuû : nghóa laø thaân hình cuûa taát caû chuùng sanh ñeàu
khoâng giöõ laâu beàn ñöôïc. Vì theo quy luaät sanh, giaø, beänh, cheát.
82- Tu khoâng tröôùc : laø nôi tu khoâng sôû tröôùc, laø söï tu haønh cuûa mình
khoâng choã vöôùng maéc, luoân luoân khai thoâng ñeå ñöôïc tieáp nhaän nhöõng tinh
ba giaùo lyù cuûa Phaät Ñaø - “Sôû truï phaùp khoâng” : nghóa laø nôi phaùp khoâng sôû
truï, ñeå roõ hôn, Phaùp ñöôïc ví nhö phöông tieän cho chuùng ta, Phaùp laø
thuyeàn beø ñöa chuùng ta ñeán bôø, Phaùp laø ngoùn tay chæ cho chuùng ta thaáy
ñöôïc maët traêng treân baàu trôøi v.v...
133
83- Ba ñôøi Quaù, Hieän, Vò ñoàng : nghóa laø : theo y Kinh, quaù khöù ñaõ dieät, vò
lai chöa ñeán, hieän taïi khoâng tòch, khoâng ngöôøi taùc nghieäp, khoâng keû thoï
baùo, ñôøi naày chaúng dôøi ñoäng, ñôøi kia chaúng caûi ñoåi. Nhö vaäy, trong ñaây
Phaùp naøo goïi laø Phaïm Haïnh.
84- Quan saùt nhö vaäy, vì phaùp Phaïm Haïnh baát khaû ñaéc; Vì phaùp Tam Theá
ñeàu khoâng tòch, vì yù khoâng thuû tröôùc, vì taâm khoâng chöôùng ngaïi, vì sôû
haønh voâ nhò, vì phöông tieän töï taïi, vì thoï phaùp voâ töôùng, vì quaùn phaùp voâ
töôùng, vì bieát Phaät Phaùp bình ñaúng, vì ñuû taát caû Phaät Phaùp. Nhö ñaây goïi laø
Phaïm Haïnh thanh tònh.
85- “Phaùt taâm Boà Taùt ban ñaàu” : nghóa laø Boà Taùt môùi phaùt taâm Boà Ñeà. Vì
sao ñaõ laø Boà Taùt coøn goïi laø môùi phaùt taâm Boà Ñeà ? Vì Boà Ñeà laø quaû vò Phaät,
Boà Ñeà chaùnh ñaúng chaùnh giaùc - Boà Taùt caàn phaûi tieáp tuïc tu haønh traûi qua
nhieàu phaùp moân, nhieàu thôøi gian môùi ñöôïc quaû vò Phaät.
86- “Nhöng vôùi coâng ñöùc phaùt taâm”, cuûa Ñaïi Boà Taùt thaäm thaâm döôøng naøo”.
Vì coâng ñöùc phaùt taâm Boà Ñeà quaù roäng lôùn quaù troïn laønh, neân nhöõng coâng
ñöùc phaùt taâm khaùc khoâng theå saùnh baèng.
87- Sô phaùt taâm : Teá Haïn khoâng löôøng : Teá laø cöùu teá, tieáp teá, teá ñoä, cöùu
giuùp khoâng coù haïn löôïng, nghóa laø vì muoán bieát roõ Thaäp phöông taát caû theá
giôùi, tieåu theá giôùi töùc laø ñaïi theá giôùi vaø ñaïi töùc laø tieåu theá giôùi, theá giôùi
roäng töùc laø theá giôùi heïp, vaø heïp töùc laø roäng, moät theá giôùi töùc laø baát khaû
thuyeát theá giôùi, vaø baát khaû thuyeát töùc laø moät, baát khaû thuyeát theá giôùi vaøo
trong moät theá giôùi vaø moät vaøo trong baát khaû thuyeát, muoán bieát trong moät
theá giôùi xuaát sanh taát caû theá giôùi, muoán bieát taát caû theá giôùi khoâng theå
taùnh, muoán duøng moät nieäm maø bieát heát taát caû theá giôùi roäng lôùn maø khoâng
chöôùng ngaïi, vì côù treân ñaây maø phaùt taâm Voâ thöôïng Boà Ñeà.
88- Boà Taùt naày vì chaúng döùt Phaät chuûng maø phaùt taâm; vì ñoä thoaùt taát caû
chuùng sanh, vì bieát roõ söï thaønh hoaïi cuûa theá giôùi, vì bieát roõ söï caáu tònh
cuûa taát caû chuùng sanh, vì bieát roõ ba coõi thanh tònh cuûa taát caû theá giôùi, vì
bieát roõ sôû thích, phieàn naõo, taäp khí cuûa taát caû chuùng sanh, vì bieát roõ taát caû
chuùng sanh cheát ñaây sanh kia, vì bieát roõ caên taùnh phöông tieän cuûa taát caû
chuùng sanh, vì bieát roõ taâm haønh cuûa taát caû chuùng sanh, vì trí bieát roõ tam
theá cuûa taát caû chuùng sanh ... Vì nhöõng ñieàu treân ñaây maø Boà Taùt phaùt taâm
Voâ thöôïng Boà Ñeà.
89- Phaåm Quang Minh Giaùc thöù 18, theo Haùn boä quyeån 18.
90- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Boà Taùt truï möôøi phaùp sau ñaây goïi laø chaúng
phoùng daät : 1- Laø giöõ gìn giôùi caám; 2- Xa lìa ngu si taâm boà ñeà thanh tònh; 3-
Loøng thích ngay thaúng rôøi ñieàu dua phænh; 4- Sieâng tu caên laønh khoâng thoái
chuyeån; 5- Luoân kheùo tö duy taâm cuûa mình ñaõ phaùt; 6- Chaúng thích gaàn guõi
taát caû phaøm phu taïi gia hay xuaát gia; 7- Tu nhöõng nghieäp laønh maø chaúng
mong caàu quaû baùo theá gian; 8- Lìa haún nhò thöøa maø thaät haønh Boà Taùt haïnh;
9- Thích tu taäp ñieàu laønh chaúng ñeå ñoaïn tuyeät; 10- Luoân kheùo quan saùt söùc
töông tuïc cuûa mình.
134
91- Laïi Boà Taùt coù 10 phaùp sau ñaây coù theå laøm chö Phaät hoan hyû : 1- An truï
baát phoùng daät; 2- An truï voâ sanh nhaãn; 3- An truï ñaïi töø; 4- An truï ñaïi bi; 5-
An truï ñaày ñuû caùc moân Ba La Maät; 6- An truï Ñaïi haïnh; 7- An truï Ñaïi
nguyeän; 8- An truï Xaûo phöông tieän; 9- An truï duõng maõnh löïc; 10- An truï trí
hueä quan saùt taát caû phaùp ñeàu voâ truï nhö hö khoâng.
92- Laïi coù 10 phaùp sau ñaây laøm cho Boà Taùt mau nhaäp caùc ñòa : 1- Kheùo vieân
maõn hai haïnh phöôùc vaø trí; 2- Coù theå trang nghieâm ñaïo Ba La Maät; 3- Trí
hueä saùng suoát chaúng tuøy tha ngöõ; 4- Kính thôø thieän höõu luoân khoâng boû lìa;
5- Thöôøng haønh tinh taán khoâng giaõi ñaõi; 6- Kheùo an truï Nhö Lai Thaàn Löïc;
7- Tu caùc caên laønh chaúng sanh moûi nhoïc; 8- Thaâm taâm lôïi trí duøng phaùp
Ñaïi Thöøa ñeå töï trang nghieâm; 9- Ñoái vôùi phaùp moân cuûa caùc ñòa taâm khoâng
truï; 10- Ñoàng moät theå taùnh vôùi thieän caên phöông tieän cuûa Tam Theá Chö
Phaät.
93- Laïi coù 10 phaùp döôùi ñaây laøm cho Boà Taùt choã thaät haønh thanh tònh : 1-
Xaû heát cuûa caûi ñeå laøm vöøa yù chuùng sanh; 2- Trì giôùi thanh tònh khoâng huûy
phaïm; 3- Nhu hoøa nhaãn nhuïc khoâng cuøng taän; 4- Sieâng tu caùc haïnh troïn
chaúng thoái chuyeån; 5- Do chaùnh nieäm löïc taâm khoâng meâ loaïn; 6- Phaân bieät
roõ bieát voâ löôïng phaùp; 7- Tu taát caû haïnh maø khoâng sôû tröôùc; 8- Taâm baát
ñoäng döôøng nhö nuùi Tu Di; 9- Roäng ñoä chuùng sanh döôøng nhö caàu ñoø; 10-
Bieát taát caû chuùng sanh cuøng chö Phaät ñoàng moät theå taùnh.
94- Theo y Kinh vaên : Laïi Boà Taùt truï 10 phaùp sau ñaây laøm cho nhöõng ñaïi
nguyeän ñeàu ñöôïc vieân maõn : 1- Laø loøng khoâng nhaøm chaùn; 2- Laø Ñaïi trang
nghieâm; 3- Laø nhôù nguyeän löïc thuø thaéng cuûa chö Boà Taùt; 4- Laø nghe caùc
Phaät ñoä ñeàu nguyeän vaõng sanh; 5- Laø thaâm taâm laâu daøi taän kieáp vò lai; 6-
Laø nguyeän troïn thaønh töïu taát caû chuùng sanh; 7- Laø truï taát caû kieáp chaúng
laáy laøm nhoïc; 8- Laø thoï taát caû khoå chaúng sanh nhaøm lìa; 9- Laø nôi taát caû vui
loøng khoâng tham tröôùc; 10- Laø thöôøng sieâng gìn giöõ phaùp moân voâ thöôïng.
95- Theo y Kinh vaên : Luùc Boà Taùt ñaày ñuû nhöõng nguyeän nhö vaäy, lieàn ñöôïc
10 Voâ Taän Taïng sau ñaây: 1- Voâ Taän Taïng thaáy khaép chö Phaät; 2- Voâ Taän
Taïng toång trì chaúng queân; 3- Voâ Taän Taïng quyeát roõ caùc phaùp; 4- Voâ Taän
Taïng ñaïi bi cöùu hoä; 5- Voâ Taän Taïng caùc moân Tam muoäi; 6- Voâ Taän Taïng
phöôùc ñöùc roäng lôùn laøm thoûa maõn loøng chuùng sanh; 7- Voâ Taän Taïng trí hueä
raát saâu dieãn taát caû phaùp; 8- Voâ Taän Taïng baùo ñöôïc thaàn thoâng; 9- Voâ Taän
Taïng truï voâ löôïng kieáp; 10- Voâ Taän Taïng vaøo voâ bieân theá giôùi.
96- Phaåm Thaêng Daï Ma Thieân Cung thöù 19, theo Haùn boä thuoäc quyeån 19.
97- Dieâm Phuø : noùi ñuû laø Dieâm Phuø Ñeà, cuõng laø teân coõi chuùng ta ñang ôû :
Nam Dieâm Phuø Ñeà.
98- Ñieän Ma Ni : Ñieän naày ôû coõi Daï Ma Thieân Cung, cuõng laø teân ñieän : Böûu
Trang Nghieâm.
99- Theo y Kinh vaên : Daï Ma Thieân Vöông voïng thaáy Ñöùc Phaät ñeán, lieàn
duøng Thaàn Löïc, nôi giöõa ñieän, hoùa ra toøa Sö Töû Böûu Lieân Hoa Taïng traêm
135
vaïn töøng caáp, traêm vaïn löôùi vaøng, traêm vaïn maøn hoa, traêm vaïn maøn
höông, traêm vaïn maøn baùu che giaêng treân Böûu Toøa, loïng hoa, loïng traøng,
loïng höông, loïng baùu ñeàu soá traêm vaïn boá lieät boán phía, chieáu saùng vôùi
traêm vaïn quang minh.
100- Ñöùc Phaät ñoàng yù, lieàn ngöï leân Böûu Toøa. Thaäp phöông theá giôùi, taát caû
Daï Ma Thieân Cung ñeàu nhö theá caû.
101- Luùc ñoù Thieân Vöông lieàn töï nhôù laïi thieän caên ñaõ vun troàng nôi chö
Phaät thôøi quaù khöù, thöøa oai löïc cuûa Ñöùc Phaät maø noùi : goàm coù 10 ñôøi chö
Phaät quaù khöù vaø 10 Ñieän maø chö Phaät ñaõ ñeán ngöï :
1- Danh Xöng Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Ma Ni.
2- Böûu Vöông Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Thanh Tònh.
3- Hyû Muïc Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Trang Nghieâm.
4- Nhieân Ñaêng Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Thuø Thaéng.
5- Nhieâu Ích Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Voâ Caáu.
6- Thieän Giaùc Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Böûu Höông.
7- Thaéng Thieân Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Dieäu Höông.
8- Voâ Khöù Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Phoå Nhaõn.
9- Voâ Thaéng Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Thieän Nghieâm.
10- Khoå Haïnh Nhö Lai ñaõ vaøo ñieän Phoå Nghieâm.
102- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù do Thaàn Löïc cuûa Ñöùc Phaät, möôøi phöông
ñeàu coù moät Ñaïi Boà Taùt, moãi vò ñeàu cuøng Phaät saùt vi traàn soá Boà Taùt caâu hoäi
töø nhöõng theá giôùi ngoaøi möôøi vaïn Phaät saùt vi traàn soá quoác ñoä maø ñeán.
103- “Ví nhö Maïnh Haï thaùng tö, trôøi quang maây taïnh an cö haï tröôøng”.
Ñaây ñöôïc noùi veà muøa An cö Kieát haï, hoài Phaät coøn taïi theá Haï Tröôøng cuõng
ñaõ môû nhieàu nôi ñeå chö Taêng veà ñaây kieát haï an cö. Muøa an cö kieát haï baét
ñaàu vaøo Raèm thaùng tö aâm lòch vaø maõn haï vaøo Raèm thaùng baûy aâm lòch. Ñeán
nay chö Taêng vaãn coøn duy trì truyeàn thoáng naøy.
104- Ñöôïc dòch trong baøi keä : Nhöôïc nhôn duïc lieãu tri, Tam theá nhöùt thieát
Phaät; Öng quaùn Phaùp giôùi taùnh, Nhöùt thieát duy taâm taïo.

KINH HOA NGHIEÂM

136
Phaåm Thaäp Haïnh, thöù Hai Möôi Moát.
Baáy giôø Coâng Ñöùc Laâm Boà Taùt 1,

Thöøa Thaàn löïc vaøo caùc vi traàn,
Tö duy Tam muoäi thieát thaân,
Möôøi phöông phaùp giôùi vaïn laàn ngoaøi xa.
Laïi coù vaïn Phaät Ñaø, Phaät Saùt,
Coâng Ñöùc Laâm Boà Taùt hieäu teân,
Hieän ra ôû tröôùc noùi leân,
Coâng Ñöùc Laâm phaûi vöõng beàn an cö.
OÂng coù theå tö duy Tam muoäi,
Möôøi phöông ñaây, rong ruoåi hoä trì,
Cuõng laø Nguyeän löïc tö nghì,
Cuûa Phaät Loâ Giaù, thöïc thi möôøi vì :
* Vì taêng tröôûng Trí Phaät vôøi vôïi,
* Vì thaâm nhaäp Phaùp giôùi hình thaønh,
* Vì roõ theá giôùi chuùng sanh,
* Sôû nhaäp voâ ngaïi phöôùc laønh Nhö Lai.
* Vì Sôû haønh : chaúng ngaïi chaúng chöôùng,
* Vì nhieáp thuû : Trí, töôùng, taùnh linh,
* Vì ñöôïc phöông tieän muoân nghìn,
* Hieåu ñöôïc taát caû Phaùp bình ñaúng ra ...
* Vì taát caû taùnh caên ñeàu bieát,
* Vì thoï trì, giaûng thuyeát, cuùng daâng,
Möôøi Haïnh 2 phaùt khôûi xa gaàn,
Cuûa Ñaïi Boà Taùt tinh caàn thöïc thi.
1- Theá naøo : “Hoan Hyû Haïnh Boà Taùt” ?
Ñaïi thí chuû phaân phaùt chuùng sanh,
Chaúng troâng quaû baùo, lôïi, danh
Vì meán boån haïnh tònh thanh Phaät Ñaø.
Vì lôïi ích maø khoâng : Nhôn Töôûng 3,
Chuùng sanh, Ngaõ, Giaû töôûng xoay vaàn ...
Chæ quaùn Phaùp giôùi trong ngaàn 4,
Voâ sôû Höõu phaùp, voâ phaân bieät nhieàu.
137
2- Theá naøo : “Nhieâu Ích Haïnh Boà Taùt” ? 5
Phaûi hoä trì caùc giôùi nghieâm tinh,
Loøng khoâng nhieãm tröôùc saéc, thinh ...
Maø ñöôïc Chaùnh phaùp trong bình ñaúng taâm.
Boà Taùt töø khi taàm thaáy Phaät,
Nieäm duïc töôûng, phoùng daät tieâu tan,
Ba La Maät Haïnh laäp Ñaøn,
Roõ ñöôïc sanh töû, Nieát baøn maø ñi.
6
3- Theá naøo laø “Voâ Vi Nghòch Haïnh” ?
Boà Taùt naày ñoái caûnh nhòn nhöôøng,
Vì voâ thæ kieáp thaûm thöông,
Chòu nhieàu khoå naõo, khoù löôøng khoù phaân.
Laïi suy nghó thaân naøy khoâng tòch,
Khoâng ngaõ sôû, thuaän nghòch khoâng hai,
Vì thöông xoùt khaép muoân loaøi,
Daàu bò khoå nhuïc trong ngoaøi gian truaân.
4- Theá naøo laø “Voâ Khuaát Nhieãu Haïnh” ? 7
Möôøi Tinh Taán, thoï laõnh ñeâm ngaøy,
Lìa : Tham, Si, Haän saâu daøy,
Phieàn naõo, taäp khí töø nay taän töôøng.
Giaû söû coù voâ löôïng ñaïi haûi,
Boà Taùt duøng sôïi vaûi chaám khoâ,
Taâm ñaây hôùn hôû voâ bôø,
Vì ñaõ cöùu ñöôïc ñeà hueà chuùng sanh.
5- Theá naøo laø “Ly Si Loaïn Haïnh” ? 8
Boà Taùt naøy thaønh töïu Nhöùt taâm,
Ñaâu coøn taïp nieäm meâ laàm,
Xuaát nhaäp thai khaùc thaäm thaâm ñaïo vaøng.
Baáy giôø Tam Muoäi an trong nieäm,
Boà Taùt naày chöùng nghieäm tu haønh,
Laøm cho taát caû chuùng sanh,
Nhöùt Thieát Chuûng Trí troøn thaønh voâ bieân.
6- Gì laø Boà Taùt : “Thieän Hieän Haïnh” ? 9
Thaân, Ngöõ, YÙ thanh tònh saùng trong,
138
Truï vaø Thò Hieän ñöøng mong,
Vì khoâng hö voïng neân loøng suoát xuyeân.
Ñaây laø phaùp phöông tieän thieän xaûo,
Boà Taùt nguyeän giaùo hoùa chuùng sanh,
Traêm nghìn muoân kieáp thöïc haønh :
Luïc Ba La Maät suoát raønh minh quang.
7- Gì laø Boà Taùt : “Voâ Tröôùc Haïnh” ? 10
Taâm an truù ñoái caûnh chaúng lay,
Moãi nieäm Theá giôùi hieän baøy,
Thaâm nhaäp Phaùp Giôùi, ñeâm ngaøy thieát thaân.
Thöôøng quaùn saùt thoï nhaän laø khoå,
Phaùp Voâ thöôøng, voâ ngaõ nôi thaân,
AÁy laø Voâ “Tröôùc Haïnh” laàn,
Lôïi Tha, Töï Lôïi muoân phaàn nghieâm trang.
11
8- Gì laø Boà Taùt “Nan Ñaéc Haïnh”,
Chòu khoå khoù - thaønh töïu caên laønh,
Moãi nieäm chuyeån ñöôïc Töû Sanh,
Maø chaúng rôøi boû thöïc haønh Ba La.
Daãu bieát chuùng sanh laø chaúng coù,
Chuùng sanh giôùi - chaúng boû chaúng ngöng,
Ví nhö Thuyeàn Tröôûng khoâng döøng,
Laïi qua, qua laïi cöùu töøng chuùng sanh.
9- Gì laø Boà Taùt “Thieän Phaùp Haïnh” ? 12
Boà Taùt naày doõng maõnh nhieáp trì :
Voâ löôïng chuù Ñaø La Ni,
Roài ñem giaùo hoùa thöïc thi voâ vaøn.
13
10- Gì laø Boà Taùt “Chôn Thieät Haïnh” ?
Boà Taùt naày thaønh töïu noùi naêng,
Voâ Nhò ngoân ngöõ thöôøng haèng,
Thaät Taùnh Tam Muoäi - maø hoaèng phaùp nghi.
Baáy giôø do uy löïc cuûa Phaät,
Möôøi phöông coù Phaät saùt vi traàn,
Theá giôùi chaán ñoäng xa gaàn,
Chuyeån rung saùu caùch - cuùng daâng Phaät Ñaø,
139
Treân trôøi röôùi raûi Thieân Hoa,
Thieân Höông, Thieân Nhaïc haøi hoøa möôøi phöông.
Do Thaàn Löïc Phaät thöôøng khôûi phaùt,
Ngoaøi möôøi phöông Boà Taùt raát ñoâng,
14
Coâng Ñöùc Laâm Hieäu teân ñoàng,
Coâng Ñöùc Traøng coõi suoát thoâng voâ bôø.
Phoå Coâng Ñöùc Phaät - giôø noùi Phaùp,
Chuùng hoäi nghe thoï naïp tu haønh,
Boà Ñeà Phaät chuûng lan nhanh,
Töø nôi “Chôn Thieät Haïnh” laønh maø ra.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Voâ Taän Taïng, thöù Hai Möôi Hai 15
Baáy giôø Coâng Ñöùc Laâm Boà Taùt,

Noùi vôùi chö Boà Taùt roõ raøng,
Laøm Ñaïi Boà Taùt nghieâm trang,
Coù ñöôïc “Möôøi Taïng” 16 deã daøng ñoä sinh.
1- Moät laø “Tín Taïng” : phaûi tin,
Taát caû caùc Phaùp : Töôùng hình gì ñaâu ? 17
Laø Khoâng, Voâ Taùc, Nguyeän saâu,
Laø Voâ phaân bieät, Voâ caàu sôû y.
Baát khaû löôïng, vì laø Voâ Thöôïng,
Nan Sieâu vieät, ñaõ ñöôïc Voâ sanh,
Bieát ñöôïc trí Phaät troïn thaønh :
Caáu, Tònh, Taêng, Giaûm, Dieät, Sanh roõ raøng.
18
2- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Giôùi Taïng”,
Ñaõ thaønh töïu “Giôùi Maïng khaép nôi”,
Giôùi “Khoâng Hoái Haän”, “Truï Ñôøi”,
Giôùi “chaúng Toån Naõo”, “Caõi lôøi traùi ngang”.
“Giôùi chaúng Thoï” caøng “Khoâng Taïp ueá”,
“Khoâng Laàm loãi” “Huûy pheá” “Tham caàu”,
140
Chuùng sanh ñieân ñaûo phaïm saâu,
May nhôø “Giôùi Taïng” hoài ñaàu Minh Quang.
19
3- Gì laø “Ñaïi Boà Taùt Taøm Taïng” :
Boà Taùt naày nhôù khoaûng xöa xa,
Gaây bao ñieàu aùc : Laïi, qua ...
Sanh loøng hoå theïn mình vaø chuùng sinh.
Roài töï nghó : mình Ñang, Ñaõ, Seõ ...
Laøm toäi loãi, voäi beõ baøng nhau,
Ba ñôøi Phaät thaáy tröôùc, sau,
Sanh taâm döùt boû hoài ñaàu Minh Quang.
20
4- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Quyù Taïng”,
Boà Taùt töï theïn baûn thaân mình,
Xöa giôø Duïc Laïc muoân nghìn,
Nay xin chöøa boû chuyeân tinh tu haønh,
Nöông buïng meï thaønh thaân nhô ueá,
Roài toùc baïc, khoå sôû maët nhaên,
Bôûi töø Daâm Duïc naëng quaèn,
Nay xin phaùt nguyeän aên naên voâ vaøn ...
5- Gì laø Boà Taùt “Ña Vaên Taïng”, 21
Boà Taùt quaùn Thaäp Nhò Nhaân Duyeân,
Voâ Minh ... Haønh ... Thöùc ... luaân phieân,
Sanh, Laõo, Beänh, Töû trieàn mieân khoâng döøng.
Boà Taùt nghó : Bieån röøng Sanh Töû,
Nhôø Ña Vaên “Phaùp” töï roõ baøy,
Tu haønh chöùng Ñaïo saâu daøy,
Ñoä sanh thuyeát phaùp töø nay muoân ngaøn.
22
6- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Thí Taïng”,
Goàm möôøi ñieàu Thí giaûng : Trong, Ngoaøi,
Noäi Ngoaïi; Phaân Giaûm chaúng sai,
Kieät Taän; Nhöùt Thieát Thí; hoaøi traàn ai ...
Hieän Taïi; Quaù Khöù; Vò Lai,
Vaø Cöùu Caùnh Thí mieät maøi khoâng thoâi.
Thöïc haønh “Thaäp Thí Taïng” roài,
Trí Thaân thanh tònh saùng soi nheï nhaøng.
141
23
7- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Hueä Taïng”,
Goàm möôøi Hueä saùng suoát taän cuøng :
1- Ña vaên Thieän xaûo; vieân dung,
2- Thaân caän Thieän Trí Thöùc; chung phaïm truø.
3- Thieän phaân bieät cuù nghóa; taát caû,
4- Nhaäp Phaùp Giôùi; bieán hoùa voâ vaøn,
5- Duøng : Trí Nhöùt vò Nghieâm trang;
6- Vì hôïp Phöôùc Ñöùc taâm an tö nghì !
7- Ñaø La Ni moân, nhaäp saùng suûa;
8- Phaân bieät aâm thinh cuûa muoân loaøi;
9- Nghi laàm döùt heát saùng soi;
10- Thaàn löïc Phaät hieän thöøa oai luaän baøn;
24
8- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Nieäm Taïng”,
Boà Taùt naày quaùn boû si laàm,
Nhôù laïi nhieàu kieáp xa xaêm,
Töø moät cho ñeán traêm ngaøn vieäc xöa.
Nieäm Taïng naày vöøa troøn möôøi baäc :
Tòch Tònh Nieäm - Baát Tröôïc - Ly Traàn,
Minh Trieät - Ly Chuûng Chuûng Traàn,
Ly Caáu - Khaû AÙi Nhaïo gaàn nieäm chung.
Quang Dieäu Nieäm - maõi khoâng cuøng,
Voâ Chöôùng Ngaïi Nieäm - truøng phuøng Nhö Lai.
25
9- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Trì Taïng” ?
Thoï Trì Kinh : Toái, Saùng, Chieàu, Tröa
Roài hieåu nghóa lyù “Nhöùt Thöøa”,
Cuûa Chö Phaät noùi xa xöa ñeán giôø.
Trì Taïng naày, sôû dó khoù ñöôïc,
Vì : Voâ Taän, Voâ Löôïng haèng sa,
Oai löïc - Caûnh giôùi Phaät Ñaø,
Chæ Phaät môùi bieát ñaâu laø Nghieâm Trang.
26
10- Gì laø Ñaïi Boà Taùt “Bieän Taïng” ?
Boà Taùt naày Trí Quaûng Hueä saâu,
Roõ ñöôïc Thieät Töôùng ban ñaàu,
Vì chuùng sanh noùi Phaùp Maàu Nhö Lai.
142
Bieän Taïng naày, trong ngoaøi röïc saùng,
Khoâng : phaân chia, giaùn ñoaïn, ñoåi thay,
Saâu xa, baát thoái chuyeån lay,
Khaép vaøo taát caû, hieån baøy Chôn Nhö.
Voâ Taän Taïng, töø ñaây coù ñöôïc :
Möôøi phaùp laønh sau tröôùc ñeàu nhôø,
AÁy laø Voâ Thöôïng Boà Ñeà,
Chaùnh Ñaúng, Chaùnh Giaùc, Thieàn cô roõ raønh.
1- Moät laø vì : Chuùng sanh lôïi ích,
2- Vì boån nguyeän thích hôïp gaàn xa,
3- Vì khoâng ñoaïn tuyeät - bao la,
4- Taän Hö khoâng giôùi - haèng haø saùng trong.
5- Vì Höõu Vi maø khoâng tham tröôùc,
6- Nieäm caûnh giôùi - Phaùp ñöôïc voâ bieân,
7- Vì taâm Ñaïi Nguyeän tinh chuyeân,
8- Vì roõ caùc phaùp möôïn chuyeàn giuùp nhau.
9- Chö Phaät hoä nieäm tröôùc sau,
10- Ñaø La Ni chuù nhieäm maàu tieán tu.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaêng Ñaâu Suaát Thieân Cung, thöù Hai Möôi Ba 27
Baáy giôø do Thaàn Löïc Phaät hieän,

Möôøi phöông giôùi rung chuyeån dieäu kyø,
Dieâm Phuø vaø Ñaûnh Tu Di,
Ñeàu thaáy Phaät ngöï töø bi muoân phaàn,
Chö Boà Taùt thöøa thaàn löïc quyù,
Maø dieãn thuyeát giaùo lyù Kinh vaên,
Möôøi phöông hoäi chuùng cho raèng,
Phaät luoân ôû tröôùc thöôøng haèng chuùng ta.
143
Chaúng rôøi Boà Ñeà coäi vaø Tu Di,
28
Ngaøi ñeán “Dieäu Böûu uy nghi”,
Cuûa Trôøi Ñaâu Suaát cöïc kyø nghieâm trang.
Ñaâu Suaát Vöông, muoân ngaøn Vöông Töû,
Voïng thaáy Phaät ñeán ngöï Ñieän mình,
Lieàn duøng Thaàn Löïc nghieâm tinh,
Hoùa hieän voâ soá muoân nghìn saéc höông.
Roài cuøng nhau cuùng döôøng ñaûnh leã,
Ñaâu Suaát Vöông hôùn hôû vui möøng,
Chö Ñaïi Boà Taùt ngôïi xöng,
Kyõ nhaïc hoøa taáu töng böøng phaùp aâm.
Saép ñaët xong thaønh taâm cung thænh,
Ñöùc Theá Toân ngoài chính Ñieän Toøa,
Phaät ngöï Sö Töû Taïng Hoa,
Möôøi phöông theá giôùi saùng loøa suoát xuyeân.
Ñaâu Suaát Thieân baáy giôø nhôù laïi,
Nhöõng thieän caên ñaõ maõi vun troàng,
Töø Phaät quaù khöù kieáp khoâng,
Nay thöøa oai löïc saùng loøng dieãn phoâ ...
29
Xöa coù Phaät Hieäu : “Voâ Ngaïi Nguyeät”,
“Ñieän Trang Nghieâm” muoân vieäc caùt töôøng,
Phaät Hieäu “Quaûng Trí”; chieâu chöông,
Töøng vaøo “Kim saéc Ñieän” ñöôøng thuyeát Kinh.
“Phoå Nhaõn Phaät”, nhìn xa troâng roäng,
“Ñieän Lieân Hoa” chuoâng troáng thænh môøi,
“San Hoâ Phaät Hieäu” ñeán nôi,
“Böûu Taïng Ñieän” ñaõ raïng ngôøi Höông, Hoa ...
Nhö Lai Hieäu laø “Luaän Sö Töû”,
“Ñieän Sôn Vöông” Phaät ngöï ôû ñaây,
Nhö Lai “Nhöït Chieáu” troøn ñaày,
“Chuùng Hoa Ñieän” ñaõ döïng xaây laâu roài.
“Voâ Bieân Quang Phaät” ngoài Ñaïi Ñònh,
“Ñieän Thoï Nghieâm” cung thænh khai ñaøn,
144
Nhö Lai teân Hieäu “Phaùp Traøng”,
“Böûu Cung Ñieän” ñaõ nghieâm trang caùt töôøng.
“Trí Ñaêng Phaät” möôøi phöông saùng toû,
“Ñieän Höông Sôn” ñaây ñoù hieän leân,
“Coâng Ñöùc Quang Phaät” hieäu teân,
“Ma Ni Ñieän” maõi vöõng beàn töø ñaây.
Möôøi phöông theá giôùi vui laây,
Thieân Vöông Ñaâu Suaát töïa ngaøy ñeâm thoâi ...

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Ñaâu Suaát Keä Taùn 30, thöù Hai Möôi Boán
Baáy giôø Thaàn löïc Phaät dieãn ñaït,

Möôøi phöông coù Boà Taùt hieän ra,
Moãi vò ñeàu coù Böûu Toøa,
Vi traàn Phaät saùt xa gaàn raát ñoâng.
Möôøi vò Boà Taùt ñoàng thöa noùi,
Möôøi theá giôùi cuõng voäi theo sau,
Chö Phaät hoä nieäm beàn laâu,
Phaät vaø Boà Taùt baét ñaàu quang laâm.
Ñaâu Suaát cung, thaäp phöông theá giôùi,
Ñaïi Boà Taùt vöøa môùi ñeán nôi,
31
Cuøng teân cuøng hoï ñoä ñôøi,
Chö Phaät cuõng vaäy kòp thôøi thieát thaân.
Luùc baáy giôø Phaät töø hai goái,
Phoùng quang minh muoân loái taän cuøng,
Hö khoâng Phaùp giôùi thaáy chung 32
Coõi naày coõi noï vieân dung troøn ñaày.
Chuùng Boà Taùt döïng xaây taát caû, 33
Cuûa Phaät Tyø Loâ Giaù Na xöa,
Haïnh Ba La Maät sôùm tröa,
Thaâm nhaäp giaûi thoaùt Ñaïi thöøa minh quang.
145
* Kim Cang Traøng - Theá giôùi Dieäu Böûu, 34
Voâ Taän Traøng hieän höõu Phaät Ñaø,
Thöøa oai Thaàn löïc noùi ra,
Möôøi phöông quan saùt haøi hoøa khaû naêng :
35
Nhö Lai chaúng xuaát, nhaäp gì caû !
Vì boån nguyeän bieán hoùa voâ vaøn,
36
Phaùp naày raát khoù nghó baøn,
Duøng taâm ñeå thaáy, gian nan muoân nghìn.
Laáy Saéc Thaân, aâm thinh - khoâng phaûi, 37
Nhöng chaúng lìa - môùi maõi thaáy troâng,
38
Hueä Trí thaáp keùm ñöøng mong,
Tu haønh Thanh Tònh saùng loøng hieän ra.
Chaùnh Giaùc, chaúng choã qua choã laïi, 39
Ñi chaúng töø, ñaâu ! Caùi baét ñaàu ...
Phaùt taâm Tònh Dieäu saâu maàu, 40
Chuùng sanh vaø Phaùp lìa caâu chaáp roài.
41
* Phong Traøng Phaät - coõi nôi Dieäu Laïc
Kieân Coá Traøng : quan saùt keä raèng :
Phaät thì toái thaéng khoù baèng, 42
Vöôït qua ngoân ngöõ noùi naêng luaän baøn.
Duøng yù nghieäp trang nghieâm thanh tònh, 43
Ñeå cuùng döôøng cung kính Phaät Ñaø,
Loøng khoâng nhaøm moûi, lô laø,
Vaøo nôi Phaät Ñaïo bao la nhieàu ñieàu.
44
* Duõng Maõnh Traøng - Dieäu Ngaân theá giôùi,
Giaûi Thoaùt Traøng Phaät, ngôïi khen hay :
45
Nhö maét toû saùng ban ngaøy,
Thaáy ñöôïc hình saéc hieän baøy khoâng sai.
Thanh Tònh Taâm - khoâng ngoaøi yù ñaáy,
Nhôø Phaät Löïc ñöôïc thaáy Theá Toân,
Tinh Taán - Trí Löïc baûo toàn,
Thaáy ñöôïc Voâ löôïng Phaät Moân nôi loøng.
Ruoäng phì nhieâu gieo troàng töôi toát, 46
Thanh Tònh Taâm - gioáng hoät saûn sinh,
146
Nhö ñöôïc cuûa quyù muoân nghìn, 47
Khoâng coøn ngheøo khoå khöông ninh sôùm chieàu.
* Quang Minh Traøng - Dieäu Kim Theá Giôùi, 48
Oai Nghi Traøng Phaät - khôûi hieän ra,
Möôøi phöông quan saùt haøi hoøa,
Thöøa Thaàn löïc Phaät saâu xa keä raèng :
49
Thieân Thöôïng Nhôn Gian, haèng sa giôùi,
Thaáy Nhö Lai vôøi vôïi nghieâm trang,
Moät Taâm hieän hoùa muoân ngaøn, 50
Phaät thaân cuõng vaäy nheï nhaøng laïi qua.
* Trí Traøng - Dieäu Ma Ni Theá Giôùi, 51
Minh Töôùng Traøng Phaät, ngôïi khen thay !
52
Ngöôøi ñöôïc chuûng trí saâu daøy,
Boà Ñeà ñaïi haïnh, taâm naøy hö khoâng.
Hieän Voâ löôïng thaân trong Quoác ñoä, 53
Thaân thì chaúng choã, Phaùp dieät tieâu,
Moät thaân nhaãn ñeán raát nhieàu, 54
Khaép möôøi phöông coõi, thaûy ñeàu khoâng hai.
55
Nhö traêng saùng traûi daøi gioøng nöôùc,
Hình boùng nhieàu, traêng ñöôïc moät thoâi,
Voâ Ngaïi Trí Hueä ñaëng roài, 56
Phaät Theå khoâng khaùc, saùng soi voâ vaøn.
* Böûu Traøng - Dieäu Kim Cang Theá Giôùi,
Thöôøng Traøng Phaät, cuõng ngôïi khen thoâi ! 57
Phaät Thaân voán voâ löôïng roài, 58
Coøn thaân thò hieän ñeán hoài : huyeãn, mô ...
Phaät Thaân nôi choã voâ bôø, 59
Taâm duyeân chaúng khôûi chaúng heà Dieät Sanh. 60
Nhö ñoâi maét loøa, haønh trong traéng, 61
Chaúng thaáy trong cuõng chaúng thaáy ngoaøi,
Theá gian thaáy Phaät phaåm ngoâi,
Cuõng vaäy neân bieát, tìm hoaøi baát an.
* Baáy giôø Tinh Taán Traøng Boà Taùt, 62
Thöøa Thaàn Löïc quan saùt möôøi phöông,
147
63
Maâu Ni - laøm raát baát thöôøng,
Ñaày trong Phaùp giôùi, Thöøa döôøng nhö khoâng.
Phaät Thaân chaúng ôû ngoaøi, trong, 64
Thaàn Löïc hieån hieän theo gioøng maø ra ...
Nghieäp chuùng sanh ñaõ hôïp töø tröôùc, 65
Thaân chaúng ñoàng chaúng öôùc ñöôïc ñaâu,
66
Phaät Thaân voâ soá nhieäm maàu,
Chaúng löôøng chaúng ñeám, mong caàu traûi trang.
Ví nhö Phaùp, caùc duyeân sanh khôûi, 67
Thaáy Phaät Ñaø, cuõng bôûi Thieän duyeân,
Ngoïc Chaâu Nhö YÙ - heát phieàn, 68
Phaùp Phaät cuõng vaäy khaép mieàn vui an.
* Baáy giôø Ly Caáu Traøng Boà Taùt, 69
Thöøa Löïc Phaät quan saùt möôøi phöông,
Nhö Lai trí hueä khoân löôøng,
Thanh Tònh khaép coõi daãn ñöôøng chuùng sanh.
Taát caû Phaät troïn thaønh : Töï Taïi,
Taâm nieäm ñoàng - Thaân laïi chaúng ñoàng,
Phaät ñaâu lai khöù, sôû khoâng,
Lìa xa ñieân ñaûo, meânh moâng Ñaøo Vaøng,
* Baáy giôø Tinh Tuù Traøng Boà Taùt, 70
Thöøa Löïc Phaät quan saùt thöa trình :
Phaät hieän voâ soá thaân hình,
Thaønh Ñaïo - Chuyeån Phaùp quang minh, Nieát Baøn.
Chuùng sanh voïng, giaõn Phaät - Theá giôùi, 71
Ngöôøi bieát roài laø bôûi mình phaân,
Ngoân ngöõ chæ roõ giaû chaân, 72
Phaät vöôït ngoân ngöõ, möôïn caàn thôøi gian.
* Luùc baáy giôø Phaùp Traøng Boà Taùt, 73
Thöøa Löïc Phaät quan saùt giaûi baøy :
74
Thaø luoân chòu khoå coõi naøy,
Ñeå gaëp Phaät Phaùp töïa ngaøy ñeâm thoâi.
Chuùng sanh, sanh töû luaân hoài, 75
Phaät thì töï taïi saùng soi an laønh ...
148


KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaäp Hoài Höôùng, thöù Hai Möôi Laêm.
Baáy giôø Kim Cang Traøng Boà Taùt,

Thöøa Tam Muoäi quan saùt vi traàn,
Coù möôøi vaïn Phaät hoùa thaân,
Kim Cang Traøng hieäu, trong ngaàn hieän ra.
OÂng coù theå vaøo nhaø Tam Muoäi,
Möôøi phöông ñaây rong ruoåi hoä trì,
Cuõng laø nguyeän löïc tö nghì,
Cuûa Phaät Loâ Giaù thöïc thi ñoä ñôøi,
Seõ dieãn thuyeát lôøi vaøng yù ngoïc,
Thaäp hoài höôùng phaûi hoïc cho raønh, 76
1- Moät laø “Cöùu hoä chuùng sanh,
Ly chuùng sanh töôùng” höôùng haønh Ba la 77...
Roài lôïi ích mình vaø taát caû,
Lìa voâ löôïng khoå ñaõ meâ laàm,
78
Boà Taùt quaùn saùt möôøi taâm :
Thanh tònh, hoan hyû, thaâm taâm, bi töø.
Nhu nhuyeán, toái thaéng, nhieáp tröø,
Laân maãn, lôïi ích taâm, tö nheï nhaøng.
Boà Taùt ñoä muoân ngaøn sanh chuùng,
Chaúng truï : Phaùp Töôùng duïng ñeå loøng,
Daãu raèng Phaùp : Nghieäp baùo khoâng,
79
Maø sanh taát caû thuaän gioøng chuyeån xoay.
2- Theá naøo laø “Baát Hoaïi Hoài Höôùng”, 80
Boà Taùt naøy heát chöôùng ngaïi roài,
Töø Phaät cho ñeán muoân loaøi,
Laïi qua, qua laïi vun boài ñöùc coâng,
149
Möôøi phöông chö Phaät ñoàng vaøo khaép, 81
Roõ ñöôïc Phaùp ngaên naép khoâng sai,
Tuy raèng caùc Phaùp khöù, lai,
Maø chaúng sanh nieäm Truï hoaøi nôi khoâng.
Moät Trang Nghieâm, boãng nghieâm taát caû, 82
Chaúng phaân bieät sôû ngaõ laøm gì ?
Khai, thò, ngoä, nhaäp tö nghì,
Ñeàu laø Voâ Taùnh, Voâ Y luaän baøn ...
3- Theá naøo Boà Taùt Nhöùt Thieát Ñaúng ?83
Boà Taùt naày : toái thaéng thuaän chìu,
84
Luïc traàn, toát, xaáu muoân ñieàu ...
Taâm ñöôïc töï taïi, vöôït sieâu beán bôø,
Chö Boà Taùt nhôø : “Thaäp Hoài Höôùng”
Quaù khöù Phaät Hieän töôïng Vò lai,
Maø haønh Luïc Ñoä thoâng khai,
Roài ñem hoài höôùng muoân loaøi chuùng sanh.
4- Theá naøo thaønh : “Chí Nhöùt Thieát Xöù” ?85
Boà Taùt naày gìn giöõ thieän caên,
Ví nhö “Thieät Teá” khoân ngaèn,
Ñeán ñöôïc möôøi choã, maø hoaèng phaùp nghi.86
* Thaân nghieäp, öùng hieän töùc thì,
* Ngöõ nghieäp, thuyeát phaùp töø bi haèng haø.
* YÙ nghieäp, Trì tuïng Phaät Ñaø,
* Thaàn Tuùc Thoâng, ñeán bao la ñoä ñôøi,
* Tuøy Chöùng Trí, choã nôi thaáy roõ,
* Toång Trì Bieän Taøi, hoï hyû hoan,
* Nhaäp Phaùp giôùi, vôùi nguyeän troøn,
* Bieán nhaäp thaân chuùng sanh coøn phöôùc duyeân.
* Phoå Kieán Kieáp, kieáp suoát xuyeân,
* Phoå Kieán Nieäm, nieäm hieän tieàn Nhö Lai.
5- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt löïc ?87
Voâ Taän Taïng Coâng Ñöùc vónh haèng,
Vò naøy ñem nhöõng thieän caên,
Phaùt loà saùm hoái aên naên nghieäp, thaønh.
150
88
Ñaïi Boà taùt sanh ñöôïc möôøi thöù :
Voâ Taän Taïng, gìn giöõ thoï trì
* “Kieán Phaät” voâ taän, dieäu kyø,
* Ñöôïc “Nhaäp Phaùp” Phaät löïc uy haèng haø.
* Ñöôïc “ÖÙc Trì” maø khoâng queân maát,
* “Quyeát Ñònh Hueä” taát caû suoát thoâng,
* Ñöôïc “Giaûi Nghóa Thuù” nôi loøng,
* “Voâ Bieân Ngoä Giaûi” hö khoâng trí roài,
* Ñöôïc “Phöôùc Ñöùc” vun boài sung maõn,
* Ñöôïc “Duõng Maõnh Trí Giaùc” saùng ra,
* “Bieän Taøi Quyeát Ñònh” gaàn xa,
* “Thaäp Löïc Voâ UÙy”, Phaät Ñaø nghieâm trang.
89
6- Theá naøo Ñaïi Boà Taùt, Tuøy Thuaän,
Kieân Coá Nhöùt Thieát luaän Thieän Caên :
Boà Taùt naøy ñuû taøi naêng,
Oai ñöùc to lôùn thuaän haèng chuùng sanh.
90
Ñaïi Boà Taùt daønh nhieàu xe coä
Cuùng döôøng Phaät, vaø boá thí cho,
Nguyeän caàu taát caû aám no,
Cuøng Nhaát Thieát Trí, heïn hoø sôùm tröa.
Chö Phaät töû ! Xöa giôø Boà Taùt, 91
Nguyeän cuùng döôøng, ñeå phaùt ñaïo taâm,
Vui, khoå : Voâ Töôùng phaûi taàm,
Vaø möôøi hoài höôùng 92 aâm thaàm thöïc thi ...
7- Theá naøo laø “Tuyø Thuaän Bình Ñaúng” 93
Ñaïi Boà Taùt toái thaéng caên laønh, 94
Roài ñem hoài höôùng chuùng sanh,
Nguyeän cho taát caû troïn thaønh Nhö Lai.
95
KIm Cang Traøng nöông oai löïc Phaät,
Quaùn möôøi phöông thaønh thaät noùi ra,
96
Phaân bieät : Theá Kieán Voïng, Taø,
Vaøo nôi Chaùnh vò môùi laø thöôøng an ...
97
8- Theá naøo Boà Taùt Chôn Nhö Töôùng ?
Boà Taùt naøy quaùn töôûng roõ raøng,
151
Thaâm nhaäp Phaät Phaùp voâ vaøn,
Ñuû möôøi Trí Löïc nghieâm trang ñoä ñôøi,
Kim Cang Traøng, nöông nôi Phaät Löïc,
Quaùn möôøi phöông thaønh thöïc thöa qua,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc sanh ra,
Chuùng sanh ñau khoå, Phaät Ñaø xoùt thöông.
9- Gì Voâ tröôùc Voâ phöôïc Giaûi thoaùt ?98
Boà Taùt naøy troàng troït : Thieän Caên,
Nhö laø : Sanh Töû troâi laên,
Nguyeän mau ra khoûi, thuaän baèng loøng cho.
99
Möôøi Phöông Tieän : Coù laø heát chöôùng !
Baát Tö Nghì, Voâ löôïng Tieän Phöông,
Ñieàu Phuïc, Nhöùt Thieát Trí nöông,
Phaùp Luaân Voâ löôïng toû töôøng khoâng thoâi.
Baát khaû thuyeát, dieãn noùi caùc phaùp,
Voâ Bieân Teá, dung naïp ñeâm ngaøy,
Phöông Tieän dieãn noùi ñuû ñaày,
Quang Minh Ñaïi Phaùp töø ñaây ñöôïc roài.
Ñaïi Boà Taùt hoài höôùng taát caû, 100
Khaåu, Taâm, Thaân, Nghieäp, Quaû baùo tan.
Chuùng sanh, Phaät ñoä, Theá gian,
Phaùp, Trí, Voâ Tröôùc Phöôïc traøn muoân nôi.
10- Theá naøo Ñaúng Phaùp Giôùi Voâ Löôïng ? 101
Boà Taùt naày nuoâi döôõng phaùp laønh,
Phaïm Haïnh voâ caáu tònh thanh,
Phöông tieän giaùo hoùa chuùng sanh voâ vaøn.
102
Ñaïi Boà Taùt tu ngaøn Phaùp thí,
103
Nguyeän hoài höôùng voâ thæ voâ chung,
Voâ löôïng voâ soá nghìn truøng,
104
Saùu caùch chaán ñoäng thoï duøng tuøy nghi.
Baáy giôø thöøa uy löïc Phaät hieän, 105
Moãi moät phöông hoùa bieán traêm ngaøn,
Vi traàn theá giôùi ñaïo traøng,
Ñoàng ñeán hoäi hoïp nghieâm trang thöa raèng :
152
Khoâng gì saùnh baèng : Thaäp Hoài Höôùng,
Phaùp dieäu kyø Voâ löôïng Minh Quang,
Chuùng con ñoàng hieäu Kim Cang 106
Cang Quang Phaät Hieäu - Cang Traøng nöôùc teân.
Ñaâu Suaát Ñaø - ñaõ hieän leân, 107
Chö Phaät Boà Taùt vöõng beàn chöùng minh.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaäp Ñòa, thöù Hai Möôi Saùu.
Baáy giôø Ñöùc Theá Toân ngöï giaûng 108

109
Ñieän Ma Ni Böûu Taïng Cung Ñöôøng,
Tha hoùa Töï taïi Thieân vöông,
Cuøng chö Boà Taùt möôøi phöông xa gaàn.
110
Kim Cang Taïng laø baäc Thöôïng Thuû,
Thöøa Thaàn Löïc, nhaäp truï Quang Minh, 111
Tam Muoäi, Trí, Hueä nghieâm tinh,
Möôøi phöông Phaät Saùt hieän hình kim cöông.
Moãi moät phöông, Phaät thöôøng gia hoä,
Boån nguyeän löïc : Tyø Loâ Giaù Na, 112
Vaø : Thaéng Trí Löïc saâu xa,
Tuyeân thuyeát giaùo lyù Phaät Ñaø an khöông.
113
Luùc baáy giôø möôøi phöông chö Phaät
Duøng höõu tay xoa haát nheï ñaàu,
KIm Cang Boà Taùt ñònh saâu,
Töùc thôøi xuaát ñònh, mau mau phuïng trì.
Chö Phaät töû ! Trí Ñòa Boà Taùt,
114
Coù möôøi baäc quaùn saùt roõ raøng :
Hoan Hyû - Ly Caáu - Phaùt Quang
Dieäm Hueä - Nan Thaéng nghieâm trang - Hieän tieàn.
Vieãn Haønh - Baát Ñoäng luaân phieân,
Chín laø Thieän Hueä - Möôøi mieàn Phaùp Vaân ...
153
Chö Phaät töû, muoân phaàn khoù nghó, 115
Chính laø nhôø chöùng trí trong loøng,
Kim Cang Boà Taùt noùi xong,
Töï nhieân im laëng, roài khoâng noùi gì ? 116
Giaûi Thoaùt Nguyeät, vì haøng Boà Taùt,
Hoûi leân böïc : Tònh Giaùc côù sao ?
Vöøa noùi Thaäp Ñòa saâu cao,
Roài khoâng giaûi thích lôøi naøo trong Kinh !
Giôø Chuùng Hoäi : Thanh tònh nghieâm khieát,
Taát caû ñoàng taâm huyeát daâng traøn,
Nhö ong nhôù maät, nhôù ñaøn,
Nhö ngöôøi khaùt nöôùc, ñöôïc ban cam loà !
Kim Cang Taïng Boà Taùt hoan hyû,
Lieàn noùi raèng : Giaùo lyù Phaät Ñaø,
Voâ thöôïng, hy höõu, saâu xa, 117
Ly nieäm, sieâu vieät Taâm, laø Kim cöông.
Nhö maøu veõ khoâng nöông treân vaät, 118
Nhö töôùng gioù söï thaät ra sao, 119
Phaät trí cuõng vaäy khaùc naøo, 120
Phaân bieät raát khoù, duøng vaøo thaáy ngay.
Kim Cang Taïng toû baøy suy nghó,
Trí Hueä Phaät vöôït yù luaän baøn,
Chuùng sanh muoán hieåu gian nan,
Cho neân im laëng laø vaøng ngoïc ban. 121
Baáy giôø Kim Cang Taïng Boà Taùt,
122
Baûo : Giaûi Thoaùt Nguyeät quaùn saâu xa,
Toâi thöøa Thaàn löïc Phaät Ñaø,
Cuøng chö Boà Taùt dieãn ra ñaïo vaøng.
1- Moät laø Boà Taùt Hoan Hyû Ñòa, 123
Nhaäp tam theá troøn tròa baèng nhau,
Nhö Lai chuûng taùnh tröôùc sau,
Seõ thaønh Voâ thöôïng ñaïo maàu hoaèng khai.
124
Boà Taùt troïn maõi möôøi Taän Cuù :
Chuùng sanh ... Phaùp giôùi ... ñuû traûi trang,
154
Hö khoâng ... Theá giôùi ... Nieát baøn ...
Phaät xuaát hieän giôùi ... muoân ngaøn choã nôi.
Nhö Lai Trí giôùi ... saùng ngôøi,
Taâm sôû duyeân giôùi ñôøi ñôøi vieân dung.
Phaät trí sôû nhaäp muoân truøng ...
Chuyeån Phaùp, Trí, Giôùi ... taän cuøng theá gian,
Boà Taùt ñöôïc deã daøng nhö vaäy,
125
Nhôø “Möôøi Phaùp” nhaän laáy tònh thanh :
Töø, bi, hyû xaû, naêng haønh,
Bieát Kinh Luaät Luaän, hieåu raønh theá gian.
Taøm quyù, kieân coá, cuùng daøng,
Phuïng haønh y giaùo laønh an voâ vaøn ...
2- Baáy giôø Kim Cang Taïng Boà Taùt, 126
Baûo Giaûi Thoaùt Nguyeät quaùn saâu cao,
Ly Caáu Ñòa, muoán böôùc vaøo,
Thaâm taâm möôøi thöù daït daøo : Tònh baêng.
Taâm chaùnh tröïc, kham naêng, nhu nhuyeán,
Taâm ñieàu phuïc, thuaàn thieän sôùm tröa,
Taâm khoâng coá luyeán, taïp öa,
Taâm roäng, taâm lôùn, ñaïi thöøa phaùp moân.
127
Boà Taùt naày baûo toàn : möôøi thöù :
Chaúng troäm caép, voïng ngöõ, taø daâm,
Löôõng thieät, yû ngöõ, chöûi chaâm,
Giaän hôøn, taø kieán, tham taàm, saùt sinh.
Nhö chôn kim tónh trong : Phaøn Thaïch, *
Theo quy trình ñuùng caùch luyeän xong,
128
Hoaëc boán nhieáp phaùp saïch trong,
129
Truï Ly caáu ñòa coõi loøng nghieâm trang.
3- Baáy giôø Kim Cang Taïng Boà Taùt,
Baûo Giaûi Thoaùt Nguyeät Quaùn saâu cao,
Phaùt Quang Ñòa muoán böôùc vaøo, 130
Thaâm taâm möôøi thöù daâng traøo haïnh tu ...131
Thanh tònh taâm, an truï, nhaøm boû,
Lìa tham taâm, saùng toû, chaúng sôøn,
155
Duõng maõnh, kieân coá, roäng, hôn,
Ñöôïc vaøo Tam ñòa, Thöôïng Nhôn Phaåm roài.
Boà Taùt naày quaùn soi thaáy roõ,
Na do tha Phaät coù Ñaïi taâm, 132
Neân sanh möôøi thöù thaâm taâm,
133
Dieät : Tham, si, haän meâ laàm xöa nay.
Nhö Chôn Kim ngaøy ñeâm kheùo luyeän,
Chaúng giaûm caân laïi hieän saùng trong,
Bao nhieâu nghieäp chöôùng dieät xong, 134
Thieän caên saùng saïch coõi loøng minh quang *
Ñeä Töù ñòa muoán böôùc vaøo, 135
Laø Dieäm Hueä Ñòa - löôùi raøo Minh Moân.
Chuùng sanh giôùi, quaùn doàn Phaùp Giôùi,
Hö Khoâng giôùi, Theá Giôùi taän cuøng,
Duïc Giôùi, Thöùc Giôùi truøng truøng,
Saéc, Voâ Saéc giôùi chaäp chuøng nhaäp xaâm.
Quaùn saùt : Quaûng taâm tín giaûi giôùi,
Ñaïi taâm tín giaûi giôùi tinh anh,
Möôøi phaùp Hueä trí thuïc thaønh, 136
Neân ñöôïc noäi phaùp thöïc haønh Nhö Lai.
137
Boà Taùt naøy mieät maøi naêm löïc,
Baûy Boà ñeà phaàn, 138 thöùc nguõ caên, 139
140
Vaø Taùm chaùnh ñaïo thöôøng haèng,
Nöông : Ly, Dieät, Yeåm - xaû baèng caùch cho, 141
Nhö chôn kim goø thaønh trang söùc, 142
Ma Ni Böûu saùng röïc tònh thanh,
143
Ñeä Töù Ñòa ñöôïc troïn thaønh,
Caùc ma phieàn naõo heát sanh buoäc raøng.
144
Ñeä Nguõ Ñòa muoán böôùc vaøo,
Möôøi taâm bình ñaúng bieát bao loä trình ?
156
Taâm bình ñaúng thanh tònh quaù khöù,
Taâm bình ñaúng hieän giöõ, vò lai,
Bình ñaúng thanh tònh taâm hoaøi,
Dieät : Nghi, Kieán, Hoái, trong ngoaøi coøn chi !
Bình ñaúng nôi Trí ñaïo phi ñaïo,
Haønh trí kieán, thaønh thaïo tònh thanh,
Thöôïng thöôïng quaùn saùt phaùp laønh,
Thanh tònh giaùo hoùa chuùng sanh haøi hoøa.
145
Nhö chôn kim - xa cöø doài boùng,
Nhö maët trôøi traêng ñoïng minh quang,
Thieän caên Boà Taùt muoân ngaøn,
Nhôø phöông tieän trí, saùt quan roõ raøng. 146
Ñeä Luïc Ñòa muoán böôùc vaøo,
Möôøi phaùp bình ñaúng daït daøo thaâm taâm ! 147
Vì Voâ töôùng, neân nhaäp bình ñaúng,
Vì Voâ theå, neân ñaëng Voâ sanh,
Voâ dieät, lai boån tònh thanh,
Vì khoâng hí luaän, neân thaønh nghieâm tinh.
Khoâng thuû xaû, tòch tònh bình ñaúng,
Vì nhö huyeãn : boùng naéng thaønh hình,
Coù khoâng baát nhò ñaúng bình,
Laø Hieän Tieàn Ñòa lung linh an laønh.
Boà Taùt naøy thanh tònh töï taùnh,
Quaùn thaäp nhò duyeân caûnh nghòch, xuoâi, 148
Voâ Minh, Haønh, Thöùc tôùi lui,
Saàu, bi, phieàn naõo ngaäm nguøi khoå öu !
Nhö chôn kim - löu ly doài boùng, 149
Phöông tieän hueä, nhanh choùng hoä trì,
Thieän caên saùng saïch tinh vi,
Caøng theâm tòch dieät khoâng gì khuaát, tan ...
157
150
Ñeä Thaát Ñòa muoán böôùc vaøo,
151
Möôøi moân phöông tieän hueä naøo cuõng xuyeân :
* Daàu khoù : Khoâng, Voâ nguyeän, Voâ töôùng,
Maø töø bi nghó töôûng chuùng sanh,
* Ñöôïc phaùp bình ñaúng an laønh,
Thöôøng cuùng döôøng Phaät tònh thanh voâ vaøn.
* Daàu nhaäp moân maø quaùn, khoâng, trí ...
Maø sieâng naêng tích luõy phöôùc ñieàn,
* Xa rôøi Tam giôùi ñaûo ñieân,
Roài trang nghieâm laïi, cöûa Thieàn sôùm tröa.
* Ñaõ daäp taét ngoïn löûa phieàn naõo,
Vì chuùng sanh lai ñaùo chaúng maøng,
* Daàu bieát phaùp : huyeãn, moäng, vang,
Tuøy taâm taùc ñoäng muoân ngaøn khaùc sai.
* Bieát quoác ñoä ñeâm daøi laém moäng,
Maø hay duøng haïnh roäng nghieâm tinh,
* Daàu Phaùp thaân Phaät khoâng hình,
Maø duøng töôùng haûo thaân mình tònh thanh.
* AÂm thanh Phaät taùnh khoâng tòch dieät,
Coù theå tuøy theo vieäc dieãn xa,
* Tam Theá, nhöùt nieäm taïo ra,
Tuøy theo yù giaûi, töôùng vaø thôøi gian.
Boà Taùt duøng muoân ngaøn phöông tieän,
Vieãn Haønh Ñòa hieän dieän beàn laâu,
Sô Ñòa duyeân phaùp nguyeän caàu, 152
Nhò Ñòa taâm taåy : ñuïc ngaàu nhôùp dô.
Tam Ñòa phaùp saùng voâ bôø,
Töù Ñòa nhaäp ñaïo ñeà hueà chung quanh.
Ñeä Nguõ Ñòa thuaän tu haønh,
Luïc Ñòa vaøo ñöôïc phaùp laønh thaäm thaâm.
Ñeä Thaát Ñòa heát meâ laàm, 153
Baùt Ñòa thanh tònh : gioáng maàm theá gian !
Nhö chôn kim caån ngaøn chaâu quyù, 154
155
Phöông Tieän Hueä muoân yù vaøng son,
158
Nhö vaøo bieån caû thuyeàn con, 156
Nhôø söùc thieän xaûo hoaøn toaøn bình an ...
Ñeä Baùt Ñòa muoán böôùc vaøo, 157
Baát Ñoäng Trí Ñòa, bieát bao thaêng traàm !
Böïc naøy laø thaâm haïnh Boà Taùt, 158
Lìa voâ töôùng, voâ taùc, luaän tranh,
Nhö ngöôøi ñaày ñuû caên laønh, 159
Taâm ñöôïc töï taïi löu haønh ñoù ñaây ...
160
Nhö giaác mô thaáy mình nöôùc cuoán,
Ñeå thoaùt naïn tình huoáng nguy naøy,
Phöông Tieän, Duõng Maõnh kòp ngay,
Lieàn ñöôïc thöùc giaác, moäng say tan taønh.
161
Thaân Nhö Lai : bieán thaønh möôøi höôùng :
Boà Ñeà Thaân, haûo töôùng nghieâm trang,
Löïc trì, Nguyeän, Hoaù thaân vaøng,
Trí Phaùp, Oai Theá, Phöôùc traøn, YÙ sanh.
162
Bieát Trí Thaân laäp thaønh möôøi Töôùng :
Töôùng quyeát ñoaùn ñöôïc maát theá naøo ?
Nhieáp veà haønh quaû ra sao ?
Töôùng sai xuaát theá hay vaøo theá gian !
Baát coäng töôùng, muoân ngaøn coäng töôùng,
Phi xuaát ly, hoïc töôùng thoï trì,
Tam Thöøa sai bieät töôùng y,
Xuaát ly Voâ hoïc Töôùng, thì suoát xuyeân ...
163
Maïng Töï taïi, Taâm, Nguyeän, Nhö yù,
Giaûi, Phaùp, Taøi, Sanh, Trí, Nghieäp vay ...
Möôøi moân Töï Taïi saâu daøy,
Thôøi laø böïc Trí thöôøng hay ñoä ñôøi.
164
Nhö chôn kim saùng ngôøi laøm maõo,
Ñoäi treân ñaàu Vua ñaùo ñieän vaøng,
Thieân Vöông chuû coõi muoân ngaøn, 165
Töø taâm traûi khaép, phoùng quang nheï nhaøng.
159
166
Ñeä Cöûu Ñòa muoán böôùc vaøo,
Tuøy thuaän Trí Hueä, bieát bao haïnh töø ...
167
Boà Taùt duøng : Töù Voâ Ngaïi Trí :
Ñeå hoùa ñoä chæ daãn tu haønh,
“Phaùp Voâ Ngaïi Trí” tònh thanh,
“Nghóa Voâ Ngaïi Trí” roõ raønh bieät sai,
“Töø Voâ Ngaïi Trí” mieät maøi,
“Laïc Thuyeát Voâ Ngaïi Trí” taøi, vieân dung.
Nhö chôn kim kheùo duøng quan böûu, 168
Vua Chuyeån Luaân thaønh töïu Thaùnh Vöông,
169
Thieän Hueä Ñòa quaù voâ löôøng,
Thoáng trò töï taïi taän töôøng traûi trang.
170
Ñeä Thaäp Ñòa muoán böôùc vaøo,
Duøng töï nguyeän löïc maây raøo phöôùc möa,
Ñaïi Bi ñöùc, say söa ñaïi phaùp,
Chôùp nhaùng nhanh, baõo taùp hueä taøi,
Tuøy hieän caùc loaïi thaân, thai ...
Möôøi phöông muoân öùc dieãn khai ñaïi thöøa.
171
Giaûi Thoaùt Nguyeät thöa cuøng ñaïi chuùng :
Tam Muoäi naày xöng tuïng teân gì ?
Kim Cang Boà Taùt chi ly :
“Nhöùt Thieát Phaät Ñoä Taùnh Vì Theå” chaân.
Boà Taùt truï : Phaùp Vaân Ñòa maõi, 172
Ñöôïc Tam Muoäi moân ñaïi toû töôøng,
Neân : Thaân, mieäng, yù khoâng löôøng,
Thaàn thoâng töï taïi muoân phöông du haønh.
Phaùp Vaân Ñòa thaønh töïu nhö vaäy,
Noùi roäng ra, bieát maáy cho vöøa,
Giaûi Thoaùt Nguyeät laïi hoûi thöa, 173
Boà Taùt coøn theá, Phaät Thöøa thì sao ?
160
Nhö coù ngöôøi ñaøo moät cuïc ñaát,
Cuûa boán chaâu roài caát tieáng raèng :
Ñaát naøy nhieàu nhaát hay chaêng ?
Voâ Bieân Theá giôùi sao baèng ñaát ñai !
Hueä Trí caûnh giôùi Nhö Lai,
Voâ bieân Voâ ñaúng, taøi naøo saùnh chung.
Nhö chôn kim duøng ñoà trang söùc, 174
Ma Ni baùu caån röïc xen vaøng,
Töø sô ñeán cöûu luaän baøn,
Tuy nhieàu Trí Haïnh chaúng ngang baèng maø ...
Chö Boà Taùt ! saâu xa Thaäp Ñòa, 175
Do Phaät Trí, nghóa lyù khaùc sai :
Nhö nhôn Ñaïi Ñòa hieän hoaøi,
Coù möôøi nuùi lôùn thoâng khai ra vaøo ...
* Nhö “Tuyeát Sôn” : Thaûo döôïc ñaày ñuû, 176
Hoan Hyû Ñòa : Kinh chuù thoï trì,
* Höông Sôn : Thôm phöùc traàn vi, 177
Truï Ly Caáu Ñòa - Oai nghi haøng ñaàu ...
178
* Ñaø Leâ Sôn - Ngoïc chaâu Böûu chaát,
Phaùt Quang Ñòa - Tònh maät thaàn thoâng,
179
* Tieân Sôn - Chaâu baùu nguõ thoâng,
Trí Dieäm Hueä Ñòa - Vun troàng bao la.
* Caøn Ñaø Sôn - Daï xoa ñeàu ôû, 180
Nan Thaéng Ñòa - xoay trôû laïi qua,
* Nhó Sôn - caây traùi möôït maø, 181
Truï Hieàn Tieàn Ñòa - môùi laø Thanh Vaên.
* Ñaø La Sôn - Long thaàn röôùi maùt, 182
Vieãn Haønh Ñòa - Ñoäc Giaùc ñeâm ngaøy,
183
* La Sôn Chöôùc Yeát - ñoâng ñaày,
Ñoäng Ñòa - Boà Taùt döïng xaây phaïm truø.
* Keá Ñoâ Sôn - Tu La Vöông ngöï, 184
Thieän Hueä Ñòa - sanh töû theá gian,
* Tu Di Sôn - lôùn muoân ngaøn, 185
Truï Phaùp Vaân Ñòa - deã daøng Phaät ngoâi.
161
Möôøi Böûu sôn, hoäi trong ñaïi haûi,
Maø coù teân sai khaùc chaúng ñoàng,
Thaäp Ñòa Boà Taùt ôû trong : 186
“Nhöùt Thieát Chuûng Trí” sanh loøng saùnh so ...
Nhö Ñaïi Haûi coù ñöôïc möôøi töôùng,
Thì Ñaïi Haûi heát chöôùng hieäu teân :
* Moät laø tuaàn töï saâu theâm,
* Töû thi chaúng chöùa, trong, eâm, ngoït ngaøo ...
* Doøng nöôùc khaùc vaøo ñeàu maát taùnh,
* Ñoàng moät vò chaúng aûnh höôûng gì !
* Voâ löôïng traân böûu hoäi quy,
* Khoâng ai ñeán ñöôïc ñaùy, truy tìm ñoà.
* Quaù roäng lôùn, voâ bôø voâ beán,
* Loaøi coù thaân to lôùn ñeán lui,
* Thuûy trieàu chaúng lôùn chaúng luøi,
* Möôøi laø chöùa heát nöôùc xuoâi ñoå veà ...
Boà Taùt haïnh : Theå duïng möôøi töôùng, 187
Thì Boà Taùt heát chöôùng hieäu teân :
Chôn Chaâu giaù trò vöôït treân, 188
Goàm möôøi ñaëc taùnh vöõng beàn Ma Ni.
* Moät saûn sanh khi naèm ñaïi haûi,
* Thôï kheùo laøm chaúng ngaïi khoù khaên,
* Troøn ñaày khoâng khuyeát toaøn naêng,
* Boán laø trong saïch, bôïn, raèn nöùt ñoâi.
* Naêm laø ñöôïc trong ngoaøi saùng suoát,
* Saùu duøi loã ñeå buoäc kheùo thay,
* Baûy duøng daây baùu xoû xoay,
* Taùm ñaët traøng kyû raát daøy löu ly.
* Phaùt ra aùnh saùng dieäu kyø,
* Möôøi laø theo yù Vua vì : nöôùc daân.
189
Boà Taùt Haïnh, möôøi phaàn hoïp nhoùm,
Nhöùt Thieát Trí, thaâu toùm ngoaøi trong,
Ñaïo traøng Thaäp Ñòa vöøa xong,
Chö Phaät Boà Taùt trong loøng hyû hoan ...
162


PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø, thöøa thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät, Coâng Ñöùc
Laâm Boà Taùt nhaäp Boà Taùt Thieän Tö duy Tam muoäi. Nhaäp Tam muoäi naày roài,
möôøi phöông ñeàu quaù ngoaøi vaïn Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi, coù vaïn Phaät
saùt vi traàn soá theá giôùi, coù vaïn Phaät saùt vi traàn soá chö Phaät ñeàu hieäu Coâng
Ñöùc Laâm hieän ra nôi tröôùc maø baûo Coâng Ñöùc Laâm : OÂng coù theå nhaäp thieän
tö duy Tam muoäi naày. Ñaây möôøi phöông ñeàu vaïn Phaät saùt vi traàn soá Nhö
Lai cuøng moät danh hieäu ñoàng gia hoä oâng, vaø cuõng laø nguyeän löïc thaàn löïc
cuûa Phaät Tyø Loâ Giaù Na vaø thieän caên löïc cuûa chuùng Boà Taùt khieán oâng nhaäp
Tam muoäi naày ñeå dieãn thuyeát vaø ñaëng 10 vì; Nghóa laø phaùt khôûi Möôøi haïnh
cuûa Boà Taùt.
2- Möôøi haïnh cuûa Boà Taùt hay Thaäp Haïnh : 1- Hoan Hyû haïnh; 2- Nhieâu Ích
haïnh; 3- Voâ Vi nghòch haïnh; 4- Voâ Khuaát Nhieãu haïnh; 5- Voâ Si Loaïn haïnh;
6- Thieän Hieän haïnh; 7- Voâ Tröôùc haïnh; 8- Nan Ñaéc haïnh; 9- Thieän Phaùp
haïnh; 10- Chôn Thieät haïnh.
3- Töù töôûng hay Töù töôùng : 1- Nhôn töôûng : nghó töôûng ñeán ngöôøi khaùc; 2-
Chuùng Sanh töôûng : nghó töôûng ñeán chuùng sanh; 3- Ngaõ töôûng : nghó töôûng
chính mình; 4- Thoï giaû töôûng : nghó töôûng taát caû söï thoï laõnh coù ñöôïc ñeàu laø
giaû taïo vaø 3 töôûng treân cuõng khoâng.
4- Chæ quaùn phaùp giôùi trong ngaàn, Voâ sôû höõu phaùp, Voâ phaân bieät nhieàu.
Nghóa laø : Muoán coù moät phaùp giôùi trong ngaàn, thì phaûi thaáy taát caû phaùp
ñeàu khoâng chuû theå, vì khoâng chuû theå neân khoâng coøn phaân bieät ñaây ñoù, vì
khoâng coøn phaân bieät ñaây ñoù neân Hoan Hyû haïnh deã thöïc haønh (nghóa laø
laøm raát laø vui veû). Trong Kinh coù noùi : Giaû söû trong moãi nieäm coù voâ löôïng
chuùng sanh ñeán choã Boà Taùt, vì ñoùi khaùt maø xin thòt nôi thaân Boà Taùt ñeå aên,
Boà Taùt lieàn loùc thòt nôi thaân mình ñeå döng cho hoï, khieán loøng hoï thoûa maõn
vui möøng, khoâng heà khieáp sôï töø choái, chæ caøng taêng tröôûng taâm töø bi, vì
theá neân chuùng sanh ñeàu ñeán ñeå xin caàu, Boà Taùt thaáy hoï ñeán xin loøng theâm
hoan hyû, vì nghó raèng toâi ñöôïc lôïi lôùn, caùc chuùng sanh naày laø phöôùc ñieàn
cuûa toâi, laø thieän höõu cuûa toâi. Toâi chaúng caàu chaúng thænh maø hoï ñeán daïy toâi
vaøo trong Phaät Phaùp, toâi phaûi tu hoïc thöïc haønh nhö vaäy khoâng ñeå traùi yù
chuùng sanh.
163
5- Boà Taùt Nhieâu Ích haïnh laø gì ? Nghóa laø laøm lôïi ích taát caû chuùng sanh -
Trong Kinh noùi : Giaû söû coù voâ soá ñaïi aùc ma ñem voâ soá Thieân Nöõ tuyeät ñeïp
trang söùc loäng laãy vuõ nhaïc ñôøn ca ñeán muoán laøm meâ loaïn ñaïo taâm cuûa Boà
Taùt naày. Boà Taùt naày lieàn suy nghó raèng : Caûnh nguõ duïc naøy laø thöù chöôùng
ñaïo, nhaãn ñeán chöôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, do ñaây neân Boà Taùt chaúng coù moät
nieäm duïc töôûng, loøng thanh tònh nhö Phaät, chæ tröø phöông tieän giaùo hoùa
chuùng sanh, nhöng vaãn khoâng rôøi taâm Nhöùt Thieát trí.
6- Boà Taùt Voâ Vi nghòch haïnh laø gì ? Nghóa laø Boà Taùt naày thöôøng tu nhaãn
phaùp, khieâm haï, cung kính, chaúng töï haïi, chaúng haïi ngöôøi, chaúng haïi mình
ngöôøi, chaúng thuû tröôùc, chaúng thuû tröôùc ngöôøi, chaúng thuû tröôùc caû hai,
cuõng chaúng tham caàu danh tieáng lôïi loäc. Giaû söû coù voâ soá chuùng sanh aùc
ñeán choã Boà Taùt, ñem voâ soá lôøi aùc maéng nhieác treâu choïc nguyeàn ruûa, ñoàng
thôøi caàm dao gaäy ñaäp cheùm traûi qua voâ soá kieáp khoâng thoâi, trong luùc Boà
Taùt vì söï böùc khoå voâ cuøng naày, saép phaûi cheát töï nghó raèng : Toâi nhôn söï
khoå nhuïc naày, neáu loøng ñoäng loaïn thôøi laø töï chaúng ñieàu phuïc, töï chaúng giöõ
gìn, töï chaúng saùng suoát, töï chaúng tu taäp, töï chaúng chaùnh ñònh, töï chaúng
tòch tònh, aùi tích, töï sanh chaáp tröôùc, thôøi ñaâu coù theå laøm cho ngöôøi khaùc
loøng ñöôïc thanh tònh.
7- Boà Taùt Voâ Khuaát Nhieãu haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày tu haïnh Möôøi
Tinh Taán : 1- Ñeä nhaát Tinh Taán; 2- Ñaïi Tinh Taán; 3- Thaéng Tinh Taán; 4- Thuø
Thaéng Tinh Taán; 5- Toái Thaéng Tinh Taán; 6- Toái Dieäu Tinh Taán; 7- Thöôïng
Tinh Taán; 8- Voâ Thöôïng Tinh Taán; 9- Voâ Ñaúng Tinh Taán; 10- Phoå Bieán Tinh
Taán - Boà Taùt troïn neân haïnh Tinh Taán nhö vaäy roài, coù theå vì moãi moãi chuùng
sanh trong voâ soá theá giôùi maø chòu khoå ôû Voâ Giaùn ñòa nguïc troïn voâ soá kieáp,
ñeå nhöõng chuùng sanh ñoù ñöôïc gaëp Phaät, ñöôïc höôûng vui, nhaãn ñeán ñöôïc
Voâ Dö Nieát Baøn, roài mình seõ chöùng Voâ Thöôïng Boà Ñeà. Giaû söû coù ngöôøi baûo
: Coù voâ löôïng voâ soá ñaïi haûi, oâng seõ laáy ñaàu sôïi loâng chaám töø gioït ñeán khoâ
caïn, vaø nghieàn voâ löôïng voâ soá theá giôùi laøm buïi, ñeám bieát roõ soá gioït soá buïi
aáy, oâng vì chuùng sanh traûi qua kieáp soá baèng soá gioït soá buïi aáy maø chòu khoå
chaúng döùt, Boà Taùt daàu nghe lôøi treân ñaây, nhöng khoâng heà coù moät nieäm
thoái khieáp, chæ caøng theâm hôùn hôû vui möøng : Toâi may maén ñöôïc lôïi laønh
lôùn, vì do söùc cuûa toâi maø voâ löôïng chuùng sanh kia thoaùt khoå haún.
8- Boà Taùt Ly Si Loaïn haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày thaønh töïu chaùnh
nieäm, taâm khoâng taùn loaïn, kieân coá baát ñoäng toái thöôïng thanh tònh roäng lôùn
voâ löôïng khoâng coù meâ hoaëc - Vì do chaùnh nieäm naày neân kheùo hieåu taát caû
ngoân ngöõ theá gian, hay trì ngoân thuyeát cuûa caùc phaùp xuaát theá, nhö laø hay
trì ngoân thuyeát cuûa saéc phaùp, phi saéc phaùp, hay trì ngoân thuyeát kieán laäp
saéc töï taùnh, nhaãn ñeán hay trì ngoân thuyeát thoï, töôûng, haønh, thöùc töï taùnh
maø taâm khoâng si loaïn. Baáy giôø trong khoaûng moät nieäm, Boà Taùt naày ñöôïc voâ
soá traêm ngaøn Tam muoäi. Nghe nhöõng tieáng nhö vaäy taâm chaúng hoaëc loaïn,
khieán Tam muoäi laàn laàn caøng theâm roäng.
164
9- Boà Taùt Thieän Hieän haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày ba nghieäp : Thaân,
Ngöõ, YÙ ñeàu thanh tònh, truï vaø thò hieän ñeàu voâ sôû ñaéc, bieát ñöôïc 3 nghieäp
ñeàu voâ sôû höõu, Boà Taùt laïi nghó : Toâi khoâng thaønh thuïc chuùng sanh thôøi ai
seõ thaønh thuïc ? Toâi chaúng ñieàu phuïc chuùng sanh thì ai seõ ñieàu phuïc ? v.v...
Boà Taùt laïi nghó : Neáu toâi töï hieåu phaùp thaäm thaâm naày, thôøi chæ moät toâi
rieâng ñöôïc giaûi thoaùt, chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Boà Ñeà, maø caùc chuùng sanh
muø toái sa vaøo ñöôøng hieåm lôùn bò nhöõng phieàn naõo trieàn phöôïc, nhö ngöôøi
beänh naëng luoân thoï thoáng khoå.
10- Boà Taùt Voâ Tröôùc haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naøy duøng taâm Voâ Tröôùc,
ôû trong moãi nieäm seõ nhaäp voâ soá theá giôùi, nghieâm tònh voâ soá theá giôùi, vôùi
caùc theá giôùi taâm khoâng chaáp tröôùc. Vì khoâng chaáp tröôùc, neân taâm khoâng
chöôùng ngaïi ñoái vôùi Phaät phaùp, roõ Phaät Boà Ñeà, chöùng phaùp Tyø Ni, truï Phaät
chaùnh giaùc, tu Boà Taùt haïnh, truï Boà Taùt taâm, tö duy phaùp giaûi thoaùt cuûa Boà
Taùt. Boà Taùt naày thöôøng quaùn saùt : 1- Quaùn phaùp voâ thöôøng; 2- Quaùn thaân
voâ ngaõ; 3- Quaùn thoï thò khoå v.v... Nhôø vaäy maø Boà Taùt naày ñöôïc Voâ tröôùc, Voâ
y, Töï lôïi lôïi tha ñeàu thanh tònh ñaày ñuû.
11- Boà Taùt Nan Ñaéc haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày thaønh töïu caên laønh
khoù ñöôïc, caên laønh khoù phuïc, caên laønh toái thaéng, caên laønh chaúng theå hö,
caên laønh ñoàng moät taùnh vôùi taát caû Phaät. Boà Taùt naày an truï nôi nan ñaéc
haïnh roài, ôû trong moãi nieäm coù theå chuyeån voâ soá kieáp sanh töû maø chaúng boû
ñaïi nguyeän cuûa Boà Taùt. Boà Taùt naày daàu bieát chuùng sanh chaúng phaûi coù,
nhöng chaúng boû taát caû chuùng sanh giôùi. Ví nhö thuyeàn tröôûng chaúng döøng
bôø naøy, chaúng ñaäu bôø kia, chaúng döøng giöõa doøng, maø coù theå ñöa chuùng
sanh töø bôø naøy qua ñeán bôø kia, vì qua laïi khoâng thoâi nghæ vaäy. Boà Taùt naày
cuõng nhö theá, chaúng truï Sanh töû, chaúng truï Nieát baøn, cuõng chaúng truï giöõa
doøng Sanh töû, maø coù theå ñoä chuùng sanh töø bôø sanh töû naày, ñaët hoï treân bôø
Nieát baøn kia, nôi an oån voâ uùy khoâng öu naõo. Boà Taùt naày thaønh töïu taâm
Nan ñaéc nhö vaäy, luùc tu taäp haïnh Boà Taùt, chaúng noùi phaùp nhò thöøa, chaúng
noùi Phaät phaùp, chaúng noùi theá gian, chaúng noùi phaùp theá gian, chaúng noùi
chuùng sanh, chaúng noùi khoâng chuùng sanh, chaúng noùi caáu, chaúng noùi tònh,
vì caùc phaùp voán voâ nhò voâ baát nhò vaäy. Ví nhö hö khoâng trong thaäp phöông
ba thôøi tìm voán khoâng ñöôïc, nhöng chaúng phaûi laø khoâng coù hö khoâng.
Cuõng theá Boà Taùt quaùn taát caû phaùp ñeàu baát khaû ñaéc, nhöng chaúng phaûi laø
khoâng coù hö khoâng. Cuõng theá Boà Taùt quaùn taát caû phaùp ñeàu baát khaû ñaéc,
nhöng chaúng phaûi laø khoâng taát caû phaùp. Boà Taùt naày thaønh töïu taâm trí hueä
nan ñaéc nhö vaäy, tu taäp caùc haïnh, nôi ba aùc ñaïo cöùu vôùt chuùng sanh giaùo
hoùa ñieàu phuïc ñaët hoï vaøo trong ñaïo cuûa Tam Theá Phaät khoâng ñeå lay ñoäng.
12- Boà Taùt Thieän phaùp haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày vì taát caû theá gian :
Trôøi, Ngöôøi, Ma, Phaïm, Sa Moân, Baø La Moân, Caøn Thaùc Baø v.v... maø laøm ao
phaùp thanh löông, nhieáp trì chaùnh phaùp, chaúng döùt Phaät chuûng. Boà Taùt
naày an truï Thieän Phaùp Haïnh roài thôøi coù theå töï thanh tònh, cuõng coù theå
duøng phöông tieän voâ sôû tröôùc maø lôïi ích khaép taát caû chuùng sanh, chaúng
165
thaáy coù chuùng sanh ñöôïc giaûi thoaùt. Boà Taùt naày thaønh töïu möôøi thöù thaân :
1- Nhöõng laø thaân chaúng phaûi caùc loaøi vaøo voâ bieân phaùp giôùi vì dieät taát caû
theá gian; 2- Thaân caùc loaøi vaøo voâ bieân phaùp giôùi vì sanh taát caû theá gian; 3-
Thaân baát sanh vì truï phaùp voâ sanh bình ñaúng; 4- Thaân baát dieät vì taát caû
dieät, ngoân ngöõ khoâng theå ñöôïc; 5- Thaân chaúng thieät vì ñöôïc nhö thieät; 6-
Thaân chaúng voïng vì tuøy nghi öùng hieän; 7- Thaân chaúng dôøi vì cheát ñaây sanh
kia; 8- Thaân chaúng hoaïi vì phaùp giôùi taùnh khoâng hoaïi; 9- Thaân moät töôùng vì
ba thôøi ngöõ ngoân ñaõ döùt; 10- Thaân voâ töôùng vì kheùo coù theå quaùn saùt phaùp
töôùng. Boà Taùt an truï haïnh naày laøm ao phaùp maùt meû cho taát caû chuùng sanh,
vì coù theå cuøng taän nguoàn taát caû Phaät Phaùp.
13- Boà Taùt Chôn Thieät haïnh laø gì ? Nghóa laø : Boà Taùt naày thaønh töïu lôøi chaéc
thaät ñeä nhöùt, coù theå laøm ñuùng nhö lôøi, coù theå noùi ñuùng nhö laøm. Boà Taùt
naày hoïc chôn thaät ngöõ cuûa Tam theá chö Phaät, nhaäp chuûng taùnh cuûa Tam
Theá chö Phaät, ñoàng thieän caên vôùi Tam Theá chö Phaät, ñöôïc lôøi voâ nhò cuûa
Tam Theá chö Phaät, theo Nhö Lai hoïc thaønh töïu trí hueä. Boà Taùt truï nôi
Chôn Thieät haïnh naøy roài, taát caû chuùng sanh, coù ai gaàn guõi, thôøi ñeàu laøm
cho ñöôïc toû ngoä hoan hyû thanh tònh.
14- “Coâng Ñöùc Laâm hieäu teân ñoàng, Coâng Ñöùc Traøng coõi suoát thoâng voâ bôø,
Phoå Coâng Ñöùc Phaät giôø noùi phaùp”. Nghóa laø : Theo y Kinh vaên : Chuùng toâi
ñoàng hieäu Coâng Ñöùc Laâm caû, theá giôùi chuùng toâi ôû ñoàng hieäu Coâng Ñöùc
Traøng, chö Nhö Lai ôû coõi chuùng toâi ñoàng hieäu Phoå Coâng Ñöùc cuõng noùi
phaùp naày.
15- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù hai möôi moát (21).
16- Möôøi Taïng goàm coù : 1- Tín Taïng; 2- Giôùi Taïng; 3- Taøm Taïng; 4- Quyù
Taïng; 5- Vaên Taïng; 6- Thí Taïng; 7- Hueä Taïng; 8- Nieäm Taïng; 9- Trì Taïng; 10-
Bieän Taïng.
17- Taát caû caùc phaùp töôùng hình gì ñaâu ? Cuõng laø Voâ töôùng - Vì vaäy coång
Tam Quan cuûa chuøa ñöôïc tieâu bieåu : Khoâng - Voâ töôùng - Voâ taùc. Trí hueä
cuûa chö Phaät : baát taêng, baát giaûm, baát sanh, baát dieät, baát taán, baát thoái, baát
caän, baát vieãn, voâ tri, voâ xaû - Boà Taùt truï nôi Tín Taïng naày thôøi coù theå nghe
vaø trì taát caû Phaät phaùp, giaûng noùi cho chuùng sanh khieán hoï ñeàu ñöôïc khai
ngoä.
18- Giôùi Taïng : Laø kho chöùa nhoùm giôùi theå, trong ñoù goàm coù 10 : 1- Giôùi
thaønh töïu : khaép ñeàu lôïi ích; 2- Giôùi chaúng thoï : Boà Taùt naày chaúng thoï
haønh nhöõng giôùi cuûa ngoaïi ñaïo, chæ boån taùnh töï tinh taán phuïng trì tònh
giôùi bình ñaúng cuûa Tam Theá Phaät; 3- Giôùi chaúng Truï Ñôøi : Boà Taùt naày luùc
phuïng trì giôùi, loøng khoâng truï duïc giôùi, saéc giôùi, voâ saéc giôùi, vì trì khoâng
caàu sanh veà caùc coõi ñoù; 4- Giôùi khoâng Hoái Haän : Boà Taùt naày thöôøng ñöôïc an
truï taâm khoâng hoái haän, vì chaúng laøm toäi naëng, chaúng laøm doái traù, chaúng
phaù tònh giôùi; 5- Giôùi khoâng traùi caõi : Boà Taùt naày chaúng baùc boû giôùi cuûa
Phaät ñaõ cheá ra, cuõng chaúng taïo laäp laïi, loøng luoân tuøy thuaän giôùi höôùng ñeán
Nieát Baøn, chaúng vì trì giôùi maø nhieãu naõo chuùng sanh khaùc khieán hoï sanh
166
khoå, chæ nguyeän caàu taát caû chuùng sanh ñeàu thöôøng hoan hyû maø trì giôùi; 6-
Giôùi chaúng naõo haïi : Boà taùt naày chaúng nhôn nôi giôùi maø hoïc nhöõng chuù
thuaät, taïo laøm phöông thuoác naõo haïi chuùng sanh, chæ vì cöùu hoä chuùng sanh
maø trì giôùi; 7- Giôùi chaúng taïp : Boà Taùt naày chaúng chaáp bieân kieán, chaúng trì
giôùi taïp, chæ quaùn duyeân khôûi, trì giôùi xuaát ly; 8- Giôùi khoâng tham caàu: Boà
Taùt naày chaúng hieän dò töôùng toû baøy mình coù ñöùc, chæ vì ñaày ñuû phaùp xuaát
ly maø trì giôùi; 9- Giôùi khoâng laàm loãi : Boà Taùt naày chaúng töï coáng cao, noùi toâi
trì giôùi, thaáy ngöôøi phaù giôùi chaúng khinh huûy khieán hoï hoå theïn, chæ nhöùt
taâm trì giôùi; 10- Giôùi khoâng huûy phaïm : Boà Taùt naày döùt haún 10 aùc nghieäp,
thoï trì troïn veïn 10 thieän nghieäp laø : Thaân tam, Khaåu töù, YÙ tam.
19- Ñaïi Boà Taùt Taøm Taïng : Nghóa laø Boà Taùt naày ghi nhôù caùc ñieàu aùc ñaõ laøm
thôøi quaù khöù maø sanh loøng töï hoå, nghó raèng : Töø thuôû voâ thæ ñeán nay, toâi
cuøng chuùng sanh laãn nhau laøm cha meï con caùi anh em chò em, ñuû caû tham,
saân, si, kieâu maïn, dua doái, taát caû phieàn naõo, khoâng vieäc aùc naøo maø chaúng
laøm chaúng phaïm. Neáu toâi vaãn coøn phaïm maõi khoâng thoâi thôøi laø khoâng neân.
20- Ñaïi Boà Taùt Quyù Taïng : Nghóa laø Boà Taùt naày töï theïn, töø xöa ñeán nay ôû
trong nguõ duïc, tham caàu maõi khoâng nhaøm, nhôn ñoù maø taêng tröôûng caùc
phieàn naõo.
21- Ñaïi Boà Taùt Ña Vaên Taïng : Nghóa laø Boà Taùt naày bieát raèng vì söï naày coù
neân söï naày coù, vì söï naày khoâng neân söï naày khoâng v.v... Söï naày sanh dieät,
phaùp theá xuaát theá, phaùp höõu vi voâ vi, phaùp höõu kyù voâ kyù v.v... - Chính vì coù
Voâ minh neân coù Haønh - Chính laø vì Thöùc khoâng neân Danh saéc khoâng.
Chính laø vì Höõu dieät neân Sanh dieät - Chính laø Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc
Phaùp theá gian - Chính laø : Giôùi, Ñònh, Hueä, Giaûi thoaùt, Giaûi thoaùt Tri kieán
Phaùp xuaát theá - Chính laø Duïc giôùi, Saéc giôùi, Voâ saéc giôùi, Chuùng sanh giôùi
Phaùp höõu vi - Chính laø : Hö khoâng, Nieát Baøn, Traïch dieät, Phi traïch dieät,
Duyeân Khôûi Phaùp taùnh truï Phaùp voâ vi - Chính laø : Boán Thaùnh Ñeá, boán quaû
Sa Moân, boán Bieän Taøi, boán Voâ UÙy, boán Nieäm Xöù, boán Chaùnh Caàn, boán Thaàn
Tuùc, naêm caên, naêm löïc, baûy giaùc chi, taùm Thaùnh Ñaïo laø Phaùp Höõu kyù -
Chính laø Theá gian Höõu Bieân, Voâ Bieân, cuõng höõu bieân cuõng voâ bieân, chaúng
phaûi höõu bieân chaúng phaûi voâ bieân, Nhö Lai sau khi dieät ñoä laø coù, laø khoâng,
cuõng coù cuõng khoâng, chaúng coù chaúng khoâng - Phaùp gì tröôùc caû, phaùp gì sau
caû, theá gian töø ñaâu ñeán, ñi qua ñaâu, coù bao nhieâu theá giôùi Thaønh, Hoaïi, töø
ñaâu laïi, ñi ñeán choã naøo, gì laø ngaên toái sô cuûa sanh töû, gì laø meù toái haäu cuûa
sanh töû goïi laø Phaùp Voâ kyù. Boà Taùt nghó : Taát caû chuùng sanh ôû trong sanh töû
khoâng coù ña vaên chaúng roõ ñöôïc taát caû phaùp.
22- Ñaïi Boà Taùt Thí Taïng : Nghóa laø Boà Taùt thöïc haønh möôøi ñieàu Boá thí : 1-
Phaân Giaûm thí : Baåm taùnh nhôn töø öa ban boá cho; 2- Kieät Taän thí : Tuøy
mình coù gì ñeàu thí xaû taát caû, nhaãn ñeán taän maïng cuõng khoâng tieác; 3- Noäi
thí : Ñem thaân theå cuûa mình maø boá thí khoâng hoái tieác; 4- Ngoaïi thí : Tieàn
baïc, vaät chaát coù thöù chi laø boá thí taát caû; 5- Noäi ngoaïi thí : Thaân mình vaø
cuûa caûi coù ngöôøi ñeán xin laø boá thí cho lieàn; 6- Quaù khöù thí : Quan saùt caùc
167
phaùp quaù khöù tìm caàu möôøi phöông ñeàu khoâng theå ñöôïc, nghó nhö theá
xong, nôi phaùp quaù khöù ñeàu boá thí taát caû; 7- Vò Lai thí : Boà Taùt naày nghe
coâng haïnh tu haønh cuûa chö Phaät vò lai, roõ thaáu laø chaúng phaûi coù, chaúng
chaáp töôùng, chaúng rieâng thích vaõng sanh quoác ñoä chö Phaät, thöôøng sieâng
tu haønh chöa töøng pheá boû vì hoï giaûng thuyeát chôn thieät, khieán thaønh thuïc
Phaät phaùp, nhöng phaùp naày chaúng phaûi coù choã nôi, chaúng phaûi khoâng coù
choã nôi, chaúng trong, ngoaøi, gaàn, xa. Boà Taùt laïi nghó raèng neáu Phaùp ñaõ laø
chaúng phaûi coù thôøi chaúng ñöôïc chaúng xaû; 8- Hieän taïi thí : Nghóa laø Boà Taùt
naày nghe caùc coõi Trôøi : Töù Thieân Vöông, Ñao Lôïi, Daï Ma, Ñaâu Suaát, Hoùa
Laïc, Tha Hoùa, Phaïm Chuùng, Phaïm Phuï, Phaïm Vöông, Thieåu Quang, Voâ
Löôïng Quang, Quang AÂm, Thieåu Tònh, Voâ Löôïng Tònh, Bieán Tònh, Phöôùc
Sanh, Phöôùc AÙi, Quaûng Quaû, Voâ Töôûng, Voâ Phieàn, Voâ Nhieät, Thieän Kieán,
Thieän Hieän, Saéc Cöùu Caùnh, Thanh Vaên, Duyeân Giaùc ñaày ñuû coâng ñöùc. Nghe
xong taâm cuûa Boà Taùt naày chaúng meâ, chaúng maát, chaúng tuï, chaúng tan, chæ
quaùn saùt caùc haønh phaùp nhö giaác mô, chaúng thieät, loøng khoâng tham tröôùc,
vì laøm cho chuùng sanh boû lìa aùc thuù, taâm voâ phaân bieät, tu Boà taùt ñaïo thaønh
töïu Phaät phaùp; 9- Cöùu Caùnh thí : Nghóa laø : Giaû söû coù voâ löôïng chuùng sanh
hoaëc khoâng maét, hoaëc khoâng tai, muõi, löôõi, tay, chön v.v... ñoàng ñeán xin Boà
Taùt naày cho nhöõng moùn treân ñeå hoï ñöôïc toaøn veïn khoâng taät nguyeàn. Boà
Taùt naày lieàn boá thí theo choã hoï muoán loøng khoâng hoái tieác. Boà Taùt naày chæ
quaùn saùt thaân theå töø khi nhaäp thai thaønh hình toaøn laø baát tònh ôû trong
phaïm vi sanh giaø bònh cheát. Laïi quaùn saùt thaân theå khoâng thieät, khoâng taøm
quyù, chaúng phaûi vaät cuûa Hieàn Thaùnh, laø vaät hoâi nhô chaúng saïch; 10- Nhöùt
Thieát thí : Boà Taùt nghó : Taát caû aân aùi hoäi hoïp, taát coù bieät ly khoâng lôïi ích gì
cho ngöôøi, nay toâi rôøi boû tham aùi, ñem nhöõng vaät taát seõ ly taùn naày ñeå laøm
vöøa loøng chuùng sanh. Nghó xong theo choã xin cuûa moãi ngöôøi ñeàu ban cho
khoâng hoái tieác, cuõng khoâng khinh nhaøm chuùng sanh.
23- Ñaïi Boà Taùt Hueä Taïng : Nghóa laø Taïng Hueä naày coù möôøi thöù baát khaû taän
neân ñöôïc goïi laø Voâ Taän : 1- Vì Ña Vaên thieän xaûo baát khaû taän; 2- Thieän phaân
bieät cuù nghóa ...; 3- Nhaäp thaâm Phaùp giôùi ...; 4- Duøng Trí nhöùt vò trang
nghieâm ...; 5- Hôïp taát caû phöôùc ñöùc taâm khoâng moûi meät ...; 6- Nhaäp taát caû
moân Ñaø La Ni ...; 7- Hay phaân bieät aâm thinh ngöõ ngoân cuûa taát caû chuùng
sanh ...; 8- Hay döùt nghi laàm taát caû chuùng sinh ...; 9- Vì taát caû chuùng sinh
maø hieän Phaät thaàn löïc ñeå giaùo hoùa ñieàu phuïc khieán hoï tu haønh khoâng döùt
...; 10- Vì thaân caän Thieän tri thöùc baát khaû taän; Ñöôïc Voâ taän trí hueä coù theå
khai ngoä taát caû.
24- Ñaïi Boà Taùt Nieäm Taïng : Nghóa laø Boà Taùt naày lìa boû si laàm, ñöôïc nieäm
löïc ñaày ñuû, nhôù laïi thôøi quaù khöù töø moät ñôøi cho ñeán nhieàu ñôøi. Nieäm Taïng
coù 10 thöù : 1- Tòch Tònh Nieäm : Taát caû theá gian khoâng nhieãu loaïn; 2- Thanh
Tònh Nieäm : Thieän caên ñôøi tröôùc ñeàu ñöôïc thanh tònh; 3- Baát Tröôïc Nieäm :
Taát caû theá gian khoâng nhieãm tröôùc; 4- Minh Trieät Nieäm: Theá gian khoâng dò
luaän bieán ñoäng ñöôïc; 5- Ly Traàn Nieäm : Caùc ma ngoaïi ñaïo khoâng phaù hoaïi
168
ñöôïc; 6- Ly Chuûng Chuûng Traàn Nieäm : Lìa taát caû moïi söï vieäc theá gian; 7- Ly
Caáu Nieäm : Lìa taát caû taïp nhieãm theá gian; 8- Quang Dieäu Nieäm : Ñoåi thaân
thoï sanh khoâng bò queân maát; 9 - Khaû AÙi Nhaïo Nieäm: Trong taát caû theá giôùi
chuùng sanh ñoàng ôû khoâng coù laàm loãi; 10- Voâ Chöôùng Ngaïi Nieäm : Vaøo taát caû
chuùng hoäi ñaïo traøng cuûa chö Phaät khoâng bò chöôùng ngaïi, ñeàu ñöôïc gaàn guõi
chö Phaät.
25- Ñaïi Boà Taùt Trì Taïng : Boà Taùt naày thoï trì vaên cuù nghóa lyù kheá kinh cuûa
chö Phaät noùi khoâng queân soùt. Moät ñôøi thoï trì nhaãn ñeán baát khaû thuyeát ñôøi
thoï trì. Thoï trì danh hieäu cuûa moät Ñöùc Phaät nhaãn ñeán baát khaû thuyeát chö
Phaät.
26- Ñaïi Boà Taùt Bieän Taïng : Nghóa laø Boà Taùt naày coù trí hueä raát saâu, bieát roõ
Thieät Töôùng, roäng vì chuùng sanh dieãn thuyeát caùc phaùp chaúng traùi vôùi Kinh
ñieån cuûa chö Phaät. Vì Boà Taùt naày thaønh töïu möôøi thöù Taïng Voâ taän, nhieáp
ñöôïc nhöùt thieát phaùp Ñaø La Ni moân hieäu ôû tröôùc, coù traêm vaïn voâ soá Ñaø La
Ni laøm quyeán thuoäc, vì Boà Taùt naày thaønh töïu thaân voâ bieân cuøng taän hö
khoâng phaùp giôùi, Taïng naày khoâng phaân chia, giaùn ñoaïn, khoâng ñoåi khaùc,
caùch ngaïi, khoâng thoái chuyeån, raát saâu khoâng ñaùy khoù vaøo ñöôïc, maø vaøo
khaép taát caû moân Phaät phaùp - Bieän Taïng cuõng coù 10 moùn, ñaõ keå trong chaùnh
vaên.
27- Haùn Boä thuoäc quyeån thöù hai möôi hai.
28- Ñieän Dieäu Böûu : noùi ñuû laø Ñieän Dieäu Böûu Trang Nghieâm cuûa coõi trôøi
Ñaâu Suaát Ñaø.
29- Phaät hieäu Voâ Ngaïi Nguyeät ñaõ töøng vaøo Ñieän Trang Nghieâm Phaät hieäu
Quaûng Trí ñaõ töøng vaøo Ñieän Kim Saéc Phaät hieäu Phoå Nhaõn ñaõ töøng vaøo
Ñieän Lieân Hoa, Phaät hieäu San Hoâ ñaõ töøng vaøo Ñieän Böûu Taïng, Phaät hieäu laø
Luaän Sö Töû ñaõ töøng vaøo Ñieän Sôn Vöông, Phaät hieäu Nhöït Chieáu ñaõ töøng
vaøo Ñieän Chuùng Hoa, Phaät hieäu laø Voâ Bieân Quang ñaõ töøng vaøo Ñieän Thoï
Nghieâm, Phaät hieäu Phaùp Traøng ñaõ töøng vaøo Ñieän Böûu Cung, Phaät hieäu Trí
Ñaêng ñaõ töøng vaøo Ñieän Höông Sôn, Phaät hieäu Coâng Ñöùc Quang ñaõ töøng
vaøo Ñieän Ma Ni naày, theá neân choán naøy raát caùt töôøng.
30- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù hai möôi ba.
31- Taát caû Ñaâu Suaát Thieân Cung trong thaäp phöông theá giôùi ñeàu coù chö Boà
Taùt ñoàng soá löôïng, ñoàng danh hieäu, theá giôùi vaø chö Phaät cuõng ñoàng nhö
nôi ñaây caû.
32- Chuùng Boà Taùt ôû caùc coõi kia ñeàu thaáy thaàn bieán cuûa ñöùc Phaät ôû ñaây.
Chuùng Boà Taùt ôû coõi ñaây ñeàu thaáy thaàn bieán cuûa taát caû chö Phaät kia.
33- Theo y Kinh vaên : Taát caû chuùng Boà Taùt nhö vaäy, cuøng vôùi ñöùc Tyø Loâ Giaù
Na Nhö Lai, töø thuôû xöa, ñoàng troàng caên laønh tu Boà Taùt haïnh, ñeàu ñaõ ngoä
nhaäp thaäm thaâm giaûi thoaùt töï taïi cuûa chö Phaät ñöôïc Phaùp giôùi thaân bình
ñaúng, vaøo taát caû theá giôùi maø vaãn voâ truï, trong moät nieäm ñi khaép theá giôùi töï
taïi voâ ngaïi, ñem nhoû vaøo lôùn ñem lôùn vaøo nhoû ñeàu töï taïi. Traêm ngaøn öùc na
169
do tha baát khaû thuyeát voâ löôïng Taïng coâng ñöùc thanh tònh voâ taän nhö vaäy,
chuùng Boà Taùt ñeàu ñöôïc thaønh töïu.
34- Kim Cang Traøng Boà Taùt töø Dieäu Böûu theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Voâ Taän
Traøng, thöøa thaàn löïc cuûa ñöùc Phaät, quan saùt khaép möôøi phöông, roài noùi
.......
35- Y theo Kinh vaên : Nhö Lai chaúng xuaát theá, cuõng chaúng nhaäp Nieát Baøn,
duøng söùc boån nguyeän lôùn, thò hieän phaùp töï taïi.
36- ... Phaùp naày khoù nghó baøn, taâm khoâng duyeân ñeán ñöôïc, trí hueä ñeán bôø
kia, môùi thaáy caûnh giôùi Phaät.
37- ... Saéc thaân chaúng phaûi Phaät, aâm thinh cuõng chaúng phaûi, nhöng chaúng
lìa saéc thinh, thaáy thaàn löïc cuûa Phaät.
38- ... Trí keùm chaèng bieát ñöôïc caûnh giôùi thieät cuûa Phaät, tu haïnh thanh tònh
laâu, môùi thaáy ñöôïc caûnh Phaät.
39- ... Chaùnh giaùc khoâng choã laïi, ñi cuõng chaúng töø ñaâu, saéc thaân dieäu thanh
tònh, do thaàn löïc hieån hieän.
40- ... Muoán caàu Nhöùt Thieát Trí, choùng thaønh Voâ Thöôïng Giaùc, phaûi duøng
taâm tònh dieäu, tu taäp haïnh Boà Ñeà.
41- ... Kieân Coá Traøng Boà Taùt töø Dieäu Laïc theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Phong
Traøng ... quaùn möôøi phöông ...
42- ... Phaät Toái thaéng voâ tyû, raát saâu baát khaû thuyeát, vöôït khoûi ñöôøng ngoân
ngöõ, thanh tònh nhö hö khoâng.
43- ... YÙ nghieäp thöôøng thanh tònh, cuùng döôøng chö Nhö Lai, troïn khoâng
loøng moûi nhaøm, hay vaøo nôi Phaät ñaïo.
44- Duõng Maõnh Traøng Boà Taùt, töø Dieäu Ngaân theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Giaûi
Thoaùt Traøng ... quaùn möôøi phöông ...
45- ... Ví nhö maét toû saùng, ban ngaøy thaáy hình saéc, taâm thanh tònh cuõng
vaäy, nhôø Phaät löïc thaáy Phaät.
46- ...Ví nhö ruoäng phì nhieâu, gieo troàng taát töôi toát, taâm thanh tònh nhö
vaäy, xuaát sanh caùc Phaät phaùp.
47-...Nhö ngöôøi ñöôïc Böûu Taïng, lìa haún khoå ngheøo cuøng,Boà Taùt ñöôïc Phaät
phaùp,taâm ly caáu thanh tònh.
48- Quang Minh Traøng Boà Taùt, töø Dieäu Kim theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Oai Nghi
Traøng ... quaùn möôøi phöông.
49-...Nhôn gian vaø Thieân thöôïng, taát caû caùc theá giôùi, khaép thaáy ñöùc Nhö
Lai, saéc thaân dieäu thanh tònh.
50- ... Ví nhö moät taâm nieäm, hay sanh caùc thöù taâm, nhö vaäy moät Phaät thaân,
khaép hieän taát caû Phaät..
51- ... Trí Traøng Boà Taùt töø Dieäu Ma Ni theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Minh Töôùng
Traøng ...quaùn möôøi phöông...
170
52- ... Neáu ngöôøi tin thoï ñöôïc, nhöùt thieát trí voâ ngaïi, tu taäp haïnh Boà Ñeà,
taâm ñoù chaúng löôøng ñöôïc.
53- ... Trong taát caû quoác ñoä, khaép hieän voâ löôïng thaân, maø thaân khoâng choã ôû,
cuõng chaúng truï nôi phaùp.
54- ... Coù luùc hieän moät hai, nhaãn ñeán voâ löôïng thaân, hieän khaép möôøi
phöông coõi, thieät ra khoâng hai thöù.
55- ... Ví nhö traêng troøn saùng, hieän khaép caùc gioøng nöôùc, boùng hình daàu voâ
löôïng, maët traêng vaãn khoâng hai.
56- ... Trí voâ ngaïi nhö vaäy, thaønh töïu baäc chaùnh giaùc, hieän khaép taát caû coõi,
Phaät theå cuõng khoâng hai.
57- ... Böûu Traøng Boà Taùt töø Dieäu Kim Cang theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Thöôøng
Traøng ... quaùn möôøi phöông...
58- ... Phaät thaân voán voâ löôïng, thò hieän thaân höõu löôïng, tuøy chuùng choã neân
thaáy, ñaïo sö hieän nhö vaäy.
59- ... Phaät thaân khoâng nôi choã, ñaày khaép taát caû choã, nhö hö khoâng voâ bieân,
khoù nghó baøn nhö vaäy.
60- ... Chaúng phaûi choã taâm duyeân, taâm chaúng khôûi trong ñoù, trong caûnh giôùi
chö Phaät, roát raùo khoâng sanh dieät.
61- ... Nhö maét loøa xem thaáy, chaúng trong cuõng chaúng ngoaøi, theá gian thaáy
chö Phaät, phaûi bieát cuõng nhö vaäy.
62- ... Tinh Taán Traøng Boà Taùt töø nôi Dieäu Ba Ñaàu Ma theá giôùi cuûa ñöùc Phaät
Toái Thaéng Traøng ... quaùn 10 phöông ...
63- ... Quan saùt ñaáng Maâu Ni, choã laøm raát kyø ñaëc, ñaày khaép caû phaùp giôùi,
taát caû ñeàu khoâng thöøa.
64- ... Phaät thaân chaúng ôû trong, cuõng chaúng ôû nôi ngoaøi, Thaàn löïc neân hieån
hieän, Ñaïo Sö Phaùp nhö vaäy.
65- ... Theo caùc loaøi chuùng sanh, nghieäp ñaõ hoïp ñôøi tröôùc, nhöõng loaïi thaân
nhö vaäy, thò hieän ñeàu chaúng ñoàng.
66- ... Thaân chö Phaät nhö vaäy, voâ löôïng chaúng ñeám ñöôïc, chæ tröø ñaáng Ñaïi
Giaùc, khoâng ai nghó baøn ñöôïc.
67- ... Ví nhö taát caû phaùp, do caùc duyeân sanh khôûi, thaáy Phaät cuõng nhö vaäy,
toát nhôø caùc thieän nghieäp.
68- ... Ví nhö Chaâu Nhö YÙ, hay thoûa maõn loøng chuùng chö Phaät phaùp nhö
vaäy, thoûa maõn taát caû nguyeän.
69- ... Ly Caáu Traøng Boà Taùt töø nôi Dieäu Öu Baùt La theá giôùi cuûa ñöùc Phaät Töï
Taïi Traøng ... quaùn 10 phöông.
70- ... Tinh Tuù Traøng Boà Taùt töø Dieäu Chieân Ñaøn theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät
Phaïm Traøng ... quaùn 10 phöông.
171
71- Y Kinh vaên : Chuùng sanh voïng phaân bieät, laø Phaät laø theá giôùi, ngöôøi lieãu
ñaït phaùp taùnh, khoâng Phaät khoâng theá giôùi.
72- Y Kinh vaên : Trong ngoân ngöõ hieån thò, taát caû Phaät töï taïi, chaùnh giaùc
sieâu ngoân ngöõ, giaû möôïn ngoân ngöõ noùi.
73- ... Phaùp Traøng Boà Taùt töø Dieäu Höông Theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät Quan Saùt
Traøng ... quaùn 10 phöông.
74- Y Kinh vaên : Thaø neân luoân thoï ñuû, taát caû khoå theá gian, troïn chaúng xa
Nhö Lai, chaúng rôøi ñaáng töï taïi.
75- Y Kinh vaên : Chuùng sanh voâ thæ laïi, maõi löu chuyeån sanh töû, chaúng roõ
phaùp chôn thaät, neân chö Phaät ra ñôøi.
76- Thaäp Hoài Höôùng : Laø 10 hoài höôùng goàm coù : 1- Cöùu hoä taát caû chuùng
sanh ly chuùng sanh töôùng; 2- Baát Hoaïi Hoài Höôùng; 3- Ñaúng Nhöùt Thieát chö
Phaät Hoài Höôùng; 4- Chí Nhöùt Thieát Xöù; 5- Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng; 6- Nhaäp
Nhöùt Thieát bình ñaúng thieän caên; 7- Ñaúng tuøy thuaän Nhöùt Thieát chuùng sanh;
8- Chôn Nhö töôùng; 9- Voâ Phöôïc Voâ tröôùc giaûi thoaùt; 10- Nhaäp Phaùp giôùi voâ
löôïng hoài höôùng.
77- Moät laø cöùu hoä chuùng sanh : Ñaïi Boà Taùt naøy thaät haønh : 1- Ñaøn Ba La
Maät; 2- Thanh Tònh thí Ba La Maät; 3- Tu Nhaãn nhuïc; 4- Khôûi Tinh taán; 5-
Nhaäp thieàn ñònh; 6- Truï Baùt nhaõ Ba La Maät; 7- Ñaïi Töø; 8- Ñaïi Bi; 9- Ñaïi Hyû;
10- Ñaïi xaû Ba La Maät.
78- Ñaïi Boà Taùt trong voâ löôïng kieáp tu taäp taâm Böûu hy höõu nan ñaéc, sanh
ñöôïc 10 taâm : 1- Thaân taâm; 2- Hoan Hyû taâm; 3- Thanh Tònh taâm; 4- Toái
thaéng taâm; 5- Nhu nhuyeán taâm; 6- Töø bi taâm; 7- Laân maãn taâm; 8- Nhieáp hoä
taâm; 9- Lôïi ích taâm; 10- An Laïc taâm.
79- Boà Taùt luoân ñoä thoaùt chuùng sanh khoâng thoâi, chaúng truï phaùp töôùng.
Daàu bieát caùc phaùp khoâng nghieäp khoâng baùo, maø kheùo hay xuaát sanh taát caû
nghieäp baùo khoâng traùi nghòch, Boà Taùt phöông tieän kheùo tu hoài höôùng nhö
vaäy.
80- Theá naøo laø Baát Hoaïi Hoài Höôùng : Nghóa laø Boà Taùt naày ñöôïc ñöùc tin Baát
Hoaïi ñoái vôùi Tam theá chö Phaät, vì hay troïn phuïng thôø taát caû chö Phaät vaäy
v.v...
81- Theo y Kinh vaên : Duøng trí toái thaéng quaùn caùc phaùp, trong ñoù khoâng coù
moät phaùp sanh. Nhö vaäy phöông tieän tu hoài höôùng, coâng ñöùc voâ löôïng
khoâng theå heát.
82- Y Kinh vaên : Duøng moät trang nghieâm nghieâm taát caû, cuõng chaúng phaân
bieät nôi caùc phaùp, nhö vaäy khai ngoä caùc quaàn sanh, taát caû voâ taùnh voâ sôû
quaùn.
83- Theá naøo laø Boà Taùt Ñaúng Nhöùt Thieát Phaät Hoài höôùng ? Nghóa laø : Boà Taùt
naày tuøy thuaän tu hoïc ñaïo hoài höôùng cuûa Tam Theá chö Phaät.
172
84- Luïc traàn toát xaáu muoân ñieàu : Laø 6 traàn : Saéc, Thanh, Höông, Vò, Xuùc
Phaùp. 6 traàn naøy Boà Taùt ñaõ hoùa giaûi vôùi 6 phaùp Luïc Ñoä : Boá thí, Trì giôùi,
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí hueä.
85- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Chí Nhöùt Thieát Xöù Hoài Höôùng ? Nghóa laø : Ñaïi Boà
Taùt naøy luùc tu taäp taát caû thieän caên töï nghó raèng : Nguyeän naêng löïc cuûa
thieän caên Coâng Ñöùc naày ñeán taát caû choã. Ví nhö Thieät Teá khoâng choã naøo laø
khoâng ñeán, ñeán taát caû vaät, ñeán taát caû theá gian, ñeán taát caû chuùng sanh, quoác
ñoä ... phaùp ... khoâng gian ... thôøi gian ... höõu vi voâ vi ... ngoân ngöõ aâm thinh.
86- Luùc Ñaïi Boà Taùt truï böïc hoài höôùng naày ñöôïc : 1- Thaân nghieäp : ñeán taát caû
choã vì coù theå öùng hieän khaép taát caû theá giôùi; 2- Ngöõ nghieäp : ñeán taát caû choã
vì thuyeát phaùp trong taát caû theá giôùi vaäy; 3- YÙ nghieäp : ñeán taát caû choã vì thoï
trì taát caû Phaät phaùp vaäy; 4- Thaàn tuùc thoâng : ñeán taát caû choã vì tuøy theo taâm
chuùng sanh ñeàu öùng ñeán vaäy; 5- Tuøy chöùng trí: ñeán taát caû choã vì khaép coù
theå roõ thaáu taát caû phaùp vaäy; 6- Toång trì bieän taøi : ñeán taát caû choã vì ñeàu tuøy
theo taâm chuùng sanh khieán hoï hoan hyû vaäy; 7- Nhaäp phaùp giôùi : ñeán taát caû
choã vì trong moät chön loâng vaøo khaép taát caû theá giôùi vaäy; 8- Bieán nhaäp thaân
: ñeán taát caû choã vì nôi moät thaân chuùng sanh maø vaøo khaép thaân cuûa taát caû
chuùng sanh; 9- Phoå Kieán Kieáp : ñeán taát caû choã vì trong moãi moãi kieáp
thöôøng thaáy taát caû Phaät vaäy; 10- Phoå Kieán Nieäm : ñeán taát caû choã vì trong
moãi nieäm taát caû chö Phaät ñeàu hieän tieàn vaäy.
87- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng Hoài Höôùng ? Nghóa laø :
Ñaïi Boà Taùt naày ñem thieän caên do saùm tröø nhöõng nghieäp chöôùng naëng maø
phaùt sanh v.v...
88- Ñaïi Boà Taùt truï böïc Hoài Höôùng naày ñöôïc 10 thöù Voâ Taän Taïng sau ñaây : 1-
Ñöôïc kieán Phaät Voâ Taän Taïng vì nôi moät chön loâng thaáy voâ soá Phaät xuaát
theá; 2- Ñöôïc nhaäp phaùp giôùi Voâ Taän Taïng vì duøng Phaät trí löïc quaùn taát caû
phaùp ñeàu vaøo moät phaùp; 3- Ñöôïc ÖÙc Trì Voâ Taän Taïng vì thoï trì taát caû Phaät
phaùp khoâng queân maát; 4- Ñöôïc quyeát ñònh hueä Voâ Taän Taïng vì kheùo bieát
taát caû Phaät phaùp bí maät phöông tieän; 5- Ñöôïc giaûi nghóa thuù Voâ Taän Taïng
vì kheùo bieát teá haïn lyù thuù cuûa caùc phaùp; 6- Ñöôïc voâ bieân ngoä giaûi Voâ Taän
Taïng vì duøng trí nhö hö khoâng thoâng ñaït tam theá taát caû phaùp; 7- Ñöôïc
Phöôùc Ñöùc Voâ Taän Taïng, vì laøm cho yù cuûa taát caû chuùng sanh ñöôïc sung
maõn chaúng cuøng taän; 8- Ñöôïc Duõng Maõnh trí giaùc Voâ Taän Taïng vì ñeàu coù
theå tröø dieät söï ngu si cuûa taát caû chuùng sanh; 9- Ñöôïc quyeát ñònh bieän taøi
Voâ Taän taïng, vì ñaày ñuû Boà Taùt Haïnh ñöôïc ly caáu ñeán nhöùt thieát voâ ngaïi;
10- Ñöôïc thaäp löïc voâ uùy Voâ Taän Taïng, vì ñaày ñuû Boà Taùt Haïnh, ñöôïc ly caáu
ñeán nhöùt thieát trí voâ ngaïi.
89- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt tuøy thuaän kieân coá Nhöùt Thieát thieän caên hoài
höôùng ? Nghóa laø : Baäc Boà Taùt naày hoaëc laøm Ñeá vöông ngöï nôi ñaïi quoác, coù
oai ñöùc lôùn danh chaán thieân haï, phaøm caùc oaùn ñòch ñeàu quy thuaän, hieäu
leänh ban ra ñeàu döïa theo chaùnh phaùp, chaúng caàn ñeán hình phaït, chæ duøng
ñöùc caûm hoùa.
173
90- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù hai möôi saùu.
91- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù hai möôi baûy.
92- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù hai möôi taùm.
93- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù hai möôi chín.
94- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt bình ñaúng tuøy thuaän nhöùt thieát chuùng sanh hoài
höôùng ? Nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt naày tuøy theo taát caû caên laønh maø mình ñaõ
tích taäp, an truï vaø tu haønh nhieáp nhaäp chöùa nhoùm ñaày ñuû, taâm thanh tònh
hieåu roõ, taát caû caên laønh naày ñeàu ñem hoài höôùng laøm taïng Coâng Ñöùc cuûa taát
caû chuùng sanh.
95- Baáy giôø Kim Cang Traøng Boà Taùt quaùn saùt möôøi phöông, quaùn saùt ñaïi
chuùng, vaø quaùn saùt phaùp giôùi xong lieàn nhaäp nôi nghóa thaäm thaâm cuûa töï
cuù, tu taäp taâm voâ löôïng roäng lôùn.
96- Y theo Kinh vaên : Bieát caùc phaân bieät vaø Theá Kieán, vaøo nôi chaùnh vò heát
phaân bieät.
97- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Chôn Nhö Töôùng hoài höôùng ? Nghóa laø : Boà Taùt
naày chaùnh nieäm roõ raøng, taâm vöõng chaéc, xa rôøi meâ laàm, chuyeân taâm tu
haønh, thaâm taâm chaúng lay ñoäng v.v...
* Theo Haùn Boä laø quyeån thöù 30.
98- Theo Haùn Boä laø quyeån thöù 31.
* Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Voâ tröôùc Voâ phöôïc giaûi thoaùt hoài höôùng ? Nghóa laø :
Loøng toân troïng vôùi söï thoaùt khoûi sanh töû, loøng toân troïng vôùi söï nhieáp thuû
caên laønh v.v...
99- Duøng taâm Voâ tröôùc Voâ phöôïc giaûi thoaùt tu haïnh Phoå Hieàn, phöông tieän
töï taïi ñöôïc phaùp Quang Minh, ñoái vôùi coâng haïnh cuûa Boà Taùt tu, ñeàu raønh
reõ voâ ngaïi. Cuõng duøng taâm naày tu haïnh Phoå Hieàn ñöôïc phöông tieän trí
bieát taát caû phöông tieän nhö laø: 1- Phöông tieän voâ löôïng; 2- Phöông tieän baát
tö nghì; 3- Phöông tieän Boà Taùt; 4- Phöông tieän Nhöùt Thieát Trí; 5- Phöông
tieän ñieàu phuïc cuûa taát caû Boà Taùt; 6- Phöông tieän chuyeån voâ löôïng Phaùp
luaân; 7- Phöông tieän baát khaû thuyeát; 8- Phöông tieän dieãn noùi caùc phaùp; 9-
Phöông tieän voâ bieân teá Voâ uùy taïng; 10- Phöông tieän dieãn noùi ñuû taát caû
phaùp.
100- Ñaïi Boà Taùt ñem thieän caên ñaây hoài höôùng nhö vaày : 1- Taâm voâ tröôùc voâ
phöôïc giaûi thoaùt; 2- Thaân...; 3- Khaåu ...; 4- Nghieäp ...; 5- Baùo ...; 6- Theá gian
...; 7- Phaät ñoä ...; 8- Chuùng sanh ...; 9- Phaùp ...; 10- Trí voâ tröôùc voâ phöôïc giaûi
thoaùt.
101- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt ñaúng phaùp giôùi voâ löôïng hoài höôùng ? Nghóa laø :
Ñaïi Boà Taùt naày laáy luïa voâ caáu ñeå bòt ñaàu mình, truï ngoâi Phaùp sö roäng thaät
haønh phaùp thí, khôûi loøng ñaïi töø ñaïi bi an laäp chuùng sanh nôi taâm boà ñeà
v.v...
* Haùn Boä thuoäc quyeån thöù 32.
174
102- Haùn Boä thuoäc quyeån thöù 33.
103- Nguyeän hoài höôùng voâ thæ voâ chung : Nghóa laø coù ñöôïc bao nhieâu phöôùc
ñöùc xin hoài höôùng phöôùc ñöùc aáy ñeán voâ thæ kieáp ñaõ qua roài vaø khoâng cuøng
taän kieáp seõ ñeán vaø chöa ñeán.
104- Saùu caùch chaán ñoäng, moãi caùch coù 3 thaønh 18 giôùi ñaõ noùi ôû phaàn chuù
thích tröôùc, xin noùi laïi :
1- Ñoäng, bieán ñoäng, ñaúng bieán ñoäng.
2- Khôûi, bieán khôûi, ñaúng bieán khôûi.
3- Duõng, bieán duõng, ñaúng bieán duõng.
4- Chaán, bieán chaán, ñaúng bieán chaán.
5- Hoáng, bieán hoáng, ñaúng bieán hoáng.
6- Kích, bieán kích, ñaúng bieán kích.
105- Y theo Kinh vaên : Baáy giôø do thaàn löïc cuûa Phaät, moãi phöông trong
möôøi phöông ñeàu quaù ngoaøi traêm vaïn Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi, ñeàu coù
traêm vaïn Phaät saùt vi traàn soá Boà Taùt ñoàng ñeán hoäi hoïp vaø ñoàng xöôùng raèng
: Laønh thay, laønh thay ! Phaät töû coù theå noùi ñöôïc phaùp ñaïi hoài höôùng naøy.
106- Y Kinh vaên : Chuùng toâi ñoàng moät hieäu laø Kim Cang Traøng, ñeàu töø theá
giôùi Kim Cang Quang, cuûa ñöùc Phaät Kim Cang Traøng maø ñeán ñaây.
107- Chuùng toâi thöøa oai thaàn cuûa Phaät ñeán ñaây ñeå chöùng minh cho ngaøi,
nhö söï chöùng minh nôi ñaây, taát caû cung Ñaâu Suaát Ñaø trong möôøi phöông
theá giôùi, chö Boà Taùt hieän ñeán chöùng minh, cuõng nhö vaäy.
109- Ñieän Ma Ni Böûu Taïng cuûa coõi Trôøi Tha Hoùa Töï Taïi.
110- Coù voâ löôïng Boà Taùt trong Ñaïo traøng, ñeàu nhöùt trí laäp ngaøi Kim Cang
Taïng Boà Taùt laøm Thöôïng Thuû.
111- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Kim Cang Taïng Boà Taùt thöøa thaàn löïc cuûa
Phaät maø nhaäp : Boà Taùt - Ñaïi - Trí - Hueä - Quang - Minh - Tam Muoäi.
112- Theo y Kinh vaên : Möôøi öùc Phaät saùt vi traàn soá Phaät ôû moãi phöông khaép
möôøi phöông ñoàng gia hoä oâng. Do boån nguyeän löïc vaø oai thaàn löïc cuûa ñöùc
Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai, cuõng do Thaéng Trí Löïc cuûa oâng, vì muoán oâng tuyeân
thuyeát Phaät phaùp quang minh baát tö nghì cho chuùng hoäi Boà Taùt.
113- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø möôøi phöông chö Phaät ñeàu ñöa tay höõu xoa
ñaàu Kim Cang Taïng Boà Taùt, chö Phaät xoa ñaàu xong, Kim Cang Taïng Boà Taùt
xuaát ñònh baûo khaép chuùng ñaïi Boà Taùt veà 10 Ñòa hay coøn goïi laø 10 Trí Ñòa -
cuõng xin noùi theâm : Thaäp Ñòa hay Thaäp Trí Ñòa laø do Kim Cang Taïng Boà
Taùt nöông nôi Thaàn löïc chö Phaät vaø chö Phaät truyeàn trao laïi cho Ngaøi
(duøng tay höõu xoa ñaàu) thay maët chö Phaät noùi ra. Neân tröôùc ñoù Kim Cang
Taïng phaûi nhaäp saâu vaøo Thieàn Ñònh ñeå coù ñöôïc trí hueä bao la voâ bôø beán
“Nhôn giôùi sanh ñònh, nhôn ñònh phaùt Hueä laø vaäy”.
175
114- Thaäp Ñòa hay möôøi Trí Ñòa goàm coù : 1- Hoan Hyû ñòa; 2- Ly Caáu ñòa; 3-
Phaùt Quang ñòa; 4- Dieäm Hueä ñòa; 5- Nan Thaéng ñòa; 6- Hieän Tieàn ñòa; 7-
Vieãn Haønh ñòa; 8- Baát Ñoäng ñòa; 9- Thieän Hueä ñòa; 10- Phaùp Vaân ñòa.
115- Theo y Kinh vaên : Chö Phaät töû ! Nôi ñaây chaúng theå nghó baøn ñeán ñöôïc,
chính laø chöùng trí cuûa chö Ñaïi Boà Taùt, Kim Cang Taïng Boà Taùt noùi xong
lieàn im laëng khoâng giaûng giaûi nöõa.
116- Theo y Kinh vaên : Giaûi Thoaùt Nguyeät Boà Taùt bieát taâm nieäm cuûa chuùng
Boà Taùt, lieàn noùi keä ñeå hoûi Kim Cang Taïng Boà Taùt - xin giaûi thích theâm : Vì
sao Giaûi Thoaùt Nguyeät Boà Taùt bieát taâm nieäm cuûa chuùng Boà Taùt hieän giôø
nghó sao ? Vì Phaùp Thaäp Ñòa hay Thaäp Trí Ñòa raát laø cao sieâu chæ coù giaûi
thoaùt troïn veïn (Giaûi Thoaùt Nguyeät) môùi hieåu noåi, môùi theå nhaäp ñöôïc, hay
ngöôïc laïi laø ñaày ñuû Thaäp Ñòa môùi giaûi thoaùt roát raùo.
117- Theo y Kinh vaên : Haïnh ñòa cuûa Boà Taùt, goác toái thöôïng cuûa Phaät, giaûi
thích noùi roõ raøng, hy höõu khoù thöù nhöùt, vi teá khoù thaáy ñöôïc, ly nieäm sieâu
taâm ñòa, phaùt sanh caûnh giôùi Phaät, ngöôøi nghe seõ meâ laàm, gìn loøng nhö
Kim Cang, tin chaéc nôi Phaät Trí, bieát taâm ñòa voâ ngaõ, thôøi nghe ñöôïc phaùp
naày.
118- Nhö maøu veõ khoâng nöông treân vaät : Theo y Kinh laø : “Nhö maøu veõ treân
khoâng” nghóa laø : Laáy maøu saéc veõ treân hö khoâng - Veõ thì cöù veõ nhöng hình
saéc thì laøm gì coù ñöôïc, thì veõ aáy môùi ñöôïc nhieàu, yù naøy raát saâu. Taâm ñòa
cuûa chuùng ta ñeàu voâ ngaõ (khoâng coøn caùi cuûa ta) thì phaùp Thaäp Ñòa naày môùi
thaâm nhaäp ñöôïc.
119- Nhö töôùng gioù söï thaät ra sao ? Y Kinh vaên : “Nhö töôùng gioù treân
khoâng” nghóa laø : Gioù thì laøm gì coù hình töôùng, nhöng bieát raèng laø coù.
120- Phaät trí cuõng vaäy khaùc naøo, phaân bieät raát khoù duøng vaøo thaáy ngay ...
Theo y Kinh : “Phaät trí cuõng nhö vaäy, phaân bieät raát khoù thaáy”. Nghóa laø :
Ñem Phaät trí ra maø moå xeû phaân bieät thì khoâng theå thaáy ví nhö “Töôùng cuûa
gioù” nhö “maøu saéc maø veõ treân khoâng” nhöng chuùng ta bieát laø coù, vì Phaät
Trí laø trí cuûa Phaät, moät trí tueä sieâu vieät, moät tueä giaùc tuyeät vôøi, khi höõu söï
ñem söû duïng laø thaáy coù keát quaû ngay.
121- Theo y Kinh vaên : Toâi nghó (Kim Cang Taïng) Phaät trí hueä, toái thaéng
khoù nghó baøn, ngöôøi ñôøi khoâng thoï ñöôïc, neân im laëng chaúng noùi.
122- Giaûi Thoaùt Nguyeät Boà Taùt laïi baïch vôùi Kim Cang Taïng Boà Taùt : Xin
ngaøi thöøa thaàn löïc cuûa Phaät maø phaân bieät dieãn noùi phaùp baát tö nghì naày.
123- “Hoan Hyû Ñòa” : Laø ñaõ ñöôïc nhaäp Tam Theá bình ñaúng, ôû trong chuûng
taùnh Nhö Lai, quyeát ñònh seõ thaønh voâ thöôïng giaùc.
124- Ñöôïc Hoan Hyû Ñòa maø thaønh töïu möôøi Taän Cuù: 1- Chuùng sanh giôùi taän
cuù; 2- Theá giôùi taän cuù; 3- Hö khoâng giôùi taän cuù; 4- Phaùp giôùi taän cuù; 5- Nieát
Baøn giôùi taän cuù; 6- Phaät xuaát hieän giôùi taän cuù; 7- Nhö Lai trí giôùi taän cuù; 8-
Taâm sôû duyeân giôùi taän cuù; 9- Phaät trí sôû nhaäp caûnh giôùi taän cuù; 10- Theá
gian chuyeån phaùp chuyeån trí chuyeån giôùi taän cuù.
176
125- Nhôø Möôøi phaùp nhaän laáy tònh thanh. Theo y Kinh : Boà Taùt thaønh töïu
möôøi phaùp thanh tònh caùc trí ñòa nhö vaäy. Chính laø : 1- Bi; 2- Töø; 3- Xaû; 4-
Khoâng moûi nhaøm; 5- Bieát Kinh Luaät Luaän; 6- Hieåu theá phaùp; 7- Taøm quyù; 8-
Söùc kieân coá; 9- Cuùng döôøng chö Phaät; 10- Vaø y giaùo phuïng haønh tu haønh.
126- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Kim Cang Taïng Boà Taùt baûo Giaûi Thoaùt
Nguyeät Boà Taùt raèng : Thöa Phaät Töû ! Ñaïi Boà Taùt ñaõ tu Sô ñòa muoán vaøo Ñeä
nhò ñòa (Ly Caáu Ñòa) thôøi phaûi phaùt khôûi möôøi thöù thaâm taâm : 1- Taâm
chaùnh tröïc; 2- Taâm nhu nhuyeán; 3- Taâm kham naêng; 4- Taâm ñieàu phuïc; 5-
Taâm tòch tònh; 6- Taâm thuaàn thieän; 7- Taâm chaúng taïp; 8- Taâm khoâng coá
luyeán; 9- Taâm roäng; 10- Taâm lôùn.
127- Boà Taùt truï Nhò ñòa (Ly Caáu Ñòa) taâm thöôøng laøm 10 haïnh laønh (Thaäp
thieän nghieäp) : 1- Khoâng saùt sanh; 2- Khoâng troäm caép; 3- Khoâng taø daâm; 4-
Khoâng voïng ngöõ; 5- Khoâng löôõng thieät : noùi löôõi ñoâi chieàu; 6- Khoâng aùc
khaåu : noùi lôøi ñoäc haïi; 7- Khoâng yû ngöõ : noùi lôøi ngay thaät; 8- Khoâng tham
lam : chaúng moùng taâm tham lam; 9- Khoâng giaän hôøn : boû haún taâm saân haän
oaùn haïi nhieät naõo; 10- Khoâng taø kieán : vaøo nôi chaùnh ñaïo, laø con ñöôøng
chaân chaùnh, tin nôi Phaät Phaùp Taêng.
128- Hoaëc boán nhieáp phaùp saïch trong : Nghóa laø Töù nhieáp phaùp : 1- AÙi ngöõ :
noùi nhöõng lôøi dòu daøng, ñaày tính töø bi; 2- Boá thí : thöôøng cuùng döôøng Tam
Baûo vaø giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo khoù; 3- Lôïi haønh : vieäc laøm gì coù lôïi cho mình
vaø lôïi cho moïi ngöôøi thì môùi laøm; 4- Ñoàng söï : trong coâng vieäc mình vaø moïi
ngöôøi ñeàu ñoàng nhau.
* Nhö chôn Kim tónh trong Phaøn thaïch, theo quy trình ñuùng caùch luyeän
xong : Nghóa laø : Ví nhö chôn kim ñeå trong phaøn thaïch, ñuùng nhö caùch
thöùc luyeän xong thôøi lìa taát caû caáu nhô caøng saùng saïch hôn (phaøn thaïch laø
chaát taåy röûa kim loaïi laøm cho saùng trong nhieàu).
129- Truï Ly caáu ñòa coõi loøng nghieâm trang : Sau khi truï ñöôïc Sô ñòa töùc laø
Hoan Hyû Ñòa laø taâm tö cuûa ta hoaøn toaøn nheï nhaøng khoâng coù söï vöôùng víu
töø ñoù ta coù theå tieán leân böôùc nöõa laø baét ñaàu xa lìa moïi söï nhô ueá cuûa tröôïc
traàn, ñaây laø coät moác raát quan troïng coù hoan hyû vui veû môùi hoøa nhaäp coäng
ñoàng, töø ñoù môùi baøn baïc gaïn boû ñuïc trong.
130- Phaùt Quang Ñòa laø Ñeä tam ñòa, sau khi rôøi boû Ly Caáu Ñòa töùc laø xa lìa
nhöõng nhô ueá naëng tróu, taâm tö trong saïch, luùc naøy tieán leân moät böôùc nöõa
taâm ñöôïc saùng ra phaùp laønh töø ñaây maø coù neân goïi laø Phaùt Quang.
131- Thaâm taâm goàm coù möôøi thöù : 1- Taâm thanh tònh; 2- Taâm an truï; 3- Taâm
nhaøm boû; 4- Taâm lìa tham; 5- Taâm baát thoái; 6- Taâm kieân coá; 7- Taâm minh
thaïnh; 8- Taâm duõng maõnh; 9- Taâm roäng raõi; 10- Taâm to lôùn.
132- “Boà Taùt naày quaùn soi thaáy roõ, na do tha Phaät coù Ñaïi taâm”. Nghóa laø :
Boà Taùt naày truï baäc Phaùt Quang Ñòa, do nguyeän löïc maø ñöôïc thaáy nhieàu
ñöùc Phaät, ñöôïc thaáy traêm ñöùc Phaät, ngaøn ñöùc Phaät, traêm ngaøn ñöùc Phaät,
nhaãn ñeán thaáy traêm ngaøn öùc na do tha ñöùc Phaät.
177
133- Theo y Kinh vaên : Boà Taùt naày quaùn saùt taát caû phaùp nhôn duyeân baát
sanh baát dieät maø coù kieán phöôïc. Tröôùc döùt tröø taát caû duïc phöôïc, saéc phöôïc
vaø höõu phöôïc, caû voâ minh phöôïc ñeàu caøng yeáu moûng. Vì trong voâ löôïng
traêm ngaøn öùc na do tha kieáp.
134- “Bao nhieâu nghieäp chöôùng dieät xong, Thieän caên saùng saïch coõi loøng
minh quang”. Nghóa laø : Boà Taùt truï böïc Phaùt Quang Ñòa naày, vì chaúng tích
taäp neân tham saân si ñeàu döùt tröø, bao nhieâu thieän caên caøng theâm saùng saïch.
* Haùn Boä thuoäc quyeån thöù ba möôi saùu.
135- “Ñeä töù Ñòa muoán böôùc vaøo, laø Dieäm Hueä Ñòa löôùi raøo Minh Moân”. Nghóa
laø : Möôøi phaùp Minh Moân : 1- Quaùn saùt chuùng sanh giôùi; 2- Phaùp giôùi; 3-
Theá giôùi; 4- Hö khoâng giôùi; 5- Thöùc giôùi; 6- Duïc giôùi; 7- Saéc giôùi; 8- Voâ saéc
giôùi; 9- Quaûng taâm tín giaûi giôùi; 10- Quaùn saùt ñaïi taâm tín giaûi giôùi.
136- Möôøi phaùp hueä trí thuïc thaønh : Nghóa laø möôøi phaùp do trí hueä thaønh
thuïc : 1- Vì thaâm taâm baát thoái; 2- Vì trong Tam Baûo sanh tònh tín roát raùo
chaúng hoaïi; 3- Vì quaùn haønh phaùp sanh dieät; 4- Vì quaùn caùc phaùp töï taùnh
voâ sanh; 5- Vì quaùn theá gian thaønh hoaïi; 6- Vì quaùn nhôn nôi nghieäp maø coù
sanh; 7- Vì quaùn sanh töû vaø Nieát Baøn; 8- Vì quaùn chuùng sanh quoác ñoä
nghieäp; 9- Vì quaùn thôøi gian tröôùc thôøi gian sau; 10- Vì quaùn voâ sôû höõu taän.
137- Naêm löïc : 1- Tín löïc; 2- Taán; 3- Nieäm; 4- Ñònh; 5- Hueä löïc.
138- Baûy Boà Ñeà phaàn (Thaát Boà Ñeà phaàn) : 1- Nieäm giaùc phaàn; 2- Traïch phaùp
giaùc phaàn; 3- Hyû ...; 4- Khinh an ...; 5- Ñònh ...; 6- Tinh taán ...; 7- Xaû giaùc
phaàn.
139- Nguõ caên (naêm caên) : 1- Tín caên; 2- Taán caên; 3- Nieäm caên; 4- Ñònh caên; 5-
Hueä caên.
140- Taùm chaùnh ñaïo (Baùt chaùnh ñaïo) : 1- Chaùnh kieán; 2- Chaùnh tö duy; 3-
Chaùnh ngöõ; 4- Chaùnh nghieäp; 5- Chaùnh maïng; 6- Chaùnh tinh taán; 7- Chaùnh
nieäm; 8- Chaùnh ñònh.
141- Nöông Ly, Dieät, Yeåm - Xaû baèng caùch cho. Nghóa laø : Y chæ nôi Ly, y chæ
nôi Dieät, hoài höôùng nôi Xaû; ñeå noùi roõ hôn töø naêm caên, naêm löïc, Thaát boà ñeà
phaàn, Baùt chaùnh ñaïo, vaø Töù voâ löôïng taâm laø : Töø, Bi, Hyû, Xaû vaø Töù nhieáp
phaùp, nhöõng phaùp naøy thì tu haønh, coøn y chæ nôi Ly, nôi Dieät, nôi Yeåm. Ly
laø ly giaùn rôøi boû phaân ly, dieät laø khoâng coøn nöõa saïch seõ, yeåm laø yeáu meàm
saép taøn ruïi, roài hoài höôùng nôi xaû thì Dieäm Hueä Ñòa seõ thaønh töïu troïn veïn.
142- Ví nhö thôï kim hoaøn luyeän chôn kim laøm thaønh ñoà trang söùc, nhöõng
kim khí khaùc khoâng theå saùnh kòp - Nhö Ma Ni böûu thanh tònh hay phoùng
quang minh, nhöõng chaâu baùu khaùc khoâng theå saùnh kòp, gioù möa khoâng laøm
hö ñöôïc.
143- Ñaïi Boà Taùt truï böïc Ñeä töù ñòa (Dieäm Hueä Ñòa : laø aùnh saùng trí hueä toû
maõi), caùc Boà Taùt böïc döôùi khoâng theå saùnh kòp, caùc ma phieàn naõo ñeàu
khoâng theå phaù hoaïi ñöôïc.
178
144- Ñeä Nguõ Ñòa muoán böôùc vaøo, Möôøi taâm bình ñaúng bieát bao loä trình.
Nghóa laø : Ñeä nguõ Ñòa laø Nan Thaéng Ñòa, ñeå vaøo ñöôïc nguõ ñòa phaûi khoù
khaên, nhoïc khoå môùi vaøo ñöôïc möôøi thöù taâm bình ñaúng thanh tònh : 1- Taâm
bình ñaúng thanh tònh ñoái vôùi Phaät phaùp quaù khöù; 2- Taâm bình ñaúng thanh
tònh ñoái vôùi Phaät phaùp vò lai; 3- Taâm bình ñaúng thanh tònh ñoái vôùi Phaät
phaùp hieän taïi; 4- Taâm bình ñaúng thanh tònh ñoái vôùi Phaät phaùp giôùi; 5- Taâm
bình ñaúng thanh tònh ñoái vôùi taâm; 6- Taâm bình ñaúng thanh tònh döùt tröø
kieán nghi; 7- Taâm bình ñaúng thanh tònh nôi trí ñaïo phi ñaïo; 8- Taâm bình
ñaúng thanh tònh tu haønh trí kieán; 9- Taâm bình ñaúng thanh tònh nôi thöôïng
thöôïng quaùn saùt taát caû phaùp boà ñeà phaàn; 10- Taâm bình ñaúng thanh tònh
giaùo hoùa taát caû chuùng sanh.
145- Ví nhö chôn kim duøng ngoïc xa cöø ñeå doài boùng thôøi caøng theâm saùng
saïch - Nhö maët trôøi, maët traêng cung ñieän quang minh do söùc gioù chaáp trì
neân khoâng bò chöôùng ngaên phaù hoaïi, cuõng chaúng phaûi söùc gioù khaùc laøm
khuynh ñoäng ñöôïc.
146- Nhöõng thieän caên cuûa böïc Boà Taùt naày, do phöông tieän trí theo doõi quaùn
saùt neân khoâng bò ngaên hoaïi, cuõng chaúng phaûi thieän caên cuûa taát caû Ñoäc
Giaùc, Thanh Vaên vaø Theá gian laøm khuynh ñoäng ñöôïc.
147- Ñeä Luïc Ñòa (cuõng laø Hieän Tieàn Ñòa) sau khi vöôït qua nhöõng thöû thaùch
khoù khaên (Nan Thaéng Ñòa) laø coù ñöôïc Ñòa Hieän Tieàn cuõng laø Boà Taùt hieän
taïi, trong Hieän Tieàn goàm coù 10 phaùp bình ñaúng : 1- Taát caû phaùp vì voâ töôùng
neân bình ñaúng; 2- Vì voâ theå neân bình ñaúng; 3- Vì voâ sanh neân bình ñaúng; 4-
Vì voâ dieät neân bình ñaúng; 5- Vì boån lai thanh tònh neân bình ñaúng; 6- Vì
khoâng hyù luaän neân bình ñaúng; 7- Vì khoâng thuû xaû neân bình ñaúng; 8- Vì tòch
tònh neân bình ñaúng; 9- Vì nhö huyeãn, nhö moäng, nhö boùng, nhö vaøng, nhö
traêng trong nöôùc, nhö töôïng trong göông, nhö döông dieäm, nhö bieán hoùa
neân bình ñaúng; 10- Vì coù khoâng baát nhò neân bình ñaúng.
148- Boà Taùt naày thanh tònh töï taùnh, quaùn thaäp nhò duyeân caûnh nghòch xuoâi.
Nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt duøng möôøi töôùng nhö thò (nhö thò nhaân, duyeân, quaû,
baùo, taùnh, töôùng, theå, taùc, löïc vaø nhö thò tröôùc sau roát raùo) quaùn caùc duyeân
khôûi bieát laø voâ ngaõ, voâ nhôn, voâ thoï maïng, töï taùnh khoâng, chaúng coù taùc giaû,
khoâng coù thoï giaû, lieàn ñöôïc moân khoâng giaûi thoaùt hieän tieàn. Quaùn thaäp nhò
nhôn duyeân laø : 1- Voâ minh; 2- Haønh; 3- Thöùc; 4- Danh saéc; 5- Luïc nhaäp; 6-
Xuùc; 7- Thoï; 8- AÙi; 9- Thuû; 10- Höõu; 11- Sanh; 12- Laõo Töû öu bi khoå naõo -
Trong ñaây Voâ Minh duyeân Haønh, nhaãn ñeán sanh duyeân Laõo Töû öu bi khoå
naõo. Do Voâ minh laøm duyeân, nhaãn ñeán sanh laøm duyeân, laøm cho haønh
nhaãn ñeán Laõo töû chaúng döùt, vì noù trôï thaønh vaäy - Voâ minh dieät thôøi haønh
dieät, nhaãn ñeán sanh dieät thôøi Laõo Töû dieät. Do Voâ minh chaúng laøm duyeân
nhaãn ñeán sanh chaúng laøm duyeân, khieán cho haønh nhaãn ñeán laõo töû döùt dieät,
vì noù chaúng trôï thaønh vaäy - Quaùn caùc höõu chi ñeàu laø töï taùnh dieät, roát raùo
giaûi thoaùt, khoâng coù chuùt phaùp töôùng sanh, lieàn ñöôïc moân Voâ töôùng giaûi
thoaùt hieän tieàn - Nhaäp khoâng voâ töôùng roài, khoâng nguyeän caàu, chæ tröø ñaïi
179
bi laøm ñaàu giaùo hoùa chuùng sanh, lieàn ñöôïc moân Voâ nguyeän giaûi thoaùt hieän
tieàn.
149- Ví nhö chôn kim, duøng baùu Tyø löu ly luoân doài boùng, thôøi caøng theâm
saùng saïch - Cuõng vaäy Boà Taùt ñeä luïc ñòa naày duøng phöông tieän hueä theo doõi
quaùn saùt, nhöõng thieän caên ñaõ ñöôïc caøng theâm saùng saïch, caøng theâm tòch
dieät, khoâng gì che khuaát.
150- Ñeä thaát ñòa (Vieãn Haønh Ñòa nghóa laø ñöôïc Hieän Tieàn Ñòa roài tieán xa
theâm böôùc nöõa ñeå vaøo ñöôïc Voâ löôïng chuùng sanh giôùi, vaøo voâ löôïng coâng
nghieäp giaùo hoùa chuùng sanh cuûa chö Phaät).
151- Möôøi moân phöông tieän Hueä phaùt khôûi ñaïo thuø thaéng : 1- Daàu khoù tu :
Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän tam muoäi maø töø bi chaúng boû chuùng sanh; 2-
Daàu ñöôïc phaùp bình ñaúng cuûa chö Phaät maø thích thöôøng cuùng döôøng Phaät;
3- Daàu nhaäp moân quaùn khoâng trí maø sieâng chöùa phöôùc ñöùc; 4- Daàu xa rôøi
Tam giôùi maø trang nghieâm tam giôùi; 5- Daàu roát raùo daäp taét ngoïn löûa phieàn
naõo maø coù theå vì taát caû chuùng sanh khôûi haïnh dieät taét ngoïn löûa phieàn naõo
Tham Saân Si; 6- Daàu bieát caùc phaùp nhö huyeãn, nhö moäng, nhö boùng, nhö
vang, nhö döông dieäm, nhö bieán hoùa, nhö traêng döôùi nöôùc, nhö töôïng
trong göông, töï taùnh baát nhò, maø tuøy taâm taùc ñoäng voâ löôïng sai khaùc; 7-
Daàu bieát taát caû quoác ñoä döôøng nhö hö khoâng maø hay duøng dieäu haïnh
thanh tònh trang nghieâm Phaät ñoä; 8- Daàu bieát phaùp thaân cuûa chö Phaät boån
taùnh khoâng thaân, maø duøng töôùng haûo trang nghieâm thaân mình; 9- Daàu bieát
aâm thanh cuûa cuûa chö Phaät taùnh khoâng tòch dieät chaúng theå ngoân thuyeát,
maø coù theå tuøy taát caû chuùng sanh phaùt ra caùc thöù aâm thanh thanh tònh sai
khaùc; 10- Daàu tuøy chö Phaät roõ bieát tam theá chæ laø nhöùt nieäm, maø tuøy yù giaûi
sai bieät cuûa chuùng sanh, duøng caùc loaïi töôùng, caùc thöù thôøi gian, caùc thöù
kieáp soá ñeå tu taäp coâng haïnh.
152- Boà Taùt ôû trong böïc Sô ñòa duyeân taát caû Phaät phaùp ñeå nguyeän caàu neân
ñaày ñuû phaùp Boà ñeà phaàn. Vì Ñeä nhò ñòa lìa taâm caáu nhô. Vì Ñeä tam ñòa
nguyeän caàu caøng taêng tröôûng ñöôïc phaùp quang minh. Vì Ñeä töù ñòa nhaäp
ñaïo. Vì Ñeä nguõ ñòa thuaän theá gian maø tu taäp. Vì ñeä luïc ñòa nhaäp phaùp moân
thaäm thaâm. Vì Ñeä thaát ñòa phaùt khôûi taát caû Phaät phaùp. Taát caû ñòa ñeàu cuõng
ñaày ñuû phaùp Boà ñeà phaàn. Taïi sao vaäy ? Boà Taùt töø Sô ñòa ñeán Ñeä thaát ñòa
thaønh töïu trí coâng ñöùc duïng phaàn. Do coâng löïc naày, töø Ñeä baùt ñòa ñeán Ñeä
thaäp ñòa, voâ coâng duïng haïnh ñeàu ñöôïc thaønh töïu.
153- Töø böïc Sô ñòa ñeán Ñeä thaát ñòa, bieát quaù hoaïn phieàn naõo cuûa theá gian,
vì ngöï chaùnh ñaïo neân chaúng bò loãi laàm cuûa phieàn naõo laøm laây nhieãm,
nhöng chöa goïi laø sieâu phieàn naõo haïnh. Ñeä thaát ñòa taát caû phieàn naõo chaúng
hieän haønh neân chaúng goïi laø coù, vì caàu Phaät trí taâm chöa maõn toaïi neân
chaúng goïi laø khoâng.
154- Ví nhö chôn kim, duøng caùc thöù chaâu baùu caån xen vaøo caøng laøm cho
chôn kim saùng choùi hôn, nhöõng vaät trang nghieâm khaùc khoâng theå saùnh
ñöôïc.
180
155- Nhöõng thieän caên cuûa Boà Taùt Vieãn Haønh Ñòa (Ñeä thaát ñòa) naày cuõng
nhö vaäy, do söùc phöông tieän Hueä caøng saùng saïch hôn, chaúng phaûi haøng
Nhò thöøa saùnh kòp ñöôïc.
156- Ví nhö coù ngöôøi ngoài thuyeàn vaøo bieån, do söùc thieän xaûo neân khoâng bò
tai naïn.
157- Ñeä baùt ñòa laø Baát Ñoäng Trí Ñòa, sau khi coù ñöôïc phöông tieän Hueä töùc
laø Vieãn Haønh Ñòa ñeå thöïc haønh deã daøng qua laïi, vaøo voâ löôïng trí ñaïo, vaøo
taát caû phaùp boån lai voâ sanh voâ khôûi, voâ töôùng voâ thaønh voâ hoaïi voâ taän voâ
chuyeån voâ taùnh, laáy ñaây laøm taùnh, ba thuôû sô, trung, haäu ... thaûy ñeàu bình
ñaúng voâ phaân bieät, laø choã nhaäp cuûa nhö nhö trí, lìa taát caû töôûng phaân bieät
taâm yù thöùc, khoâng choã chaáp laáy döôøng nhö hö khoâng, vaøo taát caû phaùp nhö
taùnh hö khoâng, ñaây goïi laø voâ sanh phaùp nhaãn. Boà Taùt thaønh töïu nhaãn naày
lieàn ñöôïc nhaäp Ñeä Baùt Baát Ñoäng Ñòa hay Baát Ñoäng Trí Ñòa.
158- Böïc naøy laø thaâm haïnh Boà Taùt, khoù bieát ñöôïc voâ sai bieät, lìa taát caû
töôùng, taát caû töôûng, taát caû chaáp tröôùc. Voâ löôïng voâ bieân taát caû Thanh vaên
Bích Chi Phaät khoâng theå kòp ñöôïc.
159- Ví nhö Tyø kheo ñaày ñuû thaàn thoâng ñöôïc taâm töï taïi tuaàn töï nhaãn ñeán
nhaäp dieät taän ñònh, taát caû taâm öùc töôûng phaân bieät thaûy ñeàu döøng döùt.
160- Ví nhö coù ngöôøi trong giaác mô thaáy mình teù soâng lôùn, vì muoán thoaùt
naïn neân phaùt ñaïi duõng maõnh vaø ñaïi phöông tieän. Do ñoù lieàn ñöôïc thöùc
tænh, khi ñaõ thöùc giaác thôøi nhöõng vieäc laøm trong giaác mô lieàn döùt caû.
161- Nhö Lai goàm coù 10 thaân : 1- Boà ñeà thaân; 2- Nguyeän thaân; 3- Hoùa thaân;
4- Löïc trì thaân; 5- Töôùng haûo trang nghieâm thaân; 6- Oai theá thaân; 7- YÙ sanh
thaân; 8- Phöôùc ñöùc thaân; 9- Phaùp thaân; 10- Trí thaân.
162- Bieát ñöôïc trí thaân töôùng kheùo suy löôøng coù 10 töôùng : 1- Töôùng quyeát
ñoaùn ñuùng thieät; 2- Töôùng nhieáp veà quaû haønh; 3- Töôùng sai bieät cuûa theá
gian vaø xuaát theá gian; 4- Töôùng sai bieät cuûa Tam thöøa; 5- Coäng töôùng; 6-
Baát coäng töôùng; 7- Xuaát ly töôùng; 8- Phi xuaát ly töôùng; 9- Hoïc töôùng; 10- Voâ
hoïc töôùng.
163- Boà Taùt thaønh töïu thaân trí nhö vaäy roài, seõ ñöôïc 10 moân töï taïi : 1- Maïng
töï taïi; 2- Taâm töï taïi; 3- Taøi töï taïi; 4- Nghieäp töï taïi; 5- Sanh töï taïi; 6- Nguyeän
töï taïi; 7- Giaûi töï taïi; 8- Nhö yù töï taïi; 9- Trí töï taïi; 10- Phaùp töï taïi.
164- Ví nhö chôn kim ñem laøm maõo baùu, ñaët treân ñaàu Thaùnh Vöông Dieâm
Phuø Ñeà, nhöõng moùn trang nghieâm cuûa taát caû thaàn daân khoâng theå saùnh kòp.
165- Ví nhö Ñaïi Phaïm Thieân Vöông chuû ngaøn theá giôùi, coù theå khaép vaän töø
taâm, khaép phoùng quang minh, ñaày ngaøn theá giôùi.
166- Ñeä cöûu ñòa muoán böôùc vaøo, tuøy thuaän trí hueä bieát bao haïnh töø. Nghóa
laø Ñeä cöûu ñòa hay laø Thieän Hueä Ñòa : Kheùo duøng trí hueä nhaäp vaøo ñoä sanh,
sau khi coù ñöôïc ñaày ñuû caên laønh laø Ñeä baùt ñòa hay Baát Ñoäng Trí Ñòa.
181
167- Boà Taùt naày thöôøng tuøy töù voâ ngaïi trí maø chuyeån khoâng taïm boû lìa. Boán
Voâ ngaïi trí laø : 1- Phaùp voâ ngaïi trí; 2- Nghóa voâ ngaïi trí; 3- Töø voâ ngaïi trí; 4-
Laïc thuyeát voâ ngaïi trí.
a- Phaùp voâ ngaïi trí laø bieát töï töôùng cuûa caùc phaùp.
b- Nghóa voâ ngaïi trí laø bieát töôùng sai bieät caùc phaùp
c- Töø voâ ngaïi trí laø noùi khoâng sai laàm.
d- Laïc thuyeát voâ ngaïi trí laø phaùp voâ ñoaïn voâ taän.
168- Ví nhö chôn kim, thôï gioûi kheùo duøng laøm böûu quan ñeå Chuyeån luaân
Thaùnh Vöông ñoäi, taát caû ñoà trang nghieâm cuûa thaàn daân vaø caùc tieåu quoác
vöông khoâng saùnh kòp ñöôïc.
169- Thieän Hueä Ñòa : Vì kheùo duøng trí hueä quaù neân thoáng trò gioûi, töï taïi
laøm lôïi ích.
170- Boà Taùt naày duøng töï nguyeän löïc, noåi maây phöôùc ñöùc ñaïi bi, chaán saám
ñaïi phaùp, nhaùng chôùp trí hueä voâ uùy, hieän caùc loaïi thaân, khoaûng moät nieäm
qua khaép möôøi phöông traêm ngaøn öùc na do tha theá giôùi vi traàn soá quoác ñoä
maø dieãn thuyeát ñaïi phaùp xoâ deïp quaân ma.
171- Giaûi Thoaùt Nguyeät Boà Taùt baïch Kim Cang Taïng Boà Taùt raèng : Thöa
Phaät Töû ! Tam Muoäi naày raát laø hy höõu, coù theá löïc lôùn, teân goïi laø gì ? Kim
Cang Taïng Boà Taùt noùi : Tam muoäi naày teân laø : “Nhöùt Thieát Phaät Ñoä Theå
Taùnh”.
172- Boà Taùt truï nôi böïc Phaùp Vaân Ñòa naày ñöôïc voâ löôïng traêm ngaøn moân
ñaïi Tam Muoäi nhö vaäy, neân thaân vaø thaân nghieäp, ngöõ vaø ngöõ nghieäp, yù vaø
yù nghieäp cuûa Boà Taùt naày ñeàu chaúng theå löôøng bieát ñöôïc. Thaàn thoâng töï taïi
quaùn saùt tam theá, caûnh giôùi cuûa Tam muoäi, caûnh giôùi cuûa trí hueä v.v...
173- Giaûi Thoaùt Nguyeät Boà Taùt hoûi : Neáu Boà Taùt thaàn thoâng caûnh giôùi nhö
vaäy, thaàn thoâng cuûa Phaät laïi theá naøo ? Kim Cang Taïng Boà Taùt noùi : Thöa
Phaät Töû ! Ví nhö coù ngöôøi laáy moät cuïc ñaát nôi boán chaâu thieân haï roài noùi
raèng cuïc ñaát naày laø nhieàu hay laø ñaát cuûa voâ bieân theá giôùi laø nhieàu. Toâi xem
lôøi cuûa ngaøi vöøa hoûi cuõng nhö vaäy, trí hueä caûnh giôùi cuûa ñöùc Nhö Lai voâ
bieân voâ ñaúng, theá naøo laïi ñem so saùnh vôùi Boà Taùt. Laïi nhö laáy chuùt ít ñaát
nôi boán chaâu thieân haï, thôøi ñaâu coù theå ñem so saùnh vôùi caû boán chaâu.
174- Ví nhö thôï kim hoaøn, duøng chôn kim thaät toát laøm ñoà trang söùc, duøng
baùu ma ni caån xen trong vaøng - Böïc Boà Taùt naày cuõng nhö vaäy; Töø Sô ñòa
ñeán Cöûu ñòa Boà Taùt, taát caû trí haïnh ñeàu khoâng saùnh kòp ñöôïc Ñeä thaäp ñòa
Boà Taùt.
175- Boà Taùt Thaäp Ñòa, vì do Phaät trí maø coù sai khaùc, nhö nhôn ñaïi ñòa maø
coù 10 nuùi lôùn : 1- Tuyeát sôn; 2- Höông sôn; 3- Tyø Ñaø Leâ sôn; 4- Thaàn tieân
sôn; 5- Do Caøn Ñaø sôn; 6- Maõ nhó sôn; 7- Ni Daân Ñaø La sôn; 8- Chöôùc Yeát La
sôn; 9- Keá Ñoâ Maït Ñeå sôn; 10- Tu Di sôn.
182
176- Nhö Tuyeát sôn taát caû thaûo döôïc coù ñuû trong nuùi ñoù, laáy khoâng theå heát.
Cuõng vaäy, Boà Taùt ôû böïc Hoan Hyû Ñòa, taát caû Kinh thô kyõ ngheä vaên tuïng
chuù thuaät trong ñôøi ñeàu ôû caû trong ñaây noùi khoâng heát ñöôïc.
177- Nhö Höông sôn, taát caû thöù höông ñeàu chöùa ñuû trong ñoù, laáy khoâng theå
heát. Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Ly Caáu Ñòa, taát caû giôùi haïnh oai nghi cuûa Boà
Taùt ñeàu ôû caû nôi ñaây, noùi khoâng theå naøo heát.
178- Nhö Tyø Ñaø La sôn thuaàn baèng chaát baùu, taát caû böûu chaát chaâu ngoïc ñuû
caû nôi ñaây, laáy khoâng theå heát. Cuõng vaäy, Boà Taùt ôû böïc Phaùt Quang Ñòa, taát
caû theá gian, thieàn ñònh, thaàn thoâng, giaûi thoaùt tam muoäi, Tam Ma Baùt Ñeå
ñeàu ñuû caû ôû böïc naày, noùi khoâng heát ñöôïc.
179- Nhö Thaàn Tieân sôn thuaàn baèng chaâu baùu, nguõ thoâng thaàn tieân luoân coù
trong ñoù khoâng cuøng taän. Cuõng vaäy, Boà Taùt ôû böïc Dieäm Hueä Ñòa, taát caû trí
hueä thuø thaéng ñeàu ñuû nôi ñaây noùi khoâng theå heát.
180- Nhö Do Caøn Ñaø sôn thuaàn baèng chaát baùu, Thaàn Daï Xoa ñeàu ôû trong ñoù
khoâng cuøng taän. Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Nan Thaéng Ñòa, taát caû töï taïi nhö
yù thaàn thoâng ñeàu ôû trong ñaây noùi chaúng theå heát.
181- Nhö Maõ Nhó sôn thuaàn baèng chaát baùu, trong ñaây ñuû taát caû thöù traùi
caây, laáy khoâng heát ñöôïc. Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Hieän Tieàn Ñòa, quaû
chöùng nhaäp lyù duyeân khôûi Thanh Vaên ñeàu ôû trong ñaây noùi khoâng heát ñöôïc.
182- Nhö Ni Daân Ñaø La sôn thuaàn baèng chaát baùu, ñaïi löïc Long Thaàn ñeàu ôû
nôi ñaây khoâng cuøng taän. Cuõng vaäy, Boà Taùt ôû böïc Vieãn Haønh Ñòa, phöông
tieän trí hueä Ñoäc Giaùc quaû chöùng ñeàu ñuû nôi ñaây noùi khoâng theå heát.
183- Nhö Chöôùc Yeát La sôn thuaàn baèng chaát baùu, chuùng töï taïi ñeàu ôû trong
nuùi naày khoâng cuøng taän.
Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Baát Ñoäng Ñòa, taát caû Boà Taùt töï taïi haønh sai bieät
theá giôùi ñeàu ôû trong ñaây noùi khoâng heát ñöôïc.
184- Nhö Keá Ñoâ sôn thuaàn baèng chaát baùu, ñaïi oai ñöùc A Tu La Vöông ñeàu ôû
trong ñoù khoâng cuøng taän. Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Thieän Hueä Ñòa taát caû
trí haønh sanh dieät theá gian ñeàu ôû nôi ñaây noùi khoâng theå heát.
185- Nhö Tu Di sôn thuaàn baèng chaát baùu, ñaïi oai ñöùc Chö Thieân ñeàu ôû
trong ñaây khoâng cuøng taän. Cuõng vaäy, Boà Taùt truï böïc Phaùp Vaân Ñòa, Phaät
trí löïc, Voâ sôû uùy, baát coäng phaùp, taát caû Phaät söï ñeàu ôû trong ñaây tuyeân noùi
khoâng heát ñöôïc.
186 - Thaäp Ñòa Boà Taùt ôû trong, Nhöùt Thieát Chuûng trí sanh loøng saùnh so.
Nghóa laø : 10 Ñòa Boà Taùt cuõng nhö vaäy, ñoàng ôû trong Nhöùt Thieát Chuûng Trí
maø coù danh hieäu sai khaùc - Ví nhö Ñaïi haûi do coù 10 töôùng maø ñöôïc goïi laø
Ñaïi Haûi khoâng bò ñoåi teân : 1- Laø tuaàn töï saâu laàn; 2- Laø chaúng chöùa töû thi; 3-
Caùc doøng nöôùc khaùc chaûy vaøo ñeàu maát boån danh; 4- Laø phoå ñoàng moät vò; 5-
Coù voâ löôïng traân böûu; 6- Laø khoâng ai ñeán taän ñaùy ñöôïc; 7- Laø roäng lôùn voâ
löôïng; 8- Laø loaøi thaân to lôùn ôû; 9- Laø thuûy trieàu chaúng quaù haïn; 10- Laø chöùa
khaép heát nöôùc möa to maø vaãn khoâng traøn.
183
187- Cuõng vaäy, Boà Taùt haïnh do möôøi töôùng maø ñöôïc goïi laø Boà Taùt haïnh
khoâng bò ñoåi teân : 1- Hoan Hyû ñòa : xuaát sanh ñaïi nguyeän laàn laàn caøng saâu;
2- Ly Caáu ñòa : chaúng chöùa taát caû thaây phaù giôùi; 3- Phaùt Quang ñòa : boû rôøi
danh töï giaû cuûa theá gian; 4- Dieäm Hueä ñòa : ñoàng moät vò vôùi coâng ñöùc cuûa
Phaät; 5- Nan Thaéng ñòa : xuaát sanh voâ löôïng thaàn thoâng phöông tieän laøm
nhöõng traân böûu cuûa theá gian; 6- Hieän Tieàn ñòa : quaùn saùt lyù nhaân duyeân
sanh raát saâu; 7- Vieãn Haønh ñòa : giaùc hueä roäng lôùn kheùo quan saùt; 8- Baát
Ñoäng ñòa : thò hieän söï trang nghieâm roäng lôùn; 9- Thieän Hueä ñòa : ñöôïc thaâm
giaûi thoaùt du haønh theá gian bieát ñuùng nhö thaät chaúng quaù haïn; 10- Phaùp
Vaân ñòa : coù theå laõnh thoï taát caû ñaïi phaùp cuûa Nhö Lai khoâng heà nhaøm ñuû.
188- Ví nhö chaâu Ma Ni coù möôøi ñaëc taùnh hôn haún caùc thöù chaâu baùu khaùc :
1- Xuaát sanh töø ñaïi haûi; 2- Thôï kheùo trau gioài; 3- Troøn ñaày khoâng khuyeát; 4-
Trong saïch khoâng bôïn; 5- Trong ngoaøi saùng suoát; 6- Duøi loã raát kheùo; 7- Xoû
baèng daây baùu; 8- Ñaët treân traøng cao baèng löu ly; 9- Laø phoùng ra ñuû loaïi
aùnh saùng chieáu khaép nôi; 10- Coù theå theo yù nhaø vua maø möa caùc loaïi chaâu
baùu vaø vaät duïng laøm thoûa maõn taâm nguyeän cuûa nhôn daân.
189- Boà Taùt ñaây cuõng nhö vaäy, vì coù möôøi söï neân hôn caùc böïc thaùnh khaùc :
1- Phaùt ñöôïc Nhöùt Thieát Trí; 2- Trì giôùi ñaàu ñaø chaùnh haïnh saùng saïch; 3-
Caùc Thieàn Tam muoäi vieân maõn khoâng khuyeát; 4- Ñaïo haïnh thanh baïch lìa
caùc caáu ueá; 5- Phöông tieän thaàn thoâng trong ngoaøi saùng suoát; 6- Duyeân
khôûi trí hueä hay kheùo duøi xoû; 7- Xaâu baèng daây phöông tieän trí; 8- Ñeå treân
traøng cao töï taïi; 9- Laø quaùn haïnh chuùng sanh maø phoùng quang minh vaên
trì; 10- Laø thoï chöùc Phaät trí döï ôû haøng Phaät coù theå vì chuùng sanh maø roäng
laøm Phaät söï.

KINH
KINH HOA NGHIEÂM
Phaåm Thaäp Ñònh, thöù Hai Möôi Baûy.
Baáy giôø Ñöùc Phaät Thích Ca 1,

Coøn ngoài chöa khoûi nöôùc Ma Kieät Ñeà 2,
Cuõng trong ñaïo traøng Boà Ñeà,
Sô thæ Chaùnh giaùc, Thieàn cô nhieäm maàu.
Phoå Quang Minh Ñieän - saâu Tam muoäi,
184
Teân Saùt Na Teá chuoãi Phaät ñaø,
Duøng Nhöùt Thieát Trí saâu xa,
Laøm cho ngöôøi ñöôïc saùng loøa ngoä khai.
Möôøi Phaät saùt soá Ñaïi Boà Taùt,
Ñeàu laø böïc phaùt ñaïi Töø bi,
Vaøo ñôøi taâm baát tö nghì,
Danh hieäu Boà Taùt, hoä trì raát ñoâng.
Kim Cang Hueä ... ñoàng laøm Thöôïng Thuû 3,
Kim Cang Maät ... hoäi ñuû ñaïo traøng,
Phoå Nhaõn Boà Taùt nghieâm trang 4,
Tròch y vai höõu, cuùng daøng chaép tay.
Baïch Theá Toân ! Con nay muoán roõ,
Mong Nhö Lai saùng toû chæ baøy ...
Phaät raèng : Phoå Nhaõn hay thay !
Cho pheùp ngöôøi hoûi : nhöõng ray röùt phieàn :
Baïch Theá Toân ! Phoå Hieàn Boà Taùt 5,
Vaø Ñaïi chuùng nguyeän phaùt haïnh naày,
Ñöôïc bao Tam muoäi ñuû ñaày ?
Thaàn thoâng bieán hoùa ñoù ñaây nheï nhaøng ...
Phaät daïy baûo Phoå Nhaõn Boà Taùt 6,
Nay oâng vì lôïi laïc muoân loaøi,
Ba thôøi : Quaù, Hieän, Vò lai,
Maø hoûi nghóa thuù thoâng khai Ñaïo Thieàn.
Naày Phoå Nhaõn ! Phoå Hieàn Boà Taùt 7,
Hieän ôû ñaây ñaït ñöôïc thaàn thoâng,
Voâ löôïng Boà Taùt haïnh troàng,
Phoå Hieàn Boà Taùt, sanh loøng nguyeän saâu.
Nhöõng Coâng haïnh, tònh laâu, baát thoái,
Ba La Maät moân hoäi, Bieän taøi,
Ñaø La Ni maõi thoâng khai,
Do : Boån, Nguyeän, Löïc mieät maøi tinh chuyeân.
OÂng neân hoûi : Phoå Hieàn Boà Taùt 8,
Veà Tam muoäi Giaûi thoaùt tònh thanh,
Baáy giôø Ñaïi chuùng xöng danh :
185
Phoå Hieàn Boà Taùt - ñoàng thaønh töïu ngay !
Baát tö nghì, saâu daøy chaùnh ñaúng,
Taâm voâ ngaïi, tónh laëng an nhieân,
Hueä Trí roäng lôùn suoát xuyeân,
Thaáy ñöôïc chö Phaät hieän tieàn môû thoâng.
Chö Boà Taùt sanh loøng cung kính 9,
Muoán thaáy ñöôïc hình töôùng Phoå Hieàn,
Phaät raèng : Khoù thaáy ñöôïc lieàn 10,
Phoå Hieàn Boà Taùt : Voâ bieân nhieäm maàu.
Moân Trí hueä nhaäp saâu Thieàn ñònh,
Töï taïi nhieàu thanh tònh nghieâm trang,
Duøng Phaùp giôùi taïng thaân vaøng,
Voâ sai bieät Trí roõ raøng Minh Quang !
11
Phaät noùi tieáp : Phoå Nhaõn phaûi bieát ,
Phoå Hieàn Boà Taùt thieät tö nghì,
12
Nhö laø Huyeãn Töôùng truï chi ,
Hay trong Huyeãn thuaät vaên thi ... löu truyeàn !
Naày Phoå Nhaõn ! Töôùng Huyeãn khoù noùi,
Huoáng chi laø caûnh giôùi : saâu xa,
Naøo : Thaân, Ngöõ, YÙ maät ña,
Vöôït ngoaøi haïn löôïng oâng ñaø dieãn phoâ ...
13
Noùi toùm laïi Phoå Hieàn Boà Taùt ,
Duøng Kim Cang Hueä, phaùt muoân nôi,
Voâ sôû haønh ... Truï ñoä ñôøi,
Roát raùo bieân teá kòp thôøi phoùng quang ...
14
Luùc baáy giôø Phoå Nhaõn Boà Taùt ,
Vaø Ñaïi chuùng phaùt tieáng ñoàng hoøa :
Nam Moâ Nhöùt Thieát Phaät Ñaø,
Nam Moâ Boà Taùt hieän ra Phoå Hieàn !
15
Lieàn duøng söùc giaûi thoaùt thaàn thoâng,
Tuøy hieän thaân Töôùng chôø mong,
Ngoài Lieân Hoa Taïng, gaàn ñoàng Nhö Lai.
Baát khaû thuyeát ñoäng khai saùu caùch 16,
186
Troåi caùc thöù nhaïc phaùch treân trôøi,
Phoå Hieàn Boà Taùt nhaän lôøi,
Noùi möôøi Tam Muoäi nôi nôi ñaêng ñaøn 17...
* Moät laø Phoå Quang Ñaïi Tam muoäi,
* Dieäu Quang Ñaïi Tam muoäi caùt töôøng,
* Thöù Ñeä Bieán Vaõng möôøi phöông,
* Boán laø Thanh Tònh taâm, thöôøng laëng im.
* Tri quaù khöù nghieâm trang Taïng Ñaïi,
* Trí Quang Minh Taïng, maõi ñeâm ngaøy,
* Lieãu Tri nhöùt thieát giôùi naøy,
* Chuùng sanh sai bieät thaân ngay coõi loøng.
* Phaùp Giôùi Töï Taïi ngoaøi trong,
* Möôøi laø Voâ ngaïi meânh moâng beán bôø ...
18
1- Trí Thieän Xaûo ñeà hueà Phaät Phaùp ,
Phoå Quang Minh Tam muoäi ñuû ñaày,
19
Chö Ñaïi Boà Taùt döïng xaây ,
Ñaïi Thieân theá giôùi hieän baøy Lieân Hoa.
Ñaïi Boà Taùt xa lìa höõu töôùng 20,
Khoâng bò meâ, che chöôùng ngaïi ñaâu,
21
Nhö Quaùn baát tònh beàn laâu ,
Thaân naøy baát tònh, hoài ñaàu minh quang,
22
Cuõng nhö vaäy, Boà Taùt quaùn saùt ,
Caùc theá gian aøo aït thaân mình,
Trong ñaây thaáy roõ nhö in,
Theá vaø Phaùp theá trong bình ñaúng taâm ...
23
2- Hai laø Dieäu Quang Minh Tam muoäi ,
Boà Taùt naày nhaäp buïi Ñaïi Thieân,
Vi traàn theá giôùi khaép mieàn,
Moãi thaân phoùng Ñaïi Quang xuyeân suoát loaøi,
24
Nhöõng theá giôùi : khoâng ngoaøi ñaây ñoù ,
Boà Taùt ñeàu bieát roõ, toùm thaâu,
Theá giôùi ñeàu ñeán nhaäp saâu,
Vaãn khoâng taïp loaïn, Phaùp maàu traûi trang.
Nhö maët nhöït saùng soi heát thaûy 25,
187
Nuùi Tu Di vaø baûy Böûu Sôn,
Nhöng boùng maët nhöït chaúng sôøn,
Theå taùnh : Khoâng - Coù thöôøng chôn luaän baøn ...!
Cuõng nhö vaäy Boà Taùt an truï 26,
Dieäu Quang Minh ñaày ñuû muoân ngaøn,
Chaúng hö hoaïi töôùng theá gian,
Truï luoân nôi taùnh nheï nhaøng thaûnh thôi ...
27
Nhaø huyeãn thuaät vôùi caùc maøn dieãn ,
Chaúng ñoàng ôû, chaúng khieán meâ laàm,
28
Boà Taùt bieát Phaùp thaäm thaâm ,
Taâm chaúng chaáp : Ngaõ, Phaùp taàm Chôn - Nhö.
3- Theá naøo laø : Thöù Ñeä Bieán Vaõng 29?
Phaät - Quoác ñoä muoân vaïn thaàn thoâng,
Boà Taùt qua laïi phöông Ñoâng 30,
Chaúng sanh phaân bieät, nhieãm loøng ñuïc trong.
Nhö maët nhöït ñi voøng soi saùng 31,
Suoát ngaøy ñeâm chaúng quaûn löu haønh,
Ngaøy thì maët nhöït chaúng sanh ...
Ñeâm thì maët nhöït chaúng thaønh töïu sao ?
32
Boà Taùt truï bieát bao theá giôùi ...
Nhaäp thaàn thoâng vôøi vôïi tö nghì,
Tam muoäi nhaäp ñöôïc chöùng tri,
Thaáy roõ theá giôùi khaùc gì theá gian ...!
4- Theá naøo Ñaïi Boà Taùt Thanh Tònh 33,
Boà Taùt naày nhaän ñònh roõ raønh 34,
Thaân Phaät ñoàng soá chuùng sanh,
Thaáy Voâ löôïng Phaät troïn thaønh voâ bieân.
Moãi ñöùc Phaät, nguyeän loøng cung kính 35,
Khoaûng moät nieäm : Phaùp thænh caàu caàn,
Nhöng vôùi nhöõng töôùng Phaät thaân,
Nhaäp dieät xuaát theá, chaúng gaàn, bôùt, theâm ...
Nhö coù ngöôøi chieâm bao giaác nguû 36,
Thöùc daäy roài - nhôù ñuû khoâng sai,
Daàu raèng thöùc, nguû laø hai,
188
Chieâm bao, ñaõ thöùc nhôù hoaøi khoâng queân.
37
Cuõng nhö treân, chö Ñaïi Boà Taùt ,
Nhaäp Tam muoäi Phaät Phaùp thaäm thaâm ...
Sau khi xuaát ñònh löu taâm,
Roài ñem taát caû giaûi taàm minh quang !
38
5- Theá naøo tri Trang nghieâm quaù khöù ,
Boà Taùt naày, bieát töï xa xöa 39,
Chö Phaät xuaát hieän sôùm tröa,
Nhöõng laø coõi, kieáp, chaën ngöøa taùnh caên ...
Boà Taùt ñaëng, ngaøn thöù Ñeä Trí 40,
Thanh Tònh Taïng, teân quyù khai thoâng,
Chaúng dieät hieän taïi gieo troàng,
Chaúng duyeân quaù khöù, coõi loøng Chôn nhö.
Ñaïi Boà Taùt töø Tam muoäi khôûi 41,
Möôøi Phaùp quaùn bôûi baát tö nghì :
* Moät laø kheùo noùi hôïp quy,
* Hai laø thuyeát phaùp töø bi taän cuøng.
* Ba laø daïy baûo khoan dung,
* Boán laø nhaïo thuyeát muoân truøng vui an.
* Taâm khoâng khuûng boá ly tan,
* Saùu lôøi ñaõ quyeát thaønh vaøng ngoïc rôi ...
* Chuùng sanh y töïa nghìn ñôøi,
* Taùm laø cöùu thoaùt ba nôi thöôøng haèng ...
* Chín laø toái thaéng thieän caên,
* Möôøi ñieàu ngöï phaùp toaøn naêng Phaät Ñaø.
Nhö Ca La Laõ nhaäp thai Taïng 42,
Trong moät nieäm thöùc maïng ñaõ sanh,
Cuõng vaäy : Tam muoäi xuaát thaønh,
Chæ trong moät nieäm troïn thaønh Nhö Lai.
43
6- Theá naøo Ñaïi Trí Quang Minh Taïng :
Boà Taùt naày bieát khoaûng vò lai,
Chö Phaät nhieàu kieáp ngaén daøi,
Thaàn thoâng, bieán hoùa khoâng ngoaøi öôùc ño ...
44
Trong moät nieäm coù theå nhaäp heát ,
189
Baát khaû thuyeát cöïc veát vi traàn,
Vò lai theá giôùi xa gaàn 45,
Cuõng ñeàu roõ bieát, möôøi phaàn Trì Moân :
* Nhaäp Phaät Trì : Boån Phaät hoä nieäm,
* Nhaäp Phaùp Trì : Chöùng nghieäm La Ni,
* Haïnh Trì vieân maõn nguyeän chi,
* Löïc Trì che, khuaát laøm gì ñöôïc ñaâu.
* Nhaäp Trí Trì saâu, khoâng chöôùng ngaïi,
* Ñaïi Bi Trì, chaúng hoaïi tònh thanh,
* Sai bieät Thieän Xaûo Trì haønh,
* Chuyeån Vaên - Tònh Phaùp moân thaønh heát lo ...
* Nhaäp Sö Töû Thoï Sanh Trì Phaùp,
Môû cöûa phaùp - nhieãm taïp laùnh xa,
* Trí Löïc Trì, ñöôïc bao la,
* Thieän Höõu Trì Löïc, haèng haø laøm neân.
Nhö maët nhöït moïc leân soi saùng 46,
Ngöôøi coù maét chieáu quaùn suoát thoâng,
Phaùp naày theå taùnh ñeàu ñoàng 47,
Cho neân Boà Taùt : Baát Khoâng troïn möôøi 48...
* Kieán Baát Khoâng muoân nôi sanh thieän,
* Vaên Baát Khoâng haïnh nguyeän ñuû ñaày,
* Ñoàng Truï ... ñieàu phuïc taâm naày,
* Phaùt khôûi ... sanh chuùng döïng xaây y lôøi ...
* Haïnh Baát Khoâng, muoân nôi thanh tònh,
* Thaân Caän Khoâng ... döùt tính nghi ngôø,
* Nguyeän khoâng ... thuø thaéng voâ bôø,
* Phaùp khoâng ... giaûi thoaùt ñeà hueà chuùng sanh.
* Chín laø möa phaùp an laønh,
* Möôøi voâ bieân töôùng troøn thaønh Nhö Lai.
49
7- Theá naøo laø Trí Ñaïi Thieän Xaûo ,
Lieãu Tri Nhöùt Thieát Ñaïo Trang Nghieâm,
Boà Taùt naày ñöôïc aân trieâm 50,
Thaäp phöông theá giôùi : aån tieàm, hieän ra,
51
Boà Taùt naày qua laïi hoäi chuùng ,
190
Thaáy mình ñang trì tuïng Kinh Vaøng,
Laïi thaáy ôû giöõa khoâng gian,
Thaáy mình vaøo khaép muoân ngaøn Phaùp Thaân.
52
Ví nhö Phaùp chaúng phaân töï taùnh ,
Maø Töï Taùnh chaúng traùnh ... maát gì ?
Coâng Haïnh, Boà Taùt duy trì,
Maø khoâng chaáp tröôùc - Luaät quy hieän haønh.
Nhö buùi toùc ñaûnh ñaàu Ñeá Thích 53,
Chaâu Ma Ni, coät nòt laøm rieàng,
Thôøi ñöôïc möôøi Phaùp suoát xuyeân,
Treân caû : Tam Thaäp Tam Thieân ñöùc taøi ...
Moät saéc töôùng, hai laø hình theå,
Ba Thò Hieän, thaân theá, ñoà duøng,
AÂm Thanh, Töï Taïi, thoâng dung,
Chín laø Hueä Giaûi, möôøi cuøng Trí Chaân.
54
8- Gì laø : Sai bieät thaân Boà Taùt ?
55
Voâ Sôû Tröôùc, quaùn saùt chi ly ,
Möôøi ñieàu taát caû khaéc ghi :
Coõi, Phöông, Kieáp, Chuùng, Phaùp thì thieát thaân ...
Boà Taùt, Boà Taùt nguyeän laàn,
Tam muoäi, Phaät, Ñòa muoân phaàn nhaän kham.
Ñaïi Boà Taùt Tam muoäi naày ñöôïc 56,
Noäi thaân nhaäp, ngoaïi vöôït khôûi leân,
Noäi nhaäp ngoaïi khôûi gaàn beân,
Ñoàng, Dò cuõng vaäy, khaùc treân chuùt naøo !
Nhö coù ngöôøi laâm vaøo quyû phaù 57,
Thaân rung ñoäng haønh haï baát an,
Boà Taùt cuõng vaäy ngaäp traøn,
Töï thaân nhaäp ñònh muoân ngaøn thaân tu.
58
Nhö Töû Thi - Chuù Löïc choåi daäy ,
Thi vaø Chuù, ñaâu ñaáy hoøa haøi,
Boà Taùt cuõng vaäy truï hoaøi,
Ñoàng caûnh, Dò caûnh khoâng sai Ñònh laàm.
59
Nhö Tyø kheo taâm ñöôïc töï taïi ,
191
Laøm moät thaân hoaëc laïi nhieàu thaân,
Boà Taùt nhaäp ñònh khôûi laàn,
Hoaëc nhieàu thaân nhaäp, chæ caàn moät thaân.
60
Nhö Ñaïi Ñòa vaãn ñoàng moät vò ,
Sanh coû caây ñaëc trò khaùc nhau,
Boà Taùt voâ phaân bieät caàu,
Chæ moät nhaäp ñònh, tröôùc sau khôûi ñoàng.
61
Nhö nhaø noâng gieo gioáng trong ruoäng ,
Gioáng ôû döôùi, muoân traùi treân cao,
Boà Taùt cuõng vaäy khaùc naøo,
Ñònh khôûi, khôûi Ñònh ra vaøo vaøo ra ...
Nhö Xích Baïch nam vaø nöõ hieäp 62,
Coù chuùng sanh thoï kieáp ngöôøi roài,
Tuaàn töï thai meï sanh soâi,
Do nghieäp löïc thoï phaåm ngoâi khaùc ñoàng.
Ñaïi Boà Taùt cuõng gioáng nhö vaäy 63,
Nhöùt Thieát Trí ñaày ñuû Ca - La,
Do : Tín, Giaûi, Nguyeän saâu xa,
Trong Khoâng nhaäp Ñònh khôûi ñaø thieát thaân.
64
Long Cung, nöông ñaát laøm neàn moùng ,
Maø noåi maây öù ñoïng hö khoâng,
Boà Taùt voâ - höõu töôùng troàng,
Khôûi nôi Höõu töôùng nhaäp loøng khoâng nôi.
9- Gì Phaùp giôùi Tam muoäi töï taïi 65?
Boà Taùt naày voâ ngaïi nhaäp xaâm,
Nhaõn xöù - YÙ xöù thaäm thaâm,
Neân trong Phaùp giôùi kieám taàm bieát bao !
A Naäu Ñaït ao thôm laïi quyù 66,
67
Ñaïi Boà Taùt duøng Trí hueä saâu ,
Hö khoâng dung chöùa ñöùng ñaàu 68,
Maø chaúng rôøi : Coù, khoâng caâu chaáp, ngôø ...
Cuõng nhö vaäy, theá gian vaøo khaép,
Boà Taùt rôøi “Töôûng” aép bao la,
Daàu thöôøng an truù Phaät Ñaø,
192
Phaân bieät dieãn thuyeát saâu xa trong ngoaøi ...
10- Gì laø Voâ Ngaïi Luaân Tam Muoäi 69,
Boà Taùt naày rong ruoåi giöõ gìn,
Tam nghieäp voâ ngaïi chuyeân tinh,
Cuøng nhieàu Voâ ngaïi, xöông minh Phaät Ñaø.
Ñaïi Boà Taùt ñaõ Truï roài Quaùn 70 :
Nhöùt Thieát Trí, Ñaïi Quaûng Phoå Hieàn,
Chaúng lui, chaúng thoái thöôøng xuyeân,
Khoâng boû, taùn, loaïn - maø nguyeàn phaùt huy.
71
Vì sao vaäy ? Vì Ñaïi Boà Taùt ,
Trong caùc Phaùp thaønh ñaït raát nhieàu,
Phöông Tieän, Nguyeän Löïc vöôït sieâu,
Töø bi, bieán hoùa, thuaän chìu chuùng sanh.
Nhö Chaâu Ma Ni caïnh beân luïa 72,
Tuy ñoàng maøu saùng suûa maø hai ...
Boà Taùt Trí hueä Nhö Lai,
Khaép nôi hieän roõ, khoâng ngoaøi boån taâm.
Nhö hö khoâng chöùa ngaàm theá giôùi 73,
Thaønh, Truï, Hoaïi roài tôùi hoaøn Khoâng,
Chaúng nhaøm, bieáng, moûi, tan loøng,
Chaúng sai bieät, boû taùnh trong nhieäm maàu ...
Chaâu Nhö YÙ mong caàu ñöôïc caû 74,
Voâ Taän YÙ ngöôøi ñaõ ñuû ñaày,
Boà Taùt nhaäp Tam Muoäi naày,
Bieát taâm nhö huyeãn, döïng xaây an laønh ...
75
Nhö phaøm phu sanh taâm rieâng khaùc ,
Ñaõ, seõ, ñöông : boäc phaùt ñuû ñieàu,
Boà Taùt Phoå Huyeãn Moân, nhieàu,
Khoâng coù bieân teá phì nhieâu ñaïi thöøa,
76
Nhö Long Vöông : Möa naøo maây heát ?
Coõi Voâ Taùc, taïo keát toái toân ...
Boà Taùt vaøo caùc Trí Moân,
Trong voøng moät nieäm phaùp boàn hieän ra.
77
Nhö ñoát löûa, duyeân ñaõ coù saün ,
193
Thôøi gian ñoù löûa chaúng taét, ngôi,
Boà Taùt quaùn saùt muoân nôi,
Döôøng Hö khoâng coõi - truï ñôøi laøm chi ?
Boà Taùt khoâng : Dò Ngöõ, Dò Taùc 78,
Maø laïi coù : Ngöõ, Taùc nhö nhau,
Kim Cang, chaúng hoaïi beàn laâu,
Boà taùt cuõng vaäy tröôùc sau thöïc haønh.
Nhö Chôn Kim aùnh maøu dieäu saéc 79,
Ñaïi Boà Taùt chiu chaét nghieäp laønh,
80
Maët nhöït saùng choùi ngoïn ngaønh ,
Cuõng vaäy Boà Taùt tinh anh Hueä ñaày.
Nhö Ñaïi Ñòa giöõ laáy taát caû 81,
Ñaïi Boà Taùt ñoä khaù töø bi,
Ñaïi haûi chöùa nöôùc sôøn chi 82,
Cuõng vaäy, Boà Taùt nguyeän thì laøm ngay.
83
Töôùng quaân gioûi baøy phöông chieán ñaáu ,
Boà Taùt hay thaáu trieät haïnh chaân,
Chuyeån Luaân saên soùc muoân daân 84,
Boà Taùt hoùa ñoä boäi phaàn tònh thanh.
85
Nhö gieo gioáng naûy caønh sanh ngoïn ,
Haïnh Phoå Hieàn troøn maõi khoâng ngôi,
Maây lôùn möa roäng khaép nôi 86,
Boà Taùt truï haïnh ñoä ñôøi chöùa chan.
Chö Phaät töû, Boà Taùt an truï,
Phaùp haïnh nguyeän ñaày ñuû Phoå Hieàn,
Ngöôøi naày thanh tònh thöôøng xuyeân,
87
Möôøi moân Tam Muoäi Ñònh Thieàn töø ñaây .

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaäp Thoâng, thöù Hai Möôi Taùm.
88
Baáy giôø Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt ,
194
Baûo vôùi chö Boà Taùt heát loøng,
Laøm Ñaïi Boà Taùt vun troàng,
Phaûi ñöôïc ñaày ñuû “Thaäp thoâng” ñöùng ñaàu 89.
1- Tha Taâm Trí Thoâng, laøu lui tôùi 90,
Cuûa chuùng sanh Theá giôùi Ñaïi Thieân,
Naøo taâm baát thieän - ñaûo ñieân,
Ba hai thaân öùng hieän tieàn bieát luoân ...
2- Ñaïi Boà Taùt muoân ngaøn thanh tònh 91 :
“Thieân Nhaõn Trí” nhìn thaáy chuùng sanh,
Trong Voâ löôïng kieáp hieäp thaønh,
Soáng cheát ñaày daãy phaûi ñaønh laëng im.
3- Ñaïi Boà Taùt “Tuøy Nieäm Thoâng Trí” 92,
Bieát töï thaân - tö nghò chuùng sanh,
Nhöõng vieäc ñôøi tröôùc caïnh tranh,
Nay xin xaây döïng an laønh Taâm, Thaân ...
93
4- Boà Taùt “Trí Thaàn Thoâng” bieát heát ,
Thuôû vò lai noái keát ñuoâi ñaàu,
Moãi kieáp chung maïng khaùc nhau,
Nghieäp haønh quaû baùo, laâu mau chính mình.
5- Ñaïi Boà Taùt “Thanh tònh thieân nhó” 94,
Vôùi aâm thanh tuøy yù xa gaàn,
Nghe roài ghi nhaän chuyeân caàn,
Chaúng döùt chaúng thoái, thieát thaân noãi loøng.
95
6- Boà Taùt “Thaàn thoâng Voâ theå taùnh” ,
Laø nghe ñöôïc Phaät caûnh raát xa,
Nghe xong ñeán choã Phaät Ñaø,
Vì khieán chuûng taùnh saâu xa vun troàng.
7- Boà Taùt “Thaàn thoâng kheùo phaân bieät” 96,
Cuûa ngoân aâm, töø, tieát chuùng sanh,
Naøo : Trôøi, Baùt boä ngoân thanh,
Bieåu thò rieâng khaùc, bieát raønh chaúng sai.
8- Ñaïi Boà Taùt maõi duøng : Thoâng Trí 97,
Xuaát sanh nhieàu saéc vò nghieâm trang,
Laø Phaùp, Saéc töôùng töï tan,
195
Saéc, AÂm phaùp hieän muoân ngaøn caûnh duyeân.
9- Boà Taùt “Thoâng Nhöùt Thieát Phaùp Trí” 98,
Bieát taát caû Phaùp huûy Töï, Danh,
Chaúng coù chuûng taùnh laäp thaønh,
Phaùp töø duyeân khôûi xuaát sanh khoâng chöøng ...
10- Ñaïi Boà Taùt “Thoâng Nhöùt Thieát Phaùp” 99,
Dieät “Tam Muoäi Trí” naïp voâ bieân,
Phöông tieän theá tuïc tuøy duyeân,
Thaàn thoâng bieán hoùa moïi mieàn heát ngaên.
Nhö aùnh saùng maët nhöït chieáu khaép,
Dieät Tam Muoäi, ñeå aép möôøi phöông,
Tam nghieäp Boà Taùt taän töôøng,
Thaäp Thoâng vieân maõn, Phaät Ñöôøng hieän ra ...

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaäp Nhaãn, thöù Hai Möôi Chín.

Baûo vôùi chö Boà Taùt roõ raøng,
Laøm Ñaïi Boà Taùt minh quang,
Coù möôøi Phaùp Nhaãn nghieâm trang muoân phaàn100.
AÂm thanh Nhaãn, Thuaän, Voâ Sanh Phaùp,
Nhö huyeãn, ... Dieäm, ... Moäng naïp nôi loøng,
Nhö höôûng, nhö aûnh göông trong,
Nhö hoùa nhaãn nhuïc, nhö khoâng nhaãn laàm.
101
1- Theá naøo Boà Taùt : “AÂm Thanh Nhaãn” ,
Nghe ñöôïc Phaùp Phaät taän töôøng hôn,
Chaúng kinh, haõi, sôï quaû, nhôn ...
Thaâm tín ngoä giaûi, thöôøng chôn Nieát Baøn.
2- Theá naøo Ñaïi Boà Taùt Thuaän Nhaãn 102?
Nôi Phaät Phaùp tinh taán ñeâm ngaøy,
Tuøy thuaän, bieát roõ, trôû xoay,
196
Khieán taâm thanh tònh hieån baøy dieãn phoâ ...
103
3- Theá naøo laø “Voâ Sanh Phaùp Nhaãn” ?
Chaúng thaáy coù Phaùp Phaät dieät sanh,
Vì raèng : Sanh Dieät, Dieät Sanh,
Cho ñeán Voâ khöù, lai thaønh nghieâm trang ...
4- Theá naøo Boà Taùt : “Nhö Huyeãn Nhaãn” 104?
Bieát taát caû cuøng taän Phaùp Khoâng ...
Tuy trong moät Phaùp, suoát thoâng :
Chö Phaät xuaát theá ñeàu ñoàng voâ tö ...
105
5- Theá naøo Boà Taùt “Nhö Dieäm Nhaãn” ?
Bieát theá gian soá phaän dieäm döông,
Döông Dieäm chaúng phaûi : ñoaïn, thöôøng,
Noäi, ngoaïi, voâ, höõu, sôû phöông voâ vaøn.
6- Theá naøo Boà Taùt “Nhö Moäng Nhaãn” 106?
Bieát theá gian cuøng taän : coù, khoâng,
Duïc, saéc, voâ saéc tuøy loøng,
Sanh, dieät, nhieãm, tònh theo voøng hôïp, tan ...
7- Theá naøo Boà Taùt “Nhö Höôûng Nhaãn” 107?
Boà Taùt naày nghe Phaät chæ baøy :
Thöôøng quaùn Phaùp taùnh ñeâm ngaøy,
Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc hieän ngay nôi loøng !
Tuy aâm thanh khoâng lai, khoâng khöù,
Maø hieån thò muoân thöù treân ñôøi,
Boà Taùt quaùn saùt tieáng lôøi 108,
Coù theå thò hieän muoân nôi noùi cöôøi.
A Tu La, coù ngöôøi con gaùi 109,
Teân Xaù Chi - töï taïi aâm thanh,
Moät thaønh voâ soá laäp thaønh,
Phu Nhôn ñaâu coù thöïc haønh leänh ban ?
8- Theá naøo Boà Taùt “Nhö AÛnh Nhaãn” 110?
Boà Taùt, chaúng sanh maát theá gian,
Trong, ngoaøi, ñoàng, khaùc chaúng maøng,
Thöôøng haønh Phaät Phaùp, maø an cho ñôøi.
111
Ví nhö : maët trôøi, traêng caùc vaät ,
197
Hieän boùng trong nöôùc thaät tònh thanh,
Hình boùng, vaø nöôùc laäp thaønh,
Nhöng chaúng phaûi moät, hay ñaønh khaùc xa.
112
Boà Taùt bieát : Töï, Tha thaân coù ,
Taát caû ñeàu naày noï Trí ra,
Nhöng nôi Quoác ñoä, töï, tha,
Ñeàu rieâng sai khaùc, haøi hoøa töïa troâng ...
Trong hoät gioáng khoâng coù maàm, reã 113,
Khôûi sanh caây, laù tôï ngaén daøi,
Cuõng vaäy, Boà Taùt khoâng hai,
Phöông tieän thieän xaûo - Bieän taøi voâ dö ...
114
9- Theá naøo Boà Taùt “Nhö Hoùa Nhaãn” ?
Boà Taùt naày töôøng taän theá gian,
Nghóa laø hoùa hieän muoân ngaøn,
Chuùng sanh yù nghieäp töôûng maøng ñeán thoâi !
Theá gian Phaùp chaúng ngoâi thieät hoùa,
Vì ngoân thuyeát hieän, toûa muoân phöông,
Nhö Lai chuyeån Phaùp Luaân thöôøng,
Bieän taøi dieãn thuyeát, daãn ñöôøng minh quang ...
10- Theá naøo Boà Taùt “Nhö Khoâng Nhaãn” 115?
Boà Taùt naày töôøng taän muoân nôi,
Voâ töôùng, voâ khôûi, voâ lôøi,
Vì Voâ sai bieät, muoân ñôøi hö khoâng ...
116
Nhö hö khoâng phaùp ñoàng y töïa ,
Phaùp thaân naøy muoân thuôû thöôøng haèng.
Hö khoâng hoaïi phaù ñöôïc chaêng 117?
Trí löïc Boà Taùt khoân ngaèn höõu, voâ ... ?
Nhö hö khoâng choã ñöïng gian theá 118,
Ñaïi Boà Taùt choã ñeå Phaùp thaønh,
Hö khoâng chaúng dieät, dieät sanh 119,
Maø hay giöõ laáy dieät sanh ñöôïc baèng !
120
Nhö hö khoâng chaúng ñi chaúng ñöùng ,
Hay thò hieän thaät vöõng oai nghi,
Boà Taùt cuõng vaäy khaùc gì ?
198
Maø hay thò hieän töø bi muoân loaøi !
Hö khoâng chaúng phaûi saéc - phi saéc 121,
Hay thò hieän maøu saéc cöïc kyø,
Boà Taùt cuõng vaäy khaùc gì,
Maø hay thò hieän nöõ nhi tuyeät traàn ...
122
Hö khoâng laâu, gaàn chaúng phaûi vaäy ?
Hay ôû laâu ñeå thaáy vaät maø !
Boà Taùt cuõng vaäy : gaàn, xa ...
ÔÛ laâu thò hieän bao la haïnh Ngaøi !
Nhö hö khoâng chaúng phaûi : Tònh, ueá 123,
Cuõng chaúng rôøi tònh, ueá laøm chi ?
Boà Taùt cuõng vaäy khaùc gì ...
Chöôùng hay khoâng chöôùng töø bi voâ vaøn.
124
Taát caû theá gian hieän ra tröôùc ,
Chaúng phaûi hieän ra tröôùc theá gian,
Boà Taùt cuõng vaäy muoân ngaøn,
Phaùp hieän ra tröôùc luaän baøn khoù sao ...
125
Nhö hö khoâng vaøo khaép taát caû ,
Khoâng bieân teá thöôïng haï thaáp cao,
Boà Taùt cuõng vaäy khaùc naøo ...
Ñöôïc taát caû Phaùp nhaäp vaøo döûng döng ...
Phoå Hieàn Boà Taùt vui möøng,
Cuøng Ñaïi Boà Taùt ngôïi xöng Phaät Ñaø ...

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm A Taêng Kyø, thöù Ba Möôi.
126
Luùc baáy giôø Taâm Vöông Boà Taùt ,
Baïch Theá Toân : deã giaùc ngoä chaêng ?
Maø Phaät dieãn noùi A Taêng 127,
Nhaãn ñeán baát khaû thuyeát ? naêng toû töôøng.
128
Phaät daïy baûo Taâm Vöông nghe roõ ,
199
OÂng nay muoán saùng toû Nhö Lai,
Cuõng nhö soá löôïng Phaät Ñaøi,
Maø hoûi nghóa lyù thoâng khai saùng loøng.
Thieän nam töû, loùng nghe suy nghó,
Traêm Laïc Xoa laøm moät Caâu Chi 129,
130
Traêm Caâu Chi ñeán Taêng Kyø ,
Taêng Kyø roài ñeán Taêng Kyø A Taêng.
A Taêng Kyø traêm, baèng Voâ löôïng 131,
Traêm Voâ löôïng môùi ñöôïc Voâ bieân,
Voâ bieân - Voâ ñaúng chuyeån laàn,
Baát khaû soå, chuyeån muoân phaàn theâm leân,
Baát khaû xöng, nhaân leân môùi ñöôïc,
Baát khaû tö, khaû löôïng traêm ngaøn,
Roài Baát khaû thuyeát, voâ vaøn,
Baát khaû, Baát khaû thuyeát an truï ñôøi.
Phaät vì Taâm Vöông môøi taát caû 132,
Möôøi phöông Phaät hyû xaû töø bi,
Quang laâm ñaïi hoäi chöùng tri,
A Taêng Kyø Phaåm Kinh trì Hoa Nghieâm.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thoï Löôïng, thöù Ba Möôi Moát.
Baáy giôø Taâm Vöông Ñaïi Boà Taùt,

Baûo vôùi chö Boà Taùt haèng haø,
Ta Baø theá giôùi bao la,
Coõi cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca ñaïo traøng.
Vaø phöông Taây Laïc bang theá giôùi,
A Di Ñaø Phaät khôûi nguyeän daøy ...
133
Ta Baø - Cöïc Laïc khaùc thay :
200
Ta Baø moät kieáp, coõi naøy : ngaøy, ñeâm ...
134
Cuõng nhö vaäy, Kim Cang Vöông Phaät ,
Ca Sa Traøng, trôøi ñaát nôi ñaây,
Ngaøy ñeâm vöøa troïn ñuû ñaày,
Cöïc Laïc moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
135
Cuõng nhö vaäy : Hoa Khai Phu Phaät ,
Baát thoái chuyeån, trôøi ñaát nôi ñaây,
Kim Cang moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
136
Cuõng nhö vaäy, ngaøi Phaùp Traøng Phaät ,
Ly Caáu Giôùi, trôøi ñaát nôi ñaây,
Hoa Khai moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
137
Cuõng nhö vaäy, ngaøi Sö Töû Phaät ,
Thieän Ñaêng Giôùi, trôøi ñaát nôi ñaây,
Phaùp Traøng moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøn ...
138
Cuõng nhö vaäy, Quang Minh Taïng Phaät ,
Dieäu Quang Minh, trôøi ñaát nôi ñaây,
Sö Töû moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøn ...
Cuõng nhö vaäy, Hoa Khai Phu Phaät 139,
Nam Sieâu Quaù, trôøi ñaát nôi ñaây,
Minh Taïng moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
Cuõng nhö vaäy : Thoâng Quang Minh Phaät 140,
Trang Nghieâm Hueä, trôøi ñaát nôi ñaây,
Khai Phu moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
141
Cuõng nhö vaäy, ngaøi Nguyeät Trí Phaät ,
Caûnh Quang Minh, trôøi ñaát nôi ñaây,
Quang Minh moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...
Cöù tuaàn töï traûi daøi maø tôùi 142,
201
A Taêng Kyø theá giôùi traêm ngaøn,
Sau cuøng moät kieáp Minh Quang,
Phoå Hieàn - Boà Taùt döï ñaøn traøng ñaây.
Cuõng nhö vaäy, ñöùc Hieàn Thaéng Phaät,
Thaéng Lieân Hoa, trôøi ñaát nôi ñaây,
Taêng Kyø moät kieáp phöông Taây Phaät ñaøi ...

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Chö Boà Taùt Truï Xöù, thöù Ba Möôi Hai.
Baáy giôø Boà Taùt Taâm Vöông,

Baûo chö Boà Taùt phaûi töôøng taän hôn.
Phöông Ñoâng coù : Tieân Nhôn Sôn, phuû,
Xöa ñeán nay ñaày ñuû moïi ngöôøi,
Boà Taùt Hueä Phaùp truï ñôøi,
Cuøng Naêm traêm vò raïng ngôøi trang nghieâm.
Phöông Taây coù : Kim Cang Sôn, phuû,
Boà Taùt Höông Töôïng truï ñôøi,
Cuøng ba ngaøn vò khaép nôi tu haønh.
Ñoâng Baéc coù : Thanh Löông Sôn, phuû,
145
Vaên Thuø Boà Taùt truï ñôøi ,
Cuøng moät vaïn vò raïng ngôøi nghieâm trang.
Trong bieån coù Kim Cang Sôn, phuû,
Boà Taùt Phaùp Khôûi truï ñôøi,
Ngaøn hai traêm vò khaép nôi tu trì.
Ñoâng Nam coù : Chi Ñeà Sôn, phuû,
Thieân Quang Boà Taùt truï ñôøi,
202
Cuøng moät ngaøn vò dieãn lôøi Vaên Kinh.
Taây Nam coù : Quang Minh Sôn, phuû,
Boà Taùt Hieàn Thaéng truï ñôøi,
Cuøng ba ngaøn vò dieãn lôøi saùng trong.
Taây Baéc coù : Höông Phong Sôn, phuû,
Höông Quang Boà Taùt truï ñôøi,
Cuøng naêm ngaøn vò dieãn lôøi Hoa Nghieâm.
Trong Ñaïi Haûi : Trang Nghieâm Quaät, phuû,
Ñaïi Chuùng Boà Taùt muoân nôi,
Tu haønh thanh tònh dieãn lôøi saâu xa,
Phía Nam nöôùc : Tyø Xaù Ly, phuû,
Ñaïi Chuùng Boà Taùt muoân nôi
Tu haønh thanh tònh raïng ngôøi nghieâm trang.
Thaønh Ma Ñoä 146 : Maõn Tuùc Quaät, phuû,
Tu haønh thanh tònh dieãn lôøi saâu xa.
Thaønh Caâu Traân Na : Phaùp Toïa, phuû,
147
Thaønh Bæ Ngaïn , Chôn Laân Ñaø, phuû.
Tu haønh thanh tònh ñoä ñôøi saïch trong.
Ma Lan nöôùc, Voâ Ngaïi Long, phuû 148,
Tu haønh thanh tònh dieãn lôøi tinh anh.
Cam Boà 149 nöôùc, Xuaát Sanh Töø, phuû,
203
150
Nöôùc Chaán Ñaùn, La Dieân Quaät , phuû,
Tu haønh thanh tònh dieãn lôøi yù saâu.
Nöôùc Sôù Laëc, Ngöu Ñaàu Sôn, phuû,
Tu haønh thanh tònh raïng ngôøi saâu xa.
Ca Dieáp Di La, Thöù Ñeä, phuû,
Thaønh Taêng Tröôûng 151, Toân Giaû Quaät, phuû,
152
Nöôùc Am Phuø, Taïng Quang Minh, phuû ,
Nöôùc Caøn Ñaø, Chieâm Baø La, phuû 153,
Tu haønh thanh tònh ñoä ñôøi bình an.

KINH HOA NGHIEÂM

204
Phaåm Phaät Baát Tö Nghì Phaùp, thöù Ba Möôi Ba.
154
Luùc baáy giôø ôû trong ñaïi chuùng ,
Chö Boà Taùt luùng tuùng möôøi ñieàu 155 :
Naøo laø Quoác ñoä vöôït sieâu,
Boån nguyeän, Chuûng taùnh, Hieän, nhieàu ít ñaây ?
AÂm thanh, Trí hueä, Thaân naày,
Töï taïi, Voâ ngaïi, giaûi vaây voâ bôø ?
156
Baáy giôø Ñöùc Theá Toân bieát roõ :
Taâm nieäm Boà Taùt khoù khaên nhieàu,
Beøn duøng : Thaàn Löïc vöôït sieâu ...
Laøm cho Hoa Taïng thuaän chìu sôùm hoâm.
Chö Phaät töû, Theá Toân ñaày ñuû :
Voâ Löôïng Truï - Phaùp giôùi voâ bieân 157,
158
Möôøi thöù nieäm nieäm hieän tieàn ,
159
Möôøi ñieàu chaúng loãi thôøi, yeân cöïc kyø .
160
Möôøi caûnh giôùi voâ tæ baát nghò ,
Hay xuaát sanh möôøi Trí troøn vìn 161,
Möôøi “Phoå Nhaäp Phaùp” quang minh 162,
163
Möôøi “Phaùp Quaûng ñaïi khoù tin thoï” raønh .
164
Möôøi “Coâng Ñöùc thanh tònh rôøi loãi” ,
165
Möôøi “Roát raùo nguoàn coäi tònh thanh” ,
166
Cuøng “Möôøi Phaät söï” vieân thaønh ,
167
Möôøi Phaùp Trí Haûi roõ raønh suoát xuyeân .
168
Theá Toân ñöôïc chaân truyeàn “Thöôøng Phaùp” ,
169
Möôøi “Voâ löôïng thuyeát phaùp” tu haønh ,
170
Möôøi ñieàu “Phaät söï chuùng sanh” ,
171
Möôøi “Phaùp Toái thaéng” an laønh dieãn phoâ .
172
Theá Toân coù “Voâ chöôùng ngaïi truï” ,
Möôøi “Toái thaéng hoäi ñuû nghieâm trang” 173,
174
Möôøi “Phaùp Töï taïi” nheï nhaøng ,
175
Möôøi Phaùp “Vieân maõn khoù baøn suoát xuyeân” .
176
Phaät coù möôøi : “Phöông tieän thieän xaûo” ,
177
Möôøi “Phaät söï phuïng ñaïo tö nghì” ,
Möôøi ñieàu “Voâ Nhò” thöïc thi 178,
205
Vaø möôøi “Phaùp truï an nguy” coõi loøng 179.
Phaät “Bieát heát Phaùp khoâng thöøa soùt” 180,
“Möôøi Thöù Löïc” troàng troït ñaõ laâu 181,
182
“Kim Cang Duõng Kieän Phaùp” maàu ,
“Möôøi Phaùp quyeát ñònh” töø Ñaâu Suaát trôøi 183.
Theá Toân coù “Möôøi Phaùp Toác Taät” 184,
Vaø möôøi ñieàu “Chaân thaät tònh thanh” 185,
“Möôøi ñieàu truï maõi” maø thaønh 186,
Möôøi Phaät Tam muoäi 187 - giaûi raønh minh quang.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Thaäp Thaân Töôùng Haûi, thöù Ba Möôi Boán.
188
Baáy giôø Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt ,
Baûo vôùi chö Boà Taùt hoøa haøi,
Nay vì ñaïi chuùng trieån khai,
Noùi nhöõng töôùng haûi Nhö Lai ñeïp beàn.
Chö Phaät töû : treân ñaûnh Phaät coù 189 :
Ba möôi hai töôùng roõ ñaïi nhôn,
Moät laø “Quang Chieáu” thöôøng chôn 190,
Hai laø “Phaät Nhaõn” chaúng sôøn sô, thaân ...
Ba :”Sung maõn Phaùp giôùi vaân”,
Boán : “Thò hieän phoå chieáu” gaàn chieáu xa,
Naêm laø “Phoùng Böûu” saùng loøa,
Saùu “Thò hieän” khaép ñaëng maø thieát thaân.
Thöù baûy laø : “Phoå Ñaêng Vaân”,
Taùm laø “Phoå chieáu Phaät daàn nghieâm tinh”.
Thöù chín “Vieân maõn quang minh”,
Möôøi “Boà Taùt haïnh muoân nghìn” ñieåm toâ.
Möôøi moät laø “Phoå Quang chieáu dieäu”,
“Chaùnh Giaùc Vaân” hieäu thöù möôøi hai,
“Quang Minh chieáu dieäu” hoaèng khai,
206
“Trang nghieâm phoå chieáu” mieät maøi trieàn mieân ...
Möôøi laêm : “Hieän Phaät Tam Muoäi Haûi”,
Möôøi saùu : “Bieán Hoaù Haûi Chieáu Vaân”.
“Nhö Lai giaûi thoaùt toaøn phaân”,
Möôøi taùm “Töï taïi xa gaàn” nghieâm trang.
Möôøi chín töôùng : “Giaùc Phaät chuûng taùnh”,
Hai möôi “Hieän caûnh töôùng Phaät Ñaø”,
Haêm moát “Bieán chieáu bao la”,
“Tyø Loâ Na Giaù” kieát giaø an nhieân.
Haêm möôi ba “Moïi mieàn phoå chieáu”,
Haêm möôi boán töôùng : “Hieäu hieän nhanh”,
Haêm laêm : “Phaùp giôùi aâm thanh”,
Haêm saùu “Phaät bieán hoùa thaønh Luaân Vaân”.
“Quang Chieáu Phaät Haûi Vaân” haêm baûy,
“Böûu Ñaêng Vaân” heát thaûy muoân loaøi,
Haêm chín “Phaùp giôùi khoâng sai”,
Ba möôi : “An truï trong ngoaøi” thöôøng chôn.
Keá coù töôùng Ñaïi Nhôn ba moát :
“Nhöùt Thieát Böûu” cuøng toät tònh thanh,
191
Ba hai laø töôùng an laønh ,
“Chieáu khaép taát caû troïn thaønh Nhö Lai”.
192
Giöõa chaëng maøy coù Ñaïi Nhôn töôùng :
Bieán Phaùp giôùi voâ löôïng phöôùc phaàn,
Maét töï taïi : Phoå Kieán Vaân,
Muõi coù Nhöùt Thieát thoâng thaàn trí taâm.
Löôõi thò hieän aâm thanh aûnh töôïng,
Laïi coù Ñaïi nhôn töôùng voâ vaøn,
Ñaàu löôõi chieáu Phaùp giôùi quang,
Laïi coù Nhôn töôùng chieáu caøng suoát xuyeân.
Haøm treân mieäng thò hieän tröôøng cöûu,
Phía döôùi raêng nanh höõu “Phaät Nha”,
Treân raêng “Böûu Dieäm Ni Ma”,
Döôùi raêng nanh taû saùng loøa ñoù ñaây,
Phía treân raêng ñuû ñaày phaùp baûo,
207
Raêng Nhö Lai töôùng haûo nghieâm trang,
Moâi thì aûnh hieän “Böûu Quang”,
Coå thì phoå chieáu ñaøn traøng möôøi phöông.
Vai phía höõu toû töôøng khai ngoä,
Laïi “Toái thaéng Böûu phoå chieáu vaân”,
Vai taû “Toái thaéng xa gaàn”,
Coù Ñaïi nhôn töôùng trong ngaàn bieán ra,
Laïi coù töôùng teân laø “Phoå Chieáu”
Giöõa ngöïc hieäu chöõ “Vaïn” kieát töôøng,
Beân höõu thò hieän quang vöông,
Laïi coù Nhôn töôùng muoân ñöôøng doïc ngang.
Laïi coù töôùng “Duyeät Laïc Kim Saéc”,
“Khai Phu Hoa” daøy ñaëc trong ngoaøi,
“Phaät Haûi” nhôn töôùng thoâng khai,
Beân taû thò hieän mieät maøi suoát xuyeân.
Laïi coù töôùng hieän khaép phaùp giôùi,
“Phoå Thaéng Vaân” vôøi vôïi thaân taâm.
Laïi coù : “Chuyeån phaùp dieäu aâm”,
Cuøng Ñaïi nhôn töôùng muoân phaàn nghieâm trang.
Tay phía höõu Töôùng vaøng “Haûi Chieáu”,
Laïi coù töôùng : “AÛnh hieän Chieáu Vaân”,
Ñaêng Dieäm Mang Phoå Tònh Vaân,
Phoå hieän khaép “Ma Ni Vaân” traêm nghìn.
Laïi coù töôùng quang minh thieàn ñònh,
Phía taû tay thanh tònh löu ly,
Nhöùt Thieát Saùt Trí dieäu kyø,
Cuøng Lieân Hoa Böûu tö nghì khaép nôi.
Laïi coù töôùng Giôùi Vaân bieán chieáu,
Ngoùn taû tay truï chòu moïi mieàn,
Höõu tay ngoùn, kieáp haûi trieàn,
Baøn tay höõu töôùng suoát xuyeân nhaân quaàn.
Baøn tay taû Dieäm Luaân Taêng Phoå,
Töôùng AÂm Taøng Phoå xuaát aâm thanh,
Hoâng höõu ñaêng böûu an laønh,
Hoâng taû laø töôùng thöïc haønh saâu sa,
Veá phía höõu teân laø Phoå Hieän,
208
Veá phía taû phaùt nguyeän ñeâm ngaøy.
Baép chön beân höõu roäng daøy,
Baép chön beân taû ñeïp thay khoâng döøng.
Loâng baép chön phoå hieän Phaùp giôùi,
Döôùi baøn chön lui tôùi hieän tieàn,
Treân baøn chön höõu an nhieân,
Treân baøn chön taû naõo phieàn lìa xa.
Giöõa ngoùn höõu töôùng laø Quang chieáu,
Giöõa ngoùn taû vi dieäu Phaät ñaøi,
Goùt chön höõu töôùng thoâng khai,
Goùt chön taû töôùng mieät maøi Phaùp aâm,
Löng baøn höõu hieän ngaàm röïc rôõ,
Löng baøn taû voâ keå saéc maøu,
Chu vi chön höõu taïng saâu,
Chu vi chön taû cuoái ñaàu minh quang,
Ñaàu ngoùn chön höõu trang nghieâm töôùng,
Ñaàu ngoùn chön taû höôûng mieät maøi,
Tyø Loâ Na Giaù Nhö Lai,
Coù Hoa Taïng giôùi, voâ sai bieät maø 193 ...

PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù 40.

2- Baáy giôø Ñöùc Theá Toân ôû trong ñaïo traøng Boà Ñeà taïi nöôùc Ma Kieät Ñeà vöøa
thaønh böïc chaùnh giaùc, nôi ñieän Phoå Quang Minh nhaäp Tam muoäi teân Saùt
Na Teá chö Phaät, duøng Nhöùt Thieát Trí thaàn thoâng hieän thaân Nhö Lai thanh
tònh voâ ngaïi khoâng choã y töïa, khoâng choã nhieãm tröôùc, coù theå laøm cho
ngöôøi thaáy khai ngoä. Daàu nhaäp theá gian maø taâm luoân tòch tònh an truï nôi
giaûi thoaùt voâ truï cuûa Boà Taùt.
209
3- Kim Cang Hueä Boà Taùt laø baäc Thöôïng thuû ñöùng ñaàu voâ soá voâ löôïng chö vò
Boà Taùt, vaø Kim Cang Maät Nghóa Boà Taùt laø vò cuoái cuøng cuõng ñaõ coù maët taïi
ñaïo traøng.
4- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Phoå Nhaõn Boà Taùt thöøa thaàn löïc cuûa Phaät, töø
choã ngoài ñöùng daäy, tròch y vai beân höõu, goái beân höõu quyø saùt ñaát, chaép tay
baïch Phaät raèng : “Baïch Ñöùc Theá Toân ! Con coù choã muoán hoûi nôi ñaáng Nhö
Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc, xin thöông xoùt cho pheùp”.
5- Phoå Nhaõn Boà Taùt thöa : “Baïch Theá Toân ! Phoå Hieàn Boà Taùt vaø chuùng Boà
Taùt an truï nôi haïnh nguyeän Phoå Hieàn, thaønh töïu bao nhieâu Tam muoäi giaûi
thoaùt, maø hoaëc nhaäp, hoaëc xuaát, hoaëc coù luùc an truï nôi caùc ñaïi Tam muoäi
cuûa Boà Taùt. Vì kheùo nhaäp xuaát nôi caùc ñaïi Tam muoäi quaûng ñaïi baát tö nghì
cuûa Boà Taùt neân coù theå ôû nôi taát caû Tam muoäi thaàn thoâng bieán hoùa töï taïi
khoâng thoâi nghæ.
6- Theo y Kinh vaên : Phaät noùi : “Laønh thay ! Naày Phoå Nhaõn ! OÂng vì lôïi ích
cho chuùng Boà Taùt thuôû quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi maø hoûi nhöõng nghóa thuù
ñaïo maàu”.
7- Naày Phoå Nhaõn ! Phoå Hieàn Boà Taùt hieän ñöông ôû taïi ñaây, ñaõ thaønh töïu
thaàn thoâng töï taïi baát tö nghì vöôït leân treân taát caû Boà Taùt, khoù gaëp gôõ ñöôïc,
töø nôi voâ löôïng Boà Taùt haïnh, Phoå Hieàn phaùt sanh Boà Taùt ñaïi nguyeän,
nhöõng coâng haïnh ñeàu ñaõ thanh tònh, ñeàu khoâng thoái chuyeån. Voâ löôïng
moân Ba La Maät, moân voâ ngaïi Ñaø La Ni, moân bieän taøi voâ taän, Phoå Hieàn ñeàu
ñaõ thanh tònh Voâ ngaïi caû. Do Boån, Nguyeän, Löïc, Phoå Hieàn vaän loøng ñaïi bi
lôïi ích taát caû chuùng sanh suoát thuôû vò lai khoâng heà nhaøm moûi.
8- OÂng neân hoûi Phoå Hieàn Boà Taùt aáy seõ vì ngöôøi maø noùi veà Tam Muoäi töï taïi
giaûi thoaùt ñoù. Baáy giôø chuùng Boà Taùt trong hoäi chæ môùi nghe danh hieäu Phoå
Hieàn, töùc thôøi chöùng ñöôïc Voâ löôïng baát tö nghì tam muoäi, taâm ñöôïc voâ
ngaïi yeân tònh chaúng ñoäng, trí hueä roäng lôùn khoù doø löôøng ñöôïc, caûnh giôùi
raát saâu ít ai saùnh kòp, hieän tieàn ñeàu thaáy voâ löôïng chö Phaät, ñöôïc Phaät
Löïc, ñoàng Phaät taùnh, chieáu saùng suoát ba thuôû quaù khöù, hieän taïi, vò lai,
ñöôïc phöôùc ñöùc voâ cuøng taän, taát caû thaàn thoâng ñeàu ñaày ñuû.
9- Chö Boà Taùt naày ñoái vôùi Phoå Hieàn Boà Taùt sanh loøng cung kính toân troïng
khaùt ngöôõng muoán thaáy, nhöng nhìn khaép moïi nôi maø vaãn khoâng thaáy,
cuõng chaúng thaáy toøa ngoài cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt. Söï khoâng thaáy Phoå Hieàn
Boà Taùt cuûa ñaïi chuùng treân ñaây laø do oai löïc cuûa Nhö Lai vaø cuõng laø thaàn
thoâng töï taïi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt khieán nhö vaäy. Phaät noùi, naày Phoå Nhaõn !
Phoå Hieàn Boà Taùt hieän ñöông ngoài gaàn beân ta khoâng heà dôøi choã. Phoå Nhaõn
Boà Taùt vaø chö Boà Taùt laïi ngoù tìm khaép caû hoäi tröôøng roài thöa : Baïch Ñöùc
Theá Toân ! Nay chuùng con vaãn chöa thaáy ñöôïc thaân vaø toøa ngoài cuûa Phoå
Hieàn Boà Taùt.
10- Phaät noùi raèng : Vì côù chi maø caùc oâng khoâng thaáy ñöôïc Phoå Hieàn ! Xin
noùi theâm, vì coøn laø Phoå Nhaõn (nhìn thaáy khaép baèng maét traàn) chöù khoâng
phaûi laø Phaät nhaõn : baèng maét Phaät. Vì truï xöù cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt raát saâu
210
baát khaû thuyeát, voâ bieân moân trí hueä, nhaäp Sö Töû Phaán Taán Ñònh, löïc duïng
töï taïi voâ thöôïng, laáy Phaùp giôùi taïng laøm thaân, khoaûng moät nieäm coù theå
chöùng nhaäp trí voâ sai bieät cuûa Tam theá chö Phaät. Xin giaûi thích roõ veà caâu
naøy : Trong Kinh ñaây, phaåm Theá Giôùi Thaønh töïu thöù Tö coù noùi roõ : “Chuùng
sanh nghieäp haûi chaát choàng, Phaùp giôùi an laäp meânh moâng khoâng cuøng”.
Neân Phoå Hieàn Boà Taùt laáy Phaùp giôùi taïng laøm thaân vaø Voâ sai bieät trí laøm
taâm coøn goïi laø Tam muoäi trí, töø moân Tam muoäi trí bieát Tam theá laø ba ñôøi :
Quaù khöù, hieän taïi, vò lai - moãi nieäm ñeàu voâ sai bieät maø xuaát, töø moân Tam
muoäi bieát soá vi traàn trong Tam theá taát caû phaùp giôùi maø xuaát ... Töø moân ...
11- Phaät noùi : Naày Phoå Nhaõn ! Phaûi bieát ñeàu do Phoå Hieàn Boà Taùt an truï
trong söùc baát tö nghì giaûi thoaùt.
12- Nhö yù oâng nghó sao ? “Coù ngöôøi naøo noùi ñöôïc truï xöù cuûa caùc huyeãn
töôùng ôû trong huyeãn thuaät vaên töï chaêng” ? Naày Phoå Nhaõn ! Töôùng huyeãn
trong huyeãn thuaät coøn khoâng theå noùi, huoáng laø caûnh giôùi thaân bí maät, caûnh
giôùi ngöõ bí maät, caûnh giôùi yù bí maät cuûa Phoå Hieàn maø coù theå nhaäp coù theå
thaáy ñöôïc. Vì caûnh giôùi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt thaäm thaâm baát tö nghì, voâ
löôïng, ñaõ ngoaøi haïn löôïng.
13- Toùm laïi, Phoå Hieàn Boà Taùt duøng Kim Cang Hueä vaøo khaép phaùp giôùi, nôi
taát caû theá giôùi, voâ sôû haønh, voâ sôû truï, bieát thaân cuûa chuùng sanh ñeàu töùc laø
phi thaân, khoâng ñi khoâng ñeán, ñöôïc khoâng ñoaïn dieät voâ sai bieät thaàn
thoâng töï taïi, khoâng y töïa khoâng taïo taùc khoâng ñoäng chuyeån, ñeán nôi bieân
teá roát raùo cuûa phaùp giôùi.
14- Theo y Kinh vaên : Luùc baáy giôø Phoå Nhaõn vaø chuùng Boà Taùt ñoái vôùi Phoå
Hieàn sanh loøng khaùt ngöôõng troâng mong ñöôïc thaáy, ñoàng xöôùng leân raèng :
Nam moâ Nhöùt Thieát Chö Phaät ! Nam moâ Phoå Hieàn Boà Taùt, xöôùng ba laàn
nhö theá xong, chuùng Boà Taùt vaø Phoå Nhaõn ñoàng cuùi ñaàu ñaûnh leã.
15- Baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt lieàn duøng söùc giaûi thoaùt thaàn thoâng theo choã
ñaùng hieän maø hieän saéc thaân, laøm cho taát caû chuùng Boà Taùt ñeàu thaáy Phoå
Hieàn Boà Taùt ngoài treân toøa Lieân Hoa gaàn ñöùc Nhö Lai.
16- Baát khaû thuyeát chaán ñoäng saùu caùch : Ñaây laø söï kieän raát quan troïng, coù
theå laø vò Phaät ra ñôøi, coù theå laø Phaät seõ noùi Kinh Ñaïi thöøa. ÔÛ ñaây thì Phoå
Hieàn Boà Taùt seõ noùi veà Thaäp Tam muoäi hay Thaäp Ñònh. Saùu caùch maø moãi
caùch coù ba thaønh ra 18 giôùi: 1- Ñoäng, bieán ñoäng, phoå bieán ñoäng; 2- Khôûi,
bieán khôûi, phoå bieán khôûi; 3- Chaán, bieán chaán, phoå bieán chaán; 4- Duõng, bieán
duõng, phoå bieán duõng; 5- Kích, bieán kích, phoå bieán kích; 6- Hoáng, bieán hoáng,
phoå bieán hoáng.
17- Möôøi Ñaïi Tam muoäi hay laø Thaäp Ñònh laø : 1- Phoå Quang Ñaïi Tam muoäi;
2- Dieäu Quang Ñaïi Tam muoäi; 3- Thöù ñeä bieán vaõng chö Phaät quoác ñoä Ñaïi
Tam muoäi; 4- Thanh tònh thaân taâm haønh Ñaïi Tam muoäi; 5- Tri quaù khöù
trang nghieâm taïng Ñaïi Tam muoäi; 6- Trí quang minh taïng Ñaïi Tam muoäi; 7-
Lieãu tri Nhöùt thieát theá giôùi Phaät trang nghieâm Ñaïi Tam muoäi; 8- Chuùng
sanh sai bieät thaân Ñaïi Tam muoäi; 9- Phaùp giôùi töï taïi Ñaïi Tam muoäi; 10- Voâ
211
ngaïi luaân Ñaïi Tam muoäi ... “Noùi möôøi Tam muoäi nôi nôi ñaêng ñaøn” nghóa laø
: Chö Ñaïi Boà Taùt noùi möôøi Ñaïi Tam muoäi naày khieán quaù khöù Boà Taùt ñaõ
ñöôïc xuaát ly; Hieän taïi Boà Taùt ñöông ñöôïc xuaát ly; Vò lai Boà Taùt seõ ñöôïc
xuaát ly ...
18- Trí thieän xaûo nhaäp quang minh Ñaïi Tam muoäi thöù nhöùt cuûa Ñaïi Boà Taùt.
19- Ñaïi Boà Taùt laáy Ñaïi thieân theá giôùi laøm moät Lieân Hoa, hieän thaân ngoài kieát
giaø khaép treân Lieân hoa naøy. Trong thaân laïi hieän Ñaïi thieân theá giôùi, trong
ñoù coù traêm öùc töù thieân haï, moãi moãi töù thieân haï hieän traêm öùc thaân, moãi moãi
thaân nhaäp traêm öùc traêm öùc Ñaïi thieân theá giôùi. Nôi theá giôùi naày, moãi moãi töù
thieân haï hieän traêm öùc traêm öùc Boà Taùt tu haønh. Moãi moãi Boà Taùt tu haønh
phaùt sanh traêm öùc traêm öùc Thaéng giaûi quyeát ñònh. Moãi moãi quyeát ñònh giaûi
laøm cho traêm öùc traêm öùc caên taùnh vieân maõn. Moãi moãi caên taùnh thaønh töïu
traêm öùc traêm öùc phaùp haïnh baát thoái cuûa Boà Taùt. Nhöõng thaân thò hieän ñaây
chaúng phaûi moät, chaúng phaûi nhieàu. Nhaäp ñònh vaø xuaát ñònh khoâng bò laàm
loaïn.
20- Ñaïi Boà Taùt truï trong Tam muoäi naày vöôït quaù theá gian, xa lìa theá gian,
khoâng bò meâ loaïn, khoâng ai che chöôùng ñöôïc.
21- Nhö vò Tyø kheo (tu haønh) quaùn saùt thaân mình truï nôi quaùn baát tònh,
thaáy kyõ thaân mình ñeàu laø baát tònh.
22- Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà Taùt truï Tam muoäi naày quaùn saùt phaùp thaân thaáy
caùc theá gian vaøo khaép trong thaân mình, trong ñoù thaáy roõ taát caû theá gian vaø
phaùp theá gian maø troïn khoâng chaáp tröôùc, treân ñaây laø Trí quang minh Tam
muoäi thöù nhöùt.
23- Ñaây laø Dieäu quang minh Ñaïi Tam muoäi thöù hai cuûa Ñaïi Boà Taùt : Ñaïi Boà
Taùt naày coù theå nhaäp Ñaïi thieân theá giôùi vi traàn soá Ñaïi thieân theá giôùi. Nôi
moãi moãi theá giôùi hieän Ñaïi thieân theá giôùi vi traàn soá thaân. Moãi moãi thaân
phoùng Ñaïi thieân theá giôùi vi traàn soá quang minh. Moãi moãi quang minh hieän
Ñaïi thieân theá giôùi vi traàn soá maøu saéc. Moãi moãi maøu saéc chieáu Ñaïi thieân theá
giôùi vi traàn soá theá giôùi. Trong moãi moãi theá giôùi ñieàu phuïc Ñaïi thieân theá
giôùi vi traàn soá chuùng sanh.
24- Nhöõng theá giôùi naày nhieàu loaïi chaúng ñoàng, Boà Taùt ñeàu bieát roõ, ñeàu
nhaäp trong ñoù, nhöõng theá giôùi ñoù cuõng ñeàu ñeán nhaäp nôi thaân cuûa Boà Taùt,
daàu vaäy, nhöng nhöõng theá giôùi ñoù vaãn khoâng taïp loaïn, caùc phaùp cuõng
chaúng hoaïi dieät.
25- Ví nhö maët nhöït moïc leân chieáu nuùi Tu Di, chieáu baûy Böûu Sôn. Baûy Böûu
Sôn vaø khoaûng giöõa Böûu Sôn ñeàu coù quang aûnh hieån hieän roõ raøng. Boùng
maët nhöït treân Böûu Sôn ñeàu hieån hieän trong boùng giöõa khoaûng Böûu Sôn.
Boùng maët nhöït giöõa khoaûng baûy Böûu Sôn cuõng ñeàu hieån hieän trong boùng
maët nhöït treân Böûu Sôn. Xoay vaàn hieän boùng laãn nhau nhö vaäy. Coù ngöôøi
noùi boùng maët nhöït hieän ra nôi baûy Böûu Sôn, coù ngöôøi noùi boùng maët nhöït
hieän ra nôi khoaûng giöõa baûy Böûu Sôn. Coù ngöôøi noùi boùng maët nhöït nhaäp
212
vaøo baûy Böûu Sôn, coù ngöôøi noùi boùng maët nhöït nhaäp vaøo khoaûng giöõa baûy
Böûu Sôn. Nhöng boùng maët nhöït naøy chieáu hieän laãn nhau khoâng coù ngaèn
meù, theå taùnh chaúng phaûi coù cuõng laïi chaúng phaûi khoâng. Chaúng ôû nôi Böûu
Sôn cuõng chaúng rôøi Böûu Sôn, chaúng truï nôi nöôùc cuõng chaúng rôøi nöôùc.
26- Cuõng nhö vaäy, Ñaïi Boà Taùt an truï nôi Dieäu quang minh Ñaïi Tam muoäi,
chaúng hö hoaïi töôùng an laäp cuûa theá gian, chaúng dieät maát töï taùnh caùc phaùp
theá gian, chaúng truï trong theá giôùi, chaúng truï ngoaøi theá giôùi.Ñoái vôùi theá giôùi
khoâng choã phaân bieät, cuõng chaúng hö hoaïi töôùng theá giôùi. Quaùn taát caû phaùp
nhöùt töôùng voâ töôùng, cuõng chaúng hö hoaïi töï taùnh caùc phaùp, truï luoân nôi
taùnh chôn nhö chaúng heà boû.
27- Nhö nhaø huyeãn thuaät hieän caùc söï huyeãn, daàu chaúng ñoàng ôû vôùi caùc
huyeãn söï ñoù, nhöng vaãn khoâng meâ laàm ñoái vôùi caùc huyeãn söï.
28- Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt bieát taát caû phaùp ñeán roát raùo bæ ngaïn, taâm chaúng
chaáp ngaõ hay nhaäp nôi phaùp, cuõng chaúng laàm loaïn nôi caùc phaùp. Ñaây laø
Trí thieän xaûo Dieäu quang minh Ñaïi Tam muoäi.
29- Theá naøo laø : Thöù ñeä Bieán Vaõng chö Phaät Quoác ñoä Thaàn thoâng Ñaïi Tam
muoäi cuûa Ñaïi Boà taùt thöù ba ?
30- Ñaïi Boà Taùt naày qua voâ soá theá giôùi phöông Ñoâng, laïi qua voâ soá theá giôùi vi
traàn soá theá giôùi, nôi caùc theá giôùi ñoù nhaäp Tam muoäi naày, hoaëc saùt na nhaäp,
hoaëc giaây laùt nhaäp, hoaëc noái tieáp nhaäp, hoaëc saùng, hoaëc tröa, hoaëc chieàu
nhaäp, hoaëc ñaàu hoâm, giöõa ñeâm, hoaëc cuoái ñeâm nhaäp v.v... hoaëc laâu, hoaëc
gaàn, hoaëc phaùp, hoaëc thôøi gian caùc loaïi chaúng ñoàng. Vôùi nhöõng söï treân
ñaây, Boà Taùt chaúng sanh loøng phaân bieät, chaúng nhieãm tröôùc, chaúng cho laø
khaùc, chaúng cho laø khoâng klhaùc, chaúng cho laø khaép, chaúng cho laø rieâng.
Daàu lìa söï phaân bieät, maø Boà Taùt duøng thaàn thoâng phöông tieän töø Tam
muoäi khôûi, vôùi caùc phaùp chaúng queân chaúng maát, ñeán nôi roát raùo.
31- Ví nhö maët nhöït ñi voøng soi saùng, ngaøy ñeâm khoâng döøng. Maët nhöït moïc
goïi laø ngaøy, maët nhöït laën goïi laø ñeâm. Ban ngaøy maët nhöït chaúng sanh, ban
ñeâm maët nhöït cuõng chaúng maát.
32- Ñaïi Boà Taùt nôi voâ soá theá giôùi nhaäp thaàn thoâng tam muoäi, ñaõ nhaäp Tam
muoäi, thaáy roõ ngaàn aáy voâ soá theá giôùi cuõng nhö vaäy.
* Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi moát.
33- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt thanh tònh thaâm taâm haønh Ñaïi Tam muoäi thöù tö.
34- Ñaïi Boà Taùt naày bieát soá thaân chö Phaät ñoàng vôùi soá chuùng sanh. Thaáy voâ
löôïng Phaät hôn soá vi traàn trong voâ soá theá giôùi, Boà Taùt ñem caùc thöù höông,
hoa, loïng, chaâu baùu, ñoà trang nghieâm, ma ni böûu taïng, nhaãn ñeán töù söï, taát
caû ñeàu thöôïng dieäu quaûng ñaïi hôn haún cuûa caùc coõi trôøi ñeå cuùng döôøng moãi
Ñöùc Phaät.
35- Ñoái vôùi moãi Ñöùc Phaät, Boà Taùt cung kính toân troïng cuùi ñaàu ñaûnh leã thöa
thænh Phaät Phaùp, khen Phaät bình ñaúng, ca ngôïi coâng ñöùc quaûng ñaïi cuûa
213
chö Phaät v.v... khoaûng moät nieäm, caàn caàu Dieäu phaùp khaép taát caû Phaät,
nhöng vôùi nhöõng töôùng chö Phaät xuaát theá nhaäp dieät, ñeàu voâ sôû ñaéc.
36- Ví nhö coù ngöôøi töø giaác nguû thöùc daäy nhôù söï chieâm bao. Luùc thöùc daàu
khoâng coù caûnh giôùi chieâm bao nhöng vaãn coù theå ghi nhôù chaúng queân.
37- Cuõng nhö treân, Ñaïi Boà Taùt nhaäp Tam muoäi thaáy Phaät nghe Phaùp, sau
khi xuaát ñònh ghi nhôù chaúng queân, roài ñem Phaùp ñaõ nghe giaûng daïy laïi taát
caû chuùng hoäi trong ñaïo traøng, trang nghieâm taát caû quoác ñoä chö Phaät, voâ
löôïng nghóa thuù ñeàu ñöôïc saùng suoát v.v... Khai thò dieãn thuyeát phaùp taïng
thaäm thaâm.
38- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt tri quaù khöù trang nghieâm taïng Tam muoäi, thöù
naêm.
39- Ñaïi Boà Taùt naày bieát ñöôïc quaù khöù chö Phaät xuaát hieän. Nhöõng laø caùc coõi
thöù ñeä trong kieáp thöù ñeä, caùc kieáp thöù ñeä trong coõi thöù ñeä v.v... bieát öùc na
do tha soá löôïng naêm tuoåi thöù ñeä trong thoï maïng thöù ñeä.
40- Ñaïi Boà Taùt naày vì ñöôïc Voâ bieân thöù ñeä trí nhö vaäy neân bieát quaù khöù chö
Phaät, neân bieát quaù khöù caùc coõi, neân bieát quaù khöù Phaùp moân v.v... neân bieát
quaù khöù caùc thanh tònh, neân Tam muoäi naày teân laø Quaù khöù thanh tònh
taïng, trong moät nieäm coù theå nhaäp traêm kieáp, ngaøn kieáp, traêm ngaøn öùc na
do tha kieáp v.v... Ñaïi Boà Taùt naày nhaäp Tam muoäi naày chaúng dieät hieän taïi,
chaúng duyeân quaù khöù.
41- Ñaïi Boà Taùt naày töø Tam muoäi khôûi, thoï nôi ñöùc Nhö Lai möôøi thöù phaùp
quaùn ñaûnh baát tö nghì, cuõng ñöôïc, cuõng thanh tònh, cuõng thaønh töïu, cuõng
nhaäp, cuõng chöùng, cuõng maõn, cuõng trì, bình ñaúng bieát roõ ba luaân thanh
tònh. Ñaây laø möôøi thöù phaùp quaùn ñaûnh : 1- Bieän thuyeát chaúng traùi nghóa; 2-
Thuyeát phaùp voâ taän; 3- Huaán töø khoâng loãi; 4- Nhaïo thuyeát chaúng döùt; 5-
Taâm khoâng khuûng boá; 6- Lôøi quyeát thaønh thieät; 7- Chuùng sanh y töïa; 8- Cöùu
thoaùt ba coõi; 9- Thieän caên toái thaéng; 10- Ñieàu ngöï dieäu phaùp.
42- Nhö Ca La Laõ nhaäp thai taïng, trong moät nieäm thöùc maïng ñaõ sanh;
nghóa laø : Chuûng töû ñaõ hoäi ñuû nhaân duyeân theo ñoù maø phaùt trieån.
43- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Trí quang minh Taïng Ñaïi Tam muoäi thöù saùu ?
Ñaïi Boà Taùt truï tam muoäi naày coù theå bieát vò lai chö Phaät trong taát caû kieáp,
taát caû theá giôùi, hoaëc ñaõ noùi, hoaëc chöa noùi, hoaëc ñaõ thoï kyù hoaëc chöa thoï
kyù v.v... thaàn thoâng bieán hoùa, thaønh thuïc chuùng sanh, nhaäp nieát baøn, taát caû
nhöõng ñieàu nhö vaäy, Boà Taùt naày bieát roõ caû.
44- Trong moät nieäm, Boà Taùt naày coù theå nhaäp moät kieáp, traêm kieáp, ngaøn
kieáp v.v... nhaãn ñeán nhaäp baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt cöïc vi
traàn soá kieáp.
45- Vò lai taát caû theá giôùi ngaàn aáy coù kieáp soá nhö vaäy. Boà Taùt naày coù theå
duøng trí hueä ñeàu bieát roõ. Vì bieát roõ neân taâm Boà Taùt naày laïi nhaäp möôøi thöù
Trì Moân ... 1- Vì nhaäp Phaät Trì neân ñöôïc baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá
chö Phaät hoä nieäm; 2- Vì nhaäp Phaùp Trì neân ñöôïc möôøi thöù Ñaø La Ni quang
214
minh voâ taän bieän taøi; 3- Vì nhaäp Haïnh Trì neân xuaát sanh caùc nguyeän vieân
maõn thuø thaéng; 4- Vì nhaäp Löïc Trì neân khoâng ai che chöôùng ñöôïc, khoâng
ai khuaát phuïc ñöôïc; 5- Vì nhaäp Trí Trì neân thaät haønh Phaät phaùp khoâng coù
chöôùng ngaïi; 6- Vì nhaäp Ñaïi Bi Trì neân chuyeån phaùp luaân baát thoái thanh
tònh; 7- Vì nhaäp sai bieät thieän xaûo Cuù Trì neân chuyeån taát caû vaên töï luaân,
tònh taát caû phaùp moân ñòa; 8- Vì nhaäp Sö Töû thoï sanh Phaùp Trì, neân môû
khoùa cöûa phaùp, ra khoûi buøn laày tham duïc; 9- Vì nhaäp Trí Löïc Trì neân tu
haïnh Boà Taùt thöôøng chaúng thoâi nghæ; 10- Vì nhaäp Thieän Höõu Löïc Trì, neân
laøm cho voâ bieân chuùng sanh ñeàu ñöôïc thanh tònh.
46- Theo y Kinh vaên : Ví nhö maët nhöït moïc leân soi saùng theá gian taát caû vaät
loaïi, nhö thaønh aáp cung ñieän, nhaø cöûa nuùi soâng, chim thuù, vöôøn röøng, boâng
traùi v.v... ngöôøi coù maét saùng ñeàu thaáy roõ caû. AÙnh saùng maët nhöït bình ñaúng
khoâng phaân bieät maø coù theå laøm cho con maét thaáy caùc loaïi hình töôùng.
47- Cuõng vaäy, Ñaïi Tam muoäi naày (Phaùp naày) theå taùnh bình ñaúng khoâng
phaân bieät coù theå laøm cho Boà Taùt kheùo bieát baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát
traêm ngaøn öùc na do tha töôùng sai khaùc.
48- Ñaïi Boà Taùt do roõ bieát nhö vaäy khieán chuùng sanh ñöôïc möôøi thöù baát
khoâng : 1- Kieán baát khoâng, nghóa laø laøm cho chuùng sanh phaùt sanh thieän
caên; 2- Vaên baát khoâng : nghóa laø laøm cho chuùng sanh ñöôïc thaønh thuïc; 3-
Ñoàng truï baát khoâng : nghóa laø laøm cho chuùng sanh taâm ñieàu phuïc; 4- Phaùt
khôûi baát khoâng : nghóa laø laøm cho chuùng sanh thaät haønh ñuùng nhö lôøi,
thoâng ñaït taát caû phaùp nghóa; 5- Haïnh baát khoâng : nghóa laø laøm cho voâ bieân
theá giôùi ñeàu thanh tònh; 6- Thaân caän baát khoâng : nghóa laø ôû choã baát khaû
thuyeát baét khaû thuyeát chö Phaät döùt nghi ngôø cho baát khaû thuyeát baát khaû
thuyeát chuùng sanh; 7- Nguyeän baát khoâng : nghóa laø theo sôû nieäm cuûa chuùng
sanh khieán laøm vieäc cuùng döôøng thuø thaéng thaønh töïu caùc nguyeän; 8- Thieän
xaûo phaùp baát khoâng : nghóa laø laøm cho ñeàu ñöôïc truï nôi trí thanh tònh giaûi
thoaùt voâ ngaïi; 9- Phaùp vuõ baát khoâng : nghóa laø nôi baát khaû thuyeát baát khaû
thuyeát caên taùnh chuùng sanh, phöông tieän khai thò haïnh nhöùt thieát trí
khieán truï Phaät ñaïo; 10- Xuaát hieän baát khoâng : Vì hieän voâ bieân töôùng, laøm
cho taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc soi saùng.
49- Ñaây laø Trí thieän xaûo roõ bieát taát caû coõi Phaät trang nghieâm Ñaïi tam muoäi
thöù baûy cuûa Ñaïi Boà Taùt; coøn goïi laø : Lieãu tri Nhöùt thieát theá giôùi Phaät trang
nghieâm.
50- Ñaïi Boà Taùt truï Tam muoäi naày, hay thöù ñeä nhaäp theá giôùi phöông Ñoâng,
hay thöù ñeä nhaäp theá giôùi phöông Nam, ... Taây, ... Baéc, ... Ñoâng Nam, ... Taây
Nam, ... Taây Baéc, ... Ñoâng Baéc, ...Thöôïng phöông vaø Haï phöông. Ñeàu thaáy
chö Phaät xuaát theá, cuõng thaáy taát caû thaàn löïc cuûa Ñöùc Phaät ñoù, cuõng thaáy
nhöõng söï bieán hoùa cuûa chö Phaät v.v... cuõng thaáy chö Phaät ôû trong chuùng
hoäi ñaïo traøng kia thò hieän caùc loaïi töôùng traïng, caùc loaïi thôøi gian, caùc loaïi
quoác ñoä, caùc loaïi bieán hoùa, caùc loaïi thaàn thoâng, caùc loaïi trang nghieâm, caùc
loaïi töï taïi, caùc loaïi hình töôïng, caùc loaïi söï nghieäp.
215
51- Boà Taùt naày cuõng thaáy töï thaân qua chuùng hoäi ñoù, thaáy mình thuyeát
phaùp, thaáy mình laõnh thoï lôøi Phaät, cuõng thaáy mình kheùo bieát duyeân khôûi
v.v... Chaúng phaân bieät Phaät, Phaùp, chaúng nhieãm tröôùc thaân vaø thaân nghieäp,
chaúng chaáp tröôùc taâm vaø yù.
52- Ví nhö caùc phaùp chaúng phaân bieät töï taùnh, chaúng phaân bieät aâm thanh,
maø töï taùnh chaúng boû, danh töï chaúng maát - Boà Taùt cuõng vaäy, chaúng boû coâng
haïnh, laøm theo theá gian, maø vaãn khoâng chaáp tröôùc nôi hai söï naày.
53- Ví nhö nôi buùi toùc treân ñaàu Ñeá Thích coù gaén chaâu Ma Ni, vì Böûu chaâu
naøy maø oai quang caøng thaïnh, Thieân Ñeá luùc môùi ñöôïc Böûu chaâu naày, thôøi
ñöôïc möôøi phaùp vöôït hôn taát caû Tam Thaäp Tam Thieân : 1- Saéc töôùng; 2-
Hình theå; 3- Thò hieän; 4- Quyeán thuoäc; 5- Ñoà duøng; 6- AÂm thanh; 7- Thaàn
thoâng; 8- Töï taïi; 9- Hueä giaûi; 10- Trí duïng.
54- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi hai - Noùi cho ñuû laø : Nhöùt thieát
chuùng sanh sai bieät thaân Ñaïi Tam muoäi cuûa Ñaïi Boà Taùt.
55- Boà Taùt truï Tam muoäi naày ñöôïc möôøi thöù Voâ sôû tröôùc : 1- Nhöõng laø nôi
taát caû coõi voâ sôû tröôùc; 2- ... Phöông voâ sôû tröôùc; 3- ... Kieáp voâ sôû tröôùc; 4-
Taát caû chuùng voâ sôû tröôùc; 5- ... Phaùp voâ sôû tröôùc; 6- ... Boà Taùt voâ sôû tröôùc; 7-
... Boà Taùt nguyeän voâ sôû tröôùc; 8- ... Tam muoäi voâ sôû tröôùc; 9- ... Phaät voâ sôû
tröôùc; 10- Taát caû Ñòa voâ sôû tröôùc.
56- Ñaïi Boà Taùt nôi Tam muoäi naày, nhaäp theá naøo ? Khôûi theá naøo ? Nghóa laø :
Boà Taùt naày noäi thaân nhaäp ngoaïi thaân khôûi, ngoaïi thaân nhaäp noäi thaân khôûi,
ñoàng thaân nhaäp dò thaân khôûi, dò thaân nhaäp ñoàng thaân khôûi, Nhôn thaân
nhaäp Daï xoa thaân khôûi ... Long thaân ... A Tu La thaân ... Thieân thaân ... v.v...
57- Ví nhö coù ngöôøi bò quyû phaù thaân hoï rung ñoäng chaúng töï an ñöôïc, quyû
chaúng hieän thaân maø laøm cho thaân ngöôøi kia nhö vaäy - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà
Taùt truï nôi Tam muoäi naày töï thaân nhaäp ñònh tha thaân khôûi, tha thaân nhaäp
ñònh töï thaân khôûi.
58- Nhö töû thi do chuù löïc maø hay choåi daäy vaø ñi, cuøng laøm ñöôïc caùc vieäc, töû
thi cuøng chuù daàu ñeàu khaùc nhau maø coù theå hoøa hieäp laøm nhöõng vieäc treân.
59- Ví nhö Tyø kheo ñöôïc taâm töï taïi, hoaëc moät thaân laøm nhieàu thaân, hoaëc
nhieàu thaân laøm moät thaân, chaúng phaûi moät thaân maát maø nhieàu thaân sanh,
cuõng chaúng phaûi nhieàu thaân maát maø moät thaân sanh. Cuõng vaäy Boà Taùt truï
Tam muoäi naày, moät thaân nhaäp ñònh nhieàu thaân khôûi, nhieàu thaân nhaäp ñònh
moät thaân khôûi.
60- Ví nhö Ñaïi Ñòa ñoàng moät vò maø sanh coû caây coù nhieàu vò khaùc nhau. Ñaát
daàu khoâng khaùc maø vò coù sai khaùc - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt truï nôi Tam
muoäi naày vaãn voâ phaân bieät, maø coù moät thöù nhaäp ñònh nhieàu thöù khôûi,
nhieàu thöù nhaäp ñònh moät thöù khôûi.
61- Ví nhö nhaø noâng gieo gioáng trong ruoäng, hoät gioáng ôû döôùi coøn traùi sanh
treân cao - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt truï Tam muoäi naày, trong moät nhaäp ñònh
trong nhieàu khôûi, trong nhieàu nhaäp ñònh trong moät khôûi.
216
62- Ví nhö Xích Baïch cuûa nam nöõ hoøa hieäp, hoaëc coù chuùng sanh thoï sanh
trong ñoù, baáy giôø goïi Ca La Laõ, töø ñaây tuaàn töï ôû thai meï ñuû möôøi thaùng, do
söùc nghieäp laønh neân taát caû chi phaàn ñeàu ñöôïc thaønh töïu, caên thaân chaúng
thieáu, taâm yù saùng suoát. Ca La Laõ vôùi theå traïng khaùc nhau do nghieäp löïc maø
coù theå laøm cho kia thöù ñeä thaønh töïu, thoï caùc thöù quaû baùo ñoàng dò loaïi.
63- Cuõng vaäy Boà Taùt töø Nhöùt thieát trí ngoâi Ca La Laõ, do söùc tín giaûi nguyeän
laàn laàn taêng tröôûng, taâm Boà Taùt quaûng ñaïi nhieäm vaän töï taïi, trong khoâng
nhaäp ñònh trong coù khôûi, trong coù nhaäp ñònh trong khoâng khôûi.
64- Ví nhö Long Cung nöông ñaát laøm neàn maø chaúng nöông hö khoâng, Roàng
ôû trong Cung chaúng ôû hö khoâng maø coù theå noåi maây ñaày khaép hö khoâng.
Daàu Roàng ôû döôùi maø maây noåi treân khoâng.
65- Theá naøo laø Phaùp giôùi töï taïi Tam muoäi cuûa Ñaïi Boà Taùt ? Ñaïi Boà Taùt naày
nôi töï nhaõn xöù nhaãn ñeán töï yù xöù nhaäp Tam muoäi, neân goïi laø Phaùp giôùi Töï
taïi. Ñaïi Boà Taùt nôi moãi moãi loã chön loâng cuûa töï thaân maø nhaäp Tam muoäi
naày, töï nhieân bieát ñöôïc caùc theá gian, bieát caùc phaùp theá gian, bieát caùc theá
giôùi, bieát öùc na do tha theá giôùi ... v.v... Trong taát caû theá giôùi thaáy coù Phaät
xuaát theá, Boà Taùt chuùng hoäi thaûy ñeàu ñoâng ñuû.
66- Ví nhö nôi cung cuûa Ñaïi Long Vöông nôi ao A Naäu Ñaït chaûy ra thaønh
boán con soâng lôùn, khoâng ñuïc, khoâng taïp, khoâng caáu ueá, maøu saéc thanh tònh
döôøng nhö hö khoâng, boán cöûa ao, moãi phía coù moät cöûa soâng, chaûy ra thaønh
boán con soâng : 1- Nôi cöûa Töôïng Khaåu chaûy ra thaønh soâng Haèng Giaø; 2- Nôi
cöûa Sö Töû Khaåu chaûy ra thaønh soâng Tö Ñaø; 3- Nôi cöûa Ngöu Khaåu chaûy ra
thaønh soâng Tín Ñoä; Nôi Maõ Khaåu chaûy ra thaønh soâng Phöôïc Soâ. Theo thöù
töï boán soâng taïo ra boán chaát : Baïc, Kim Cöông, Caùt vaøng, Caùt Löu ly.
* Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi ba.
67- Ñaïi Boà Taùt duøng trí hueä saâu. Nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt töø “Töù Bieän taøi” phaùt
sanh caùc haïnh roát raùo vaøo nôi bieån Nhöùt Thieát Trí : 1- Nghóa Bieän Taøi :
thuyeát taát caû nghóa moân cuûa ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi; 2- Phaùp Bieän Taøi : Vì taát
caû chuùng sanh maø noùi caâu Kim Cöông daãn ra trí Kim Cöông; 3- Huaán töø
Bieän Taøi : laø thuyeát duyeân khôûi phöông tieän tuøy thuaän theá gian, khai ngoä
chuùng sanh khieán ñeàu hoan hyû; 4- Voâ Taän Bieän Taøi : laø möa traêm ngaøn öùc
na do tha baát khaû thuyeát dieäu phaùp, laøm cho ngöôøi nghe ñöôïc goäi nhuaàn
roát raùo vaøo nôi bieån Phaät phaùp. Laïi nöõa Boà Taùt duøng trí hueä vi dieäu quaùn
saùt cuøng khaép, baát tö nghì phaùp böûu Boà Taùt giaûi thoaùt xen laãn trang
nghieâm, ñöôïc Voâ ngaïi quang minh nôi taát caû phaùp.
68- Ví nhö hö khoâng daàu hay dung thoï taát caû caùc vaät, maø chaúng rôøi coù vaø
khoâng - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt daàu vaøo khaép taát caû theá gian maø rôøi töôûng
theá gian; daàu sieâng ñoä taát caû chuùng sanh maø rôøi töôûng chuùng sanh; Daàu
saâu bieát taát caû phaùp maø rôøi töôûng caùc phaùp v.v... Daàu thöôøng an truï choã
truï cuûa Nhö Lai, maø trí hueä thanh tònh taâm khoâng sôï haõi phaân bieät dieãn
thuyeát caùc thöù Phaùp, chuyeån phaùp luaân thöôøng chaúng thoâi nghæ.
217
69- Theá naøo laø Voâ ngaïi luaân Tam muoäi cuûa Ñaïi Boà Taùt. Ñaïi Boà Taùt nhaäp
Tam muoäi naày thôøi truï nôi thaân nghieäp voâ ngaïi, ngöõ nghieäp voâ ngaïi, truï
nôi Phaät ñoä voâ ngaïi, ñöôïc trí voâ ngaïi chuùng sanh, ñöôïc trí voâ ngaïi ñieàu
phuïc chuùng sanh v.v... Truï ñaïo Nhö Lai, thöôøng ñöôïc gaàn guõi voâ löôïng
Phaät, laøm nhöõng Phaät söï, noái thaïnh Phaät chuûng.
70- Ñaïi Boà Taùt ñaõ truï nôi Tam muoäi naày roài, quaùn Nhöùt Thieát Trí; Toång
quaùn Nhöùt thieát trí; Bieät quaùn ...; Tuøy thuaän ...; Bieät Kieán Nhöùt thieát trí -
Nôi haïnh nguyeän quaûng ñaïi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt, nôi taâm quaûng ñaïi, haïnh
quaûng ñaïi, sôû xöù quaûng ñaïi, sôû nhaäp quaûng ñaïi, quang minh quaûng ñaïi,
xuaát hieän quaûng ñaïi, hoä nieäm quaûng ñaïi, bieán hoùa quaûng ñaïi, ñaïo quaûng
ñaïi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt - Chaúng döùt chaúng lui, chaúng thoái, chaúng ñoåi,
chaúng moûi, khoâng boû, khoâng taùn, khoâng loaïn, thöôøng taêng taán haèng tieáp
noái.
71- Taïi sao vaäy ? Vì Ñaïi Boà Taùt naày ôû trong caùc phaùp thaønh töïu ñaïi nguyeän,
phaùt haønh Ñaïi thöøa, vaøo nôi bieån Phaät Phaùp ñaïi phöông tieän, duøng söùc
nguyeän thuø thaéng nôi choã sôû haønh cuûa Boà Taùt, Trí hueä chieáu saùng ñeàu
ñöôïc thieän xaûo, ñaày ñuû Boà Taùt thaàn thoâng bieán hoùa, kheùo hay hoä nieäm taát
caû chuùng sanh nhö choã hoä nieäm cuûa Tam theá chö Phaät, vôùi caùc chuùng sanh
haèng khôûi ñaïi bi, thaønh töïu phaùp chaúng bieán dò cuûa Nhö Lai.
72- Ví nhö coù ngöôøi ñem chaâu Ma Ni ñeå trong lôùp luïa maøu, chaâu Ma Ni daàu
ñoàng maøu vôùi luïa nhöng chaúng boû boån chaát -Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt thaønh
töïu trí hueä duøng laøm Taâm Böûu, quaùn Nhuùt Thieát Trí ñeàu khaép hieän roõ,
nhöng chaúng boû haïnh Boà Taùt.
73- Ví nhö hö khoâng chöùa giöõ caùc theá giôùi, hoaëc thaønh hoaëc truï, khoâng
nhaøm khoâng moûi, khoâng gaày khoâng hö, khoâng tan khoâng hoaïi, khoâng bieán
khoâng khaùc, khoâng coù sai bieät, chaúng boû töï taùnh - Vì töï taùnh cuûa hö khoâng
laø nhö vaäy - Boà Taùt laäp nguyeän taâm khoâng nhaøm moûi vaäy.
74- Ví nhö chaâu Nhö YÙ, theo choã caàu taát caû ñeàu ñöôïc, ngöôøi caàu Voâ Taän yù
ñeàu ñaày ñuû, maø theá löïc thuø thaéng cuûa Böûu chaâu troïn khoâng thoâi khoâng
thieáu. Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt nhaäp Tam muoäi naày bieát taâm nhö huyeãn, xuaát
sanh taát caû caûnh giôùi cuûa caùc Phaùp, cuøng khaép voâ taän chaúng thoâi chaúng
thieáu.
75- Ví nhö phaøm phu ñeàu sanh taâm rieâng khaùc, ñaõ seõ vaø ñöông sanh, khoâng
coù bieân teá khoâng döùt khoâng heát, taâm hoï löu chuyeån tieáp noái khoâng döùt,
chaúng theå nghó baøn - Cuõng vaäy, Boà Taùt vaøo nôi Tam muoäi Phoå huyeãn moân
naày, khoâng coù bieân teá, chaúng theå ño löôøng.
76- Ví nhö chö Long Vöông : Nan Ñaø, Baït Nan Ñaø, Ma Na Tö vaø chö Ñaïi
Long Vöông luùc laøm möa, gioït nöôùc möa lôùn nhö truïc baùnh xe khoâng coù
bieân teá. Daàu laøm möa nhö vaäy maø maây troïn chaúng heát. Ñaây laø caûnh giôùi Voâ
taùc cuûa Long Vöông - Cuõng vaäy, Boà Taùt truï nôi Tam muoäi naày, nhaäp caùc
moân Tam muoäi cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt vaø caùc Trí Moân, Phaùp moân, moân thaáy
218
chö Phaät, moân qua caùc phöông, moân taâm töï taïi v.v... trong khoaûng moät
nieäm ñeàu bieát nhö thaät.
77- Ví nhö ñoát löûa, theo duyeân ñaõ coù, trong thôøi gian ñoù löûa chaùy khoâng taét
- Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt quaùn saùt chuùng sanh giôùi, phaùp giôùi, theá giôùi döôøng
nhö hö khoâng chaúng coù bieân teá, nhaãn ñeán coù theå trong moät nieäm qua ñeán
baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá choã cuûa Phaät v.v... Nôi
baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát caûnh giôùi thaønh, truï, hoaïi sai bieät cuûa theá
gian, sanh ngaàn aáy ñaïi bi ñaïi nguyeän ñieàu phuïc voâ löôïng chuùng sanh
khoâng ñeå soùt.
78- Ñaïi Boà Taùt khoâng dò ngöõ dò taùc, coù nhö ngöõ nhö taùc. Ví nhö Kim Cang,
do khoâng bò hö hoaïi neân ñöôïc teân laø Kim Cang, troïn khoâng luùc naøo rôøi lìa
baát hoaïi - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt do nhöõng haønh phaùp maø ñöôïc teân laø Boà
Taùt, troïn khoâng luùc naøo rôøi caùc haønh phaùp.
79- Ví nhö Chôn Kim, bôûi coù Dieäu saéc maø ñöôïc teân, troïn khoâng luùc naøo rôøi
nôi Dieäu saéc - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt do nhöõng thieän nghieäp maø ñöôïc teân,
troïn khoâng luùc naøo rôøi nhöõng thieän nghieäp.
80- Ví nhö maët nhöït, do vaàng saùng choùi maø ñöôïc teân, troïn khoâng luùc naøo
rôøi saùng choùi - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt do trí hueä quang maø ñöôïc teân, troïn
khoâng luùc naøo rôøi trí hueä quang.
81- Ví nhö Ñaïi ñòa do giöõ laáy taát caû maø ñöôïc teân, troïn khoâng luùc naøo boû rôøi
coâng naêng giöõ laáy - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt do ñoä taát caû maø ñöôïc teân, troïn
khoâng luùc naøo rôøi ñaïi bi.
82- Ví nhö Ñaïi haûi do chöùa caùc doøng nöôùc maø ñöôïc teân, troïn khoâng luùc naøo
rôøi boû nöôùc - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt do nhöõng ñaïi nguyeän maø ñöôïc teân, troïn
khoâng taïm boû nguyeän ñoä chuùng sanh.
83- Nhö Töôùng quaân gioûi quen taäp phöông phaùp chieán ñaáu maø ñöôïc teân,
troïn khoâng luùc naøo rôøi boû coâng naêng naày - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt do hay
quen taäp Tam muoäi nhö vaäy maø ñöôïc teân, nhaãn ñeán thaønh töïu Nhöùt thieát
trí, troïn khoâng luùc naøo boû rôøi haïnh naày.
84- Nhö Vua Chuyeån Luaân ngöï trò Töù thieân haï, thöôøng sieâng saên soùc muoân
daân khoâng cho hoaïnh töû, haèng ñöôïc sung söôùng - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt
nhaäp nhöõng Ñaïi Tam muoäi naày thöôøng sieâng hoùa ñoä taát caû chuùng sanh,
nhaãn ñeán khieán hoï roát raùo thanh tònh.
85- Ví nhö gieo hoät gioáng xuoáng ñaát, nhaãn ñeán taêng tröôûng caønh laù - Cuõng
vaäy, Ñaïi Boà Taùt tu haïnh Phoå Hieàn, nhaãn ñeán coù theå laøm cho taát caû chuùng
sanh theâm lôùn Phaùp laønh.
86- Ví nhö maây lôùn, trong muøa haï noùng nöïc, tuoân möa lôùn, nhaãn ñeán taêng
tröôûng taát caû hoät gioáng. Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt vaøo nhöõng Ñaïi tam muoäi
nhö vaäy tu haïnh Boà Taùt tuoân phaùp vuõ lôùn, nhaãn ñeán laøm cho chuùng sanh
roát raùo thanh tònh, roát raùo Nieát baøn, roát raùo an oån v.v... Khieán hoï ñeàu ñöôïc
trí roát raùo cuûa chö Phaät, ñaët ñeå chuùng sanh nôi Nhöùt thieát trí.
219
87- Treân ñaây laø Trí quaûng ñaïi taâm thuø thaéng Voâ ngaïi Luaân ñaïi Tam muoäi
thöù möôøi cuûa Ñaïi Boà Taùt. Ñaây laø Ñaïi Boà Taùt truï möôøi moân Ñaïi Tam muoäi
trong Phoå Hieàn haïnh.
88- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi boán.
89- Thaäp thoâng : laø möôøi Thoâng Thaàn hay möôøi Thaàn Thoâng : 1- Tha Taâm
Trí thoâng; 2- Voâ ngaïi Thanh tònh Thieân nhaõn Trí thaàn thoâng; 3- Tuùc truï tuøy
nieäm Trí thoâng; 4- Trí Thaàn thoâng; 5- Voâ ngaïi Thanh tònh Thieân nhó vieân
maõn Quaûng ñaïi thoâng; 6- Trí thaàn thoâng Voâ theå taùnh; 7- Phöông tieän Trí
thaàn thoâng; 8- Thaønh töïu Trí thaàn thoâng; 9- Nhöùt thieát phaùp Trí thaàn
thoâng; 10- Nhaäp nhöùt thieát phaùp Dieät taän Tam muoäi Trí thaàn thoâng.
90- Ñaïi Boà Taùt duøng “Tha taâm Trí thoâng” bieát taâm sai bieät cuûa chuùng sanh
trong moät Ñaïi thieân theá giôùi. Nhöõng laø taâm thieän, taâm baát thieän, roäng, heïp,
lôùn, nhoû ñeán 32 thaân taâm, ngoaøi taâm Phaät - nhöõng taâm chuùng sanh voâ
löôïng sai bieät nhö vaäy ñeàu phaân bieät bieát roõ - Moät theá giôùi ñeán traêm ngaøn
theá giôùi v.v... trong ñoù coù bao nhieâu taâm chuùng sanh ñeàu phaân bieät bieát.
91- Ñaïi Boà Taùt duøng “Voâ ngaïi Thanh tònh Thieân nhaõn Trí thoâng” thöù hai,
thaáy chuùng sanh trong voâ löôïng baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt vi
traàn soá theá giôùi, cheát ñaây sanh kia, loaøi laønh, loaøi döõ, töôùng phöôùc töôùng
toäi, hoaëc toát, hoaëc xaáu, hoaëc nhô, hoaëc saïch, nhöõng phaåm loaïi voâ löôïng
chuùng sanh nhö vaäy, nhöõng laø Baùt Boä chuùng, chuùng sanh thaân to lôùn v.v...
tuøy nghieäp, tuøy sôû duyeân, tuøy sôû khôûi, thaûy ñeàu thaáy roõ khoâng sai laàm.
92- Ñaïi Boà Taùt duøng “Tuùc truï Tuøy nieäm Trí thoâng” thoâng thöù ba, coù theå bieát
töï thaân vaø taát caû chuùng sanh trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt
vi traàn soá theá giôùi, nhöõng vieäc ñôøi tröôùc trong quaù khöù vi traàn soá kieáp.
Nhöõng laø : Xöù ñoù sanh ra coù teân nhö vaäy, hoï nhö vaäy, chuûng toäc nhö vaäy
v.v... Sau ñoù chaùnh phaùp truï theá laâu mau, taát caû nhöõng vieäc nhö vaäy ñeàu
ghi nhôù - vaø laøm cho chuùng sanh vun troàng thieän caên, thaûy ñeàu coù theå bieát.
93- Ñaïi Boà Taùt duøng “Trí Thaàn thoâng” bieát heát kieáp thuôû vò lai, bieát nhöõng
kieáp cuûa trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi,
trong moãi moãi kieáp coù nhöõng chuùng sanh maïng chung thoï sanh, caùc coõi
tieáp noái, nghieäp haønh quaû baùo, hoaëc thieän hoaëc baát thieän, xuaát ly chaúng
xuaát ly v.v..., taïo laäp thaùp mieáu caùc thöù trang nghieâm laøm cho chuùng sanh
vun troàng caên laønh, nhöõng söï nhö vaäy ñeàu bieát roõ.
94- Ñaïi Boà Taùt thaønh töïu “Voâ ngaïi thanh tònh Thieân nhó vieân maõn Quaûng
ñaïi thoâng” thöù naêm, laø suoát khoâng chöôùng, nghe thaáu voâ ngaïi thaønh töïu
ñaày ñuû, vôùi taát caû aâm thanh, muoán nghe hay chaúng muoán nghe ñeàu tuøy yù
töï taïi - phöông Ñoâng vaø chín phöông kia cuõng vaäy : coù baát khaû thuyeát baát
khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá Phaät, chö Phaät naày giaûng noùi chæ daïy choã an
laäp, choã giaùo hoùa, choã ñieàu phuïc v.v... vì ngöôøi khaùc maø dieãn noùi khieán hoï
ñöôïc toû ngoä, troïn chaúng queân maát moät vaên moät caâu.
220
95- Ñaïi Boà Taùt truï “Voâ theå taùnh thaàn thoâng”, voâ taùc thoâng, bình ñaúng thaàn
thoâng, quaûng ñaïi thoâng, voâ löôïng thoâng, voâ y thoâng, tuøy nieäm thoâng, khôûi
thaàn thoâng, baát khôûi thaàn thoâng, baát hoaïi thaàn thoâng, taêng tröôûng thoâng,
tuøy ngheä thoâng - cuõng laø thoâng thöù saùu. Boà Taùt naøy nghe danh hieäu chö
Phaät trong taát caû theá giôùi raát xa, nhöõng laø voâ soá theá giôùi, voâ löôïng theá giôùi,
nhaãn ñeán danh hieäu chö Phaät trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät
saùt vi traàn soá theá giôùi, nghe danh hieäu chö Phaät xong thôøi töï thaáy thaân
mình ôû choã chö Phaät ñoù, caùc theá giôùi ñoù hoaëc ngöûa hoaëc uùp, nhöõng hình
traïng khaùc v.v... Vì khieán chuûng taùnh quaûng ñaïi cuûa Nhö Lai chaúng ñoaïn
tuyeät.
96- Ñaïi Boà Taùt duøng “Trí thaàn thoâng kheùo phaân bieät” hay laø “phöông tieän”,
nghóa laø kheùo phaân bieät ngoân aâm cuûa taát caû chuùng sanh, bieát caùc loaïi ngoân
töø cuûa chuùng sanh trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá
theá giôùi, nhöõng laø thaùnh ngoân töø, chaúng phaûi thaùnh ngoân töø, ngoân töø cuûa
Thieân, Long, Baùt Boä, nhaãn ñeán bao nhieâu ngoân töø cuûa baát khaû thuyeát baát
khaû thuyeát chuùng sanh, ñeàu bieåu thò rieâng khaùc, caùc loaïi sai bieät, taát caû
nhö vaäy ñeàu coù theå bieát roõ. Tuy vaøo trong theá giôùi naøo, Ñaïi Boà Taùt naày ñeàu
bieát ñöôïc nhöõng taùnh duïc cuûa taát caû chuùng sanh trong ñoù, ñuùng nhö taùnh
duïc cuûa hoï. Boà Taùt noùi ra ngoân töø ñeàu khieán hoï hieåu bieát khoâng nghi laàm.
97- Ñaïi Boà Taùt duøng “Trí thaàn thoâng xuaát sanh” laø thoâng thöù taùm. Nghóa laø:
Voâ löôïng voâ soá saéc thaân trang nghieâm, bieát taát caû phaùp xa lìa saéc töôùng,
khoâng töôùng sai bieät, khoâng caùc thöù töôùng v.v... Saéc baát khaû thuyeát aâm
thanh khai thò taát caû phaùp saéc ñaày ñuû taát caû haïnh Phoå Hieàn, vì hoï maø hieän
caùc thöù töï taïi, vì hoï ra laøm caùc vieäc.
98- Ñaïi Boà Taùt duøng “Nhöùt Thieát phaùp Trí thoâng” laø thoâng thöù chín, nghóa
laø bieát taát caû phaùp khoâng coù danh töï, khoâng coù chuûng taùnh, khoâng ñeán
khoâng ñi, chaúng laáy theá tuïc ñeá, chaúng truï ñeä nhaát nghóa, coù theå ôû trong taát
caû phaùp rôøi vaên töï maø xuaát sanh vaên töï, cuøng phaùp, cuøng nghóa tuøy thuaän
chaúng traùi, maø noùi caùc phaùp töø duyeân khôûi, thöôøng hay dieãn thuyeát phaùp
moân voâ ngaïi, duøng nhöõng dieäu aâm theo taâm chuùng sanh möa phaùp vuõ
khaép nôi chaúng heà loãi thôøi.
99- Ñaïi Boà Taùt duøng “Nhöùt Thieát Phaùp dieät taän Tam muoäi Trí thoâng” trong
moãi nieäm nhaäp Nhöùt thieát phaùp dieät taän tam muoäi, nhöng cuõng chaúng thoái
Boà Taùt ñaïo, chaúng boû Boà Taùt söï, chaúng rôøi taâm ñaïi töø ñaïi bi, tu taäp Ba La
Maät chöa töøng thoâi nghæ, bieát taát caû phaùp ñeàu töø duyeân khôûi khoâng coù theå
taùnh, nhöng tuøy theá tuïc phöông tieän dieãn thuyeát. Daàu ôû nôi caùc phaùp taâm
voâ sôû truï nhöng thuaän theo caên taùnh sôû thích cuûa chuùng sanh maø phöông
tieän vì hoï noùi caùc phaùp, Ñaïi Boà Taùt nhaäp Nhöùt thieát phaùp dieät taän tam
muoäi naày, daàu truï trong bao nhieâu kieáp nhö treân maø thaân chaúng tan raõ,
chaúng oám gaày v.v... vì muoán lôïi ích taát caû chuùng sanh neân thaàn thoâng bieán
hoùa chaúng thoâi döùt, nhöng nôi Tam muoäi vaãn tòch nhieân chaúng ñoäng, ví
nhö aùnh saùng maët nhöït chieáu hieän taát caû. Ñaây laø thaàn thoâng thöù möôøi. Neáu
221
Ñaïi Boà Taùt truï ñöôïc möôøi thöù thaàn thoâng naày ñeàu ñöôïc taát caû Tam theá Trí
thaàn thoâng voâ ngaïi.
100- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt baûo chö Boà Taùt : Chö Phaät
töû ! Ñaïi Boà Taùt coù möôøi thöù Nhaãn, neáu ñöôïc nhaãn naày thôøi ñöôïc ñeán nôi voâ
ngaïi nhaãn ñòa cuûa taát caû Boà Taùt, taát caû Phaät Phaùp voâ ngaïi voâ taän - Ñaây laø
möôøi nhaãn : 1- AÂm thanh nhaãn; 2- Thuaän nhaãn; 3- Voâ sanh phaùp nhaãn; 4-
Nhö huyeãn nhaãn; 5- Nhö dieäm nhaãn; 6- Nhö moäng nhaãn; 7- Nhö höôûng
nhaãn; 8- Nhö aûnh nhaãn; 9- Nhö hoùa nhaãn; 10- Nhö khoâng nhaãn.
101- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt AÂm thanh nhaãn : Nghóa laø nghe nhöõng Phaùp
cuûa chö Phaät noùi, chaúng kinh, chaúng haõi, chaúng sôï, thaâm tín ngoä giaûi, öa
thích xu höôùng, chuyeân taâm ghi nhôù, tu taäp an truï.
102- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Thuaän nhaãn ? Nghóa laø : ÔÛ nôi Phaät Phaùp tö
duy quaùn saùt bình ñaúng khoâng traùi, tuøy thuaän bieát roõ, khieán taâm thanh
tònh, chaùnh truï tu taäp xu nhaäp thaønh töïu.
103- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Voâ sanh phaùp nhaãn ? Nghóa laø : Boà Taùt naày
chaúng thaáy coù chuùt phaùp naøo sanh, cuõng chaúng thaáy coù chuùt phaùp naøo
dieät. Taïi sao vaäy ? Vì neáu ñaõ voâ sanh thôøi voâ dieät, voâ dieät thì voâ taän, voâ taän
thì ly caáu, ly caáu thì voâ sai bieät, voâ sai bieät thì voâ xöù sôû, voâ xöù sôû thì tòch
tònh, tòch tònh thì ly duïc, ly duïc thì voâ taùc, voâ taùc thì voâ nguyeän, voâ nguyeän
thì voâ truï, voâ truï thì voâ khöù lai. Ñaây goïi laø Voâ sanh phaùp nhaãn, thöù ba.
104- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt “Nhö huyeãn nhaãn” ? thöù tö, nghóa laø : Ñaïi Boà
Taùt naày bieát taát caû Phaùp ñeàu nhö huyeãn, töø nhôn duyeân khôûi, ôû trong moät
phaùp hieåu nhieàu phaùp, trong nhieàu phaùp hieåu moät phaùp, Ñaïi Boà Taùt roõ
thaáu quoác ñoä, chuùng sanh, phaùp giôùi, roõ thaáu theá gian bình ñaúng, Phaät
xuaát theá bình ñaúng, Tam theá bình ñaúng, thaønh töïu nhöõng thaàn thoâng bieán
hoùa. Ñaïi Boà Taùt naày daàu thaønh töïu Phaät ñoä maø bieát quoác ñoä voâ sai bieät,
daàu thaønh töïu chuùng sanh maø bieát chuùng sanh voâ sai bieät v.v... Daàu vì
chuùng sanh khai thò nhôn duyeân quaù khöù maø bieát taùnh nhôn duyeân khoâng
coù ñoäng chuyeån. Ñaây goïi laø Nhö Huyeãn Nhaãn.
105- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö Dieäm Nhaãn ? Nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt naày bieát
taát caû theá gian ñoàng nhö döông dieäm, ví nhö döông dieäm chaúng coù phöông
sôû, chaúng phaûi noäi, ngoaïi, höõu, voâ, ñoaïn, thöôøng, chaúng phaûi moät maøu,
nhieàu maøu, cuõng chaúng phaûi khoâng maøu, chæ tuøy theo ngoân thuyeát theá gian
maø hieån thò - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt nhö thieät quaùn saùt, roõ bieát caùc phaùp
hieän chöùng taát caû khieán ñöôïc vieân maõn. Ñaây goïi laø Nhö Dieäm Nhaãn thöù
naêm.
106- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö Moäng Nhaãn ? Nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt naày
bieát taát caû theá gian nhö moäng, ví nhö moäng chaúng phaûi theá gian, chaúng
phaûi rôøi theá gian, chaúng phaûi duïc giôùi, saéc giôùi, voâ saéc giôùi, chaúng phaûi
sanh dieät, nhieãm, tònh, nhöng vaãn coù hieån thò - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt bieát
taát caû theá gian ñoàng nhö moäng, vì khoâng ñoåi khaùc, vì nhö töï taùnh cuûa
222
moäng v.v... Vì nhö moäng töôûng phaân bieät, vì nhö luùc moäng thöùc giaác - Ñaây
goïi laø Nhö Moäng Nhaãn thöù saùu.
107- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö Höôûng Nhaãn ? thöù baûy. Ñaïi Boà Taùt naày
nghe Phaät thuyeát phaùp quaùn caùc phaùp taùnh tu hoïc thaønh töïu ñeán bæ ngaïn,
bieát taát caû aâm thanh ñoàng nhö vang khoâng lai khoâng khöù maø hieån thò nhö
vaäy.
108- Ñaïi Boà Taùt quaùn saùt tieáng cuûa Ñöùc Phaät chaúng töø trong phaùt ra, cuõng
chaúng töø nôi trong ngoaøi phaùt ra, daàu bieát roõ tieáng chaúng phaûi töø trong, töø
ngoaøi, töø trong ngoaøi phaùt ra, maø coù theå thò hieän danh cuù thieän xaûo dieãn
thuyeát thaønh töïu.
109- Nhö Thieân Ñeá phu nhaân, con gaùi vua A Tu La, teân Xaù Chi, trong moät
aâm thanh phaùt ra ngaøn thöù aâm thanh, nhöng phu nhaân vaãn khoâng coù taâm
nghó laøm cho phaùt ra nhö vaäy.
110- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö AÛnh Nhaãn ? thöù taùm, nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt
naày chaúng phaûi sanh ôû theá gian, chaúng phaûi maát ôû theá gian, ... ôû trong, ... ôû
ngoaøi v.v... Daàu thöôøng haønh taát caû Phaät Phaùp maø coù theå laøm xong taát caû
theá söï, chaúng theo theá löu cuõng chaúng truï phaùp löu.
111- Ví nhö maët trôøi, maët traêng, nam, nöõ vaø caùc vaät nhö nhaø cöûa, nuùi röøng,
soâng suoái v.v... hieän boùng trong nhöõng vaät thanh tònh nhö : nöôùc, daàu,
chaâu böûu, göông saùng, boùng cuøng nöôùc göông v.v... chaúng phaûi moät, chaúng
phaûi khaùc, ly, hieäp, nôi trong doøng nöôùc, boùng chæ bò troâi, nôi gieáng ao
boùng chaúng bò chìm ñaém, vaät gaàn xa daàu ñeàu hieän, nhöng boùng khoâng theo
vaät maø coù gaàn xa.
112- Ñaïi Boà Taùt hay bieát töï thaân vaø tha thaân, taát caû ñeàu laø caûnh giôùi cuûa trí
chaúng nhaän laø hai maø cho laø töï tha rieâng khaùc, daàu vaäy nhöng nôi töï quoác
ñoä, nôi tha quoác ñoä, ñeàu rieâng sai khaùc ñoàng thôøi hieän khaép.
113- Nhö trong hoät gioáng khoâng coù reã, maàm, coïng, maét, nhaùnh laù, maø hay
sanh khôûi taát caû - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt ôû trong phaùp voâ nhò maø phaân bieät
hai töôùng phöông tieän thieän xaûo thoâng ñaït voâ ngaïi. Ñaây goïi laø “Nhö AÛnh
Nhaãn” thöù taùm.
114- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö Hoùa Nhaãn ? thöù chín, nghóa laø : Ñaïi Boà Taùt
bieát heát thaûy taát caû theá gian chuùng sanh yù nghieäp hoùa, vì giaùc töôûng sanh
khôûi, vì phaân bieät sanh khôûi, khoå vui, ñieân ñaûo hoùa vì voïng thuû sanh khôûi,
theá gian phaùp chaúng thieät hoùa vì ngoân thuyeát hieän hoùa, phieàn naõo phaân
bieät hoùa vì töôûng nieäm sanh khôûi- Laïi coù thanh tònh ñieàu phuïc hoùa, vì voâ
phaân bieät hieän khôûi, nôi tam theá chaúng chuyeån hoùa, vì voâ sanh bình ñaúng,
Boà Taùt nguyeän löïc hoùa vì tu haønh quaûng ñaïi. Nhö Lai ñaïi bi hoùa, vì
phöông tieän thò hieän, chuyeån phaùp luaân phöông tieän hoùa vì trí hueä voâ uùy
bieän taøi dieãn thuyeát.
115- Theá naøo laø Ñaïi Boà Taùt Nhö Khoâng Nhaãn ? thöù möôøi, Ñaïi Boà Taùt naày roõ
thaáu taát caû phaùp giôùi nhö hö khoâng, vì voâ töôùng; taát caû theá giôùi nhö hö
khoâng, vì voâ khôûi; taát caû chuùng sanh haïnh nhö hö khoâng, vì voâ sôû haønh; taát
223
caû Phaät nhö hö khoâng, vì voâ phaân bieät; ... Phaät löïc nhö hö khoâng, vì voâ sai
bieät; ... Thieàn ñònh nhö hö khoâng, vì Tam theá bình ñaúng; ... Phaùp dieãn
thuyeát nhö hö khoâng, vì chaúng ngoân thuyeát ñöôïc; ... Thaân Phaät nhö hö
khoâng, vì voâ tröôùc voâ ngaïi - Boà Taùt duøng phöông tieän nhö hö khoâng roõ
thaáu taát caû phaùp ñeàu khoâng choã coù.
116- Ví nhö hö khoâng taát caû Phaùp y töïa chaúng sanh chaúng dieät - Cuõng vaäy
Ñaïi Boà Taùt, taát caû phaùp thaân chaúng sanh chaúng dieät.
117- Ví nhö hö khoâng, chaúng theå phaù hoaïi ñöôïc - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt, taát
caû trí hueä caùc löïc chaúng theå phaù hoaïi ñöôïc.
118- Ví nhö hö khoâng laø choã y chæ cuûa taát caû theá gian maø khoâng sôû y - Cuõng
vaäy, Ñaïi Boà Taùt laø choã y chæ cuûa taát caû phaùp maø khoâng sôû y.
119- Ví nhö hö khoâng baát sanh baát dieät, maø hay giöõ laáy taát caû theá gian sanh
dieät - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt khoâng höôùng khoâng ñaéc maø hay thò hieän
höôùng ñaéc, khieán khaép theá gian tu haønh thanh tònh.
120- Ví nhö hö khoâng chaúng ñi chaúng ñöùng, maø hay thò hieän caùc thöù oai
nghi - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt chaúng ñi chaúng ñöùng maø hay phaân bieät taát caû
caùc haønh.
121- Ví nhö hö khoâng chaúng phaûi saéc, chaúng phaûi phi saéc maø hay thò hieän
caùc loaïi maøu saéc - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt chaúng phaûi saéc theá gian,chaúng
phaûi saéc xuaát theá gian maø hay thò hieän taát caû thaân saéc.
122- Ví nhö hö khoâng chaúng phaûi laâu chaúng phaûi gaàn maø hay ôû laâu hieån
hieän taát caû vaät - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt chaúng phaûi laâu chaúng phaûi gaàn maø
hay ôû laâu hieån thò haïnh cuûa Boà Taùt laøm.
123- Ví nhö hö khoâng chaúng phaûi tònh chaúng phaûi ueá, chaúng rôøi tònh ueá -
Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt chaúng chöôùng chaúng phaûi khoâng chöôùng, chaúng rôøi
chöôùng khoâng chöôùng.
124- Ví nhö hö khoâng taát caû theá gian ñeàu hieän ra tröôùc, chaúng phaûi hieän ra
tröôùc taát caû theá gian - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà Taùt taát caû phaùp ñeàu hieän ra tröôùc,
chaúng phaûi hieän ra tröôùc taát caû phaùp.
125- Ví nhö hö khoâng vaøo khaép taát caû maø khoâng bieân teá - Cuõng vaäy, Ñaïi Boà
Taùt vaøo khaép taát caû phaùp, maø taâm Boà Taùt khoâng coù bieân teá.Taïi sao vaäy? Vì
choã laøm cuûa Boà Taùt nhö hö khoâng, nghóa laø vieäc tu taäp, vieäc nghieâm tònh,
vieäc thaønh töïu thaûy ñeàu bình ñaúng, moät theå, moät vò, moät thöù phaàn löôïng.
126- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi laêm.
127- Caùc danh töø : Voâ löôïng, voâ bieân, A taêng kyø, voâ soá Na do tha, haèng haø
sa, baát khaû tö nghì, baát khaû xöng, baát khaû soá v.v... ñeàu laø nhöõng soá lôùn treân
soá muoân öùc.
128- Phaät baûo Taâm Vöông Boà Taùt : Laønh thay ! Naày thieän nam töû, nay oâng
muoán cho caùc theá gian nhaäp vaøo nghóa soá löôïng cuûa Phaät ñaõ bieát maø hoûi
ñöùc Nhö Lai öùng ñaúng chaùnh giaùc.
224
129- Traêm Laïc Xoa : Laø traêm ngaøn laøm moät Laïc Xoa. (100.000 = 1 laïc xoa),
100.000 x 100.000 = 1 Caâu Chi; 1 caâu chi x 100.000 = A Giu Ña; 1 A Giu ña x
100.000 = 1 Na Do tha, neân Na Do Tha laø con soá raát lôùn, neân Phaät daïy baát
khaû ngoân thuyeát, baát khaû thuyeát.
130- Traêm Caâu Chi ñeán Taêng Kyø : Nghóa laø : 100.000 caâu chi laøm moät A Giu
Ña; 100.000 moät Na Do tha;. 100.000 Na do tha moät Taàn baø la; 100.000 Taàn
baø la moät Caên Yeát La; 100.000 moät A Giaø La;100.000 A Giaø La moät Toái
Thaéng; 100.000 Toái thaéng moät Ma Baõ La; 100.000 Ma Baõ La moät A Baõ La;
100.000 A Baõ La moät Ña Baõ La; 100.000 Ña Baõ La moät Giôùi Phaàn; 100.000
Giôùi Phaàn moät Phoå Ma; 100.000 Phoå Ma moät Neã Ma; 100.000 Neã Ma moät A
Baõ Caâm; 100.000 A Baõ Caâm moät Di Giaø Baø; 100.000 Di Giaø Baø moät Tyø Laõ Giaø;
100.000 Tyø Laõ Giaø moät Tyø Giaø Baø; 100.000 Tyø Giaø Baø moät Taêng Yeát Laõ Ma;
100.000 Taêng Yeát Laõ Ma moät Tyø Taùt La; 100.000 Tyø Taùt La moät Tyø Chieâm
Baø; 100.000 Tyø Chieâm Baø moät Tyø Thaïnh Giaø; 100.000 Tyø Thaïnh Giaø moät Tyø
Toá Ñaø; 100.000 Tyø Toá Ñaø moät Tyø Baø Ha; 100.000 Tyø Baø Ha moät Tyø Baïc Ñeå;
100.000 Tyø Baïc Ñeå moät Tyø Khö Ñaûm; 100.000 Tyø Khö Ñaûm moät Xöùng Löôïng;
100.000 Xöùng Löôïng moät Nhöùt Trì; 100.000 Nhöùt Trì moät Dò Loä; 100.000 Dò
Loä moät Ñieân Ñaûo; 100.000 Ñieân Ñaûo moät Tam Maït Gia; 100.000 Tam Maït Gia
moät Tyø Ñoã La; 100.000 Tyø Ñoã La moät Heà Baõ La; 100.000 Heà Baõ La moät Töø
Teá; 100.000 Töø Teá moät Chaâu Quaûng; 100.000 Chaâu Quaûng moät Cao Xuaát;
100.000 Cao Xuaát moät Toái Dieäu; 100.000 Toái Dieäu moät Neâ La Baø; 100.000 Neâ
La Baø moät A Lyù Baø; 100.000 A Lyù Baø moät Nhöùt Ñoäng; 100.000 Nhöùt Ñoäng
moät Ha Lyù Boà; 100.000 Ha Lyù Boà moät Ha Lyù Tam; 100.000 Ha Lyù Tam moät
Heà Loã Giaø; 100.000 Heà Loã Giaø moät Ñaït Laõ Boä Ñaø; 100.000 Ñaït Laõ Boä Ñaø moät
A Loã Na, roài ñeán Ma Loã Giaø, Saùm Maïc Ñaø, Y Laõ Ñaø, Ma Loã Ma, Ñieàu Phuïc,
Ly Kieâu Maïn, Baát Ñoäng, Cöïc Löôïng, A Maï Ñaùt La, Boät Maï Ñaùt La, Giaø Maï
Ñaùt La, Na Maï Ñaùt La, Heà Maï Ñaùt La, Tyø Maï Ñaùt La, Baùt La Maï Ñaùt La, Thi
Baø Maï Ñaùt La, EÁ La, Tieát La, Ñeá La, Keä La, Tuùy Boä La, Neâ La, Keá La, Teá La,
Tyø La, Meá La, Ta Laõ Ñoà, Meá Loã Ñaø, Kheá Loã Ñaø, Ñoã La, Ma Ñoã La, Ta Maãu
La, A Giaõ Ña, Ca Ma La, Ma Giaø Baø, A Ñaùt La, Heâ Loã Gia, Tieát Loã Baø, Yeát
La Ba, Ha Baø Baø, Tyø Baõ La, Na Baõ La, Ma Laõ La, Ta Baõ La, Meá Laõ Loã, Giaû
Maï La, Ñaø Maï La, Baùt Laõ Maï Ñaø, Tyø Giaø Ma, OÂ Ba Baït Ña, Dieãn Thuyeát, Voâ
Taän, Xuaát Sanh, Voâ Ngaõ, A Baïn Ña, Thanh Lieân Hoa, Baùt Ñaàu Ma, 100.000
Baùt Ñaàu Ma laøm moät Taêng Kyø; 100.000 Taêng Kyø laøm moät A Taêng Kyø.
131- 100.000 A Taêng Kyø moät Voâ Löôïng; 100.000 Voâ Löôïng moät Voâ Bieân;
100.000 Voâ Bieân moät Voâ Ñaúng; 100.000 Voâ Ñaúng moät Baát Khaû Soå; 100.000 Baát
Khaû Soå moät Baát Khaû Xöng; 100.000 Baát Khaû Xöng moät Baát Khaû Tö; 100.000
Baát Khaû Tö moät Baát Khaû Löôïng; 100.000 Baát Khaû Löôïng moät Baát Khaû
Thuyeát; 100.000 Baát khaû thuyeát moät Baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát; 100.000
Baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát laøm moät Baát khaû thuyeát, baát khaû thuyeát
chuyeån.
225
132- Phaät vì Taâm Vöông môøi taát caû möôøi phöông Phaät hyû xaû töø bi ..., nghóa
laø : Phaåm A Taêng Kyø chæ cho soá löôïng quaù ö laø to lôùn, nhö phaàn chuù thích
ñaõ roõ, ñeå hieåu thaáu ñöôïc soá löôïng aáy phaûi duøng ñeán Taâm Vöông (maø trong
Kinh goïi laø Taâm Vöông Boà Taùt). Taâm Vöông naøy moãi chuùng sanh ñeàu coù,
tuùc tröïc suoát ngaøy ñeâm vaø quyeát ñònh ñeå ñi ñeán haønh ñoäng, ngoaøi Taâm
vöông coøn coù nhöõng taâm sôû, taâm sôû naøy theo söï vieäc maø hieän haønh aån hieän
lieân tuïc. Thí duï : ngoài ñoïc kinh (thaân) maét, tai, muõi, mieäng, yù (caùc caên naøy
ñeàu chuù yù theo Kinh). Taâm sôû laø ñoâi khi ngoài ñoù maø nghó vaån vô xen vaøo
nhöõng taïp nieäm (theo vieäc maø hieän haønh). Taâm vöông : laø ngoaøi nhöõng caùi
ngoài ñoïc Kinh, caùc caên ñeàu chuù yù theo Kinh, roài nghó vaån vô taïp nieäm, coøn
coù moät caùi taâm chuû, taâm naøy ñònh ñoaït söï vieäc neân, hö, toát, xaáu, coù, khoâng
... neân goïi laø Taâm Vöông, laø vua cuûa caùc taâm. Bieát taän duïng taâm naøy seõ laøm
Phaät vì baûn taâm laø Tyø Loâ Giaù Na thanh tònh; Ñaõ laø Phaät thì möôøi phöông
Phaät cuõng laø moät, taâm Phaät ñaõ hieän (Quang laâm ñaïi hoäi chöùng tri) thì A
Taêng Kyø Phaåm Kinh naøy seõ suoát thoâng.
133- Y theo Kinh vaên : Baáy giôø Taâm Vöông Ñaïi Boà Taùt ôû trong chuùng hoäi
baûo chö Boà Taùt raèng : ÔÛ Ta Baø theá giôùi coõi cuûa Thích Ca Maâu Ni Phaät ñaây
moät kieáp, nôi Cöïc Laïc theá giôùi, coõi cuûa A Di Ñaø Phaät laø moät ngaøy moät ñeâm.
134- Moät kieáp ôû Cöïc Laïc theá giôùi laø moät ngaøy moätñeâm nôi Ca Sa Traøng theá
giôùi cuûa Kim Cang Kieân Phaät.
135- Moät kieáp ôû Ca Sa Traøng theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Baát Thoái
chuyeån aâm thanh Luaân theá giôùi, coõi cuûa Thieän Thaéng Quang Minh Lieân
Hoa Khai Phu Phaät.
136- Moät kieáp ôû Baát thoái chuyeån AÂm thanh Luaân theá giôùi laø moät ngaøy moät
ñeâm nôi Ly Caáu theá giôùi, coõi cuûa Phaùp Traøng Phaät.
137- Moät kieáp ôû Ly Caáu theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Thieän Ñaêng theá
giôùi, coõi cuûa Sö Töû Phaät.
138- Moät kieáp ôû Thieän Ñaêng theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Dieäu Quang
Minh theá giôùi, coõi cuûa Quang Minh Taïng Phaät.
139- Moät kieáp ôû Dieäu Quang Minh Taïng theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi
Nan Sieâu Quaù theá giôùi, coõi cuûa Phaùp Quang Minh Lieân Hoa Khai Phu Phaät.
140- Moät kieáp ôû Nan Sieâu Quaù theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Trang
Nghieâm Hueä theá giôùi, coõi cuûa Nhöùt Thieát Thaàn thoâng Quang Minh Phaät.
141- Moät kieáp ôû Trang Nghieâm Hueä theá giôùi laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Caûnh
Quang Minh theá giôùi, cuûa coõi Nguyeät Trí Phaät.
142- Cöù tuaàn töï nhö vaäy, nhaãn ñeán quaù traêm vaïn A Taêng Kyø theá giôùi, moät
kieáp ôû theá giôùi roát sau laø moät ngaøy moät ñeâm nôi Thaéng Lieân Hoa theá giôùi,
coõi cuûa Hieàn Thaéng Phaät Phoå Hieàn Boà Taùt vaø chö Ñaïi Boà Taùt ñoàng haïnh
ñoâng ñaày trong theá giôùi Thaéng Lieân Hoa naày. Cuõng noùi theâm raèng : Phaåm
naøy Taâm Vöông Ñaïi Boà Taùt noùi cho chuùng Boà Taùt nghe; ñieàu naøy chuùng ta
phaûi thaáy Taâm vöông (vua cuûa caùc Taâm) raát quan troïng, ngoaøi laøm vua,
226
laøm chuû, taâm naøy coøn caát chöùa tieàm taøng : Soá löôïng : Phaåm A Taêng Kyø; Thoï
Löôïng : Phaåm Thoï Löôïng, chæ tuoåi thoï truï ñôøi chö Phaät - Phaåm tieáp ñeán laø
Truï Xöù : nghóa laø Xöù Löôïng. Taâm Vöông cuõng bieát luoân.
143- Phöông Ñoâng coù moät nôi teân laø Tieân Nhôn Sôn, töø xöa ñeán nay caùc
chuùng Boà Taùt thöôøng ôû trong ñoù,hieän nay coù Kim Cang Thaéng Boà Taùt cuøng
vôùi ba traêm vò Boà Taùt quyeán thuoäc, maø dieãn thuyeát phaùp.
144- Boà Taùt tinh taán truï ñôøi : noùi cho ñuû laø Tinh Taán Voâ uùy Haønh Boà Taùt vaø
Kim Cang Dieäm Sôn.
145- Vaên Thuø Boà Taùt truï ñôøi : noùi cho ñuû laø Ñaïi Trí Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt.
146- Thaønh Ma Ñoä : noùi cho ñuû laø : Ma Ñoä La.
147- Thaønh Bæ Ngaïn : noùi cho ñuû laø : Thanh Tònh Bæ Ngaïn.
148- Ma Lan nöôùc Voâ ngaïi Long, phuû : noùi cho ñuû laø: Nöôùc Ma Lan Ñaø coù xöù
teân laø Voâ Ngaïi Long Vöông Kieán Laäp.
149- Cam Boà nöôùc, noùi cho ñuû laø : Cam Boà Giaø nöôùc.
150- Nöôùc Chaán Ñaùn, La Dieân Quaät Phuû : noùi cho ñuû laø : Na La Dieân Quaät.
151- Thaønh Taêng Tröôûng, Toân Giaû Quaät Phuû : noùi ñuû laø : Thaønh Taêng
Tröôûng Hoan Hyû.
152- Nöôùc Am Phuø, Taïng Quang Minh Phuû : noùi cho ñuû : nöôùc Am Phuø Leâ
Ma, coù moät truï xöù teân laø : Kieán ÖÙc Taïng Quang Minh.
153- Nöôùc Caøn Ñaø, Chieâm Baø La Phuû : noùi cho ñuû laø: nöôùc Caøn Ñaø La coù
moät truï xöù teân laø Chieâm Baø La Quaät. Ngöôøi vieát xin baøn theâm : Phaåm Kinh
naøy do Taâm Vöông Ñaïi Boà Taùt daïy baûo chö Boà Taùt maø coù - nhö ñaõ chuù
thích ôû phaåm tröôùc, Taâm Vöông laø vua cuûa caùc taâm, coù quyeàn quyeát ñònh
vaø haønh ñoäng vaø trí nhôù tieàm taøng saâu thaúm, neân Taâm Vöông Boà Taùt bieát
ñöôïc choã nôi truù xöù cuûa chö vò Boà Taùt, nhaát laø 8 phöông : Ñoâng, Taây, Nam,
Baéc, Ñoâng Nam, Taây Nan, Ñoâng Baéc, Taây Baéc vaø 2 phöông khaùc nöõa laø :
trong bieån vaø trong ñaïi haûi, ngoaøi ra coøn coù 12 thaønh lôùn, vaø nöôùc lôùn maø
chö vò Boà Taùt truù nguï tu haønh ngaøi cuõng noùi luoân - Ñieàu naøy ngöôøi tu haønh
thaàm caûm nieäm coâng ñöùc cuûa Taâm Vöông Boà Taùt maø bieát ñöôïc.
155- Baáy giôø trong ñaïi hoäi, coù chö Boà Taùt nghó möôøi ñieàu baát tö nghì cuûa
Phaät : 1- Quoác ñoä cuûa chö Phaät, theá naøo laø baát tö nghì ? 2- Boån nguyeän cuûa
chö Phaät ...? 3- Chuûng taùnh ...? 4- Chö Phaät xuaát hieän ...? 5- Thaân cuûa chö
Phaät ...? 6- AÂm thanh cuûa chö Phaät ...? 7- Trí hueä ...? 8- Töï taïi ...? 9- Voâ
ngaïi...? 10- Giaûi thoaùt cuûa chö Phaät, theá naøo laø baát tö nghì?
156- Baáy giôø Ñöùc Theá Toân bieát taâm nieäm cuûa chö Boà Taùt, beøn duøng Thaàn
löïc gia trì, trí hueä nhieáp thoï, quang minh chieáu saùng, oai theá traøn ñaày, laøm
cho Thanh Lieân Hoa Taïng Boà Taùt an truï nôi voâ uùy cuûa Phaät, nhaäp Phaät
phaùp giôùi, ñöôïc oai ñöùc thaàn thoâng töï taïi cuûa Phaät v.v... an truï trong baát
khaû thuyeát phöông tieän Phaät phaùp - Luùc ñoù Thanh Lieân Hoa Taïng Boà Taùt
227
beøn hay thoâng ñaït Phaùp giôùi voâ ngaïi, hay an truï thaâm haïnh ly chöôùng, hay
thaønh maõn Phoå Hieàn ñaïi nguyeän v.v... thöøa Thaàn löïc cuûa Phaät baûo Lieân
Hoa Taïng Boà Taùt raèng :
157- Naøy chö Phaät töû ! Chö Phaät Theá toân coù Voâ löôïng truï : Thöôøng Truï; Ñaïi
bi truï; Nhieàu loaïi thaân laøm nhöõng Phaät söï truï; Taâm bình ñaúng chuyeån tònh
Phaùp luaân truï; Töù bieän taøi thuyeát Voâ löôïng Phaùp truï; Baát tö nghì taát caû
Phaät phaùp truï; Tieáng thanh tònh khaép voâ löôïng coõi truï; Baát khaû thuyeát
phaùp giôùi thaäm thaâm truï; Hieän taát caû thaàn thoâng toái thaéng truï; Coøn Phaùp
giôùi Voâ bieân laø Chö Phaät Theá Toân cuõng coù 10 phaùp khaép cuøng voâ löôïng : 1-
Taát caû chö Phaät coù voâ bieân teá thaân saéc töôùng thanh tònh, vaøo khaép coõi maø
khoâng nhieãm; 2- Chö Phaät coù voâ bieân teá nhaõn voâ ngaïi, ñeàu hay thaáy roõ taát
caû phaùp; 3- Chö Phaät coù voâ bieân teá nhó voâ ngaïi, ñeàu hay thaáy roõ taát caû aâm
thanh; 4- Chö Phaät coù voâ bieân teá tó, hay ñeán bæ ngaïn töï taïi taát caû Phaät; 5-
Chö Phaät coù Quaûng tröôøng thieät, phaùt ra aâm thanh vi dieäu cuøng khaép
phaùp giôùi; 6- Chö Phaät coù voâ bieân teá thaân, öùng theo taâm cuûa chuùng sanh,
cho hoï ñeàu thaáy ñöôïc; 7- Chö Phaät coù voâ bieân teá yù, truï nôi voâ ngaïi bình
ñaúng phaùp thaân; 8- Chö Phaät coù voâ bieân teá giaûi thoaùt voâ ngaïi thò hieän söùc
ñaïi thaàn thoâng voâ taän; 9- Chö Phaät coù bieân teá theá giôùi thanh tònh, theo sôû
thích cuûa chuùng sanh hieän nhöõng Phaät ñoä, ñaày ñuû voâ löôïng nhöõng thöù
trang nghieâm, maø ôû trong ñoù chaúng sanh nhieãm tröôùc; 10- Chö Phaät coù voâ
bieân teá Boà Taùt haïnh nguyeän, ñöôïc trí vieân maõn du hí töï taïi, ñeàu hay thoâng
ñaït taát caû Phaät phaùp.
158- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù nieäm nieäm xuaát sanh trí : 1- Laø trong moät
nieäm, taát caû chö Phaät ñeàu hay thò hieän voâ löôïng theá giôùi, töø coõi trôøi giaùng
xuoáng; 2- Laø trong moät nieäm ... Boà Taùt thoï sanh; 3- ... xuaát gia hoïc ñaïo; 4- ...
döôùi coäi boà ñeà thaønh Ñaúng chaùnh giaùc; 5- ... chuyeån dieäu Phaùp luaân; 6- ...
giaùo hoùa chuùng sanh, cuùng döôøng chö Phaät; 7- ... baát khaû thuyeát nhieàu loaïi
thaân Phaät; 8- ... nhieàu thöù trang nghieâm voâ soá trang nghieâm, taát caû trí
taïng töï taïi cuûa Nhö Lai; 9- ... voâ löôïng voâ soá chuùng sanh thanh tònh; 10-
...Tam theá chö Phaät, coù nhieàu loaïi caên taùnh, nhieàu caùch tinh taán, nhieàu thöù
haïnh giaûi, ôû trong tam theá thaønh Ñaúng Chaùnh giaùc.
159- Chö Phaät Theá toân coù möôøi ñieàu chaúng loãi thôøi: 1- Chö Phaät thaønh Ñaúng
chaùnh giaùc chaúng loãi thôøi; 2- Chö Phaät thaønh thuïc keû coù duyeân chaúng loãi
thôøi; 3- Chö Phaät thoï kyù cho chö Boà Taùt chaúng loãi thôøi; 4- Chö Phaät theo
taâm cuûa chuùng sanh maø thò hieän thaàn löïc chaúng loãi thôøi; 5- Chö Phaät theo
choã hieåu cuûa chuùng sanh maø thò hieän thaân Phaät chaúng loãi thôøi; 6- Chö Phaät
truï nôi ñaïi xaû chaúng loãi thôøi; 7- Chö Phaät vaøo caùc tuï laïc chaúng loãi thôøi; 8-
Chö Phaät nhieáp thoï caùc chuùng sanh tònh tín chaúng loãi thôøi; 9- Chö Phaät
ñieàu phuïc nhöõng chuùng sanh aùc chaúng loãi thôøi; 10- Taát caû chö Phaät hieän
baát tö nghì Phaät thaàn thoâng chaúng loãi thôøi.
160- Chö Phaät Theá toân coù 10 thöù caûnh giôùi Voâ tæ baát tö nghì : 1- Chö Phaät
ngoài kieát giaø cuøng khaép möôøi phöông voâ löôïng theá giôùi; 2- Chö Phaät noùi
228
moät cuù nghóa ñeàu hay khai thò taát caû Phaät Phaùp; 3- Chö Phaät phoùng moät
quang minh ñeàu chieáu khaép taát caû theá giôùi; 4- Chö Phaät ôû nôi moät thaân
ñeàu hay thò hieän taát caû thaân; 5- Chö Phaät ôû trong moät xöù ñeàu hay thò hieän
taát caû theá giôùi; 6- Chö Phaät ôû trong moät trí ñeàu hay quyeát roõ taát caû caùc
phaùp khoâng bò ngaên ngaïi; 7- Chö Phaät trong moät nieäm ñeàu hay qua khaép
möôøi phöông theá giôùi; 8- Chö Phaät ôû trong moät nieäm ñeàu hieän Nhö Lai voâ
löôïng oai ñöùc; 9- Chö Phaät ôû trong moät nieäm duyeân khaép tam theá : Phaät vaø
chuùng sanh, taâm khoâng taïp loaïn; 10- Chö Phaät ôû trong moät nieäm cuøng vôùi
tam theá taát caû Phaät ñoàng moät theå khoâng hai.
161- Chö Phaät Theá Toân hay xuaát sanh 10 thöù Trí : 1- Hoài höôùng nguyeän trí;
2- Thanh tònh thaân trí; 3- Naêng giaùc ngoä trí; 4- Ñieàu chuùng sanh trí; 5- Lieãu
chö töôùng trí; 6- Lieãu thaønh hoaïi trí; 7- Tri nghieäp quaû trí; 8- Lieãu ngoân
thuyeát trí; 9- Tri nhieãm tònh trí; 10- Lieãu sanh dieät trí.
162- Chö Phaät Theá toân coù 10 thöù “Phoå Nhaäp Phaùp”: 1- Chö Phaät vaøo khaép
tam theá; 2- Chö Phaät ñaày ñuû Ñaø La Ni; 3- ... ñaày ñuû boán thöù bieän taøi; 4- ...
ñaày ñuû bình ñaúng ñaïi bi; 5- ... thaäm thaâm thieàn ñònh; 6- ... thieän caên lôïi tha;
7- ... ñaày ñuû taâm voâ ngaïi; 8- ... ñaày ñuû thaàn löïc voâ ngaïi; 9- ... ñaày ñuû trí hueä
voâ ngaïi; 10- Haùn Boä thieáu Phaùp Phoå Nhaäp thöù 10 theo lôøi Hoøa thöôïng
Thích Trí Tònh.
163- Chö Phaät töû ! Chö Phaät Theá toân coù 10 phaùp quaûng ñaïi khoù tin thoï : 1-
Chö Phaät hay tröø dieät taát caû caùc loaïi ma; 2- ... haøng phuïc taát caû ngoaïi ñaïo;
3- ... ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh; 4- ... qua ñeán taát caû theá giôùi; 5- ... trí
chöùng phaùp giôùi thaäm thaâm; 6- ... dung thaân voâ nhò hieän nhöõng thaân traøn
ñaày theá giôùi; 7- ... duøng aâm thanh thanh tònh; 8- ... ôû trong moät loã loâng xuaát
hieän chö Phaät soá ñoàng vôùi soá taát caû theá giôùi vi traàn; 9- ... ñeàu hay ôû trong
moät vi traàn thò hieän caùc coõi ñoàng vôùi soá taát caû theá giôùi vi traàn, ñaày ñuû
trang nghieâm thöôïng dieäu; 10- ... ñeàu lieãu ñaït phaùp giôùi thanh tònh, duøng
trí quang minh phaù si aùm cuûa theá gian.
164- Chö Phaät Theá toân coù möôøi coâng ñöùc lôùn rôøi loãi thanh tònh : 1- Chö
Phaät ñuû oai ñöùc lôùn rôøi loãi thanh tònh; 2- Chö Phaät ñeàu sanh nôi nhaø Tam
theá Nhö Lai, chuûng toäc ñieàu thieän; 3- Chö Phaät toät vò lai teá taâm voâ sôû truï;
4- Chö Phaät nôi phaùp tam theá ñeàu voâ sôû tröôùc; 5- Chö Phaät bieát nhöõng loaïi
taùnh, ñeàu laø moät taùnh, khoâng töø ñaâu ñeán; 6- Chö Phaät tieàn teá haäu teá phöôùc
ñöùc voâ taän ñoàng vôùi phaùp giôùi; 7- Chö Phaät voâ bieân thaân töôùng khaép möôøi
phöông coõi, tuøy thôøi ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh; 8- Chö Phaät ñöôïc boán
ñöùc Voâ uùy, lìa nhöõng khuûng boá, ôû trong chuùng hoäi ñaïi Sö töû hoáng, phaân
bieät raønh reõ taát caû caùc phaùp; 9- Chö Phaät trong baát khaû thuyeát baát khaû
thuyeát kieáp nhaäp Nieát baøn, chuùng sanh nghe danh hieäu ñöôïc phöôùc voâ
löôïng nhö Phaät hieän taïi coâng ñöùc khoâng khaùc; 10- Chö Phaät ôû xa trong baát
khaû thuyeát baát khaû thuyeát theá giôùi, neáu coù chuùng sanh nhöùt taâm chaùnh
nieäm thôøi ñeàu ñöôïc thaáy ...
229
165- Chö Phaät Theá toân coù möôøi ñieàu roát raùo thanh tònh : 1- Chö Phaät ñaïi
nguyeän thuôû xöa roát raùo thanh tònh; 2- Chö Phaät gìn giöõ phaïm haïnh; 3-
Chö Phaät rôøi nhöõng meâ laàm theá gian; 4- Chö Phaät trang nghieâm coõi nöôùc;
5- Chö Phaät coù nhöõng quyeán thuoäc ...; 6- Chö Phaät choã coù chuûng toäc ...; 7-
Chö Phaät saéc thaân töôùng haûo ...; 8- Chö Phaät phaùp thaân voâ nhieãm ...; 9- Chö
Phaät Nhöùt thieát chuûng trí khoâng coù chöôùng ngaïi; 10- Chö Phaät giaûi thoaùt
töï taïi choã laøm ñaõ xong ñeán bæ ngaïn roát raùo thanh tònh...
166- Chö Phaät Theá toân nôi taát caû theá giôùi, taát caû theá gian, coù möôøi thöù Phaät
söï : 1- Neáu coù chuùng sanh chuyeân taâm nghó nhôù thôøi Phaät hieän ra tröôùc hoï;
2- ... taâm chaúng ñieàu phuïc thôøi Phaät vì hoï maø thuyeát phaùp; 3- ... hay sanh
tònh tín thôøi Phaät laøm cho hoï ñöôïc voâ löôïng thieän caên; 4- ... nhaäp phaùp vò
thôøi ñeàu hieän chöùng khoâng phaùp naøo chaúng bieát; 5- Giaùo hoùa chuùng sanh
khoâng heà nhaøm moûi; 6- Du haønh caùc coõi Phaät, qua laïi voâ ngaïi; 7- Ñaïi bi
chaúng boû taát caû chuùng sanh; 8- Hieän thaân bieán hoùa haèng khoâng ñoaïn tuyeät;
9- Thaàn thoâng töï taïi chöa töøng thoâi nghæ; 10- An truï phaùp giôùi hay khaép
quaùn saùt...
167- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phaùp “Trí haûi voâ taän” : 1- Taát caû chö Phaät voâ
bieân phaùp thaân, phaùp trí haûi voâ taän; 2- ... voâ löôïng Phaät söï ...; 3- ... caûnh
giôùi Phaät nhaõn ...; 4- ... voâ löôïng voâ soá nan tö thieän caên ...; 5- ... möa khaép
taát caû cam loà dieäu phaùp ...; 6- ... taùn thaùn Phaät coâng ñöùc ...; 7- ... ngaøy tröôùc
ñaõ tu nhöõng nguyeän haïnh ...; 8- ... taän vò lai teá haèng laøm Phaät söï...; 9- ... bieát
roõ taâm haønh cuûa taát caû chuùng sanh...; 10- ... phöôùc trí trang nghieâm khoâng
ai hôn ...
168- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù Thöôøng Phaùp : 1- Taát caû chö Phaät thöôøng
thaät haønh taát caû nhöõng Ba La Maät; 2- ... nôi taát caû caùc phaùp, thöôøng rôøi haún
meâ laàm; 3- ... thöôøng ñuû ñöùc Ñaïi bi; 4- ... thöôøng coù ñuû Thaäp löïc; 5- ...
thöôøng chuyeån phaùp luaân; 6- ... thöôøng vì chuùng sanh maø thò hieän thaønh
chaùnh giaùc; 7- ... thöôøng thích ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh; 8- ... taâm
thöôøng chaùnh nieäm phaùp baát nhò; 9- ... giaùo hoùa chuùng sanh xong roài,
thöôøng thò hieän nhaäp Voâ dö nieát baøn; 10- ... taát caû chö Phaät caûnh giôùi
thöôøng khoâng bieân teá ...
169- Chö Phaät Theá Toân coù 10 moân dieãn thuyeát voâ löôïng : 1- Taát caû chö Phaät
Theá Toân dieãn thuyeát voâ löôïng chuùng sanh giaûi thoaùt moân; 2- ... dieãn thuyeát
voâ löôïng chuùng sanh haïnh moân; 3- ... nghieäp quaû moân; 4- ... hoùa chuùng sanh
moân; 5- ... tònh chuùng sanh moân; 6- ... Boà Taùt haïnh moân; 7- ... Boà Taùt nguyeän
moân; 8- ... taát caû theá giôùi thaønh kieáp hoaïi kieáp moân; 9- ... Boà Taùt thaâm taâm
tònh Phaät saùt moân; 10- ... taát caû theá giôùi tam theá chö Phaät nôi nhöõng kieáp
ñoù thöù ñeä xuaát hieän moân; 11- Taát caû chö Phaät dieãn thuyeát voâ löôïng nhöùt
thieát chö Phaät trí moân... theo Haùn Boä thöøa moân thöù 11 naày, dòch giaû HT.
Trí Tònh.
170- Chö Phaät Theá Toân coù 10 ñieàu vì chuùng sanh laøm Phaät söï : 1- Taát caû chö
Phaät thò hieän saéc thaân vì chuùng sanh laøm Phaät söï; 2- ... phaùt dieäu aâm thanh
230
vì chuùng sanh maø laøm Phaät söï; 3- ... coù choã thoï vì chuùng sanh laøm Phaät söï;
4- ... khoâng choã thoï vì chuùng sanh ...; 5- ... duøng Ñòa, Thuûy, Hoûa, Phong vì
chuùng sanh ...; 6- ... thaàn löïc töï taïi thò hieän taát caû caûnh giôùi sôû duyeân vì
chuùng sanh ...; 7- ... nhieàu thöù danh hieäu vì chuùng sanh ...; 8- ... duøng caûnh
giôùi coõi Phaät vì chuùng sanh ...; 9- ... nghieâm tònh coõi Phaät vì chuùng sanh ...;
10- ... taát caû chö Phaät vaéng laëng khoâng lôøi vì chuùng sanh laøm Phaät söï ...
171- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phaùp toái thaéng : 1- Taát caû chö Phaät ñaïi
nguyeän kieân coá chaúng gì ngaên trôû phaù hoaïi ñöôïc, noùi ra taát thaät haïnh, lôøi
noùi khoâng coù hai; 2- ... vì muoán vieân maõn taát caû coâng ñöùc neân toät kieáp vò lai
tu haïnh Boà Taùt chaúng moûi löôøi; 3- ... vì muoán ñieàu phuïc chuùng sanh neân
qua ñeán baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát theá giôùi ñeå vì chuùng sanh khoâng
luùc naøo ñoaïn tuyeät; 4- ... ñoái vôùi hai haïng chuùng sanh : kính tin vaø huûy
baùng, taâm ñaïi bi xem ñoàng bình ñaúng khoâng khaùc; 5- ... töø luùc sô phaùt taâm
nhaãn ñeán thaønh Phaät troïn khoâng thoái thaát taâm Boà Ñeà; 6- ... chöùa nhoùm voâ
löôïng nhöõng coâng ñöùc laønh ñeàu ñem hoài höôùng taùnh nhöùt thieát trí, vôùi caùc
theá gian troïn khoâng nhieãm tröôùc; 7- ... tu hoïc ba nghieäp theo haïnh Phaät ñeå
hoài höôùng taùnh nhöùt thieát trí; 8- ... phoùng ñaïi quang minh bình ñaúng laøm
cho chö Boà Taùt taâm ñöôïc thanh tònh vieân maõn; 9- ... rôøi boû söï vui theá gian,
nguyeän khaép theá gian lìa khoå ñöôïc vui; 10- ... chö Phaät thöông caùc chuùng
sanh chòu nhöõng söï khoå, gìn giöõ Phaät chuûng, ñi nôi caûnh giôùi Phaät, xuaát ly
sanh töû, ñeán böïc Thaäp löïc ...
172- Chö Phaät Theá Toân coù 10 ñieàu Voâ chöôùng ngaïi truï : 1- Chö Phaät ñeàu hay
qua ñeán taát caû theá giôùi voâ chöôùng ngaïi truï; 2- ... ñeàu hay truï taát caû theá giôùi;
3- ... ñeàu hay ôû nôi taát caû theá giôùi ñi, ñöùng, naèm, ngoài; 4- ... dieãn thuyeát
chaùnh phaùp; 5- ... truï ôû cung trôøi Ñaâu Suaát ...; 6- ... nhaäp phaùp giôùi taát caû
tam theá; 7- ... hay ngoài phaùp giôùi taát caû ñaïo traøng ...; 8- ... hay nieäm nieäm
quaùn taâm haønh cuûa taát caû chuùng sanh, duøng ba moân töï taïi giaùo hoùa ñieàu
phuïc ...; 9- ... hay duøng moät thaân truï ôû voâ löôïng baát tö nghì choã chö Phaät
vaø taát caû choã ñeå lôïi ích chuùng sanh ...; 10- ... taát caû chö Phaät ñeàu hay khai
thò chaùnh phaùp cuûa voâ löôïng chö Phaät noùi, voâ chöôùng ngaïi truï.
173- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù toái thaéng voâ thöôïng trang nghieâm : 1- Chö
Phaät ñeàu ñaày ñuû nhöõng ñaïi nhôn töôùng vaø tuøy hình haûo, ñaây laø thaân trang
nghieâm toái thaéng; 2- Chö Phaät ñaày ñuû saùu möôi thöù aâm thanh, moãi aâm
thanh coù 500 phaàn, moãi phaàn coù voâ löôïng traêm ngaøn aâm thanh thanh tònh
duøng ñeå nghieâm haûo, ôû trong phaùp giôùi khoâng haõi sôï, ñaïi Sö töû hoáng dieãn
noùi phaùp nghóa thaäm thaâm cuûa Nhö Lai - Ñaây laø ngöõ trang nghieâm toái
thaéng; 3- Chö Phaät ñeàu ñuû thaäp löïc caùc ñaïi tam muoäi, möôøi taùm phaùp baát
coäng trang nghieâm yù nghieäp - Ñaây laø yù nghieäp; 4- Chö Phaät ñeàu hay phoùng
voâ soá quang minh, moãi moãi quang minh coù baát khaû thuyeát, löôùi quang
minh laøm quyeán thuoäc chieáu khaép taát caû Phaät ñoä dieät tröø ñen toái theá gian,
laøm cho chuùng sanh ñeán böïc baát thoái chuyeån- Ñaây laø quang minh trang
nghieâm; 5- Chö Phaät luùc hieän mæm cöôøi, ñeàu ôû nôi mieäng phoùng ra traêm
231
ngaøn öùc na do tha a taêng kyø quang minh, moãi quang minh ñeàu coù voâ löôïng
baát tö nghì caùc thöù maøu chieáu khaép möôøi phöông taát caû theá giôùi - Ñaây laø
lìa si hoaëc theá gian hieän vi tieáu trang nghieâm toái thaéng; 6- Chö Phaät ñeàu
coù phaùp thaân thanh tònh voâ ngaïi - Ñaây laø Phaùp thaân trang nghieâm; 7- Chö
Phaät ñeàu coù voâ löôïng thöôøng quang minh vi dieäu - Ñaây laø thöôøng dieäu
quang minh trang nghieâm; 8- Chö Phaät ñeàu coù voâ bieân dieäu saéc, khaû aùi
dieäu saéc, thanh tònh dieäu saéc, tuøy taâm hieän dieäu saéc, dieäu saéc che choùi ba
coõi dieäu saéc ñeán bæ ngaïn voâ thöôïng- Ñaây laø Dieäu saéc trang nghieâm; 9- Chö
Phaät ñeàu sanh trong tam theá Phaät chuûng, chöùa nhöõng baùu laønh roát raùo
thanh tònh khoâng coù laàm loãi, chuûng toäc thanh tònh khoâng ai khinh cheâ
ñöôïc - Ñaây laø chuûng toäc trang nghieâm; 10- Chö Phaät duøng ñaïi töø löïc trang
nghieâm thaân mình, roát raùo thanh tònh khoâng coù nhöõng khaùt aùi, phöôùc ñieàn
ñeä nhaát - Ñaây laø Ñaïi töø ñaïi bi coâng ñöùc trang nghieâm toái thaéng voâ thöôïng.
174- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phaùp töï taïi : 1- Chö Phaät taát caû phaùp ñeàu
ñöôïc töï taïi, thaáy roõ cuù thaân vò thaân bieän taøi voâ ngaïi; 2- Chö Phaät giaùo hoùa
chuùng sanh chöa töøng loãi thôøi, ñieàu phuïc khoâng ñoaïn tuyeät; 3- Chö Phaät
hay laøm cho taän hö khoâng giôùi voâ löôïng voâ soá caùc thöù trang nghieâm, chaán
ñoäng saùu caùch; 4- Chö Phaät duøng söùc thaàn thoâng nghieâm tònh caû theá giôùi
trong khoaûng moät nieäm, söï nghieâm tònh taát caû coõi Phaät ñeàu laøm bình ñaúng
vaøo trong moät coõi; 5- Chö Phaät thaáy moät chuùng sanh ñaùng ñöôïc giaùo hoùa,
vì hoï maø truï thoï maïng traûi qua baát khaû thuyeát kieáp, vì moät chuùng sanh
hay taát caû chuùng sanh cuõng nhö vaäy; 6- Chö Phaät hay qua khaép theá giôùi,
nôi sôû haønh cuûa chö Nhö Lai, maø chaúng taïm boû taát caû phaùp giôùi, moãi moãi
phöông coù voâ löôïng theá giôùi haûi, theá giôùi haûi coù voâ löôïng theá giôùi chuûng,
Phaät duøng thaàn löïc khoaûng moät nieäm ñeàu qua ñeán, chuyeån phaùp luaân
thanh tònh voâ ngaïi; 7- Chö Phaät vì muoán ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh
trong moãi nieäm thaønh voâ thöôïng chaùnh giaùc maø nôi taát caû Phaät phaùp
chaúng phaûi ñaõ giaùc, hieän giaùc, cuõng chaúng phaûi seõ giaùc; 8- Chö Phaät hay
duøng nhaõn xöù laøm nhó xöù Phaät söï .. tyû, thieät, thaân, yù cuõng vaäy, hay duøng yù
xöù trong taát caû theá giôùi truï theá xuaát theá caùc thöù caûnh giôùi, trong moãi moãi
caûnh giôùi hay laøm voâ löôïng Phaät söï quaûng ñaïi; 9- Chö Phaät loã loâng nôi
thaân, moãi loã loâng dung chöùa taát caû chuùng sanh maø khoâng chaät heïp, ôû trong
loã loâng thaân Phaät vaãn khoâng chöôùng ngaïi; 10- Chö Phaät trong khoaûng moät
nieäm hieän taát caû theá giôùi vi traàn soá Phaät, moät nieäm hieän taát caû, moät nieäm
truï voâ löôïng, maø chöa töøng duøng chuùt söùc phöông tieän ...
175- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù voâ löôïng baát tö nghì Phaät phaùp vieân maõn:
1- Chö Phaät moãi töôùng thanh tònh ñeàu ñuû traêm phöôùc; 2- ... thaûy ñeàu thaønh
töïu taát caû Phaät phaùp; 3- ... thaûy ñeàu thaønh töïu chaùnh phaùp bình ñaúng; 4- ...
thaûy ñeàu thaønh töïu taát caû thieän caên; 5- ... coâng ñöùc; 6- ... hay giaùo hoùa
chuùng sanh; 7- ... hay vì chuùng sanh maø laøm chuû; 8- ... ñeàu thaønh töïu coõi
Phaät thanh tònh; 9- ... taát caû chö Phaät ñeàu thaønh töïu nhöùt thieát chuûng trí;
232
10- ... taát caû chö Phaät ñeàu thaønh töïu saéc thaân töôùng haûo, ngöôøi thaáy thaân
Phaät thôøi ñöôïc lôïi ích, coâng chaúng luoáng uoång.
176- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phöông tieän thieän xaûo: 1- Phaùp ñeàu rôøi lyù luaän
maø hay khai thò thieän caên; 2- Chö Phaät bieát taát caû phaùp ñeàu khoâng choã
thaáy; 3- Chö Phaät lìa haún caùc töôùng, taâm khoâng sôû truï, maø bieát roõ taát caû
chaúng loaïn, laàm; 4- Chö Phaät truï nôi phaùp giôùi, chaúng truï quaù khöù, vò lai
vaø hieän taïi, vì trong taùnh nhö nhö khoâng coù töôùng tam theá; 5- Chö Phaät
thaân, ngöõ, yù nghieäp khoâng choã taïo taùc, khoâng lai khöù truï rôøi nhöõng soá
phaùp; 6- Chö Phaät bieát taát caû phaùp chaúng thaáy ñöôïc, chaúng phaûi moät,
chaúng phaûi khaùc, chaúng phaûi löôïng, chaúng phaûi voâ löôïng ...; 7- Chö Phaät ôû
trong moät thôøi gian bieát taát caû thôøi gian, ñuû thieän caên thanh tònh, nhaäp
chaùnh vò maø khoâng sôû tröôùc; 8- Chö Phaät haèng truï phaùp giôùi thaønh töïu voâ
löôïng Phaät voâ uùy vaø baát khaû soå bieän taøi v.v...; 9- Chö Phaät truï tònh phaùp
giôùi bieát taát caû phaùp voán khoâng danh töï, khoâng teân chuùng sanh, khoâng teân
phi chuùng sanh v.v...; 10- Chö Phaät bieát taát caû phaùp boån taùnh tòch tònh, vì
khoâng sanh neân chaúng phaûi saéc v.v...
177- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù 47. Chö Phaät Theá Toân coù 10 Phaät söï
quaûng ñaïi voâ löôïng voâ bieân baát tö nghì, taát caû theá gian chö Thieân vaø ngöôøi
khoâng theå bieát ñöôïc, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc cuõng chaúng bieát ñöôïc, chæ tröø
Thaàn löïc Nhö Lai : 1- Chö Phaät nôi taän hö khoâng khaép phaùp giôùi taát caû theá
giôùi cung trôøi Ñaâu Suaát ñeàu hieän thoï sanh tu haïnh Boà Taùt laøm Phaät söï lôùn,
coù luùc vì hoï noùi ba thöøa sai khaùc, hoaëc noùi vieân maõn nhöùt thöøa; 2- Chö
Phaät töø trôøi Ñaâu Suaát giaùng thaàn thai meï, duøng Tam muoäi roát raùo quaùn
phaùp thoï sanh : nhö huyeãn, nhö hoùa, boùng, hö khoâng v.v... Baáy giôø ñöùc
Nhö Lai ôû trong maãu thai, vì muoán lôïi ích taát caû theá gian neân hieän nhieàu
caùch laøm Phaät söï nhö : Sô sinh, ñoàng töû, taïi cung, xuaát gia, thaønh chaùnh
giaùc, chuyeån phaùp luaân, nhaäp nieát baøn, ñeàu duøng caùc thöù phöông tieän ôû
nôi taát caû phöông, taát caû löôùi, taát caû voøng, taát caû thöù, taát caû theá giôùi maø
laøm Phaät söï; 3- Chö Phaät ñeàu thanh tònh caùc thieän nghieäp, caùc sanh trí
saùng saïch, duøng sanh phaùp daïy doã quaàn meâ; 4- Chö Phaät thò hieän ôû nhöõng
cung ñieän trang nghieâm quaùn saùt nhaøm lìa boû maø xuaát gia, muoán cho
chuùng sanh bieát roõ theá phaùp ñeàu laø voïng töôûng voâ thöôøng hö hoaïi raát
nhaøm lìa chaúng nhieãm tröôùc, döùt haún phieàn naõo tham aùi, tu haïnh thanh
tònh lôïi ích chuùng sanh, maõi maõi laøm traøng cao trí hueä cho chuùng sanh; 5-
Chö Phaät ñuû Nhöùt thieát trí, nôi voâ löôïng phaùp ñeàu ñaõ thaáy bieát, döôùi coäi
boà ñeà thaønh chaùnh giaùc, haøng phuïc ma quaân, taát caû taâm sôû thích cuûa
chuùng sanh ñeàu kheùo bieát roõ maø laøm Phaät söï; 6- Chö Phaät chuyeån baát thoái
phaùp luaân laøm chö Boà Taùt baát thoái chuyeån, chuyeån voâ löôïng phaùp luaân cho
theá gian bieát roõ v.v..., tuøy theo taâm haønh sai bieät cuûa caùc chuùng sanh maø
laøm Phaät söï chaúng theå nghó baøn; 7- Chö Phaät vaøo nôi taát caû vöông ñoâ
thaønh aáp, vì chuùng sanh maø laøm Phaät söï; 8- Chö Phaät hoaëc truï A Lan Nhaõ
maø laøm Phaät söï, choã tòch tònh laøm Phaät söï, hoaëc truï moät ngaøy, thaùng, naêm
233
hay baát khaû thuyeát kieáp vì chuùng sanh maø laøm Phaät söï; 9- Chö Phaät laø
taïng sanh ra thieän caên thanh tònh, laøm chuùng sanh ôû trong Phaät phaùp
sanh tín giaûi thanh tònh, caùc caên ñieàu phuïc lìa haún theá gian, laøm cho
nhöõng chuùng sanh löôøi bieáng buoâng lung ñeàu an truï nôi caám giôùi thanh
tònh cuûa Nhö Lai maø laøm Phaät söï; 10- Chö Phaät luùc nhaäp nieát baøn, voâ
löôïng chuùng sanh raát lo khoå keâu gaøo khoùc than, duøng vieäc nhö vaäy laøm
chuùng sanh meán moä quyeán luyeán buoàn khoùc maø laøm Phaät söï - Chæ tröø khi
oai thaàn Nhö Lai gia hoä môùi bieát ñöôïc Phaät söï Phaät quaûng ñaïi.
178- Chö Phaät Theá Toân coù 10 ñieàu voâ nhò thaät haønh phaùp töï taïi : 1- Chö
Phaät hay kheùo noùi lôøi thoï kyù quyeát ñònh khoâng hai; 2- Chö Phaät ñeàu hay
tuøy thuaän taâm nieäm cuûa chuùng sanh laøm cho yù hoï thoûa maõn; 3- Chö Phaät
hay hieän giaùc taát caû phaùp, dieãn thuyeát yù nghóa khoâng hai; 4- Chö Phaät hay
ñaày ñuû tam theá Phaät trí hueä quyeát ñònh khoâng hai; 5- Chö Phaät ñeàu bieát
tam theá taát caû saùt na laø moät saùt na quyeát ñònh khoâng hai; 6- Chö Phaät bieát
tam theá taát caû coõi Phaät vaøo moät coõi Phaät quyeát ñònh khoâng hai; 7- Chö
Phaät bieát tam theá taát caû lôøi Phaät laø moät lôøi Phaät quyeát ñònh khoâng hai; 8-
Chö Phaät bieát tam theá taát caû chö Phaät cuøng taát caû chuùng sanh ñöôïc giaùo
hoùa theå taùnh bình ñaúng, quyeát ñònh khoâng hai; 9- Chö Phaät bieát theá phaùp
vaø Phaät phaùp taùnh khoâng sai khaùc quyeát ñònh khoâng hai; 10- Chö Phaät bieát
tam theá chö Phaät coù bao nhieâu thieän caên ñeàu ñoàng moät thieän caên quyeát
ñònh khoâng hai.
179- Chö Phaät Theá toân coù 10 phaùp truï, ñeå an truï taát caû phaùp : 1- Chö Phaät
truï giaùc ngoä taát caû phaùp; 2- Chö Phaät truï Ñaïi bi ngöõ; 3- Chö Phaät truï Boån
ñaïi nguyeän; 4- Chö Phaät truï chaúng boû ñieàu phuïc chuùng sanh; 5- Chö Phaät
truï Phaùp khoâng töï taùnh; 6- Chö Phaät truï bình ñaúng lôïi ích; 7- Chö Phaät truï
phaùp khoâng queân maát; 8- Chö Phaät truï taâm khoâng chöôùng ngaïi; 9- Chö
Phaät truï taâm haèng chaùnh ñònh; 10- Chö Phaät truï vaøo khaép caû phaùp chaúng
traùi töôùng thieät teá ...
180- Chö Phaät Theá Toân coù 10 ñieàu bieát heát taát caû phaùp khoâng thöøa soùt : 1-
Bieát heát caùc phaùp quaù khöù khoâng thöøa soùt; 2- Bieát caùc phaùp vò lai ...; 3- Bieát
heát caùc phaùp hieän taïi ...; 4- Bieát caùc phaùp ngoân ngöõ khoâng thöøa soùt; 5- Bieát
caùc phaùp ñaïo theá gian khoâng thöøa soùt; 6- Bieát taát caû taâm chuùng sanh
khoâng thöøa soùt; 7- Bieát taát caû nhöõng phaàn vò thöôïng trung haï thieän caên
cuûa Boà Taùt khoâng thöøa soùt; 8- Bieát taát caû trí vieân maõn vaø nhöõng thieän caên
cuûa Phaät chaúng taêng chaúng giaûm khoâng thöøa soùt; 9- Bieát taát caû phaùp ñeàu
töø duyeân khôûi khoâng thöøa soùt; 10- Bieát taát caû theá giôùi chuûng, trong taát caû
phaùp giôùi nhöõng söï sai bieät nhö löôùi Thieân Ñeá, khoâng thöøa soùt.
181- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù löïc : 1- Quaûng ñaïi löïc; 2- Toái thöôïng löïc; 3-
Voâ löôïng löïc; 4- Ñaïi oai ñöùc löïc; 5- Nan hoaïch löïc; 6- Baát thoái löïc; 7- Kieân
coá löïc; 8- Baát khaû hoaïi löïc; 9- Taát caû theá gian baát tö nghì löïc; 10- Taát caû
chuùng sanh voâ naêng ñoäng löïc.
234
182- Chö Phaät Theá Toân coù 10 thöù Traøng ñaïi Kim Cang duõng kieän phaùp : 1-
Taát caû chö Phaät thaân chaúng hö hoaïi, maïng chaúng theå döùt, neáu coù chuùng
sanh ñöôïc Phaät hoä trì vaø Phaät sai söû coøn chaúng laøm haïi ñöôïc huoáng laø
thaân Nhö Lai; 2- Chö Phaät ñem taát caû nuùi non, bieån röøng, cung ñieän nhaø
cöûa trong nhöõng theá giôùi khaép phaùp giôùi ñeå vaøo moät loã loâng ñeán suoát kieáp
vò lai maø chuùng sanh chaúng hay bieát, baáy giôø nôi loã loâng chö Phaät giöõ laáy
taát caû theá giôùi suoát kieáp vò lai, hoaëc ñi ñöùng ngoài naèm chaúng heà bieát moûi
nhoïc, ví nhö hö khoâng khaép giöõ gìn theá giôùi phaùp giôùi maø khoâng moûi nhoïc;
3- Chö Phaät moät nieäm böôùc ñöôïc baát khaû thuyeát theá giôùi vi traàn soá böôùc, vì
thaân Phaät khoâng toån khoâng moûi nhoïc, taâm Phaät luoân truï ñaïi ñònh khoâng
taùn loaïn; 4- Chö Phaät khi ñaõ moät laàn ngoài aên xong, ngoài kieát giaø traûi qua
tieàn teá haäu teá baát khaû thuyeát nhaäp nôi an laïc baát tö nghì cuûa chö Phaät
höôûng. Chö Phaät coù theå ñeå chuùng sanh ñoù treân ñaàu moät ngoùn tay, taát caû
ñaàu ngoùn tay cuõng ñeàu nhö vaäy, traûi qua suoát taát caû kieáp vò lai, ñem taát caû
chuùng sanh aáy vaøo moãi moãi theá giôùi khaép hö khoâng cuøng phaùp giôùi khoâng
thöøa soùt maø thaân taâm Phaät troïn khoâng moûi nhoïc; 5- Chö Phaät coù theå moãi
moãi löôõi hoùa xuaát baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá aâm thanh sai khaùc;
aâm thanh thuyeát phaùp vaên töï caâu nghóa chuùng sanh ñeàu hieåu; 6- Chö Phaät
ñeàu duøng ñöùc töôùng trang nghieâm, hoâng ngöïc nhö Kim Cang khoâng bò toån
hoaïi, thöôøng khieán chuùng ma hoài taâm cuùi ñaàu quy y, roài sau ñoù Ñöùc Phaät
duøng tam luaân giaùo hoùa, khieán hoï phaùt taâm voâ thöôïng Boà Ñeà; 7- Chö Phaät
coù aâm thanh voâ ngaïi, tuøy theo chuùng sanh ñaùng ñöôïc hoùa ñoä ñeàu ñöôïc
nghe; 8- Chö Phaät taâm khoâng chöôùng ngaïi vì chö Phaät ñoàng moät theå taùnh,
khoâng ñuïc, khoâng môø, khoâng ngaõ vaø ngaõ sôû, nôi tam theá phaùp vaø taâm haønh
cuûa chuùng sanh khoaûng moät nieäm lieãu ñaït caû khoâng chöôùng ngaïi; 9- Chö
Phaät ñoàng moät phaùp thaân, caûnh giôùi voâ löôïng thaân, coâng ñöùc voâ bieân thaân,
theá gian voâ taän thaân, tam giôùi baát nhieãm thaân, tuøy nieäm thò hieän thaân v.v...
phaân hình khaép theá gian thaân, khoâng phan duyeân thoái chuyeån, troïn giaûi
thoaùt ñuû nhöùt thieát trí roõ thaáu khaép caû thaân; 10- Chö Phaät ñoàng ngoä Nhö
Lai phaùp, duøng thaàn thoâng löïc hieän toái dieäu thaân, truï voâ bieân xöù, ñaïi bi
phöông tieän, taâm khoâng chöôùng ngaïi, trong taát caû thôøi gian thöôøng vì
chuùng sanh thuyeát phaùp khoâng thoâi döùt.
183- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phaùp quyeát ñònh : 1- Chö Phaät quyeát ñònh töø
trôøi Ñaâu Suaát thoï maõn haï sanh; 2- Chö Phaät quyeát ñònh thò hieän thoï sanh ôû
thai möôøi thaùng; 3- Chö Phaät quyeát ñònh nhaøm chaùn theá tuïc thích caàu xuaát
gia; 4- Chö Phaät quyeát ñònh ngoài döôùi caây boà ñeà ngoä Phaät phaùp thaønh
chaùnh giaùc; 5- Chö Phaät quyeát ñònh ngoä caùc phaùp caùc theá giôùi thò hieän
thaàn löïc; 6- Chö Phaät quyeát ñònh hay öùng thôøi chuyeån dieäu phaùp luaân; 7-
Chö Phaät quyeát ñònh hay tuøy kia ñaõ gieo caên laønh öùng thôøi thuyeát phaùp ñeå
thoï kyù hoï; 8- Chö Phaät quyeát ñònh hay öùng thôøi vì hoï maø laøm Phaät söï; 9-
Chö Phaät quyeát ñònh hay vì chö Boà Taùt ñaõ thaønh töïu thoï kyù; 10- Chö Phaät
hay moät nieäm ñaùp khaép lôøi hoûi cuûa chuùng sanh.
235
184- Chö Phaät Theá Toân coù 10 phaùp toác taät : 1- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi
mau ñöôïc xa lìa aùc thuù; 2- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi mau ñöôïc vieân maõn
coâng ñöùc thuø thaéng; 3- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi mau ñöôïc thaønh töïu
thieän caên quaûng ñaïi; 4- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi mau ñöôïc sanh leân
trôøi tònh dieäu; 5- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi mau ñöôïc döùt nghi laàm; 6-
Neáu coù ngöôøi phaùt boà ñeà taâm maø ñöôïc thaáy Phaät thôøi thaønh töïu vónh vieãn
khoâng thoái chuyeån; 7- Neáu ngöôøi chöa nhaäp chaùnh vò maø ñöôïc thaáy Phaät
thôøi mau nhaäp chaùnh vò; 8- Neáu ai ñöôïc thaáy Phaät thôøi mau ñöôïc thanh
tònh taát caû caùc caên theá gian vaø xuaát theá gian; 9- Neáu ai ñöôïc thaáy Phaät thôøi
mau dieät tröø ñöôïc taát caû chöôùng ngaïi; 10- Neáu coù ngöôøi thaáy Phaät thôøi maøu
ñöôïc Voâ uùy bieän taøi.
185- Chö Phaät Theá Toân coù 10 ñieàu truï nôi Nhöùt thieát trí : 1- Chö Phaät trong
moät nieäm bieát tam theá taát caû chuùng sanh taâm vaø taâm sôû haønh; 2- ... chöùa
nhoùm caùc nghieäp vaø nghieäp quaû baùo; 3- ... tuøy sôû nghi maø duøng tam luaân
giaùo hoùa ñieàu phuïc; 4- ... choã coù taâm töôùng, ôû taát caû xöù khaép hieän Phaät
xuaát theá, khieán hoï ñeàu ñöôïc phöông tieän nhieáp thoï; 5- ... tuøy khaép taâm
nhaïo duïc giaûi cuûa chuùng sanh trong phaùp giôùi maø thò hieän thuyeát phaùp
cho hoï ñieàu phuïc; 6- ... taâm sôû thích cuûa chuùng sanh trong phaùp giôùi maø vì
hieän thaàn löïc; 7- ... khaép taát caû choã tuøy theo taát caû chuùng sanh ñaùng ñöôïc
hoùa ñoä maø thò hieän xuaát theá, vì hoï noùi thaân Phaät chaúng neân thuû tröôùc; 8- ...
ñeán khaép phaùp giôùi taát caû choã, chuùng sanh, luïc ñaïo; 9- ... tuøy caùc chuùng
sanh coù ai nhôù töôûng, khoâng choã naøo laø Phaät khoâng ñeán ñöôïc; 10- ... ñeàu
bieát choã hieåu vaø chí muoán cuûa taát caû chuùng sanh maø vì hoï thò hieän voâ
löôïng saéc thaân.
186- Chö Phaät Theá Toân coù 10 Phaät tam muoäi voâ löôïng baát tö nghì : 1- Chö
Phaät haèng taïi chaùnh ñònh ôû trong moät nieäm khaép taát caû choã vì khaép chuùng
sanh maø noùi roäng dieäu phaùp; 2- ... maø noùi voâ ngaõ teá; 3- ... vaøo suoát tam theá;
4- ... vaøo khaép möôøi phöông Phaät ñoä quaûng ñaïi; 5- ... hieän khaép voâ löôïng
Phaät thaân; 6- ... tuøy nhöõng taâm giaûi cuûa caùc chuùng sanh maø hieän thaân ngöõ
yù; 7- ... noùi chôn teá ly duïc cuûa taát caû phaùp; 8- ... dieån thuyeát taát caû duyeân
khôûi töï taùnh; 9- ... thò hieän voâ löôïng söï trang nghieâm quaûng ñaïi cuûa theá
gian vaø xuaát theá gian, khieán chuùng sanh thöôøng thaáy Phaät; 10- ... khieán caùc
chuùng sanh ñeàu ñöôïc thoâng ñaït taát caû Phaät phaùp voâ löôïng giaûi thoaùt, roát
raùo ñeán nôi bæ ngaïn voâ thöôïng.
187- Chö Phaät Theá Toân coù 10 voâ ngaïi giaûi thoaùt : 1- Chö Phaät hay ôû nôi moät
vi traàn hieän baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát chö Phaät xuaát theá; 2- ... chuyeån
tònh phaùp luaân; 3- ... chuùng sanh ñöôïc giaùo hoùa ñieàu phuïc; 4- ... chö Phaät
quoác ñoä; 5- ... Boà Taùt thoï kyù; 6- ... hieän tam theá chö Phaät; 7- ... hieän tam theá
taát caû theá giôùi chuûng; 8- ... hieän tam theá taát caû thaàn thoâng; 9- ... hieän tam
theá taát caû chuùng sanh; 10- ... taát caû Phaät söï.
188- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù Boán möôi taùm.
236
189- Baáy giôø Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt baûo vôùi chö Boà Taùt raèng : Nay toâi seõ vì
caùc ngaøi maø dieãn noùi nhöõng töôùng haûi cuûa Nhö Lai, naøy chö Boà Taùt : Treân
ñaûnh ñöùc Nhö Lai coù ba möôi hai böûu trang nghieâm ñaïi nhôn töôùng -
Phaåm naøy ngoaøi Phoå Hieàn Boà Taùt töï neâu ra 32 töôùng Ñaïi nhôn cuûa Phaät
cho chö Boà Taùt bieát, vôùi duïng yù ñeå chö Boà Taùt caàn phaûi phaùt taâm duõng
maõnh hôn nöõa ñeå ñöôïc thaønh Nhö Lai, maø Nhö Lai thì ñöôïc thaäp thaân
töôùng haûi, thaäp thaân töôùng haûi roài thì Hoa Taïng theá giôùi haûi töùc laø Hoa
Nghieâm naøy môùi ñaëng thaønh roát raùo. Bôûi vaäy yù cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt cuõng
laø yù cuûa thaäp phöông chö Phaät maø Phoå Hieàn thöøa Thaàn löïc noùi ra thoâi.
190, 191- Theo phaàn Kinh qua thô ca moãi caâu laø moät töôùng ñaïi nhôn cuûa
Phaät, 32 caâu laø 32 töôùng ôû ñaây xin toùm löôïc nhö vaäy, neáu haønh giaû muoán
chi tieát hôn thì xin nghieân cöùu theâm trong baûn Kinh Hoa Nghieâm - Ví duï :
Moät laø “Quang chieáu” thöôøng chôn : nghóa laø Nhö Lai coù ñaïi nhôn töôùng
teân laø Quang chieáu taát caû phöông khaép phoùng voâ löôïng löôùi ñaïi quang
minh, taát caû dieäu böûu duøng laøm trang nghieâm. Toùc baùu cuøng khaép kín daày
meàm nhuyeãn, moãi moãi ñeàu phoùng aùnh saùng ma ni böûu chieáu khaép taát caû voâ
bieân theá giôùi, ñeàu hieän thaân Phaät saéc töôùng vieân maõn.
192, 193- Töø soá chuù thích 192-193 laø 63 ñaïi nhôn töôùng cuûa Phaät + 32 töôùng
ñaïi nhôn trang nghieâm treân ñaûnh cuûa Phaät. Toång coäng laø 95 ñaïi nhôn
töôùng - Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai coù Hoa Taïng theá giôùi haûi vi traàn soá ñaïi nhôn
töôùng nhö vaäy. Moãi moãi thaân phaàn cuûa Nhö Lai duøng nhöõng töôùng vi dieäu
baùu ñeïp ñeå trang nghieâm.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Nhö Lai Tuøy Haûo Quang Minh Coâng Ñöùc
thöù Ba Möôi Laêm.
Baáy giôø Phaät baûo taän töôøng :

Böûu Thuû Boà Taùt quaùn thöôøng chôù ngöng,
Ñöùc Nhö Lai öùng Ñaúng Chaùnh Giaùc 1,
Coù Tuøy Haûo ñaït : Vieân Maõn Vöông,
Trong naày aùnh saùng khoâng löôøng,
237
Teân laø Xí Thaïnh - muoân ñöôøng thieát thaân.
Luùc Ta laøm xuaát traàn Boà Taùt,
ÔÛ Ñaâu Suaát trôøi maùt ñeïp xinh,
Ta thöôøng phoùng ñaïi quang minh,
Teân Quang Traøng Chieáu - muoân nghìn choán nôi.
Nhöõng theá giôùi, chòu ñôøi ... Ñòa Nguïc,
Ñöôïc quang minh, heát nhuïc khoå hình,
Coøn ñöôïc möôøi thöù nghieâm tinh,
Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, YÙ, hình thaân vui ...
Döôùi baøn chaân co duoãi Boà Taùt 2,
“Thieân Böùc Luaân” nhö taïc nhö in,
Thöôøng phoùng boán chuïc quang minh.
Do tha Phaät saùt muoân nghìn traàn vi 3,
Tuøy duïc laïc thi haønh sai khaùc,
Laøm cho hoï saâu saùt tö nghì,
Chuùng sanh Ñòa Nguïc A Tyø,
Gaëp ñöôïc aùnh saùng aét thì sanh Thieân.
Ñaõ sanh Thieân, nghe tieáng troáng phaùt 4,
Baûo hoï raèng “Ñaïi Caùt” laønh thay !
Tyø Loâ Na Giaù môû baøy 5,
Nhaäp ñöôïc Tam Muoäi, töø nay xuaát hoaøi.
Caùc Thieân Töû, nghe roài khoù hieåu :
Raát laï luøng, vi dieäu toaøn naêng ?
Thieân Coå ! môùi noùi lôøi raèng 6 :
Tieáng aâm coù ñöôïc : thieän caên laøm thaønh ...
Chö Thieân Töû ! roõ raønh ta noùi 7,
Khoâng chaáp ta môùi khoûi bieät ly,
Phaät cuõng nhö vaäy khaùc gì,
Chaúng ngaõ, ngaõ sôû - noùi thì thaät thoâi ...
AÂm thanh ta, noùi töø ñaâu ñeán 8,
Chaúng möôøi phöông maø ñeán ñöôïc ñaây,
Nghieäp baùo thaønh Phaät cuõng vaày,
Chaúng töø ñaâu ñeán, ñuû ñaày sôùm tröa,
Nhö caùc ngöôøi xöa ôû Ñòa Nguïc 9,
238
Thaân vaø Nguïc chaúng truï möôøi phöông,
Vì laém ñieân ñaûo nghieäp vöông
Maø sanh Thaân, Nguïc - chaúng ñöôøng ñeán ñi ...
10
Nhö Tu Di cung ñieän thöôïng dieäu ,
Tam thaäp tam thieân, thieáu moùn gì ?
Chaúng möôøi phöông ñeán hoaëc ñi,
Thieân Coå cuõng vaäy khoù bì, saùnh, so ...
11
Ví nhö na do tha Phaät saùt ,
Nghieàn theá giôùi ra caùt vi traàn,
Ta vì taát caû xa gaàn,
Tuøy theo sôû thích thieát thaân tö nghì ...
12
Naøy Thieân Töû ! Tyø Loâ Na Giaù ,
Moät Tuøy Haûo, phoùng caû quang minh,
Laøm cho taát caû chuùng sinh,
Lìa nôi nguõ duïc, ñaêng trình Giaùc Hoa.
Nhö kieáp hoûa höøng höïc ñoát chaùy 13,
Nuùi Tu Di - caû thaûy tieâu tan,
Tham duïc cuõng vaäy buoäc raøng,
Khoâng bao giôø ñöôïc taâm an oån maø !
14
Chö Thieân Töû ! nhö ta : Thieân Coå ,
Chaúng phaûi nam, nöõ ñoä chuùng sanh,
Chaúng Saéc, Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh,
Chaúng sanh chaúng dieät - môùi thaønh Voâ Y.
Chö Thieân Töû ! Vì nghe Thieân Coå 15,
Lieàn hoùa laøm voâ löôïng maây, hoa,
Roài ñeán : Tyø Loâ Giaù Na,
Chaép tay cung kính laïy maø thöa to :
16
Luùc baáy giôø coù vò Thieân Töû ,
Noùi Boà Taùt aån töï nôi ñaây,
Laøm con Tònh Phaïn coõi naày,
Ma Gia laø Meï, ñuû ñaày quyeàn uy.
Chö Thieân Töû nghó suy roài noùi 17 :
Chuùng ta ñeán thaêm hoûi, röôùc môøi ...
Chôù neân aùi tröôùc cung trôøi,
239
Daàu chæ moät nieäm, muoân nôi luaân traàm,
18
Trong Thieân Coå phaùt aâm noùi roõ :
Ñaïi Boà Taùt ñaâu coù maïng chung,
Thaàn thoâng hieän hoùa voâ cuøng,
Vì chuùng sanh thích möôïn duøng roài lui ...
Cuõng nhö vaäy : Tam Muoäi ly caáu,
Chaúng maét thaáy - roõ thaáu muoân nôi,
Ba chöôùng saïch heát raïng ngôøi 19,
Nghieäp thaân, ngöõ, yù thaûnh thôi haèng haø ...
Göông pha leâ teân laø Naêng Chieáu 20,
Saùng vaø lôùn huyeàn dieäu voâ bieân,
Hình töôïng quoác ñoä moïi mieàn,
Moïi loaøi, moïi thöù suoát xuyeân trong naøy
Naày Thieân Töû ! ai baøy ra theá ? ...21
Hay caùc oâng, nghó keá tìm phöông,
AÛnh töôïng kia ñeán vaøo göông,
Roài töø nôi aáy tìm ñöôøng maø ñi ...
22
Cuõng nhö vaäy, caùc phaùp sanh xuaát
Caáp chu nhieàu chaúng chuùt tôùi lui,
Nhö nhaø huyeãn thuaät khieán xuoâi,
Bieát ñöôïc nhö vaäy ñaåy luøi khoå ñau ...
Böûu Thuû Boà Taùt cuùi ñaàu 23,
Chaép tay laïy Phaät, ñaïo maàu hoaèng khai.


KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Phoå Hieàn Haïnh, thöù Ba Möôi Saùu.
24
Baûo chuùng hoäi Boà Taùt roõ raønh,
Nhö tröôùc ñaõ noùi ngoïn ngaønh,
240
Tuøy theo caên taùnh chuùng sanh löôïc laàn ...
25
Taïi sao vaäy ? Chö Phaät nhaän thaáy ,
Caùc chuùng sanh ñaày daãy nghieäp saâu,
Voâ trí, chaáp ngaõ, tröôùc caàu,
Neân Phaät xuaát theá, ngoõ haàu saùng soi ...
26
Chö Phaät Töû ! toâi khoâng theå noùi :
Moät phaùp naøo toäi loãi lôùn hôn,
Boà Taùt : Saân haän duoãi hôøn,
Thôøi lieàn thaønh töïu chöôùng nhôn traêm ngaøn.
Chöôùng chaúng thaáy : Quang minh giaûi thoaùt
Chöôùng chaúng nghe : Chaùnh phaùp nhieäm maàu,
Sanh vaøo theá giôùi öu saàu,
Chöôùng nhieàu bònh taät, khoå ñau mieät maøi.
Neân vì theá, chö Ñaïi Boà Taùt,
Muoán ñaày ñuû haïnh giaùc phaûi tu :
Möôøi “Phaùp” xa haún phaøm phu 27,
Möôøi “Haïnh” thanh tònh, maëc duø gian nan ...
Möôøi moùn : “Trí Quaûng Ñaïi” 29 roäng môû,
30
Möôøi “Phoå nhaäp” khoâng keå xa gaàn,
Möôøi “Taâm Thaéng Dieäu” 31 chaùnh chaân,
32
Möôøi thöù “Phaät phaùp” , daãn laàn chuùng sanh ...
Ñaïi Boà Taùt roõ raønh caùc phaùp 33,
Ñeàu phaùt taâm dung naïp thoï trì,
Vì ít toán söùc löïc chi,
Maø mau thaønh Phaät tö nghì, Tam thaân ...
Baáy giôø do thaàn löïc Phaät phaùp 34,
Möôøi phöông ñeàu Phaät saùt vi traàn,
Saùu caùch chaán ñoäng xa gaàn,
Maây, möa, nhaïc leã cuùng daâng Phaät Ñaø ...
35
Möôøi baát khaû saâu xa theá giôùi ,
Ñaïi Boà Taùt lui tôùi noùi raèng :
Phoå Hieàn Boà Taùt toaøn naêng,
Ñöôïc phaùp thoï kyù, maø haèng ñoä sanh.
36
Chö Phaät Töû ! thaønh taâm noùi thaät ,
241
Phoå Hieàn hieäu taát caû chuùng toâi,
Nhôø ñöôïc Thaàn löïc Phaät ngoâi,
Dieãn thuyeát giaùo phaùp vun boài quaû coâng.
37
Chuùng toâi thöøa thaàn thoâng cuûa Phaät ,
Ñeán ñaïo traøng nghieâm maät chöùng minh,
Hieän giôø theá giôùi traêm nghìn,
Cuõng ñeàu nhö vaäy, khöông ninh khaép mieàn.
38
Vöøa luùc aáy Phoå Hieàn Boà Taùt ,
Nhôø Thaàn Löïc vaø caùc thieän caên,
Quan saùt phaùp giôùi thöôøng haèng
Baøy haïnh Boà Taùt nhoïc nhaèn ñoä sanh.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Nhö Lai Xuaát Hieän, thöù Ba Möôi Baûy.
39
Baáy giôø ñöùc Theá Toân voâ thöôïng ,
Giöõa chaëng maøy xuaát töôùng baïch haøo,
Quang minh phoùng ñaïi bieát bao,
40
Nhö Lai xuaát hieän, ban trao voâ vaøn .
Coù voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc,
Na do tha saùng röïc quang minh,
Ñeàu laøm quyeán thuoäc thaân tình,
Cuøng nhau chieáu khaép muoân nghìn choán nôi.
41
Chieáu khaép xong, kòp thôøi nhieãu Phaät ,
Nhieãu Boà Taùt, bí maät nhaäp saâu 42,
Vaøo nôi ñaõ choïn : ñaûnh ñaàu,
Nhö Lai Taùnh Khôûi ... nhieäm maàu töø ñaây ...
43
Luùc baáy giôø ñuû ñaày Boà Taùt ,
Raát vui möøng an laïc thaân taâm,
Vieäc naày ít coù khi laàm,
Nhö Lai seõ noùi thaäm thaâm nhöõng ñieàu ...
44
Nhö Lai Taùnh Dieäu Ñöùc Boà Taùt ,
242
ÔÛ treân toøa sen maùt söûa y,
Chaép tay cung kính thöa quyø :
Nhöùt taâm baïch Phaät keä thi roõ raønh :
Ñaõ leân bôø caûnh giôùi voâ töôùng 45,
Maø hieän thaân : Dieäu Töôùng nghieâm trang,
Quang minh chieáu khaép muoân ngaøn,
Quaân ma saïch heát laønh an nôi loøng.
Ñaõ hieän söùc thaàn thoâng voâ löôïng 46,
Laïi trôû vaøo möôïn nhaäp thaân toâi,
Ai ôû caûnh giôùi Phaät ngoâi 47 ?
Ai phaùp Tröôûng Töû - vun boài thöôøng xuyeân ?
Ñöùc Nhö Lai lieàn töø trong mieäng 48,
Phoùng quang minh xuaát hieän roõ raøng,
Voâ ngaïi, voâ uùy traêm ngaøn,
Khai ngoä voâ löôïng nghieâm trang taän töôøng.
Ñaïi quang minh ñaõ ñöôïc thaønh töïu 49,
Roài trôû laïi höõu nhieãu hieän tieàn,
Nhaäp vaøo mieäng cuûa Phoå Hieàn,
Laøm cho Boà Taùt voâ bieân raïng ngôøi.
50
Nhö Lai Taùnh Khôûi Ñaïi Boà Taùt ,
Hoûi Phoå Hieàn Boà Taùt vì sao ?
Theá Toân thaàn bieán caùch naøo ...
Theá gian chaúng bieát - ra vaøo töø ñaâu ?
51
Phoå Hieàn noùi : töø laâu ñaõ thaáy :
Chö Nhö Lai hieän maáy laàn roài,
“Nhö Lai Xuaát Hieän” khoâng thoâi,
Taát seõ noùi “Phaùp moân” ñoâi ba laàn ...
Ñaïi Boà Taùt muoán gaàn guõi bieát,
Phaùp “Xuaát Hieän” quyeát ñònh Nhö Lai,
Nghóa laø muoán ñöôïc thoâng khai,
ÖÙng ñaúng Chaùnh giaùc - bieän taøi Theá Toân.
Do voâ löôïng phaùp boàn Xuaát Hieän,
Chaúng phaûi moät söï kieän töïu thaønh,
“Nhö Lai Xuaát Hieän” an laønh,
243
Do möôøi voâ löôïng tònh thanh ñeà hueà.
52
1- Do quaù khöù Boà Ñeà voâ löôïng ,
Nhieáp thoï nhieàu taùnh töôùng chuùng sanh.
2- Voâ löôïng quaù khöù nguyeän haønh,
Thanh tònh thuø thaéng an laønh ñieåm toâ.
3- Do : Töø bi voâ löôïng quaù khöù,
Maø cöùu hoä gìn giöõ muoân loaøi.
4- Boán laø haïnh nguyeän khoâng phai,
5- Naêm tu Phöôùc Trí mieät maøi möôøi phöông.
6- Do : Quaù khöù voâ löôïng saùng toûa,
Cuùng döôøng Phaät giaùo hoùa chuùng sanh,
7- Phöông tieän trí hueä tònh thanh,
8- Voâ löôïng coâng ñöùc taïng haønh Ba la.
9- Trang nghieâm ñaïo trí saâu xa,
10- Thoâng ñaït phaùp nghóa Phaät Ñaø suoát xuyeân.
Ví nhö coõi Ñaïi Thieân theá giôùi 53,
Chaúng phaûi moät maø bôûi haèng sa,
Phong luaân boán thöù cuøng ra,
54
Laøm cho theá giôùi ñaëng maø thöïc thi .
* Moät Naêng Trì, hay trì ñaïi thuûy,
* Hai Naêng Tieâu, ñaïi thuûy tieâu duøng,
* Ba laø Kieán Laäp vieân dung
* Boán trang nghieâm, khaép phaân cuøng ñoù ñaây ...
55
Nhö treân naày, ñeàu do coäng nghieäp ,
Chuùng sanh, Boà Taùt hieäp laïi nhau,
Laøm cho keû tröôùc ngöôøi sau,
Tuøy theo sôû thích thoâng laøu bình yeân.
Ñöôïc voâ löôïng : Nhôn duyeân - Phaùp taùnh 56,
Tri, Taùc, Thaønh, Sanh giaû ñeàu khoâng.
Ñaïi Thieân theá giôùi laäp xong,
Vaãn ñöôïc thaønh töïu trong loøng Ñaïi Thieân.
57
Ñöùc “Nhö Lai Xuaát Hieän” möôøi töôùng ,
1- Cuõng laø do voâ löôïng : Söï, Duyeân,
Phong Luaân Ñaïi Trí boán mieàn,
244
Voâ sanh, Voâ taùc maø lieàn ñöôïc ngay.
58
2- Nhö Ñaïi Thieân nay mai thaønh töïu ,
Maây tuoân möa taû höõu haûi haø
Phaùp vaân - phaùp vuõ Phaät Ñaø,
Nhò thöøa chaúng hieåu saâu xa thöïc haønh.
3- Nhö chuùng sanh, nghieäp löïc xöû lyù 59,
Maây tuoân möa, ñi ñeán töø ñaâu ?
Cuõng vaäy Boà Taùt ñaïo maàu
Ñeán, ñi cuõng chaúng baét ñaàu nôi nao !
4- Nhö möa lôùn sao bieát löôïng soá 60,
Ma Heâ Thuû La, ngoä ñöôïc nhanh
Nhö Lai thuyeát phaùp ñoä sanh
Boà Taùt thaâm nhaäp tu haønh Ba La ...
61
5- Nhö möa lôùn teân laø : Naêng Dieät ,
Cuøng : Naêng Khôûi, Phaân Bieät, Chæ, Thaønh,
Nhö Lai Xuaát Hieän troïn laønh,
Boà Taùt phaûi bieát tònh thanh nôi loøng.
6- Nhö möa lôùn nöôùc ñoàng moät vò 62,
Tuøy choã möa coù yù bieät sai,
Cuõng vaäy : Xuaát Hieän Nhö Lai,
Tuøy nghi thuyeát phaùp mieät maøi ñoä sanh.
7- Nhö baét ñaàu hình thaønh theá giôùi 63,
Tröôùc coõi Trôøi roài tôùi nhieàu nôi,
Nhö Lai Xuaát Hieän ra ñôøi,
Boà Taùt ñöôïc trí hueä ngôøi thaäm thaâm ...
64
8- Nhö ban ñaàu saép thaønh Theá giôùi ,
Coù ñaïi thuûy khôûi khaép Ñaïi Thieân,
Nhö Lai Xuaát Hieän moïi mieàn,
Thieän caên, Coâng ñöùc, saùng xuyeân thuïc thuaàn ...
9- Nhö hö khoâng - Phong luaân khôûi boán 65,
Coù theå laøm an oån Ñaïi Thieân,
“Nhö Lai Xuaát Hieän” khaép mieàn,
Cuõng vì giöõ laáy thieän duyeân ñaïo ñôøi.
10- Nhö Ñaïi Thieân Theá giôùi thaønh töïu 66,
245
Laøm nhieâu ích tröôøng cöûu chuùng sanh,
Cuõng vaäy, Phaät hieän ... roài haønh ...
Lôïi ích taát caû ñoàng thaønh Phaät ngai.
* Boà Taùt bieát : Nhö Lai voâ löôïng 67,
* Raát quaûng ñaïi, chaúng chöôùng laïi qua
* Khoâng lai khöù, cöù sanh giaø ...
* Voâ haønh voâ sôû ... taâm ñaø lìa ly ...
* Bieát khoâng thaân, vì thaân tan raõ,
* Bieát bình ñaúng, voâ ngaõ muoân loaøi,
* Voâ taän, vì coõi khoâng thoâi,
* Voâ thoái, vì bieát saùng soi chaúng döøng
* Bieát voâ hoaïi, Phaät ngöng ñoái ñaõi,
* Bieát voâ nhò, quaùn maõi höõu, voâ ...
Boà Taùt bieát roõ dieãn phoâ
Chuùng sanh nhuaàn thaám cam loà, thieàn cô ...
Boà Taùt laøm theá naøo ? Quaùn saùt ... 68
Thaân Nhö Lai Chaùnh giaùc möôøi phaàn,
1- Truï “Voâ Löôïng Xöù” trong ngaàn,
Chôù neân moät Phaùp, moät Thaân maø beàn ...
Nhö hö khoâng ñeán : Saéc, Phi Saéc,
Chaúng phaûi chaúng ñeán hoaëc töï ñi,
Nhö Lai cuõng vaäy khaùc gì,
Vì chuùng sanh hieän thaân ñi ñöùng hoaøi.
69
2- Nhö hö khoâng roäng raõi ñaày aép ,
70
3- Nhö maët nhöït soi khaép muoân phöông ,
71
4- Choã nôi sau tröôùc toû töôøng ,
5- Bieát thôøi bieát khaéc maø löôøng thaân taâm 72.
73
6- Nhö maët nguyeät thaäm thaâm Taèng Höõu :
7- Ñaïi Phaïm Vöông, hieän cöùu khaép mieàn 74
8- Y Vöông cho thuoác maïnh lieàn 75,
9-10- Ñaïi Haûi :chaâu quyù, suoát xuyeân daëm tröôøng76
77
Baáy giôø Phoå Hieàn Vöông Boà Taùt ,
Noùi vôùi chö Boà Taùt roõ raønh,
Nhö Lai möôøi thöù aâm thanh 78,
246
Goàm möôøi voâ löôïng chung quanh Phaät Ñaøi 79.
Phoå Hieàn baûo chö Ñaïi Boà Taùt,
Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc theá naøo ?
80
Möôøi töôùng : Taâm, YÙ, Thöùc, sao ...
Ñeàu baát khaû ñaéc, ban trao moïi mieàn.
81
Baáy giôø Phoå Hieàn Vöông Boà Taùt ,
Baûo ñaïi chuùng Boà Taùt roõ raønh,
Phaûi bieát caûnh giôùi laäp thaønh,
Cuûa baäc Chaùnh Giaùc tònh thanh theá naøo ?
Boà Taùt duøng vaøo hueä “Voâ Ngaïi” 82
Bieát taát caû : Caûnh giôùi Nhö Lai,
Taâm Giôùi, Phaät Giôùi khoâng hai,
Vì do phaân bieät neân sai nhaän laàm.
Nhö Long Vöông, tuøy taâm möa xuoáng 83,
Chaúng ngoaøi, trong cuoàn cuoän tuoân ra,
Ñaïi haûi voâ löôïng nöôùc maø 84,
Khoâng sao saùnh noåi : Phaät Ñaø trí quang ...
Voâ Ngaïi haïnh, Boà Taùt phaûi bieát 85,
Laø Chôn Nhö haïnh thieät Phaät ngai,
Hieän taïi, quaù khöù, vò lai,
Chaúng sanh, chaúng khôûi, ñoäng hoaøi maø nöông.
Nhö Phaùp giôùi, höõu löôïng chaúng phaûi 86,
Hoaëc voâ löôïng - vì maõi khoâng hình,
Nhöït nguyeät soi saùng muoân nghìn 87,
Chö Phaät cuõng vaäy, dieät sinh mieät maøi.
88
Boà Taùt bieát : Nhö Lai Chaùnh Giaùc ,
Taát caû : nghóa, phaùp ñaït ñaúng bình,
Cuõng nhö ñaïi haûi löu hình,
Chö Phaät cuõng vaäy, hieän in roài lìa.
89
Luùc Nhö Lai khuya thaønh Chaùnh Giaùc ,
Thaáy chuùng sanh cuõng giaùc ngoä loøng,
Theá giôùi : Thaønh, Truï, Hoaïi, Khoâng,
Hö khoâng : chaúng bôùt theâm - ñoàng voâ sanh.
90
Ví coù ngöôøi quanh naêm hieän hoùa ,
247
Moãi moãi taâm bieán hoùa Phaät Ñaø,
Traûi qua soá kieáp haèng sa,
Caùc oâng thöû nghó bao la ít nhieàu.
Nhö Lai Taùnh Dieäu Ñöùc Boà Taùt,
Theo toâi hieåu : quan saùt tröôùc sau,
Hoùa cuøng chaúng hoùa ñoàng nhau,
Phoå Hieàn Boà Taùt gaät ñaàu hoaèng khai.
Boà Taùt bieát Nhö Lai chaùnh giaùc,
91 92
Chuyeån Phaùp Luaân , hoaëc Baùt Nieát Baøn ,
93
Cuøng laø nghe thaáy voâ vaøn ,
Thieän caên troàng caáy laønh an theá naøo ?
94
Luùc baáy giôø nhôø vaøo thaàn löïc ,
Möôøi phöông Phaät hôïp söùc saùng loøa,
Cuøng löïc Tyø Loâ Giaù Na,
Nhö Lai Xuaát Hieän saâu xa nhieäm maàu.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Ly Theá Gian, thöù Ba Möôi Taùm.
Baáy giôø ñöùc Phaät Thích Ca 95,

Coøn ngoài chöa khoûi nöôùc Ma Kieät Ñeà,
Cuõng trong ñaïo traøng Boà Ñeà 96,
Sô thæ chaùnh giaùc, Thieàn cô nhieäm maàu.
Dieäu ngoä vieân maõn troøn saâu,
Tuyeät haún hai haïnh mong, caàu huït dö.
Ñaït phaùp voâ töôùng Chôn Nhö,
An truï nôi choã cuûa chö Phaät Ñaø.
Phaät thì bình ñaúng gaàn xa,
Voâ chöôùng voâ ngaïi laïi qua mieät maøi.
Ñöùng nôi tö nghò hoaèng khai,
Thaáy ñöôïc quaù, hieän, vò lai an laønh.
248
Cuøng baát khaû traêm ngaøn Phaät saùt,
Raát ñoâng nhieàu Boà Taùt vaây quanh,
Ñeàu laø caùc böïc Nhöùt Sanh,
Neân kheùo quan saùt chuùng sanh tìm doø.
Möôøi Boà Taùt hoï Phoå thöa hoûi 97,
98
Phoå Hieàn nhaäp Tam Muoäi, dieãn phoâ ,
Phoå Hueä ñaïi dieän : Nam Moâ ... 99
Gì möôøi “Y Chæ” cuûa Boà Taùt tu ?100 ...
Gì “Kyø Ñaëc Töôûng” phuø hôïp nhöùt ?101
Gì möôøi “Haïnh” thieát thöïc chaùnh chaân ?102
Gì “Thieän Tri Thöùc” xa gaàn ?103
Gì “Sieâng Tinh Taán” chuyeân caàn thuaàn löông104.
105
Nhöõng gì laø “Taâm thöôøng an oån” ,
106
Gì “Thaønh töïu nôi choán chuùng sanh” ,
Gì laø “Giôùi” theå tinh anh 107,
108
Gì “Bieát thoï kyù” maø thaønh thaäm thaâm .
Nhöõng gì laø “Nhaäp haïnh Boà Taùt” 109,
Gì laø nhaäp “Haïnh Giaùc Nhö Lai” 110,
111
Gì “Nhaäp taâm haïnh muoân loaøi” ,
Gì “Nhaäp theá giôùi” saùng soi deã taàm 112.
Nhöõng gì laø “nhaäp kieáp” soá keå 112A,
Gì laø “Noùi tam theá” bao la 113,
114
Laø “Bieát tam theá” haèng haø ,
“Phaùt taâm khoâng moûi nhaøm” maø phaùt huy 115.
Nhöõng gì laø “Trí sai bieät” vaäy ? 116
“Ñaø La Ni” troàng caáy thaät saâu 117,
“Dieãn thuyeát Phaät” phaùp nhieäm maàu 118,
“Phaùt taâm119 haïnh Phoå Hieàn” caàu chuùng sanh120,
“Nhöõng côù gì sanh loøng bi” lôùn 121,
“Boà ñeà taâm phaùt nhôn duyeân naøo” ?122
“Gaàn Thieän tri thöùc” doài trao 123,
124
Gì laø “Thanh tònh” bieát bao haèng haø .
Nhöõng gì laø “Ba La Maät” phaùp 125,
126
Gì laø “Trí Tuøy Giaùc” tìm nöông ,
249
Gì laø “Chöùng trí” möôøi phöông 127,
Gì “Bình ñaúng”128, “löïc”129 toû töôøng nhaän thu.
Gì laø “Thieät nghóa cuù Phaät phaùp” 130,
Nhöõng gì laø “Thuyeát phaùp” lôïi sanh 131,
“Bieän taøi” 132 “Trì” maõi seõ thaønh 133,
“Töï taïi” 134, “Voâ tröôùc taùnh” 135 danh heát laàm.
Nhöõng gì laø caùc “Taâm bình ñaúng” 136,
“Trí hueä sanh xuaát” ñaëng bao nhieâu 137 ?
Gì laø “bieán hoùa” ñuû ñieàu 138,
“Löïc trì”139, “Haân uûy”140 phaùp nhieàu nhaäp thaâm141,
Gì laø “Y chæ” 142, Taâm voâ uùy 143,
144
Gì “phaùt taâm nghi” , “baát tö nghì” 145,
146
Gì “Xaûo maät ngöõ” thöïc thi
“Xaûo phaân bieät trí” 147 töø bi noùi laøm.
Gì laø “nhaäp Tam Muoäi” 148 ñaïi phaùp,
149
Gì “bieán nhaäp” , “Giaûi thoaùt moân” 150 loøng,
151
Gì laø coù ñöôïc “Thaàn thoâng”
Gì laø “Minh” 152, “Giaûi thoaùt” 153 ñoàng suoát xuyeân.
154
Nhöõng gì laø “Vieân Laâm” , “Cung ñieän” 155
Gì “Sôû Nhaïo” 156 xuaát hieän “nghieâm trang” 157
“Phaùt taâm baát ñoäng” 158 nheï nhaøng,
“Chaúng boû taâm ñaïi” 159 “saùt quan” 160 taän töôøng.
Nhöõng gì laø cuùng döôøng “Thuyeát phaùp” 161,
Gì “Thanh tònh”162, “AÁn”163 naïp “Trí”164 ra
Gì “Voâ ñaúng truï” bao la 165,
“Taâm khoâng haï lieät” 166 dung hoøa möôøi phöông.
Gì laø “Taâm taêng thöôïng nhö nuùi” 167,
“Trí nhö bieån lui tôùi boà ñeà” 168,
Gì “Nhö thieät truï” 169 caên cô,
“Phaùt taâm ñaïi nguyeän tö beà Kim Cang” 170,
171
Nhöõng gì laø ngaøn “Ñaïi phaùt khôûi” ,
172
Laø “Cöùu caùnh” , bôûi “hoaïi tín” 173 saâu,
Gì laø “Thoï kyù” mau laâu 174,
“Thieän caên hoài höôùng”175 mong caàu phöôùc duyeân
250
Gì laø ñöôïc voâ bieân “Trí hueä” 176
177
Gì “Phaùt taâm muoân thuôû” lôùn daøy ,
178
Gì laø “Phuïc Taïng” ñeâm ngaøy,
179
“Luaät nghi” “Töï taïi” 180 töø nay an laønh.
181
Gì laø “Chuùng sanh voâ ngaïi duïng” ,
182
“Möôøi du hyù” daàn cuõng hieän ra
Gì laø “Caûnh giôùi” Phaät Ñaø 183,
Laø “Löïc”184, “Voâ uùy” gaàn xa thöôøng laøm 185
186
Nhöõng gì laø möôøi “Phaùp baát coäng” ,
Gì laø “Thaân”187,“Nghieäp”188 troïng “Nghieäp thaân”189
Laø “Ngöõ”190, “Ngöõ nghieäp”191 muoân phaàn,
Gì ñöôïc thuû hoä, xong laàn vieäc treân.
Gì laø “Taâm”192 vöõng beàn “Taâm phaùt”193
“Taâm chaâu bieán”194, dieãn ñaït “caùc caên”195
“Thaân taâm”196 “Taêng thöôïng”197 toaøn naêng,
“Sieâng tu”198 “Quyeát ñònh giaûi”199 haèng haø sa.
Gì “Quyeát ñònh laø Nhaäp theá giôùi”,
Laø “Taäp khí”200 “Thuû”201 tôùi taäp “Tu”202
“Thaønh töïu Phaät phaùp”203 caáp chu,
Gì laø “Thoái thaát”204, phaïm truø Nhö Lai
Gì laø “Ly sanh ñaïo”205 giaûi thoaùt,
Laø “Quyeát ñònh phaùp”206 ngoït thôm ñaày,
“Xuaát sanh Phaät ñaïo”207 töø ñaây,
“Tröôïng phu danh hieäu”208 “Ñaïo”209 xaây voâ löôøng.
Gì “Trôï”210 “Ñaïo”211 taän töôøng thaáy roõ,
“Trang nghieâm ñaïo”212 maø coù voâ bieân,
“Tay”213 “chön”214 “buïng”215 “taïng”216 “taâm”217 duyeân
“Maëc giaùp”218 “Khí tröôïng”219 “ñaàu”220 chuyeàn “maét”221 ra.
Gì “Tai”222, “Muõi”223, “Löôõi”224 vaø “Thaân”225, “YÙ”226
Gì “ngoài”227, “naèm”228, “ñi”229, “ñöùng”230 tònh thanh,
Gì choã “Sôû truï”231 “Sôû haønh”232
Gì laø “Quaùn saùt”233 “khaép nhanh”234 coõi traàn.
Gì laø “Phaán taán”235 “Sö töû hoáng”236,
“Thanh tònh thí”237, “Giôùi”238 roäng “Nhaãn”239 ra,
251
“Tinh taán”240, “Ñònh”241, “Hueä”242, “Töø”243 hoøa,
Cuøng “Bi”244,“Hyû”245, “Xaû”246“nhöõng laø nghóa”247 cao.
Gì laø “Phaùp”248 “Trôï ñaïo phöôùc ñöùc”249,
Gì “Trí hueä”250, “Minh tuùc”251 moïi mieàn,
Gì laø “Caàu phaùp”252 suoát xuyeân,
Gì “Minh lieãu phaùp”253 hieän tieàn tònh thanh.
Gì laø “Tu haønh phaùp”254 tröïc tieáp
Gì laø “ma”255, “ma nghieäp”256 daãn ñöôøng,
Rôøi ñöôïc “ma nghieäp”257 vaán vöông,
Laø “thaáy ñöôïc Phaät”258 taän töôøng nghieâm trang.
Gì “Phaät nghieäp”259, “maïn nghieäp”260, “trí nghieäp”261,
Nhöõng gì laø “ma nhieáp chaáp trì”262
Gì “Phaät”263 gì “Phaùp nhieáp trì”264
“Coâng nghieäp Ñaâu Suaát Thieân”265 nguy nga lieàn
Côù gì “Ñaâu Suaát Thieân Cung maát”266
“Hieän ôû thai” trôøi ñaát chuyeån rung267,
Hieän “Vi teá thuù”268 muoân truøng,
“Sô sanh”269, “Vi tieáu”269A “böôùc cuøng baûy nôi”270
Vì côù gì khôûi “hieän ñoàng töû”271,
“ÔÛ noäi cung”272 roài döï “xuaát gia”273,
Saùu naêm khoå haïnh röøng giaø274,
“Ñaïo traøng ñi ñeán”275, “ñaêng toøa”276 ra sao ?
Nhöõng gì laø vaøo “Kyø Ñaëc Töôùng”277
“Hieän haøng ma”278 tröôûng döôõng “Nhö Lai”279
Gì laø “Chuyeån phaùp luaân hoaøi”280
Ñöôïc “Phaùp Baïch Tònh”281 “Nhö Lai Nieát Baøn”282.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Nhaäp Phaùp Giôùi, thöù Ba Möôi Chín.
Baáy giôø ñöùc Phaät Thích Ca 283,
252
Coøn ôû taïi nöôùc Thaát La Phieät maø,
Röøng naøy teân goïi Theä Ña,
Vöôøn Caáp Coâ Ñoäc284, chan hoøa Nghieâm Trang285.
Cuøng Caâu hoäi, naêm traêm Boà Taùt286,
Coù Phoå Hieàn Boà Taùt nguyeän saâu,
Vaên Thuø ñaïi trí haøng ñaàu,
Ñoàng laøm Thöôïng thuû; maø caàu Theá Toân.
Baáy giôø ñöùc Theá Toân bieát roõ,
Nieäm taâm Boà Taùt khoù thöïc thi,
287
Lieàn duøng muoân phaùp ñaïi bi ,
Roài nhaäp Tam Muoäi tö nghì aân trieâm.
Baáy giôø Ñaïi Trang nghieâm truøng caùc,
Roäng raõi hôn ñeïp maùt laï thöôøng,
Neàn ñaát töï ñoåi Kim Cöông288,
Phaàn treân che bôûi Böûu Vöông nhieàu voøng ...
Vöøa luùc aáy phöông Ñoâng qua khoûi289,
Baát khaû thuyeát Phaät hoäi vi traàn,
Kim Ñaêng theá giôùi muoân phaàn,
Phaät Tyø Loâ Giaù - chuùng nhaân khoâng löôøng ...
Vöøa luùc aáy phöông Nam qua khoûi,
Kim Cang theá giôùi muoân phaàn290,
Phaät hieäu Voâ Thaéng - chuùng nhaân ñuû ñaày ...
291
Vöøa luùc aáy phöông Taây qua khoûi ,
Ma Ni theá giôùi muoân phaàn,
Tu Di Traøng Phaät, chuùng nhaân khoâng löôøng ...
Vöøa luùc aáy phöông Baéc qua khoûi292,
Böûu Y theá giôùi muoân phaàn,
Chieáu Hö Khoâng Phaät, chuùng nhaân khoâng ngaèn...
Baáy giôø phöông Ñoâng Baéc qua khoûi293,
Quang Minh theá giôùi muoân phaàn,
253
Voâ Ngaïi Nhaõn Phaät - chuùng nhaân moät loøng ...
Baáy giôø phöông Ñoâng Nam qua khoûi294,
Höông Vaân theá giôùi muoân phaàn,
Töï Taïi Vöông Phaät - chuùng nhaân ñuû ñaày ...
Baáy giôø phöông Taây Nam qua khoûi295,
Nhöït Quang theá giôùi muoân phaàn,
Trí Nguyeät Vöông Phaät - chuùng nhaân ñoâng ñaày...
Baáy giôø phöông Taây Baéc qua khoûi296,
Ni Vöông theá giôùi muoân phaàn,
Phoå Quang Minh Phaät - chuùng nhaân haèng haø ...
297
Vöøa luùc aáy Haï Phöông qua khoûi ,
Vieân Maõn theá giôùi muoân phaàn,
Voâ Ngaïi Töôùng Phaät - chuùng nhaân khoâng löôøng...
Vöøa luùc aáy Thöôïng Phöông qua khoûi 298,
Voâ Höõu theá giôùi muoân phaàn,
Quang Minh AÂm Phaät - chuùng nhaân taän töôøng.
Luùc baáy giôø möôøi phöông Boà Taùt 299,
Vaø quyeán thuoäc giaùc ngoä suoát xuyeân,
Töø trong haïnh nguyeän Phoå Hieàn,
Maø sanh trí nhaõn ba mieàn Phaät thoâng.
Vöøa luùc aáy, soá ñoâng thöôïng thuû 300,
Ñaïi Thanh Vaên, ñaày ñuû gaàn xa :
Ma Ha Ca Dieáp, Nan Ñaø,
Muïc Lieân, Lôïi Phaát, Ly Baø Ña, qua
Tu Boà Ñeà, Kieáp Taân Na,
Chieân Dieân, A Naäu Laâu Ñaø, Phuù Na,
Ñeàu ñeán taïi Theä Ña, röøng raäm,
Chaúng thaáy löïc thaäm thaâm Nhö Lai 301,
Vì khoâng gieo gioáng Phaät ñaøi,
254
Nhöùt Thieát Chuûng Trí ra ngoaøi taàm tay ...
Nhö Ngaï Quyû, ôû ngay soâng bieån 302
Cöù bò khaùt nöôùc mieáng ñeâm ngaøy,
303
Nhö giöõa ñaïi hoäi nguû say ,
Ngöôøi naèm moäng thaáy lieäng bay muoân ñöôøng...
304
Nhö nuùi Tuyeát thaûo döôïc ñaày ñuû ,
Vôùi thôï saên : vaät thuù laém ñieàu,
305
Nhö trong ñaát, moû baùu nhieàu ,
Vôùi ngöôøi khoâng trí, ñöôïc nhieâu ích gì ?...
306
Nhö ngöôøi muø ñi vaøo chaâu quyù ,
Khi trôû ra cuõng chæ hoaøn khoâng,
307
Ngöôøi thanh tònh nhaõn suoát thoâng ,
Duø trong ñeâm toái, thaáy troâng roõ raøng ...
308
Nhö Tyø kheo, muoân ngaøn ñònh xöù ,
Ngöôøi khaùc thì chaúng döï ñöôïc phaàn
309
Nhö ngöôøi duøng thuoác aån thaân ,
Khoâng ai thaáy ñöôïc duø gaàn hay xa.
Nhö ngöôøi ñaõ sanh ra thôøi coù 310,
Hai Thieân Thaàn hieän roõ khoâng thoâi,
Tyø kheo, taâm töï taïi roài 311,
Saùu caên tuy ñuû, ñaép boài khoâng yeân.
312
313
Thöøa thaàn löïc quan saùt ñaïo traøng ,
Roài duøng phöông tieän muoân ngaøn,
314
Vaø möôøi phaùp cuù , laønh an ñaïo ñôøi.
Ñöùc Theá Toân saùng ngôøi ñaïo phaùp 315,
Muoán Boà Taùt : dung naïp, truï laàn,
“Nhö Lai Sö Töû Taàn Thaân,
Quaûng Ñaïi Tam Muoäi” - phuïng daâng haèng haø ...
Vöøa luùc aáy, Theä Ña röøng raäm 316,
Chö Boà Taùt, thaâm nhaäp taän töôøng,
Vaên Thuø Sö Lôïi Phaùp Vöông,
317
Töø nôi Thieän Truï, treân ñöôøng ñi ra ,
Voâ löôïng Boà Taùt ñoàng hoøa,
255
Kim Cang, Thaàn chuùng raûi hoa cuùng döôøng ...
Roài cuøng nhau ñeán vöôøn Phaät ngöï,
Ñi nhieàu voøng, thöù töï laïy Ngaøi,
Töø taï, vì moät ngaøy mai 318,
Phöông Nam thaúng tieán hoaèng khai Ta Baø ...
319
Thöøa Phaät löïc, Toân Giaû Lôïi Phaát ,
Cuøng saùu ngaøn, leã Phaät ñi theo,
Vöøa ñi Giaùc Haûi Tyø Kheo 320,
Quaùn möôøi : thuaän, nghòch, giaøu, ngheøo, rieâng, chung
Xaù Lôïi Phaát, cuøng saùu ngaøn vò 321,
Ñeán Vaên Thuø Ñaïi Trí môû khai :
Chuùng con ra maét trình Ngaøi,
Ñaàu maët ñaûnh leã mieät maøi khoâng thoâi,
Ñaûnh leã xong, roài ñoàng thöa thænh :
Ngöôõng mong Ngaøi minh chöùng chuùng con,
Hoøa thöôïng Lôïi Phaát : vaøng son
Thích Ca Töø phuï : ñaày troøn phöôùc, duyeân ...
Ñöùc Vaên Thuø khuyeân raên : möôøi Haïnh :322
Phaûi chöùa nhoùm : Thieän, Taùnh nghieâm trang,
Nhö Lai Ñòa, nhaäp deã daøng,
Huoáng laø Boà Taùt Ñòa, caøng muoân nôi ...
323
Luùc baáy giôø Sö Lôïi Ñoàng Töû ,
Khuyeân Tyø kheo giöõ haïnh Phoå Hieàn,
Ñeå nhaäp ñaïi nguyeän suoát xuyeân,
Khoâng coøn thoái chuyeån khaép mieàn an cö ...
Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt 324,
Daïy saùu ngaøn vò, phaùt taâm roài,
325
Phöông Nam thaúng tieán khoâng thoâi ,
Nhôn gian ñaõ ñeán, laøng ngoâi Phöôùc Thaønh ...
Voâ löôïng ngöôøi tin nhanh coù maët 326,
Röøng Ta La, thôøi khaéc Phaät xöa,
Nay thì Boà Taùt sôùm tröa,
Thuyeát Kinh Phoå Chieáu Ñaïi Thöøa saâu xa.
Öu Baø Taéc, teân laø Ñaïi Trí 327,
256
Cuøng naêm traêm, chö vò hoäi quy,
Vaø naêm traêm Öu Baø Di 328,
Naêm traêm ñoàng nöõ cuõng quyø haàu thaêm 329 ...
Luùc baáy giôø naêm traêm Ñoàng Töû 330,
Ñaõ vaân taäp töø tröôùc ñeán giôø,
Ñoàng nhau ñaûnh leã quyø chôø,
Vaên Thuø Ñaïi Trí Thieàn cô raïng ngôøi ...
Luùc baáy giôø, Sö Lôïi Boà Taùt 331,
Duøng Trí hueä quaùn saùt saâu xa,
Naêm traêm Ñoàng Töû vöøa ra,
Thieän Taøi Ñoàng Töû saùng loøa nhöùt thoâi ...
332
1- Vaên Thuø nghó, cô hoäi duy nhaát ,
Ñaõ coù ngöôøi truyeàn taát caû roài,
AÁy laø Boà Taùt phaåm ngoâi,
Thieän Taøi Ñoàng Töû, khoâng ngoaøi moät ai !
2- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi caàu ñaïo 333,
Quaù baûy ngaøy khao khaùt gaëp Thaày,
Ñöùc Vaân, truyeàn daïy ñeâm ngaøy,
“ÖÙc Nieäm Nhöùt Thieát” hieän baøy suoát xuyeân.
334
3- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc ñaïo
Thaày Haûi Vaân daïy baûo khoâng thoâi,
Thaâm nhaäp “Phaùp Phoå Nhaõn” roài
Chaân trôøi goùc beå saùng soi taän töôøng ...
335
4- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc ñaïo ,
Thaày Thieän Truï daïy baûo tu haønh,
“Voâ Ngaïi Giaûi Thoaùt” töïu thaønh,
Möôøi Ba la maät tònh thanh ñöôïc lieàn ...
336
Nôi chôï buùa nhieät naùo voâ cuøng,
Di Giaø, thuyeát phaùp ung dung,
“Trang Nghieâm Luaân Töï” muoân truøng thoâng khai ...
337
Tröôûng giaû : Giaûi Thoaùt baûo thoï trì :
“Voâ soá Trieàn Ñaø La Ni”,
257
Ñeå ñöôïc Giaûi thoaùt tö nghì nay mai ...
338
Thaày Haûi Traøng daïy baûo phaân minh,
“Phoå Nhaõn Xaû Ñaéc” nghieâm tinh,
Khoâng coøn chöôùng ngaïi mình vaø möôøi phöông...
339
Caàu Höu Xaû, daïy baûo muoân ñieàu,
“Ly öu an oån Traøng” nhieàu,
Phaùp moân toái thaéng, vöôït sieâu hieän tieàn ...
9- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi thieân lyù ... 340,
Caàu Tieân Nhôn Tyø Muïc Cuø Sa,
“Voâ Thaéng Traøng” phaùp saùng loøa,
Thanh tònh, trí hueä cöïc laø suoát xuyeân ...
10- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc ñaïo 341,
Baø La Moân Thaéng Nhieät baûo raèng :
“Voâ Taän Luaân” phaûi thöôøng haèng,
Laø ñöôïc ngoïn löûa coâng naêng khoâng löôøng ...
Caàu Töø Haïnh Ñoàng Nöõ : baûo ban,
“Ba La Maät Phoå Nghieâm Trang”
Ñaø La Ni chöùng muoân ngaøn phaùp khai ...
Thaày Thieän Kieán daïy baûo thoï trì :
“Giaûi Thoaùt Boà Taùt thuaän tuøy”
Gaàn ñöôïc trí Phaät töø bi khaép mieàn ...
Töï Taïi Chuû, daïy baûo ñuû ñaày,
“Coâng Xaûo Trí Quang Minh” naày,
Ñeám ñöôïc taát caû, döïng xaây khaép mieàn ...
Öu Baø Di Cuï Tuùc baûo raèng :
“Voâ Taän Coâng Ñöùc” toaøn naêng
Tuøy theo sôû thích thöôøng haèng ngoä khai ...
258
Cö só Minh Trí baûo ñeâm ngaøy,
“Tuøy YÙ Sanh Xuaát Taïng” daøy,
Duø nôi chôï buùa maø hay tham thieàn ...
Tröôûng Giaû Böûu Keá baûo raïch roøi,
“Voâ löôïng phöôùc ñöùc” khoâng thoâi,
Cuùng döôøng, boá thí saùng soi hieän tieàn ...
Phoå Nhaõn Tröôûng Giaû baûo taän töôøng,
“Phaûi thaáy chö Phaät möôøi phöông”
Ñeå maø leã laïy tìm nöông trong ngoaøi ...
Voâ Yeåm Tuùc Vua baûo bi töø,
“Phaùp moân Giaûi thoaùt huyeãn nhö”
Phaûi luoân taâm nieäm an cö naõo phieàn ...
Vua Ñaïi Quang daïy baûo thoï trì,
“Phaùp moân Boà Taùt thuaän tuøy”
Ñeå ñöôïc Voâ löôïng Ma Ni cuùng döôøng ...
Öu Baø Di Baát Ñoäng baûo raèng,
“Caàu Voâ Yeåm Tuùc toaøn naêng”
Nhaäp ñöôïc Tam Muoäi maø hoaèng Phaùp Vöông ...
Bieán Haønh Ngoaïi Ñaïo baûo ban nhieàu,
“Haïnh Nhöùt Thieát Xöù” vöôït sieâu,
Chín saùu sanh chuùng ñöôïc nhieâu ích hoaøi ...
Öu Baùt La Hoa baûo nhö vaày
“Ñieàu hoøa caùc thöù Höông” naày
Laø Höông trí hueä döïng xaây ñaïo Thieàn.
Baø Thi La daïy baûo bieån khôi,
“Ñaïi Bi Traøng Haïnh” khoâng rôøi,
259
Du haønh sanh töû ñaïo ñôøi thoâng khai ...
Voâ Thöôïng Thaéng Tröôûng Giaû baûo ban,
“Chí Nhöùt Thieát Xöù” laäp ñaøn,
Trí, Thaân quaûng ñaïi, khoâng gian taän töôøng ...
25- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi löu xöù 356,
Tyø Kheo Ni Sö Töû Taàn Thaân,
Daïy moân “Nhöùt Thieát Trí” chaân
Ñeå ñöôïc coâng ñöùc muoân phaàn maõn vieân ...
Tu Maät Ña daïy baûo roõ raøng
“Ly tham duïc teá” laønh an
Laø ñöôïc saéc töôùng muoân ngaøn khoâng sai.
Tyø Saéc Chi La baûo thoï trì,
“Phaät chuûng voâ taän” tö nghì,
Töï taùnh thanh tònh Phaùp vi dieäu hoaøi ...
Quan Theá AÂm daïy baûo tu haønh,
Töø bi cöùu khoå an laønh,
Ñeán ñi töï taïi, tònh thanh khoâng löôøng ...
Chaùnh Thu Boà Taùt baûo vun boài,
“Phoå Moân Toác Taät haønh” roài,
Möôøi phöông nhaäp xuaát khoâng thoâi ñaïo thieàn...
Ñaïi Thieân Thaàn, daïy baûo raát nhieàu,
“Vaân Voõng Giaûi Thoaùt” laø ñieàu,
Boán höôùng giaûi thoaùt vöôït sieâu ra ngoaøi,
Ñòa Thaàn An Truï baûo nguyeän raèng
“Chaúng hoaïi trí hueä taïng” naêng
Thöôøng theo chö Phaät maø hoaèng phaùp khai ...
260
Chuû Daï Thaàn daïy baûo tu haønh,
“Boà Taùt phaù aùm chuùng sanh”,
Phoå Hieàn haïnh nguyeän töïu thaønh suoát xuyeân ...
364
33- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc vaán ,
Phoå Ñöùc Tònh Quang Thaàn caáp chu,
“Thieàn Ñònh Laïc Phoå Boä Du”,
Ñeå ñöôïc chuûng trí maø tu toû töôøng ...
365
Hyû Muïc Quan Saùt Thaàn baûo ban,
“Giaûi Thoaùt Theá Löïc Hyû Traøng”
Moãi nieäm thu phaùt laønh an hoøa haøi ...
366
Phoå Cöùu Dieäu Ñöùc Thaàn baûo khuyeân
“Theá gian ñieàu phuïc khaép mieàn”
Chuùng sanh lôïi ích ñaïo thieàn môû khai ...
367
Tòch Tònh AÂm Thaàn laïi baûo ban,
“Nieäm nieäm Ñaïi trí nghieâm trang”
Thaáy ñöôïc chö Phaät voâ vaøn töïa nöông ...
368
Thuû Hoä Taêng Tröôûng Thaàn khai taâm,
“Thaäm thaâm töï taïi dieäu aâm”
Töï taùnh ngoân ngöõ hieån ngaàm suoát xuyeân ...
38- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi tænh thöùc 369,
Thaàn Khai Phu Nhöùt Thieát Thoï Hoa :
“Sanh xuaát quaûng ñaïi saùng loøa”
Phaùp moân toái thaéng haøi hoøa khoâng phai ...
Thaàn Cöùu Hoä daïy baûo roõ raøng,
Phaùp moân “Giaùo hoùa nghieâm trang”
Ñeå maø giaûi thoaùt muoân ngaøn suoát xuyeân ...
Laâm Tyø Ni Thaàn baûo ñuû ñieàu,
“Boà Taùt thò hieän raát nhieàu”,
261
Phöông tieän hoùa ñoä vöôït sieâu ra ngoaøi ...
Thích Ca Cuø Baø baûo roõ raøng,
“Boà Taùt tam muoäi haûi” an,
Phöông tieän thò hieän muoân ngaøn thaân thai ...
Ma Gia Phaät Maãu baûo taän töôøng
“Ñaïi nguyeän trí huyeãn” khoâng löôøng,
Ñeå maø laøm meï möôøi phöông muoân loaøi.
Thieân Nöõ Thieân Chuû baûo roõ raøng
Voâ ngaïi nieäm tònh nghieâm trang,
Nhôù laïi quaù khöù cuùng daøng Nhö Lai ...
Bieán Höõu Ñoàng Töû baûo taän töôøng,
“Thieän Tri Chuùng Ngheä” tìm nöông,
Boán möôi hai phaùp muoân ñöôøng môû khai ...
45- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc ñaïo376,
Öu Baø Di Hieàn Thaéng baûo ban,
Moân “Voâ Y Xöù Ñaïo Traøng”
Haïnh, Nguyeän, Coâng ñöùc voâ vaøn suoát xuyeân...
Tröôûng Giaû Kieân Coá baûo caàu tìm,
“Voâ tröôùc thanh tònh trang nghieâm”
Möôøi phöông chö Phaät aân trieâm muoân loaøi ...
Dieäu Nguyeät Tröôûng Giaû baûo roõ baøy
“Quang Minh Tònh Trí” ñeâm ngaøy
Saùng soi taát caû töø nay toû töôøng.
Voâ Thaéng Quaân Tröôûng Giaû baûo raèng,
“Moân Voâ Taän Töôùng” toaøn naêng,
Bieän taøi trí hueä vónh haèng suoát xuyeân ...
262
Baø La Moân Toái Tòch baûo ban,
“Moân Thaønh Nguyeän Ngöõ” lôøi vaøng,
Dòu daøng eâm aùi laønh an trong ngoaøi.
Ñöùc Sanh Höõu Ñöùc baûo taän töôøng,
Phaùp moân “Huyeãn truï” khoù löôøng,
Duøng : Nguyeän trí huyeãn, an khöông hoøa haøi...
Di Laëc Boà Taùt baûo roõ raøng,
Phaùp moân “Ñaïi Trí” voâ vaøn
Cung trôøi Ñaâu Suaát laønh an moïi mieàn ...
Vaên Thuø Sö Lôïi baûo ban nhieàu,
Duøng : Thöùc, Trí, Nguyeän vöôït sieâu 384,
Troøn haïnh Boà Taùt, sôùm chieàu Nhö Lai.
53- Treân böôùc ñöôøng Thieän Taøi hoïc ñaïo,
Phoå Hieàn Vöông daïy baûo thoï trì,
Thaäp Trí vieân maõn thöïc thi,
Nhaäp ñöôïc Phaùp giôùi tö nghì hoaèng khai.

KINH HOA NGHIEÂM

Phaåm Nhaäp Baát Tö Nghì, Giaûi Thoaùt Caûnh Giôùi,
Phoå Hieàn Haïnh Nguyeän, thöù Boán Möôi.
Baáy giôø Phoå Hieàn Vöông Boà Taùt,

Khen coâng ñöùc giaùc ngoä Nhö Lai,
Roài baûo Ñoàng Töû Thieän Taøi,
Cuøng chö Boà Taùt hoøa haøi dieãn phoâ ...
Coâng ñöùc aáy thaät voâ bôø beán,
Duø möôøi phöông nghó ñeán khoâng cuøng,
263
Hoaëc noùi giaûng roäng muoân truøng,
Cuõng khoâng theå troïn vieân dung coõi loøng ...
Neáu ai muoán troøn coâng ñöùc Phaät,
Lo tu haønh phaåm baäc hieän ra.
Chuùng con kính laïy Phaät Ñaø,
Xöng danh taùn thaùn ngôïi ca muoân ñôøi,
Hoïc tu cuùng leã khaép nôi,
Nghieäp saâu chöôùng naëng kòp thôøi aên naên.
Vun troàng coâng ñöùc nhoïc nhaèn,
Caàu cho chaùnh phaùp xoay laên Ta Baø,
Thænh Phaät soáng maõi ñöøng xa,
Thöôøng ngaøy lui tôùi ñaëng maø giuùp con,
Chuùng sanh theo böôùc vaøng son,
Ñoàng thaønh Phaät ñaïo haïnh troøn nguyeän vui ...

HOA NGHIEÂM HAÛI HOÄI PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT.

PHAÀN CHUÙ THÍCH
1- Nhö Lai ÖÙng Ñaúng Chaùnh Giaùc coù tuøy haûo teân laø Vieân Maõn Vöông, trong
Tuøy haûo naày phoùng ñaïi quang minh teân laø Xí Thaïnh - coù baûy traêm vaïn A
Taêng Kyø quang minh laøm quyeán thuoäc.
2- Döôùi baøn chaân cuûa Boà Taùt coù Thieân Böùc Luaân teân laø Quang minh Phoå
Chieáu Vöông - nôi ñaây coù tuøy haûo teân laø Vieân Maõn Vöông thöôøng phoùng 40
thöù quang minh, coù leõ döïa treân yù naày maø Phaùp Sö Baùc Nhaõ, ngöôøi tænh Keá
Taân - Trung Quoác coù dòch theâm Phaåm : Phoå Hieàn Haïnh Nguyeän, thaønh
Phaåm thöù 40 cuûa boä Kinh Hoa Nghieâm (xin xem Phaàn chuù thích taäp I, soá 9
- 10 nhoû). “Thieân Böùc Luaân” laø 1 trong 80 veû ñeïp cuûa Chö Phaät.
3- Trong ñoù coù moät quang minh teân laø Thanh Tònh Coâng Ñöùc coù theå chieáu
öùc na do tha Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi, tuøy nhöõng nghieäp haønh, nhöõng
duïc laïc cuûa chuùng sanh ñeàu laøm cho hoï ñöôïc thaønh thuïc : Chuùng sanh nôi
264
A Tyø Ñòa Nguïc gaëp quang minh naày thôøi ñeàu maïng chung sanh veà coõi trôøi
Ñaâu Suaát.
4- Ñaõ sanh Thieân roài, thôøi nôi troáng phaùt aâm baûo hoï raèng : Laønh thay !
Laønh thay !
5- Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt nhaäp ly caáu tam muoäi, caùc Thieân Töû neân ñaûnh leã -
Caùc Thieân Töû nghe tieáng troáng phaùt aâm khuyeán caùo nhö vaäy ñeàu nghó
raèng : Laï luøng ít coù, nhôn gì maø phaùt tieáng vi dieäu nhö vaäy ?
6- “Thieân Coå” môùi noùi lôøi raèng : Laø Troáng trôøi noùi ra lôøi : Tieáng cuûa ta phaùt
ra laø do söùc nhöõng thieän caên laøm thaønh.
7- Chö Thieân töû ! Nhö ta noùi ta maø khoâng chaáp ta, khoâng chaáp cuûa ta, taát
caû chö Phaät cuõng nhö vaäy, töï noùi laø thaät maø chaúng chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû.
8- Nhö aâm thanh cuûa ta chaúng töø phöông ñoâng ñeán, chaúng töø möôøi phöông
ñeán, nghieäp baùo thaønh Phaät cuõng nhö vaäy, chaúng töø möôøi phöông ñeán.
9- Nhö caùc ngöôøi xöa ôû ñòa nguïc, thaân vaø ñòa nguïc chaúng phaûi möôøi
phöông ñeán, chæ do caùc ngöôøi ñieân ñaûo, aùc nghieäp, ngu si, trieàn phöôïc maø
sanh thaân ñòa nguïc, ñaây khoâng caên boån, khoâng coù choã naøo ñeán.
10- Nhö nuùi Tu Di, treân ñaûnh coù cung ñieän thöôïng dieäu cuûa Tam thaäp Tam
thieân, caùc ñoà vui söôùng, nhöng nhöõng ñoà vui naày chaúng phaûi töø möôøi
phöông ñeán.
11- Ví nhö öùc na do tha Phaät Saùt vi traàn soá theá giôùi ñeàu nghieàn ra thaønh vi
traàn. Ta vì chuùng sanh nhö soá vi traàn aáy, theo sôû thích cuûa hoï maø thuyeát
phaùp khieán hoï raát vui möøng, ta ñoái vôùi hoï chaúng sanh moûi chaùn, chaúng
sanh thoâi khieáp, chaúng sanh kieâu maïn, chaúng sanh phoùng daät.
12- Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt truï ly caáu tam muoäi cuõng nhö vaäy, nôi baøn tay
höõu trong moät tuøy haûo phoùng moät quang minh xuaát hieän voâ löôïng thaàn löïc
töï taïi, taát caû Thanh Vaên, Bích Chi Phaät coøn chaúng bieát ñöôïc huoáng laø caùc
chuùng sanh, caùc ngöôøi neân ñeán cuùng döôøng gaàn guõi Boà Taùt ñoù, chôù coù tham
ñaém nôi ñoà vui nguõ duïc maø chöôùng nhöõng thieän caên. Xin baøn theâm : Ñoaïn
naøy noùi raát roõ veà Baûn lai dieän muïc cuûa moãi chuùng sanh ñeàu coù Thanh Tònh
Phaùp thaân Tyø Loâ Giaù Na Phaät, neáu bieát phaùt huy thì coù ñöôïc Voâ löôïng
thaàn löïc roài - Nhö Lai tuøy haûo chính laø Phaät taïi nôi ta, tuøy nôi ta caû, ñeïp
xaáu do ta maø ra caû.
13- Ví nhö kieáp hoûa ñoát chaùy nuùi Tu Di tieâu tan khoâng coøn soùt, söï tham
duïc raøng buoäc nôi taâm cuõng nhö vaäy, troïn chaúng theå sanh loøng nieäm Phaät.
14- Chö Thieân Töû ! Nhö ta thieân coå (Troáng trôøi, trong buïng troáng trôøi naøy
coù Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt) (ñang thöïc haønh haïnh Boà Taùt) chaúng phaûi nam,
chaúng phaûi nöõ, maø coù theå hieän Voâ löôïng Voâ bieân söï baát tö nghì - Nhö
Thieân Coå ta chaúng sanh chaúng dieät, saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng nhö
vaäy, caùc ngöôøi neáu coù theå hieåu ñöôïc nhö vaäy, neân bieát laø ñaõ ñöôïc nhaäp Voâ
Y AÁn Tam Muoäi.
265
15- Chö Thieân Töû nghe tieáng troáng treân ñaây xong, ñeàu ñöôïc chöa töøng coù,
lieàn hoùa laøm moät vaïn luøm maây, hoa, vaïn luøm maây höông v.v... roài cuøng
nhau qua cung ñieän cuûa Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt ngöï, ñoàng chaép tay cung
kính ñöùng qua moät phía muoán ñöôïc chieâm ngöôõng Boà Taùt maø chaúng ñöôïc
thaáy.
16- Baáy giôø coù vò Thieân Töû baûo raèng : Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt ñaõ aån nôi ñaây
maø sanh xuoáng nhôn gian nôi cung cuûa nhaø vua Tònh Phaïn, ngöï laàu caùc
chieân ñaøn ôû thai baø Ma Gia Phu Nhôn.
17- Chö Thieân Töû ñeàu nghó raèng : Neáu chuùng ta chaúng ñeán thaêm vieáng
thöa hoûi Boà Taùt, maø aùi tröôùc nôi thieân cung naày daàu chæ moät nieäm laø
khoâng neân. Xin baøn theâm : Boà Taùt ñaây laø Tyø Loâ Giaù Na Boà Taùt, chuûng töû
cuûa Phaät Tyø Loâ Giaù Na cuõng laø möôøi phöông chö Phaät, vì coù taàm quan
troïng treân böôùc ñöôøng tu Phaät neân moãi moãi Thieân töû cuøng quyeán thuoäc
möôøi na do tha ngöôøi saép söûa xuoáng coõi Dieâm Phuø Ñeà, laø coõi Ta Baø chuùng
ta ñaây.
18- Trong Thieân Coå (Troáng trôøi, beân trong coù thanh tònh Phaùp thaân Tyø Loâ
Giaù Na Phaät) phaùt aâm baûo raèng : Chö Thieân Töû ! Ñaïi Boà Taùt chaúng phaûi
maïng chung ôû ñaây maø sanh nôi kia, chæ duøng thaàn thoâng tuøy taâm sôû nghi
cuûa caùc chuùng sanh laøm cho hoï ñöôïc thaáy, nhö ta hieän nay chaúng phaûi maét
thaáy maø hay phaùt aâm.
19- Ba chöôùng : 1- Nghieäp chöôùng; 2- Phieàn naõo chöôùng; 3- Baùo chöôùng - Vì
3 moùn naøy chöôùng ngaïi treân böôùc ñöôøng tu taäp neân goïi laø chöôùng.
20- Nhö coù caùi göông pha leâ teân laø naêng chieáu, göông naày trong saïch saùng
suoát, lôùn voâ löôïng voâ bieân baèng möôøi theá giôùi, trong caùc quoác ñoä, taát caû
hình töôïng cuûa nuùi soâng, cuûa moïi loaøi, nhaãn ñeán ngaï quyû, suùc sanh, ñòa
nguïc ñeàu hieän trong göông ñoù.
21- Naày chö Thieân töû ! Caùc ngöôøi nghó theá naøo ? Nhöõng aûnh töôïng kia coù
theå cho laø ñeán vaøo trong göông roài töø göông maø ñi chaêng ? - Cuõng vaäy, taát
caû caùc nghieäp daàu hay xuaát sanh caùc quaû baùo maø khoâng choã ñeán vaø ñi.
22- Cuõng vaäy, taát caû caùc nghieäp daàu hay xuaát sanh caùc quaû baùo maø khoâng
choã ñeán vaø ñi - Ví nhö nhaø huyeãn thuaät, huyeãn hoaëc maét ngöôøi, phaûi bieát
caùc nghieäp cuõng nhö vaäy, neáu bieát ñöôïc nhö treân ñaây, thôøi laø chôn thieät
saùm hoái taát caû toäi aùc ñeàu ñöôïc thanh tònh.
23- Böûu Thuû Boà Taùt cuùi ñaàu, chaép tay laïy Phaät ñaïo maàu hoaèng khai ...
Nghóa laø : Phaät Boån Sö Thích Ca Maâu Ni nhaän thaáy chæ coù ngaøi Böûu Thuû
Boà Taùt, laø thoï trì vaø gìn giöõ caùi quyù giaù nhaát, ñoù laø Tyø Loâ Giaù Na Phaät
nghóa laø thanh tònh phaùp thaân, hay laø Taâm Phaät cuõng laø “Nhö Lai Tuøy
Haûo” goàm coù 40 thöù quang minh (coù 1 quang minh chuù thích soá 12 nhoû)
cuõng haøm yù 40 quyeån cuûa troïn boä Kinh Hoa Nghieâm naøy - nhö vaäy Kinh
Hoa Nghieâm laø boä Kinh môû baøy taâm Phaät cho moãi chuùng sanh nhaän dieän,
nhö Hoøa thöôïng Thích Trí Tònh ñaõ noùi ôû phaàn tröôùc Töù voâ ngaïi Phaùp giôùi
266
maø cuoái cuøng laø söï söï voâ ngaïi phaùp giôùi nghóa laø : Moät thôøi gian dung
thoâng taát caû khoâng gian vaø ngöôïc laïi, taát caû dung thoâng vôùi moät, thôøi gian
vôùi khoâng gian, moät cuøng taát caû cuõng ñeàu dung thoâng nhö vaäy. Ñaây chính
laø söï söï voâ ngaïi phaùp giôùi, maø cuõng chính laø caûnh giôùi giaûi thoaùt baát tö
nghì maø Kinh Hoa Nghieâm laáy ñoù laøm noäi dung. Ñoäc giaû muoán nghieân cöùu
ñaày ñuû xin xem boä Hoa Nghieâm Ñaïi Sôù cuûa Toå Thanh Löông vaø Thaäp
Huyeàn Moân cuûa Toå Hieàn Thuû.
24- Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt laïi baûo vôùi chuùng hoäi Boà Taùt raèng : Chö Phaät töû !
Nhö tröôùc ñaõ noùi ñaây chæ laø tuøy theo caên khí thích nghi cuûa chuùng sanh
maø löôïc noùi ít phaàn caûnh giôùi cuûa Nhö Lai.
25- Chö Phaät Theá Toân vì caùc chuùng sanh voâ trí laøm aùc chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû,
chaáp tröôùc laáy thaân, ñieân ñaûo nghi laàm, taø kieán phaân bieät, haèng töông öng
vôùi nhöõng kieát phöôïc, theo doøng sanh töû, xa ñaïo Nhö Lai neân môùi xuaát
theá.
26- Ñaây laø lôøi Phoå Hieàn Boà Taùt noùi tieáp, vì Phoå Hieàn ñaõ troøn voâ sai bieät Trí,
(Trí hieåu bieát khoâng coøn sai nöõa) neân ngaøi ñaïi dieän noùi phaàn naày : Toâi
khoâng thaáy moät phaùp naøo laø loãi laàm lôùn nhö chö Boà Taùt sanh loøng saân vôùi
Boà Taùt khaùc thôøi lieàn thaønh töïu traêm vaïn chöôùng moân (Nhöùt nieäm saân taâm
khôûi, baù vaïn chöôùng moân khai), ngoaøi nhöõng chöôùng ñaõ keå ôû phaàn thi ca,
coøn raát nhieàu chöôùng khaùc nhö : Chöôùng thích taäp vieäc treû con, chöôùng 6
caên, chöôùng sanh choã haï lieät, chöôùng sanh nhaø ngöôøi aùc, chöôùng chaúng
thaáy baïn laønh, chöôùng thaønh töïu thieän caên vì chaúng theå bieän roõ ngoân ngöõ
chuùng sanh, chöôùng thaønh töïu ngöõ nghieäp vì haèng khôûi boán thöù toäi loãi,
chöôùng thaønh töïu yù nghieäp vì nhieàu tham saân taø kieán, chöôùng thaønh töïu
thaân caên vì khinh tieän chuùng sanh, chöôùng thaønh töïu yù caên vì taâm nhieàu
cuoàng loaïn v.v... Vì theá neân chö Ñaïi Boà Taùt muoán mau ñaày ñuû haïnh Boà Taùt
phaûi sieâng tu caùc phaùp sau ñaây : 1- Thaäp Phaùp; 2- Thaäp Haïnh; 3- Thaäp
Quaûng Ñaïi Trí; 4- Thaäp Phoå Nhaäp; 5- Thaäp Taâm Thaéng Dieäu; 6- Thaäp Phaät
Phaùp Thieän Xaûo Trí.
27- Thaäp Phaùp laø goàm coù 10 phaùp : 1- Chaúng xa boû chuùng sanh; 2- Ñoái vôùi
chö Boà Taùt xem nhö Phaät; 3- Chaúng huûy baùng Phaät Phaùp; 4- Bieát caùc quoác
ñoä khoâng cuøng taän; 5- Coù loøng tin meán nôi Boà Taùt Haïnh; 6- Chaúng boû taâm
bình ñaúng hö khoâng phaùp giôùi Boà Ñeà; 7- Quaùn saùt boà ñeà nhaäp Nhö Lai löïc;
8- Sieâng naêng tu taäp voâ ngaïi bieän taøi; 9- Giaùo hoùa chuùng sanh khoâng nhaøm
moûi; 10- Truï nôi taát caû theá giôùi khoâng taâm nhieãm tröôùc.
28- Ñaïi Boà Taùt an truï 10 phaùp treân roài thôøi coù ñeå ñaày ñuû möôøi thöù thanh
tònh : 1- Thoâng ñaït thaäm thaâm phaùp thanh tònh; 2- Thaân caän thieän tri thöùc
thanh tònh; 3- Hoä trì chö Phaät phaùp ...; 4- Lieãu ñaït hö khoâng giôùi ...; 5-
Thaâm nhaäp Phaùp giôùi ...; 6- Quaùn saùt voâ bieân taâm thanh tònh; 7- Cuøng Boà
Taùt ñoàng thieän caên ...; 8- Chaúng chaáp tröôùc caùc kieáp ...; 9- Quaùn saùt tam theá
...; 10- Tu haønh taát caû nhöõng Phaät phaùp thanh tònh.
267
29- Ñaïi Boà Taùt truï 10 phaùp thanh tònh treân roài thôøi ñaày ñuû möôøi thöù trí
quaûng ñaïi : 1- Trí bieát taát caû taâm haønh cuûa chuùng sanh; 2- Trí bieát taát caû
nghieäp baùo cuûa chuùng sanh; 3- Trí bieát taát caû Phaät Phaùp; 4- Trí bieát lyù thuù
thaâm maät ...; 5- Trí bieát taát caû moân Ñaø La Ni ...; 6- Trí bieát taát vaên töï bieän
taøi; 7- Trí bieát taát caû ngoân ngöõ aâm thanh töø bieän thieän xaûo cuûa chuùng sanh;
8- Trí hieän thaân mình ôû khaép trong taát caû theá giôùi; 9- Trí hieän aûnh töôïng
mình ôû khaép trong taát caû chuùng hoäi ñaïo traøng; 10- Trí ôû nôi taát caû choã thoï
sanh ñeàu ñaày ñuû nhöùt thieát trí.
30- Ñaïi Boà Taùt truï xong möôøi thöù trí treân roài thôøi ñöôïc möôøi thöù Phoå Nhaäp
: 1- Taát caû theá giôùi vaøo loã loâng, moät loã loâng vaøo khaép theá giôùi; 2- Taát caû
thaân chuùng sanh vaøo moät thaân, vaø ngöôïc laïi ...; 3- Taát caû kieáp vaøo moät
nieäm, moät nieäm vaøo taát caû; 4- Taát caû Phaät Phaùp vaøo moät phaùp vaø ngöôïc
laïi...; 5- Baát khaû thuyeát xöù vaøo moät xöù, vaø ngöôïc laïi; 6- Baát khaû thuyeát caên
vaøo moät caên, vaø ngöôïc laïi; 7- Taát caû caên vaøo phi caên, phi caên vaøo taát caû
caên; 8- Taát caû töôûng vaøo moät töôûng, moät töôûng vaøo taát caû töôûng; 9- Taát caû
ngoân ngöõ aâm vaøo moät ngoân aâm, vaø ngöôïc laïi ...; 10- Taát caû Tam theá vaøo moät
theá, moät theá vaøo taát caû theá giôùi ...
31- Ñaïi Boà Taùt quaùn saùt nhö vaäy roài an truï möôøi taâm thaéng dieäu : 1- An truï
taâm thaéng dieäu taát caû theá giôùi ngöõ ngoân phi ngöõ ngoân; 2- ... taát caû chuùng
sanh töôûng nieäm khoâng choã y chæ; 3- ... roát raùo hö khoâng giôùi; 4- ... voâ bieân
phaùp giôùi; 5- ... taát caû Phaät Phaùp thaâm maät; 6- ... Phaùp thaäm thaâm voâ sai
bieät; 7- ... tröø dieät taát caû nghi laàm; 8- ... taát caû theá giôùi bình ñaúng voâ sai bieät;
9- ... Tam theá chö Phaät bình ñaúng; 10- An truï taâm thaéng dieäu taát caû Phaät
löïc voâ löôïng.
32- Ñaïi Boà Taùt an truï möôøi taâm thaéng dieäu naày roài thôøi ñöôïc möôøi thöù
Phaät Phaùp thieän xaûo trí : 1- Trí thieän xaûo lieãu ñaït vaø xuaát sanh Phaät phaùp
thaäm thaâm quaûng ñaïi; 2- Trí thieän xaûo tuyeân thuyeát caùc thöù Phaät phaùp; 3-
... chöùng nhaäp Phaät phaùp bình ñaúng; 4- ... minh lieãu Phaät phaùp sai bieät; 5-
... ngoä giaûi Phaät phaùp voâ sai bieät; 6- ... thaâm nhaäp trang nghieâm Phaät phaùp;
7- ... moät phöông tieän vaøo Phaät phaùp; 8- ... voâ löôïng phöông tieän vaøo Phaät
phaùp; 9- ... bieát voâ bieân Phaät phaùp voâ sai bieät; 10- Trí thieän xaûo duøng töï
taâm töï löïc khoâng thoái chuyeån nôi taát caû Phaät phaùp.
33- Theo y Kinh : Ñaïi Boà Taùt nghe phaùp naày roài ñeàu phaûi phaùt taâm cung
kính thoï trì, vì phaùp naày ít toán coâng löïc maø mau ñöôïc voâ thöôïng chaùnh
ñaúng chaùnh giaùc, ñeàu ñöôïc ñaày ñuû taát caû Phaät phaùp, ñeàu baèng vôùi Tam theá
Phaät phaùp - Tam thaân : laø 3 thaân : 1- Sanh thaân laø thaân hình hieän coù ñöôïc
do cha meï sanh ra; 2- Phaùp thaân : Theo tinh thaàn Kinh Hoa Nghieâm laø
Phaùp thaân thanh tònh Loâ Giaù Na Phaät, cuõng laø Coå Phaät töùc laø coù töï xa xöa
laém roài; thaân naøy baát caáu, baát tònh, baát taêng, baát giaûm ... xin nghieân cöùu
theâm ñeå roõ; 3- ÖÙng hoùa thaân : nghóa laø tuøy nghi thích hôïp maø coù ñöôïc thaân
naøy ...
268
34- Theo y Kinh : Baáy giôø do thaàn löïc cuûa Phaät, do phaùp nhö vaäy, möôøi
phöông ñeàu coù möôøi baát khaû thuyeát traêm ngaøn öùc na do tha Phaät saùt vi
traàn soá theá giôùi chaán ñoäng saùu caùch, möa maây taát caû hoa hôn haún chö
Thieân, maây höông, y loïng, traøng phang v.v...
35- Baáy giôø do thaàn löïc cuûa Phaät, do phaùp nhö vaäy, möôøi phöông ñeàu qua
khoûi ngoaøi möôøi baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá theá giôùi, coù möôøi Phaät
saùt vi traàn soá Ñaïi Boà Taùt ñeán coõi naày, ñoâng ñaày khaép möôøi phöông ñoàng
noùi raèng : Phoå Hieàn coù theå noùi thaâm phaùp thoï kyù theä nguyeän raát lôùn cuûa
Nhö Lai.
36- Theo y Kinh : Phaät töû ! Chuùng toâi taát caû ñoàng hieäu laø Phoå Hieàn ñeàu töø
theá giôùi Phoå Thaéng, nôi ñöùc Phoå Traøng Töï Taïi Nhö Lai maø ñeán coõi naày,
ñeàu nhôø Thaàn löïc cuûa Phaät, dieãn thuyeát phaùp naày ôû taát caû choã, taát caû ñeàu
bình ñaúng nhö choã chuùng hoäi naày khoâng coù theâm bôùt.
37- Chuùng toâi ñeàu thöøa oai thaàn cuûa Phaät ñeán ñaïo traøng naøy chöùng minh
cho Phaät Töû, chuùng toâi möôøi Phaät saùt vi traàn soá Ñaïi Boà Taùt ñeán chöùng
minh, trong taát caû theá giôùi ôû möôøi phöông cuõng nhö vaäy.
38- Baáy giôø Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt do thaàn löïc cuûa Phaät, do söùc thieän caên
cuûa mình, quaùn saùt möôøi phöông ñeán caû phaùp giôùi, muoán khai thò Boà Taùt
haïnh, muoán tuyeân thuyeát Boà ñeà giôùi cuûa Nhö Lai, muoán noùi roõ Nhö Lai
xuaát theá chaúng uoång coâng, muoán thuyeát minh ñaïi oai ñöùc Boà Taùt vì taát caû
chuùng sanh maø hieän hình thuyeát phaùp cho hoï khai ngoä v.v...
39- Theo Haùn boä thuoäc quyeån thöù 50.
40- Nhö Lai xuaát hieän, ban trao voâ vaøn. Nghóa laø : Ñöùc Theá Toân töø trong
töôùng baïch haøo (loâng traéng) giöõa chaëng maøy, phoùng ñaïi quang minh teân laø
: Nhö Lai xuaát hieän - Coù voâ löôïng traêm ngaøn öùc na do tha a taêng kyø quang
minh laøm quyeán thuoäc, quang minh aáy chieáu khaép möôøi phöông taát caû theá
giôùi, taän hö khoâng phaùp giôùi ...
41- Chieáu khaép xong kòp thôøi nhieãu Phaät. Nghóa laø höõu nhieãu baûy voøng ñi
voøng troøn 7 laàn phaùt xuaát töø tay höõu cuûa Ñöùc Phaät, ñi nhieãu xong hieån
hieän Nhö Lai voâ löôïng töï taïi, giaùc ngoä voâ soá chuùng Boà Taùt, chaán ñoäng taát
caû thaäp phöông theá giôùi, tröø dieät taát caû khoå aùc ñaïo, choùi che taát caû cung
ñieän ma, hieån thò taát caû chö Phaät Nhö Lai ngoài toøa Boà ñeà thaønh chaùnh
ñaúng chaùnh giaùc vaø cuøng taát caû ñaïo traøng chuùng hoäi.
42ø- Quang minh ñoù laøm nhöõng söï nhö vaäy roài trôû laïi höõu nhieãu chuùng Boà
Taùt (cuõng ñi voøng troøn 7 laàn) roài nhaäp vaøo ñaûnh ñaàu cuûa Nhö Lai Taùnh
Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt - Ñieàu naøy laøm cho chuùng ta phaûi suy nghó ñeå nhaän
roõ söï vieäc haønh ñaïo cuûa Phaät - “Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt”.
Taùnh laø theå taùnh cuûa Nhö Lai, vì phaåm naøy laø Nhö Lai xuaát hieän, hay Phaät
xuaát hieän cuõng vaäy, theå taùnh cuûa Nhö Lai maø qua thaân hình ñöôïc taùc ñoäng
laø Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt, vì Boà Taùt laø öùng duïng vaøo ñôøi maø baûn theå taùnh
269
chaát laø Phaät, Nhö Lai. Neân Phaåm naøy teân laø Nhö Lai xuaát hieän, maø Nhö
Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt ñaïi dieän laø nhö vaäy.
43- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù taát caû ñaïi chuùng trong ñaïo traøng naày, thaân
taâm hôùn hôû raát hoan hyû maø nghó raèng : Raát laï ít coù nay ñaây Ñöùc Nhö Lai
phoùng ñaïi quang minh taát seõ dieãn noùi thaäm thaâm ñaïi phaùp.
44- Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt, ôû treân toøa Lieân Hoa tròch y baøy
vai höõu, quyø goái höõu, chaép tay nhöùt taâm höôùng leân Phaät maø noùi keä lôøi.
45- Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt noùi raèng: Ñaõ leân bôø caûnh giôùi voâ
töôùng, maø hieän thaân dieäu töôùng nghieâm trang - nghóa laø : Vì caûnh giôùi voâ
töôùng maø coù ñöôïc dieäu töôùng nghieâm trang, yù caâu naøy raát saâu, neáu höõu
töôùng töùc laø coù hình töôùng thì seõ bò thôøi gian khoâng gian chi phoái laø sanh,
truï, dò, dieät hay thaønh, truï, hoaïi, khoâng, hay sanh, laõo, bònh, töû v.v...
46- Ñaõ hieän söùc thaàn thoâng voâ löôïng, laïi trôû vaøo möôïn nhaäp thaân toâi, khieán
toâi phaùt khôûi loøng vaán ñaùp, theá neân nay toâi thænh Phaùp Vöông.
47- Theo y Kinh vaên : Ai ôû caûnh giôùi cuûa Nhö Lai, maø hay chôn thieät khai
dieãn ñuû ? Ai laø Phaùp Tröôûng Töû cuûa Phaät ? Theá Toân ñaïo sö xin hieån thò.
48- Baáy giôø ñöùc Nhö Lai lieàn ôû trong mieäng phoùng ra ñaïi quang minh teân
laø voâ ngaïi voâ uùy, coù traêm ngaøn öùc a taêng kyø quang minh laøm quyeán thuoäc,
chieáu khaép taát caû möôøi phöông theá giôùi taän hö khoâng phaùp giôùi höõu nhieãu
möôøi voøng, hieån hieän Nhö Lai caùc thöù töï taïi, khai ngoä voâ löôïng chuùng Boà
Taùt v.v...
49- Ñaïi quang minh naày laøm nhöõng söï nhö vaäy roài trôû laïi höõu nhieãu chuùng
hoäi ñaïo traøng Boà Taùt, vaø nhaäp vaøo mieäng cuûa Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt, Ñaïi
quang minh nhaäp xong thôøi thaân vaø toøa Sö Töû cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt hôn
luùc tröôùc vaø hôn thaân toøa cuûa chö Boà Taùt gaáp traêm laàn, chæ tröø toøa Sö Töû
cuûa Nhö Lai.
50- Nhö Lai Taùnh Khôûi Ñaïi Boà Taùt, noùi cho ñuû laø : Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu
Ñöùc Boà Taùt hoûi Phoå Hieàn Boà Taùt : Ñaïi Boà Taùt phaûi theá naøo ñeå bieát phaùp
“Xuaát Hieän” cuûa Chö Phaät Nhö Lai ?
51- Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt baûo Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt vaø ñaïi
chuùng Boà Taùt : Choã naày chaúng theå nghó baøn, nghóa laø Ñöùc Nhö Lai Ñaúng
Chaùnh Giaùc, do voâ löôïng phaùp maø ñöôïc “Xuaát Hieän”, vì chaúng phaûi do moät
duyeân, chaúng phaûi do moät söï, Nhö Lai Xuaát Hieän ñöôïc thaønh töïu, maø do
möôøi voâ löôïng traêm ngaøn voâ soá söï môùi ñöôïc thaønh töïu.
52- Moät laø do quaù khöù voâ löôïng boà ñeà taâm nhieáp thoï taát caû chuùng sanh laøm
thaønh; Hai laø do quaù khöù voâ löôïng chí nguyeän thanh tònh thuø thaéng laøm
thaønh; Ba laø do quaù khöù voâ löôïng ñaïi töø ñaïi bi cöùu hoä taát caû chuùng sanh
laøm thaønh; Boán laø do quaù khöù voâ löôïng haïnh nguyeän töông tuïc laøm thaønh;
Naêm laø do quaù khöù voâ löôïng tu caùc phöôùc trí taâm khoâng nhaøm ñuû laøm
thaønh; Saùu laø quaù khöù voâ löôïng cuùng döôøng chö Phaät giaùo hoùa chuùng sanh
laøm thaønh; Baûy laø do quaù khöù voâ löôïng trí hueä phöông tieän thanh tònh ñaïo
270
laøm thaønh; Taùm laø do quaù khöù voâ löôïng thanh tònh coâng ñöùc taïng laøm
thaønh; Chín laø do quaù khöù voâ löôïng trang nghieâm ñaïo trí laøm thaønh; Möôøi
laø do quaù khöù voâ löôïng thoâng ñaït phaùp nghóa laøm thaønh.
53- Ví nhö Ñaïi Thieân theá giôùi naày, chaúng phaûi do moät duyeân, chaúng phaûi
do moät söï maø ñöôïc thaønh töïu, phaûi do voâ löôïng duyeân, voâ löôïng söï môùi
ñöôïc thaønh, nhöõng laø noåi giaêng maây lôùn, tuoân xoái möa lôùn, boán thöù phong
luaân noái tieáp laøm sôû y.
54- Gì laø boán thöù : 1- Teân laø naêng trì, vì hay trì ñaïi thuûy; 2- Teân laø naêng
tieâu, vì hay tieâu ñaïi thuûy; 3- Teân laø kieán laäp, vì kieán laäp taát caû xöù sôû; 4- Teân
laø trang nghieâm, vì trang nghieâm phaân boá ñeàu thieän xaûo.
55- Theo y Kinh vaên : Nhö treân ñaây ñeàu do coäng nghieäp cuûa chuùng sanh vaø
thieän caên cuûa chö Boà Taùt phaùt khôûi, laøm cho taát caû chuùng sanh trong ñoù
ñeàu tuøy sôû nghi maø ñöôïc thoï duïng.
56- Ñöôïc voâ löôïng nhôn duyeân nhö vaäy môùi thaønh Ñaïi Thieân theá giôùi. Phaùp
taùnh nhö vaäy khoâng coù sanh giaû, khoâng coù taùc giaû, khoâng coù tri giaû, khoâng
coù thaønh giaû, nhöng Ñaïi Thieân theá giôùi vaãn ñöôïc thaønh töïu.
57- “Nhö Lai Xuaát Hieän” goàm coù 10 töôùng - Töôùng thöù nhöùt “Nhö Lai Xuaát
Hieän” chaúng phaûi do moät duyeân, chaúng phaûi do moät söï maø ñöôïc thaønh töïu,
phaûi do voâ löôïng duyeân söï môùi thaønh töïu, nhöõng laø töøng ôû choã Phaät quaù
khöù laéng nghe thoï trì ñaïi phaùp vaân - ñaïi phaùp vuõ, do ñaây coù theå khôûi Nhö
Lai boán thöù ñaïi trí phong luaân : 1- Moät laø ñaïi trí phong luaân Ñaø La Ni nieäm
trì chaúng queân, vì hay trì taát caû ñaïi phaùp vaân ñaïi phaùp vuõ cuûa Nhö Lai; 2-
Hai laø ñaïi trí phong luaân xuaát sanh chæ quaùn, vì hay tieâu kieät taát caû phieàn
naõo; 3- Ba laø ñaïi trí phong luaân hoài höôùng thieän xaûo, vì hay thaønh töïu taát
caû thieän caên; 4- Boán laø ñaïi trí phong luaân xuaát sanh ly caáu sai bieät trang
nghieâm, vì khieán quaù khöù nhöõng chuùng sanh ñöôïc hoùa ñoä thieän caên cuûa hoï
thanh tònh, thaønh töïu söùc thieän caên voâ laäu cuûa Nhö Lai. Ñöùc Nhö Lai
thaønh ñaúng chaùnh giaùc nhö vaäy, phaùp taùnh nhö vaäy, voâ sanh voâ taùc maø
ñöôïc thaønh töïu.
58- Ví nhö Ñaïi Thieân theá giôùi luùc saép thaønh, maây lôùn tuoân möa goïi laø Hoàng
Chuù, taát caû phöông xöù chaúng theå thoï, chaúng theå trì, chæ tröø Ñaïi Thieân theá
giôùi luùc saép thaønh - Cuõng vaäy, ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc noåi ñaïi phaùp
vaân, tuoân ñaïi phaùp vuõ, goïi laø thaønh töïu Nhö Lai Xuaát Hieän, taát caû haøng
Nhò Thöøa (Thanh Vaên thöøa : Tu theo Phaùp Töù Ñeá; Duyeân Giaùc thöøa : Tu
theo Phaùp 12 nhaân duyeân) taâm chí heïp keùm khoâng thoï ñöôïc, khoâng trì
ñöôïc, chæ tröø söùc taâm töông tuïc cuûa chö Ñaïi Boà Taùt; Ñaây laø töôùng “Xuaát
Hieän” thöù hai cuûa ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc ñaïi Boà Taùt phaûi bieát nhö
vaäy.
59- Ví nhö chuùng sanh vì do nghieäp löïc, maây lôùn tuoân möa, ñeán khoâng töø
ñaâu, ñi khoâng veà ñaâu - Cuõng vaäy, ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc, do söùc
thieän caên cuûa chö Boà Taùt, noåi ñaïi phaùp vaân, tuoân ñaïi phaùp vuõ, cuõng ñeán
khoâng töø ñaâu, ñi chaúng ñeán ñaâu. Ñaây laø töôùng “Xuaát Hieän thöù ba”.
271
60- Ví nhö maây lôùn tuoân xoái möa lôùn, trong Ñaïi Thieân theá giôùi taát caû chuùng
sanh khoâng bieát ñöôïc soá, neáu muoán tính ñeám chæ luoáng phaùt cuoàng. Duy coù
Ma Heâ Thuû La laø chuû cuûa Ñaïi Thieân theá giôùi, do söùc thieän caên ñaõ tu töø quaù
khöù, nhaãn ñeán moät gioït ñeàu bieát roõ caû, ngoaøi ra taát caû chuùng sanh ñeàu
khoâng bieát ñöôïc; “Nhö Lai Xuaát Hieän” chæ coù Ñaïi Boà Taùt chuû cuûa taát caû theá
gian, do söùc giaùc hueä ñaõ tu töø quaù khöù, nhaãn ñeán moät vaên moät caâu nhaäp
vaøo taâm chuùng sanh, ñeàu bieát roõ caû. Ñaây laø töôùng “Xuaát Hieän” thöù tö.
61- Ví nhö luùc maây lôùn tuoân möa, coù maây lôùn möa lôùn teân laø naêng dieät :
Dieät ñöôïc hoûa tai; coù maây lôùn möa lôùn teân laø naêng khôûi : hay khôûi ñaïi
thuûy; Naêng chæ : hay ngaên ñaïi thuûy; Naêng thaønh : hay thaønh taát caû caùc baùu
ma ni; maây lôùn möa lôùn teân laø : Phaân Bieät nghóa laø hay phaân bieät tam
thieân ñaïi thieân theá giôùi - Cuõng vaäy, ñöùc Nhö Lai Xuaát Hieän, noåi ñaïi phaùp
vaân, tuoân ñaïi phaùp vuõ : Naêng dieät laø dieät taát caû phieàn naõo; Naêng khôûi laø
khôûi taát caû thieän caên cuûa chuùng sanh; Naêng chæ laø ngaên kieán hoaëc cuûa
chuùng sanh; Naêng thaønh laø thaønh taát caû trí hueä phaùp böûu. Naêng phaân bieät
laø phaân bieät taát caû taâm sôû thích cuûa chuùng sanh.
62- Ví nhö maây lôùn tuoân nöôùc ñoàng moät vò maø tuøy nhöõng choã möa coù voâ
löôïng sai bieät - Cuõng vaäy, ñöùc Nhö Lai Xuaát Hieän tuoân ñaïi bi phaùp thuûy
ñoàng moät vò maø tuøy sôû nghi thuyeát phaùp coù voâ löôïng sai bieät. Ñaây laø töôùng
Xuaát Hieän thöù saùu.
63- Ví nhö Ñaïi Thieân theá giôùi, luùc môùi baét ñaàu hình thaønh tröôùc heát thaønh
cung ñieän cuûa trôøi Coõi Saéc, keá ñeán thaønh cung ñieän cuûa trôøi Coõi Duïc, keá
ñeán thaønh choã ôû cuûa loaøi ngöôøi vaø nhöõng loaøi khaùc - Cuõng vaäy, Nhö Lai
Xuaát Hieän, tröôùc heát khôûi nhöõng haïnh trí hueä Boà Taùt, sau ñoù khôûi trí hueä
Duyeân Giaùc, Thanh Vaên vaø nhöõng trí hueä thieän caên höõu vi cuûa caùc chuùng
sanh khaùc - Ñaây laø töôùng Xuaát Hieän thöù baûy.
64- Ví nhö luùc theá giôùi ban ñaàu saép thaønh, coù ñaïi thuûy khôûi ñaày khaép Ñaïi
Thieân theá giôùi, sanh hoa sen lôùn teân laø Nhö Lai Xuaát Hieän coâng ñöùc böûu
trang nghieâm, che khaép treân maët nöôùc, aùnh saùng chieáu khaép caû theá giôùi
möôøi phöông. Luùc ñoù Ma Heâ Thuû La vaø Tònh Cö Thieân thaáy hoa sen ñoù,
lieàn quyeát ñònh bieát trong kieáp naøy coù bao nhieâu ñöùc Phaät nhö vaäy xuaát
theá; Baáy giôø trong ñoù coù nhieàu phong luaân noåi leân laäp thaønh Ñaïi Ñòa, laäp
thaønh Ñaïi Haûi, laäp thaønh Ñaïi Thieân theá giôùi v.v... Maây lôùn tuoân möa moät
thöù nöôùc ñoàng moät vò khoâng coù sai khaùc, do chuùng sanh thieän caên chaúng
ñoàng neân phong luaân chaúng ñoàng, phong luaân sai khaùc neân theá giôùi sai
khaùc - Cuõng vaäy Nhö Lai Xuaát Hieän ñaày ñuû thieän caên coâng ñöùc, phoùng
quang minh ñaïi trí voâ thöôïng teân laø trí baát tö nghì chaúng döùt Nhö Lai
chuûng, chieáu khaép taát caû theá giôùi möôøi phöông, thoï Nhö Lai quaùn ñaûnh kyù
cho chö Boà Taùt seõ thaønh chaùnh giaùc xuaát hieän ra ñôøi vaø cuøng 10 quang
minh ñaïi trí xuaát hieän : 1- Quang minh ñaïi trí teân laø Thanh tònh ly caáu; 2-
.... Phoå Chieáu; 3- .... Trì Phaät chuûng taùnh; 4- .... Hoaùnh xuaát Voâ naêng hoaïi,
nghóa laø trí voâ uùy voâ hoaïi cuûa Nhö Lai; 5- .... Nhöùt thieát thaàn thoâng; 6- .....
272
Xuaát xanh bieán hoùa; 7- .... Phoå tuøy thuaän; 8- .... Baát Khaû cöùu caùnh; 9- ....
Chuûng chuûng trang nghieâm; 10- Quang minh ñaïi trí voâ thöôïng teân laø baát
khaû hoaïi hay thaønh thoï maïng thuø thaéng voâ taän ñoàng vôùi hö khoâng giôùi
phaùp giôùi cuûa Nhö Lai.
65- Nhö y hö khoâng khôûi boán Phong Luaân hay giöõ laáy thuûy luaân : 1- Teân laø
an truï; 2- Thöôøng truï; 3- Cöùu caùnh; 4- Kieân coá; Boán Phong Luaân naøy hay
giöõ laáy thuûy luaân, thuûy luaân hay giöõ laáy ñaïi ñòa cho khoûi tan hö. Vì theá
neân noùi ñòa luaân y nôi thuûy luaân, thuûy luaân y nôi phong luaân, phong luaân y
nôi hö khoâng, hö khoâng khoâng choã y. Duø khoâng choã y maø Hö Khoâng coù theå
laøm cho Ñaïi Thieân theá giôùi ñöôïc an truï - Cuõng vaäy Nhö Lai Xuaát Hieän y
nôi quang minh voâ ngaïi hueä phaùt khôûi boán thöù ñaïi trí phong luaân cuûa
Phaät hay giöõ laáy thieän caên cuûa taát caû chuùng sanh : 1- Ñaïi trí phong luaân
nhieáp khaép chuùng sanh ñeàu laøm cho hoan hyû; 2- Ñaïi trí phong luaân kieán
laäp chaùnh phaùp khieán caùc chuùng sanh ñeàu sanh öa thích; 3- Ñaïi trí phong
luaân giöõ gìn thieän caên cuûa taát caû chuùng sanh; 4- Ñaïi trí phong luaân ñuû taát
caû phöông tieän thoâng ñaït voâ laäu giôùi - Chö Phaät Theá Toân ñaïi töø cöùu hoä taát
caû chuùng sanh, ñaïi bi ñoä thoaùt taát caû chuùng sanh, nhöng ñaïi töø ñaïi bi y ñaïi
phöông tieän thieän xaûo, phöông tieän thieän xaûo Nhö Lai Xuaát Hieän, Nhö Lai
Xuaát Hieän y voâ ngaïi hueä quang minh, voâ ngaïi hueä quang minh khoâng choã
y.
66- Ví nhö Ñaïi thieân theá giôùi ñaõ thaønh töïu roài, nhieâu ích voâ löôïng chuùng
sanh, nhöõng laø loaøi thuûy toäc ñöôïc lôïi ích nôi nöôùc, luïc ñòa chuùng sanh
ñöôïc lôïi ích nôi ñaát lieàn, cung ñieän chuùng sanh ñöôïc lôïi ích nôi cung ñieän,
hö khoâng chuùng sanh ñöôïc lôïi ích nôi hö khoâng - Cuõng vaäy, Nhö Lai Xuaát
Hieän nhieàu thöù lôïi ích cho voâ löôïng chuùng sanh, nhöõng laø ngöôøi thaáy Phaät
sanh hoan hyû, keû an truï nôi tònh giôùi, keû truï nôi caùc thieàn ñònh vaø moân voâ
löôïng thôøi ñöôïc lôïi ích nôi Thaùnh Xuaát theá ñaïi thaàn thoâng, keû truï phaùp
moân quang minh thôøi ñöôïc lôïi ích nhôn quaû chaúng hoaïi, keû truï voâ sôû höõu
quang minh thôøi ñöôïc lôïi ích taát caû phaùp chaúng hoaïi, vì theá neân noùi raèng
ñöùc Nhö Lai Xuaát Hieän lôïi ích taát caû voâ löôïng chuùng sanh.
67- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Boà Taùt bieát Nhö Lai xuaát hieän thôøi bieát voâ löôïng,
vì bieát thaønh töïu voâ löôïng; thôøi bieát quaûng ñaïi vì bieát cuøng khaép möôøi
phöông; Thôøi bieát khoâng lai khöù vì bieát lìa sanh, truï, dò, dieät hay sanh, laõo,
bònh, töû; thôøi bieát voâ haønh voâ sôû haønh vì bieát lìa taâm yù thöùc; thôøi bieát
khoâng thaân vì bieát nhö hö khoâng; thôøi bieát bình ñaúng vì bieát taát caû chuùng
sanh ñeàu voâ ngaõ; thôøi bieát voâ taän vì bieát khaép taát caû coõi voâ taän; thôøi bieát
voâ thoái, vì bieát taän haäu teá khoâng ñoaïn tuyeät; thôøi bieát voâ hoaïi vì bieát Nhö
Lai trí khoâng coù ñoái ñaõi; thôøi bieát voâ nhò vì bieát bình ñaúng quaùn saùt höõu vi
vaø voâ vi; thôøi bieát taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc lôïi ích vì boån nguyeän hoài
höôùng töï taïi ñaày ñuû.
68- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Boà Taùt phaûi nhö theá naøo maø thaáy thaân cuûa ñöùc
Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc ? Ñaïi Boà Taùt phaûi ôû “Voâ Löôïng Xöù” (muoân vaät,
273
muoân vieäc, muoân thaân hình, muoân coõi nöôùc) maø thaáy thaân Nhö Lai, phaûi
khaép taát caû nôi thaáy Nhö Lai. Ví nhö hö khoâng ñeán khaép taát caû choã saéc phi
saéc, chaúng phaûi ñeán, chaúng phaûi chaúng ñeán, vì hö khoâng chaúng coù thaân -
Cuõng vaäy, thaân Nhö Lai khaép taát caû choã, khaép taát caû chuùng sanh, khaép caû
Phaùp, khaép quoác ñoä, chaúng phaûi ñeán chaúng phaûi chaúng ñeán, vì thaân Nhö
Lai laø khoâng coù thaân, vì chuùng sanh maø thò hieän thaân Phaät.
69- Ví nhö hö khoâng roäng raõi chaúng phaûi saéc maø hay hieån hieän taát caû saéc,
nhöng hö khoâng kia khoâng coù phaân bieät cuõng khoâng hí luaän - Thaân Nhö
Lai cuõng vaäy, vì do trí quang minh khaép chieáu saùng, laøm cho taát caû chuùng
sanh, theá gian, xuaát theá gian, caùc nghieäp thieän caên ñeàu ñöôïc thaønh töïu,
nhöng thaân cuûa Nhö Lai khoâng coù phaân bieät cuõng khoâng hyù luaän, vì töø xöa
ñeán nay, taát caû chaáp tröôùc, taát caû hyù luaän ñeàu ñaõ döùt haún. Ñaây laø töôùng
thöù hai cuûa thaân Nhö Lai, Boà Taùt phaûi thaáy.
70- Ví nhö maët nhöït moïc leân, voâ löôïng chuùng sanh ôû Dieâm Phuø Ñeà ñöôïc lôïi
ích, nhöõng laø phaù toái laøm saùng, bieán öôùt thaønh khoâ, sanh tröôûng coû caây,
thaønh thuïc luùa maï, choùi suoát hö khoâng, hoa sen nôû xoøe, ngöôøi ñi thaáy
ñöôøng, keû ôû nhaø xong coâng vieäc, vì maët nhöït khaép phoùng voâ löôïng quang
minh. Nhö Lai trí nhöït cuõng nhö vaäy, duøng voâ löôïng söï khaép lôïi ích chuùng
sanh, dieät aùc sanh laønh, phaù ngu laøm trí, ñaïi töø cöùu hoä, ñaïi bi ñoä thoaùt,
khieán keû thaáy nghe chaúng hö nhôn quaû, khieán trí toû saùng mau nôû giaùc hoa
v.v... Ñaây laø töôùng thöù ba cuûa thaân Nhö Lai. Ví nhö maët nhöït moïc leân,
tröôùc heát chieáu nhöõng nuùi lôùn nhö nuùi Tu Di v.v..., keá chieáu Haéc Sôn, keá
chieáu cao nguyeân, sau roát chieáu khaép ñaïi ñòa, maët nhöït chaúng nghó raèng ta
tröôùc chieáu ñaây roài sau seõ chieáu nôi kia, chæ do nuùi vaø maët ñaát coù cao coù
thaáp neân chieáu coù tröôùc vaø sau. Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng nhö vaäy,
thaønh töïu voâ bieân phaùp giôùi trí luaân, thöôøng phoùng voâ ngaïi trí hueä quang
minh - tröôùc chieáu chö ñaïi Boà Taùt, keá chieáu Duyeân Giaùc, keá chieáu Thanh
Vaên, keá chieáu chuùng sanh coù thieän caên quyeát ñònh, tuøy theo taâm khí cuûa
hoï maø thò hieän trí quaûng ñaïi sau roát chieáu khaép chuùng sanh - Nhöng ñöùc
Nhö Lai ñaïi trí nhöït quang chaúng nghó raèng ta phaûi chieáu Boà Taùt ñaïi
haïnh, nhaãn ñeán sau roát seõ chieáu taø ñònh chuùng sanh, chæ phoùng trí quang
minh bình ñaúng chieáu khaép, voâ ngaïi voâ chöôùng voâ phaân bieät. Ñaây laø töôùng
thöù tö cuûa thaân Nhö Lai.
71- Nhö maët nhöït moïc leân, nhöõng keû sanh manh vì khoâng nhaõn caên neân
troïn khoâng thaáy, daàu khoâng thaáy nhöng vaãn ñöôïc aùnh saùng maët nhöït laøm
lôïi ích, vì do maët nhöït maø bieát thôøi tieát ngaøy ñeâm, thoï duïng caùc thöù y
phuïc, aåm thöïc, khieán thaân theå maïnh khoûe khoûi taät bònh - Nhö Lai trí nhöït
cuõng nhö vaäy, nhöõng keû khoâng tin khoâng hieåu, phaù giôùi, phaù kieán, taø maïng
sanh soáng, vì khoâng tín nhaõn neân chaúng thaáy chö Phaät trí hueä, daàu khoâng
thaáy nhöng vaãn ñöôïc söï lôïi ích nôi trí hueä cuûa Phaät. Vì do oai löïc cuûa Phaät
laøm cho nhöõng chuùng sanh ñoù caùc söï khoå nôi thaân vaø nhöõng phieàn naõo -
nhôn khoå vò lai - ñeàu ñöôïc tieâu dieät. Nhö Lai coù voâ löôïng trí nhöït lôïi ích
274
cho haøng sanh manh chuùng sanh nhö vaäy, laøm cho hoï ñöôïc thieän caên
thaønh thuïc ñaày ñuû. Ñaây laø töôùng thöù naêm cuûa thaân Nhö Lai.
72- Ví nhö maët nguyeät coù boán phaùp kyø ñaëc Vò Taèng Höõu : 1- Che choùi
quang minh cuûa taát caû tinh tuù; 2- Theo doõi thôøi gian maø hieän troøn khuyeát;
3- Trong nöôùc ñöùng trong ôû ñaïi ñòa ñeàu hieän boùng caû; 4- Taát caû ngöôøi thaáy
maët nguyeät ñeàu ñoái tröôùc maét hoï, maø nguyeät luaân khoâng phaân bieät khoâng
hyù luaän. Thaân Nhö Lai cuõng nhö vaäy, coù boán phaùp kyø ñaëc Vò Taèng Höõu : 1-
Che choùi taát caû haøng Nhò Thöøa, chuùng höõu hoïc voâ hoïc; 2- Tuøy theo sôû nghi
maø thò hieän thoï maïng daøi vaén chaúng ñoàng, nhöng thaân Nhö Lai khoâng
taêng giaûm; 3- Trong caên khí boà ñeà chuùng sanh taâm tònh nôi taát caû theá giôùi
ñeàu hieän boùng trong ñoù; 4- Taát caû chuùng sanh coù ai thaáy Nhö Lai ñeàu cho
raèng ñöùc Nhö Lai chæ hieän tröôùc toâi, Nhö Lai theo sôû thích cuûa hoï maø
thuyeát phaùp, theo ñòa vò hoï khieán ñöôïc giaûi thoaùt, theo choã ñaùng hoùa ñoä
khieán thaáy thaân Phaät, nhöng thaân Nhö Lai vaãn khoâng phaân bieät khoâng hyù
luaän, nhöõng ñieàu lôïi ích laøm ra ñeàu ñöôïc roát raùo. Ñaây laø töôùng thöù saùu cuûa
thaân Nhö Lai.
73- Laïi nöõa, ví nhö Ñaïi Phaïm Thieân Vöông duøng chuùt phöông tieän hieän
thaân khaép Ñaïi Thieân theá giôùi, taát caû chuùng sanh ñeàu thaáy Ñaïi Phaïm Vöông
hieän ôû tröôùc mình, nhöng Ñaïi Phaïm Vöông naày chaúng phaân thaân, cuõng
khoâng caùc thöù thaân - Cuõng vaäy Nhö Lai khoâng coù phaân bieät khoâng hyù luaän,
cuõng chaúng phaân thaân, khoâng caùc thöù thaân, nhöng tuøy sôû thích cuûa taát caû
chuùng sanh maø thò hieän Phaät thaân, cuõng vaãn chaúng nghó raèng hieän ngaàn
aáy thaân. Ñaây laø töôùng thöù baûy cuûa thaân Nhö Lai.
74- Ví nhö Y Vöông kheùo bieát caùc thöù thuoác vaø nhöõng chuù luaän, ñeàu duøng
ñöôïc taát caû nhöõng thöù thuoác coù ôû Dieâm Phuø Ñeà, laïi do naêng löïc cuûa nhöõng
thieän caên ñôøi tröôùc vaø söùc ñaïi minh chuù laøm phöông tieän neân chuùng sanh
ñöôïc thaáy Y Vöông ñeàu ñöôïc laønh maïnh. Y Vöông naày bieát mình saép cheát,
nghó raèng sau khi ta cheát, taát caû chuùng sanh khoâng nôi nöông töïa, nay ta
phaûi neân vì hoï maø hieän phöông tieän, luùc ñoù Y Vöông cheá thuoác thoa thaân
mình duøng söùc minh chuù gia trì, neân daàu ñaõ cheát maø thaân chaúng raõ, chaúng
heùo, chaúng khoâ, cöû chæ nhìn nghe khoâng khaùc luùc coøn soáng, phaøm coù chöõa
trò ñeàu ñöôïc laønh maïnh - Cuõng vaäy, Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc voâ thöôïng Y
Vöông traûi qua voâ löôïng traêm ngaøn öùc na do tha kieáp tu luyeän phaùp döôïc
ñaõ ñöôïc thaønh töïu, tu hoïc taát caû phöông tieän thieän xaûo ñaïi minh chuù löïc
ñeàu ñöôïc vieân maõn ñeán bæ ngaïn v.v... Ñaây laø töôùng thöù taùm cuûa thaân Nhö
Lai.
75- Laïi nöõa, ví nhö ñaïi haûi coù chaâu ma ni teân laø Taïng Tyø Loâ Giaù Na hoïp taát
caû quang minh, neáu coù chuùng sanh naøo chaïm phaûi quang minh cuûa chaâu
naøy thôøi ñoàng moät maøu vôùi böûu chaâu, neáu ai ñöôïc thaáy chaâu naøy thôøi maét
ñöôïc thanh tònh, tuøy quang minh naøy chieáu ñeán choã naøo thôøi möa ma ni
böûu teân laø an laïc, laøm cho chuùng sanh khoûi khoå vaø ñöôïc vöøa yù - Thaân cuûa
Nhö Lai cuõng vaäy, laø ñaïi böûu tuï, laø taïng ñaïi trí hueä taát caû coâng ñöùc, neáu coù
275
chuùng sanh naøo chaïm phaûi quang minh cuûa thaân Phaät thôøi ñoàng maøu vôùi
thaân Phaät, neáu ñöôïc thaáy thaân Phaät thôøi ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh, tuøy
choã naøo quang minh cuûa thaân Phaät chieáu ñeán ñeàu laøm cho caùc chuùng sanh
khoûi khoå baàn cuøng, nhaãn ñeán ñaày ñuû söï vui Phaät boà ñeà. Ñaây laø töôùng thöù
chín.
76- Laïi nöõa, ví nhö ñaïi haûi coù ñaïi nhö yù ma ni böûu vöông teân laø taïng trang
nghieâm taát caû theá gian, thaønh töïu ñaày ñuû traêm vaïn coâng ñöùc, tuøy böûu
vöông naøy ôû choã naøo thôøi laøm cho caùc chuùng sanh tai hoaïn tieâu tröø, sôû
nguyeän ñaày ñuû, nhöng chaúng phaûi chuùng sanh ít phöôùc maø ñöôïc thaáy nhö
yù böûu vöông naøy - Cuõng vaäy, thaân Nhö Lai teân laø hay laøm cho taát caû chuùng
sanh ñeàu ñöôïc hoan hyû, neáu coù ai thaáy, nghe, khen Nhö Lai thôøi ñeàu laøm
cho thoaùt haún khoå hoaïn sanh töû v.v... Neáu coù chuùng sanh nhôn thaáy thaân
Phaät beøn gieo caên laønh nhaãn ñeán thaønh thuïc, vì thaønh thuïc môùi khieán
thaáy thaân Nhö Lai. Ñaây laø töôùng thöù 10 cuûa thaân Nhö Lai.
77- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån 51.
78- Baáy giôø Phoå Hieàn Vöông Ñaïi Boà Taùt laïi noùi vôùi chö Boà Taùt : Veà aâm
thanh cuûa ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc goàm coù voâ löôïng aâm thanh, taïm
neâu ra 10 thöù aâm thanh : 1- Ñeán khaép taát caû; 2- Tuøy taâm sôû thích cuûa thính
giaû ñeàu laøm cho hoï hoan hyû; 3- Giaùo hoùa chaúng loãi thôøi, vì ngöôøi ñaùng ñöôïc
nghe thôøi ñeàu ñöôïc nghe; 4- AÂm thanh cuûa Nhö Lai khoâng sanh dieät vì nhö
vang öùng tieáng; 5- Khoâng chuû, vì do tu taäp taát caû coâng haïnh phaùt khôûi; 6-
Raát saâu, vì khoù löôøng ñöôïc; 7- Khoâng taø vaïy vì do phaùp giôùi phaùt sanh; 8-
Khoâng ñoaïn tuyeät, vì vaøo khaép phaùp giôùi; 9- Khoâng bieán ñoåi, vì ñaõ ñeán nôi
roát raùo; 10- AÂm thanh cuûa ñöùc Nhö Lai tuøy tín giaûi cuûa thính giaû ñeàu laøm
cho hoï hoan hyû, vì taâm ñöôïc thanh löông - Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát aâm thanh
cuûa ñöùc Nhö Lai chaúng phaûi löôïng, chaúng phaûi voâ löôïng chaúng phaûi chuû,
chaúng phaûi khoâng chuû, chaúng phaûi thò giaùo, chaúng phaûi khoâng thò giaùo.
79- AÂm thanh cuûa ñöùc Nhö Lai coù 10 thöù voâ löôïng: 1- Nhö hö khoâng giôùi voâ
löôïng vì ñeán taát caû choã; 2- Nhö phaùp giôùi voâ löôïng, vì khoâng choã naøo chaúng
khaép; 3- Nhö chuùng sanh giôùi voâ löôïng, vì khieán taát caû taâm hoan hyû; 4- Nhö
caùc nghieäp voâ löôïng vì noùi quaû baùo cuûa nghieäp; 5- Nhö phieàn naõo voâ löôïng
vì ñeàu laøm cho tröø dieät; 6- Nhö ngoân aâm cuûa chuùng sanh voâ löôïng, vì tuøy
theo söï hieåu bieát maø laøm cho ñöôïc nghe; 7- Nhö duïc giaûi cuûa chuùng sanh
voâ löôïng, vì khaép quaùn saùt cöùu ñoä; 8- Nhö Tam Theá voâ löôïng, vì voâ bieân teá;
9- Nhö trí hueä voâ löôïng, vì phaân bieät taát caû; 10- Nhö Phaät caûnh giôùi voâ
löôïng, vì nhaäp Phaät Phaùp giôùi.
80- Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt baûo ñaïi chuùng Boà Taùt : Boà Taùt phaûi bieát taâm cuûa
ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc goàm coù 10 töôùng : Taâm, YÙ vaø Thöùc ñeàu baát
khaû ñaéc, chæ neân duøng trí voâ löôïng maø bieát taâm Nhö Lai; 10 töôùng cuûa taâm
Nhö Lai : 1- Nhö hö khoâng laø choã nöông döïa cuûa taát caû vaät, maø hö khoâng
khoâng choã nöông döïa, Nhö Lai trí hueä cuõng vaäy, laø choã sôû y taát caû trí theá
gian vaø trí xuaát theá gian, maø Nhö Lai trí khoâng sôû y; 2- Nhö phaùp giôùi
276
thöôøng xuaát sanh taát caû Thanh Vaên, Duyeân Giaùc, Boà Taùt giaûi thoaùt, maø
phaùp giôùi khoâng taêng khoâng giaûm - Nhö Lai cuõng vaäy, haèng xuaát sanh taát
caû trí hueä theá gian vaø xuaát theá gian, maø Nhö Lai trí hueä khoâng taêng khoâng
giaûm; 3- Nhö ñaïi haûi nöôùc bieån chaûy ngaàm khaép döôùi ñaát cuûa boán chaâu
thieân haï vaø taùm möôi öùc tieåu chaâu, coù ai ñaøo ñaát ñeàu ñöôïc nöôùc caû, nhöng
ñaïi haûi vaãn khoâng coù phaân bieät laø mình phaùt ra nöôùc chaûy ngaàm khaép nôi
- Nhö Lai cuõng vaäy, trí Phaät chaúng vaøo taâm taát caû chuùng sanh, tuøy theo
taâm haønh sai khaùc cuûa chuùng sanh maø trí hueä cuûa hoï ñöôïc rieâng khaùc
chaúng ñoàng nhau; 4- Nhö ñaïi haûi coù 4 böûu chaâu ñuû voâ löôïng coâng ñöùc hay
sanh taát caû traân böûu trong ñaïi haûi, neáu trong ñaïi haûi khoâng coù böûu chaâu
naøy, thôøi daàu laø moät traân böûu cuõng khoâng coù ñöôïc. Boán böûu chaâu aáy laø : 1-
Tích taäp böûu; 2- Voâ taän taïng böûu; 3- Vieãn ly xí nhieân böûu; 4- Cuï tuùc trang
nghieâm böûu - Boán böûu chaâu naøy, taát caû phaøm phu, chö Long Thaàn ñeàu
chaúng thaáy ñöôïc, vì Ta Kieät La Long Vöông cho böûu chaâu naày xinh ñeïp
vuoâng vöùc neân caát choã thaâm maät trong cung - Bieån ñaïi trí hueä Nhö Lai
cuõng vaäy, ñuû voâ löôïng phöôùc trí coâng ñöùc vaø cuõng coù boán : 1- Ñaïi trí hueä
böûu phöông tieän thieän xaûo khoâng nhieãm tröôùc; 2- Ñaïi trí hueä böûu kheùo
phaân bieät phaùp höõu vi voâ vi; 3- Ñaïi trí hueä böûu phaân bieät noùi voâ löôïng
phaùp maø chaúng hoaïi phaùp taùnh; 4- Ñaïi trí hueä böûu bieát thôøi phi thôøi chöa
töøng laàm loãi. Neáu trong bieån ñaïi trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai khoâng coù boán ñaïi
trí hueä böûu naày thôøi taát caû chuùng sanh, khoâng moät ai vaøo ñöôïc ñaïi thöøa -
Ñaây laø töôùng thöù tö cuûa taâm yù thöùc Nhö Lai; 5- Nhö Ñaïi Haûi coù boán ñaïi
böûu saùng choùi röïc rôõ baøy ôû ñaùy bieån, taùnh raát noùng, thöôøng hay ruùt uoáng
voâ löôïng doøng nöôùc lôùn cuûa traêm soâng chaûy vaøo bieån, vì theá neân ñaïi haûi
khoâng coù taêng giaûm, boán ñaïi böûu laø : 1- Nhöït taïng böûu; 2- Ly nhuaän böûu; 3-
Hoûa dieäm quang böûu; 4- Taän voâ dö böûu - Neáu trong ñaïi haûi khoâng coù boán
ñaïi böûu naøy thôøi nöôùc seõ ngaäp traøn töø boán chaâu thieân haï leân ñeán höõu
ñaûnh, quang minh cuûa ñaïi böûu nhöït taïng(1) neáu chieáu nhaèm nöôùc bieån thôøi
ñeàu bieán thaønh söõa; quang minh cuûa ly nhuaän(2) ñaïi böûu neáu chieáu nhaèm
söõa naøy thôøi bieán thaønh laïc; quang minh cuûa hoûa dieäm quang(3) ñaïi böûu
chieáu nhaèm laïc naày thôøi bieán thaønh toâ; quang minh cuûa taän voâ dö ñaïi
böûu(4) chieáu nhaèm toâ naày thôøi bieán thaønh ñeà hoà, nhö löûa chaùy phöøng ñeàu
khoâng coøn soùt thöøa - Cuõng vaäy, bieån ñaïi trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai goàm 4 ñaïi
trí böûu : 1- Ñaïi trí böûu dieät taát caû löôïn soùng taùn thieän; 2- Ñaïi trí böûu tröø taát
caû phaùp aùi; 3- Ñaïi trí böûu hueä quang chieáu khaép; 4- Ñaïi trí böûu cuøng vôùi
Nhö Lai bình ñaúng voâ bieân coâng duïng - Neáu khoâng coù 4 ñaïi trí böûu cuûa ñöùc
Nhö Lai chieáu ñeán, thôøi taát khoâng coù moät Boà Taùt naøo ñöôïc böïc Nhö Lai laø
thaønh Phaät - Ñaây laø töôùng thöù naêm; 6- Nhö töø thuûy teá leân ñeán Phi Töôûng
Phi Phi Töôûng Thieân, trong ñoù caû Ñaïi Thieân quoác ñoä, nhöõng chuùng sanh
coõi duïc, coõi saéc, coõi voâ saéc, ñeàu nöông hö khoâng maø truï maø khôûi, vì hö
khoâng cuøng khaép vaäy, daàu hö khoâng ñoù dung khaép ba coõi maø khoâng phaân
bieät. Nhö Lai cuõng nhö vaäy, hoaëc Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, höõu vi
277
haïnh hay voâ vi haïnh trí taát caû ñeàu nöông Nhö Lai trí maø khôûi maø truï, vì
trí hueä Nhö Lai dung khaép, daàu khaép caû trí hueä voâ löôïng maø Nhö Lai trí
hueä vaãn khoâng phaân bieät - Ñaây laø töôùng thöù saùu cuûa taâm, yù, thöùc Nhö lai.
7- Nhö ñaûnh nuùi Tuyeát coù caây Döôïc Vöông teân laø: Voâ Taän Caên Reã, caây
Döôïc Vöông naøy moïc töø thuûy luaân teá suoát thaáu kim cang ñòa saâu möôøi saùu
vaïn taùm ngaøn do tuaàn, luùc caây Döôïc vöông naøy moïc reã thôøi taát caû caây ôû
Dieâm Phuø Ñeà moïc reã, roài leân thaân caây, nhaùnh laù boâng traùi cuõng ñeàu nhö
vaäy, caây Döôïc Vöông naày goác hay sanh caây, caây hay sanh goác reã, goác reã
khoâng cuøng taän neân goïi laø voâ taän caên. Chæ tröø nhöõng caây ôû hai nôi : Ñòa
nguïc vaø trong thuûy luaân khoâng theå laøm taêng tröôûng, nhöng vaãn khoâng
nhaøm boû hai nôi aáy. Caây Ñaïi Döôïc Vöông trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai côù sao
laïi ñöôïc goïi laø voâ taän caên ? Vì roát raùo khoâng thoâi döùt, vì chaúng döùt Boà Taùt
haïnh, töùc laø Nhö Lai Taùnh neân ñöôïc goïi laø Voâ Taän Caên; Coøn hai choã khoâng
ñöôïc lôïi ích sanh tröôûng laø : 1- Haøng nhò thöøa sa vaøo hoá saâu voâ vi quaûng
ñaïi; 2- Nhöõng chuùng sanh hö hoaïi thieän caên chìm trong nöôùc ñaïi taø kieán
tham aùi, nhöng vaãn khoâng heà nhaøm boû hai choã ñoù, trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai
khoâng taêng giaûm, vì goác reã kheùo an truï sanh tröôûng khoâng thoâi döùt - Ñaây
laø töôùng thöù baûy cuûa taâm, yù, thöùc Nhö Lai; 8- Ví nhö Ñaïi Thieân theá giôùi,
luùc kieáp hoûa khôûi ñoát chaùy taát caû caây coû luøm röøng, nhaãn ñeán nuùi Thieát Vi
nuùi Ñaïi Thieát Vi ñeàu chaùy khoâng thöøa soùt, giaû söû coù ngöôøi caàm coû khoâ neùm
vaøo trong löûa ñoù taát laø phaûi chaùy heát, nhöng cuõng cho laø coû ñoù ñöôïc chaúng
chaùy, chôù coøn khoâng theå noùi raèng trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai phaân bieät
khoâng bieát heát tam theá taát caû chuùng sanh, taát caû quoác ñoä, taát caû kieáp soá,
taát caû caùc phaùp, vì trí hueä Nhö Lai bình ñaúng thaáu roõ taát caû. Ñaây laø töôùng
thöù taùm; 9- Ví nhö phong tai luùc phaù hoaïi theá giôùi, coù gioù lôùn noåi leân teân laø
Taùn Hoaïi, coù theå phaù hö Ñaïi Thieân theá giôùi v.v... ñeàu naùt thaønh buïi, laïi coù
gioù lôùn teân laø Naêng Chöôùng bao che xung quanh Ñaïi Thieân theá giôùi, ngaên
gioù Taùn Hoaïi neáu khoâng thaäp phöông theá giôùi hö caû. Cuõng vaäy ñöùc Nhö
Lai coù ñaïi trí phong teân laø Naêng Dieät, coù theå dieät tröø taäp khí phieàn naõo
cuûa taát caû chö Ñaïi Boà Taùt - Ñaây laø töôùng thöù chín; 10-
10- Trí hueä cuûa ñöùc Nhö
Lai khoâng choã naøo laø chaúng ñeán, vì khoâng moät chuùng sanh naøo maø chaúng
coù ñuû Nhö Lai trí hueä, chæ do voïng töôûng ñieân ñaûo chaáp tröôùc neân khoâng
chöùng ñöôïc, neáu rôøi hö voïng thôøi nhöùt thieát trí, töï nhieân trí, voâ ngaïi trí
lieàn hieän tieàn, ví nhö coù quyeån saùch lôùn baèng Ñaïi Thieân theá giôùi bieân cheùp
heát caû nhöõng söï trong Ñaïi Thieân theá giôùi v.v... bieân cheùp moãi xöù thôøi löôïng
cuûa saùch cuõng baèng nhö vaäy, quyeån saùch lôùn naày daàu löôïng baèng Ñaïi
Thieân theá giôùi maø toaøn ôû taïi trong moät vi traàn, nhö moät vi traàn taát caû vi
traàn cuõng ñeàu nhö vaäy, baáy giôø coù moät ngöôøi trí hueä saùng suoát thaønh töïu
ñaày ñuû thieân nhaõn thanh tònh, thaáy quyeån saùch naøy ôû trong vi traàn khoâng
chuùt lôïi ích cho chuùng sanh, beøn nghó raèng toâi neân duøng söùc tinh taán phaù
vôõ vi traàn ñoù ñeå ñem quyeån saùch lôùn ra laøm cho caùc chuùng sanh ñöôïc lôïi
ích, nghó xong, ngöôøi naày lieàn duøng phöông tieän phaù vôõ vi traàn ñem quyeån
278
saùch lôùn ra, laøm cho caùc chuùng sanh ñöôïc lôïi ích, nhö nôi moät vi traàn, taát
caû vi traàn cuõng nhö vaäy - Cuõng vaäy, trí hueä cuûa Nhö Lai voâ löôïng voâ ngaïi
coù theå lôïi ích khaép taát caû chuùng sanh, ñaày ñuû ôû trong thaân chuùng sanh, chæ
vì haøng phaøm phu voïng töôûng chaáp tröôùc neân chaúng bieát chaúng hay, chaúng
ñöôïc lôïi ích. Ñaây laø töôùng thöù 10 cuûa taâm, yù, thöùc Nhö Lai, chö ñaïi Boà Taùt
phaûi bieát nhö vaäy. Ñaïi Boà Taùt phaûi duøng voâ löôïng voâ ngaïi baát tö nghì
töôùng quaûng ñaïi nhö vaäy ñeå bieát taâm cuûa ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc.
82- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Boà Taùt trí hueä voâ ngaïi bieát taát caû caûnh giôùi theá
gian laø caûnh giôùi Nhö Lai, bieát taát caû tam theá caûnh giôùi ñeàu laø Nhö Lai
caûnh giôùi, taâm caûnh giôùi laø Nhö Lai caûnh giôùi, nhö taâm caûnh giôùi voâ löôïng
voâ bieân voâ phöôïc voâ thoaùt, Nhö Lai caûnh giôùi cuõng voâ löôïng voâ bieân voâ
phöôïc voâ thoaùt, vì do tö duy phaân bieät nhö vaäy nhö vaäy, neân hieån hieän voâ
löôïng nhö vaäy nhö vaäy.
83- Nhö Ñaïi Long Vöông tuøy taâm tuoân möa, möa ñoù chaúng töø trong ra,
chaúng töø ngoaøi ra - Nhö Lai caûnh giôùi cuõng nhö vaäy, tuøy ôû söï tö duy phaân
bieät nhö vaäy thôøi coù voâ löôïng hieån hieän nhö vaäy, ôû trong möôøi phöông ñeàu
khoâng choã ñeán.
84- Nhö ñaïi haûi nöôùc thì voâ löôïng, chaâu baùu voâ löôïng, chuùng sanh voâ
löôïng, ñaïi ñòa nöông döïa cuõng voâ löôïng nhöng so vôùi trí haûi voâ löôïng cuûa
ñöùc Nhö Lai khoâng baèng moät phaàn traêm, phaàn ngaøn v.v... chæ tuøy taâm
chuùng sanh maø laäp ví duï, nhöng Phaät caûnh giôùi chaúng phaûi ví duï ñöôïc -
Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát trí haûi Nhö Lai voâ löôïng, vì töø sô phaùt taâm tu Boà Taùt
haïnh khoâng döùt, phaûi bieát böûu tuï cuûa Nhö Lai voâ löôïng, vì taát caû phaùp boà
ñeà phaàn Tam Baûo chuûng chaúng döùt, phaûi bieát chuùng sanh truï trong ñoù voâ
löôïng, phaûi bieát truï ñòa voâ löôïng vì chö Boà Taùt töø Sô ñòa laø Hoan Hyû ñòa
ñeán böïc cöùu caùnh voâ ngaïi ñòa (Phaåm Thaäp Ñòa) ôû nôi ñoù. Ñaïi Boà Taùt vì
nhaäp voâ löôïng trí hueä lôïi ích taát caû chuùng sanh, ôû nôi caûnh giôùi cuûa ñöùc
Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc phaûi bieát nhö vaäy.
85- Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát haïnh cuûa ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc nhö theá
naøo ? Laø voâ ngaïi haïnh laø Nhö Nhö Lai haïnh, phaûi bieát chôn nhö haïnh laø
Nhö Lai haïnh; nhö chôn nhö : tieàn teá baát sanh, haäu teá baát ñoäng, hieän teá
baát khôûi (quaù khöù, hieän taïi, vò lai) Nhö Lai haïnh cuõng vaäy : chaúng sanh,
chaúng ñoäng, chaúng khôûi.
86- Theo y Kinh vaên : Nhö Phaùp Giôùi chaúng phaûi höõu löôïng, chaúng phaûi voâ
löôïng vì voâ hình. Cuõng vaäy, Nhö Lai haïnh chaúng phaûi höõu löôïng chaúng
phaûi voâ löôïng vì voâ hình - Nhö chim bay ngang hö khoâng traûi qua traêm
naêm, choã ñaõ bay qua cuøng choã chöa bay qua ñeàu chaúng theå löôøng, vì hö
khoâng giôùi khoâng bieân teá, cuõng vaäy, Nhö Lai haïnh, giaû söû coù ngöôøi traûi qua
traêm ngaøn öùc na do tha kieáp phaân bieät dieãn thuyeát ñaõ noùi chöa noùi ñeàu
chaúng theå löôøng, vì Nhö Lai haïnh khoâng ngaèn meù - Nhö Kim Sí Ñieåu
Vöông bay treân hö khoâng, ñaûo lieäng chaúng ñi, duøng maét thanh tònh quaùn
279
saùt trong cung ñieän cuûa chö Long, phaán khôûi söùc maïnh laáy hai caùnh quaït
nöôùc bieån reõ ra laøm hai, baét roàng maïng saép cheát ñeå aên.
87- Nhö maët nhöït maët nguyeät khoâng gì saùnh, rieâng ñi voøng giöõa hö khoâng
laøm lôïi ích chuùng sanh, maø khoâng töï nghó töø ñaâu ñeán vaø ñi ñeán ñaâu. Nhö
Lai cuõng vaäy, taùnh voán tòch dieät khoâng phaân bieät, thò hieän du haønh khaép
phaùp giôùi, vì muoán laøm lôïi ích taát caû chuùng sanh maø laøm Phaät söï khoâng
thoâi nghó, vaãn khoâng sanh hyù luaän phaân bieät laø ta töø ñoù ñeán roài ñi qua kia;
Ñaïi Boà Taùt phaûi duøng voâ löôïng phöông tieän voâ löôïng taùnh töôùng nhö vaäy,
ñeå thaáy bieát coâng haïnh cuûa ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc.
88- Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát ñöùc Nhö Lai thaønh Ñaúng Chaùnh Giaùc nôi taát caû
nghóa khoâng choã quaùn saùt, nôi phaùp bình ñaúng khoâng choã nghi laàm, khoâng
hai, khoâng töôùng, khoâng laøm, khoâng thoâi, khoâng löôïng, khoâng meù, rôøi xa
hai beân an truï nôi trung ñaïo, vöôït khoûi taát caû vaên töï ngoân thuyeát, bieát taát
caû chuùng sanh taâm nieäm nghó töôûng, caên taùnh öa thích, phieàn naõo nhieãm
taäp - Ví nhö ñaïi haûi coù theå aån hieän taát caû hình töôïng saéc thaân cuûa caùc
chuùng sanh trong boán chaâu thieân haï; Chö Phaät boà ñeà cuõng vaäy, hieän khaép
taát caû chuùng sanh caên taùnh öa thích, maø khoâng sôû hieän, theá neân goïi laø chö
Phaät boà ñeà. Phaät boà ñeà : laø taát caû vaên töï chaúng tuyeân ñöôïc, taát caû aâm
thanh chaúng ñeán ñöôïc, taát caû ngoân ngöõ chaúng coù ñöôïc, chæ tuøy choã sôû nghi
maø phöông tieän khai thò - Nhö thaân ñaõ ñöôïc, ngoân ngöõ vaø taâm ñaõ ñöôïc
cuõng nhö vaäy, ñöôïc voâ löôïng voâ soá tam luaân thanh tònh nhö vaäy.
89- Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát : Ñöùc Nhö Lai thaønh Chaùnh Giaùc, ôû trong thaân
Nhö Lai thaáy khaép chuùng sanh cuøng thaønh Chaùnh Giaùc, nhaãn ñeán thaáy
khaép chuùng sanh nhaäp Nieát Baøn ñeàu ñoàng moät taùnh; moät taùnh ñaây chính
laø khoâng taát caû taùnh, khoâng nhöõng taùnh gì ? Khoâng taùnh töôùng, khoâng
taùnh taän, khoâng taùnh sanh, khoâng taùnh dieät, ngaõ, phi ngaõ, chuùng sanh, phi
chuùng sanh, boà ñeà, phaùp giôùi, hö khoâng, cuõng laïi khoâng taùnh thaønh chaùnh
giaùc, vì bieát taát caû phaùp ñeàu khoâng taùnh neân ñöôïc nhöùt thieát trí ñaïi bi
töông tuïc cöùu ñoä chuùng sanh - Ví nhö hö khoâng, taát caû theá giôùi hoaëc thaønh
hoaëc hoaïi, hö khoâng thöôøng chaúng theâm bôùt, vì hö khoâng voán voâ sanh -
Chö Phaät boà ñeà cuõng vaäy, hoaëc thaønh chaùnh giaùc hay chaúng thaønh chaùnh
giaùc, cuõng khoâng taêng giaûm, vì boà ñeà voán khoâng töôùng, khoâng phi töôùng,
khoâng moät, khoâng nhieàu.
90- Giaû söû coù ngöôøi hay hoùa laøm haèng haø sa taâm, moãi moãi taâm laïi hoùa laøm
haèng haø sa Phaät, ñeàu khoâng saéc, khoâng hình, khoâng töôùng; hoùa nhö vaäy toät
haèng haø sa kieáp khoâng thoâi nghæ - Caùc oâng nghó theá naøo ? Ngöôøi ñoù hoùa
taâm hoùa Phaät coù taát caû laø bao nhieâu ? Nhö Lai Taùnh Khôûi Dieäu Ñöùc Boà Taùt
noùi : Nhö theo toâi hieåu nghóa cuûa Ngaøi noùi thôøi hoùa cuøng chaúng hoùa ñoàng
nhau khoâng khaùc, sao laïi hoûi laø coù bao nhieâu ? Phoå Hieàn Boà Taùt noùi : Laønh
thay ! laønh thay ! ñuùng nhö lôøi ngaøi noùi; Giaû söû taát caû chuùng sanh ôû trong
moät nieäm ñeàu thaønh chaùnh giaùc cuøng chaúng thaønh ñoàng nhau khoâng khaùc,
vì boà ñeà khoâng coù töôùng, khoâng töôùng thì khoâng taêng giaûm. Luùc Nhö Lai
280
thaønh Chaùnh Giaùc duøng phöông tieän nhöùt töôùng nhaäp tam muoäi thieän giaùc
trí, nhaäp roài ôû moät thaân quaûng ñaïi thaønh chaùnh giaùc hieän thaân baèng soá taát
caû chuùng sanh truï ôû trong thaân, nhö moät thaân quaûng ñaïi thaønh chaùnh giaùc,
taát caû thaân quaûng ñaïi thaønh chaùnh giaùc ñeàu nhö vaäy caû, Ñöùc Nhö Lai coù voâ
löôïng moân thaønh chaùnh giaùc, neân hieän thaân voâ löôïng, giôùi voâ löôïng ñoàng
vôùi chuùng sanh giôùi - Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát thaân Nhö Lai, trong moãi loã loâng
coù thaân chö Phaät, baèng soá taát caû chuùng sanh, vì Nhö Lai laø roát raùo khoâng
sanh dieät, nhö moät loã loâng khaép phaùp giôùi taát caû loã loâng cuõng ñeàu nhö vaäy
- moät chuùt choã naøo cuõng coù thaân Phaät, vì Nhö Lai thaønh Chaùnh Giaùc khoâng
choã naøo maø chaúng ñeán, tuøy sôû naêng, tuøy theá löïc, ôû döôùi caây boà ñeà ñaïo
traøng treân toøa sö töû, hieän nhieàu thaân thaønh ñaúng chaùnh giaùc - Ñaïi Boà Taùt
phaûi bieát taâm mình, nieäm nieäm thöôøng coù Phaät thaønh chaùnh giaùc, vì chö
Phaät Theá Toân chaúng rôøi taâm naøy.
91- Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát Nhö Lai chuyeån phaùp luaân nhö theá naøo ? Nghóa laø
Nhö Lai duøng söùc taâm töï taïi khoâng khôûi khoâng chuyeån maø chuyeån phaùp
luaân, vì bieát taát caû phaùp thöôøng khoâng khôûi, duøng ba thöù chuyeån döùt choã
ñaùng döùt maø chuyeån phaùp luaân, vì bieát taát caû phaùp lìa bieân kieán v.v... Ví
nhö taát caû vaên töï ngöõ ngoân toät kieáp vò lai noùi chaúng heát ñöôïc, Phaät chuyeån
phaùp luaân cuõng nhö vaäy, taát caû vaên töï an laäp hieån thò khoâng thoâi nghæ
khoâng cuøng taän, Nhö Lai phaùp luaân ñeàu nhaäp taát caû ngöõ ngoân vaên töï maø
khoâng choã truï, ví nhö vieát chöõ vaøo khaép taát caû söï, taát caû lôøi, taát caû toaùn soá,
taát caû choã theá gian vaø xuaát theá gian maø khoâng choã truï; AÂm thanh cuõng nhö
vaäy - Ñaïi Boà Taùt muoán bieát thôøi phaûi bieát choã xuaát sanh phaùp luaân cuûa ñöùc
Nhö Lai, Nhö Lai tuøy theo taâm haønh duïc laïc voâ löôïng sai khaùc cuûa taát caû
chuùng sanh, phaùt ra ngaàn aáy aâm thanh maø chuyeån phaùp luaân.
92- Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc nhaäp Nieát Baøn nhö
theá naøo ? Nghóa laø caàn phaûi bieát roõ caên boån töï taùnh : Nhö Chôn Nhö Nieát
Baøn, Nhö Lai Nieát Baøn cuõng nhö vaäy v.v... Vì Nieát Baøn voâ sanh voâ xuaát,
neáu phaùp voâ sanh voâ xuaát thì voâ dieät - Chö Phaät Nhö Lai vì laøm cho chuùng
sanh coù loøng meán thích neân xuaát hieän ra ñôøi, vì muoán chuùng sanh luyeán
moä maø thò hieän Nieát Baøn, nhöng thieät ra ñöùc Nhö Lai khoâng coù xuaát theá,
cuõng khoâng Nieát Baøn, vì Nhö Lai thöôøng truï thanh tònh phaùp giôùi, tuøy theo
taâm cuûa chuùng sanh maø thò hieän Nieát Baøn; Ví nhö maët nhöït moïc chieáu
saùng khaép theá gian, trong taát caû ñoà ñöïng nöôùc trong saïch ñeàu coù boùng maët
nhöït hieän, cuøng khaép caùc xöù maø vaãn khoâng coù ñeán ñi, neáu coù moät ñoà ñöïng
bò beå thôøi chaúng hieän boùng maët nhöït, ñaây khoâng phaûi loãi ôû maët nhöït maø laø
do ñoà ñöïng nöôùc bò beå - Nhö Lai Trí cuõng vaäy, hieän khaép phaùp giôùi khoâng
tröôùc khoâng sau, trong taâm thanh tònh cuûa taát caû chuùng sanh ñöùc Nhö Lai
ñeàu hieän, taâm thöôøng thanh tònh thôøi thöôøng thaáy thaân Phaät, neáu taâm oâ
tröôïc, hö beå thôøi khoâng thaáy Nhö Lai - Neáu coù chuùng sanh neân do Nieát
Baøn maø ñöôïc ñoä, thôøi ñöùc Nhö Lai vì hoï maø thò hieän Nieát Baøn, nhöng thieät
ra ñöùc Nhö Lai khoâng sanh, khoâng maát, khoâng coù dieät ñoä; Ví nhö Hoûa Ñaïi,
281
nôi taát caû theá gian hay laøm thaønh löûa, hoaëc coù luùc ôû moät xöù löûa taét, nhöng
chaúng phaûi löûa ôû taát caû theá gian ñeàu taét - Ñöùc Nhö Lai Ñaúng Chaùnh Giaùc
cuõng nhö vaäy, ra laøm Phaät söï ôû taát caû theá giôùi, hoaëc ôû moät theá giôùi vieäc
laøm ñaõ xong hieän nhaäp Nieát Baøn haù laïi taát caû theá giôùi chö Phaät Nhö Lai
ñeàu dieät ñoä.
93- Theo y Kinh vaên : Ñaïi Boà Taùt phaûi bieát ôû choã ñöùc Nhö Lai, thaáy nghe
gaàn guõi gieo troàng thieän caên thaûy ñeàu chaúng luoáng, vì xuaát sanh voâ taän
giaùc hueä, vì rôøi taát caû chöôùng naïn, vì quyeát ñònh ñeán nôi cöùu caùnh, vì
khoâng hö doái, vì taát caû nguyeän vieân maõn, vì chaúng heát haïnh höõu vi v.v... Ví
nhö tröôïng phu aên chuùt ít chaát kim cang troïn khoâng tieâu taát phaûi xuyeân
luûng thaân loït ra ngoaøi, vì chaát kim cang chaúng cuøng ôû chung vôùi nhuïc thaân
taïp ueá; Nôi ñöùc Nhö Lai, gieo moät ít caên laønh cuõng nhö vaäy, taát phaûi xuyeân
thaáu taát caû phieàn naõo höõu vi haïnh ñeán nôi trí voâ vi cöùu caùnh, vì chuùt thieän
caên naøy chaúng cuøng ôû chung vôùi nhöõng höõu vi haïnh phieàn naõo - Giaû söû coû
khoâ chaát ñoáng lôùn baèng nuùi Tu Di, neùm vaøo coû moät ñoùm löûa nhoû taát seõ
chaùy heát caû, vì löûa hay chaùy vaäy - Nhö Lai gieo moät ít thieän caên cuõng nhö
vaäy, taát hay chaùy heát taát caû phieàn naõo roát raùo ñeán voâ dö nieát baøn vì chuùt
thieän caên taùnh roát raùo nhö vaäy; Ví nhö nuùi Tuyeát coù caây Döôïc Vöông teân
laø Thieän Kieán, neáu ai ñöôïc thaáy, nghe, ngöûi, neám, chaïm ñeán hoaëc laáy ñaát
nôi goác caây aáy ñeàu ñöôïc thanh tònh vaø trò ñöôïc nhieàu bònh taät - Nhö Lai
Ñaúng Chaùnh Giaùc cuõng nhö vaäy, coù theå laøm lôïi ích cho chuùng sanh, neáu
thaáy, nghe, ngöûi, chaïm ñeán, nhôù nieäm, cuùng döôøng cuõng ñöôïc ñuû thieän
caên, tröø dieät taát caû phieàn naõo ñöôïc vui cuûa Hieàn Thaùnh.
94- Baáy giôø do thaàn löïc cuûa thaäp phöông chö Phaät, do nguyeän löïc cuûa Tyø
Loâ Giaù Na, do phaùp nhö vaäy, do söùc thieän caên, do Nhö Lai khôûi trí chaúng
vöôït ngoaøi taâm nieäm, do Nhö Lai öùng duyeân chaúng loãi thôøi, do tuøy thôøi
giaùc ngoä chö Boà Taùt, do thuôû tröôùc tu haønh khoâng hö maát, do laøm cho
ñöôïc haïnh Phoå Hieàn quaûng ñaïi, neân Phoå Hieàn Boà Taùt coù theå noùi phaùp baát
khaû hoaïi cuûa Nhö Lai.
96- Ñaïo traøng Boà Ñeà : Noùi cho ñuû laø Ñaïo traøng Boà Ñeà A Lan Nhaõ ñieän phoå
Quang Minh ngoài toøa Lieân Hoa Taïng Sö Töû. (Nhöõng caâu sau muoán roõ xin
xem phaàn chuù thích töø 62 ñeán 71 Phaåm Nhö Lai Danh Hieäu thöù 7).
97- Möôøi Boà Taùt hoï Phoå, nghóa laø : 1- Phoå Hieàn Boà Taùt; 2- Phoå Nhaõn; 3- Phoå
Hoùa; 4- Phoå Hueä; 5- Phoå Kieán; 6- Phoå Quang; 7- Phoå Quaùn; 8- Phoå Chieáu; 9-
Phoå Traøng; 10- Phoå Giaùc Boà Taùt - Möôøi vò Ñaïi Boà Taùt naøy ñaïi dieän cho 10
baát khaû thuyeát traêm ngaøn na do tha Phaät saùt vi traàn soá Ñaïi Boà Taùt.
98- Baáy giôø Phoå Hieàn Ñaïi Boà Taùt nhaäp Quaûng Ñaïi Tam Muoäi teân laø Phaät
Hoa Trang Nghieâm - Xin noùi theâm : Ñeå giaûi thích roõ veà phaùp maø chö Ñaïi
Boà Taùt hoûi, Phoå Hieàn Vöông Ñaïi Boà Taùt phaûi nhaäp vaøo Ñaïi Ñònh thöøa thaàn
löïc chö Phaät roài môùi noùi ra moãi phaùp ñeàu coù 10 (taïm goïi laø Thaäp Phaùp) xin
haønh giaû ñeå yù.
282
99- Baáy giôø Phoå Hueä Boà Taùt bieát ñaïi chuùng ñaõ vaân taäp ñaày ñuû baét ñaàu thöa
hoûi - Vì sao maø Phoå Hueä Boà Taùt thöa hoûi tröôùc, cuõng deã hieåu thoâi, vì
nhöõng lyù giaûi vöôùng keït chæ coù ngöôøi trí hueä môùi khoâng thoûa maõn, neân
ngaøi hoûi tröôùc laø vaäy.
100- Gì laø y chæ ? Nghóa laø coù 10 choã y chæ : 1- Duøng boà ñeà taâm laøm y chæ; 2-
Duøng thieän tri thöùc...; 3- Duøng thieän caên ...; 4- Duøng Ba La Maät...; 5- Duøng
nhöùt thieát phaùp laøm y chæ vì roát raùo xuaát ly; 6- Duøng ñaïi nguyeän ñeå taêng
tröôûng boà ñeà; 7- Duøng caùc haïnh laøm y chæ vì khaép ñeàu thaønh töïu; 8- Duøng
taát caû Boà Taùt laøm y chæ vì ñoàng moät trí hueä; 9- Duøng cuùng döôøng chö Phaät
laøm y chæ, vì tín taâm thanh tònh; 10- Duøng taát caû Nhö Lai laøm y chæ vì nhö
töø phuï daïy raên chaúng döùt - Neáu chö Boà Taùt an truï nôi phaùp y chæ naøy thôøi
ñöôïc laø choã sôû y ñaïi trí voâ thöôïng cuûa Nhö Lai.
101- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù töôûng kyø ñaëc : 1- Nôi taát caû thieän caên töôûng laø töï
nhieân caên; 2- Nôi taát caû thieän caên töôûng laø chuûng töû boà ñeà; 3- Nôi taát caû
chuùng sanh töôûng laø caên khí boà ñeà; 4- Nôi taát caû nguyeän töôûng laø töï
nguyeän; 5- Nôi taát caû phaùp töôûng xuaát ly; 6- Nôi taát caû haïnh töôûng laø töï
haïnh; 7- Nôi taát caû phaùp töôûng laø Phaät phaùp; 8- Nôi taát caû phaùp ngöõ ngoân
töôûng laø ñaïo ngöõ ngoân; 9- Nôi taát caû Phaät töôûng laø töø phuï; 10- Nôi taát caû
Nhö Lai töôûng khoâng hai - Neáu chö Boà Taùt an truï nôi möôøi phaùp töôûng
naày thôøi ñöôïc töôûng thieän xaûo voâ thöôïng.
102- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù Haïnh : 1- Taát caû chuùng sanh haïnh, vì laøm cho
khaép ñöôïc thaønh thuïc; 2- Taát caû thieän caên haïnh, vì ñeàu khieán taêng tröôûng;
3- Taát caû Tam muoäi haïnh, vì nhöùt taâm baát loaïn; 4- Taát caû trí hueä haïnh vì
khoâng chi chaúng bieát roõ; 5- Taát caû tu taäp haïnh, vì khoâng chi chaúng tu ñöôïc;
6- Taát caû Phaät saùt haïnh, vì thaûy ñeàu trang nghieâm; 7- Taát caû thieän höõu
haïnh vì cung kính cuùng döôøng; 8- Taát caû Nhö Lai haïnh vì toân troïng thöøa
söï; 9- Taát caû caàu phaùp haïnh vì tu hoïc taát caû; 10- Taát caû thaàn thoâng haïnh vì
bieán hoùa töï taïi. Neáu chö Boà Taùt an truï nôi möôøi haïnh naày thôøi ñöôïc haïnh
ñaïi trí hueä voâ thöôïng cuûa Nhö Lai.
103- Ñaïi Boà Taùt coù möôøi böïc thieän tri thöùc : 1- Thieän tri thöùc khieán an truï
boà ñeà taâm; 2- ... khieán sanh thieän caên; 3- ... khieán thaät haønh taát caû ba la
maät; 4- ... khieán giaûi thoaùt taát caû phaùp; 5- ... khieán thaønh thuïc taát caû chuùng
sanh; 6- ... khieán ñöôïc quyeát ñònh bieän taøi; 7- ... khieán chaúng nhieãm tröôùc
taát caû theá gian; 8- ... khieán trong taát caû kieáp tu haønh khoâng nhaøm moûi; 9- ...
khieán an truï haïnh Phoå Hieàn; 10- ... khieán nhaäp nôi trí cuûa chö Phaät ñaõ
nhaäp.
104- Ñaïi Boà Taùt coù möôøi söï sieâng tinh taán : 1- Sieâng tinh taán giaùo hoùa taát caû
chuùng sanh; 2- ... nghieâm tònh taát caû theá giôùi; 3- ... tu haønh taát caû sôû hoïc cuûa
Boà Taùt; 4- ... dieät tröø taát caû aùc cuûa chuùng sanh; 5- ... ngaên döùt taát caû ba aùc
ñaïo khoå; 6- ... deïp phaù taát caû quaân ma; 7- ... nguyeän vì taát caû chuùng sanh
laøm maét thanh tònh; 8- ... khieán taát caû Nhö Lai ñeàu hoan hyû; 9- ... sieâng tinh
taán cuùng döôøng taát caû chö Phaät; 10- ... sieâng tinh taán thaâm nhaäp caùc phaùp.
283
Neáu chö Boà Taùt an truï nôi möôøi phaùp sieâng tinh taán naøy thôøi ñöôïc ñaày ñuû
tinh taán Ba La Maät voâ thöôïng cuûa Nhö Lai.
105- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù taâm ñöôïc an oån : 1- Mình truï boà ñeà taâm cuõng
phaûi khieán ngöôøi truï boà ñeà taâm, neân taâm ñöôïc an oån; 2- Mình roát raùo rôøi
giaän hôøn ñaáu traùnh ...; 3- Mình rôøi phaùp phaøm ngu cuõng khieán ...; 4- Mình
sieâng tu thieän caên cuõng khieán ...; 5- Mình truï ñaïo Ba La Maät cuõng khieán ...;
6- Mình sanh taïi nhaø Phaät cuõng phaûi khieán ...; 7- Mình thaâm nhaäp phaùp
chôn thieät khoâng töï taùnh cuõng khieán ...; 8- Mình khoâng phæ baùng taát caû
Phaät phaùp cuõng khieán ...; 9- Mình vieân maõn nhöùt thieát trí boà ñeà nguyeän
cuõng khieán ...; 10- Mình thaâm nhaäp trí taïng voâ taän cuûa taát caû Nhö Lai cuõng
khieán ngöôøi nhaäp trí taïng voâ taän cuûa taát caû Nhö Lai, neân taâm ñöôïc an oån -
Neáu chö Boà Taùt an truï nôi taâm an oån naày thôøi ñöôïc söï an oån ñaïi trí voâ
thöôïng cuûa Nhö Lai.
106- Ñaïi Boà Taùt coù 10 caùch thaønh töïu chuùng sanh: 1- Duøng boá thí ñeå thaønh
töïu chuùng sanh; 2- Duøng saéc thaân ...; 3- Duøng thuyeát phaùp ...; 4- Duøng ñoàng
haïnh ...; 5- Duøng khoâng nhieãm ...; 6- Duøng khai thò Boà Taùt haïnh ...; 7- Duøng
thò hieän roõ raøng taát caû theá giôùi ...; 8- Duøng thò hieän oai ñöùc lôùn cuûa Phaät
phaùp ...; 9- Duøng nhöõng thaàn thoâng bieán hieän ...; 10- Duøng nhöõng phöông
tieän vi maät thieän xaûo ñeå thaønh töïu chuùng sanh.
107- Ñaïi Boà Taùt coù 10 loaïi giôùi : 1- Giôùi chaúng boû boà ñeà taâm; 2- Giôùi chaúng
xa lìa nhò thöøa; 3- Giôùi quan saùt lôïi ích taát caû chuùng sanh; 4- Giôùi khieán taát
caû chuùng sanh an truï nôi Phaät phaùp; 5- Giôùi tu taát caû sôû hoïc cuûa Boà Taùt; 6-
Giôùi nôi taát caû phaùp voâ sôû saéc; 7- Giôùi ñem taát caû thieän caên hoài höôùng boà
ñeà; 8- Giôùi chaúng tham tröôùc taát caû thaân Nhö Lai; 9- Giôùi tö duy taát caû
phaùp lìa nhieãm tröôùc; 10- Giôùi chö caên luaät nghi.
108- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp thoï kyù, Boà Taùt do ñaây maø bieát mình thoï kyù : 1-
Duøng yù thuø thaéng phaùt boà ñeà taâm töï bieát thoï kyù; 2- Troïn chaúng nhaøm boû
haïnh Boà Taùt ...; 3- Truï taát caû kieáp thaät haønh haïnh Boà Taùt ...; 4- Tu taát caû
Phaät phaùp ...; 5- Nôi taát caû Phaät giaùo moät beà thaâm tín ...; 6- Tu taát caû thieän
caên ñeàu khieán thaønh töïu ...; 7- Ñaët taát caû chuùng sanh nôi Phaät boà ñeà ...; 8-
Vôùi taát caû thieän tri thöùc hoøa hieäp khoâng hai ...; 9- Nôi taát caû thieän tri thöùc
töôûng laø Phaät ...; 10- Haèng sieâng thuû hoä boån nguyeän boà ñeà töï bieát thoï kyù.
109- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp nhaäp Boà Taùt : 1- Nhaäp boån nguyeän; 2- Nhaäp
haïnh; 3- Nhaäp tuï; 4- Nhaäp ba la maät; 5- Nhaäp thaønh töïu; 6- Nhaäp sai bieät
nguyeän; 7- Nhaäp caùc thöù tri giaûi; 8- Nhaäp trang nghieâm Phaät ñoä; 9- Nhaäp
thaàn löïc töï taïi; 10- Nhaäp thò hieän thoï sanh - Boà Taùt duøng möôøi phaùp naày
nhaäp khaép tam theá taát caû Boà Taùt.
110- Boà Taùt coù 10 phaùp nhaäp Nhö Lai : 1- Nhaäp voâ bieân thaønh chaùnh giaùc;
2- Nhaäp voâ bieân chuyeån phaùp luaân; 3- Nhaäp voâ bieân phaùp phöông tieän; 4-
Nhaäp voâ bieân aâm thanh sai bieät; 5- Nhaäp voâ bieân ñieàu phuïc chuùng sanh; 6-
Nhaäp voâ bieân thaàn löïc töï taïi; 7- Nhaäp voâ bieân tam muoäi; 8- Nhaäp voâ bieân
284
löïc voâ uùy; 9- Nhaäp voâ bieân nhöõng thaân sai bieät; 10- Nhaäp voâ bieân thò hieän
Nieát Baøn.
111- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp nhaäp chuùng sanh haïnh : 1- Nhaäp taát caû chuùng
sanh quaù khöù haïnh; 2- Nhaäp taát caû chuùng sanh vò lai haïnh; 3- ... hieän taïi
haïnh; 4- ... thieän haïnh; 5- ... baát thieän haïnh; 6- ... taâm haïnh; 7- ... caên haïnh;
8- ... giaûi haïnh; 9- ... phieàn naõo taäp khí haïnh; 10- Nhaäp taát caû chuùng sanh
giaùo hoùa ñieàu phuïc thôøi phi thôøi haïnh - Boà Taùt duøng phaùp naøy vaøo khaép
haïnh cuûa taát caû chuùng sanh.
112- Ñaïi Boà Taùt coù 10 caùch nhaäp theá giôùi : 1- Nhaäp theá giôùi nhieãm; 2- ...
tònh; 3- ... nhoû; 4- ... lôùn; 5- ... trong vi traàn; 6- ... vi teá; 7- ... uùp; 8- ... ngöûa; 9-
... coù Phaät; 10- Nhaäp theá giôùi khoâng Phaät.
112A- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù nhaäp kieáp : 1- Nhaäp kieáp quaù khöù; 2- ... vò lai; 3-
... hieän taïi; 4- ... ñeám ñöôïc; 5- ... khoâng ñeám ñöôïc; 6- ... nhaäp kieáp ñeám ñöôïc
töùc laø kieáp khoâng ñeám ñöôïc; 7- Nhaäp kieáp khoâng ñeám ñöôïc töùc laø kieáp
ñeám ñöôïc; 8- Nhaäp taát caû kieáp töùc laø phi kieáp; 9- Nhaäp phi kieáp töùc laø taát
caû kieáp; 10- Nhaäp taát caû kieáp töùc moät nieäm.
113- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp noùi tam theá : 1- Quaù khöù theá noùi quaù khöù theá; 2-
... noùi vò lai theá; 3- ... hieän taïi theá; 4- Vò lai theá noùi hieän taïi theá; 5- ... quaù
khöù theá; 6- ... voâ taän; 7- Hieän taïi theá noùi quaù khöù theá; 8- ... bình ñaúng; 9- ...
vò lai theá; 10- Hieän taïi theá noùi tam theá töùc moät nieäm.
114- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp bieát tam theá : 1- Bieát nhöõng an laäp; 2- ... ngöõ
ngoân; 3- ... luaän nghò; 4- ... quyõ taéc; 5- ... xöng taùn; 6- ... cheá lònh; 7- Bieát kia
giaû danh; 8- Bieát kia voâ taän; 9- Bieát kia tòch dieät; 10- Bieát taát caû khoâng.
115- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 thöù taâm khoâng moûi nhoïc nhaøm chaùn : 1- Cuùng
döôøng taát caû chö Phaät taâm khoâng moûi nhaøm; 2- Gaàn guõi taát caû thieän tri
thöùc...; 3- Caàu taát caû phaùp taâm khoâng moûi nhaøm; 4- Nghe chaùnh phaùp ...; 5-
Tuyeân noùi chaùnh phaùp...; 6- Giaùo hoùa ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh...; 7- Ñaët
taát caû chuùng sanh nôi Phaät boà ñeà taâm ...; 8- Nôi moãi moãi theá giôùi traûi qua
baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát kieáp thaät haønh boà taùt haïnh taâm ...; 9- Du
haønh taát caû theá giôùi ...; 10- Quaùn saùt tö duy taát caû Phaät phaùp taâm khoâng
moûi nhaøm - Neáu Boà Taùt an truï phaùp naày thôøi ñöôïc ñaïi trí voâ thöôïng khoâng
moûi nhaøm cuûa Nhö Lai.
116- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù sai bieät trí : 1- Trí sai bieät bieát chuùng sanh; 2- ...
bieát caùc caên; 3- ... bieát nghieäp baùo; 4- ... bieát thoï sanh; 5- ... bieát theá giôùi; 6-
... bieát phaùp giôùi; 7- ... bieát chö Phaät; 8- ... bieát caùc phaùp; 9- ... bieát tam theá;
10- Trí sai bieät bieát taát caû ñaïo ngöõ ngoân - Neáu Boà Taùt an truï nôi phaùp naày
thôøi ñöôïc trí sai bieät quaûng ñaïi voâ thöôïng cuûa Nhö Lai.
117- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù Ñaø La Ni : 1- Vaên trì Ñaø La Ni, vì trì taát caû phaùp
chaúng queân maát; 2- Tu haønh Ñaø La Ni, vì nhö thieät kheùo quaùn taát caû phaùp;
3- Tö duy Ñaø La Ni, vì bieát roõ taùnh cuûa caùc phaùp; 4- Phaùp quang minh Ñaø
La Ni, vì chieáu tö nghì Phaät phaùp; 5- Tam muoäi Ñaø La Ni, vì ôû khaép choã
285
hieän taïi taát caû Phaät nghe chaùnh phaùp taâm chaúng loaïn; 6- Vieân aâm Ñaø La
Ni, vì hieåu roõ baát tö nghì aâm thanh ngöõ ngoân; 7- Tam theá Ñaø La Ni, vì dieãn
noùi tam theá nhöõng Phaät phaùp baát tö nghì; 8- Chuûng chuûng bieän taøi Ñaø La
Ni, vì dieãn noùi voâ bieân nhöõng Phaät phaùp; 9- Xuaát sanh voâ ngaïi nhó Ñaø La
Ni, vì ñeàu coù theå nghe ñöôïc phaùp cuûa baát khaû thuyeát chö Phaät ñaõ noùi; 10-
Nhöùt thieát Phaät phaùp Ñaø La Ni, vì an truï nôi löïc voâ uùy cuûa Nhö Lai - Neáu
chö Boà Taùt muoán ñöôïc Ñaø La Ni naày phaûi sieâng tu hoïc.
118- Ñaïi Boà Taùt noùi 10 Phaät : 1- Thaønh chaùnh giaùc Phaät; 2- Nguyeän Phaät; 3-
Nghieäp baùo Phaät; 4- Truï trì Phaät; 5- Nieát baøn Phaät; 6- Phaùp giôùi Phaät; 7-
Taâm Phaät; 8- Tam muoäi Phaät; 9- Boån taùnh Phaät 10- Tuøy nhaïo Phaät.
119- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 taâm Phoå Hieàn : 1- Phaùt taâm ñaïi töø vì cöùu hoä chuùng
sanh; 2- Phaùt taâm ñaïi bi, vì chòu khoå thay cho chuùng sanh; 3- Phaùt taâm thí
vì xaû boû sôû höõu; 4- Phaùt taâm nhôù nhöùt thieát trí laøm tröôùc nhöùt, vì thích caàu
taát caû Phaät phaùp; 5- Phaùt taâm coâng ñöùc trang nghieâm, vì hoïc haïnh Boà Taùt;
6- Phaùt taâm nhö Kim Cang, vì taát caû choã thoï sanh khoâng queân maát; 7- Phaùt
taâm nhö bieån vì taát caû phaùp traéng trong ñeàu chaûy vaøo; 8- Phaùt taâm nhö Tu
Di Sôn, vì taát caû aùc ngoân ñeàu nhaãn thoï; 9- Phaùt taâm an oån vì ban söï voâ uùy
cho chuùng sanh; 10- Phaùt taâm Baùt nhaõ ba la maät cöùu caùnh, vì kheùo quan
saùt taát caû phaùp voâ sôû höõu - Neáu Boà Taùt an truï taâm naày thôøi mau thaønh töïu
trí thieän xaûo cuûa Phoå Hieàn.
120- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Phoå Hieàn haïnh phaùp : 1- Phoå Hieàn haïnh phaùp
nguyeän truï taát caû kieáp vò lai; 2- ... nguyeän cuùng döôøng cung kính taát caû
Phaät vò lai; 3- ... an trí taát caû chuùng sanh nôi haïnh cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt; 4-
... chöùa nhoùm taát caû thieän caên; 5- ... nhaäp taát caû ba la maät; 6- ... ñaày ñuû taát
caû Boà Taùt haïnh; 7- ... trang nghieâm taát caû theá giôùi; 8- ... sanh taát caû coõi
Phaät; 9- ... kheùo quan saùt taát caû phaùp; 10- Phoå Hieàn haïnh phaùp nguyeän nôi
taát caû Phaät quoác ñoä thaønh voâ thöôïng Boà Ñeà.
121- Ñaïi Boà Taùt duøng 10 phaùp quaùn saùt chuùng sanh maø khôûi ñaïi bi : 1-
Quaùn saùt chuùng sanh khoâng nöông khoâng döïa maø khôûi ñaïi bi; 2- ... taùnh
chaúng ñieàu thuaän ...; 3- ... ngheøo khoâng caên laønh ...; 4- ... maõi maõi nguû meâ; 5-
... laøm phaùp baát thieän; 6- ... bò troùi bôûi duïc phöôïc; 7- ... chìm bieån sanh töû; 8-
... maõi mang beänh khoå; 9- ... khoâng muoán phaùp laønh; 10- Quaùn chuùng sanh
maát nhöõng Phaät phaùp maø khôûi ñaïi bi.
122- Ñaïi Boà Taùt coù 10 nhôn duyeân phaùt boà ñeà taâm : 1- Vì tröø dieät taát caû khoå
cho chuùng sanh maø phaùt boà ñeà taâm; 2- Vì ban cho chuùng sanh ñaày ñuû söï an
laïc; 3- Vì döùt söï ngu si cuûa chuùng sanh; 4- Vì ban Phaät trí cho chuùng sanh
...; 5- Vì cung kính cuùng döôøng chö Phaät ...; 6- Vì thuaän theo Phaät giaùo cho
chö Phaät hoan hyû ...; 7- Vì thaáy saéc thaân töôùng haûo cuûa chö Phaät; 8- Vì
nhaäp trí hueä quaûng ñaïi cuûa chö Phaät; 9- Vì hieån hieän löïc voâ uùy cuûa chö
Phaät ...; 10- Vì giaùo hoùa ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh maø phaùt boà ñeà taâm.
123- Boà Taùt khi cuùng döôøng phaûi khôûi 10 taâm : 1- Khôûi taâm cung caáp haàu
haï; 2- Taâm hoan hyû; 3- Taâm khoâng traùi; 4- Taâm tuøy thuaän; 5- Taâm khoâng
286
caàu laï; 6- Taâm nhöùt höôùng; 7- Taâm ñoàng thieän caên; 8- Taâm ñoàng nguyeän; 9-
Taâm Nhö Lai; 10- Taâm ñoàng vieân maõn haïnh.
124- Neáu Ñaïi Boà Taùt ñaõ khôûi taâm nhö vaäy thôøi ñöôïc 10 thöù thanh tònh : 1-
Saéc thaân thanh tònh vì tuøy sôû nghi ñeå thò hieän; 2- AÂm thanh thanh tònh vì
roõ thaáu taát caû ngöõ ngoân; 3- Bieän taøi thanh tònh vì kheùo noùi voâ phaân bieät
phaùp; 4- Trí hueä thanh tònh, vì rôøi boû taát caû toái ngu si; 5- Thoï sanh thanh
tònh vì ñaày ñuû söùc töï taïi cuûa Boà Taùt; 6- Quyeán thuoäc thanh tònh vì thaønh
töïu nhöõng thieän caên cho caùc chuùng sanh ñoàng haïnh thuôû quaù khöù; 7- Quaû
baùo thanh tònh vì tröø dieät taát caû nhöõng nghieäp chöôùng; 8- Ñaïi nguyeän
thanh tònh vaø cuøng chö Boà Taùt taùnh khoâng hai; 9- Coâng haïnh thanh tònh vì
duøng haïnh Phoå Hieàn maø xuaát ly; 10- Thaâm taâm thanh tònh vì ñeán nôi roát
raùo khoâng maát hö.
125- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù Ba La Maät : 1- Thí, Giôùi, Nhaãn, Tinh taán, Thieàn
ñònh, Baùt nhaõ : Vì nhö thieät quaùn saùt caùc phaùp; Trí, nguyeän, thaàn thoâng,
phaùp ba la maät vì vaøo khaép caùc phaùp.
126- Ñaïi Boà Taùt coù 10 trí tuøy giaùc : 1- Trí tuøy giaùc taát caû theá giôùi voâ löôïng
sai bieät; 2- ... taát caû phaùp, moät vaøo nhieàu phaùp, nhieàu vaøo moät phaùp; 3- ...
taát caû phaùp giôùi roäng lôùn; 4- ... hö khoâng giôùi roát raùo; 5- ... theá giôùi nhaäp
quaù khöù theá; 6- ... theá giôùi nhaäp vò lai theá; 7- ... theá giôùi nhaäp hieän taïi theá; 8-
... Nhö Lai voâ löôïng haïnh nguyeän ñeàu ôû nôi moät trí maø vieân maõn; 9- ...
chuùng sanh giôùi baát tö nghì; 10- Trí tuøy giaùc tam theá chö Phaät ñeàu ñoàng
moät haïnh maø ñöôïc xuaát ly.
127- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu chöùng tri : 1- Bieát caùc phaùp moät töôùng; 2- Bieát
caùc phaùp voâ löôïng töôùng; 3- Caùc phaùp taïi moät nieäm; 4- Bieát chuùng sanh caùc
caên bình ñaúng; 5- Bieát chuùng sanh phieàn naõo taäp khí hieän haønh; 6- Bieát
chuùng sanh taâm söû hieän haønh; 7- Bieát chuùng sanh thieän vaø baát thieän hieän
haønh; 8- Bieát Boà Taùt nguyeän haïnh töï taïi truï trì bieán hoùa; 9- Bieát chuùng
sanh taâm haønh voâ ngaïi; 10- Bieát taát caû Nhö Lai ñaày ñuû thaäp löïc thaønh ñaúng
chaùnh giaùc.
128- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù naêng löïc : 1- Naêng löïc nhaäp töï taùnh cuûa caùc
phaùp; 2- ... nhaäp caùc phaùp nhö hoùa; 3- ... nhaäp caùc phaùp nhö huyeãn; 4- ...
nhaäp caùc phaùp ñeàu laø Phaät phaùp; 5- ... nôi taát caû phaùp khoâng nhieãm tröôùc;
6- ... nôi taát caû phaùp raát hieåu roõ; 7- ... nôi taát caû thieän tri thöùc haèng chaúng
boû rôøi taâm toân troïng; 8- Naêng löïc laøm cho taát caû thieän caên thuaän ñeán trí
vöông voâ thöôïng; 9- Naêng löïc nôi taát caû Phaät phaùp thaâm tín chaúng huûy
baùng; 10- Naêng löïc laøm cho nhöùt thieát trí taâm baát thoái thieän xaûo.
129- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù bình ñaúng : 1- Nôi taát caû chuùng sanh bình ñaúng;
2- Caùc phaùp bình ñaúng; 3- Caùc coõi ...; 4- Taát caû thaâm taâm ...; 5- Taát caû thieän
caên ...; 6- Taát caû Boà Taùt bình ñaúng; 7- Taát caû nguyeän ...; 8- Taát caû ba la maät
...; 9- Taát caû haïnh...; 10- Taát caû Phaät bình ñaúng.
130- Ñaïi Boà Taùt coù 10 caâu thieät nghóa Phaät phaùp : 1- Caùc phaùp chi coù danh;
2- Caùc phaùp döôøng nhö huyeãn; 3- Caùc phaùp döôøng nhö boùng; 4- Caùc phaùp
287
chæ duyeân khôûi; 5- Caùc phaùp nghieäp thanh tònh; 6- Caùc phaùp chæ vaên töï laøm
ra; 7- Caùc phaùp thieät teá; 8- Caùc phaùp voâ töôùng; 9- Taát caû phaùp ñeä nhöùt
nghóa; 10- Taát caû phaùp laø phaùp giôùi - Boà Taùt an truï phaùp naày kheùo nhaäp
nhöùt thieát chuûng trí voâ thöôïng chôn thieät nghóa.
131- Ñaïi Boà Taùt noùi 10 phaùp : 1- Noùi phaùp thaäm thaâm; 2- ... quaûng ñaïi; 3- Noùi
caùc loaïi phaùp; 4- Noùi phaùp nhöùt thieát trí; 5- Noùi phaùp tuøy thuaän ba la maät;
6- Noùi phaùp xuaát sanh Nhö Lai löïc; 7- Noùi phaùp tam theá töông öng; 8- Noùi
phaùp laøm cho Boà Taùt chaúng thoái; 9- Noùi phaùp taùn thaùn Phaät coâng ñöùc; 10-
Noùi phaùp taát caû Boà Taùt hoïc taát caû Phaät bình ñaúng, töông öng vôùi caûnh giôùi
cuûa taát caû Nhö Lai.
132- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp trì : 1- Trì taát caû phöôùc ñöùc thieän caên ñaõ chöùa
nhoùm; 2- Trì phaùp cuûa caùc Nhö Lai dieãn thuyeát; 3- Trì caùc ví duï; 4- Trì moân
lyù thuù cuûa caùc phaùp; 5- Trì caùc moân xuaát sanh Ñaø La Ni; 6- Trì caùc tröø nghi
hoaëc; 7- Trì phaùp thaønh töïu taát caû Boà Taùt; 8- Trì moân bình ñaúng tam muoäi
cuûa taát caû Nhö Lai noùi; 9- Trì moân chieáu minh cuûa taát caû phaùp; 10- Trì
naêng löïc thaàn thoâng du hí cuûa taát caû chö Phaät.
133- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù bieän taøi : 1- Bieän taøi voâ phaân bieät nôi taát caû phaùp;
2- Bieän taøi voâ sôû taùc ...; 3- Bieän taøi voâ sôû tröôùc ...; 4- Bieän taøi thaáu roõ taùnh
khoâng ...; 5- Bieän taøi khoâng nghi toái ...; 6- Bieän taøi Phaät gia bò ...; 7- Bieän taøi
töï giaùc ngoä ...; 8- Bieän taøi vaên cuù sai bieät thieän xaûo ...; 9- Bieän taøi noùi chôn
thieät ...; 10- Bieän taøi tuøy theo taâm cuûa taát caû chuùng sanh laøm cho hoï hoan
hyû.
134- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù töï taïi : 1- Töï taïi giaùo hoùa ñieàu phuïc taát caû chuùng
sanh; 2- Töï taïi chieáu khaép taát caû phaùp; 3- Töï taïi tu taát caû haïnh thieän caên;
4- Töï taïi trí quaûng ñaïi; 5- Töï taïi caám giôùi voâ sôû y; 6- Töï taïi taát caû thieän caên
hoài höôùng boà ñeà; 7- Töï taïi tinh taán baát thoái chuyeån; 8- Töï taïi trí hueä deïp
phaù taát caû chuùng ma; 9- Töï taïi tuøy sôû thích khieán phaùt taâm boà ñeà; 10- Töï
taïi tuøy sôû öùng hoùa hieän thaønh chaùnh giaùc.
135- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp voâ tröôùc : 1- Voâ tröôùc nôi taát caû theá giôùi; 2- ...
nôi chuùng sanh; 3- ... caùc phaùp; 4- ... caùc sôû taùc; 5- ... caùc thieän caên; 6- ... caùc
choã thoï sanh; 7- ... taát caû nguyeän; 8- ... taát caû haïnh; 9- ... taát caû Boà Taùt; 10-
Voâ tröôùc nôi taát caû Phaät - Neáu chö Boà Taùt an truï nôi phaùp naày thôøi coù theå
mau chuyeån taát caû töôûng ñöôïc trí hueä thanh tònh voâ thöôïng.
136- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù taâm bình ñaúng : 1- Taâm bình ñaúng chöùa nhoùm taát
caû coâng ñöùc; 2- ... taát caû coâng ñöùc; 3- ... phaùt taát caû nguyeän sai bieät; 4- ... nôi
taát caû thaân chuùng sanh; 5- ... nôi nghieäp baùo cuûa taát caû chuùng sanh; 6- ...
nôi taát caû phaùp; 7- ... nôi taát caû quoác ñoä tònh ueá; 8- ... nôi taát caû haïnh khoâng
phaân bieät; 9- ... nôi löïc vaø voâ uùy cuûa taát caû Phaät; 10- Taâm bình ñaúng nôi trí
hueä cuûa taát caû Nhö Lai.
137- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp xuaát sanh trí hueä : 1- Bieát taát caû chuùng sanh trí
giaûi xuaát sanh trí hueä; 2- Bieát taát caû coõi Phaät nhieàu thöù sai bieät xuaát sanh
trí hueä; 3- Bieát chöøng ngaèn 10 phöông ...; 4- Bieát taát caû theá giôùi uùp ngöûa
288
v.v...; 5- Bieát taát caû phaùp moät taùnh nhieàu taùnh, truï roäng lôùn ...; 6- Bieát taát caû
nhieàu loaïi thaân ...; 7- Bieát taát caû theá gian ñieân ñaûo voïng töôûng ñeàu voâ sôû
tröôùc ...; 8- Bieát taát caû phaùp roát raùo ñeàu do moät ñaïo xuaát ly...; 9- Bieát Nhö
Lai thaàn löïc hay nhaäp taát caû phaùp giôùi ...; 10- Bieát tam theá taát caû chuùng
sanh Phaät chuûng khoâng döùt xuaát sanh trí hueä.
138- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp bieán hoùa : 1- Taát caû chuùng sanh bieán hoùa; 2- Caùc
thaân bieán hoùa; 3- Caùc coõi bieán hoùa; 4- Taát caû cuùng döôøng bieán hoùa; 5- Caùc
aâm thanh bieán hoùa; 6- Caùc haïnh nguyeän bieán hoùa; 7- Taát caû giaùo hoùa ñieàu
phuïc chuùng sanh bieán hoùa; 8- Taát caû thaønh chaùnh giaùc bieán hoùa; 9- Taát caû
thuyeát phaùp bieán hoùa; 10- Taát caû gia trì bieán hoùa.
139- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp löïc gia trì : 1- Phaät löïc trì; 2- Phaùp löïc trì; 3-
Chuùng sanh löïc trì; 4- Nghieäp löïc trì; 5- Haïnh löïc trì; 6- Nguyeän löïc trì; 7-
Caûnh giôùi löïc trì; 8- Thôøi löïc trì; 9- Thieän löïc trì; 10- Trí löïc trì.
140- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp ñaïi haân uûy : 1- Phaùt taâm haàu haï chö Phaät vò lai;
2- Cuùng döôøng chö Phaät vò lai; 3- Duøng thaâm taâm cung kính nghe nhaän tu
haønh chö Phaät vò lai daïy roài haân uûy; 4- Nôi baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát
kieáp thaät haønh Boà Taùt haïnh; 5- Töø khi moät phen phaùt taâm voâ thöôïng boà ñeà
raát haân uûy; 6- Phaùt taâm döïng voâ löôïng thaùp ñeå cuùng döôøng xaù lôïi vaø thoï trì
thuû hoä phaùp Phaät ñeå laïi khi Phaät dieät ñoä; 7- Phaùt taâm duøng nhöõng söùc
thaàn thoâng truï trì chaán ñoäng quang minh choùi saùng cuøng khaép taát caû; 8-
Phaùt taâm ban quang minh cho chuùng sanh, khieán rôøi nhöõng nghieäp ma
ñeán choã an oån; 9- Phaùt taâm ôû ñôøi vò lai muoán thaáy Nhö Lai thôøi beøn thaáy
ñöôïc, taâm raát haân uûy; 10- Phaùt taâm trong voâ löôïng kieáp thöôøng dieãn chaùnh
phaùp, ñaïi bi nhieáp trì, thaân ngöõ yù ba nghieäp khoâng nhaøm moûi, suy nghó
nhö vaäy taâm raát haân uûy.
* Haùn boä thuoäc quyeån thöù 54.
141- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu thaâm nhaäp Phaät phaùp: 1- Nhaäp taát caû theá giôùi
ñôøi quaù khöù; 2- ... vò lai; 3- ... hieän taïi; 4- Nhaäp caùc thöù taùnh cuûa taát caû theá
giôùi; 5- Nhaäp caùc thöù nghieäp baùo cuûa chuùng sanh; 6- Nhaäp caùc haïnh cuûa Boà
Taùt; 7- Bieát quaù khöù taát caû Phaät thöù ñeä; 8- Bieát vò lai taát caû Phaät thöù ñeä; 9-
Bieát hieän taïi thaäp phöông hö khoâng phaùp giôùi taát caû Phaät quoác ñoä v.v...;
10- Bieát theá gian phaùp, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc vaø Boà Taùt phaùp Nhö Lai
phaùp, daàu bieát maø khoâng phaân bieät, vì nhaäp phaùp giôùi maø khoâng sôû nhaäp,
nhö choã thuyeát phaùp khoâng heà thuû tröôùc.
142- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp y chæ, Boà Taùt nöông ñaây maø thaät haønh haïnh Boà
Taùt : 1- Y chæ cuùng döôøng taát caû chö Phaät thaät haønh haïnh Boà Taùt; 2- Y chæ
ñieàu phuïc chuùng sanh ...; 3- Y chæ gaàn guõi taát caû thieän höõu ...; 4- Y chæ chöùa
nhoùm taát caû thieän caên ...; 5- Y chæ nghieâm tònh taát caû coõi Phaät...; 6- Y chæ
chaúng boû chuùng sanh ...; 7- Y chæ thaâm nhaäp caùc ba la maät ...; 8- Y chæ ñaày
ñuû taát caû Boà Taùt nguyeän ...; 9- Y chæ voâ löôïng Boà Ñeà taâm thaät haønh haïnh Boà
Taùt; 10- Y chæ taát caû Phaät Boà Ñeà thaät haønh haïnh Boà Taùt.
289
143- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp phaùt taâm voâ uùy : 1- Dieät taát caû nghieäp chöôùng
ngaïi, phaùt taâm voâ uùy; 2- Sau khi Phaät dieät ñoä hoä trì chaùnh phaùp ...; 3- Haøng
phuïc taát caû ma ...; 4- Chaúng tieác thaân maïng...; 5- Xoâ deïp taát caû ngoaïi ñaïo taø
luaän ...; 6- Khieán taát caû chuùng sanh hoan hyû ...; 7- Khieán taát caû chuùng hoäi
hoan hyû ...; 8- Ñieàu phuïc taát caû Thieân, Long, Baùt Boä ...; 9- Rôøi böïc nhò thöøa
nhaäp phaùp thaäm thaâm ...; 10- Trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát kieáp
thaät haønh haïnh Boà Taùt, taâm khoâng moûi nhaøm, phaùt taâm voâ uùy.
144- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 taâm khoâng nghi, nôi taát caû Phaät phaùp khoâng nghi
laàm : 1- Toâi seõ duøng luïc ba la maät vaø töø bi hyû xaû nhieáp phuïc chuùng sanh
quyeát ñònh khoâng nghi; 2- Vò lai chö Phaät xuaát theá toâi seõ cuùng döôøng ...; 3-
Seõ döng löôùi quang minh kyø dieäu cuøng khaép trang nghieâm ...; 4- Toâi seõ toät
kieáp vò lai tu haïnh Boà Taùt ...; 5- Toâi seõ tu Boà Taùt haïnh, vieân maõn ñaïi
nguyeän; 6- Toâi seõ vì theá gian maø thaät haønh haïnh Ba la maät ...; 7- Toâi seõ bieát
taát caû phaùp laø Phaät phaùp ñeå khai ngoä ...; 8- Toâi seõ ôû nôi caùc phaùp ñöôïc moân
voâ chöôùng ngaïi truï taùnh chôn thieät ...; 9- Toâi phaûi bieát caùc phaùp ñeàu laø
phaùp xuaát theá gian ...; 10- Toâi seõ ôû nôi taát caû phaùp thaønh toái chaùnh giaùc, vì
truï baát khaû thuyeát caûnh giôùi teá, luùc phaùt taâm naày quyeát ñònh khoâng nghi.
145- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp baát tö nghì : 1- Caùc thieän caên baát tö nghì; 2-
Caùc theä nguyeän ...; 3- Caùc phaùp nhö huyeãn ...; 4- Phaùt taâm boà ñeà, tu haïnh
Boà Taùt ...; 5- Daàu thaâm nhaäp taát caû phaùp cuõng chaúng laáy dieät ñoä, vì nguyeän
chöa thaønh maõn ...; 6- Tu Boà Taùt ñaïo maø thò hieän giaùng thaàn, töø nhaäp thai
ñeán nieát baøn, thaàn bieán töï taïi chaúng boû bi nguyeän ...; 7- Daàu hay thò hieän
thaäp löïc maø chaúng boû taâm khaép phaùp giôùi giaùo hoùa chuùng sanh ...; 8- Bieát
caùc phaùp voâ töôùng laø töôùng v.v...; 9- Bieát taâm cuøng boà ñeà ñoàng, bieát boà ñeà
cuøng taâm ñoàng v.v...; 10- ÔÛ trong moãi nieäm nhaäp dieät taän ñònh saïch heát taát
caû höõu laäu, maø chaúng chöùng thieät teá cuõng chaúng heát thieän caên höõu laäu,
bieát taát caû phaùp khoâng hai vì khoâng bieán ñoåi, ñaây laø phaùp baát tö nghì thöù
10.
146- Ñaïi Boà Taùt coù 10 xaûo maät ngöõ : 1- Xaûo maät ngöõ ôû trong taát caû Phaät
Kinh; 2- ... nôi taát caû choã thoï sanh; 3- ... nôi chö Boà Taùt thaàn thoâng bieán
hieän thaønh ñaúng chaùnh giaùc; 4- ... nôi chuùng sanh nghieäp baùo; 5- ... nôi taát
caû chuùng sanh phaùt khôûi nhieãm tònh; 6- ... nôi moân caùc phaùp roát raùo voâ
chöôùng ngaïi; 7- ... nôi hö khoâng giôùi moãi nôi moãi choã ñeàu coù theá giôùi hoaëc
thaønh hoaëc hoaïi, trong ñoù khoâng coù choã troáng; 8- ... nôi caùc phaùp giôùi vaø
möôøi phöông ñeàu coù Nhö Lai; 9- ... ôû choã thaáy taát caû chuùng sanh bình ñaúng
nieát baøn, vì khoâng bieán ñoåi maø chaúng boû ñaïi nguyeän laøm cho vieân maõn; 10-
Xaûo maät ngöõ ôû choã daàu bieát taát caû phaùp toû ngoä chaúng do ngöôøi khaùc maø
chaúng rôøi boû caùc thieän tri thöùc.
147- Ñaïi Boà Taùt coù 10 trí xaûo phaân bieät : 1- Trí xaûo phaân bieät nhaäp taát caû
coõi; 2- ... nhaäp taát caû choã chuùng sanh; 3- ... nhaäp caùc taâm haønh chuùng sanh;
4- ... nhaäp caên taùnh cuûa chuùng sanh; 5- ... nhaäp nghieäp baùo cuûa chuùng sanh;
6- ... nhaäp caùc haïnh Thanh Vaên; 7- ... nhaäp caùc haïnh Ñoäc Giaùc; 8- ... nhaäp
290
caùc haïnh Boà Taùt; 9- ... nhaäp caùc phaùp theá gian; 10- Trí xaûo phaân bieät nhaäp
taát caû Phaät phaùp.
148- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp nhaäp tam muoäi : 1- Nôi taát caû theá giôùi nhaäp tam
muoäi; 2- Nôi thaân taát caû chuùng sanh ...; 3- Nôi taát caû phaùp ...; 4- Thaáy taát caû
Phaät phaùp ...; 5- Truï taát caû kieáp ...; 6- Töø tam muoäi khôûi hieän baát tö nghì
thaân ...; 7- Nôi thaân taát caû Phaät ...; 8- Giaùc ngoä taát caû chuùng sanh bình ñaúng
...; 9- Trong moät nieäm nhaäp trí tam muoäi cuûa taát caû Boà Taùt ...; 10- Trong moät
nieäm duøng voâ ngaïi trí thaønh töïu taát caû Boà Taùt haïnh nguyeän chaúng thoâi
nghæ, nhaäp tam muoäi.
149- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp bieán nhaäp : 1- Vaøo khaép chuùng sanh; 2- Vaøo
khaép quoác ñoä; 3- Vaøo khaép caùc loaïi hình töôùng cuûa theá gian; 4- Vaøo khaép
hoûa tai; 5- Vaøo khaép thuûy tai; 6- Vaøo khaép Phaät; 7- Vaøo khaép trang nghieâm;
8- Vaøo khaép thaân voâ bieân coâng ñöùc cuûa Nhö Lai; 9- Vaøo khaép taát caû söï
thuyeát phaùp; 10- Vaøo khaép nhöõng söï cuùng döôøng taát caû Nhö Lai.
150- Ñaïi Boà Taùt coù 10 moân giaûi thoaùt : 1- Moân giaûi thoaùt moät thaân cuøng
khaép taát caû theá giôùi; 2- ... thò hieän voâ löôïng nhöõng loaïi saéc töôùng nôi taát caû
theá giôùi; 3- ... ñem taát caû theá giôùi vaøo moät coõi Phaät; 4- ... khaép gia trì taát caû
chuùng sanh giôùi; 5- ... duøng thaân trang nghieâm cuûa chö Phaät ñaày khaép theá
giôùi; 6- ... trong thaân mình thaáy heát theá giôùi; 7- ... trong moät nieäm qua heát
theá giôùi; 8- ... thò hieän chö Nhö Lai xuaát theá; 9- ... moät thaân ñaày khaép taát caû
phaùp giôùi; 10- Moân giaûi thoaùt trong moät nieäm thò hieän taát caû Phaät du hí
thaàn thoâng.
151- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp thaàn thoâng : 1- Phöông tieän trí thoâng ghi nhôù
tuùc maïng; 2- Phöông tieän trí thoâng thieân nhó voâ ngaïi; 3- ... bieát baát tö nghì
taâm haønh chuùng sanh; 4- ... thieân nhaõn quaùn saùt voâ ngaïi; 5- ... tuøy theo taâm
chuùng sanh hieän baát tö nghì ñaïi thaàn thoâng löïc; 6- ... moät thaân hieän khaép
voâ löôïng theá giôùi; 7- ... moät nieäm vaøo khaép baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát
theá giôùi; 8- ... thò hieän baát khaû thuyeát thaân bieán hoùa; 9- ... xuaát sanh voâ
löôïng ñoà trang nghieâm ñeå trang nghieâm baát tö nghì theá giôùi; 10- Phöông
tieän trí thoâng tuøy theo baát tö nghì taâm chuùng sanh nôi baát khaû thuyeát theá
giôùi thò hieän thaønh voâ thöôïng chaùnh giaùc.
152- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù minh : 1- Trí minh thieän xaûo bieát nghieäp baùo
chuùng sanh; 2- ... bieát caûnh giôùi thanh tònh chuùng sanh; 3- ... bieát nhöõng
caûnh sôû duyeân cuûa chuùng sanh chæ laø moät töôùng baát khaû ñaéc, caùc phaùp nhö
kim cang; 4- ... hay duøng voâ löôïng aâm thanh vi dieäu vang khaép möôøi
phöông; 5- ... phaù hoaïi khaép taát caû taâm nhieãm tröôùc; 6- ... hay duøng phöông
tieän thoï sanh hay chaúng thoï sanh; 7- ... boû rôøi taát caû caûnh giôùi thoï töôûng; 8-
... bieát caùc phaùp chaúng töôùng chaúng voâ töôùng, moät taùnh voâ taùnh voâ phaân
bieät maø hay roõ bieát caùc loaïi phaùp v.v... thaønh voâ thöôïng chaùnh giaùc; 9- Trí
minh duyeân khôûi thieän xaûo bieát heát thaûy chuùng sanh, sanh voán khoâng
sanh, vì toû thaáu thoï sanh baát khaû ñaéc, maø bieát nhôn, duyeân, söï, caûnh giôùi
v.v... Boà Taùt thöôøng giaùo hoùa chuùng sanh thaân khoâng moûi meät chaúng traùi
291
choã laøm cuûa theá gian; 10- Trí minh thieän xaûo nôi Phaät voâ tröôùc chaúng sanh
taâm nhieãm tröôùc, nôi phaùp voâ tröôùc chaúng ..., nôi coõi voâ tröôùc chaúng v.v...;
chæ vì cöùu hoä chuùng sanh haønh haïnh Boà Taùt, ôû bieån sanh töû teá ñoä bình
ñaúng chuùng sinh.
153- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp giaûi thoaùt : 1- Phieàn naõo giaûi thoaùt; 2- Taø kieán;
3- Nhöõng chaáp thuû ...; 4- Uaån, xöù ...; 5- Sieâu nhò thöøa ...; 6- Voâ sanh phaùp
nhaãn ...; 7- Nôi taát caû theá gian, caùc coõi, caùc chuùng sanh, caùc phaùp, lìa chaáp
tröôùc giaûi thoaùt; 8- Voâ bieân truï giaûi thoaùt; 9- Phaùt khôûi caùc haïnh Boà Taùt
nhaäp böïc Phaät voâ phaân bieät giaûi thoaùt; 10- ÔÛ trong moät nieäm ñeàu coù theå roõ
bieát taát caû tam theá giaûi thoaùt.
154- Ñaïi Boà Taùt coù 10 vieân laâm : 1- Sanh töû laø vieân laâm cuûa Boà Taùt, vì
khoâng nhaøm boû; 2- Giaùo hoùa chuùng sanh laø vieân laâm, vì khoâng moûi nhoïc; 3-
Truï taát caû kieáp laø vieân laâm vì nhieáp nhöõng haïnh lôùn; 4- Thanh tònh theá
giôùi laø vieân laâm, vì laø choã döøng ôû cuûa Boà Taùt; 5- Taát caû cung ñieän ma laø
vieân laâm, vì haøng phuïc chuùng ma; 6- Tö duy phaùp ñaõ ñöôïc nghe laø vieân
laâm vì ñuùng nhö lyù quan saùt; 7- Saùu phaùp ba la maät, boán nhieáp phaùp, ba
möôi baûy phaùp boà ñeà phaàn laø vieân laâm, vì laø caûnh giôùi tieáp noái ñöùc Töø phuï;
8- Thaäp löïc, töù voâ uùy, thaäp baùt phaùp baát coäng taát caû Phaät phaùp laø vieân laâm,
vì chaúng nieäm nhôù nhöõng phaùp khaùc; 9- Thò hieän taát caû Boà Taùt oai löïc töï
taïi thaàn thoâng laø vieân laâm cuûa Boà Taùt, vì duøng ñaïi thaàn löïc chuyeån chaùnh
phaùp luaân ñieàu phuïc chuùng sanh khoâng thoâi nghæ; 10- Moät nieäm ôû taát caû xöù
vì taát caû chuùng sanh thò hieän thaønh chaùnh giaùc laø vieân laâm cuûa Boà Taùt, vì
phaùp thaân cuøng khaép hö khoâng taát caû theá giôùi.
155- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù cung ñieän : 1- Boà ñeà taâm laø cung ñieän cuûa Boà Taùt
vì haèng khoâng queân maát; 2- Thaäp thieän nghieäp ñaïo phöôùc ñöùc trí hueä laø
cung ñieän, vì giaùo hoùa chuùng sanh coõi saéc; 4- Sanh Tònh Cö Thieân laø cung
ñieän cuûa Boà Taùt, vì caùc phieàn naõo chaúng nhieãm; 5- Sanh voâ saéc giôùi laø cung
ñieän cuûa Boà Taùt vì khieán chuùng sanh lìa choã naïn; 6- Sanh theá giôùi taïp
nhieãm laø cung ñieän Boà Taùt, vì khieán chuùng sanh döùt phieàn naõo; 7- Thò hieän
ôû noäi cung theâ töû quyeán thuoäc laø cung ñieän Boà Taùt, vì thaønh töïu chuùng
sanh ñoàng haïnh thuôû xöa; 8- Thò hieän ngoâi Luaân Vöông, Töù Thieân Vöông,
Ñeá Thích, Phaïm Vöông laø cung ñieän vì ñieàu phuïc chuùng sanh taâm töï taïi; 9-
Truï taát caû Boà Taùt haïnh du hí thaàn thoâng ñeàu ñöôïc töï taïi laø cung ñieän cuûa
Boà Taùt, vì gioûi du hí caùc thieàn giaûi thoaùt tam muoäi trí hueä; 10- Taát caû chö
Phaät thoï kyù nhöùt thieát trí quaùn ñaûnh töï taïi voâ thöôïng laø ñieän cuûa Boà Taùt,
vì truï thaäp löïc trang nghieâm laøm vieäc töï taïi cuûa Phaùp Vöông.
156- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu vui thích : 1- Thích chaùnh nieäm; 2- Trí hueä; 3-
Qua ñeán choã Phaät nghe phaùp; ; 4- Thích chö Phaät ñaày khaép 10 phöông
khoâng bieân teá; 5- Thích Boà Taùt töï taïi, vì chuùng sanh duøng voâ löôïng moân maø
hieän thaân; 6- Thích caùc moân tam muoäi, vì nôi moät nhaäp taát caû moân; 7-
Thích Ñaø La Ni, vì thoï trì chaúng queân, daïy laïi chuùng sanh; 8- Thích voâ ngaïi
bieän taøi, vì nôi moät ñoaïn moät caâu, phaân bieät dieãn thuyeát traûi qua baát khaû
292
thuyeát kieáp khoâng cuøng taän; 9- Thích thaønh chaùnh giaùc, vì taát caû chuùng
sanh duøng voâ löôïng moân maø thò hieän thaønh chaùnh giaùc; 10- Thích chuyeån
phaùp luaân vì deïp tröø taát caû phaùp dò ñaïo.
157- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù trang nghieâm : 1- Löïc trang nghieâm vì chaúng theå
hö hoaïi; 2- Voâ uùy trang nghieâm vì hay deïp phuïc; 3- Nghóa trang nghieâm vì
noùi baát khaû thuyeát nghóa voâ cuøng taän; 4- Phaùp trang nghieâm, vì dieãn
thuyeát khoâng queân taùm vaïn boán ngaøn phaùp tuï; 5- Nguyeän trang nghieâm vì
khoâng thoái chuyeån nôi hoaèng theä cuûa chö Boà Taùt ñaõ phaùt; 6- Haïnh trang
nghieâm vì tu haïnh Phoå Hieàn maø xuaát ly; 7- Saùt ñoä trang nghieâm, vì ñem taát
caû coõi laøm moät coõi; 8- Phoå aâm trang nghieâm vì möa phaùp vuõ cuøng khaép theá
giôùi cuûa chö Phaät; 9- Löïc trì trang nghieâm, vì trong taát caû kieáp thaät haønh
voâ soá haïnh chaúng ñoaïn tuyeät; 10- Bieán hoùa trang nghieâm, vì nôi thaân moät
chuùng sanh thò hieän thaân baèng soá taát caû chuùng sanh, khieán taát caû chuùng
sanh ñeàu thaáy bieát caàu nhöùt thieát trí khoâng thoái chuyeån.
158- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 taâm baát ñoäng : 1- Taâm baát ñoäng nôi taát caû sôû höõu
thaûy ñeàu xaû ñöôïc; 2- ... tö duy quaùn saùt taát caû Phaät phaùp; 3- ... ghi nhôù cuùng
döôøng taát caû chö Phaät; 4- ... nôi taát caû chuùng sanh theä khoâng naõo haïi; 5- ...
khaép nhieáp chuùng sanh chaúng löïa oaùn thaân; 6- ... caàu taát caû Phaät phaùp
khoâng thoâi nghæ; 7- ... soá kieáp baèng soá chuùng sanh thaät haønh haïnh Boà Taùt
chaúng moûi nhaøm, cuõng khoâng thoái chuyeån; 8- ... thaønh töïu höõu caên tín, voâ
tröôïc tín v.v... ñaïi hoan hyû duõng döôùc tín; 9- Taâm baát ñoäng : thaønh töïu ñaïo
phöông tieän xuaát sanh nhöùt thieát trí; 10- Taâm baát ñoäng nghe taát caû Boà Taùt
haïnh phaùp thôøi tin thoï chaúng huûy baùng.
159- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp chaúng boû taâm thaâm ñaïi : 1- Chaúng boû taâm thaâm
ñaïi thaønh töïu vieân maõn taát caû Phaät boà ñeà; 2- ... giaùo hoùa ñieàu phuïc chuùng
sanh; 3- ... chaúng döùt chuûng taùnh cuûa Phaät; 4- ... gaàn guõi caùc thieän tri thöùc;
5- ... cuùng döôøng chö Phaät; 6- ... chuyeân caàu caùc phaùp coâng ñöùc ñaïi thöøa; 7-
... ôû choã chö Phaät tu phaïm haïnh, hoä trì tònh giôùi; 8- ... thaân caän chö Boà Taùt;
9- ... caàu taát caû Phaät phaùp phöông tieän hoä trì; 10- Chaúng boû thaâm taâm ñaïi
thaønh maõn caùc Boà Taùt haïnh nguyeän, chöùa nhoùm caùc Phaät phaùp.
160- Ñaïi Boà Taùt coù 10 trí hueä quaùn saùt : 1- Trí hueä quaùn saùt thieän xaûo phaân
bieät dieãn thuyeát caùc phaùp; 2- ... bieát roõ tam theá caùc thieän caên; 3- ... caùc Boà
Taùt haïnh bieán hoùa töï taïi; 4- ... nghóa moân cuûa caùc phaùp; 5- ... oai löïc cuûa
chö Phaät; 6- ... caùc moân Ñaø La Ni; 7- ... nôi taát caû theá giôùi khaép noùi chaùnh
phaùp; 8- ... nhaäp caùc phaùp giôùi; 9- ... bieát taát caû thaäp phöông baát tö nghì; 10-
Trí hueä quaùn saùt bieát taát caû Phaät phaùp trí hueä quang minh voâ ngaïi.
161- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thuyeát phaùp : 1- Noùi taát caû phaùp ñeàu töø duyeân khôûi;
2- ... thaûy ñeàu nhö huyeãn; 3- ... khoâng choáng traùi; 4- ... khoâng bieân teá; 5- ...
khoâng y chæ; 6- ... döôøng nhö kim cang; 7- ... thaûy ñeàu nhö nhö; 8- ... thaûy
ñeàu tòch tònh; 9- ... thaûy ñeàu xuaát ly; 10- Taát caû phaùp ñeàu truï moät nghóa boån
taùnh thaønh töïu.
293
162- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp thanh tònh : 1- Thaâm taâm thanh tònh; 2- Ñoaïn
nghi thanh tònh; 3- Ly kieán thanh tònh; 4- Caûnh giôùi thanh tònh; 5- Caàu
nhöùt thieát trí thanh tònh; 6- Bieän taøi thanh tònh; 7- Voâ uùy thanh tònh; 8- Truï
taát caû Boà Taùt trí thanh tònh; 9- Thoï taát caû Boà Taùt luaät nghi thanh tònh; 10-
Ñaày ñuû thaønh töïu voâ thöôïng boà ñeà, ba möôi hai töôùng traêm phöôùc, phaùp
baïch tònh, taát caû thieän caên thanh tònh.
163- Ñaïi Boà Taùt coù 10 AÁn : 1- Ñaïi Boà Taùt bieát khoå khoå, hoaïi khoå, haønh khoå,
chuyeân caàu Phaät phaùp chaúng giaûi ñaõi, haønh Boà Taùt haïnh khoâng moûi meät; 2-
Nhaãn nhuïc nhu hoøa chuyeân tu Phaät phaùp, nhaäp ly sanh; 3- Nghó raèng : toâi
seõ laøm 5 loaøi kia phaùt taâm boà ñeà thaâm tín hoan hyû, sieâng tu tinh taán baát
thoái; 4- Bieát Nhö Lai trí khoâng löôøng, vaên töï theá gian noùi ra ñeàu coù chöøng
ngaèn; 5- Nôi voâ thöôïng boà ñeà ñöôïc söï mong muoán toái thaéng, thaäm thaâm,
neân Boà Taùt an truï nôi voâ thöôïng boà ñeà roát raùo baát thoái; 6- Thaät haïnh Boà
Taùt haïnh chaúng keå thaân maïng, troïn chaúng rôøi Phaät Boà Ñeà, chaúng rôøi thieän
tri thöùc; 7- Ñaïi Boà Taùt nghe Phaät phaùp thaäm thaâm töông öng vôùi nhöùt thieát
trí, coù theå duøng töï trí thaâm tín nhaãn khaû hieåu roõ xu nhaäp; 8- Boà Taùt thaáy
thieän nam tín nöõ nhôn, xu höôùng ñaïi thöøa laøm cho hoï taêng tröôûng Phaät
phaùp, khieán hoï baát thoái voâ thöôïng boà ñeà; 9- Laøm cho chuùng sanh ñöôïc taâm
bình ñaúng, sieâng tu ñaïo nghieäp; 10- Ñaïi Boà Taùt cuøng tam theá chö Phaät
ñoàng moät thieän caên, roát raùo ñeán nhöùt thieát chuûng trí.
164- Ñaïi Boà Taùt coù 10 trí quang chieáu : 1- Trí quang chieáu quyeát ñònh seõ
thaønh Phaät; 2- ... thaáy chö Phaät; 3- ... thaáy taát caû chuùng sanh cheát ñaây sanh
kia; 4- ... hieåu taát caû tu ña la phaùp moân; 5- ... y chæ thieän tri thöùc phaùt taâm
boà ñeà tích taäp thieän caên; 6- ... thò hieän taát caû chö Phaät; 7- ... giaùo hoùa taát caû
chuùng sanh khieán an truï Nhö Lai ñòa; 8- ... dieãn thuyeát baát tö nghì quaûng
ñaïi phaùp moân; 9- ... thieän xaûo bieát roõ taát caû chö Phaät thaàn thoâng oai löïc;
10- Trí quang chieáu ñaày ñuû taát caû caùc Ba La Maät.
165- Ñaïi Boà Taùt coù 10 voâ ñaúng truï : 1- Boà Taùt daàu quaùn thieät teá maø khoâng
thuû chöùng, vì caùc nguyeän chöa thaønh töïu vieân maõn; 2- Gieo caùc thieän caên
ñoàng phaùp giôùi, maø ôû trong ñoù chaúng coù chuùt chaáp laáy; 3- Tu Boà Taùt haïnh
bieát ñoù nhö hoùa, bôûi caùc phaùp ñeàu tòch dieät maø chaúng nghi hoaëc nôi Phaät
phaùp; 4- Daàu rôøi nhöõng voïng töôûng theá gian, nhöng hay taùc yù trong baát
khaû thuyeát kieáp haønh haïnh Boà Taùt ñaày ñuû, trong khoaûng giöõa troïn chaúng
sanh taâm moûi nhaøm; 5- Nôi caùc phaùp khoâng chaáp tröôùc, vì caùc phaùp boån
taùnh tòch dieät; 6- Bieát taát caû kieáp ñeàu laø phi kieáp, maø chôn thieät noùi caùc
kieáp soá; 7- Bieát caùc phaùp ñeàu voâ taùc, maø chaúng boû thaät haønh ñaïo haïnh caàu
taát caû Phaät phaùp; 8- Bieát tam giôùi duy taâm, tam theá duy taâm, maø taâm ñoù voâ
löôïng voâ bieân; 9- Vì moät chuùng sanh trong baát khaû thuyeát kieáp thaät haønh
haïnh Boà Taùt, muoán chuùng sanh an truï nhöùt thieát trí maø chaúng nhaøm moûi;
10- Ñaïi Boà Taùt daàu tu haønh vieân maõn maø chaúng chöùng boà ñeà, vì nghó raèng
tu haønh voán vì chuùng sanh, neân laøm cho hoï an truï Phaät ñaïo.
294
166- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 taâm chaúng haï lieät : 1- Boà Taùt nghó raèng : seõ haøng
phuïc caùc thieân ma vaø quyeán thuoäc chuùng; 2- Seõ phaù caùc ngoaïi ñaïo vaø taø
phaùp cuûa hoï; 3- Seõ ôû nôi caùc chuùng sanh duøng lôøi kheùo laønh ñeå khai thò
daïy hoï hoan hyû; 4- Seõ thaønh maõn caùc haïnh Ba la maät khaép phaùp giôùi; 5- Seõ
tích taäp taïng caùc phöôùc ñöùc; 6- Voâ thöôïng boà ñeà khoù thaønh, seõ tu haønh
vieân maõn; 7- Seõ duøng söï giaùo hoùa voâ thöôïng ñeå ñieàu phuïc chuùng sanh; 8-
Taát caû theá giôùi nhieàu thöù chaúng ñoàng, seõ duøng voâ löôïng thaân thaønh Phaät;
9- Laïi nghó raèng luùc tu Boà Taùt haïnh seõ thöïc haønh boá thí Ba la maät ñöùng
ñaàu, laáy ñaïi töø ñaïi bi laøm cöùu caùnh; 10- Laïi nghó raèng : Tam theá coù taát caû
chö Phaät, taát caû Phaät phaùp, chuùng sanh, quoác ñoä v.v... taát caû phaùp nhö vaäy,
toâi phaûi duøng moät nieäm töông öng hueä ñeàu bieát, ñeàu hay, thaáy; chöùng, tu,
ñeàu ñoaïn, nhöng ôû trong ñoù voâ phaân bieät, lìa phaân bieät, khoâng coâng ñöùc,
chaúng coù chaúng khoâng, chaúng moät chaúng hai, do trí chaúng hai bieát caû hai,
do trí voâ töôùng bieát voâ töôùng v.v... bieát taát caû phaùp baát khaû thuyeát maø hieän
ñaïi töï taïi ngoân thuyeát, chöùng böïc nhöùt thieát trí, vì giaùo hoùa ñieàu phuïc taát
caû chuùng sanh neân ôû nôi taát caû theá gian thò hieän ñaïi thaàn thoâng bieán hoùa.
167- Ñaïi Boà Taùt nôi voâ thöôïng boà ñeà coù 10 taâm taêng thöôïng nhö nuùi : 1- Ñaïi
Boà Taùt thöôøng taùc yù sieâng tu phaùp nhöùt thieát trí; 2- Haèng quaùn saùt caùc
phaùp boån taùnh troáng khoâng voâ sôû ñaéc; 3- Nguyeän trong voâ löôïng kieáp thaät
haønh haïnh Boà Taùt tu phaùp baïch tònh neân thaáy bieát Nhö Lai voâ löôïng trí
hueä; 4- Vì caàu taát caû Phaät phaùp neân taâm bình ñaúng kính thôø thieän tri thöùc,
chæ sanh loøng toân troïng vò taèng höõu, taát caû sôû höõu thaûy ñeàu boû ñöôïc; 5-
Neáu coù chuùng sanh maéng nhuïc huûy baùng ñaùnh ñaäp caét cheùm laøm thaân
hình Boà Taùt khoå ñau, nhaãn ñeán cheát, Boà Taùt vaãn chòu ñöôïc, chaúng thoái
taâm, vì Boà Taùt nôi taát caû phaùp nhö thieät xuaát ly, thaønh töïu haïnh xaû, vì
chöùng ñöôïc Phaät phaùp, nhaãn nhuïc nhu hoøa töï taïi; 6- Boà Taùt thaønh töïu ñaïi
coâng ñöùc taêng thöôïng, nhöõng laø Thieân, nhôn, saéc, quyeán thuoäc, duïc, vöông
vò, töï taïi, phöôùc ñöùc, trí hueä v.v... taêng thöôïng coâng ñöùc, daàu thaønh töïu
nhöng chaúng nhieãm tröôùc coâng ñöùc ñoù, chæ raát meán thích nôi phaùp laïc maø
thöôøng xa lìa caûnh giôùi chuùng ma; 7- Ñaïi Boà Taùt vì ñaõ caàu voâ thöôïng boà ñeà,
trong voâ löôïng voâ soá kieáp thaät haønh ñaïo Boà Taùt sieâng naêng tinh taán, maø
coøn cho laø toâi nay môùi phaùt taâm voâ thöôïng Boà Ñeà cuõng chaúng kinh sôï, daàu
khoaûng moät nieäm lieàn thaønh Phaät, nhöng vì chuùng sanh neân trong voâ
löôïng kieáp thaät haønh Boà Taùt haïnh khoâng thoâi nghæ; 8- Ñaïi Boà Taùt bieát
chuùng sanh taùnh chaúng hoøa chaúng laønh khoù ñieàu khoù ñoä, chaúng bieát ôn
baùo aân, neân Boà Taùt phaùt ñaïi nguyeän taâm yù töï taïi voâ ngaïi; 9- Ñaïi Boà Taùt
nghó raèng : Toâi töï phaùt taâm tích taäp Phaät phaùp, theà heïn töï coá gaéng toät kieáp
vò lai thaät haønh ñaïo Boà Taùt thaønh voâ thöôïng boà ñeà; 10- Ñaïi Boà Taùt quaùn saùt
nhö vaày : Khoâng coù moät phaùp tu haïnh Boà Taùt, khoâng coù moät phaùp vieân
maõn haïnh Boà Taùt v.v... Theá neân nôi phaùp daàu voâ sôû ñaéc maø sieâng tu taäp
phaùp ñoái trò taêng thöôïng thieän nghieäp thanh tònh v.v...
295
168- Ñaïi Boà Taùt coù 10 trí nhö bieån nhaäp voâ thöôïng boà ñeà : 1- Trí nhö bieån
nhaäp taát caû voâ löôïng chuùng sanh giôùi; 2- ... nhaäp taát caû theá giôùi maø chaúng
sanh taâm phaân bieät; 3- ... bieát taát caû hö khoâng giôùi voâ löôïng voâ ngaïi vaøo
khaép löôùi taát caû theá giôùi sai bieät ôû 10 phöông; 4- ... kheùo nhaäp phaùp giôùi,
nhöõng laø nhaäp voâ ngaïi, nhaäp chaúng ñoaïn, nhaäp chaúng thöôøng, nhaäp voâ
löôïng v.v..., nhaäp taát caû vì ñeàu bieát roõ vaäy; 5- ... nôi quaù khöù vò lai hieän taïi
chö Phaät, Boà Taùt, Phaùp sö, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc vaø phaøm phu chöùa nhoùm
thieän caên, Boà Taùt ñeàu roõ bieát taát caû, thaâm tín tuøy hyû, nguyeän thích tu taäp
khoâng nhaøm ñuû; 6- ... trong moãi nieäm nhaäp quaù khöù theá baát khaû thuyeát
kieáp taâm khoâng nhaøm ñuû; 7- ... nhaäp vò lai theá quaùn saùt taát caû kieáp voâ
löôïng voâ bieân, ñeàu bieát roõ taát caû chaúng cuøng taän maø khoâng nhaøm ñuû; 8- ...
nhaäp hieän taïi theá quaùn saùt tö duy, trong moãi nieäm thaáy khaép voâ bieân
phaåm loaïi möôøi phöông v.v... Boà Taùt chaúng chaáp töï thaân, theá giôùi, chuùng
hoäi ... nhöng vaãn thaáy Phaät nghe phaùp quaùn saùt theá giôùi vaøo caùc kieáp soá
khoâng nhaøm ñuû; 9- ... nôi baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát kieáp, trong moãi
kieáp cuùng döôøng cung kính voâ löôïng chö Phaät, Ñaïi Boà Taùt duøng taâm baát tö
nghì, taâm chaúng caàu baùo, taâm roát raùo, taâm nhieâu ích baát khaû thuyeát kieáp vì
voâ thöôïng boà ñeà maø cuùng döôøng chö Phaät; 10- Trí nhö bieån nôi choã cuûa taát
caû Phaät, Boà Taùt, Phaùp sö - nhöùt höôùng chuyeân caàu phaùp cuûa Boà Taùt ñaõ
thuyeát, ñaõ hoïc, ñaõ daïy, tu haønh v.v... nôi voâ thöôïng boà ñeà ñöôïc baát thoái
chuyeån, nhö vaäy trong baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát kieáp khoâng nhaøm
ñuû.
169- Ñaïi Boà Taùt voâ thöôïng Boà Ñeà coù 10 thöù nhö thieät truï : 1- Ñaïi Boà Taùt
ñeàu coù theå qua ñeán choã chö Phaät nôi voâ soá theá giôùi, chieâm ngöôõng ñaûnh leã
haàu haï cuùng döôøng; 2- ÔÛ choã tö nghì chö Phaät laéng nghe chaùnh phaùp thoï
trì ghi nhôù khoâng ñeå queân maát, phaân bieät tö duy giaùc hueä taêng tröôûng,
traøn ñaày möôøi phöông; 3- Nôi coõi naày maát thò hieän sanh xöù khaùc, maø vôùi
Phaät phaùp khoâng meâ hoaëc; 4- Bieát töø moät phaùp xuaát sanh caùc phaùp, bôûi
nhöõng nghóa taát caû phaùp roát raùo ñeàu laø moät nghóa; 5- Bieát nhaøm lìa phieàn
naõo, döùt phieàn naõo v.v... laøm cho haïnh nguyeän thuôû xöa ñöôïc thaønh maõn,
thaân chaúng moûi nhoïc; 6- Bieát taát caû chuùng sanh, nhöõng taâm phaân bieät cuûa
hoï ñeàu khoâng xöù sôû maø cuõng noùi coù nhöõng phöông xöù, nhöng vì muoán ñieàu
phuïc neân coù tu haønh sôû taùc; 7- Bieát taát caû ñeàu ñoàng moät taùnh, nghóa laø voâ
taùnh v.v... nhaãn ñeán ñaây laø phaùp höõu vi, voâ vi v.v... 8- Ñaïi Boà Taùt caàu Phaät
baát khaû ñaéc, caàu chuùng sanh baát khaû ñaéc, maø cuõng chaúng boû ñieàu phuïc
chuùng sanh, vì muoán hoaøn maõn nguyeän giaùo hoùa chuùng sanh neân maïnh meõ
tu haønh Boà Taùt haïnh; 9- Ñaïi Boà Taùt bieát thieän xaûo thuyeát phaùp, thò hieän
Nieát Baøn, khoâng coù chuùt phaùp gì hoaëc sanh hoaëc dieät maø coù theå ñöôïc,
nhöng vaãn nöông nôi taát caû phaùp khieán sôû nguyeän chaúng luoáng khoâng; 10-
Ñaïi Boà Taùt nôi baát tö nghì voâ löôïng chö Phaät, ôû choã moãi ñöùc Phaät nghe baát
khaû thuyeát phaùp thoï kyù danh hieäu ñeàu khaùc, kieáp soá chaúng ñoàng, nghe roài
chaúng kinh sôï chaúng meâ hoaëc, vì tuøy nghi thoï hoùa khieán thaønh voâ thöôïng
boà ñeà, thaønh maõn taát caû nguyeän ñoàng phaùp giôùi.
296
170- Ñaïi Boà Taùt phaùt 10 thöù taâm theä nguyeän ñaïi thöøa nhö kim cang : 1- Ñaïi
Boà Taùt nghó raèng : taát caû caùc phaùp chaúng coù bieân teá, chaúng cuøng taän, toâi seõ
duøng trí taän tam theá ñeàu giaùc lieãu khaép caû khoâng soùt thöøa; 2- Nghó raèng :
ÔÛ choã moät ñaàu loâng coù voâ löôïng voâ bieân chuùng sanh, huoáng laø taát caû phaùp
giôùi, toâi seõ ñeàu duøng voâ thöôïng Nieát Baøn maø dieät ñoä hoï; 3- Nghó raèng :
Möôøi phöông theá giôùi voâ löôïng voâ bieân khoâng coù ngaèn meù, khoâng theå cuøng
taän, toâi seõ duøng Phaät ñoä toái thöôïng trang nghieâm ñeå trang nghieâm ñeàu
chôn thieät; 4- Nghó raèng : Taát caû chuùng sanh voâ löôïng voâ bieân khoâng coù
chöøng ngaèn, cuøng taän, toâi seõ ñem thieän caên hoài höôùng hoï; 5- Nghó raèng :
Chö Phaät voâ löôïng voâ bieân khoâng coù chöøng ngaèn cuøng taän, toâi seõ duøng
thieän caên hoài höôùng cuùng döôøng cuøng khaép, roài sau toâi seõ thaønh voâ thöôïng
boà ñeà; 6- Ñaïi Boà Taùt thaáy chö Phaät, nghe Phaät thuyeát phaùp loøng raát hoan
hyû, chaúng chaáp töï thaân, Phaät thaân. Hieåu thaân Nhö Lai chaúng thieät, chaúng
hö, chaúng coù, khoâng, taùnh khoâng taùnh v.v... voâ sôû höõu chaúng hoaïi sôû höõu,
vì chaúng theå duøng taát caû taùnh töôùng ñeå chaáp laáy; 7- Ñaïi Boà Taùt hoaëc bò
chuùng sanh quôû traùch maéng nhieác ñaùnh ñaäp, hoaëc chaët tay chön v.v... khoå
nhuïc nhö vaäy ñeàu nhaãn thoï ñöôïc, khoâng saân haïi, lo tu haïnh Boà Taùt, vaø
kheùo quaùn saùt caùc phaùp khoâng coù hai töôùng, taâm chaúng loaïn ñoäng; 8- Nghó
raèng : Vò lai theá kieáp soá voâ löôïng voâ bieân khoâng coù chöøng ngaèn cuøng taän,
toâi seõ toät kieáp soá ñoù ôû moät theá giôùi tu haïnh Boà Taùt, vì ñaïo Boà Taùt, vì taát caû
chuùng sanh tu haønh vaäy; 9- Nghó raèng : Voâ thöôïng boà ñeà do taâm laøm goác, vì
ñeå thaønh maõn boån nguyeän : Taän taát caû theá giôùi haønh ñaïo Boà Taùt giaùo hoùa
chuùng sanh; 10- Ñaïi Boà Taùt bieát, Phaät baát khaú ñaéc, ñaïi nguyeän chöa vieân
maõn theá naøo laïi toâi muoán rôøi boû ñaïi bi.
171- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp ñaïi phaùt khôûi : 1- Ñaïi Boà Taùt nghó raèng : Toâi seõ
cuùng döôøng cung kính chö Phaät; 2- Toâi seõ tröôûng döôõng caùc thieän caên cuûa
Boà Taùt; 3- Sau khi ñöùc Nhö Lai nhaäp nieát baøn, toâi seõ trang nghieâm Phaät
phaùp, thoï trì thuû hoä chaùnh phaùp cuûa Phaät; 4- Toâi seõ giaùo hoùa ñieàu phuïc
chuùng sanh khieán hoï voâ thöôïng boà ñeà; 5- Toâi seõ duøng Phaät ñoä voâ thöôïng
trang nghieâm ñeå trang nghieâm theá giôùi; 6- Toâi seõ phaùt taâm ñaïi bi vì moät
chuùng sanh nôi taát caû theá giôùi, moãi toät kieáp thuôû vò lai thaät haønh Boà Taùt
haïnh, chaúng sanh nieäm moûi löôøi; 7- Chö Nhö Lai ñoù voâ löôïng voâ bieân, toâi
seõ ôû choã moät ñöùc Nhö Lai traûi qua baát tö nghì kieáp cung kính cuùng döôøng,
ôû nôi moät hoaëc taát caû Nhö Lai cuõng nhö vaäy; 8- Sau khi Nhö Lai dieät ñoä,
moãi Nhö Lai coù bao nhieâu xaù lôïi, toâi seõ ñeàu xaây thaùp, taïo töôïng Phaät, vì hoä
trì, khai thò dieãn thuyeát chaùnh phaùp; 9- Toâi seõ duøng thieän caên naày thaønh
voâ thöôïng boà ñeà, ñöôïc nhaäp Phaät ñòa, cuøng Nhö Lai theå taùnh bình ñaúng;
10- Laïi nghó raèng : Khi toâi thaønh Chaùnh giaùc, nôi taát caû theá giôùi trong baát
khaû thuyeát kieáp dieãn thuyeát chaùnh phaùp, thò hieän baát tö nghì thaàn thoâng
töï taïi, thaân ngöõ yù chaúng nhaøm moûi, chaúng rôøi chaùnh phaùp, vì do Phaät löïc
hoä trì, vì taát caû v.v... neân duøng söùc ñaïi nguyeän ñieàu phuïc chuùng sanh laøm
ñaïi Phaät söï khoâng thoâi nghæ.
297
172- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñaïi söï roát raùo : 1- Ñaïi söï roát raùo cung kính cuùng
döôøng chö Phaät; 2- ... tuøy nghó nhôù ñeán chuùng sanh naøo coù theå cöùu hoä
ñöôïc; 3- ... chuyeân caàn taát caû Phaät phaùp; 4- ... chöùa nhoùm caùc thieän caên; 5-
... tö duy taát caû Phaät phaùp; 6- ... ñaày ñuû taát caû theä nguyeän; 7- ... thaønh töïu
caùc haïnh Boà Taùt; 8- ... phuïng söï taát caû thieän tri thöùc; 9- ... qua ñeán caùc theá
giôùi chö Phaät; 10- Ñaïi söï roát raùo nghe vaø thoï trì chaùnh phaùp cuûa Phaät ...
173- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù baát hoaïi tín : 1- Baát hoaïi tín vôùi chö Phaät; 2- ...
vôùi Phaät phaùp; 3- ... vôùi Thaùnh Taêng; 4- ... vôùi chö Boà Taùt; 5- ... vôùi thieän tri
thöùc; 6- ... vôùi chuùng sanh; 7- ... vôùi ñaïi nguyeän chö Boà Taùt; 8- ... vôùi chö Boà
Taùt haïnh; 9- ... vôùi söï cung kính cuùng döôøng chö Phaät; 10- Baát hoaïi tín ñoái
vôùi phöông tieän thieän xaûo giaùo hoùa ñieàu phuïc taát caû chuùng sanh cuûa Boà
Taùt.
174- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu ñöôïc thoï kyù : 1- Trong coù tri giaûi thaäm thaâm; 2-
Hay tuøy thuaän phaùt khôûi nhöõng Boà Taùt thieän caên; 3- Tu quaûng ñaïi haïnh; 4-
Hieän tieàn ñöôïc thoï kyù; 5- Chaúng hieän tieàn ñöôïc thoï kyù; 6- Nhôn töï taâm
chöùng boà ñeà; 7- Thaønh töïu nhaãn; 8- Giaùo hoùa ñieàu phuïc chuùng sanh; 9- Roát
raùo taát caû kieáp soá; 10- Taát caû Boà Taùt haïnh töï taïi ñöôïc thoï kyù.
175- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù thieän caên hoài höôùng : 1- Do thieän caên toâi ñoàng
thieän tri thöùc nguyeän, thaønh töïu nhö ñaây chôù thaønh töïu khaùc; 2- Do thieän
caên toâi ñoàng thieän tri thöùc haïnh ...; 3- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri thöùc
caên ...; 4- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri thöùc bình ñaúng ...; 5- Do thieän caên
toâi ñoàng thieän tri thöùc nieäm ...; 6- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri thöùc
thanh tònh...; 7- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri thöùc sôû truï ...; 8- Do thieän
caên toâi ñoàng thieän tri thöùc thaønh maõn ...; 9- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri
thöùc baát hoaïi ...; 10- Do thieän caên toâi ñoàng thieän tri thöùc nieäm, thaønh töïu
nhö ñaây chôù thaønh töïu khaùc.
176- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp ñöôïc trí hueä : 1- Xaû thí töï taïi; 2- Hieåu saâu taát caû
Phaät phaùp; 3- Nhaäp Nhö Lai trí; 4- Hay ñoaïn nghi trong taát caû vaán ñaùp; 5-
Nhaäp nôi nghóa cuûa trí giaû; 6- Hay hieåu saâu ngoân aâm thieän xaûo trong taát caû
Phaät phaùp cuûa chö Phaät; 7- Hieåu saâu ôû choã chö Phaät gieo ít caên laønh taát coù
theå ñaày ñuû caùc phaùp baïch tònh, ñöôïc trí voâ löôïng cuûa Nhö Lai; 8- Thaønh
töïu baát tö nghì truï Boà Taùt; 9- ÔÛ trong moät nieäm ñeàu coù theå qua ñeán baát
khaû thuyeát coõi Phaät; 10- Giaùc ngoä chö Phaät boà ñeà, nhaäp taát caû phaùp giôùi,
vaên trì taát caû phaùp cuûa Phaät noùi, vaøo saâu nhöõng ngoân aâm trang nghieâm
cuûa taát caû Nhö Lai.
177- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp phaùt voâ löôïng voâ bieân quaûng ñaïi taâm : 1- ÔÛ choã
cuûa chö Phaät phaùt voâ löôïng voâ bieân quaûng ñaïi taâm; 2- Quaùn taát caû chuùng
sanh giôùi ...; 3- Quaùn saùt caùc coõi, caùc theá giôùi, phaùp giôùi ...; 4- Quaùn saùt caùc
phaùp ñeàu nhö hö khoâng ...; 5- Quaùn saùt haïnh quaûng ñaïi cuûa Boà Taùt ...; 6-
Chaùnh nieäm tam theá chö Phaät ...; 7- Quaùn saùt nghieäp quaû baùo baát tö nghì
...; 8- Nghieâm tònh caùc coõi Phaät ...; 9- Vaøo khaép ñaïi hoäi cuûa chö Phaät ...; 10-
Quaùn saùt dieäu aâm cuûa chö Nhö Lai phaùt voâ löôïng voâ bieân quaûng ñaïi taâm.
298
178- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Phuïc Taïng : 1- Bieát taát caû phaùp laø taïng khôûi haïnh
coâng ñöùc; 2- ... laø taïng chaùnh tö duy; 3- ... Ñaø La Ni chieáu saùng; 4- ... bieän taøi
khai dieãn; 5- ... baát khaû thuyeát thieän giaùc chôn thieät; 6- ... Phaät töï taïi thaàn
thoâng laø taïng quaùn saùt thò hieän; 7- ... thieän xaûo xuaát sanh bình ñaúng; 8- ...
thöôøng thaáy taát caû chö Phaät; 9- ... tö nghì kieáp laø taïng bieát roõ ñeàu nhö
huyeãn truï; 10- Bieát taát caû chö Phaät Boà Taùt laø taïng phaùt sanh hoan hyû tònh
tín.
179- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Luaät nghi : 1- Luaät nghi chaúng huûy baùng taát caû Phaät
phaùp; 2- Luaät nghi ñeàu laøm ñaày ñuû caùc Ba La Maät; 3- Luaät nghi ôû choã chö
Phaät tin meán taâm chaúng hoaïi ñöôïc; 4- Luaät nghi toân troïng cung kính chö
Boà Taùt; 5- Luaät nghi troïn chaúng boû taâm meán thích chö thieän tri thöùc; 6-
Luaät nghi chaúng mong loøng ghi nhôù taát caû Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc; 7- Luaät
nghi xa lìa caùc söï thoái chuyeån Boà Taùt ñaïo; 8- Luaät nghi chaúng khôûi caùc taâm
toån haïi chuùng sanh; 9- Luaät nghi tu caùc thieän caên ñeàu roát raùo; 10- Luaät
nghi ñeàu coù theå haøng phuïc ñöôïc taát caû ma.
180- Ñaïi Boà Taùt coù 10 töï taïi : 1- Maïng töï taïi, vì truï thoï maïng trong baát khaû
thuyeát kieáp; 2- Taâm töï taïi vì trí hueä hay nhaäp voâ soá tam muoäi; 3- Ñoà duøng
töï taïi vì hay trang nghieâm caùc theá giôùi; 4- Nghieäp töï taïi, vì tuøy thôøi thoï
baùo; 5- Thoï sanh töï taïi vì thò hieän thoï sanh nôi caùc theá giôùi; 6- Giaûi töï taïi,
vì thaáy Phaät ñaày khaép theá giôùi; 7- Nguyeän töï taïi vì caùc coõi tuøy duïc tuøy thôøi
maø thaønh chaùnh giaùc; 8- Thaàn löïc töï taïi vì thò hieän caùc ñaïi thaàn thoâng; 9-
Phaùp töï taïi vì thò hieän voâ bieân phaùp moân; 10- Trí töï taïi vì trong moãi nieäm
thò hieän Nhö Lai thaäp löïc voâ uùy chaùnh giaùc.
181- Ñaïi Boà Taùt coù 10 voâ ngaïi duïng : 1- Chuùng sanh voâ ngaïi duïng; 2- Quoác
ñoä; 3- Phaùp; 4- Thaân; 5- Nguyeän; 6- Caûnh giôùi; 7- Trí; 8- Thaàn thoâng; 9- Thaàn
löïc; 10- Löïc voâ ngaïi duïng - muoán thaønh hay chaúng muoán tuøy yù.
182- Ñaïi Boà Taùt coù 10 moân du hí : 1- Ñem thaân chuùng sanh laøm thaân quoác
ñoä, maø chaúng hoaïi thaân chuùng sanh; 2- Ñem thaân quoác ñoä ... chaúng hoaïi
thaân quoác ñoä; 3- Nôi Phaät thaân thò hieän thaân Thanh Vaên ... chaúng toån giaûm
Phaät thaân; 4- Nôi thaân Thanh Vaên ... chaúng taêng tröôûng Thanh Vaên thaân; 5-
Nôi thaân Boà Taùt chaúng ñoaïn thaân Boà Taùt; 6- Nôi thaân chaùnh giaùc ... chaúng
giaûm thaân chaùnh giaùc; 7- Nôi coõi nieát baøn thò hieän sanh töû, maø chaúng
nhieãm tröôùc sanh töû; 8- Nôi coõi sanh töû thò hieän nieát baøn maø chaúng roát raùo
nhaäp nôi nieát baøn; 9- Nhaäp tam muoäi maø thò hieän caùc nghieäp ñi, ñöùng,
ngoài, naèm, nhöng chaúng rôøi tam muoäi; 10- ÔÛ choã moät ñöùc Phaät nghe phaùp
thoï trì, thaân chaúng ñoäng maø duøng söùc tam muoäi ôû trong baát khaû thuyeát
Phaät hoäi ñeàu hieän thaân maø chaúng phaân thaân cuõng chaúng khôûi ñònh, nghe
phaùp thoï trì töông tuïc v.v...
183- Ñaïi Boà Taùt coù 10 caûnh giôùi : 1- Thò hieän moân voâ bieân phaùp giôùi, chuùng
sanh ñöôïc nhaäp; 2- Thò hieän caùc theá giôùi voâ löôïng dieäu trang nghieâm laøm
cho chuùng sanh nhaäp; 3- Hoùa hieän qua ñeán taát caû chuùng sanh giôùi, ñeàu
299
phöông tieän khai ngoä; 4- Nôi thaân Nhö Lai xuaát hieän thaân Boà Taùt, vaø ngöôïc
laïi ...; 5- Nôi hö khoâng hieän theá giôùi, ngöôïc laïi ...; 6- Nôi sanh töû giôùi hieän
nieát baøn giôùi, ngöôïc laïi ...; 7- ÔÛ trong ngoân ngöõ cuûa moät chuùng sanh xuaát
sanh ngöõ ngoân taát caû Phaät phaùp ...; 8- Ñem voâ bieân thaân hieän laøm moät,
ngöôïc laïi ...; 9- Ñem moät thaân ñaày khaép taát caû phaùp giôùi ...; 10- ÔÛ trong moät
nieäm laøm cho taát caû chuùng sanh phaùt taâm boà ñeà, ñeàu hieän voâ löôïng thaân
thaønh ñaúng chaùnh giaùc laø caûnh giôùi cuûa Boà Taùt.
184- Ñaïi Boà Taùt coù 10 löïc : 1- Thaâm taâm löïc, vì chaúng taïp taát caû theá bình; 2-
Taêng thöôïng thaâm taâm löïc vì chaúng boû taát caû Phaät phaùp; 3- Phöông tieän
löïc, vì taát caû coâng haïnh ñeàu roát raùo; 4- Trí löïc, vì bieát taát caû taâm haønh; 5-
Nguyeän löïc, vì taát caû mong caàu ñeàu laøm cho vieân maõn; 6- Haïnh löïc vì cuøng
toät thuôû vò lai chaúng döùt; 7- Thöøa löïc, vì hay xuaát sanh taát caû thöøa maø
chaúng boû ñaïi thöøa; 8- Thaàn bieán löïc, vì ôû trong moãi loã loâng ñeàu thò hieän taát
caû theá giôùi thanh tònh, taát caû Nhö Lai xuaát theá; 9- Boà ñeà löïc, vì laøm cho taát
caû chuùng sanh phaùt taâm thaønh Phaät khoâng ñoaïn tuyeät; 10- Chuyeån phaùp
luaân löïc, vì noùi moät caâu phaùp ñeàu xöùng nhöõng caên taùnh duïc laïc taát caû
chuùng sanh.
185- Ñaïi Boà Taùt coù 10 voâ uùy : 1- Ñaïi Boà Taùt ñeàu hay vaên trì taát caû ngoân
thuyeát; 2- Ñaïi Boà Taùt ñöôïc Nhö Lai quaùn ñaûnh voâ ngaïi bieän taøi ñeán nôi bæ
ngaïn roát raùo taát caû vaên töï ngoân aâm khai thò bí maät; 3- Ñaïi Boà Taùt bieát taát
caû phaùp laø khoâng, lìa ngaõ, ngaõ sôû, khoâng taïo taùc, taùc giaû, rôøi uaån, xöù, giôùi,
thoaùt haún kieán chaáp, taâm nhö hö khoâng; 4- Ñaïi Boà Taùt ñöôïc Phaät löïc gia
hoä, nhieáp trì, truï oai nghi Phaät, laøm chôn thieät khoâng bieán ñoåi; 5- Ñaïi Boà
Taùt thaân khaåu yù thanh tònh, saïch traéng nhu hoøa, xa lìa aùc; 6- Thöôøng ñöôïc
Kim Cang löïc só v.v... theo hoä veä; 7- Ñaõ ñöôïc thaønh töïu nieäm caên ñeä nhöùt,
taâm khoâng queân maát, Phaät höùa khaû; 8- Trí hueä phöông tieän ñeàu ñaõ thoâng
ñaït, Boà Taùt chö löïc ñeàu roát raùo, sieâng giaùo hoùa chuùng sanh v.v...; 9- Luoân
chaúng queân maát taâm nhöùt thieát trí, ngöï nôi ñaïi thöøa, thaät haønh haïnh Boà
Taùt, thò hieän oai nghi tòch tònh; 10- Ñaïi Boà Taùt thaønh töïu caùc phaùp baïch
tònh, ñuû thieän caên, vieân maõn thaàn thoâng, truï nôi Phaät Boà Ñeà, ñuû haïnh Boà
Taùt, nghó raèng : Toâi chaúng töï thaáy coù moät chuùng sanh ñaùng ñöôïc thaønh
thuïc, maø chaúng theå thò hieän Phaät töï taïi ñeå thaønh thuïc, neân ñöôïc voâ uùy roát
raùo bæ ngaïn.
186- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp baát coïng : 1- Ñaïi Boà Taùt chaúng do ngöôøi daïy, töï
nhieân tu haønh saùu phaùp Ba la maät; 2- Hay khaép nhieáp thoï chuùng sanh
duøng cuûa caûi vaø chaùnh phaùp ban cho hoï; 3- Thieän xaûo hoài höôùng chaúng caàu
quaû baùo maø hoài höôùng v.v...; 4- Ñeán bæ ngaïn roát raùo thieän xaûo phöông tieän,
loøng ngoù laïi chuùng sanh, daàu trong moãi nieäm thaønh chaùnh giaùc maø chaúng
döùt Boà Taùt haïnh; 5- Kheùo bieát ñaïo quyeàn thieät song haønh, trí hueä töï taïi roát
raùo v.v...; 6- Thaân khaåu yù ba nghieäp tuøy trí hueä haønh ñeàu thanh tònh; 6-
Ñaày ñuû ñaïi bi chaúng boû chuùng sanh, thay chuùng sanh chòu khoå ...; 7-
Thöôøng ñöôïc chuùng sanh thích thaáy khoâng bieát chaùn; 8- Nôi nhöùt thieát trí
300
ñaïi theä trang nghieâm, daàu ôû choã phaøm ngu taïp tröôïc, chaúng hö maát böûu
taâm thanh tònh; 9- Ñaày ñuû ñaïi bi chaúng boû chuùng sanh, thöôøng vì chuùng
sanh maø chuyeân caàn dieät tröø moïi söï khoå; 10- Ñaïi Boà Taùt thaønh töïu trí töï
giaùc caûnh giôùi, khoâng thaày töï ngoä roát raùo ñeán bæ ngaïn ...
187- Ñaïi Boà Taùt coù 10 nghieäp : 1- Taát caû theá giôùi nghieäp vì ñeàu coù theå trang
nghieâm thanh tònh; 2- Taát caû chö Phaät nghieäp vì ñeàu coù theå cuùng döôøng; 3-
Taát caû Boà Taùt nghieäp vì ñoàng gieo thieän caên; 4- Chuùng sanh nghieäp vì ñeàu
coù theå giaùo hoùa; 5- Vò lai nghieäp vì nhieáp thuû toät thuôû vò lai; 6- Thaàn löïc
nghieäp vì chaúng rôøi moät theá giôùi ñeán khaép theá giôùi; 7- Quang minh nghieäp
vì phoùng voâ bieân maøu, trong moãi quang minh coù toøa lieân hoa Boà Taùt ngoài
kieát giaø treân ñoù; 8- Taát caû gioáng Tam Böûu chaúng ñoaïn nghieäp vì sau khi
Phaät dieät ñoä thuû hoä truï trì Phaät phaùp; 9- Taát caû bieán hoùa nghieäp vì taát caû
theá giôùi thuyeát phaùp giaùo hoùa chuùng sanh; 10- Taát caû gia trì nghieäp, ôû
trong moät nieäm tuøy taâm sôû thích cuûa chuùng sanh vì hoï maø thò hieän laøm cho
nguyeän voïng thaønh maõn.
188- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thaân : 1- Baát lai thaân, vì chaúng thoï sanh taát caû theá
gian; 2- Baát khöù thaân, vì nôi caùc theá gian caàu chaúng ñöôïc; 3- Baát thieät thaân
vì taát caû theá gian ñöôïc nhö thieät; 4- Baát hö thaân, vì duøng lyù nhö thieät thò
hieän theá gian; 5- Baát hö thaân, vì toät thuôû vò lai khoâng ñoaïn tuyeät; 6- Kieân
coá thaân, vì caùc chuùng ma chaúng phaù hoaïi ñöôïc; 7- Baát ñoäng thaân, vì chuùng
ma ngoaïi ñaïo chaúng ñoäng ñöôïc; 8- Cuï töôùng thaân, vì thò hieän töôùng traêm
phöôùc thanh tònh; 9- Voâ töôùng thaân, vì phaùp töôùng roát raùo voâ töôùng; 10-
Phoå chí thaân, vì ñoàng moät thaân vôùi tam theá.
189- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thaân nghieäp : 1- Thaân nghieäp nôi moät thaân traøn ñaày
theá giôùi; 2- Thaân nghieäp ôû tröôùc taát caû chuùng sanh coù theå thò hieän; 3- Thaân
nghieäp taát caû loaøi ñeàu coù theå thoï sanh; 4- Thaân nghieäp du haønh taát caû theá
giôùi; 5- Thaân nghieäp qua ñeán caùc chuùng hoäi chö Phaät; 6- Thaân nghieäp duøng
moät tay coù theå che khaép caùc theá giôùi; 7- Thaân nghieäp coù theå duøng moät tay
chaø taát caû theá giôùi Kim Cang vi sôn naùt nhö vi traàn; 8- Thaân nghieäp trong
töï thaân hieän coõi Phaät thaønh hoaïi chæ baøy chuùng sanh; 9- Thaân nghieäp duøng
moät thaân dung thoï chuùng sanh giôùi; 10- Thaân nghieäp ôû trong töï thaân hieän
khaép coõi Phaät thanh tònh chuùng sanh, roài trong ñoù thaønh ñaïo.
190- Ñaïi Boà Taùt laïi coù 10 thaân : 1- Ba la maät thaân; 2- Töù nhieáp thaân; 3- Ñaïi
bi thaân; 4- Ñaïi töø thaân; 5- Phöôùc ñöùc thaân; 6- Trí hueä thaân; 7- Phaùp thaân; 8-
Phöông tieän thaân; 9- Thaàn löïc thaân; 10- Boà ñeà thaân vì tuøy thích tuøy thôøi
thaønh chaùnh giaùc.
191- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ngöõ : 1- Nhu nhuyeán ngöõ; 2- Cam loà ngöõ; 3- Baát cuoáng
ngöõ; 4- Chôn thieät ngöõ; 5- Quaûng ñaïi ngöõ; 6- Thaäm thaâm ngöõ; 7- Kieân coá
ngöõ; 8- Chaùnh tröïc ngöõ; 9- Chuûng chuûng ngöõ; 10- Khai ngoä chuùng sanh ngöõ.
192- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu tònh tu ngöõ nghieäp : 1- Tònh tu ngöõ nghieäp,
thích laéng nghe aâm thanh cuûa Phaät; 2- ... chaúng noùi nhöõng lôøi maø taát caû
chuùng sanh chaúng thích nghe; 3- ... chôn thieät xa lìa boán loãi laàm cuûa lôøi
301
noùi; 4- ... hoan hyû hôùn hôû taùn thaùn Nhö Lai; 5- ... ôû choã thaùp Nhö Lai to
tieáng khen ngôïi coâng ñöùc nhö thieät cuûa chö Phaät; 6- ... duøng taâm thaâm tònh
ban boá chaùnh phaùp cho chuùng sanh; 7- ... aâm nhaïc ca tuïng taùn thaùn ñöùc
Nhö Lai; 8- ... ôû choã chö Phaät laéng nghe chaùnh phaùp chaúng tieác thaân maïng;
9- ... xaû thaân thöøa söï taát caû Boà Taùt vaø caùc Phaùp Sö ñeå laõnh thoï dieäu phaùp;
10- Tònh tu ngöõ nghieäp thích nghe coâng noùi ñöùc cuûa Boà Taùt.
193- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù phaùt taâm : 1- Phaùt taâm : Toâi seõ ñoä thoaùt heát
chuùng sanh; 2- Toâi seõ laøm cho caùc chuùng sanh döùt tröø phieàn naõo; 3- Seõ laøm
cho caùc chuùng sanh tieâu dieät taäp khí; 4- Toâi seõ döùt tröø taát caû taâm nghi
hoaëc; 5- Toâi seõ dieät tröø khoå naõo cho caùc chuùng sanh; 6- Toâi seõ tröø dieät caùc
aùc ñaïo caùc naïn; 7- Toâi seõ kính thuaän caùc Nhö Lai; 8- Toâi seõ kheùo hoïc caùc sôû
hoïc cuûa Boà Taùt; 9- Toâi seõ ôû choã moãi ñaàu loâng trong taát caû theá gian thò hieän
taát caû Phaät thaønh chaùnh giaùc; 10 - Phaùt taâm : Toâi seõ ôû nôi caùc theá giôùi ñaùnh
ñaïi phaùp coå laøm cho chuùng sanh tuøy theo caên duïc cuûa hoï ñeàu ngoä hieåu.
194- Ñaïi Boà Taùt coù 10 taâm cuøng khaép : 1- Taâm cuøng khaép taát caû hö khoâng vì
phaùt yù roäng lôùn; 2 ... khaép taát caû phaùp giôùi, vì thaâm nhaäp voâ bieân; 3- ...
khaép tam theá vì moät nieäm bieát roõ; 4- ... khaép taát caû Phaät xuaát theá, vì bieát
roõ nôi nhaäp thai, ñeán nieát baøn; 5- ... khaép caùc chuùng sanh vì bieát roõ caên
duïc taäp khí; 6- ... khaép taát caû trí hueä vì tuøy thuaän bieát roõ phaùp giôùi; 7- ...
khaép taát caû voâ bieân, vì bieát nhöõng huyeãn voïng sai bieät; 8- ... khaép taát caû voâ
sanh, vì caùc phaùp töï taùnh baát khaû ñaéc; 9- ... khaép taát caû voâ ngaïi, vì chaúng
truï töï taâm tha taâm; 10- Taâm cuøng khaép taát caû töï taïi, vì moät nieäm khaép hieän
thaønh Phaät.
195- Ñaïi Boà Taùt coù 10 caên : 1- Hoan hyû caên, vì thaáy chö Phaät loøng tin chaúng
hoaïi; 2- Hy voïng caên, vì Phaät phaùp ñaõ nghe ñeàu toû ngoä; 3- An truï caên, vì
chaúng döùt Boà Taùt haïnh; 4- Vi teá caên, vì nhaäp lyù vi dieäu Ba la maät; 5- Baát
höu töùc caên, vì roát raùo söï vieäc taát caû chuùng sanh; 6- Nhö Kim Cang caên, vì
chöùng bieát taát caû nhöõng phaùp taùnh; 7- Voâ sai bieät caên, vì taát caû Nhö Lai
ñoàng moät thaân; 8- Voâ ngaïi teá caên, vì thaâm nhaäp möôøi trí löïc Nhö Lai; 9- Baát
thoái caên, vì taát caû taùc söï ñeàu roát raùo; 10- Kim Cang quang dieäm caên, vì
chieáu khaép taát caû Phaät caûnh giôùi.
196- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thaâm taâm : 1- Thaâm taâm chaúng nhieãm taát caû phaùp theá
gian; 2- Chaúng taïp taát caû ñaïo nhò thöøa; 3- Thaáu roõ caùc Phaät boà ñeà; 4- Tuøy
thuaän ñaïo nhöùt thieát trí; 5- Chaúng bò taát caû chuùng ma ngoaïi ñaïo laøm ñoäng;
6- Tònh tu trí vieân maõn taát caû Nhö Lai; 7- Thoï trì taát caû phaùp ñaõ ñöôïc nghe;
8- Chaúng nhieãm tröôùc caùc choã thoï sanh; 9- Ñaày ñuû caùc trí vi teá; 10- Thaâm
taâm tu taát caû Phaät phaùp.
197- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thaâm taâm taêng thöôïng : 1- Baát thoái chuyeån, vì chöùa
thieän caên; 2- Rôøi nghi hoaëc, vì hieåu maät ngöõ Nhö Lai; 3- Chaùnh trì vì ñaïi
haïnh nguyeän löu xuaát; 4- Toái thaéng vì thaâm nhaäp Phaät phaùp; 5- Laøm chuû vì
taát caû Phaät phaùp töï taïi; 6- Quaûng ñaïi vì vaøo khaép phaùp moân; 7- Thöôïng thuû
vì taát caû vieäc laøm thaønh töïu; 8- Töï taïi vì caùc tam muoäi thaàn thoâng bieán hoùa
302
trang nghieâm; 9- An truï vì nhieáp thoï boån nguyeän; 10- Thaâm taâm taêng
thöôïng khoâng thoâi nghæ, vì thaønh thuïc caùc chuùng sanh.
198- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu sieâng tu : Sieâng tu, boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc,
tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä, ñaïi töø, ñaïi bi, giaùc ngoä thaäp löïc vaø phaùp luaân
baát thoái.
199- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù quyeát ñònh giaûi : 1- Quyeát ñònh giaûi toái thöôïng vì
gieo troàng toân troïng thieän caên; 2- ... trang nghieâm, vì xuaát sanh nhöõng thöù
trang nghieâm; 3- Quaûng ñaïi vì taâm chöa töøng heøn keùm; 4- Tòch dieät vì hay
nhaäp Phaùp taùnh thaäm thaâm; 5- Phoå bieán, vì phaùt taâm khoâng choã naøo chaúng
ñeán; 6- Kham nhieäm vì hay thoï Phaät löïc gia trì; 7- Kieân coá, vì deïp phaù taát
caû nghieäp ma; 8- Minh ñoaùn vì bieát roõ taát caû nghieäp baùo; 9- Hieän tieàn, vì
tuøy yù hay hieän thaàn thoâng; 10- Thieäu long, vì ôû choã taát caû Phaät ñöôïc thoï
kyù.
200- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù taäp khí : 1- Taäp khí cuûa boà ñeà taâm; 2- Cuûa thieän
caên; 3- Giaùo hoùa chuùng sanh; 4- Thaáy Phaät; 5- Thoï sanh nôi theá giôùi thanh
tònh; 6- Cuûa coâng haïnh; 7- Cuûa theä nguyeän; 8- Cuûa Ba la maät; 9- Tö duy
phaùp bình ñaúng; 10- Taäp khí cuûa nhöõng caûnh giôùi sai bieät.
* Theo Haùn boä thuoäc quyeån 57.
201- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu thuû laáy do ñaây khoâng döùt haïnh Boà Taùt : 1- Thuû
caùc chuùng sanh giôùi vì roát raùo giaûi thoaùt; 2- Caùc theá giôùi, vì roát raùo nghieâm
tònh; 3- Nhö Lai vì tu haïnh Boà Taùt ñeå cuùng döôøng; 4- Thieän caên; 5- Ñaïi bi;
6- Ñaïi töø; 7- Ba la maät; 8- Thieän xaûo phöông tieän; 9- Thuû boà ñeà vì ñöôïc trí
voâ ngaïi; 10- Thuû taát caû phaùp vì ôû taát caû choã ñeàu duøng minh trí ñeå hieän roõ.
202- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu tu : 1- Tu moân Ba la maät; 2- Tu hoïc; 3- Tu hueä; 4-
Tu nghóa; 5- Tu phaùp; 6- Tu xuaát ly; 7- Tu thò hieän; 8- Tu sieâng thaät haønh
chaúng löôøi; 9- Tu thaønh ñaúng chaùnh giaùc; 10- Tu chuyeån chaùnh phaùp luaân.
203- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu thaønh töïu Phaät phaùp : 1- Chaúng rôøi thieän tri
thöùc thaønh töïu Phaät phaùp; 2- Thaâm tín Phaät ngöõ ...; 3- Chaúng huûy baùng
chaùnh phaùp ...; 4- Duøng voâ löôïng voâ taän thieän caên hoài höôùng ...; 5- Tin hieåu
caûnh giôùi cuûa ñöùc Nhö Lai voâ bieân teá ...; 6- Bieát caûnh giôùi cuûa taát caû theá
giôùi ...; 7- Chaúng boû caûnh giôùi phaùp giôùi ...; 8- Xa rôøi nhöõng caûnh giôùi ma ...;
9- Chaùnh nieäm caûnh giôùi cuûa taát caû Phaät ...; 10- Thích caàu caûnh giôùi thaäp
löïc cuûa Nhö Lai thaønh töïu Phaät phaùp.
204- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu thoái thaát Phaät phaùp caàn phaûi xa lìa : 1- Khinh
maïn thieän tri thöùc thoái thaát Phaät phaùp; 2- Sôï khoå sanh töû ...; 3- Nhaøm tu
haïnh Boà Taùt ...; 4- Chaúng thích truï theá gian ...; 5- Say ñaém tam muoäi ...; 6-
Chaáp laáy thieän caên ...; 7- Huûy baùng chaùnh phaùp ...; 8- Ñoaïn Boà Taùt haïnh ...;
9- Thích ñaïo nhò thöøa ...; 10- Hieàm haän chö Boà Taùt, thoái thaát Phaät phaùp -
Neáu Boà Taùt xa lìa phaùp naøy thôøi nhaäp ñaïo ly sanh cuûa Boà Taùt.
205- Boà Taùt coù 10 ñaïo ly sanh : 1- Xuaát sanh Baùt nhaõ Ba la maät maø luoân
quaùn saùt chuùng sanh; 2- Xa rôøi nhöõng kieán chaáp maø ñoä chuùng sanh bò kieán
303
chaáp; 3- Chaúng töôûng nieäm caùc töôùng maø chaúng boû chuùng sanh bò chaáp
töôùng; 4- Sieâu quaù tam giôùi maø thöôøng ôû taïi taát caû theá giôùi; 5- Rôøi haún
phieàn naõo maø ôû chung chuùng sanh; 6- Ñaéc phaùp ly duïc maø duøng ñaïi bi xoùt
thöông chuùng sanh nhieãm tröôùc duïc laïc; 7- Thöôøng thích tòch tònh maø thò
hieän caùc quyeán thuoäc; 8- Rôøi sanh theá gian maø cheát ñaây sanh kia khôûi
haïnh Boà Taùt; 9- Chaúng nhieãm caùc phaùp theá gian maø chaúng döùt caùc vieäc laøm
theá gian; 10- Chö Phaät boà ñeà ñaõ hieän ra tröôùc maø chaúng boû caùc haïnh
nguyeän cuûa Boà Taùt.
206- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp quyeát ñònh : 1- Quyeát ñònh sanh trong chuûng
toäc cuûa Nhö Lai; 2- An truï trong caûnh giôùi chö Phaät; 3- Bieát roõ vieäc laøm
cuûa chö Boà Taùt; 4- An truï trong caùc moân Ba la maät; 5- Ñöôïc döï trong chuùng
hoäi Nhö Lai; 6- Coù theå hieån baøy chuûng taùnh Nhö Lai; 7- An truï trong trí löïc
Nhö Lai; 8- Thaâm nhaäp boà ñeà cuûa Phaät; 9- Ñoàng moät thaân vôùi taát caû chö
Phaät; 10- Quyeát ñònh ñoàng moät choã ôû vôùi taát caû chö Phaät.
207- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñaïo xuaát sanh Phaät phaùp : 1- Tuøy thuaän thieän höõu laø
ñaïo xuaát sanh Phaät phaùp, vì ñoàng gieo caên laønh; 2- Thaâm taâm tin hieåu ...,
vì bieát Phaät töï taïi; 3- Phaùt theä nguyeän lôùn ..., vì taâm roäng raõi; 4- Nhaãn thoï
thieän caên cuûa mình ..., vì bieát nghieäp chaúng maát; 5- Taát caû kieáp tu haønh
khoâng nhaøm ñuû ... vì toät thuôû vò lai; 6- Voâ soá theá giôùi ñeàu thò hieän ... vì
thaønh thuïc chuùng sanh; 7- Chaúng döùt Boà Taùt haïnh ... vì taêng tröôûng ñaïi bi;
8- Voâ löôïng taâm ... vì moät nieäm khaép taát caû hö khoâng giôùi; 9- Haïnh thuø
thaéng ... vì coâng haïnh ñaõ tu khoâng hö maát; 10- Nhö Lai chuûng laø ñaïo xuaát
sanh Phaät phaùp vì laøm cho chuùng sanh thích phaùt taâm boà ñeà duøng caùc
phaùp laønh giuùp ñôõ an truï.
208- Ñaïi Boà Taùt coù 10 danh hieäu Ñaïi Tröôïng phu : 1- Hieäu laø Boà Ñeà Taùt
Ñoûa, vì boà ñeà trí sanh ra; 2- Ma Ha Taùt Ñoûa, vì an truï nôi Ñaïi thöøa; 3- Ñeä
nhöùt Taùt Ñoûa, vì chöùng phaùp ñeä nhöùt; 4- Thaéng Taùt Ñoûa vì giaùc ngoä phaùp
thuø thaéng; 5- Toái thaéng Taùt Ñoûa vì trí hueä toái thaéng; 6- Thöôïng Taùt Ñoûa vì
phaùt khôûi thöôïng tinh taán; 7- Voâ thöôïng Taùt Ñoûa vì khai thò phaùp voâ
thöôïng; 8- Löïc Taùt Ñoûa vì bieát roäng thaäp löïc; 9- Voâ ñaúng Taùt Ñoûa vì theá
gian khoâng saùnh ñöôïc; 10- Hieäu laø Baát Tö Nghì Taùt Ñoûa vì moät nieäm thaønh
Phaät.
209- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Ñaïo : 1- Nhöùt ñaïo laø Boà Taùt ñaïo, vì chaúng boû boà ñeà
taâm ñoäc nhöùt; 2- Nhò ñaïo vì xuaát sanh trí hueä phöông tieän; 3- Tam ñaïo laø
Boà Taùt ñaïo, vì thaät haønh khoâng, voâ taùc, voâ nguyeän chaúng nhieãm tröôùc tam
giôùi; 4- Töù haïnh laø Boà Taùt ñaïo vì saùm tröø toäi chöôùng, tuøy hæ phöôùc ñöùc,
cung kính khuyeán thænh Nhö Lai, thieän xaûo hoài höôùng khoâng thoâi; 5- Nguõ
caên laø Boà Taùt ñaïo vì an truï tònh tín kieân coá baát ñoäng, nhaäp xuaát phöông
tieän, hay kheùo phaân bieät caûnh giôùi trí hueä; 6- Luïc thoâng laø Boà Taùt ñaïo vì :
Thieân nhaõn thoâng, Thieân nhó, Tha taâm thoâng, Tuùc maïng thoâng, Thaàn tuùc
thoâng vaø Laäu taän thoâng; 7- Thaát nieäm laø Boà Taùt ñaïo : vì nieäm Phaät, nieäm
Phaùp, nieäm Taêng, nieäm xaû, nieäm giôùi, nieäm Thieân vaø nieäm chuùng sanh; 8-
304
Tuøy thuaän boà ñeà baùt chaùnh ñaïo laø Boà Taùt : Vì chaùnh kieán, chaùnh tö duy,
chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh
ñònh; 9- Nhaäp cöûu theá ñeä ñònh laø Boà Taùt ñaïo : 1. Vì rôøi duïc nhieãm saân haïi;
2. Dieät tröø giaùc quaùn; 3. Xaû ly hyû aùi; 4. Rôøi theá gian laïc; 5. Xuaát theá laïc; 6.
Nhaäp voâ saéc ñònh; 7. Truï trong dieät ñònh; 8. Thoï ñònh vaø truï trong 9. Töôûng
ñònh maø cuõng chaúng döùt Boà Taùt haïnh; 10- Hoïc Phaät Thaäp Löïc laø Boà Taùt
ñaïo : 1- Trí kheùo bieát thò xöù phi xöù; 2- Nghieäp baùo nhôn quaû 3 ñôøi chuùng
sanh; 3- Caùc chuùng sanh caên thöôïng trung haï chaúng ñoàng tuøy cô nghi
thuyeát phaùp; 4- Caùc chuùng sanh coù voâ löôïng taùnh; 5- Caùc chuùng sanh kieán
giaûi sai bieät cho hoï nhaäp phöông tieän; 6- Caùc theá gian, caùc coõi v.v... maø
chaúng boû vieäc laøm Boà Taùt; 7- Caùc thieàn giaûi thoaùt, phöông tieän xuaát sanh
Boà Taùt giaûi thoaùt moân; 8- Caùc chuùng sanh cheát ñaây sanh kia sai khaùc nhau;
9- Trí ôû trong moät nieäm ñeàu bieát tam theá taát caû kieáp soá; 10- Trí kheùo bieát
caùc chuùng sanh laïc duïc phieàn naõo hoaëc taäp dieät heát, maø chaúng rôøi haïnh Boà
Taùt.
210- Ñaïi Boà Taùt coù voâ löôïng ñaïo, voâ löôïng trôï ñaïo, voâ löôïng tu ñaïo, voâ
löôïng trang nghieâm ñaïo. Vaø Ñaïi Boà Taùt coù 10 Voâ löôïng ñaïo : 1- Vì hö khoâng
voâ löôïng neân Boà Taùt ñaïo voâ löôïng; 2- Vì phaùp giôùi voâ bieân ...; 3- Vì chuùng
sanh giôùi voâ taän...; 4- Vì theá giôùi voâ teá ...; 5- Vì kieáp soá baát khaû taän ...; 6- Vì
phaùp ngöõ ngoân chuùng sanh voâ löôïng...; 7- Vì Nhö Lai thaân voâ löôïng ...; 8- Vì
Phaät aâm thanh voâ löôïng ...; 9- Vì Nhö Lai löïc voâ löôïng...; 10- Vì nhöùt thieát
chuûng trí neân Boà Taùt ñaïo cuõng voâ löôïng.
211- Ñaïi Boà Taùt coù 10 voâ löôïng ñaïo haïnh tu taäp : 1- Baát lai baát khöù laø haïnh
tu Boà Taùt vì ba nghieäp thaân ngöõ yù khoâng ñoäng taùc; 2- Baát taêng baát giaûm...
vì nhö boån taùnh; 3- Phi höõu phi voâ ... vì khoâng töï taùnh; 4- Nhö huyeãn nhö
moäng nhö aûnh nhö höôûng nhö töôïng nhö göông v.v..., vì rôøi lìa chaáp tröôùc;
5- Khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän, voâ taùc ... vì thaáy roõ ba coõi maø chöùa phöôùc
ñöùc chaúng thoâi döùt; 6- Baát khaû thuyeát, voâ ngoân thuyeát, ly ngoân thuyeát ... vì
xa rôøi phaùp thi thuyeát an laäp; 7- Baát hoaïi phaùp giôùi ... vì trí hueä hieän bieát
caùc phaùp; 8- Baát hoaïi chôn nhö thieät teá ... vì vaøo khaép chôn nhö thieät teá hö
khoâng teá; 9- Trí hueä quaûng ñaïi ... vì bao nhieâu vieäc laøm naêng löïc voâ taän; 10-
An truï nôi thaäp löïc töù voâ uùy cuûa Nhö Lai, nhöùt thieát chuûng trí bình ñaúng
laø haïnh tu Boà Taùt vì hieän thaáy taát caû phaùp khoâng nghi laàm.
212- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñaïo trang nghieâm : 1- Ñaïi Boà Taùt chaúng rôøi duïc giôùi
maø nhaäp saéc giôùi, voâ saéc giôùi; 2- Trí hueä hieän tieàn nhaäp Thanh Vaên ñaïo,
chaúng do ñaïo naøy maø chöùng laáy quaû xuaát ly; 3- ... nhaäp Bích Chi Phaät ñaïo
maø phaùt khôûi ñaïi bi chaúng thoâi döùt; 4- Daàu coù quyeán thuoäc nhôn thieân vaây
quanh, traêm ngaøn theå nöõ ca muùa haàu haï, maø chöa töøng taïm boû thieàn ñònh
giaûi thoaùt; 5- Cuøng chuùng sanh thoï nhöõng duïc laïc, cuøng nhau vui ñuøa, maø
vaãn chöa töøng taïm trong moät nieäm rôøi boû Boà Taùt bình ñaúng tam muoäi; 6-
An truï chaùnh ñaïo chaùnh trí chaùnh kieán maø hay thò hieän vaøo caùc taø ñaïo,
laøm cho chuùng sanh ñoù xa rôøi taø phaùp; 7- Ñaõ ñeán bæ ngaïn taát caû theá gian,
305
nôi caùc theá phaùp ñeàu khoâng chaáp tröôùc, maø cuõng chaúng boû haïnh ñoä chuùng
sanh; 8- Thöôøng kheùo hoä trì tònh giôùi cuûa Nhö Lai, ba nghieäp thaân khaåu yù
khoâng laàm loãi vì muoán giaùo hoùa chuùng sanh phaïm giôùi neân thò hieän laøm taát
caû haïnh phaøm ngu, nhöng Boà Taùt chaúng sanh vaøo ñoù; 9- Chaúng do ngöôøi
daïy maø ñöôïc voâ ngaïi bieän, vì Ñaïi Boà Taùt thieän xaûo phöông tieän truï Boà Taùt
ñaïo, tuøy theo sôû nghi ñeàu vì chuùng sanh maø thò hieän; 10- Thieän caên ñaày ñuû,
coâng haïnh roát raùo, chö Nhö Lai cuøng chung quaùn ñaûnh, vì Boà Taùt muoán
mau chöùng voâ thöôïng boà ñeà, quaùn moân nhöùt thieát trí, tu haïnh Boà Taùt
khoâng thoâi nghæ.
213- Ñaïi Boà Taùt coù 10 chön : 1- Trì giôùi; 2- Tinh taán; 3- Thaàn thoâng; 4- Thaàn
löïc; 5- Thaâm taâm; 6- Kieân theä; 7- Tuøy thuaän; 8- Laïc phaùp; 9- Phaùp vuõ; 10- Tu
haønh chön vì taát caû ñieàu aùc xa lìa.
214- Ñaïi Boà Taùt coù 10 tay : 1- Tay thaâm tín; 2-Boá thí; 3- Tay hoûi thaêm tröôùc
vì giô maët nghinh tieáp nhau; 4- Tay cuùng döôøng chö Phaät; 5- Ña vaên thieän
xaûo; 6- Khieán sieâu tam giôùi; 7- Ñaët nôi bæ ngaïn; 8- Chaúng tieác chaùnh phaùp;
9- Kheùo duøng nhöõng luaän nghò; 10- Tay haèng chaáp trì trí böûu vì khai phaùp
quang minh phaù toái phieàn naõo.
215- Ñaïi Boà Taùt coù 10 buïng : 1- Buïng lìa dua vaïy; 2- Lìa huyeãn nghò; 3-
Chaúng hö giaû,khoâng nghi ñoaït; 4- Döùt phieàn naõo; 5- Thanh tònh taâm; 6-
Quaùn saùt uoáng aên; 7- Quaùn saùt voâ taùc; 8- Ngoä caùc ñaïo xuaát ly; 9- Xa rôøi caùc
caáu nhô bieân kieán; 10- Buïng khoâng khi ñoaït, vì khoâng tham doái taát caû vaät.
216- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Taïng : 1- Chaúng döùt Phaät chuûng; 2- Taêng tröôûng phaùp
chuûng; 3- Truï trì taêng tröôûng; 4- Giaùc ngoä chaùnh ñònh chuùng sanh; 5- Roát
raùo thaønh thuïc baát ñònh chuùng sanh; 6- Vì taø ñònh chuùng sanh phaùt sanh
ñaïi bi; 7- Vieân maõn nhôn baát hoaïi nôi Phaät thaäp löïc; 8- Toái thaéng voâ uùy ñaïi
sö töû hoáng; 9- Ñöôïc Phaät 18 phaùp baát coïng ...; 10- Bieát roõ khaép chuùng sanh
caùc coõi, caùc phaùp, chö Phaät laø Boà Taùt taïng vì trí hueä vaøo khaép xöù.
217- Ñaïi Boà Taùt coù 10 taâm : 1- Taâm tinh caàn; 2- Chaúng löôøi; 3- Duõng kieän
lôùn; 4- Thaät haønh ñuùng lyù; 5- Chaúng thoái chuyeån; 6- Taâm taùnh thanh tònh; 7-
Bieát chuùng sanh; 8- Ñaïi phaïm truï khieán nhaäp Phaät phaùp; 9- Taâm khoâng voâ
töôùng, voâ nguyeän, voâ taùc vì thaáy töôùng tam giôùi khoâng chaáp tröôùc; 10- Taâm
töôùng chöõ vaïn, taïng thuø thaéng trang nghieâm kieân coá nhö Kim Cang, vì
chuùng ma ñoàng baèng soá taát caû chuùng sanh ñeán cuõng chaúng ñoäng ñöôïc moät
sôïi loâng Boà Taùt.
218- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù maëc giaùp : 1- Maëc giaùp ñaïi töø; 2- Ñaïi bi; 3- Ñaïi
nguyeän; 4- Hoài höôùng; 5- Phöôùc ñöùc; 6- Ba la maät; 7- Trí hueä; 8- Thieän xaûo
phöông tieän; 9- Nhöùt thieát trí taâm kieân coá chaúng taùn loaïn; 10- Maëc giaùp
nhöùt taâm quyeát ñònh, vì nôi taát caû phaùp lìa nghi hoaëc.
219- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù khí tröôïng : 1- Boá thí laø khí tröôïng cuûa Boà Taùt vì
deïp phaù xan tham; 2- Trì giôùi; 3- Bình ñaúng; 4- Trí hueä; 5- Chaùnh maïng; 6-
Thieän xaûo phöông tieän; 7- Löôïc noùi tham saân si, phieàn naõo; 8- Sanh töû; 9-
306
Noùi phaùp nhö thaät; 10- Nhöùt thieát trí laø khí tröôïng Boà Taùt vì chaúng boû
haïnh moân.
220- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñaàu : 1- Ñaàu nieát baøn, vì khoâng ai thaáy ñöôïc ñaûnh; 2-
Ñaàu toân kính vì nhôn thieân ñeàu kính leã; 3- Ñaàu thaéng giaûi quaûng, vì toái
thaéng ñaïi thieân theá giôùi; 4- Ñaàu ñeä nhöùt thieän caên vì tam giôùi chuùng sanh
ñeàu cuùng döôøng; 5- Ñaàu gaùnh ñoäi chuùng sanh vì thaønh töïu töôùng nhuïc keá
treân ñaûnh; 6- Ñaàu chaúng khinh tieän ngöôøi vì ôû taát caû choã thöôøng laø böïc toân
thaéng; 6- Ñaàu Baùc nhaõ ba la maät vì tröôûng döôõng taát caû coâng ñöùc; 8- Ñaàu
töông öng phöông tieän trí vì hieän khaép taát caû thaân ñoàng loaïi; 9- Ñaàu giaùo
hoùa caùc chuùng sanh vì duøng taát caû chuùng sanh laøm ñeä töû; 10- Ñaàu thuû hoä
phaùp nhaõn cuûa chö Phaät vì laøm cho Tam Baûo chuûng chuûng ñoaïn trieät.
221- Ñaïi Boà Taùt coù 10 maét : 1- Nhuïc nhaõn; 2- Thieân nhaõn; 3- Hueä nhaõn; 4-
Phaùp nhaõn; 5- Phaät nhaõn; 6- Trí nhaõn; 7- Quang minh nhaõn; 8- Xuaát sanh töû
nhaõn; 9- Voâ ngaïi nhaõn; 10- Nhaát thieát trí nhaõn.
222- Ñaïi Boà Taùt coù 10 tai : 1- Nghe tieáng khen ngôïi döùt tröø taâm tham aùi; 2-
Nghe tieáng huûy baùng döùt tröø hôøn giaän; 3- Nghe noùi nhò thöøa chaúng tham
caàu; 4- Nghe ñaïo Boà Taùt vui möøng hôùn hôû; 5- Nghe ñòa nguïc ngaï quyû suùc
sanh thôøi phaùt taâm ñaïi bi; 6- Nghe söï thaéng dieäu cuûa thieân nhôn thôøi bieát
phaùp voâ thöôøng; 7- Nghe taùn thaùn coâng ñöùc cuûa chö Phaät sieâng tu mau
vieân maõn; 8- Nghe noùi caùc phaùp luïc ñoä tu haønh ñeán bæ ngaïn; 9- Nghe taát caû
aâm thanh trong thaäp phöông theá giôùi bieát nhö vang nhaäp dieäu nghóa thaäm
thaâm; 10- Ñaïi Boà Taùt töø sô phaùt taâm nhaãn ñeán ñaïo traøng thöôøng nghe
chaùnh phaùp chöa töøng taïm nghó, maø haèng chaúng boû vieäc giaùo hoùa chuùng
sanh.
223- Ñaïi Boà Taùt coù 10 muõi : 1- Nghe nhöõng vaät hoâi khoâng cho laø hoâi; 2-
Nghe nhöõng hôi thôm khoâng cho laø thôm; 3- Thôm hoâi ñeàu nghe taâm Boà
Taùt bình ñaúng; 4- Chaúng thôm hoâi laø an truï nôi xaû; 5- Neáu nghe y phuïc
ngoïa cuï vaø thaân theå chuùng sanh coù thôm hoâi, thôøi bieát ñöôïc hoï khôûi loøng
tham hay saân si ñaúng phaàn; 6- Nghe hôi cuûa coû caây haàm moû v.v... bieát roõ
raøng nhö ñoùi tröôùc maét; 7- Nghe muøi cuûa chuùng sanh treân ñeán trôøi höõu
ñaûnh döôùi ñòa nguïc A tyø ñeàu bieát haïnh nghieäp quaù khöù cuûa hoï ñaõ gaây taïo;
8- Nghe hôi boá thí trì giôùi ña vaên cuûa Thanh Vaên, thôøi an truï taâm nhöùt
thieát trí chaúng cho taùn ñoäng; 9- Nghe hôi cuûa taát caû Boà Taùt haïnh duøng trí
hueä bình ñaúng nhaäp Phaät ñòa; 10- Nghe hôi caûnh giôùi trí hueä cuûa taát caû
Phaät, cuõng chaúng pheá boû nhöõng haïnh Boà Taùt.
224- Ñaïi Boà Taùt coù 10 löôõi : 1- Löôõi khai thò dieãn thuyeát voâ taän haïnh chuùng
sanh; 2- Löôõi khai thò dieãn thuyeát voâ taän phaùp moân; 3- Löôõi taùn thaùn chö
Phaät voâ taän coâng ñöùc; 4- Löôõi dieãn xöôùng töø bieän voâ taän; 5- Löôõi khai xieån
ñaïi thöøa trôï ñaïo; 6- Löôõi truøm khaép thaäp phöông hö khoâng; 7- Löôõi chieáu
khaép coõi Phaät; 8- Löôõi laøm cho chuùng sanh ñöôïc toû ngoä; 9- Löôõi laøm cho
chö Phaät hoan hyû; 10- Löôõi haøng phuïc chuùng ma ngoaïi ñaïo dieät tröø sanh
töû phieàn naõo laøm ñeán nieát baøn.
307
225- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thaân : 1- Thaân ngöôøi vì giaùo hoùa loaøi ngöôøi; 2- Thaân
phi nhôn vì giaùo hoùa ñòa nguïc ngaï quyû suùc sanh; 3- Thaân trôøi vì giaùo hoùa
coõi duïc coõi saéc coõi voâ saéc; 4- Thaân höõu hoïc; 5- Thaân voâ hoïc vì thò hieän A La
Haùn; 6- Thaân Duyeân Giaùc; 7- Thaân Boà Taùt vì laøm thaønh töïu ñaïi thöøa; 8-
Thaân Nhö Lai vì trí thuûy quaùn ñaûnh; 9- YÙ sanh thaân vì thieän xaûo suùc sanh;
10- Phaùp thaân voâ laäu vì duøng voâ coâng duïng thò hieän thaân caùc chuùng sanh.
226- Ñaïi Boà Taùt coù 10 yù : 1- YÙ thöôïng thuû vì phaùp khôûi thieän caên; 2- YÙ an
truï vì baát ñoäng; 3- YÙ thaâm nhaäp vì tuøy thuaän Phaät phaùp maø hieåu; 4- YÙ roõ
bieát vì bieát roõ taâm chuùng sanh; 5- YÙ voâ loaïn vì chaúng taïo; 6- YÙ minh tònh vì
khaùch traàn chaúng nhieãm tröôùc; 7- YÙ kheùo quan saùt chuùng sanh vì khoâng coù
moät nieäm loãi thöøa; 8- YÙ kheùo löïa choã laøm vì chöa töøng coù moät choã sanh loãi
laàm; 9- YÙ kín giöõ gìn caùc caên vì chaúng cho buoâng lung; 10- YÙ kheùo nhaäp
tam muoäi vì khoâng ngaõ, ngaõ sôû.
227- Ñaïi Boà Taùt coù 10 haïnh : 1- Haïnh nghe chaùnh phaùp; 2- Haïnh thuyeát
phaùp; 3- Haïnh rôøi tham saân si; 4- Haïnh duïc giôùi; 5- Haïnh chaùnh ñònh; 6-
Haïnh xu höôùng phaùp nghóa; 7- Haïnh thoï sanh taát caû xöù; 8- Haïnh taát caû coõi
Phaät; 9- Haïnh nieát baøn vì chaúng döùt sanh töû noái tieáp; 10- Haïnh thaønh töïu
vieân maõn taát caû Phaät phaùp.
228- Ñaïi Boà Taùt coù 10 choã an truï : 1- An truï taâm boà ñeà vì chöa töøng queân
maát; 2- An truï Ba la maät vì chaúng nhaøm trôï ñaïo; 3- An truï thuyeát phaùp vì
taêng tröôûng trí hueä; 4- An truï A Lan Nhaõ vì chöùng ñaïi thieàn ñònh; 5- An truï
tuøy thuaän nhöùt thieát trí ñaàu ñaø tri tuùc töù thaùnh chuûng vì thieåu duïc; 6- An
truï thaâm tín vì gaùnh vaùc chaùnh phaùp; 7- An truï thaân caän ñöùc Nhö Lai vì
hoïc Phaät oai nghi; 8- An truï xuaát sanh thaàn thoâng vì vieân maõn ñaïi trí; 9-
An truï ñaéc nhaãn vì vieân maõn thoï kyù; 10- An truï ñaïo traøng vì ñaày ñuû thaäp
löïc voâ uùy vaø taát caû Phaät phaùp.
229- Ñaïi Boà Taùt coù 10 choã ngoài : 1- Choã ngoài Chuyeån luaân vöông vì phaùt
khôûi 10 thieän ñaïo; 2- Choã ngoài Töù thieân vöông vì ôû taát caû theá gian töï taïi an
laäp Phaät phaùp; 3- Choã ngoài Ñeá Thích vì laøm thaéng chuû cho chuùng sanh; 4-
Choã ngoài Phaïm Vöông vì ôû ngöôøi vaø mình taâm ñöôïc töï taïi; 5- Choã ngoài sö
töû vì hay thuyeát phaùp; 6- Choã ngoài chaùnh phaùp vì duøng söùc toång trì bieän
taøi maø khai thò; 7- Choã ngoài kieân coá vì theä nguyeän roát raùo; 8- Choã ngoài ñaïi
töø vì laøm cho caùc chuùng sanh vui möøng; 9- Choã ngoài ñaïi bi vì nhaãn chòu taát
caû khoå; 10- Choã ngoài Kim Cang vì haøng phuïc ma quaân.
230- Ñaïi Boà Taùt coù 10 choã naèm : 1- Choã naèm tòch tònh; 2- Choã naèm thieàn
ñònh; 3- Choã naèm tam muoäi; 4- Choã naèm Phaïm Thieân; 5- Choã naèm thieän
nghieäp; 6- Choã naèm chaùnh tín; 7- Choã naèm chaùnh ñaïo; 8- Choã naèm dieäu
nguyeän; 9- Choã naèm taát caû vieäc ñeàu xong; 10- Choã naèm boû nhöõng coâng
duïng vì taát caû ñeàu quen thuoäc.
231- Ñaïi Boà Taùt coù 10 choã sôû truï : 1- Duøng ñaïi töø laøm choã sôû truï vì taâm bình
ñaúng; 2- Duøng ñaïi bi laøm sôû truï vì chaúng khinh ngöôøi; 3- Duøng ñaïi hyû laøm
sôû truï vì rôøi taát caû öu naõo; 4- Duøng ñaïi xaû laøm sôû truï vì nôi höõu vi voâ vi
308
bình ñaúng; 5- Duøng Ba la maät laøm sôû truï vì boà ñeà taâm laøm ñaàu; 6- Duøng
nhöùt thieát khoâng laøm sôû truï vì thieän xaûo; 7- Duøng voâ töôùng laøm sôû truï vì
chaúng ra khoûi chaùnh vò; 8- Duøng voâ nguyeän laøm sôû truï vì quaùn saùt thoï
sanh; 9- Duøng nieäm hueä laøm sôû truï vì nhaãn phaùp thaønh töïu; 10- Duøng taát
caû phaùp bình ñaúng laøm sôû truï vì ñöôïc thoï kyù.
232- Ñaïi Boà Taùt coù 10 choã sôû haønh : 1- Duøng chaùnh nieäm laøm sôû haønh vì ñaày
ñuû nieäm xöù; 2- Duøng nhöõng xu höôùng laøm sôû haønh vì xu höôùng phaùp chaùnh
giaùc; 3- Duøng trí hueä laøm sôû haønh vì ñöôïc Phaät hoan hyû; 4- Duøng Ba la maät
laøm sôû haønh vì ñaày ñuû nhöùt thieát chuûng trí; 5- Duøng töù nhieáp laøm sôû haønh;
6- Duøng sanh töû laøm sôû haønh vì chöùa thieän caên; 7- Duøng söï noùi chuyeän ñuøa
taïp vôùi chuùng sanh laøm sôû haønh vì tuøy nghi giaùo hoùa; 8- Duøng thaàn thoâng
laøm sôû haønh vì bieát caûnh giôùi cuûa chuùng sanh; 9- Duøng thieän xaûo phöông
tieän laøm sôû haønh; 10- Duøng ñaïo traøng laøm sôû haønh vì thaønh nhöùt thieát trí
chaúng giuùp Boà Taùt haïnh.
233- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù quan saùt : 1- Bieát caùc nghieäp quan saùt vì vi teá
ñeàu thaáy; 2- Bieát caùc loaøi quan saùt; 3- Bieát caùc caên quan saùt; 4- Thaáy Phaät
phaùp quan saùt; 5- Ñöôïc trí hueä quan saùt; 6- Voâ sanh nhaãn quan saùt; 7- Baát
thoái ñòa quan saùt; 8- Quaùn ñaûnh ñòa quan saùt vì nôi Phaät phaùp töï taïi; 9-
Thieän giaùc trí tam muoäi quan saùt vì laøm Phaät söï möôøi phöông; 10- Bieát caùc
phaùp quan saùt vì chaúng hoäi phaùp giôùi.
234- Ñaïi Boà Taùt coù 10 moân Phoå quan saùt : 1- Phoå quaùn saùt nhöõng keû ñeán
caàu xin, vì duøng taâm khoâng traùi nghòch ñeå laøm thoûa maõn yù cuûa hoï; 2- ...
phaïm giôùi, vì an trí hoï trong giôùi thanh tònh cuûa ñöùc Nhö Lai; 3- ... coù taâm
toån haïi, vì an trí hoï trong nhaãn löïc cuûa ñöùc Nhö Lai; 4- ... giaûi ñaõi, vì
khuyeân hoï tinh caàn chaúng boû gaùnh laáy gaùnh ñaïi thöøa; 5- ... loaïn taâm, vì laøm
cho hoï an truï nhöùt thieát trí ñòa khoâng taùn loaïn ñoäng cuûa ñöùc Nhö Lai; 6- ...
aùc hueä, vì laøm cho hoï tröø nghi hoaëc phaù kieán chaáp höõu laäu; 7- ... quaùn saùt
taát caû nhöõng thieän höõu bình ñaúng, vì thuaän giaùo maïng cuûa thieän höõu maø
an truï trong Phaät phaùp; 8- Phoå quaùn saùt taát caû phaùp ñaõ ñöôïc nghe, vì mau
ñöôïc chöùng thaáy nghóa toái thöôïng; 9- Phoå quaùn saùt chuùng sanh voâ bieân, vì
thöôøng chaúng boû rôøi söùc ñaïi bi; 10- Phoå quaùn saùt taát caû Phaät phaùp, vì mau
ñöôïc thaønh töïu nhöùt thieát trí.
235- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu phaán taán : 1- Ngö Vöông phaán taán, vì che choùi
taát caû ñaïi chuùng, Thieân, Long, Baùt boä v.v...; 2- Töôïng Vöông phaán taán, vì
taâm kheùo ñieàu nhu gaùnh vaùc taát caû nhöõng chuùng sanh; 3- Long Vöông
phaán taán, vì noåi maây daày ñaïi phaùp, chieáu ñieån quang giaûi thoaùt, chaán saám
nghóa nhö thieät, röôùi möa cam loà caên, löïc, giaùc phaàn, thieàn ñònh, giaûi
thoaùt, tam muoäi; 4- Ñaïi Kim Sí Ñieåu Vöông phaán taán, vì caïn nöôùc tham aùi,
phaù voû ngu si, chuïp baét nhöõng aùc ñoäc long phieàn naõo, khieán ra khoûi bieån
khoå lôùn sanh töû; 5- Ñaïi Sö Töû Vöông phaán taán, vì an truï ñaïi trí voâ uùy, bình
ñaúng duøng laøm khí tröôïng, xoâ deïp chuùng ma vaø ngoaïi ñaïo; 6- Duõng Kieän
phaán taán, vì coù theå ôû trong chieán traän lôùn sanh töû, xoâ dieät taát caû phieàn naõo
309
oan thuø; 7- Ñaïi Trí phaán taán, vì bieát uaån, xöù, giôùi, vaø caùc duyeân khôûi töï taïi,
khai thò taát caû phaùp; 8- Ñaø La Ni phaán taán, duøng söùc nieäm hueä thoï trì
chaùnh phaùp chaúng queân, tuøy theo caên cuûa chuùng sanh maø vì hoï tuyeân
thuyeát; 9- Bieän Taøi phaán taán, vì voâ ngaïi mau choùng phaân bieät taát caû, ñeàu
laøm cho ñöôïc lôïi ích taâm hoan hyû; 10- Nhö Lai phaán taán, vì nhöùt thieát
chuûng trí nhöõng phaùp trôï ñaïo ñeàu thaønh töïu vieân maõn, duøng moät nieäm
töông öng hueä, nhöõng choã ñaùng ngoä taát caû ñeàu ngoä, ngoài toøa sö töû, haøng
ma oaùn ñòch thaønh voâ löôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc.
236- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Sö Töû Hoáng : 1- Toâi seõ quyeát ñònh thaønh ñaúng chaùnh
giaùc, ñaây laø ñaïi boà ñeà taâm ñaïi Sö töû hoáng; 2- Toâi seõ laøm cho taát caû chuùng
sanh, ngöôøi chöa ñöôïc ñoä thôøi ñöôïc ñoä v.v...; 3- Seõ laøm cho chuûng taùnh cuûa
Tam Baûo Phaät Phaùp vaø Taêng khoâng ñoaïn tuyeät; 4- Toâi seõ nghieâm tònh taát
caû coõi Phaät; 5- Toâi seõ tröø dieät caùc aùc ñaïo vaø caùc naïn xöù; 6- Toâi seõ ñaày ñuû
thaân ngöõ yù töôùng haûo trang nghieâm cuûa chö Phaät, ñaây laø caàu phöôùc khoâng
nhaøm; 7- Toâi seõ thaønh töïu vieân maõn, nhöõng trí hueä cuûa chö Phaät, ñaây laø
caàu trí khoâng nhaøm; 8- Toâi seõ tröø dieät caùc chuùng ma vaø nhöõng nghieäp ma,
ñaây laø tu chaùnh haïnh döùt caùc phieàn naõo; 9- Toâi seõ roõ bieát caùc phaùp khoâng
ngaõ, khoâng chuùng sanh, khoâng thoï maïng, khoâng boå ñaëc giaø la, troáng
khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän saïch nhö hö khoâng, ñaây laø voâ sanh phaùp nhaãn;
10- Toái haäu sanh Boà Taùt chaán ñoäng taát caû Phaät ñoä ñeàu laøm cho trang
nghieâm thanh tònh, baáy giôø Ñeá Thích, Phaïm Vöông, Töù Thieân Vöông ñeàu
ñeán taùn thaùn khuyeán thænh “ngöôõng mong Boà Taùt duøng phaùp voâ sanh maø
thò hieän thoï sanh” - Boà Taùt lieàn duøng hueä nhaõn voâ ngaïi quaùn saùt theá gian
chuùng sanh khoâng ai baèng ta, lieàn ñaûn sanh ôû Vöông Cung, töï ñi baûy böôùc
ñaïi Sö Töû Hoáng.
237- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp thanh tònh thí : 1- Bình ñaúng boá thí, vì chaúng
löïa chuùng sanh; 2- Tuøy yù boá thí vì thoûa maõn choã nguyeän caàu; 3- Chaúng loaïn
boá thí vì laøm cho ñöôïc lôïi ích; 4- Tuøy nghi boá thí, vì bieát thöôïng trung haï;
5- Chaúng truï boá thí vì chaúng caàu quaû baùo; 6- Môû roäng xaû thí vì taâm chaúng
luyeán tieác; 7- Taát caû boá thí vì roát raùo thanh tònh; 8- Hoài höôùng boà ñeà boá thí,
vì xa rôøi höõu vi voâ vi; 9- Giaùo hoùa chuùng sanh boá thí vì nhaãn ñeán ñaïo traøng
chaúng boû; 10- Tam luaân thanh tònh boá thí, vì chaùnh nieäm quaùn saùt ngöôøi
thí, keû thoï vaø vaät thí nhö hö khoâng.
* Theo Haùn Boä thuoäc quyeån thöù 58.
238- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp thanh tònh giôùi : 1- Thaân thanh tònh giôùi : Vì giöõ
gìn ba ñieàu aùc nôi thaân; 2- Ngöõ thanh tònh giôùi, vì xa lìa boán loãi nôi lôøi noùi;
3- Taâm thanh tònh giôùi chaúng phaù caùc hoïc xöù, vì laøm toân chuû ôû trong taát caû
nhôn thieân; 4- Thanh tònh giôùi thuû hoä taâm boà ñeà, vì chaúng thích tieåu thöøa;
5- Thanh tònh giôùi giöõ gìn ñieàu cheá cuûa ñöùc Nhö Lai, vì nhaãn ñeán toäi vi teá
cuõng sanh loøng e sôï; 6- Thanh tònh giôùi aån maät hoä trì, vì ñieàu aùc, vì kheùo
cöùu chuùng sanh phaïm giôùi; 7- Thanh tònh giôùi chaúng laøm taát caû ñieàu aùc, vì
theä tu taát caû phaùp laønh; 8- Thanh tònh giôùi xa lìa taát caû kieán chaáp höõu laäu,
310
vì khoâng chaáp nôi giôùi; 9- Thanh tònh giôùi thuû hoä taát caû chuùng sanh vì phaùt
khôûi ñaïi bi; 10- Neáu chö Boà Taùt an truï phaùp naày thôøi ñöôïc thanh tònh giôùi
voâ thöôïng khoâng loãi laàm cuûa ñöùc Nhö Lai.
239- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thanh tònh nhaãn : 1- Thanh tònh nhaãn an thoï söï maéng
nhuïc, vì thuû hoä chuùng sanh; 2- Thanh tònh nhaãn an thoï dao gaäy, vì kheùo hoä
trì mình vaø ngöôøi; 3- ... chaúng sanh giaän haïi, vì nôi taâm chaúng ñoäng; 4- ...
chaúng traùch keû ty tieän vì ngöôøi treân hay roäng löôïng; 5- ... coù ai veà nöông
ñeàu cöùu hoä vì xaû boû thaân mình; 6- ... xa lìa ngaõ maïn vì chaúng khinh keû
chöa hoïc; 7- ... bò taøn haïi khoâng baùo oaùn vì chaúng thaáy mình vaø ngöôøi; 8- ...
chaúng theo phieàn naõo vì xa lìa caûnh giôùi; 9- Thanh tònh nhaãn tuøy thuaän
chôn thieät trí cuûa Boà Taùt bieát taát caû phaùp voâ sanh vì chaúng do ngöôøi daïy
maø ñöôïc nhaäp caûnh giôùi nhöùt thieát trí; 10- Thanh tònh nhaãn bò taøn haïi huûy
baùng khoâng thaáy saân, vì quaùn saùt nhö huyeãn.
240- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp tinh taán thanh tònh : 1- Thaân thanh tònh tinh
taán; 2- Ngöõ thanh tònh tinh taán; 3- YÙ thanh tònh tinh taán; 4- YÙ thanh tònh
tinh taán; 5- Taâm chaùnh tröïc thanh tònh tinh taán; 6- Taâm taêng thaéng thanh
tònh tinh taán; 7- Thanh tònh tinh taán chaúng luoáng boû vì nhieáp laáy boá thí
giôùi nhaãn, ña vaên vaø phoùng daät nhaãn ñeán boà ñeà khoâng nghæ giöõa chöøng; 8-
Thaønh töïu vieân maõn trí hueä quang minh thanh tònh tinh taán, laøm vieäc chi
kheùo quan saùt ñeàu khieán roát raùo chaúng cho aên naên veà sau, ñöôïc Phaät baát
coäng phaùp; 9- Voâ lai voâ khöù thanh tònh tinh taán, vì ñöôïc trí nhö thieät nhaäp
moân phaùp giôùi, thaân ngöõ vaø taâm ñeàu bình ñaúng, roõ töôùng töùc laø phi töôùng
khoâng chaáp tröôùc; 10- Thaønh töïu phaùp quang thanh tònh tinh taán, vì vöôït
quaù caùc ñòa ñöôïc Phaät quaùn ñaûnh, duøng thaân voâ laäu maø thò hieän maát, thoï
sanh, xuaát gia, thaønh ñaïo, thuyeát phaùp, dieät ñoä ñaày ñuû söï Phoå Hieàn.
241- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thanh tònh thieàn : 1- Thanh tònh thieàn thöôøng thích
xuaát gia, vì rôøi boû sôû höõu; 2- Thanh tònh thieàn ñöôïc chôn thieän höõu, vì chæ
daïy chaùnh ñaïo; 3- ... ôû A lan nhaõ nhaãn chòu möa gioù vì lìa ngaõ, ngaõ sôû; 4-
Thanh tònh thieàn lìa chuùng sanh oån naõo vì thích tòch tònh; 5- Thanh tònh
thieàn taâm nghieäp ñieàu nhu vì thuû hoä caùc caên; 6- ... taâm trí tòch dieät vì caùc
aâm thanh, chöôùng thieàn ñònh chaúng laøm loaïn; 7- ... giaùc ñaïo phöông tieän vì
quaùn saùt taát caû ñeàu hieän chöùng; 8- ... rôøi tham ñaém vì chaúng boû coõi duïc; 9-
... phaùt khôûi thoâng minh vì bieát caên taùnh chuùng sanh; 10- Thanh tònh thieàn
töï taïi du hyù, vì nhaäp Phaät tam muoäi bieát voâ ngaõ.
242- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thanh tònh hueä : 1- Thanh tònh hueä bieát caùc nhôn; 2-
... bieát caùc duyeân; 3- ... bieát chaúng ñoaïn chaúng thöôøng; 4- ... tröø caùc kieán
chaáp vì khoâng thuû xaû nôi töôùng; 5- ... quaùn taâm haønh caùc chuùng sanh vì
nhö huyeãn; 6- ... bieän taøi quaûng ñaïi vì phaân bieät phaùp vaán ñaùp voâ ngaïi; 7- ...
taát caû ma, ngoaïi ñaïo v.v... chaúng bieát ñöôïc Nhö Lai trí; 8- ... thaáy phaùp
thaân vi dieäu cuûa Phaät, thaáy boån taùnh chuùng sanh, thaáy caùc phaùp tòch dieät,
thaáy caùc coõi nhö hö khoâng, vì bieát caùc töôùng voâ ngaïi; 9- Thanh tònh hueä
caùc toång trì bieän taøi, phöông tieän ñeàu ñeán bæ ngaïn vì laøm cho ñöôïc nhöùt
311
thieát trí; 10- Thanh tònh hueä nhöùt nieäm töông öng Kim Cang trí, roõ taát caû
phaùp bình ñaúng, vì ñöôïc nhöùt thieát phaùp toái toân.
243- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thanh tònh Töø : 1- Thanh tònh töø taâm bình ñaúng
khoâng löïa choïn; 2- Thanh tònh töø lôïi ích vì tuøy coù choã laøm ñeàu hoan hyû; 3-
Thanh tònh töø nhieáp ngöôøi ñoàng nhö mình laøm ra khoûi sanh töû; 4- Thanh
tònh töø chaúng boû theá gian, vì chöùa nhoùm thieän caên; 5- Thanh tònh töø coù theå
ñeán giaûi thoaùt, vì dieät caùc phieàn naõo; 6- Thanh tònh töø xuaát sanh boà ñeà vì
caàu nhöùt thieát trí; 7- Thanh tònh töø theá gian voâ ngaïi, vì phoùng ñaïi quang
minh bình ñaúng chieáu khaép; 8- Thanh tònh töø ñaày khaép hö khoâng vì cöùu hoä
khoâng xöù naøo chaúng ñeán; 9- Thanh tònh töø phaùp duyeân, chuùng phaùp nhö
nhö chôn thieät; 10- Thanh tònh töø voâ duyeân, vì nhaäp Boà Taùt ly sanh taùnh.
244- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thanh tònh bi : 1- Thanh tònh bi khoâng baïn beø, vì
rieâng mình phaùt taâm; 2- Thanh tònh bi khoâng moûi nhaøm, vì thay theá chuùng
sanh thoï khoå chaúng cho nhoïc; 3- Thanh tònh bi thoï sanh ôû xöù naïn vì cöùu
chuùng sanh bò naïn; 4- ... thoï sanh ôû ñöôøng laønh vì thò hieän voâ thöôøng; 5- ...
vì taø ñònh chuùng sanh, vì chaúng boû hoaèng theä; 6- ... bi chaúng nhieãm tröôùc
söï vui cuûa mình, vì cho khaép chuùng sanh vui söôùng; 7- ... coù theå tröø ñieân
ñaûo vì noùi phaùp nhö thieät; 8- ... chaúng caàu baùo aân vì tu taâm trong saïch; 9- ...
hoaëc coù chuùng sanh caên ñaõ thaønh thuïc phaùt sanh nieäm hueä maø chöa bieát
ñöôïc phaùp toái thöôïng, chôø thôøi tieát môùi hoaù ñoä; 10- ... hoaëc coù chuùng sanh
ñaõ ñöôïc Boà Taùt giaùo hoùa thuôû tröôùc, ñeán Phaät ñòa môùi ñieàu phuïc ñöôïc, Boà
Taùt cuõng chôø thôøi tieát.
247- Ñaïi Boà Taùt coù 10 nghóa : 1- Ña vaên nghóa vì kieân coá tu haønh; 2- Phaùp
nghóa, vì kheùo leùo suy gaãm löïa choïn; 3- Khoâng nghóa, vì ñeä nhöùt nghóa
khoâng; 4- Tòch tònh nghóa, rôøi nhöõng chuùng sanh oàn naùo; 5- Baát khaû thuyeát
nghóa vì chaúng chaáp taát caû ngöõ ngoân; 6- Nhö thieät nghóa vì roõ thaáu tam theá
bình ñaúng; 7- Phaùp giôùi nghóa, vì taát caû caùc phaùp ñoàng moät vò; 8- Chôn nhö
nghóa vì taát caû Nhö Lai thuaän nhaäp; 9- Thieät teá nghóa vì bieát roõ roát raùo nhö
thieät; 10- Ñaïi baùt nieát baøn nghóa, vì dieät taát caû khoå maø tu nhöõng haïnh Boà
Taùt.
248- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp : 1- Chôn thieät phaùp, vì nhö thuyeát tu haønh; 2-
Ly thuû phaùp : vì lìa naêng thuû vaø sôû thuû; 3- Voâ traùnh phaùp vì khoâng coù meâ
laàm gaây goå; 4- Tòch dieät phaùp vì tröø dieät caùc nhieät naõo; 5- Ly duïc phaùp vì
tham duïc döùt tröø; 6- Voâ phaân bieät phaùp vì döùt haún phan duyeân phaân bieät;
7- Voâ sanh phaùp vì döôøng nhö hö khoâng baát ñoäng; 8- Voâ vi phaùp vì lìa caùc
töôùng sanh truï dieät; 9- Boån taùnh phaùp vì töï taùnh voâ nhieãm thanh tònh; 10-
xaû boû taát caû oâ ba ñeà nieát baøn phaùp, vì hay sanh caùc Boà Taùt haïnh tu taäp
chaúng döùt.
249- Ñaïi Boà Taùt coù 10 coâng cuï trôï ñaïo phöôùc ñöùc : 1- Khuyeân chuùng sanh
phaùt khôûi taâm boà ñeà; 2- Tuøy thuaän thaäp hoài höôùng, vì döùt phaùp baát thieän;
3- Trí hueä daïy doã, vì vöôït phöôùc ñöùc tam giôùi; 4- Taâm khoâng moûi meät, vì ñoä
thoaùt chuùng sanh; 5- Xaû boû caùc sôû höõu trong vaø ngoaøi thaân vì nôi vaät chaúng
312
chaáp tröôùc; 6- Vì ñaày ñuû töôùng haûo maø tinh taán vì môû cöûa ñaïi thí; 7-
Thöôïng trung haï ba phaåm thieän caên ñeàu ñem hoài höôùng voâ thöôïng boà ñeà
taâm khoâng khinh troïng, vì töông öng thieän xaûo phöông tieän; 8- Vôùi chuùng
sanh taø ñònh haï lieät baát thieän ñeàu sanh loøng ñaïi bi chaúng khinh tieän vì
thöôøng phaùt khôûi taâm hoaèng theä cuûa böïc ñaïi nhôn; 9- Cung kính cuùng
döôøng taát caû Nhö Lai, vôùi Boà Taùt khôûi Nhö Lai töôûng laøm chuùng sanh hoan
hyû, vì chí nguyeän beàn chaéc; 10- Trong voâ soá kieáp ñaïi Boà Taùt tích taäp thieän
caên töï muoán ñöôïc chöùng voâ thöôïng boà ñeà nhö ôû trong baøn tay, nhöng ñeàu
xaû thí cho chuùng sanh, loøng khoâng öu naõo hoái haän, vì phaùt khôûi trí hueä
chöùng ñaïi phaùp.
250- Ñaïi Boà Taùt coù 10 coâng cuï trôï ñaïo trí hueä : 1- Gaàn guõi chôn thieän tri
thöùc ñeå cung kính cuùng döôøng; 2- Lìa haún kieâu maïn thöôøng coù haïnh khieâm
haï, ba nghieäp nhu hoøa; 3- Nieäm hueä tuøy giaùc chöa töøng taùn loaïn thaät haønh
luïc hoøa kính, vì phöông tieän möôøi trí; 4- Thích phaùp thích nghóa, vì khoâng
taùn ñoäng; 5- Taâm gaùnh vaùc saùu phaùp Ba la maät, vì kieân coá tu haønh; 6- Thích
xuaát ly chaúng chaáp ba coõi, töï taâm khoâng coù aùc nieäm, ba giaùc quaùn ñaõ tuyeät,
vì coù theå laøm cho mình vaø ngöôøi ñöôïc thanh tònh; 7- Quaùn saùt nguõ uaån ñeàu
nhö huyeãn, thaäp baùt giôùi nhö ñoäc xaø, voâ töôùng voâ hình, phi thöôøng phi
ñoaïn, chaúng ñeán chaúng ñi cuõng khoâng sôû truï, caùc phaùp voâ sanh voâ dieät, vì
bieát phaùp taùnh khoâng tòch; 8- Ñaïi Boà Taùt nghe caùc phaùp khoâng ngaõ, khoâng
chuùng sanh, khoâng thoï giaû v.v... ñeàu voâ sôû höõu troïn veà nôi tòch dieät; 9- Ñaïi
Boà Taùt kheùo ñieàu caùc caên nhö lyù tu haønh, haèng truï chæ quaùn taâm yù tòch
tònh, caùc ñoäng nieäm chaúng phaùt khôûi, voâ ngaõ voâ nhôn, voâ taùc voâ haønh v.v...
vì ñeán choã bæ ngaïn phaân bieät töôùng; 10- Ñaïi Boà Taùt thaáy phaùp duyeân khôûi
neân thaáy phaùp thanh tònh, quoác ñoä thanh tònh v.v... vì tu haønh tích taäp
nhöùt thieát trí.
251- Ñaïi Boà Taùt coù 10 minh tuùc : 1- Minh tuùc kheùo phaân bieät caùc phaùp; 2-
Minh tuùc kheùo chaáp tröôùc caùc phaùp; 3- Minh tuùc lìa ñieân ñaûo kieán; 4- Minh
tuùc kheùo phaùt khôûi chaùnh tinh taán; 5- Minh tuùc kheùo thaâm nhaäp chôn ñeá
trí; 6- Minh tuùc dieät nghieäp phieàn naõo thaønh töïu taän trí voâ sanh trí; 7-
Minh tuùc thieân nhaõn trí kheùo quaùn saùt; 8- Minh tuùc truï nieäm bieát thuû tröôùc
thanh tònh; 9- Minh tuùc laäu taän thaàn thoâng trí döùt nhöõng laäu cuûa chuùng
sanh; 10- Minh tuùc trí hueä quang chieáu caùc caên.
252- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu caàu phaùp : 1- Tröïc taâm caàu phaùp vì dua nònh
phænh phôø; 2- Tinh taán caàu phaùp vì xa lìa löôøi bieáng khinh maïn; 3- Nhöùt
höôùng caàu phaùp vì chaúng tieác thaân maïng; 4- Vì tröø phieàn naõo cho taát caû
chuùng sanh maø caàu phaùp vì chaúng danh lôïi cung kính; 5- Vì lôïi ích mình vaø
ngöôøi taát caû chuùng sanh maø caàu phaùp vì chaúng rieâng tö lôïi; 6- Vì nhaäp trí
hueä maø caàu phaùp, vì chaúng thích vaên töï; 7- Vì thoaùt khoûi sanh töû maø caàu
phaùp vì chaúng tham theá löïc; 8- Vì ñoä chuùng sanh maø caàu phaùp vì phaùt boà
ñeà taâm; 9- Vì döùt nghi cho taát caû chuùng sanh maø caàu phaùp vì laøm cho hoï
313
khoâng do döï; 10- Vì ñaày ñuû Phaät phaùp maø caàu phaùp, vì chaúng thích nhöõng
thöøa khaùc.
253- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp minh lieãu : 1- Tuøy thuaän theá tuïc sanh tröôûng
thieän caên, ñaây laø ñoàng moâng phaøm phu minh lieãu phaùp; 2- Ñöôïc baát hoaïi
tín voâ ngaïi, toû ngoä töï taùnh caùc phaùp laø haønh nhôn minh lieãu phaùp; 3- Sieâng
tu taäp chaùnh phaùp, tuøy thuaän chaùnh phaùp maø an truï haønh nhôn minh lieãu
phaùp; 4- Xa lìa baùt taø, höôùng veà baùt chaùnh ñaïo; 5- Tröø dieät kieát söû, döùt laäu
sanh töû thaáy chôn thieät Tu Ñaø Hoaøn nhôn minh lieãu phaùp; 6- Quaùn saùt ham
muoán laø hoïa hoaïn, bieát khoâng qua laïi, ñaây laø Tö Ñaø Haøm nhôn minh lieãu
phaùp; 7- Chaúng luyeán tam giôùi, caàu heát höõu laäu, ñoái vôùi phaùp thoï sanh,
chaúng sanh nieäm aùi tröôùc ñaây laø A Na Haøm nhôn minh lieãu phaùp; 8- Chöùng
löïc thaàn thoâng, ñöôïc baùt giaûi thoaùt, cöûu ñònh, töù bieän taøi, thaûy ñeàu thaønh
töïu, ñaây laø A La Haùn nhôn minh lieãu phaùp; 9- Taùnh thích quaùn saùt, nhöùt vò
duyeân khôûi, taâm thöôøng tòch tònh tri tuùc ít vieäc toû ngoä do mình ñöôïc chaúng
do ngöôøi, thaønh töïu caùc moân thaàn thoâng ñaây laø Bích Chi Phaät (Ñoäc Giaùc
hay Duyeân Giaùc) nhôn minh lieãu phaùp; 10- Trí hueä roäng lôùn, caùc caên saùng
leï, thích ñoä thoaùt chuùng sanh, sieâng tu phöôùc trí, ñaây laø Boà Taùt nhôn minh
lieãu phaùp.
254- Ñaïi Boà Taùt coù 10 phaùp tu haønh : 1- Cung kính toân troïng chö thieän tri
thöùc laø phaùp tu haønh cuûa Boà Taùt; 2- Thöôøng ñöôïc chö Thieân giaùc ngoä, laø
phaùp tu haønh; 3- Ñoái vôùi chö Phaät thöôøng coù loøng taøm quyù; 4- Thöông xoùt
chuùng sanh chaúng boû sanh töû; 5- Coâng vieäc taát laøm ñeán roát raùo taâm khoâng
bieán ñoäng; 6- Chuyeân nieäm theo doõi chuùng Boà Taùt phaùt taâm ñaïi thöøa tinh
caàn tu hoïc; 7- Xa lìa taø kieán caàu chaùnh ñaïo; 8- Deïp phaù chuùng ma vaø
nghieäp phieàn naõo; 9- Bieát caùc chuùng sanh caên taùnh thaéng lieät maø vì hoï
thuyeát phaùp cho hoï an truï nôi Phaät ñòa; 10- An truï phaùp giôùi quaûng ñaïi voâ
bieân, dieät tröø phieàn naõo cho thaân thanh tònh laø phaùp tu haønh Boà Taùt.
255- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù ma : 1- Nguõ uaån ma, vì sanh caùc chaáp thuû; 2-
Phieàn naõo ma vì haèng taïp nhieãm; 3- Nghieäp ma vì haèng chöôùng ngaïi; 4-
Taâm ma vì khôûi cao maïn; 5- Töû ma vì boû choã sanh; 6- Thieân ma vì töï kieâu
maïn phoùng tuùng; 7- Thieän caên ma, vì haèng chaáp thuû; 8- Tam muoäi ma vì töø
laâu say ñaém; 9- Thieän tri thöùc ma vì phaùt khôûi taâm chaáp tröôùc; 10- Boà ñeà
phaùp trí ma vì chaúng nguyeän xa lìa.
256- Ñaïi Boà Taùt coù 10 thöù ma nghieäp : 1- Queân maát Boà ñeà taâm; 2- AÙc taâm boá
thí, saân taâm trì giôùi v.v...; 3- Noùi phaùp thaäm thaâm taâm sanh xan laãn; 4-
Chaúng thích laéng nghe caùc moân ba la maät; 5- Xa lìa thieän tri thöùc, gaàn aùc
tri thöùc; 6- ÔÛ choã Boà Taùt, khôûi taâm saân haän aùc nhaõn; 7- Phæ baùng chaùnh
phaùp; 8- Thích hoïc theá luaän xaûo thuaät vaên töø; 9- Ngöôøi ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt
thöôøng thích gaàn guõi, coøn ngöôøi chöa chaúng chòu thaân caän; 10- Theâm lôùn
ngaõ maïn khoâng cung kính, taâm yù teä aùc khoù khai ngoä ñöôïc, ñaây laø ma
nghieäp.
257- Ngöôïc laïi 10 ñieàu treân laø Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu rôøi boû ma nghieäp.
314
258- Ñaïi Boà Taùt coù 10 moân kieán Phaät : 1- Voâ tröôùc kieán, ñoái vôùi Phaät thaønh
chaùnh giaùc an truï theá gian; 2- Xuaát sanh kieán, ñoái vôùi nguyeän Phaät; 3-
Thaâm tín kieán ñoái vôùi nghieäp baùo Phaät; 4- Tuøy thuaän kieán ñoái vôùi truï trì
Phaät; 5- Thaâm nhaäp kieán ñoái vôùi nieát baøn Phaät; 6- Phoå chí kieán ñoái vôùi
phaùp giôùi Phaät; 7- An truï kieán ñoái vôùi taâm Phaät; 8- Voâ löôïng voâ yù kieán ñoái
vôùi tam muoäi Phaät; 9- Minh lieãu kieán ñoái vôùi boån taùnh Phaät; 10- Phoå thoï
kieán ñoái vôùi tuøy laïc Phaät.
259- Ñaïi Boà Taùt coù 10 Phaät nghieäp : 1- Tuøy thôøi tieát ñeå khai ñaïo, laø Phaät
nghieäp; 2- Trong chieâm bao khieán thaáy, vì giaùc ngoä thieän caên thuôû xöa; 3-
Vì ngöôøi maø dieãn thuyeát Kinh chöa ñöôïc nghe, vì laøm cho sanh trí döùt
nghi; 4- Vì ngöôøi aên naên bò kieát söû trieàn phöôïc maø noùi phaùp xuaát ly; 5- Neáu
coù chuùng sanh khôûi taâm xan laãn aùc hueä v.v... Boà Taùt hieän thaân töôùng haûo
trang nghieâm cuûa Nhö Lai; 6- Luùc khoù gaëp chaùnh phaùp vì hoï maø thuyeát
phaùp; 7- Neáu coù ma söï khôûi leân coù theå duøng phöông tieän hieän tieáng khaép
hö khoâng giôùi thuyeát phaùp; 8- Taâm Boà Taùt khoâng xen hôû thöôøng töï giöõ gìn;
9- Sanh töû kieát laäu taát caû ñeàu lìa, tu haïnh Boà Taùt chaúng döùt; 10- Ñaïi Boà Taùt
thaáu roõ töï thaân cuøng vôùi chuùng sanh boån lai tòch dieät, coù theå thaät haønh
phaùp quyeàn thieät song haønh nhö vaäy laø Phaät nghieäp.
260- Ñaïi Boà Taùt coù 10 maïn nghieäp : 1- Ñoái vôùi Sö, Taêng, cha, meï, Sa moân,
Baø la moân truï nôi chaùnh ñaïo laø nhöõng phöôùc ñieàn ñaùng toân troïng, maø
chaúng cung kính, ñaây laø maïn nghieäp; 2- Hoaëc coù Phaùp sö ñöôïc phaùp toái
thaéng, maø ñoái vôùi ngöôøi aáy phaùt khôûi taâm cao maïn, khoâng cung kính phaùp;
3- ÔÛ trong chuùng hoäi nghe thuyeát dieäu phaùp chaúng chòu khen laø hay; 4- Öa
sanh loøng quaù maïn töï cao ngaïo laán ngöôøi; 5- Töï mình huûy baùng maø baûo
ngöôøi khaùc huûy baùng phaùp sö, vaø nhöõng lôøi Phaät daïy; 6- Töï caàu phaùp cao,
töï xöng Phaùp Sö; 7- Thaáy ngöôøi coù ñöùc thôøi nhíu maøy chaúng vui, tìm loãi
laàm cuûa böïc aáy; 8- Thaáy ngöôøi thoâng minh bieát chaùnh phaùp chaúng chòu gaàn
guõi cung kính cuùng döôøng; 9- Laïi coù chuùng sanh taâm khinh maïn che ñaäy,
chö Phaät xuaát theá chaúng coù theå thaân caän cung kính cuùng döôøng; 10- Coøn
thieáu 1 maïn nghieäp nöõa.
261- Ñaïi Boà Taùt lìa xa 10 maïn nghieäp naøy thôøi ñöôïc 10 trí nghieäp : 1- Tin
hieåu nghieäp baùo chaúng hoaïi nhôn quaû; 2- Chaúng boû boà ñeà taâm, thöôøng
nieäm chö Phaät; 3- Gaàn thieän tri thöùc cung kính cuùng döôøng; 4- Thích phaùp
thích nghóa khoâng nhaøm ñuû; 5- Ñoái vôùi chuùng sanh lìa ngaõ maïn, ñoái vôùi Boà
Taùt töôûng nhö Phaät; 6- Ba nghieäp thaân, ngöõ, yù khoâng coù söï baát thieän; 7-
Chaúng hoaïi duyeân khôûi, lìa taø kieán; 8- Möôøi moân hoài höôùng tuøy thuaän tu
haønh, caùc phaùp Ba la maät töôûng laø cha meï; 9- Thí, giôùi, ña vaên, chæ, quaùn,
phöôùc vaø hueä caùc phaùp trôï ñaïo thöôøng xuyeân chöùa nhoùm khoâng nhaøm moûi;
10- Neáu coù moät nghieäp ñöôïc ñöùc Phaät khen ngôïi coù theå phaù chuùng ma tröø
phieàn naõo, coù theå phaùt khôûi thoâng minh, thôøi ñeàu chuyeân caàn tu taäp.
262- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu bò ma nhieáp trì : 1- Taâm löôøi bieáng; 2- Chí
nguyeän heøn keùm; 3- Nôi coâng haïnh chuùt ít cho laø ñuû; 4- Laõnh thoï moät haïnh,
315
töø choái haïnh khaùc; 5- Chaúng phaùt ñaïi nguyeän; 6- Thích ôû tòch dieät döùt tröø
phieàn naõo; 7- Döùt haún sanh töû; 8- Boû haïnh Boà Taùt; 9- Chaúng giaùo hoùa chuùng
sanh; 10- Nghi baùng chaùnh phaùp bò ma nhieáp trì.
263- Ñi ngöôïc laïi 10 ñieàu bò ma nhieáp trì laø Ñaïi Boà Taùt ñöôïc 10 ñieàu ñöôïc
Phaät nhieáp trì.
264- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu ñöôïc Phaùp nhieáp trì : 1- Bieát taát caû haønh phaùp
laø voâ thöôøng; 2- Bieát haønh phaùp laø khoå; 3- ... laø voâ ngaõ; 4- Bieát caùc phaùp tòch
dieät nieát baøn; 5- Bieát caùc phaùp theo duyeân maø phaùt khôûi, khoâng duyeân thì
khoâng khôûi; 6- Bieát vì do tö duy chaúng chaùnh neân sanh khôûi voâ minh, nhaãn
ñeán laõo, töû phaùt khôûi ...; 7- Bieát ba moân giaûi thoaùt xuaát sanh Thanh Vaên
thöøa, chöùng phaùp voâ traùnh xuaát sanh Ñoäc Giaùc thöøa; 8- Bieát phaùp luïc Ba la
maät, phaùp töù nhieáp xuaát sanh ñaïi thöøa; 9- Bieát taát caû coõi, phaùp, chuùng
sanh, taát caû theá laø caûnh giôùi cuûa Phaät trí; 10- Bieát döùt taát caû nieäm, boû taát caû
thuû, rôøi tieàn teá haäu teá, tuøy thuaän nieát baøn ñöôïc phaùp nhieáp trì.
265- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát thieân cung coù 10 coâng vieäc : 1- Vì chö Thieân Töû
coõi duïc maø noùi phaùp nhaøm lìa, phaùt boà ñeà taâm; 2- Vì chö thieân coõi saéc maø
noùi nhaäp xuaát caùc thieàn tam muoäi giaûi thoaùt; 3- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát
thieân cung nhaäp tam muoäi teân laø Quang Minh trang nghieâm, thaân phoùng
quang minh chieáu khaép Ñaïi thieân theá giôùi, tuøy taâm chuùng sanh maø duøng
caùc aâm thanh ñeå thuyeát phaùp; 4- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát thieân cung duøng
voâ ngaïi nhaõn thaáy khaép taát caû Boà Taùt trong cung trôøi Ñaâu Suaát ôû möôøi
phöông, cuøng luaän noùi phaùp nhöõng laø giaùng thaàn, nhaäp thai, sô sanh, xuaát
gia qua ñeán ñaïo traøng ñuû ñaïi trang nghieâm, chaúng rôøi boån xöù thò hieän nhö
vaäy; 5- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát thieân cung, chö Boà Taùt 10 phöông trôøi Ñaâu
Suaát ñeàu vaân taäp vaây quanh cung kính, vì nhöõng Boà Taùt ñoù maø noùi phaùp,
nghe xong raát hoan hyû chöa töøng coù trôû veà boån ñoä; 6- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu
Suaát thieân cung, baáy giôø chuùa coõi Duïc, Thieân Ma Ba Tuaàn vì muoán phaù
hoaïi coâng nghieäp cuûa Boà Taùt neân cuøng quyeán thuoäc ñeán choã Boà Taùt, Boà
Taùt vì haøng phuïc ma quaân neân truï Kim Cang ñaïo, laøm cho ma vöông Ba
Tuaàn khoâng haïi ñöôïc; 7- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát Thieân cung bieát chö Thieân
töû coõi duïc chaúng thích nghe phaùp, baây giôø Boà Taùt phaùt tieáng to baûo hoï
raèng : ngaøy nay Boà Taùt ôû trong Thieân cung seõ hieän söï hy höõu, neáu muoán
thaáy thôøi phaûi mau ñeán. Chö Thieân töû nghe xong ñeàu vaân taäp ñeán cung
Ñaâu Suaát, Boà Taùt raát hoan hyû say söa roài phaùt taâm boà ñeà; 8- Ñaïi Boà Taùt ôû
Ñaâu Suaát Thieân cung chaúng rôøi boû boån xöù maø ñeàu coù theå qua ñeán möôøi
phöông voâ löôïng caùc choã Phaät, duøng moät nieäm töông öng hueä ñaày ñuû caùc
coâng ñöùc toái thaéng nhaäp vò nhöùt thieát chuûng trí; 9- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát
Thieân cung, vì muoán cuùng döôøng chö Phaät Nhö Lai neân duøng ñaïi thaàn löïc
hieän khôûi ñoà cuùng döôøng teân laø thuø thaéng khaû laïc, voâ löôïng chuùng sanh
thaáy söï cuùng döôøng naày ñeàu phaùt taâm voâ thöôïng boà ñeà; 10- Ñaïi Boà Taùt ôû
Ñaâu Suaát Thieân cung xuaát sanh voâ löôïng voâ bieân nhö huyeãn nhö aûnh phaùp
316
moân, cuøng khaép möôøi phöông caùc theá giôùi, thò hieän nhöõng saéc, nhöõng
töôùng v.v... ñeàu laøm cho hoï hoan hyû.
266- Ñaïi Boà Taùt ôû Ñaâu Suaát Thieân cung luùc saép giaùng sanh hieän ra coù 10 söï
: 1- Ñaïi Boà Taùt luùc töø trôøi Ñaâu Suaát giaùng sanh, töø döôùi chön phoùng ñaïi
quang minh teân laø an laïc trang nghieâm chieáu khaép coõi Ñaïi thieân theá giôùi,
caùc aùc ñaïo, nhöõng chuùng sanh hoaïn naïn ñöôïc quang minh chaïm nhaèm
mình ñeàu khoûi khoå ñöôïc an laïc; 2- ... töø trong töôùng baïch haøo giöõa chaëng
maøy phoùng ñaïi quang minh teân laø giaùc ngoä chieáu khaép Ñaïi thieân theá giôùi,
soi ñeán thaân cuûa chö Boà Taùt ñoàng haønh vôùi mình töø ñôøi tröôùc; chö Boà Taùt
ñoù ñöôïc quang minh chieáu ñeán, bieát laø saép giaùng sanh, lieàn ñem voâ löôïng
ñoà cuùng döôøng ñeán choã Ñaïi Boà Taùt ñeå cuùng; 3- ... ôû trong baøn tay höõu
phoùng ñaïi quang minh teân laø Thanh tònh caûnh giôùi, ñeàu coù theå trang
nghieâm thanh tònh Ñaïi thieân theá giôùi; 4- ... töø ñaàu goái phoùng ñaïi quang
minh teân laø Thanh tònh trang nghieâm chieáu khaép cuûa chö Thieân, döôùi
chieáu ñeán trôøi Hoä theá Töù thieân vöông, treân ñeán trôøi Tònh cö; 5- ... trong
taâm traïng Kim Cang trang nghieâm, nôi töôùng chöõ “VAÏN” phoùng ñaïi quang
minh teân laø Voâ naêng thaéng traøng, chieáu khaép taát caû theá giôùi möôøi phöông
ñeán thaân cuûa caùc Kim Cang Löïc Só, caùc vò naøy ñeàu vaân taäp theo haàu haï ñaïi
Boà Taùt töø luùc giaùng sanh nhaãn ñeán luùc nhaäp nieát baøn; 6- ... töø caùc loã loâng
treân thaân phoùng ñaïi quang minh teân laø phaân bieät chuùng sanh, chieáu khaép
ñaïi thieân theá giôùi, chaïm ñeán caùc chö Thieân vaø ngöôøi ñôøi roài ñoàng nghó
raèng toâi phaûi ôû laïi ñaây ñeå cuùng döôøng ñöùc Nhö Lai giaùo hoùa chuùng sanh; 7-
... töø trong ñieän ñaïi ma ni böûu taïng phoùng ñaïi quang minh teân laø thieän truï
quaùn saùt chieáu ñeán choã cuûa Boà Taùt naày seõ sanh; 8- ... töø coõi trôøi vaø trong
nhöõng ñoà trang nghieâm nôi ñaïi laâu caùc phoùng ñaïi quang minh teân laø nhöùt
thieát cung ñieän thanh tònh trang nghieâm chieáu ñeán buïng cuûa meï seõ thaùc
sanh, quang minh chieáu xong laøm cho Thaùnh Maãu an oån vui veû, thaønh töïu
ñaày ñuû caùc coâng ñöùc, trong buïng Thaùnh Maãu töï nhieân coù laâu caùc quaûng ñaïi
trang nghieâm vôùi ñaïi ma ni böûu, nôi ñaây laø choã seõ ôû cuûa thaân ñaïi Boà Taùt; 9-
... töø döôùi hai chön phoùng ñaïi quang minh teân laø Thieän Truï, neáu chö Thieân
Töû vaø caùc Phaïm Thieân saép laâm chung ñöôïc quang minh chaïm ñeán thaân
thôøi ñeàu ñöôïc truï thoï maïng cuùng döôøng ñaïi Boà Taùt töø luùc môùi haï sanh
nhaãn ñeán nhaäp nieát baøn; 10- Ñaïi Boà Taùt ôû trôøi Ñaâu Suaát luùc saép giaùng sanh
töø trong tuøy hình haûo phoùng ñaïi quang minh teân laø Nhöït Nguyeät trang
nghieâm, thò hieän nhöõng coâng nghieäp cuûa Boà Taùt, baáy giôø ngöôøi vaø trôøi
hoaëc thaáy Boà Taùt ôû cung Ñaâu Suaát. Hoaëc thaáy nhaäp thai, sô sanh, xuaát gia,
thaønh ñaïo, haøng ma, chuyeån phaùp luaân, hoaëc thaáy nhaäp nieát baøn.
267- Haøn boä thuoäc quyeån thöù 59.
* Ñaïi Boà Taùt thò hieän thai meï coù 10 söï : 1- Ñaïi Boà Taùt vì muoán thaønh töïu
nhöõng chuùng sanh taâm nhoû hieåu keùm, chaúng muoán cho hoï nghó raèng : Nay
ñöùc Boà Taùt naøy töï nhieân hoùa sanh trí hueä thieän caên ñeàu töï ñöôïc chaúng töø
coâng phu tu taäp, vì côù ñaây neân Boà Taùt thò hieän ôû thai meï; 2- Ñaïi Boà Taùt vì
317
thaønh thuïc phuï maãu vaø caùc quyeán thuoäc, nhöõng chuùng sanh ñoàng tu thieän
caên töø ñôøi tröôùc neân thò hieän ôû thai meï, taïi sao vaäy ? Vì nhöõng ngöôøi naày
caàn phaûi thaáy Boà Taùt ôû thai meï môùi thaønh thuïc nhöõng thieän caên maø hoï ñaõ
coù; 3- Ñaïi Boà Taùt luùc vaøo thai meï, luoân chaùnh nieäm chaùnh tri khoâng meâ
laàm, ñaõ ôû thai meï, taâm Boà Taùt haèng chaùnh nieäm cuõng khoâng laàm loaïn; 4-
Ñaïi Boà Taùt ôû trong thai meï thöôøng dieãn thuyeát phaùp, luùc coøn trong thai
meï, Ñaïi Boà Taùt thaønh töïu bieän taøi coâng duïng thuø thaéng nhö vaäy; 5- Ñaïi Boà
Taùt ôû trong thai meï nhoùm hoïp ñaïi hoäi, duøng söùc boån nguyeän giaùo hoùa taát
caû chuùng Boà Taùt; 6- Ñaïi Boà Taùt thaønh Phaät ôû trong loaøi ngöôøi thôøi phaûi ñuû
söï thoï sanh toái thaéng, do côù naày neân thò hieän ôû thai meï; 7- Ñaïi Boà Taùt ôû
trong thai meï, chuùng sanh trong Ñaïi thieân theá giôùi ñeàu thaáy Boà Taùt nhö
thaáy boùng mình hieän roõ trong göông, nhöõng haøng coù ñaïi taâm, ñeàu ñeán choã
cuûa Boà Taùt cung kính cuùng döôøng; 8- Ñaïi Boà Taùt ôû trong thai meï, taát caû toái
haäu sanh Boà Taùt ôû thai meï trong möôøi phöông ñeàu ñeán cuøng hoäi hoïp dieãn
thuyeát phaùp moân ñaïi taäp teân laø Quaûng ñaïi trí hueä Taïng; 9- Ñaïi Boà Taùt luùc ôû
trong thai meï nhaäp ly caáu taïng tam muoäi, duøng söùc tam muoäi trong thai
meï hieän cung ñieän lôùn trang nghieâm toát ñeïp, Thieân cung Ñaâu Suaát khoâng
saùnh kòp, nhöng thaân meï vaãn an oån voâ söï; 10- Ñaïi Boà Taùt luùc ôû thai meï
duøng oai löïc lôùn saém ñoà cuùng döôøng teân laø khai ñaïi phöôùc ñöùc ly caáu taïng
khaép ñeán taát caû theá giôùi möôøi phöông ñeå cuùng döôøng taát caû chö Phaät Nhö
Lai, chö Nhö Lai ñoù ñeàu vì ñaïi Boà Taùt maø dieãn noùi voâ bieân Boà Taùt ôû phaùp
giôùi taïng.
268- Ñaïi Boà Taùt coù 10 söï qua ñeán thaäm thaâm vi teá: 1- ÔÛ trong thai meï thò
hieän ôû Ñaâu Suaát thieân cung; 2- ÔÛ trong thai meï thò hieän sô sanh; 3- ... thò
hieän ñoàng töû; 4- ... thò hieän ôû Vöông cung; 5- ... thò hieän xuaát gia; 6- ... thò
hieän khoå haïnh ñeán ngoài ñaïo traøng thaønh böïc Ñaúng chaùnh giaùc; 7- ... thò
hieän chuyeån phaùp luaân; 8- ... thò hieän nhaäp nieát baøn; 9- ... thò hieän ñaïi vi teá
nhöõng laø taát caû Boà Taùt haïnh, taát caû Nhö Lai töï taïi thaàn löïc voâ löôïng moân
sai bieät; 10- ÔÛ trong thai meï, ñaïi Boà Taùt thò hieän sô phaùt taâm boà ñeà nhaãn
ñeán böïc quaùn ñaûnh.
269- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu sanh : 1- Xa lìa ngu si chaùnh nieäm chaùnh tri maø
sanh; 2- Phoùng ñaïi quang minh chieáu khaép ñaïi thieân theá giôùi maø sanh; 3-
Truï toái haäu höõu chaúng coøn thoï thaân sau maø sanh; 4- Baát sanh baát khôûi maø
sanh; 5- Bieát tam giôùi nhö huyeãn maø sanh; 6- Khaép hieän thaân nôi thaäp
phöông theá giôùi maø sanh; 7- Chöùng thaân nhöùt thieát chuûng trí maø sanh; 8-
Phoùng taát caû Phaät quang minh khaép giaùc ngoä taát caû thaân chuùng sanh maø
sanh; 9- Nhaäp ñaïi trí quaùn saùt tam muoäi thaân maø sanh; 10- Boà Taùt luùc sanh,
chaán ñoäng taát caû coõi Phaät, giaûi thoaùt taát caû chuùng sanh, tröø dieät caùc aùc
ñaïo, che choùi caùc ma, voâ löôïng Boà Taùt ñeàu ñeán nhoùm.
269A- Ñaïi Boà Taùt do 10 söï maø thò hieän vi tieáu taâm töï theä : 1- Ñaïi Boà Taùt
nghó raèng : Taát caû theá gian chìm taïi vuõng buøn aùi duïc, tröø moät mình toâi ra,
khoâng ai coù theå coá gaéng cöùu teá ñöôïc, nghó bieát vaäy roài, Boà Taùt vui veû vi
318
tieáu taâm töï theä; 2- Nghó raèng : Caùc theá gian phieàn naõo laøm muø, coù toâi ñaày
ñuû trí hueä ...; 3- Nghó raèng : Nay toâi do thaân giaû danh naày seõ ñöôïc phaùp
thaân voâ thöôïng sung maõn tam theá cuûa ñöùc Nhö Lai ...; 4- Boà Taùt duøng maét
voâ chöôùng ngaïi quan saùt caùc Phaïm Thieân ñeán caùc Ñaïi Töï Taïi Thieân trong
10 phöông maø nghó raèng : Nhöõng chuùng sanh naày ñeàu töï cho raèng mình coù
ñaïi trí löïc ...; 5- Boà Taùt quaùn saùt caùc chuùng sanh töø laâu gieo troàng caên laønh,
nay ñeàu thoái maát ...; 6- Boà Taùt quaùn saùt thaáy theá gian chuûng töû gieo troàng
daàu ít maø ñöôïc quaû raát nhieàu ...; 7- Boà Taùt quaùn saùt thaáy caùc chuùng sanh
ñöôïc Phaät giaùo hoùa quyeát ñònh ñöôïc lôïi ích ...; 8- Boà Taùt quaùn saùt thaáy
trong ñôøi quaù khöù chö Boà Taùt ñoàng haønh nhieãm tröôùc vieäc khaùc neân chaúng
ñöôïc coâng ñöùc quaûng ñaïi cuûa Phaät phaùp ...; 9- Boà Taùt quaùn saùt thaáy trong
ñôøi quaù khöù, haøng nhôn thieân cuøng mình taäp hoäi nay coøn ôû böïc phaøm phu
khoâng xaû ly ñöôïc, cuõng chaúng nhaøm moûi ...; 10- Boà Taùt ñöôïc quang minh
cuûa caùc Nhö Lai chieáu ñeán caøng theâm haân hoan vui veû vi tieáu taâm töï theä.
270- Ñaïi Boà Taùt coù 10 söï maø thò hieän ñi baûy böôùc: 1- Vì hieän Boà Taùt löïc maø
thò hieän ñi baûy böôùc; 2- Vì hieän xaû thí baûy thaùnh taøi maø ñi baûy böôùc; 3- Vì
cho Ñòa thaàn thoûa nguyeän ...; 4- Vì hieän töôùng sieâu tam giôùi maø ...; 5- Vì
hieän böôùc ñi toái thaéng cuûa Boà Taùt hôn haún böôùc ñi Töôïng Vöông, Ngöu
Vöông, Sö Töû Vöông ...; 6- Vì hieän töôùng Kim Cang ñòa maø ...; 7- Vì hieän
muoán ban cho chuùng sanh söùc duõng maõnh maø ...; 8- Vì hieän tu haønh thaát
giaùc böûu maø ...; 9- Vì hieän phaùp ñaõ ñöôïc chaúng do ngöôøi daïy maø ...; 10- Vì
hieän laø toái thaéng voâ tæ ôû theá gian neân thò hieän ñi baûy böôùc nhö vaäy.
271- Ñaïi Boà Taùt do 10 söï maø hieän ôû thaân ñoàng töû: 1- Vì hieän thoâng ñaït caùc
vaên töï, toaùn soá, ñoà thô, aán tæ, nhöõng ngheà nghieäp theá gian maø thò hieän ôû
thaân ñoàng töû; 2- Vì hieän thoâng ñaït taát caû nhöõng ngheà nghieäp vuõ thuaät binh
traän theá gian ...; 3- Vì hieän thoâng ñaït nhöõng vaên buùt, ñaøm luaän, côø nhaïc theá
gian ...; 4- Vì hieän xa lìa nhöõng loãi laàm cuûa ba nghieäp thaân, ngöõ, yù ...; 5- Vì
hieän moân nhaäp ñònh truï nieát baøn khaép cuøng möôøi phöông voâ löôïng theá
giôùi ...; 6- Vì hieän söùc maïnh sieâu quaù taát caû Thieân long, Baùt boä v.v...; 7- Vì
hieän saéc töôùng oai quang cuûa Boà Taùt sieâu quaù taát caû Ñeá Thích, Phaïm
Vöông, Hoä Theá maø thò hieän thaân ñoàng töû; 8- Vì laøm cho nhöõng chuùng sanh
tham ñaém nôi duïc laïc meán thích phaùp laïc ...; 9- Vì toân troïng chaùnh phaùp
sieâng cuùng döôøng Phaät cuøng khaép taát caû theá giôùi möôøi phöông; 10- Vì hieän
ñöôïc ñöùc Phaät gia bò, ñöôïc phaùp quang minh maø thò hieän ôû thaân ñoàng töû.
272- Ñaïi Boà Taùt thò hieän ôû thaân ñoàng töû roài, do möôøi söï maø thò hieän ôû
Vöông cung : 1- Vì laøm cho chuùng sanh tu haønh; 2- Vì hieån thò söùc thieän
caên; 3- Vì nhöõng ngöôøi trôøi tham ñaém nôi ñoà vui thích; 4- Vì thuaän taâm
chuùng sanh; 5- Vì hieän söùc ñaïi oai ñöùc cuûa Boà Taùt; 6- Vì laøm cho chuùng
sanh ñoàng nguyeän ôû ñôøi tröôùc thoûa maõn yù nieäm; 7- Vì muoán ôû taïi trong
cung truï tam muoäi vi dieäu, ban ñaàu töø thaønh Phaät nhaãn ñeán nieát baøn; 8- Vì
tuøy thuaän thuû hoä Phaät phaùp; 9- Vì muoán duøng kyõ nhaïc phaùt ra tieáng dieäu
319
phaùp cuùng döôøng chö Phaät maø thò hieän ôû Vöông cung; 10- Toái haäu thaân Boà
Taùt thò hieän ôû Vöông cung nhö vaäy roài, sau ñoù môùi xuaát gia.
273- Ñaïi Boà Taùt do 10 söï maø thò hieän xuaát gia : 1- Vì nhaøm ôû taïi gia; 2- Vì
chuùng sanh tham ñaém taïi gia maø thò hieän xuaát gia; 3- Vì tuøy thuaän tin meán
ñaïo thaùnh nhôn ...; 4- Vì tuyeân döông taùn thaùn coâng ñöùc xuaát gia ...; 5- Vì
hieån baøy lìa haún kieán chaáp nhò bieân ...; 6- Vì laøm cho chuùng sanh lìa duïc
laïc vaø ngaõ laïc ...; 7- Vì tröôùc hieän töôùng xuaát tam giôùi ...; 8- Vì hieän töï taïi
chaúng heä thuoäc ngöôøi khaùc ...; 9- Vì hieån baøy seõ ñöôïc thaäp löïc voâ uùy cuûa
ñöùc Nhö Lai ...; 10- Vì toái haäu thaân Boà Taùt phaùp phaûi nhö vaäy maø thò hieän
xuaát gia.
274- Ñaïi Boà Taùt vì 10 söï maø thò hieän khoå haïnh : 1- Vì thaønh töïu chuùng sanh
coù trình ñoä, hay hieåu bieát ít maø thò hieän khoå haïnh; 2- Vì chuùng sanh chaúng
tin nghieäp baùo ...; 3- Vì tuøy thuaän phaùp phaûi coù cuûa theá giôùi taïp nhieãm ...; 4-
Vì hieän coù theå nhaãn chòu khoå nhoïc ñeå sieâng tu ñaïo phaùp ...; 5- Vì laøm cho
chuùng sanh thích caàu phaùp ...; 6- Vì nhöõng chuùng sanh say ñaém duïc laïc ngaõ
maïn ...; 7- Vì hieån baøy Boà Taùt khôûi haïnh thuø thaéng nhaãn ñeán ñôøi toái haäu
coøn chaúng boû sieâng naêng tinh taán ...; 8- Vì laøm cho chuùng sanh thích phaùp
tòch tònh taêng tröôûng thieän caên ...; 9- Vì chö Thieân vaø theá nhôn caên taùnh
chöa thaønh thuïc chôø thôøi gian ñeå ñöôïc thaønh thuïc; 10- Vì tröø taø kieán cuûa
chuùng sanh maø thò hieän khoå haïnh.
275- Ñaïi Boà Taùt ñi ñeán Boà Ñeà ñaïo traøng coù 10 söï : 1- Luùc ñeán ñaïo traøng,
chieáu saùng taát caû theá giôùi möôøi phöông; 2- ... chaán ñoäng caùc theá giôùi möôøi
phöông; 3- ... hieän thaân khaép theá giôùi möôøi phöông; 4- ... giaùc ngoä chö Boà
Taùt vaø chuùng sanh ñoàng haønh ôû ñôøi tröôùc; 5- ... thò hieän caùc söï trang
nghieâm nôi ñaïo traøng; 6- ... tuøy taâm sôû thích cuûa chuùng sanh maø hieän oai
nghi trang nghieâm nôi thaân vaø nôi caây Boà Ñeà; 7- Luùc ñeán ñaïo traøng thò
hieän chö Nhö Lai möôøi phöông; 8- ... caát chön haï chön thöôøng nhaäp tam
muoäi, nieäm nieäm thaønh Phaät khoâng coù vöôït caùch; 9- ... chö Thieân Long, Daï
Xoa, Caøn Thaùt Baø v.v... ñeàu saém ñoà cuùng döôøng leân ñaïi Boà Taùt maø chaúng
bieát nhau; 10- Luùc ñeán ñaïo traøng duøng trí voâ ngaïi quan saùt khaép chö Phaät,
nôi theá giôùi tu haïnh Boà Taùt maø thaønh ñaúng Chaùnh giaùc.
276- Ñaïi Boà Taùt ngoài ñaïo traøng coù 10 söï : 1- Luùc ngoài ñaïo traøng, chaán ñoäng
theá giôùi 10 phöông; 2- ... bình ñaúng chieáu saùng caùc theá giôùi 10 phöông; 3-
... tröø dieät caùc khoå aùc ñaïo; 4- ... hieän khaép caùc toøa sö töû cuûa chö Phaät; 5- ...
taâm voâ phaân bieät nhö hö khoâng; 6- ... tuøy theo sôû nghi maø hieän oai nghi nôi
thaân; 7- ... tuøy thuaän an truï Kim Cang tam muoäi; 8- ... thoï dieäu xöù thanh
tònh cuûa chö Nhö Lai thaàn löïc gia trì; 9- ... söùc thieän caên cuûa mình coù theå
gia bò taát caû chuùng sanh; 10- Luùc ngoài ñaïo traøng laøm cho caùc theá giôùi Kim
Cang hieäp thaønh.
277- Ñaïi Boà Taùt luùc ngoài ñaïo traøng coù 10 söï kyø ñaëc vò taèng höõu : 1- Ñaïi Boà
Taùt luùc ngoài ñaïo traøng, taát caû ñöùc Nhö Lai trong möôøi phöông theá giôùi ñeàu
hieän ra tröôùc ñoàng giô tay khen ngôïi : Laønh thay, ñaáng voâ thöôïng ñaïo sö;
320
2- ... Nhö Lai thaûy ñeàu hoä nieäm ban cho oai löïc; 3- ... chuùng Boà Taùt ñoàng
haønh ñôøi tröôùc ñeàu ñeán vaây quanh cung kính cuùng döôøng; 4- ... nhöõng loaøi
voâ tình nhö coû caây röøng luøm trong taát caû theá giôùi ñeàu cong thaân thaáp boùng
nghieâng höôùng veà phía ñaïo traøng; 5- ... nhaäp tam muoäi teân quaùn saùt phaùp
giôùi, söùc tam muoäi naày coù theå laøm cho Boà Taùt caùc coâng haïnh ñeàu ñöôïc vieân
maõn; 6- ... ñöôïc Ñaø la ni teân laø toái thöôïng ly caáu dieäu quang haûi taïng coù theå
laõnh thoï ñaïi vaân phaùp vuõ cuûa chö Phaät; 7- ... duøng söùc oai ñöùc hieän ñoà
cuùng thöôïng dieäu ñeán khaép theá giôùi cuùng chö Phaät; 8- ... an truï trí toái
thaéng, ñeàu hieän bieát roõ nhöõng caên yù haønh cuûa caùc chuùng sanh; 9- ... nhaäp
tam muoäi teân laø thieän giaùc, söùc tam muoäi naày coù theå laøm cho thaân Boà Taùt
ñaày khaép caùc theá giôùi trong thaäp phöông tam theá; 10- Ñaïi Boà Taùt luùc ngoài
ñaïo traøng ñöôïc ly caáu quang minh voâ ngaïi ñaïi trí laøm cho thaân nghieäp cuûa
mình vaøo khaép tam theá, ñaây laø söï kyø ñaëc vò taèng höõu thöù möôøi.
278- Ñaïi Boà Taùt luùc ngoài ñaïo traøng vì quaùn saùt 10 nghóa maø thò hieän haøng
ma : 1- Vì chuùng sanh ñôøi nguõ tröôïc thích chieán ñaáu, muoán hieån baøy söùc
oai ñöùc cuûa Boà Taùt maø thò hieän haøng ma; 2- Vì trong haøng chö Thieân, theá
nhôn coù nhöõng keû hoaøi nghi, muoán döùt tröø loøng nghi ngôø cho hoï ...; 3- Vì
giaùo hoùa ñieàu phuïc caùc ma quaân ...; 4- Vì muoán cho haøng chö Thieân, theá
nhôn, nhöõng keû thích quaân traän ñeàu nhoùm ñeán xem ñeå taâm hoï ñöôïc ñieàu
phuïc ...; 5- Vì muoán phaùt khôûi söùc duõng maõnh cuûa chuùng sanh ...; 6- Vì
thöông xoùt chuùng sanh ñôøi maït theá ...; 7- Vì muoán hieån baøy nhaãn ñeán choán
ñaïo traøng maø coøn coù quaân ma tôùi quaáy nhieãu, töø ñaây veà sau môùi sieâu caûnh
giôùi ma...; 8- Vì hieån baøy nghieäp duïng cuûa phieàn naõo keùm yeáu, ñaïi töø thieän
caên theá löïc maïnh meõ ...; 9- Vì hieån baøy oai löïc Boà Taùt trong ñôøi khoâng ai
ñòch noåi ...; 10- Vì muoán tuøy thuaän phaùp haønh cuûa theá giôùi tröôïc aùc, neân thò
hieän haøng ma.
279- Ñaïi Boà Taùt coù 10 ñieàu thaønh Nhö Lai löïc : 1- Vì sieâu quaù nhöõng ma
phieàn naõo nghieäp neân thaønh Nhö Lai löïc; 2- Vì ñaày ñuû Boà Taùt haïnh, vì du
hyù caùc Boà Taùt tam muoäi moân ...; 3- Vì ñaày ñuû Boà Taùt quaûng ñaïi thieàn ñònh
...; 4- Vì vieân maõn caùc phaùp trôï ñaïo baïch tònh ...; 5- Vì ñöôïc caùc phaùp trí
hueä quang minh kheùo tö duy phaân bieät...; 6- Vì thaân cuøng khaép caùc theá giôùi
...; 7- Vì ngoân aâm phaùt ra ñeàu ñoàng vôùi taâm cuûa chuùng sanh ...; 8- Vì coù theå
duøng thaàn löïc gia trì taát caû...; 9- Vì ba nghieäp thaân, ngöõ, yù ñoàng vôùi taát caû
tam theá chö Phaät, trong moät nieäm bieát roõ nhöõng phaùp trong tam theá ...; 10-
Vì ñöôïc thieän giaùc trí tam muoäi ñuû Nhö Lai thaäp löïc : nhöõng laø thò xöù phi
xöù trí löïc nhaãn ñeán laäu taän trí löïc, neân thaønh Nhö Lai löïc, ñuû 10 Nhö Lai
löïc laø Nhö Lai Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc ...
280- Ñöùc Nhö Lai Chaùnh ñaúng giaùc chuyeån ñaïi phaùp luaân coù 10 söï : 1-
Thanh tònh ñaày ñuû boán trí voâ uùy; 2- Xuaát sanh boán bieän taøi tuøy thuaän aâm
thanh; 3- Kheùo coù theå khai xieån töôùng cuûa boán chôn ñeá; 4- Tuøy thuaän chö
Phaät voâ ngaïi giaûi thoaùt; 5- Coù theå laøm cho chuùng sanh phaùt taâm tin thanh
tònh; 6- Nhöõng lôøi noùi ra ñeàu khoâng luoáng coâng, coù theå nhoå tröø teân ñoäc ñau
321
khoå cho chuùng sanh; 7- Ñaïi bi nguyeän löïc gia trì; 8- Khi phaùt aâm thanh ñeàu
khaép cuøng theá giôùi möôøi phöông; 9- Trong voâ soá kieáp chaúng ngôùt thuyeát
phaùp; 10- Laø tuøy thuyeát phaùp naøo cuõng ñeàu coù theå phaùt khôûi nhöõng phaùp,
caên, löïc, giaùc, ñaïo, thieàn ñònh, giaûi thoaùt, tam muoäi.
281- Ñöùc Nhö Lai chaùnh Ñaúng giaùc luùc chuyeån ñaïi phaùp luaân, do 10 söï neân
trong taâm chuùng sanh gieo phaùp baïch tònh khoâng heà luoáng coâng : 1- Vì quaù
khöù nguyeän; 2- Vì ñaïi bi nhieáp trì; 3- Vì chaúng boû chuùng sanh; 4- Vì trí hueä
töï taïi tuøy sôû thích cuûa hoï maø thuyeát phaùp; 5- Vì taát ñuùng thôøi tieát chöa
töøng loãi thôøi; 6- Vì tuøy theo sôû thích sôû nghi khoâng voïng thuyeát; 7- Vì trí
bieát tam theá kheùo bieát roõ taát caû; 8- Vì thaân Phaät toái thaéng khoâng ai saùnh
kòp; 9- Vì ngoân töø töï taïi khoâng ai coù theå löôøng ñöôïc; 10- Vì trí hueä töï taïi
tuøy choã phaùt ngoân thaûy ñeàu khai ngoä.
282- Ñöùc Nhö Lai Ñaúng chaùnh giaùc ñaõ thaät haønh Phaät söï xong, vì quaùn saùt
10 nghóa neân thò hieän nhaäp nieát baøn : 1- Vì chæ baøy caùc haønh phaùp thieät laø
voâ thöôøng; 2- ... phaùp höõu vi chaúng phaûi laø phaùp an oån; 3- ... ñaïi nieát baøn laø
choã an oån; 4- Vì haøng Thieân, nhôn tham ñaém saéc thaân, neân vì hoï maø thò
hieän, saéc thaân laø phaùp voâ thöôøng, khieán hoï phaùt nguyeän truï phaùp thaân
thanh tònh; 5- Vì chæ baøy söùc voâ thöôøng chaúng theå chuyeån ñöôïc; 6- Vì chæ
baøy phaùp höõu vi chaúng töï taïi chaúng truï theo taâm; 7- ... ba coõi ñeàu nhö
huyeãn hoùa; 8- ... taùnh nieát baøn roát raùo beàn chaéc chaúng hö hoaïi; 9- ... caùc
phaùp voâ sanh voâ khôûi maø coù töôùng tuï hoïp vaø taùn hoaïi; 10- Nhö Lai Theá Toân
thaät haønh Phaät söï roài, boån nguyeän ñaõ maõn, chuyeån phaùp luaân ñaõ xong,
ngöôøi ñaùng ñöôïc hoùa ñoä ñaõ hoùa ñoä xong, coù chö Boà Taùt ñang thoï toân hieäu
söï thoï kyù ñaõ thaønh, theo phaùp phaûi nhö vaäy nhaäp nôi baát bieán ñaïi nieát
baøn.
284- Vöôøn Caáp Coâ Ñoäc : Khu vöôøn Phaät ñang ngöï ôû teân laø Caáp Coâ Ñoäc, ñaây
laø teân oâng Caáp Coâ Ñoäc daâng cuùng khu vöôøn naøy, ngoaøi ra oâng thöôøng boá
trí cho nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi ñôn ñoäc, neân ngöôøi ñôøi quyù oâng
maø ñoàng goïi oâng laø Caáp Coâ Ñoäc; Trong Kinh coù noùi : “Caáp Coâ tröôûng giaû xaû
kyø vieân”. Nghóa laø : Tröôûng giaû Caáp Coâ Ñoäc cuùng Phaät moät kyø vieân (vöôøn
röøng ñeïp vaø roäng nhieàu caây hoa) ñeå Phaät coù nôi truù ngöï vaø daïy doã haøng
ñeä töû tu hoïc.
285- “Chan hoøa nghieâm trang” nghóa laø : Trong truøng caùc Ñaïi Trang
nghieâm, taïi röøng Theä Ña, vöôøn Caáp Coâ Ñoäc.
286- “Cuøng caâu hoäi naêm traêm Boà Taùt” nghóa laø : Coù ñaày ñuû 500 vò Ñaïi Boà
Taùt (trong Kinh vaên coù keå ra ñuû teân caùc vò Boà Taùt”.
287- Baáy giôø ñöùc Theá Toân bieát taâm nieäm cuûa chö Boà Taùt, lieàn duøng ñaïi bi
laøm thaân, ñaïi bi laøm moân, ñaïi bi laøm ñaàu, duøng phaùp ñaïi bi maø laøm phöông
tieän, ñaày khaép hö khoâng, nhaäp sö töû taàn thaân tam muoäi, khi ñöùc Theá Toân
nhaäp tam muoäi naày roài, taát caû caùc theá gian ñeàu khaép nghieâm tònh.
322
288- Luùc ñoù, laâu caùc Ñaïi Trang Nghieâm boãng nhieân roäng raõi, khoâng coù
ngaèn meù, Kim Cang laøm ñaát, Böûu Vöông che phía treân, voâ löôïng böûu hoa
vaø baûy thöù baùu raûi ñaày khaép trong laàu v.v... cuøng möa trôøi, nhaïc trôøi.
289- Luùc ñoù phöông ñoâng qua khoûi baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá theá
giôùi haûi, coù theá giôùi teân laø Kim Ñaêng Vaân Traøng, Ñöùc Phaät nôi ñoù hieäu laø
Tyø Loâ Giaù Na Thaéng Ñöùc Vöông, cuøng chuùng Boà Taùt ñaûnh leã chön Phaät -
Lieàn ôû phöông Ñoâng hoùa laøm laâu caùc böûu trang nghieâm vaø toøa Sö töû böûu
lieân hoa taïng chieáu khaép 10 phöông, löôùi nhö yù böûu choaøng treân thaân, roài
cuøng quyeán thuoäc ngoài kieát giaø treân ñoù.
290- Veà phöông Nam (nhö phöông Ñoâng) coù theá giôùi teân Kim Cang Taïng,
Phaät hieäu laø Phoå Quang Minh Voâ Thaéng Taïng Vöông v.v... lieàn ôû phöông
Nam hoùa laøm laâu caùc bieán chieáu theá gian ma ni böûu trang nghieâm vaø toøa
Sö töû phoå chieáu thaäp phöông böûu lieân hoa taïng v.v...
291- Veà phöông Taây ... coù theá giôùi teân laø Ma Ni Böûu Ñaêng Tu Di Sôn Traøng,
Phaät hieäu laø Phaùp Giôùi Trí Ñaêng v.v... lieàn ôû phöông Taây hoùa laâu caùc nhöùt
thieát höông vöông, vaø toøa Sö töû böûu lieân hoa taïng v.v...
292- Veà phöông Baéc v.v... coù theá giôùi teân laø Böûu Y Quang Minh Traøng, Phaät
hieäu laø Chieáu Hö Khoâng Phaùp Giôùi Ñaïi Quang Minh v.v... lieàn ôû phöông
Baéc hoùa laøm laâu caùc ma ni böûu haûi trang nghieâm, vaø Toøa Sö töû lieân hoa
taïng Tyø löu ly böûu v.v...
293- Phöông Ñoâng Baéc v.v... coù theá giôùi teân laø Nhöùt Thieát Hoan Hyû Thanh
Tònh Quang Minh Voõng, Phaät hieäu laø Voâ Ngaïi Nhaõn v.v... lieàn ôû phöông
Ñoâng Baéc hoùa laøm laâu caùc ñaïi ma ni phaùp giôùi moân, vaø toøa Sö töû lieân hoa
taïng Voâ ñaúng höông vöông v.v...
294- Phöông Ñoâng Nam v.v... coù theá giôùi teân laø Höông Vaân Trang Nghieâm
Traøng, Phaät hieäu laø Long Töï Taïi Vöông v.v... lieàn ôû phöông Ñoâng Nam hoùa
laøm laâu caùc caùc Tyø Loâ Giaù Na toái thöôïng Böûu Quang Minh, vaø toøa Sö töû
Kim Cang Ma Ni lieân hoa taïng v.v...
295- Phöông Taây Nam v.v... coù theá giôùi teân laø Nhöït Quang Ma Ni Taïng,
Phaät hieäu laø Phoå Chieáu Chö Phaùp Trí Nguyeät Vöông v.v... lieàn ôû phöông
Taây Nam hoùa laøm löôùi Phoå hieän thaäp phöông phaùp giôùi quang minh, laâu
caùc ñaïi ma ni laøm böûu, vaø toøa Sö töû höông ñaêng dieäm böûu lieân hoa taïng
v.v...
296- Phöông Taây Baéc v.v... theá giôùi teân laø Tyø Loâ Giaù Na Nguyeän Ma Ni
Vöông Taïng, Phaät hieäu laø Phoå Quang Minh Toái Thaéng Tu Di Vöông v.v...,
lieàn ôû phöông Taây Baéc hoùa laøm laâu caùc ma ni böûu trang nghieâm phoå chieáu
thaäp phöông, vaø toøa Sö töû böûu lieân hoa taïng phoå chieáu theá gian v.v...
297- Veà Haï Phöông v.v..., coù theá giôùi teân laø Nhöùt Thieát Nhö Lai Vieân Maõn
Quang Phoå Chieáu, Phaät hieäu laø Hö Khoâng Voâ Ngaïi Töôùng Trí Traøng Vöông
v.v..., lieàn ôû haï phöông hoùa laøm laâu caùc chuùng böûu trang nghieâm hieän hình
töôïng cung ñieän cuûa taát caû Nhö Lai, vaø toøa Sö töû böûu lieân hoa taïng v.v...
323
298- Veà Thöôïng Phöông v.v..., coù theá giôùi teân laø Thuyeát Phaät Chuûng Taùnh
Voâ Höõu Taän, Phaät hieäu laø Phoå Trí Luaân Quang Minh AÂm v.v..., lieàn ôû
Thöôïng phöông hoùa laøm laâu caùc Kim Cang Taïng trang nghieâm, vaø toøa Sö
Töû Lieân Hoa taïng ñeá thanh Kim Cang Vöông, duøng löôùi böûu quang minh
Ma Ni Vöông choaøng treân thaân, duøng ma ni böûu vöông dieãn thuyeát tam theá
Nhö Lai danh hieäu laøm minh chaâu treân maõo, cuøng caùc quyeán thuoäc ngoài
kieát giaø treân toøa ñoù.
299- Möôøi phöông (ñaõ keå phaàn treân) taát caû Boà Taùt vaø quyeán thuoäc ñeàu töø
trong haïnh nguyeän cuûa Phoå Hieàn Boà Taùt maø sanh, duøng trí nhaõn thanh
tònh thaáy tam theá Phaät, khaép nghe Tu Ña La (Phaùp baûo) haûi chö Phaät
chuyeån phaùp luaân, ñaõ ñöôïc ñeán nôi Boà Taùt töï taïi bæ ngaïn.
300- Taát caû Boà Taùt coù coâng ñöùc trí hueä voâ bieân nhö vaäy ngoài ñaày trong
röøng Theä Ña, ñaây ñeàu laø nöông Thaàn löïc cuûa ñöùc Nhö Lai - Luùc ñoù chö
Thöôïng Thuû (daãn ñaàu) ñaïi Thanh Vaên caùc tröôûng laõo goàm coù 10 vò : 1- Xaù
Lôïi Phaát; 2- Ñaïi Muïc Kieàn Lieân; 3- Ma Ha Ca Dieáp; 4- Ly Baø Ña; 5- Tu Boà
Ñeà; 6- A Naâu Laâu Ñaø; 7- Nan Ñaø; 8- Kieáp Taân Na; 9- Ca Chieân Dieân; 10- Phuù
Laâu Na.
301- Chö Ñaïi Thanh Vaên naày ôû taïi röøng Theä Ña maø ñeàu chaúng thaáy thaàn
löïc cuûa Nhö Lai, chaúng thaáy söï nghieâm haûo cuûa Nhö Lai, hoaëc caûnh giôùi
Nhö Lai. Taïi sao vaäy ? Vì thieän caên chaúng ñoàng, vì voán khoâng tu taäp thieän
caên thaáy Phaät töï taïi, vì voán chaúng phaùt Boà Taùt ñaïi nguyeän, vì sanh ra voán
chaúng töø söï gia bò cuûa ñöùc Nhö Lai, vì voán chaúng bieát caùc phaùp nhö huyeãn,
chö Boà Taùt nhö moäng, vì voán chaúng ñöôïc söï hoan hyû quaûng ñaïi cuûa chö
ñaïi Boà Taùt, nhöõng ñieàu treân ñaây laø caûnh giôùi trí nhaõn Phoå Hieàn Boà Taùt,
chaúng cuøng chung vôùi taát caû haøng Nhò Thöøa “Thanh Vaên thöøa, Duyeân Giaùc
thöøa”, do côù naày neân Thanh Vaên khoâng thaáy ñöôïc, chaúng bieát, chaúng nghe,
chaúng nhaäp, chaúng nieäm, chaúng quaùn, chaúng tính löôøng, chaúng tö duy,
chaúng phaân bieät ñöôïc, theá neân daàu cuõng ôû trong röøng Theä Ña maø chaúng
thaáy ñöôïc nhöõng ñaïi thaàn bieán cuûa Nhö Lai, vì boû nhöùt thieát chuûng trí, bò
maøn voâ minh che loøa ñoâi maét, vì chaúng töøng gieo troàng nhöõng thieän caên
nhöùt thieát chuûng trí.
302- Nhö ôû bôø soâng Haèng, coù traêm ngaøn öùc voâ löôïng ngaï quyû loõa loà ñoùi
khaùt, khaép mình löûa chaùy, nhöõng quaï, keân keân, choù soùi ñua nhau röôït baét,
caùc ngaï quyû naày vì quaù khaùt muoán tìm nöôùc uoáng, nhöng daàu ôû beân soâng
maø chaúng thaáy nöôùc, cuõng coù keû thaáy soâng nhöng laïi thaáy khoâ caïn. Taïi sao
vaäy ? Vì caùc ngaï quyû naày bò nghieäp chöôùng saâu naëng che môø; Ngaï quyû ñöôïc
ví nhö haøng Thanh Vaên, soâng Haèng ví nhö röøng Theä Ña nôi ñaây coù thaàn
löïc quaûng ñaïi Nhö Lai,vaø nhöùt thieát chuûng trí.
303- Ví nhö coù ngöôøi ôû giöõa ñaïi hoäi nguû say, chieâm bao thaáy treân ñaûnh nuùi
Tu Di, Thieân Ñeá ngöï nôi thaønh Thieän Kieán, coù ngaøn muoân öùc Thieân töû,
Thieân nöõ, Thieân hoa, Thieân y, Thieân nhaïc, nhöõng Thieân theå nöõ ca ngaâm
tieáng toát, voâ löôïng chö Thieân trong ñoù vui chôi, ngöôøi naèm moäng naày töï
324
thaáy maëc Thieân y ñi daïo khaép Thieân cung, ôû trong ñaïi hoäi naày taát caû moïi
ngöôøi daàu ñoàng ôû moät choã maø chaúng thaáy chaúng bieát caûnh giôùi Thieân cung
nhö vaäy; Xin baøn theâm : Ngöôøi giöõa ñaïi hoäi naèm moäng ñöôïc ví nhö chö Boà
Taùt, vì töø laâu chöùa nhoùm thieän caên, phaùt nguyeän quaûng ñaïi caàu nhöùt thieát
chuûng trí, neân coù theå quaùn saùt caûnh giôùi trí hueä cuûa chö Boà Taùt khoâng
chöôùng ngaïi, neân ñeàu thaáy thaàn bieán töï taïi baát tö nghì cuûa Nhö Lai Theá
Toân; Taát caû Thanh Vaên (chæ soá ngöôøi ñaïi hoäi) ñeàu chaúng thaáy ñöôïc, chaúng
bieát ñöôïc, vì khoâng coù thanh tònh nhaõn cuûa Boà Taùt.
304- Ví nhö nuùi Tuyeát ñuû nhöõng döôïc thaûo, löông y ñeán ñoù coù theå phaân
bieät bieát, coøn nhöõng thôï saên, nhöõng ngöôøi chaên suùc vaät thöôøng ôû treân ñoù
maø chaúng thaáy bieát ñöôïc thuoác hay - Ñaây cuõng nhö vaäy, bôûi chö Boà Taùt
nhaäp trí caûnh giôùi ñuû söùc töï taïi, coù theå thaàn bieán quaûng ñaïi cuûa ñöùc Nhö
Lai; chö Thanh Vaên, chæ caàu töï lôïi chaúng muoán lôïi tha, chæ caàu töï an chaúng
muoán an tha, neân daàu ôû trong Theä Ña maø chaúng thaáy bieát.
305- Ví nhö trong ñaát coù moû thaát baûo, nhaø baùc hoïc trí hueä saùng suoát, coù theå
kheùo phaân bieät bieát thaáy nhöõng moû baùu ñoù, ngöôøi naày coù ñaïi phöôùc ñöùc
neân tuøy yù laáy duøng töï taïi : phuïng döôõng cha meï, cung caáp keû ngheøo bònh
cô haøn coâ ñoäc - ngöôøi khoâng trí hueä, khoâng phöôùc ñöùc daàu cuõng ñeán choã
moû baùu maø chaúng bieát chaúng thaáy ñöôïc lôïi ích - Cuõng vaäy Ñaïi Boà Taùt coù trí
nhaõn thanh tònh coù theå nhaäp caûnh giôùi thanh tònh thaäm thaâm baát tö nghì,
thaáy ñöôïc thaàn löïc Phaät, nhaäp caùc phaùp moân, du haønh ñöôïc tam muoäi, hay
cuùng döôøng chö Phaät, hay duøng chaùnh phaùp, khai ngoä chuùng sanh; Chö
ñaïi Thanh Vaên chaúng thaáy ñöôïc thaàn löïc cuûa chö Phaät, chaúng thaáy ñöôïc
chuùng Boà Taùt.
306- Ví nhö ngöôøi muø ñeán choã chaâu baûo, hoaëc ñi, hoaëc ñöùng, ngoài, naèm vaãn
chaúng thaáy chaâu baûo, vì khoâng thaáy neân khoâng laáy ñöôïc, chaúng duøng ñöôïc
- Cuõng vaäy, chö Thanh Vaên daàu ôû röøng Theä Ña thaân caän Ñöùc Theá Toân maø
chaúng thaáy thaàn löïc töï taïi, chaúng thaáy ñaïi hoäi Boà Taùt, vì khoâng tònh nhaõn
voâ ngaïi cuûa Boà Taùt, neân chaúng coù theå thöù ñeä ngoä nhaäp phaùp giôùi, thaáy
thaàn löïc töï taïi cuûa ñöùc Nhö Lai.
307- Ví nhö coù ngöôøi ñöôïc thanh tònh nhaõn goïi laø ly caáu quang minh, taát caû
maøu toái khoâng laøm chöôùng ñöôïc, baáy giôø trong ñeâm toái coù voâ löôïng öùc
ngöôøi ñi, ñöùng, ngoài, naèm hình töôùng oai nghi, ngöôøi naày thaáy bieát roõ
raøng, coøn ñaïi chuùng ñoù khoâng thaáy bieát oai nghi taán thoái cuûa ngöôøi minh
nhaõn naøy - Cuõng vaäy, Phaät thaønh töïu trí nhaõn thanh tònh voâ ngaïi thaáy roõ
caùc theá gian, Phaät thò hieän thaàn thoâng bieán hoùa, chuùng Boà Taùt caâu hoäi,
haøng Thanh Vaên ñeàu chaúng thaáy.
308- Ví nhö Tyø kheo ôû giöõa ñaïi chuùng nhaäp bieán xöù ñònh, nhöõng laø ñòa bieán
xöù ñònh, thuûy ..., hoûa..., phong ..., thanh ..., huyønh ..., xích ..., baïch..., thieân ...,
chuùng sanh thaân ..., ngöõ ngoân aâm thanh..., caûnh duyeân bieán xöù ñònh, ngöôùi
Tyø kheo thaáy nhöõng caûnh ñoù, nhöõng ngöôøi khaùc khoâng thaáy ñöôïc, chæ tröø
325
ngöôøi truï trong chaùnh ñònh naøy - Cuõng vaäy ñöùc Nhö Lai hieän Phaät caûnh
giôùi baát tö nghì, Boà Taùt thaáy caû, Thanh Vaên chaúng thaáy.
309- Ví nhö coù ngöôøi duøng thuoác aån thaân töï thoa leân maét, ôû trong chuùng
hoäi tôùi lui, ngoài ñöùng, khoâng ai thaáy ñöôïc, ngöôøi naày thôøi thaáy taát caû
nhöõng söï trong ñaïi chuùng - Cuõng vaäy ñöùc Nhö Lai sieâu quaù theá gian, thaáy
khaép theá gian, chaúng phaûi haøng Thanh Vaên thaáy ñöôïc, chæ tröø chö Ñaïi Boà
Taùt xu höôùng caûnh giôùi nhöùt thieát trí.
310- Nhö ngöôøi khi ñaõ sanh ra thôøi coù hai thieân thaàn haèng theo keà, moät
thieân thaàn hieäu Ñoàng Sanh; moät thieân thaàn hieäu Ñoàng Danh, thieân thaàn
thöôøng thaáy ngöôøi, maø ngöôøi chaúng thaáy ñöôïc thieân thaàn - Cuõng vaäy ñöùc
Nhö Lai ôû trong Ñaïi hoäi Boà Taùt hieän ñaïi thaàn thoâng, chö ñaïi Thanh Vaên
ñeàu chaúng thaáy ñöôïc.
311- Ví nhö Tyø kheo taâm ñöôïc töï taïi nhaäp dieät taän ñònh, saùu caên chaúng
hieän haønh, chaúng hay chaúng bieát caùc ngoân ngöõ, vì ñònh löïc chaáp trì neân
chaúng nhaäp dieät - Cuõng vaäy, caùc Thanh Vaên daàu ôû taïi röøng Theä Ña, ñuû caû
saùu caên maø ñoái vôùi nhöõng söï töï taïi cuûa Nhö Lai cuøng chuùng hoäi Boà Taùt,
chaúng bieát, chaúng thaáy, chaúng hay, chaúng nhaäp, vì hoï chaúng phaûi caên khí
naøy.
313- Baáy giôø ñöùc Phoå Hieàn Boà Taùt, quaùn saùt khaép taát caû chuùng hoäi Boà Taùt,
duøng phöông tieän ñoàng phaùp giôùi, phöông tieän ñoàng hö khoâng giôùi, ... hö
khoâng giôùi, ... tam theá, ... taát caû kieáp, ... chuùng sanh nghieäp, ... chuùng sanh
duïc, ... chuùng sanh giaûi, ... chuùng sanh caên, ... chuùng sanh thaønh thuïc, ...
phaùp quang aûnh ...
314- Ñaây laø 10 phaùp cuù ñeå khai phaùt hieån thò, chieáu roõ dieãn thuyeát Sö töû
taàn thaân Tam muoäi naày : 1- Dieãn thuyeát phaùp cuù coù theå thò hieän ñoàng trong
phaùp giôùi taát caû Phaät saùt vi traàn, chö Phaät thöù ñeä xuaát theá, caùc coõi thöù ñeä
thaønh hoaïi; 2- ... hö khoâng giôùi ..., taän vò lai kieáp, aâm thanh taùn thaùn coâng
ñöùc cuûa Nhö Lai; 3- ... Nhö Lai xuaát theá voâ löôïng voâ bieân thaønh chaùnh giaùc
moân; 4- ... ñöùc Nhö Lai ngoài ñaïo traøng giöõa chuùng hoäi Boà Taùt; 5- ... nôi taát
caû loã loâng nieäm nieäm xuaát hieän ñoàng tam theá thaân bieán hoùa cuûa taát caû chö
Phaät ñaày khaép phaùp giôùi; 6- ... coù theå laøm cho moät thaân ñaày khaép möôøi
phöông taát caû saùt haûi bình ñaúng hieån hieän; 7- ... coù theå nhöõng caûnh giôùi
hieän khaép tam theá chö Phaät thaàn bieán; 8- ... coù theå laøm cho trong taát caû
Phaät saùt vi traàn hieän khaép tam theá taát caû Phaät saùt vi traàn soá Phaät, nhöõng
thaàn bieán traûi qua voâ löôïng kieáp; 9- ... coù theå laøm taát caû loã loâng xuaát sanh
aâm thanh ñaïi nguyeän haûi cuûa taát caû tam theá chö Phaät, taän vò lai kieáp, khai
phaùt hoùa ñaïo taát caû Boà Taùt; 10- Dieãn thuyeát phaùp cuù coù theå laøm cho toøa Sö
töû cuûa Phaät löôïng ñoàng Phaùp giôùi, chuùng hoäi Boà Taùt, ñaïo traøng trang
nghieâm, taän vò lai kieáp chuyeån nhöõng phaùp luaân vi dieäu - 10 phaùp cuù naøy
laøm ñaàu, ñeàu laø caûnh giôùi trí hueä cuûa ñöùc Nhö Lai.
326
315- Baáy giôø ñöùc Theá Toân, vì muoán cho chö Boà Taùt an truï trong Nhö Lai Sö
Töû Taàn Thaân Quaûng Ñaïi Tam Muoäi, neân töø töôùng baïch haøo giöõa chaëng
maøy, phoùng ra quang minh lôùn goïi laø Phoå Chieáu Tam theá phaùp giôùi moân,
duøng baát khaû thuyeát Phaät saùt vi traàn soá quang minh maø laøm quyeán thuoäc,
chieáu khaép chö Phaät quoác ñoä trong taát caû theá giôùi haûi ôû möôøi phöông.
316- Luùc ñoù, taïi röøng Theä Ña, Boà Taùt ñaïi chuùng ñeàu thaáy caùc coõi Phaät khaép
phaùp giôùi hö khoâng giôùi, trong moãi moãi vi traàn ñeàu coù taát caû Phaät saùt vi
traàn soá Phaät ñoä, nhöõng danh, nhöõng saéc, nhöõng thanh tònh, nhöõng truï xöù,
nhöõng hình töôùng, trong caùc Phaät ñoä nhö vaäy ñeàu coù Ñaïi Boà Taùt ngoài ñaïo
traøng treân toøa Sö töû thaønh Ñaúng chaùnh giaùc, ñaïi chuùng Boà Taùt tröôùc sau
vaây quanh caùc theá gian chuû thôøi cuùng döôøng; Trong hoäi naày, ñaïi chuùng Boà
Taùt thaáy thaäm thaâm tam muoäi ñaïi thaàn thoâng löïc, cuûa chö Phaät Nhö Lai
nhö vaäy.
317- Baáy giôø ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, töø nôi Thieän Truï laâu caùc ñi ra
cuøng voâ löôïng Boà Taùt ñoàng haïnh vôùi caùc thaàn Kim Cang thöôøng theo thò
veä, caùc Thaân Chuùng Thaàn : khaép vì chuùng sanh maø cuùng döôøng chö Phaät;
Tuùc Haønh Thaàn : töø laâu phaùt kieân theä nguyeän thöôøng tuøy tuøng; Chuû Ñòa
Thaàn : thích nghe dieäu phaùp; Thuûy Thuû Thaàn : thöôøng tu ñaïi bi; Chuû Hoûa
Thaàn : trí quang chieáu saùng; Chuû Phong Thaàn : ma ni laøm maõo; Chuû
Phöông Thaàn : minh luyeän caùc nghi thöùc möôøi phöông; Chuû Daï Thaàn :
chuyeân caàn dieät tröø voâ minh haéc aùm; Chuû Truù Thaàn : xieån minh Phaät nhöït
nhöùt taâm khoâng löôøi; Chuû Khoâng Thaàn : trang nghieâm phaùp giôùi taát caû hö
khoâng; Chuû Haûi Thaàn : ñoä khaép chuùng sanh vöôït khoûi bieån höõu laäu; Chuû
Sôn Thaàn : thöôøng xuyeân chöùa nhoùm thieän caên trôï ñaïo cao nhö nuùi xu
höôùng nhöùt thieát trí; Chuû Thaønh Thaàn : thöôøng sieâng gìn giöõ thaønh Boà Ñeà
Taâm cuûa chuùng sanh; Ñaïi Long Vöông : thöôøng sieâng gìn giöõ phaùp thaønh
voâ thöôïng nhöùt thieát chuûng trí, cho ñeán Daï Xoa Vöông, Caøn Thaùt Baø, Cöu
Baøn Traø, Ca Laâu La, A Tu La, Ma Haàu La Giaø Vöông ñeàu hoä trì Phaät Phaùp,
vaø ñaïi Thieân Vöông haèng nhaøm sanh töû, thöôøng thích thaáy Phaät; Ñaïi Phaïm
Vöông : toân troïng chö Phaät taùn thaùn cuùng döôøng.
318- Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt cuøng nhöõng chuùng Boà Taùt coâng ñöùc trang
nghieâm nhö vaäy ra khoûi choã mình ôû ñoàng ñeán choã ñöùc Phaät, höõu nhieãu
ñöùc Theá Toân ñeán voâ löôïng voøng, daâng caùc moùn cuùng döôøng leân ñöùc Phaät,
cuùng döôøng xong, töø taï Phaät roài ñi qua phöông Nam ñeán trong nhôn gian;
Ngöôøi vieát xin baøn theâm : Phöông Nam coù leõ laø Nam Thieäm Boä Chaâu laø coõi
Ta Baø naøy ñaây, vì haønh trình cuûa ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt, saép ñeán
Ngaøi coøn ñoä cho Thieän Taøi vaø nhieàu chuùng sanh khaùc nöõa xin xem tieáp ...
319- Theo y Kinh vaên : Luùc ñoù Toân Giaû Xaù Lôïi Phaát thöøa thaàn löïc cuûa Phaät,
thaáy Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt cuøng chuùng hoäi Boà Taùt trang nghieâm ra khoûi
röøng Theä Ña qua phöông Nam du haønh nhôn gian lieàn nghó raèng : Toâi nay
neân theo Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi qua phöông Nam, nghó xong, Toân giaû Xaù Lôïi
Phaát cuøng saùu ngaøn (6.000) Tyø kheo ñoàng rôøi choã mình ôû ñeán choã Phaät
327
ñaûnh leã chaân Phaät roài baïch yù muoán, ñöùc Phaät höùa khaû, caùc ngaøi höõu nhieãu
ñöùc Phaät ba voøng töø taï ñi ñeán choã Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi.
320- Trong luùc ñang ñi nôi ñöôøng, Toân Giaû quan saùt chö Tyø kheo roài baûo
Giaùc Haûi raèng : (moät trong 6.000 vò Tyø kheo cuøng ñi) Giaùc Haûi neân quaùn saùt
thaân thanh tònh töôùng toát trang nghieâm cuûa Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt, taát caû
haøng nhôn thieân chaúng nghó baøn ñöôïc; ... quaùn saùt vieân quang choùi saùng ...
laøm voâ löôïng chuùng sanh phaùt taâm hoan hyû; ... quang voõng trang nghieâm ...
dieät tröø voâ löôïng khoå naõo cho chuùng sanh; ... chuùng hoäi ñoâng ñaày ... ñaïi
chuùng ñeàu laø böïc Boà Taùt do thieän caên thuôû xöa nhieáp thoï; ... con ñöôøng
ñang ñi, hai beân baèng thaúng trang nghieâm; ... choã ñöùng cuûa Vaên Thuø khaép
voøng möôøi phöông coù ñaïo traøng luoân xoay theo; ... con ñöôøng ñi ñuû caû voâ
löôïng phöôùc ñöùc trang nghieâm; ... ñaõ töøng cuùng döôøng chö Phaät do thieän
caên ñoù laøm cho taát caû haøng caây ñeàu hieän ra taïng baùu trang nghieâm; ... caùc
theá gian chuû röôùi maây cuùng cuï, ñaûnh leã cung kính daâng cuùng Vaên Thuø Boà
Taùt; Giaùc Haûi neân quaùn saùt chö Phaät Nhö Lai möôøi phöông, luùc saép thuyeát
phaùp, ñeàu phoùng aùnh saùng loâng traéng giöõa chaëng maøy chieáu ñeán Vaên Thuø
Boà Taùt, nhaäp vaøo nôi ñaûnh cuûa Ngaøi. Baáy giôø Toân Giaû Xaù Lôïi Phaát vì 6.000
vò Tyø kheo maø taùn thaùn khai thò dieãn thuyeát Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû
coù voâ löôïng coâng ñöùc trang nghieâm.
321- Xaù Lôïi Phaát lieàn cuøng chö Tyø kheo ñoàng ñeán choã Vaên Thuø Sö Lôïi Boà
Taùt maø baïch raèng : Thöa Ngaøi, chö Tyø kheo naøy xin ñöôïc kính ra maét Ngaøi
- Nay chuùng con kính ra maét, cung kính leã baùi, vaø nhöõng thieän caên cuûa
chuùng con coù, ngöôõng mong ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi, Hoøa thöôïng Xaù Lôïi Phaát,
Theá Toân Thích Ca Maâu Ni Phaät, ñeàu chöùng bieát cho.
322- Neáu Thieän nam töû hay Thieän nöõ nhaân thaønh töïu 10 haïnh xu höôùng
phaùp ñaïi thöøa thôøi coù theå mau nhaäp Nhö Lai Ñòa, huoáng laø Boà Taùt Ñòa -
Ñaây laø 10 haïnh : 1- Chöùa nhoùm thieän caên loøng khoâng moûi nhaøm; 2- Thaáy
chö Phaät kính thôø cuùng döôøng ...; 3- Caàu taát caû Phaät phaùp ...; 4- Thaät haønh
taát caû haïnh Ba La Maät ...; 5- Thaønh töïu taát caû Boà Taùt tam muoäi ...; 6- Thöù ñeä
nhaäp taát caû tam theá ...; 7- Nghieâm tònh taát caû 10 phöông coõi Phaät...; 8- Giaùo
hoùa ñieàu phuïc caùc chuùng sanh ...; 9- ÔÛ trong taát caû coõi, kieáp thaønh töïu
haïnh Boà Taùt...; 10- Vì thaønh töïu moät chuùng sanh maø tu haønh taát caû Phaät
saùt vi traàn soá ba la maät, thaønh töïu Nhö Lai thaäp löïc, thöù ñeä nhö vaäy, vì
thaønh thuïc taát caû chuùng sanh maø thaønh töïu Nhö Lai taát caû trí löïc loøng
khoâng moûi nhaøm.
323- Theo y Kinh vaên : Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt khuyeân caùc Tyø kheo (6.000
vò) truï haïnh Phoå Hieàn, roài nhaäp bieån ñaïi nguyeän ñeå thaønh töïu, neân taâm
ñöôïc thanh tònh, thaân thanh tònh neân nheï nhaøng nhaäm leï neân ñöôïc ñaïi
thaàn thoâng khoâng coøn thoái chuyeån, vì ñöôïc ñaïi thaàn thoâng naøy neân chaúng
rôøi döôùi chaân cuûa Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi, ñeàu hieän thaân mình khaép taát caû
choã cuûa chö Phaät möôøi phöông, thaønh töïu ñaày ñuû taát caû Phaät phaùp.
324- Theo Haùn Boä thuoäc quyeån 62.
328
325- Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt khuyeán daïy 6.000 vò Tyø kheo phaùt Boà ñeà
taâm roài, laàn löôït phöông Nam thaúng tieán tieáp, traûi qua nhôn gian ñeán phía
ñoâng Phöôùc Thaønh ôû trong röøng Trang Nghieâm Traøng Ta La (Ta La Song
Thoï), choã ñaïi thaùp mieáu maø chö Phaät thuôû xöa töøng ngöï giaùo hoùa chuùng
sanh, nôi ñaây cuõng laø choã maø ngaøy xöa ñöùc Thích Ca Maâu Ni Phaät, luùc tu
Boà Taùt haïnh hay xaû voâ löôïng söï khoù xaû, neân röøng coù tieáng ñeán voâ löôïng
coõi Phaät, röøng naøy thöôøng ñöôïc söï thuû hoä cuùng döôøng cuûa chö Thieân,
Long, Daï Xoa, Caøn Thaùt Baø, A Tu La, Ca Laâu La, Khaån Na La, Ma Haàu Laø
Giaø, Nhôn cuøng Phi nhôn - Luùc Ngaøi Vaên Thuø vaø caùc quyeán thuoäc ñeán röøng
Trang Nghieâm Traøng Ta La roài, lieàn ôû taïi ñoù noùi Kheá Kinh Phoå Chieáu Phaùp
Giôùi cuøng vôùi traêm vaïn öùc na do tha Kheá Kinh.
326- Luùc ñoù ngöôøi laøng Phöôùc Thaønh hay tin Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû
ôû Ñaïi Thaùp Mieáu trong röøng Trang Nghieâm Traøng Ta La, voâ löôïng ngöôøi ra
khoûi thaønh ñi ñeán röøng.
327- Coù Öu Baø Taéc teân laø Ñaïi Trí cuøng quyeán thuoäc naêm traêm ngöôøi, nhö
laø : Tu Ñaït Ña, Baø Tu Ñaït Ña, Phöôùc Ñöùc Quang, Höõu Danh Xöng, Thí
Danh Xöng, Nguyeät Ñöùc, Thieän Hueä, Ñaïi Hueä, Hieàn Hoä, Hieàn Thaéng v.v...,
ñoàng ñeán ñaûnh leã chaân Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, höõu nhieãu ba voøng,
roài lui ra ngoài qua moät phía.
328- Laïi coù naêm traêm Öu Baø Di, nhö laø : Ñaïi Hueä, Thieän Quang, Dieäu Thaân,
Khaû Laïc Thaân, Hieàn Ñöùc, Hieàn Quang, Traøng Quang, Ñöùc Quang, Thieän
Muïc v.v... ñoàng ñeán ñaûnh leã chaân Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, höõu nhieãu
ba voøng roài lui ra ngoài qua moät phía.
329- Laïi coù naêm traêm Ñoàng nöõ : Thieän Hieàn, Ñaïi Trí cö só nöõ, Hieàn Xöng
Myõ Nhan, Kieân Hueä, Hieàn Ñöùc, Höõu Ñöùc, Phaïm Thoï, Ñöùc Quang, Thieän
Quang v.v... ñoàng ñeán ñaûnh leã chaân Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, höõu
nhieãu ba voøng roài lui ra ngoài qua moät phía.
330- Laïi coù naêm traêm Ñoàng töû, nhö laø : Thieän Taøi, Thieän Haïnh, Thieän Giôùi,
Thieän Oai Nghi, Thieän Duõng Maõnh, Thieän Tö, Thieän Hueä, Thieän Giaùc,
Thieän Tyù, Thieän Nhaõn, Thieän Quang v.v... ñoàng ñeán ñaûnh leã chaân Ngaøi Vaên
Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, höõu nhieãu ba voøng roài lui ra ngoài qua moät phía.
331- Baáy giôø Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt duøng ñaïi trí quaùn saùt Thieän Taøi
Ñoàng Töû do côù gì maø coù teân nhö vaäy, tuøy taâm sôû thích maø hieän thaân töï taïi
aùnh saùng röïc rôõ choùi laáp ñaïi chuùng, vì töø phöôùc baùu sanh ra chaêng, neân coù
laøng aáp naøy teân laø “Phöôùc Thaønh”, Ngaøi coøn bieát Ñoàng Töû naøy luùc môùi
nhaäp thai, trong nhaø ñoù töï nhieân hieän ra laâu caùc thaát böûu (vaøng, baïc, löu
ly, pha leâ, chôn chaâu, xa cöø, maõ naõo), sau 10 thaùng, Thieän Taøi ñaûn sanh
thaân hình tay chaân ñoan chaùnh ñaày ñuû, luùc ñoù baûy thaát böûu töø ñaát voït leân
aùnh saùng choùi röïc - neân coù teân laø Thieän Taøi (Thieän : laø kheùo leùo, chæ cho
Trí; Taøi : taøi saûn vaät chaát ñaày ñuû : laø Phöôùc) chæ cho ngöôøi troïn veïn Phöôùc
Trí; cöù y theo Kinh vaên : nôi aáy laïi möa, caùc chaâu böûu vaø nhöõng taøi vaät
329
laøm cho taát caû kho ñuïn trong nhaø ñoù ñeàu ñaày ngaäp, neân cha meï, thaân
thuoäc vaø töôùng sö ñeàu keâu ñöùa beù aáy laø Thieän Taøi.
332- Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt quaùn saùt Thieän Taøi nhö vaäy roài, lieàn an
uûy chæ daïy taát caû Phaät phaùp - Thieän Taøi ñöôïc nghe phaùp nôi Ngaøi Vaên Thuø,
ñöôïc nghe nhöõng coâng ñöùc cuûa chö Phaät, lieàn nhöùt taâm caàn caàu voâ thöôïng
Boà Ñeà; baáy giôø Ngaøi Vaên Thuø nhö Töôïng Vöông, xoay nhìn Thieän Taøi Ñoàng
Töû maø baûo raèng : Ngöôi ñaõ phaùt taâm Voâ Thöôïng Boà Ñeà, laïi muoán thaân caän
thieän trí thöùc ñeå hoïc Boà Taùt haïnh, tu Boà Taùt ñaïo, naøy Thieän Taøi thaân caän,
cuùng döôøng caùc baäc thieän tri thöùc laø nhôn duyeân tröôùc nhöùt ñeå ñöôïc ñaày
ñuû Nhöùt Thieát Trí, vì theá neân coâng vieäc naøy ngöôi chôù coù moûi nhaøm, noùi
xong Vaên Thuø baûo Thieän Taøi raèng : Laønh thay, ngöôi ñaõ phaùt taâm Voâ
thöôïng Boà Ñeà, caàu haïnh Boà Taùt, neáu coù chuùng sanh phaùt taâm Voâ thöôïng
Boà Ñeà, ñaây laø vieäc khoù, ñaõ coù theå phaùt Boà ñeà taâm roài, laïi caàu Boà Taùt haïnh,
vieäc naøy caøng khoù gaáp boäi, neáu muoán thaønh töïu Nhöùt Thieát Trí thôøi phaûi
quyeát ñònh caàu chaân Thieän Tri Thöùc.
333- Phöông Nam naày coù moät nöôùc teân laø Thaéng Laïc, trong nöôùc coù toøa nuùi
teân Dieäu Phong, treân nuùi coù Tyø kheo teân laø Ñöùc Vaân. Thieän Taøi caàu ñaïo ñaõ
ñeán ñaáy baûy ngaøy ñeâm môùi gaëp ñöôïc Ñöùc Vaân. Ñöùc Vaân coù phaùp moân “ÖÙc
nieäm nhöùt thieát chö Phaät caûnh giôùi trí hueä quang minh Phoå Kieán”.
334- Naøy Thieän Taøi, ta ôû nöôùc Haûi Moân naøy ñaõ 12 naêm, thöôøng duøng ñaïi haûi
laøm caûnh giôùi; trong theá gian naøy coøn coù gì roäng hôn ñaïi haûi, coù gì voâ
löôïng hôn ñaïi haûi, coù gì saâu hôn ñaïi haûi, coù gì baùu laï hôn ñaïi haûi. Ta chæ
bieát “Phoå Nhaõn Phaùp Moân”, giaû söû coù ngöôøi duøng nöôùc möïc nhieàu nhö
nöôùc ñaïi haûi, caây vieát chaát ñoáng lôùn nhö nuùi Tu Di, bieân cheùp phaùp moân
Phoå Nhaõn naày, moät moân trong moät phaåm, moät phaùp trong moät moân, moät
nghóa trong moät phaùp, moät caâu trong moät nghóa cuõng vieát chaúng ñöôïc ít
phaàn huoáng laø coù theå vieát.
335- Naøy Thieän Taøi, vì ta ñöôïc “Voâ ngaïi Giaûi thoaùt” neân ôû giöõa hö khoâng,
hoaëc ñi ñöùng naèm ngoài, moät thaân, nhieàu thaân, ñi xuyeân qua töôøng vaùch,
bieán hoaù möôøi phöông, mau choùng cuùng döôøng taát caû Phaät, thaønh töïu
khaép chuùng sanh naøy.
336- Thieän Taøi laàn qua phöông Nam ñeán thaønh Töï Taïi tìm Di Giaø, thaáy
ngöôøi naày ñang ngoài treân phaùp toøa Sö töû nôi chôï giaûng thuyeát phaùp moân
“Luaân Töï Trang Nghieâm”, coù 10.000 ngöôøi vaây quanh nghe phaùp - Di Giaø
voäi vaøng rôøi toøa moïp laïy Thieän Taøi Ñoàng Töû, roài raûi boâng kim ngaân, böûu
chaâu voâ giaù, boät mòn chieân ñaøn, voâ löôïng thöù y truøm treân mình Thieän Taøi.
Xin noùi theâm “Luaân Töï trang nghieâm” nghóa laø Dieäu AÂm Ñaø La Ni, coù theå
phaân bieät bieát ngöõ ngoân cuûa taát caû chuùng sanh, coõi Thieân, Ñaïi thieân, voâ soá
theá giôùi khaép möôøi phöông ñeàu bieát roõ ngöõ ngoân caû. Nhôø ñoù maø vaøo khaép
dieãn thuyeát phaùp cuù thaâm maät, cöùu caùnh, caùc sôû duyeân coù taát caû tam theá
sôû duyeân v.v... neân coâng ñöùc voâ löôïng.
330
337- Giaûi Thoaùt tröôûng giaû do söùc thieän caên quaù khöù, söùc oai thaàn cuûa
Phaät, do nieäm löïc cuûa Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt maø nhaäp Boà Taùt tam muoäi
teân laø : “Voâ bieân trieàn ñaø la ni nhieáp khaép taát caû coõi Phaät”. Cuõng goïi laø :
“Moân giaûi thoaùt Nhö Lai voâ ngaïi trang nghieâm”.
338- Vì ñaïo traøng naøy ñeàu duøng nhieàu ñoà quyù trang nghieâm ñeå nghieâm söùc
thaân mình (neân goïi Haûi Traøng) phaùp moân “Phoå Nhaõn xaû ñaéc” hay laø “Baùt
Nhaõ Ba la maät caûnh giôùi thanh tònh quang minh” hay laø “Phoå trang
nghieâm thanh tònh moân”. Nhaäp ñöôïc phaùp moân naøy, thôøi bieát roõ caùc theá
giôùi khoâng chöôùng ngaïi.
339- Haùn Boä thuoäc quyeån 63 vaø 64.
Höu Xaû Öu Baø Di, nghóa laø ngöôøi Phaät töû taïi gia nöõ teân laø Höu Xaû, ai thaáy
ñöôïc ngöôøi nöõ naøy thôøi taát caû beänh khoå ñeàu tröø dieät, lìa phieàn naõo heát
kieán chaáp, xoâ nuùi chöôùng ngaïi, nhaäp nôi caûnh giôùi voâ ngaïi thanh tònh,
theâm lôùn thieän caên, taâm thì roäng lôùn ñaày ñuû thaàn thoâng, thaân khoâng
chöôùng ngaïi ñeán khaép moïi xöù. Ngöôøi nöõ naøy tu phaùp moân giaûi thoaùt teân laø
: “Ly öu an oån traøng” nghóa laø taâm nhö bieån caû coù theå ñeàu dung thoï taát caû
Phaät phaùp nhö nuùi Tu Di, chí yù kieân coá chaúng bò lay ñoäng, nhö vò thuoác
Thieän Kieán, hay tröø nhöõng beänh phieàn naõo cuûa caùc chuùng sanh v.v...
340- Baáy giôø Thieän Taøi ñi laàn phöông Nam xöù Haûi Trieàu nöôùc teân laø Na La
Toá, thaáy Tieân Nhôn Tyø Muïc Cuø Sa traûi coû ngoài döôùi caây chieân ñaøn, ñoà
chuùng möôøi ngaøn ngöôøi, coù ngöôøi maëc da nai, maëc voû caây, coù ngöôøi beän voû
caây laøm y phuïc, vaán toùc, ñeå raâu tröôùc sau vaây quanh. Tyø Muïc Cuø Sa baûo
quaàn tieân raèng : Ñoàng Töû Thieän Taøi phaùt taâm voâ thöôïng boà ñeà, taát seõ ñöôïc
thaønh ñaïo Nhöùt Thieát Trí - nay ta ñöôïc phaùp moân “Boà Taùt Voâ Thaéng Traøng
Giaûi Thoaùt” nghóa laø : Boà Taùt Voâ Thaéng Traøng Giaûi Thoaùt chieáu ñeán neân
ñöôïc Tyø Loâ Giaù Na Taïng tam muoäi quang minh, trong moät nieäm vaøo khaép
caûnh giôùi tam theá, phaân thaân qua khaép coõi nöôùc 10 phöông, trí thaân vaøo
khaép phaùp giôùi, tuøy theo taâm chuùng sanh hieän ra tröôùc hoï.
341- Baø La Moân Thaéng Nhieät; nghóa laø : Ngoïn löûa ñaïi coâng ñöùc coù theå ñoát
chaùy kieán hoaëc cuûa taát caû chuùng sanh khoâng ñeå thöøa taát ñöôïc baát thoái
chuyeån - Thaéng Nhieät coù phaùp moân laø “Boà Taùt Voâ Taän Luaän Giaûi Thoaùt”
nghóa laø : taâm voâ cuøng taän, taâm khoâng giaûi ñaõi, taâm khoâng khieáp nhöôïc;
phaùt taâm kieân coá nhö Kim Cang; taâm choùng tu caùc coâng haïnh khoâng trì
höôõn.
Thieän Taøi ñi laàn veà phöông Nam, ñeán thaønh Sö Töû Phaán Taán tìm Töø Haïnh
Ñoàng Töû, nghe noùi Ñoàng nöõ laø con gaùi vua Sö Töû Traøng, naêm traêm ñoàng nöõ
haàu haï, ôû ñieän Tyø Loâ Giaù Na Taïng, ngoài treân toøa Long Thaéng Chieân Ñaøn
Tuùc Kim Tieàn Voõng Thieân Y maø thuyeát dieäu phaùp; Töø Haïnh Ñoàng Nöõ da
maøu huyønh kim, maét tím bieác, toùc xanh bieác, duøng phaïm aâm thanh ñeå
thuyeát phaùp - Ñoàng Nöõ noùi vôùi Thieän Taøi, ñaây laø moân Baùt Nhaõ Ba La Maät
Phoå Trang Nghieâm, ta ôû choã ba möôi saùu haèng haø sa chö Phaät caàu ñöôïc
331
phaùp naøy, chö Phaät ñeàu duøng moân khaùc nhau laøm cho ta nhaäp moân naøy,
phaùp cuûa Phaät dieãn noùi, chö Phaät chaúng noùi laäp laïi, caûnh giôùi cuûa moân Baùt
Nhaõ naøy laø : tuøy thuaän xu höôùng tö duy quaùn saùt ghi nhôù phaân bieät lieàn
ñöôïc Phoå moân Ñaø la ni, traêm vaïn voâ soá moân Ñaø la ni ñeàu hieän tieàn.
343- Thieän Taøi ñi laàn qua phöông Nam, ñeán nöôùc Tam Nhaõn tìm Tyø kheo
Thieän Kieán, thaáy Tyø kheo aáy ñi trong röøng kinh haønh, tuoåi treû dung maïo
xinh ñeïp, toùc xanh bieác xoaùy veà phía höõu khoâng roái ñaûnh ñaàu coù nhuïc keá,
da maøu huyønh kim, coå coù ba ngaán traùn roäng baèng thaúng, maét daøi roäng nhö
thanh lieân hoa, moâi mieäng ñoû saïch nhö traùi taàn baø, ngöïc coù chöõ “Vaïn” baûy
choã baèng ñaày (theo ngöôøi vieát : 2 baøn tay ñaày ñaën; 2 baøn chaân ñaày ñaën).
Thieän Kieán noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta tuoåi coøn treû xuaát gia laïi chöa ñöôïc
laâu, trong ñôøi naøy ta tònh tu Phaïm haïnh ôû choã 36 haèng haø sa ñöùc Phaät,
hoaëc coù choã ñöùc Phaät ta tu moät ngaøy moät ñeâm, hoaëc baûy ngaøy baûy ñeâm,
hoaëc nöûa thaùng moät thaùng, moät naêm, traêm naêm, muoân naêm, öùc naêm na do
tha naêm, hoaëc baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát naêm v.v... nghe dieäu phaùp vaø
thoï haønh giaùo phaùp cuûa chö Phaät, tònh tu coâng haïnh ñaày ñuû saùu moân ba la
maät haûi, cuõng thaáy chö Phaät ñoù thaønh ñaïo thuyeát phaùp, moãi moãi sai bieät
khoâng taïp loaïn, truï trì di giaùo ñeán dieät taän. Ta chæ bieát moân “Giaûi thoaùt Boà
Taùt tuøy thuaän ñaêng” nghóa laø thöôøng thaép trí ñaêng khoâng taét maát. Tuøy taâm
chuùng sanh moãi moãi thò hieän hình maïo saéc töôùng.
344- Ñeán nöôùc Danh Vaên, Thieän Taøi tìm Töï Taïi Chuû Ñoàng Töû, thaáy Ñoàng
Töû naày ôû treân baõi soâng cuøng 10.000 ñoàng töû gom caùt ñeå chôi; Töï Taïi Chuû
noùi vôùi Thieän Taøi : Ta duøng Boà Taùt toaùn phaùp naøy ñeå toaùn ñoáng caùt roäng
lôùn voâ löôïng do tuaàn, ñeàu bieát trong ñoù coù bao nhieâu hoät caùt, cuõng coù theå
toaùn bieát phöông Ñoâng coù taát caû bao nhieâu theá giôùi sai khaùc thöù ñeä an truï,
chín phöông kia cuõng vaäy v.v... Ta chæ bieát moät phaùp moân : “Nhöùt Thieát
Coâng xaûo ñaïi thaàn thoâng trí quang minh naày”.
345- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Haûi Truï tìm ñeán nhaø Öu Baø Di Cuï Tuùc,
nhaø naøy raát roäng, nhieàu thöù trang nghieâm, töôøng raøo bao boïc toaøn baèng
chaát baùu, boán phía ñeàu coù cöûa Böûu Trang Nghieâm, trong nhaø khoâng coù y
phuïc, ñoà aên uoáng vaø khoâng coù taát caû ñoà tö sanh khaùc, chæ tröôùc maët Öu Baø
Di naày ñeå moät caùi baùt nhoû; Cuï Tuùc Öu Baø Di noùi vôùi Thieän Taøi : Ta ñöôïc
moân “Giaûi Thoaùt Boà Taùt Voâ Taän Coâng Ñöùc Taïng”, coù theå ôû trong moät caùi
baùt nhoû naày, tuøy theo sôû thích cuûa taát caû chuùng sanh, maø xuaát hieän caùc thöù
ñoà uoáng aên ngon laønh, laøm cho hoï ñöôïc no ñuû (ñuùng laø teân Cuï Tuùc).
346- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Ñaïi Höng thaáy Cö Só Minh Trí taïi ngaõ tö
ñöôøng chôï, treân ñaøi thaát böûu, ngoài toøa voâ soá böûu trang nghieâm, toøa ñoù dieäu
haûo baèng thanh tònh ma ni, chaân toøa baèng Kim Cang ñeá thanh, Cö só Minh
Trí noùi vôùi Thieän Taøi : Ta chæ bieát moân giaûi thoaùt “Tuøy yù xuaát sanh phöôùc
ñöùc taïng” naøy, nghóa laø : Tuøy theo choã caàn duøng cuûa ñaïi chuùng, moïi ñoà caàn
duøng ñeàu töø treân khoâng rôi xuoáng, laøm cho taát caû ñaïi chuùng ñeàu ñöôïc ñaày
ñuû theo yù muoán.
332
Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Sö Töû, thaáy tröôûng giaû Böûu Keá naày ôû trong
chôï, luùc ñoù tröôûng giaû caàm tay Thieän Taøi daét ñeán choã oâng ôû baûo Thieän Taøi
xem, Thieän Taøi thaáy nhaø oâng thanh tònh quang minh vaø ñeám heát thaûy laø 10
cung, moãi cung ñeàu chöùa ñaày cuûa quyù baùu; taát caû ñeàu ñeå cuøng döôøng chö
Phaät chö Boà Taùt, vaø boá thí ngöôøi ngheøo khoù. Naøy Thieän Taøi ta chæ coù phaùp
moân giaûi thoaùt “Boà Taùt voâ löôïng phöôùc ñöùc böûu taïng naøy” nghóa laø : Boà Taùt
ñöôïc baát tö nghì coâng ñöùc böûu taïng.
348- Thieän Taøi ñi laàn ñeán nöôùc Ñaèng Caên raát laø gian lao, vaøo thaønh gaëp
ñöôïc Phoå Nhaõn tröôûng giaû - Phoå Nhaõn noùi vôùi Thieän Taøi : Ta chæ bieát phaùp
moân laøm cho “Taát caû chuùng sanh thaáy chö Phaät hoan hyû”; nghóa laø hoaëc
thaáy, hoaëc nghe, hoaëc ghi nhôù, hoaëc ñoàng ôû, hoaëc ñi theo, hoaëc xöng danh
hieäu ñeàu ñöôïc lôïi ích khoâng luoáng uoång.
349- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Ña La Traøng, thaáy tröôùc maët nhaø vua Voâ
Yeåm Tuùc hai beân coù möôøi vaïn lính maïnh, hình aùc, y phuïc xaáu, tay caàm
binh khí, xaên tay trôïn maét, ai ngoù thaáy cuõng phaûi kinh sôï - Vua Voâ Yeåm
Tuùc xöû lyù quoác söï xong, caàm tay Thieän Taøi daét vaøo noäi cung baûo cuøng ngoài,
noùi raèng : Neáu ta thieät gaây aùc nghieäp thôøi sao laïi ñöôïc quaû baùo toát ñeïp
naøy, saéc thaân nhö ñaây, quyeán thuoäc nhö vaäy, giaøu sang nhö vaäy, töï taïi nhö
vaäy - Ta ñöôïc phaùp moân : “Boà Taùt nhö huyeãn giaûi thoaùt”, nghóa laø : ñöôïc voâ
sanh nhaãn, bieát nhöõng loaøi höõu laäu ñeàu nhö huyeãn, nhöõng haïnh Boà Taùt
nhö hoùa, theá gian nhö boùng, phaùp nhö moäng, nhaäp chaân nhö töôùng voâ ngaïi
phaùp moân v.v...
350- Thieän Taøi ñi laàn qua phöông Nam, ñeán thaønh Dieäu Quang roài thaáy vua
Ñaïi Quang ñang ngoài treân toøa Sö töû quaûng ñaïi trang nghieâm nhö yù ma ni
böûu lieân hoa Taïng, thaân hình nhaø vua coù 28 töôùng toát (Phaät thì 32 töôùng),
ñuû 80 veû ñeïp, tröôùc toøa vua ngöï coù töøng khoái vaøng, baïc, löu ly v.v... vaø ñoà
aên thöùc uoáng - Nhaø vua noùi vôùi Thieän Taøi : Ta chæ bieát phaùp moân : “Tam
muoäi Boà Taùt Ñaïi Töø tuøy thuaän theá gian” nghóa laø : trong quoác ñoä ñaây luùc
ñôøi nguõ tröôïc, taát caû chuùng sanh phaàn nhieàu thích laøm aùc, ta vì thöông hoï,
muoán cöùu hoï maø nhaäp phaùp moân naøy, nhöõng chuùng sanh laøm aùc kia, coù
nhöõng taâm boá uùy, taâm naõo haïi, taâm oaùn thuø, taâm traùnh luaän, ñeàu tieâu dieät
caû.
351- Thieän Taøi töø Tam Muoäi trí quang minh daäy, ñi laàn ñeán thaønh Vöông
Ñoâ An Truï thaáy Baát Ñoäng Öu Baø Di, ngoài treân toøa Long Taïng Sö Töû nhaäp
ñöôïc moät vaïn moân Tam muoäi (Baát Ñoäng). Baát Ñoäng xuaát tam muoäi noùi vôùi
Thieän Taøi : Ta chæ ñöôïc phaùp moân “Caàu nhöùt thieát phaùp voâ yeåm tuùc tam
muoäi quang minh” vì taát caû chuùng sanh maø noùi vi dieäu phaùp; nghóa laø : du
haønh hö khoâng voâ ngaïi nhö Kim Sí ñieåu, coù theå vaøo taát caû chuùng sanh ñaïi
haûi, thaáy ai coù thieän caên ñaõ thaønh thuïc, lieàn baét laáy ñeå treân bôø boà ñeà, nhö
maët nhöït xuaát hieän hö khoâng chieáu nöôùc aùi dô laøm cho khoâ caïn v.v...
333
Thaønh Ñoâng coù nuùi teân laø Thieän Ñöùc, giöõa ñeâm Thieän Taøi thaáy ñænh nuùi aáy,
coû caây ñoài goäp ñeàu saùng choùi nhö maët trôøi môùi moïc, Thieän Taøi ra khoûi
thaønh thaáy Bieán Haønh ngoaïi ñaïo, ñi kinh haønh chaäm raõi nôi khoaûng ñaát
baèng treân nuùi - Bieán Haønh ngoaïi ñaïo noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Trong Dieâm
Phuø Ñeà coù 96 loaïi chuùng sanh ñeàu kieán chaáp khaùc nhau, ta ñeàu phöông
tieän ñieàu phuïc cho hoï boû lìa nhöõng kieán chaáp; Nhö ôû Dieâm Phuø Ñeà, ba
thieân haï kia cuõng vaäy; Nhö töù thieân haï, khaép Ñaïi Thieân theá giôùi cuõng vaäy -
Ta chæ coù phaùp moân : “Chí nhöùt thieát xöù Boà Taùt haïnh” nghóa laø : thaân naøy
cuøng ñoàng vôùi soá chuùng sanh, ñöôïc cuøng chuùng sanh khoâng thaân sai khaùc,
duøng thaân bieán hoùa vaøo khaép caùc loaøi, nôi taát caû xöù ñeàu hieän thoï sanh,
hieän ôû khaép choã chuùng sanh thanh tònh quang minh soi saùng theá gian,
duøng voâ ngaïi nguyeän truï taát caû kieáp v.v...
353- Thieän Taøi ñi laàn qua thaønh Quaûng Ñaïi, ñeán choã tröôûng giaû Öu Baùt La
Hoa ñaûnh leã - Tröôûng giaû noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta kheùo bieát roõ taát caû
nhöõng thöù höông, bieát phöông phaùp hoøa hieäp caùc thöù höông, nhö laø taát caû
thöù höông, taát caû höông ñoát, taát caû höông thoa, taát caû höông boät, ta cuõng
bieát choã xuaát sanh caùc thöù höông nhö vaäy : ÔÛ nhôn gian coù höông Töôïng
Taïng (ngöôøi roàng ñaáu nhau maø coù), nuùi Ma La xuaát sanh höông Chieân Ñaøn,
trong bieån coù höông Voâ Naêng Thaéng, ao A Naäu Ñaït coù höông Traàm Thuûy,
nuùi Tuyeát coù höông A Loâ Na, coõi La Saùt coù höông Haûi Taïng, trôøi Thieän
Phaùp coù höông Tònh Trang Nghieâm, trôøi Daï Ma coù höông Tònh Taïng, trôøi
Ñaâu Suaát coù höông Tieân Ñaø Baø, trôøi Thieän Bieán hoùa coù höông Ñoaït YÙ (Öu
Baùt La Hoa laø chæ khaép loaïi höông ñaõ keå treân). Ta chæ coù phaùp moân “Ñieàu
hoøa caùc thöù höông” ñaây, nghóa laø : duøng höông trí hueä ñeå trang nghieâm.
354- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Laâu Caùc thaáy Baø Thi La thuyeàn tröôûng,
ñöông ñöùng treân bôø bieån ôû ngoaøi cöûa thaønh, traêm ngaøn thöông gia vaø voâ
löôïng nhôn chuùng vaây quanh oâng, Baø Thi La vì hoï maø noùi ñaïi haûi phaùp
phöông tieän khai thò Phaät coâng ñöùc haûi, roài noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta ôû
trong ñöôøng treân bôø bieån ngoaøi cöûa thaønh Laâu Caùc naøy maø tònh tu haïnh
Boà Taùt ñaïi bi traøng ta cuõng bieát roõ choã nöôùc xoaùy, choã caïn saâu, soùng moài
gaàn xa, maøu nöôùc toát xaáu, ta cuõng bieát roõ nhöït, nguyeät, tinh tuù, vaän haønh
ñoä soá, ngaøy ñeâm sôùm chieàu, thôøi tieát daøi ngaén, ta cuõng bieát roõ treân thuyeàn,
saét, goã, cöùng chaéc, meàm yeáu, maùy moùc rít trôn, nöôùc lôùn nhoû, gioù nghòch
thuaän, taát caû nhöõng söï töôùng an nguy nhö vaäy ta ñeàu bieát roõ caû, neân ñi
thôøi ñi, neân ñaäu thôøi ñaäu, ta duøng thuyeàn toát chôû caùc thöông gia ñi ñöôøng
yeân oån, laïi thuyeát phaùp cho hoï hoan hyû, ta ñöa hoï ñeán choã chaâu baùu, cho
hoï ñaày ñuû chaâu baùu, roài ta ñöa hoï veà boån xöù, ta ñem thuyeàn lôùn qua laïi
nhö vaäy, chöa coù laàn naøo bò toån thaát - Ta chæ ñöôïc “Ñaïi Bi Traøng Haïnh”,
nghóa laø : kheùo du haønh trong bieån sanh töû, chaúng nhieãm taát caû nhöõng
bieån phieàn naõo, coù theå bình ñaúng truï nôi bieån taát caû thôøi gian, coù theå duøng
thaàn thoâng ñoä bieån chuùng sanh, coù theå theo thôøi nghi ñieàu phuïc bieån
chuùng sanh.
334
355- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Khaû Laïc, thaáy tröôûng giaû Voâ Thöôïng
Thaéng ôû nôi thaønh Ñoâng, trong röøng voâ öu ñaïi trang nghieâm - Tröôûng giaû
noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta thaønh töïu “Chí Nhöùt Thieát Xöù Boà Taùt haïnh
moân” söùc thaàn thoâng voâ y voâ taùc - nghóa laø : ñaày ñuû taát caû thaàn thoâng töï
taïi, ñeàu coù theå ñeán khaép taát caû coõi Phaät, ñöôïc baäc Phoå Nhaõn, trí hueä töï taïi
vaøo khaép caùc phaùp, khoâng traùi sai, trí thaân quaûng ñaïi vaøo khaép tam theá
caûnh giôùi khoâng ngaèn meù ñoàng vôùi hö khoâng.
356- Thieän Taøi ñi laàn veà phöông Nam ñeán thaønh Ca Laêng Ca Laâm, thaáy Tyø
Kheo Ni Sö Töû Taàn Thaân ngoài khaép treân taát caû toøa ñaïi söù döôùi nhöõng coäi
caây, thaân töôùng ñoan nghieâm, oai nghi tòch tònh; taïi moãi toøa ñaïi Sö töû
chuùng hoäi khoâng ñoàng nhau, lôøi thuyeát phaùp cuõng ñeàu sai khaùc, caùc coõi
trôøi vaø chuùng hoäi töø Sô ñòa ñeán Thaäp ñòa cuõng nhoùm rieâng ñeå nghe phaùp -
Baáy giôø Sö Töû Taàn Thaân Tyø Kheo Ni phoùng ñaïi quang minh chieáu khaép
khu vöôøn Nhöït Quang vaø chuùng hoäi - Sö Töû Taàn Thaân noùi vôùi Thieän Taøi
raèng : Ta ñöôïc moân giaûi thoaùt teân laø : “Thaønh töïu Nhöùt thieát trí” nghóa laø :
Quang minh cuûa trí naøy, trong moät nieäm chieáu khaép taát caû tam theá Phaät
phaùp, ñem taâm voâ phaân bieät bieát khaép caùc phaùp, moät thaân ngoài yeân maø
ñaày khaép caû phaùp giôùi, ôû trong töï thaân hieän taát caû coõi, khoaûng moät nieäm
ñeán khaép taát caû choã chö Phaät, trong töï thaân hieän khaép taát caû thaàn löïc chö
Phaät, duøng moät sôïi loâng ñôõ khaép baát khaû thuyeát theá giôùi leân, trong moät loã
loâng nôi töï thaân hieän baát khaû thuyeát theá giôùi thaønh hoaïi, trong khoaûng
moät nieäm cuøng vôùi baát khaû thuyeát chuùng sanh ñoàng ôû, trong khoaûng moät
nieäm nhaäp baát khaû thuyeát baát khaû thuyeát kieáp.
Thieän Taøi ñi laàn ñeán phöông Nam, ñeán nöôùc Hieåm Naïn, thaønh Böûu Trang
Nghieâm, Thieän Taøi thaáy Baø Tu Maät Ña nöõ nhan maïo ñoan nghieâm, saéc
töôùng vieân maõn, Baø Tu Maät Ña nöõ, töø treân thaân phoùng quang minh quaûng
ñaïi chieáu khaép caû nhaø, taát caû cung ñieän, ngöôøi ñöôïc aùnh saùng naøy chieáu
ñeán thôøi thaân theå ñöôïc maùt meû - Baø Tu Maät Ña nöõ noùi vôùi Thieän Taøi raèng :
Ta ñöôïc Boà Taùt giaûi thoaùt moân teân laø : “Ly Tham Duïc Teá” tuøy choã sôû thích
cuûa chuùng sanh maø hieän thaân - nghóa laø : Thaønh töïu voâ bieân trí xaûo
phöông tieän, coâng ñöùc quaûng ñaïi, caûnh giôùi voâ tyû.
358- Thieän Taøi ñi laàn ñeán phöông Nam, ñeán thaønh Thieän Ñoä vaø nhaø cö só
Tyø Saéc Chi La, ñaûnh leã chaân cö só, chaép tay thöa raèng : Coù nghe ñöùc Thaùnh
kheùo daïy baûo, xin chæ daïy cho - Cö só Tyø Saéc Chi La noùi vôùi Thieän Taøi raèng
: Ta bieát 10 phöông theá giôùi chö Phaät Nhö Lai roát raùo khoâng coù ñöùc Phaät
naøo nhaäp Nieát Baøn, chæ tröø ra khi vì ñieàu phuïc chuùng sanh maø thò hieän
thoâi - Naøy Thieän Taøi, luùc ta môû cöûa thaùp cuûa ñöùc Chieân Ñaøn Toøa Nhö Lai,
ta lieàn ñöôïc tam muoäi teân laø : “Phaät Chuûng Voâ Taän” - Hieän giôø ta chæ ñöôïc
phaùp moân Boà Taùt giaûi thoaùt “Baát Baùc Nieát Baøn Teá” nghóa laø: Duøng nhöùt
nieäm trí bieát khaép tam theá, moät nieäm vaøo khaép tam muoäi, bieát taát caû phaùp
töï taùnh thanh tònh, khoâng tö löï khoâng ñoäng chuyeån, maø coù theå vaøo khaép
335
theá gian, lìa nhöõng phaân bieät, truï Phaät phaùp aán, ñeàu coù theå khai ngoä taát caû
chuùng sanh.
359- Thieän Taøi töø phöông Nam ñi laàn ñeán nuùi teân laø Boå Ñaùt Laïc Ca (Phoå
Ñaø), nuùi naøy coù Boà Taùt teân laø Quan Theá AÂm, Thieän Taøi thaáy Boà Taùt ngoài
kieát giaø treân taûng ñaù Kim Cang Böûu, xung quanh coù voâ löôïng Boà Taùt ngoài
treân böûu thaïch, Boà Taùt vì chuùng hoäi maø tuyeân noùi phaùp ñaïi töø bi, khieán
nhieáp thoï taát caû chuùng sanh - Boà Taùt Quan Theá AÂm thaáy Thieän Taøi noùi
raèng : Ta ñaõ thaønh töïu “Boà Taùt ñaïi bi haïnh giaûi thoaùt moân” nghóa laø : ñaõ
thanh tònh taát caû nguyeän Phoå Hieàn, ñaõ an truï haïnh Phoå Hieàn, thöôøng ñeán
voâ bieân coõi v.v...
360- Thieän Taøi ñi laàn ñeán phöông Ñoâng, thaáy Boà Taùt Chaùnh Thu töø hö
khoâng ñeán theá giôùi Ta Baø treân ñaûnh nuùi Vi Sôn, Boà Taùt naøy laáy chaân aán
ñaát, coõi Ta Baø chaán ñoäng saùu caùch, bieán thaønh thaát böûu trang nghieâm -
Sau ñoù Chaùnh Thu Boà Taùt môùi ñeán choã Quaùn Töï Taïi Boà Taùt - Boà Taùt Chaùnh
Thu noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta ñöôïc Boà Taùt giaûi thoaùt moân teân laø “Phoå
Moân toác taät haønh” nghóa laø : khaép 10 phöông khoâng choã naøo chaúng ñeán, trí
hueä caûnh giôùi ñoàng nhau khoâng khaùc, ñeán taát caû ñaïo, vaøo taát caû coõi, bieát
taát caû phaùp, ñoái vôùi chö Phaät chaúng sanh phaân bieät, vôùi taát caû choã khoâng
bò chöôùng ngaïi.
361- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Ñoïa La Baùt Ñeå thaáy Thaàn Ñaïi Thieân ñöa
boán tay höùng laáy nöôùc töù ñaïi haûi röûa maët mình, caàm boâng vaøng raûi treân
mình Thieän Taøi maø baûo raèng : Ta ñaõ thaønh töïu Boà Taùt giaûi thoaùt teân laø
“Vaân Voõng Giaûi Thoaùt” nghóa laø : caùc thöù baùu ñeàu hieän ra cao lôùn nhö nuùi
to, cuõng laø phöông tieän nhö vaäy khieán chuùng sanh boû nhöõng haïnh baát
thieän maø tu phaùp laønh - nhö Ñeá Thích ñaõ coù theå deïp tröø taát caû quaân A Tu
La phieàn naõo, nhö ñaïi thuûy coù theå khaép tieâu dieät löûa phieàn naõo cuûa taát caû
chuùng sanh v.v...
362- Thieän Taøi ñi laàn qua nöôùc Ma Kieät Ñeà, nôi Boà Ñeà Traøng, choã cuûa Ñòa
Thaàn An Truï - Ñòa Thaàn baûo Thieän Taøi, taïi choã naøy ngöôi ñaõ töøng gieo
thieän caên, ta vì ngöôi maø hieän, Ñòa Thaàn laáy chaân aán ñaát traêm ngaøn öùc voâ
soá böûu taïng töï nhieân troài leân, roài baûo raèng : nhöõng böûu taïng naøy theo
ngöôi luoân, ñaây laø quaû baùo do thieän caên thuôû xöa cuûa ngöôi, ñaây laø phöôùc
löïc cuûa ngöôi nhieáp thoï, ngöôi neân tuøy yù töï taïi thoï duïng - Ta chæ bieát phaùp
moân : “Baát khaû hoaïi trí hueä Taïng” nghóa laø : thöôøng theo chö Phaät, coù theå
thoï trì taát caû lôøi daïy chö Phaät, vaøo trí hueä thaäm thaâm chö Phaät, moãi nieäm
ñaày khaép phaùp giôùi, ñoàng thaân Nhö Lai, sanh taâm chö Phaät, ñuû phaùp chö
Phaät, laøm nhöõng Phaät söï.
363- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Ca Tyø La cöûa Ñoâng, thaáy moãi loã loâng treân
thaân cuûa Daï Thaàn ñeàu hieän hoùa ñoä voâ löôïng voâ soá chuùng sanh ôû aùc ñaïo,
cho hoï thoaùt khoûi thaân hình hieåm naïn - Chuû Daï Thaàn töùc laø Baø San Baø
Dieãn Ñeå noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta chæ bieát phaùp moân : “Boà Taùt phaù nhöùt
thieát chuùng sanh aùm phaùp quang minh giaûi thoaùt” nghóa laø : thaønh töïu Phoå
336
Hieàn voâ bieân nguyeän haïnh, vaøo khaép taát caû phaùp giôùi haûi, tuøy sôû thích cuûa
hoï maø hieän thaân cho hoï hoan hyû, nôi moân giaûi thoaùt ñaõ ñöôïc, nieäm nieäm ta
ñöôïc taêng tröôûng khoâng ngôùt.
Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Daï Thaàn Phoå Ñöùc Tònh Quang - Daï Thaàn noùi vôùi
Thieän Taøi : Ta chæ ñöôïc moân giaûi thoaùt : “Boà Taùt tòch tònh thieàn ñònh laïc
phoå du boä” nghóa laø : ñaày ñuû haïnh nguyeän Phoå Hieàn, lieãu ñaït taát caû voâ
bieân phaùp giôùi, thöôøng coù theå taêng tröôûng taát caû thieän caên, luùc ñeâm vaéng
tòch tònh vì hoï maø thuyeát phaùp, ban cho hoï duyeân tu haønh thuaän tieän v.v...
365- Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Daï Thaàn Hyû Muïc quaùn saùt chuùng sanh, thaáy
Daï Thaàn ôû trong chuùng hoäi ñaïo traøng cuûa ñöùc Nhö Lai, ngoài treân toøa Sö
Töû Lieân Hoa Taïng, nhaäp ñaïi theá löïc Phoå hyû traøng giaûi thoaùt - Hyû Muïc noùi
vôùi Thieän Taøi raèng : Chuyeån Luaân Thaùnh Vöông hieäu Thaäp Phöông Chuû coù
theå noái thaïnh doøng Phaät laø Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Ñoàng Töû, coøn Daï Thaàn
giaùc ngoä ta, chính laø hoùa thaân cuûa ñöùc Phoå Hieàn Boà Taùt - Ta chæ ñöôïc phaùp
moân “Giaûi thoaùt ñaïi theá löïc Phoå Hyû Traøng” nghóa laø : trong moãi nieäm ñeán
khaép tröôùc caû chö Phaät Nhö Lai, mau xu nhaäp ñöôïc bieån nhöùt thieát trí,
trong moãi nieäm duøng moân phaùt thu vaøo taát caû bieån ñaïi nguyeän v.v...
Thieän Taøi laàn ñeán choã Daï Thaàn Phoå Cöùu chuùng sanh Dieäu Ñöùc - Phoå Cöùu
Dieäu Ñöùc noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta chæ bieát moân giaûi thoaùt : “Boà Taùt Phoå
Hieän Nhöùt thieát theá gian ñieàu phuïc chuùng sanh” nghóa laø : Tích taäp voâ
bieân haïnh, sanh nhöõng hieåu bieát, hieän nhöõng thaân mình, ñuû nhöõng caên
töôùng, maõn nhöõng nguyeän voïng, vaøo nhöõng tam muoäi, chö Phaät noùi bao
nhieâu chaùnh phaùp ta ñeàu ghi nhôù chaúng queân moät caâu moät chöõ, ôû choã chö
Phaät ñoù, ta taùn döông taát caû Phaät phaùp, roäng laøm lôïi ích voâ löôïng chuùng
sanh.
367- Thieän Taøi ñeán choã Daï Thaàn Tòch Tònh AÂm Haûi, roài noùi mong Daï Thaàn
vì toâi maø noùi Boà Taùt theá naøo hoïc Boà Taùt haïnh, theá naøo tu Boà Taùt ñaïo? Naøy
Thieän Taøi, ta chæ bieát moân giaûi thoaùt “Nieäm nieäm sanh quaûng ñaïi trí trang
nghieâm naøy” nghóa laø : thaâm nhaäp taát caû phaùp giôùi haûi, ñeàu bieát taát caû
nhöõng kieáp soá, thaáy khaép taát caû coõi thaønh hoaïi v.v... vaø taát caû chö Phaät töø
sô phaùt taâm nhaãn ñeán phaùp dieät, trong moãi nieäm ta ñeàu thaáy bieát.
368- Thieän Taøi ñi laàn ñeán Chuû Daï Thaàn teân laø Thuû Hoä Nhöùt Thieát Thaønh
Taêng Tröôûng Oai Löïc, thaáy Daï Thaàn naày ngoài treân toøa Sö Töû nhöùt thieát
böûu quang minh ma ni vöông voâ soá Daï thaàn vaây quanh - Daï Thaàn noùi vôùi
Thieän Taøi raèng : Ta chæ bieát moân giaûi thoaùt “Thaäm thaâm töï taïi dieäu aâm”,
nghóa laø : laøm cho theá gian rôøi hyù luaän, chaúng noùi nhò ngöõ, thöôøng chôn
thieät ngöõ, haèng thanh tònh ngöõ, coù theå bieát töï taùnh cuûa taát caû ngöõ ngoân,
trong moãi nieäm töï taïi khai ngoä chuùng sanh, thaâm nhaäp trí vi teá Boà Taùt,
kheùo quaùn saùt Boà Taùt Taïng, töï taïi dieãn thuyeát Boà Taùt phaùp.
337
Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Chuû Daï Thaàn Khai Phu Nhöùt Thieát Thoï Hoa - Daï
Thaàn noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Nôi Ta Baø theá giôùi naøy, luùc maët nhöït laën,
hoa sen kheùp caùnh, moïi ngöôøi baõi du ngoaïn, ta thaáy chuùng sanh muoán trôû
veà choã hoï ôû ñeâm nghæ an oån. Ta chæ bieát moân giaûi thoaùt “Boà Taùt xuaát sanh
quaûng ñaïi hyû quang minh” nghóa laø : thaân caän cuùng döôøng taát caû chö Phaät,
vaøo bieån nhöùt trí ñaïi nguyeän, vieân maõn nhöõng nguyeän haûi cuûa chö Phaät,
ñöôïc töï taïi nôi moät Boà Taùt giaûi thoaùt moân vaøo khaép taát caû Boà Taùt giaûi
thoaùt moân haûi v.v...
Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Daï Thaàn Ñaïi Nguyeän Tinh Taán Löïc cöùu hoä Nhöùt
thieát chuùng sanh, thaáy Daï Thaàn naày ôû trong ñaïi chuùng ngoài toøa Sö Töû Phoå
Hieän Nhöùt Thieát Cung Ñieän Ma Ni Vöông Taïng, löôùi ma ni che phía treân -
Daï Thaàn noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta chæ bieát moân giaûi thoaùt “Giaùo hoùa
chuùng sanh khieán sanh thieän caên”, nghóa laø : Sieâu theá gian hieän thaân caùc
loaøi, chaúng truï phan duyeân khoâng coù chöôùng ngaïi, thaáu roõ töï taùnh cuûa caùc
phaùp, kheùo quaùn saùt taát caû phaùp ñöôïc trí voâ ngaïi.
Thieän Taøi ñi laàn ñeán vöôøn Laâm Tyø Ni tìm Thaàn Dieäu Ñöùc Vieân Maõn, thaáy
thaàn naày ñang tu haønh 10 Taïng thoï sanh cuûa Boà Taùt : 1- Taïng thoï sanh
nguyeän thöôøng cuùng döôøng chö Phaät; 2- ... quaùn caùc phaùp moân sieâng tu
haønh; 3- ... duøng taâm thanh tònh chieáu khaép tam theá; 4- ... phaùt boà ñeà taâm;
5- ... bình ñaúng quang minh; 6- ... sanh nhaø Nhö Lai; 7- ... Phaät löïc quang
minh; 8- ... quaùn moân Phoå Trí; 9- ... khaép hieän trang nghieâm; 10- ... nhaäp
Nhö Lai ñòa - neân Dieäu Ñöùc Vieân Maõn Thaàn coøn goïi Lam Tyø Ni Laâm Thaàn -
noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta chæ coù phaùp moân giaûi thoaùt “Boà Taùt trong voâ
löôïng kieáp khaép taát caû choã thò hieän thoï sanh töï taïi” nghóa laø : duøng
phöông tieän kheùo maø hieän thoï sanh, nôi taát caû loaøi ñeàu hieän thoï sanh, bieát
taát caû chuùng sanh luùc ñaùng ñöôïc ñoä, vì hieän thoï sanh phöông tieän ñieàu
phuïc, ôû taát caû coõi hieän nhöõng thaàn bieán, döôøng nhö aûnh töôïng hieän ra
tröôùc hoï.
Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Thích Nöõ Cuø Ba (Thích Ca Cuø Baø) - Thích Ca Cuø
Baø noùi vôùi Thieän Taøi raèng : Ta chæ ñöôïc moân giaûi thoaùt “Quaùn saùt Boà Taùt
tam muoäi haûi” naày; nghóa laø : roát raùo voâ löôïng nhöõng phöông tieän haûi vì
taát caû chuùng sanh maø hieän tuøy loaïi thaân, vì taát caû chuùng sanh maø noùi tuøy
laïc haïnh, nôi moãi chaân loâng hieän voâ bieân saéc töôùng haûi, trong moät nieäm coù
theå töï taïi nhaäp phaùp giôùi quaûng ñaïi, du hí taát caû phaùp moân cuûa caùc baäc Boà
Taùt.
373- Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Phaät Maãu Ma Gia Phu Nhôn, sau khi höõu
nhieãu xong, Phaät maãu noùi : Ta ôû taïi cung vua Tònh Phaïn nôi thaønh Ca Tyø
338
La naày, töø hoâng beân höõu sanh Thaùi Töû Taát Ñaït Ña hieän thaân tö nghì thaàn
bieán töï taïi, nhö vaäy nhaãn ñeán taän theá giôùi haûi naày taát caû Tyø Loâ Giaù Na Nhö
Lai ñeàu vaøo thaân ta maø thò hieän ñaûn sanh töï taïi thaàn bieán - Ta ñaõ phaùt
nguyeän ñöùc Tyø Loâ Giaù Na Nhö Lai phaøm thoï sanh ôû xöù naøo coõi naøo tu Boà
Taùt haïnh gieo thieän caên giaùo hoùa chuùng sanh, nhaãn ñeán thò hieän toái haäu
thaân, moãi nieäm khaép taát caû theá giôùi, thò hieän thaàn bieán Boà Taùt thoï sanh,
thöôøng laøm con trai cuûa ta, ta thöôøng laøm meï cuûa Ngaøi - Ta ñaõ ñöôïc phaùp
moân “Giaûi thoaùt Boà Taùt ñaïi nguyeän trí huyeãn” do ñaây ta thöôøng laøm meï
cuûa Boà Taùt.
374- Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Thieân Cung Ñao Lôïi, ñaûnh leã Thieân Nöõ Thieân
Chuû Quang, höõu nhieãu cung kính chaép tay thöa raèng : Xin Boà Taùt daïy theá
naøo Boà Taùt haïnh ? Theá naøo tu Boà Taùt ñaïo ? Thieân nöõ baûo : Ta ñöôïc Boà Taùt
giaûi thoaùt moân teân laø “Voâ ngaïi nieäm thanh tònh trang nghieâm”. Nghóa laø :
Theá löïc cuûa moân giaûi thoaùt naøy, ghi nhôù quaù khöù coù moät kieáp teân laø thanh
tònh lieân hoa, trong kieáp ñoù, cuùng döôøng haèng haø sa soá chö Phaät Nhö Lai.
375- Thieän Taøi töø Thieân cung xuoáng ñi laàn ñeán thaønh Ca Tyø La choã cuûa
Bieán Höõu ñaûnh leã höõu nhieãu, Bieán Höõu noùi, nôi ñaây coù Ñoàng Töû laø Thieän
Tri Chuùng Ngheä Hoïc Boà Taùt Töï Trí, ngöôi neân ñeán hoûi - Boà Taùt Töï Trí noùi :
Ta ñöôïc Boà Taùt giaûi thoaùt moân teân laø : “Thieän Tri Chuùng Ngheä”, nghóa laø :
haèng xöôùng trì nhöõng chöõ maãu; ví duï A, Ñ, A, BA, GIAÛ v.v... Luùc xöôùng
nhöõng töï maãu nhö vaäy, thôøi tröôùc tieân ta nhaäp boán möôi hai moân baùc nhaõ
ba la maät ñaây cuøng vôùi voâ löôïng voâ soá moân ba la maät. (Phaùp naøy Bieán Höõu
chæ ñeán : Thieän Tri Chuùng Ngheä Hoïc Boà Taùt).
376- Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Baø Ñaùt Na, ñaûnh leã Öu Baø Di Hieàn Thaéng -
Hieàn Thaéng noùi : Ta ñöôïc moân Boà Taùt teân laø “Voâ Y Xöù Ñaïo Traøng” nôi moân
giaûi thoaùt naøy ta ñaõ thoâng ñaït vaø ñem daïy ngöôøi - nghóa laø taát caû coâng ñöùc
haïnh khoâng chaáp tröôùc.
377- Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Tröôûng Giaû Kieân Coá Giaûi Thoaùt - Tröôûng Giaû
noùi : Ta ñöôïc moân Boà Taùt giaûi thoaùt teân laø : “Voâ Tröôùc Nieäm thanh tònh
trang nghieâm” nghóa laø sieâng caàu chaùnh phaùp nôi thaäp phöông chö Phaät
khoâng thoâi döùt.
378- Thieän Taøi ñi laàn ñeán nhaø Tröôûng Giaû Dieäu Nguyeät, ñaûnh leã roài xin
phaùp moân, Tröôûng Giaû noùi : Ta ñöôïc Boà Taùt giaûi thoaùt teân laø : “Tònh Trí
Quang Minh” nghóa laø thöôøng coù quang minh.
379- Thieän Taøi ñi laàn ñeán phöông Nam, coù thaønh Xuaát Sanh, nôi ñoù coù
Tröôûng Giaû teân laø Voâ Thaéng Quaân, Tröôûng giaû noùi raèng : Ta coù phaùp moân
giaûi thoaùt “Voâ Taän Töôùng” naøy, nghóa laø ñöôïc voâ haïn trí, voâ ngaïi bieän taøi.
380- Thieän Taøi ñi laàn ñeán choã Toái Tòch Tònh Baø La Moân caàu ñaïo, Baø La
Moân noùi raèng : Ta ñöôïc moân Boà Taùt giaûi thoaùt teân laø “Thaønh Nguyeän Ngöõ”
nghóa laø : quaù khöù, hieän taïi, vò lai do duøng lôøi noùi chôn thaønh naày neân
ñöôïc khoâng thoái chuyeån ñaïo voâ thöôïng Boà Ñeà, khoâng ñaõ thoái, khoâng hieän
339
thoái vaø khoâng seõ thoái, truï nôi lôøi noùi thaønh nguyeän neân laøm ñieàu chi cuõng
ñöôïc toaïi yù.
Thieän Taøi ñi laàn ñeán thaønh Dieäu YÙ Hoa Moân, ñaûnh leã Ñoàng töû Ñöùc Sanh vaø
Ñoàng nöõ Höõu Ñöùc - Hai ngöôøi aáy cuøng noùi : Ta chöùng ñöôïc Boà Taùt giaûi
thoaùt teân laø “Huyeãn Truï” nghóa laø do nhöõng haïnh nguyeän hay töï ñieàu
phuïc vaø giaùo hoùa chuùng sanh maø thaønh, chuùng hoäi bieán hoùa ñieàu phuïc
nhöõng coâng haïnh ñeàu laø huyeãn truï, do nguyeän trí huyeãn maø thaønh Huyeãn
Caûnh töï taùnh baát tö nghì; neáu kheùo nhaäp voâ bieân söï huyeãn coù ñöôïc coâng
ñöùc voâ löôïng.
382- Thieän Taøi ñi laàn ñeán phöông Nam coù nöôùc Haûi Ngaïn, coù khu vöôøn Ñaïi
Trang Nghieâm, trong vöôøn coù moät toøa laâu caùc roäng lôùn teân laø Tyø Loâ Giaù Na
Trang Nghieâm Taïng, Di Laëc Ñaïi Boà Taùt ôû trong laâu caùc aáy ñeå phuï maãu
quyeán thuoäc vaø nhôn daân laøm cho hoï ñöôïc thaønh thuïc - Baáy giôø Di Laëc Boà
Taùt xoa ñaàu Thieän Taøi maø noùi raèng : Laønh thay laønh thay chôn Phaät Töû,
tinh taán caùc caên khoâng löôøi moûi, chaúng laâu seõ ñuû caùc coâng ñöùc, gioáng nhö
Vaên Thuø vaø Di Laëc - Ñoàng Töû duõng maõnh tinh taán, chí nguyeän khoâng taïp,
meán chö thieän tri thöùc, thaân caän cuùng döôøng, tìm caàu khaép nôi ñeå kính
thôø thænh phaùp, tröôùc ñaây Thieän Taøi naày thoï giaùo nôi ñöùc Vaên Thuø, roài laàn
löôït ñi qua phöông Nam caàu thieän tri thöùc, ñaõ qua 50 vò (phaûi ñaày ñuû 110
vò) nay môùi ñeán gaëp toâi, Ñoàng töû naøy chöa töøng coù nieäm löôøi moûi, raát laø
khoù coù, Thieän Taøi naøy vì bò boán doøng höõu laäu cuoán troâi maø taïo thaønh
thuyeàn ñaïi phaùp, Thieän Taøi ñaõ ñaëng Boà Ñeà taâm ñoàng vôùi coâng ñöùc taát caû
Phaät phaùp, vì nôi boà ñeà taâm maø xuaát sanh taát caû Boà Taùt haïnh, Tam theá
Nhö Lai töø Boà Ñeà taâm maø xuaát sanh. Ta ôû trong Ñaïi laâu caùc naøy tuøy taâm sôû
thích cuûa chuùng sanh duøng nhieàu phöông tieän ñeå giaùo hoùa ñieàu phuïc - Ta
vì tuøy thuaän taâm chuùng sanh, ta vì thaønh thuïc chö Thieân ñoàng haønh nôi
cung Ñaâu Suaát, ta vì thò hieän Boà Taùt phöôùc trí bieán hoùa trang nghieâm sieâu
quaù taát caû duïc giôùi cho hoï boû rôøi nhöõng duïc laïc, vì cho hoï bieát höõu vi ñeàu
voâ thöôøng, chö Thieân heã thaïnh taát coù suy, thò hieän luùc saép giaùng sanh
duøng ñaïi trí phaùp moân cuøng chö Boà Taùt nhaát sanh boå xöù cuøng nhau ñaøm
luaän, vì muoán giaùo hoùa chuùng sanh maø ñöùc Thích Ca Nhö Lai ñeå soùt laïi
ñeàu khai ngoä nhö hoa sen nôû, neân khi maïng chung ta seõ sanh leân trôøi Ñaâu
Suaát.
Y lôøi daïy cuûa Di Laëc Boà Taùt, Thieän Taøi ñi qua hôn moät traêm möôøi thaønh
ñeán nöôùc Phoå Moân, thaønh Toâ Ma Na maø tìm Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt - Baáy
giôø Vaên Thuø töø xa ñöa tay höõu qua khoûi moät traêm möôøi do tuaàn aùp treân
ñaàu Thieän Taøi maø noùi phaùp, noùi xong laïi ñeå Thieän Taøi ôû taïi choã cuõ, Vaên
Thuø nhieáp thaàn löïc chaúng hieän - Thieän taøi tö duy quaùn saùt nhaát taâm
nguyeän thaáy Vaên Thuø Boà Taùt vaø muoán thaáy Ñaïi thieân theá giôùi vi traàn soá
thieän tri thöùc ñeå gaàn guõi cung kính cuùng döôøng, roài Thieän Taøi truï nôi böïc
340
phaùp giôùi bình ñaúng, quaùn saùt caûnh giôùi giaûi thoaùt cuûa Phoå Hieàn - Thieän
Taøi muoán thaáy Phoå Hieàn Boà Taùt, lieàn ôû tröôùc toøa Sö Töû cuûa Tyø Loâ Giaù Na
Nhö Lai nôi Kim Cang Taïng Boà Ñeà Traøng, treân toøa Böûu Lieân Hoa Taïng -
Sau khi thaáy ñöôïc Phoå Hieàn Boà Taùt, Thieän Taøi lieàn ñöôïc 10 trí Ba la maät :
1- Trí Ba la maät trong moãi nieäm ñeàu coù theå ñi khaép choã Phaät; 2- ... qua ñeán
choã Phaät; 3- ... cuùng döôøng chö Phaät; 4- ... ñeå nghe phaùp vaø thoï trì; 5- ... tö
duy phaùp luaân Nhö Lai; 6- ... bieát söï ñaïi thaàn thoâng baát tö nghì cuûa Phaät;
7- ... noùi moät caâu phaùp toät thuôû vò lai bieän taøi voâ taän; 8- ... duøng thaâm baùt
nhaõ quaùn caùc phaùp; 9- ... nhaäp taát caû phaùp giôùi thieät töôùng haûi; 10- ... bieát
taâm cuûa taát caû chuùng sinh. Vaø trí ba la maät trong moãi nieäm hueä haïnh cuûa
Phoå Hieàn ñeàu hieän tieàn - Giôø naøy Thieän Taøi ñöôïc Phoå Hieàn xoa ñaàu, vaø
ñöôïc taát caû Phaät saùt vi traàn soá moân tam muoäi, moãi tam muoäi laïi duøng Phaät
saùt vi traàn soá tam muoäi laøm quyeán thuoäc - Ñöông luùc ñoù Thieän Taøi thöù ñeä
ñöôïc nhöõng haïnh nguyeän haûi cuûa Phoå Hieàn, ñoàng vôùi Phoå Hieàn vaø chö
Phaät, moät thaân sung maõn caû theá giôùi, ñoàng ñaïi töø bi, baát tö nghì, giaûi thoaùt
töï taïi ñeàu ñoàng. Ngöôøi vieát xin noùi theâm : Ñeán ñaây Thieän Taøi Ñoàng Töû ñaõ
traûi qua 53 nôi vaø vò Thaày ñeå caàu hoïc ñaïo, neân khoa Nghi leã coù caâu raèng :
“Caáp coâ tröôûng giaû xaû kyø vieân, Thieän Taøi Ñoàng töû nguõ thaäp tam tham ...”.
384- Duøng : Thöùc, Trí, Nguyeän vöôït sieâu : nghóa laø 3 moùn naøy phaûi ñaày ñuû
môùi thaønh töïu ñaïo quaû, neân töø luùc ban ñaàu Vaên Thuø thaâu nhaän Thieän Taøi
laø ñeä töû roài chæ phöông Nam ñeå Thieän Taøi caàu hoïc 2 moùn nöõa ñoù laø Thöùc
vaø Haïnh Nguyeän; Di Laëc Boà Taùt vaø Tyø kheo, Tyø kheo ni, Öu Baø Taéc, Öu Baø
Di, caùc vò Baø La Moân, Tröôûng giaû, chö vò Thaàn, trong chôï buùa thaäm chí laø
ngoaïi ñaïo v.v... Caùc vò maø Thieän Taøi traûi qua caàu ñaïo, ñaây laø bieåu töôïng
cho Thöùc nghóa laø : coøn phaân bieät vôùi traàn caûnh; Rieâng Vaên Thuø thì coù Trí
roài neân goïi Ñaïi Trí Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt; Haïnh Nguyeän ñöôïc chæ cho Boà
Taùt Phoå Hieàn, ngaøi laø vò Boà Taùt voâ sai bieät trí, neân nguyeän vaø laøm ñeàu
gioáng nhö chö Phaät khoâng sai khaùc. Haønh giaû tu taäp troïn 3 moùn treân laø ñaõ
ñeán ñích, Thieän Taøi Ñoàng Töû laø vò ñaõ ñeán.
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353

Kinh Hoa Nghiem

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kinh Hoa Nghiem

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PL -2549

KINH HOA NGHIEÂM

Minh Tònh , 30/07/2005

Ñaïi Phöông Quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh

CHUØA TOÅ MINH TÒNH

Ñaïi Phöông Quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

III- Hoa Nghieâm Haùn Boä khoùa Ba 1,

V- Hoa Nghieâm Kinh Boä Phaùp Vöông

VI- Voâ löôïng Boà Taùt thoâng khai,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

Heát khoùa saùu

PHAÀN CHUÙ THÍCH

KINH HOA NGHIEÂM

III- PHAÅM PHOÅ HIEÀN TAM MUOÄI THÖÙ 3.

IV- PHAÅM THEÁ GIÔÙI THAØNH TÖÏU THÖÙ 4

V- PHAÅM HOA TAÏNG THEÁ GIÔÙI THÖÙ 5

Hoa Nghieâm Kinh boä cao saâu,

2- Phöông Nam cuûa Hoäi Taïng theá giôùi,

3- Phöông Taây cuûa Hoa Taïng theá giôùi

4- Phöông Baéc cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

5- Phöông Ñoâng Baéc Hoa Taïng theá giôùi,

6- Phöông Ñoâng Nam Hoa Taïng theá giôùi 33,

7- Phöông Taây Nam Haûi Taïng theá giôùi 35,

9- Phöông döôùi cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

10- Phöông treân cuûa Hoa Taïng theá giôùi,

Luùc baáy giôø, Phoå Hieàn Boà Taùt,

Baây giôø Boà Taùt Phoå Hieàn

Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

PHAÀN CHUÙ THÍCH

Luùc baáy giôø Phoå Hieàn Boà Taùt,

KINH HOA NGHIEÂM

Baáy giôø Ñöùc Phaät Thích Ca,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

KINH HOA NGHIEÂM

Luùc baáy giôø, Vaên Thuø Boà Taùt,

KINH HOA NGHIEÂM

Luùc baáy giôø, Theá Toân Tònh Quaùn 110,

KINH HOA NGHIEÂM

Luùc baáy giôø, Vaên Thuø Boà Taùt,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

PHAÀN CHUÙ THÍCH

KINH HOA NGHIEÂM

KINH HOA NGHIEÂM

Luùc baáy giôø Trí Thuû Boà Taùt,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

KINH HOA NGHIEÂM

Ngaøi Vaên Thuø Sö Lôïi Boà Taùt,

KINH HOA NGHIEÂM

Baáy giôø Sôn Ñaûnh Tu Di,

Baáy giôø nhôø söùc löïc Thaàn,

KINH HOA NGHIEÂM

KINH HOA NGHIEÂM

Baáy giôø Ngaøi Chaùnh Nieäm Thieân Töû,

KINH HOA NGHIEÂM

Luùc baáy giôø Ngaøi Thieân Ñeá Thích,

KINH HOA NGHIEÂM

Baáy giôø Tinh Taán Hueä Boà Taùt,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

KINH HOA NGHIEÂM

Baáy giôø do Thaàn Löïc Phaät hieän,

NAM MOÂ ÑAÏI PHÖÔNG QUAÛNG PHAÄT HOA NGHIEÂM KINH

KINH HOA NGHIEÂM