Mc lc

LUYN C NHANH ................................................................................................................................................ 3

Li gii thiu .............................................................................................................................................................. 4
Chng 1. BN BIT G V C NHANH ....................................................................................................... 5
Chng 2. BN C TH C NHANH! ......................................................................................................... 11
Chng 3. CCH CI K NNG C NHANH CA BN....................................................................... 25
1. Tp trung l cha kha cho mi thnh cng .......................................................................................... 26
2. iu kin tt cho c di lu ........................................................................................................................ 31
3. Nhng ch dn cho mt v tay ..................................................................................................................... 33
4. La chn phng php c ph hp ....................................................................................................... 47
5. Cch c thm hiu qu ................................................................................................................................. 49
6. c d v c lt theo mc ch ............................................................................................................. 50
7. c trc quan ngh thut c nhanh hiu k ................................................................................... 57
8. c v ghi ch .................................................................................................................................................... 69
9. c v n li ........................................................................................................................................................ 73
10. c nhng ti liu a dng ........................................................................................................................ 76
11. M rng vn t ............................................................................................................................................... 87
12. Bi luyn tp tng hp ................................................................................................................................. 90

Alpha Books bin son

LUYN C NHANH
Bn quyn 2012 Alpha Books
NH XUT BN THANH NIN
To ebook: T Hi Triu
Pht hnh: http://www.taisachhay.com

Li gii thiu
John Adams, Tng thng th hai ca Hoa K tng ni: Cng c nhiu, ngi ta cng
thy cn nhiu iu cn phi c. D bn l ai, mt Tng thng, mt nh khoa hc, mt
gio vin hay mt sinh vin tr tui, c thu np kin thc v lm mi thng tin khng
bao gi l . Cuc ua khng cn sc gia qu thi gian hn hp ca bn vi tri thc mnh
mng lm bn khng t ln thy ht hi v thoi ch.
S c hai cch ng x khi bn ng trc cuc ua ny. Hoc l t chi cuc ua, tm bng
lng vi nhng tri thc hin ti v thm c cht no hay cht . Hoc l tm cch ci
thin kh nng c, ti a ha tc c hin ti chinh phc nhng c ly ngn trc.
Bn s chn cch no?
D nhin, khi c ti nhng dng ny, bn xc nh chn cch th hai. Bn sn sng tham
gia cuc ua nhng trong lng y hoang mang. Lm th no thay i k nng c tr
thnh thi quen? Liu tng tc c c lm gim kh nng hiu v nh? Liu mnh c th
t c iu k vng hay khng?
Rt nhiu bn khon, lo lng n khi bn bc ti ranh gii ca s thay i. Tt c s c
ha gii trong cun sch ny. N s em n iu k diu trong vic c t chnh i mt,
bn tay v tr no ca bn. iu quan trng l bn dm vt b nhng thi quen xu gn
b t lu v ton tm ton luyn tp nhng phng php, nhng th thut d nh nht
trong cun sch ny.
Hy lm tt nht bn kho st phn u cun sch. Kt qu c th lm bn tht vng
nhng i li, bn s nhn thng vo thc ti au kh v c thm quyt tm ci to
chnh mnh. Hy bin nhng k nng c thnh thi quen, hy i mt, bn tay v tr no
lm vic tht n khi bn c. Bn s bit mnh cn chn cch c no, c thm, c d
hay c lt cho tng loi ti liu; bit khi no cn tng tc cn khi no c chm li, Sau
mi phng php, hy thc hnh vi h thng bi tp t d n kh v vn dng, t sng
to ra nhng bi tp hng ngy cho ring mnh.
Hy u t thi gian c v luyn tp cc b quyt t nhng tay c siu tc trn th
gii. Chc chn bn s khng tnh ni mnh c li hn bao nhiu thi gian u.
H Ni, thng 11 nm 2012
CNG TY SCH ALPHA

Chng 1. BN BIT G V C NHANH

1. Hiu ng v c nhanh
Bn rt mun c nhanh, v nhiu l do. hon thnh ht khi lng ti liu khng l
ang cht thnh ni. c nhiu thi gian hn dnh cho cng vic khc. V cn rt nhiu l
do khc na. Th nhng, bao gi bn tm hiu c nhanh l g cha?

Bn c nh ln cui cng mnh c dy v c l khi no khng? Lp 1, lp 2 hay n ht

tiu hc? D cu tr li l ht tiu hc i chng na, vn l tin ng bun cho bn.
Nhng k nng bn ang c ngang bng vi mt cu b tiu hc, cng thm khong hn
chc nm gi l thm nin trong vic c. cng l l do v sao bn khng hiu ng v
c nhanh v khng c c k nng c nhanh ng n.
c nhanh l nhn
iu u tin v quan trng nht, c nhanh l nhn. Bc u tin c bt c iu g
chnh l nhn thy cc t. Nhng lm th no bn nhn thy cc t trn trang giy khi
c?
Nhng nm 1920 v trc , cc nh nghin cu v gio dc tin tng rng con ngi c
mt t mt ln. Bn phi di chuyn mt t tri qua phi theo chiu ca trang giy v bt ly
tng ch mt. Theo l thuyt ny, ngi c nhanh l ngi c th xc nh v nhn din
cc t nhanh hn ngi khc
Th nhng li xut hin nhng ngi c th nhn v c nhiu hn mt ch mi ln. Mt
ca h cng di chuyn t l tri sang l phi trang giy, mt h t vo v tr thch hp v

thu nhn c t 1 n 5 t trong mi ln lt mt nhanh. Mi ln lt nhanh, mt bn

dng ti nhng im khc nhau trong cu, nhng im ny c gi l im nh v mt.
Trong phn sau, chng ti s ni r hn v iu ny. y l nhng im quan trng bn cn
bit v c nhanh:
Bn c c vi t mi ln lt mt. Tr trng hp bn gp phi nhng t qu kh,
cha bit hoc cha tng gp, vi cc t quen thuc bn khng c mt t mt ln.
Bn c th m rng tm nhn c v hiu nhiu t mi ln lt mt. Ngi c
nhanh tt c th c v x l 10-14 t mi ln nh v mt.
Bn c th m rng tm nhn theo chiu ngang cng nh chiu dc ca trang giy.
Ngi c nhanh c th c v hiu nhiu t trn hai hoc ba dng khc nhau trong mi ln
lt mt.
c nhanh l c thm
Khi c, bn thng nghe thy ting th thm bn trong tm tr, tng nh ca ngi khc
ch khng phi ca bn. n gin bi bn chng bao gi c mt mnh. Chnh cc t ang
ni chuyn vi bn y!

Khi c, bn c cc t cho mnh nghe v trng bn vn c dy c bng phng

php pht m. Mi ch ci c mt m thanh, th nn khi c mi t bn u c xu hng
kt hp vi mt m thanh.
Nhng c ra m thanh ca cc t ch l k nng cn thit cho ngi bt u hc c. Nu
bn c bng cch pht m, tc c s b gim, ch cn bng vi tc bn ni chuyn
m thi. y l nhng iu bn cn phi nh:
c pht ra m thanh l kiu c bn c dy khi mi bt u c, bn cn phi t b n
nu mun tr thnh ngi c nhanh.
T luyn tp khng pht ra m thanh khi c l mt trong nhng k nng c nhanh
quan trng nht m bn t c.
c nhanh l gii m cc t

Mc ch ca vic c l tm hiu mt iu mi, tip cn cuc sng t mt gc nhn khc

hoc c c kin thc vt qua k thi hay tho lun trong mt cuc hp, Bn t kt
qu tt nht khi hiu c nhng g mnh c. iu ny c xc nh bi cc yu t:
Tc c: Nu bn khng c ng tc , kh nng hiu ca bn s b gim st. Mt k
nng khng km phn quan trng l bn bit khi no phi c chm, khi no cn tng tc
. Nhng ngi c nhanh nht th gii c th iu chnh tc c ca h nh nhng
tay ua t iu luyn, h s chm li khi gp on ng trn hoc nhng khc cua quanh
co.
rng ca vn t: C vn t rng l yu cu bt buc cho nhng ngi c nhanh. Bn
khng th trn trnh s tht ny.
Mc quen thuc ca ch : Nu bn hiu su v ti bn ang c, bn s nm
c ni dung ti liu nhanh hn. Hin nhin l bn s tin ln rt nhanh nu bn ang i
do trn lnh th bn quen thuc v hiu nhng bit ng .
Vi quan im c nhanh l gii m cc t, chng ti c vi lu cho bn v c nhanh:
c nhanh thc s l tng tc gii m. Khi c vi t mt ln, bn c th hiu ni
dung ca t da vo ng cnh. Ng cnh gip bn ci thin kh nng hiu cc t bi v t
t trong cu nht nh mang ngha khc so vi khi n ng mt mnh.
Tc c c hiu ng bng tuyt t rng ca vn t v vn hiu bit chung ca
bn. Cng c vn t phong ph v vn hiu bit rng, bn cng d dng gia tng tc c.
Chng cng c vai tr khuyn khch bn c nhiu hn m rng vn t v vn kin thc
hin ti.
Bn c th ci thin kh nng hiu ca mnh bng cch p dng nhng chin lc
c th. V d, bn c th luyn tp xc nh phn quan trng nht ca mt ti liu ch
tm c n hn.
c nhanh l tp trung cao
D c nhanh hay c thng thng, bn cng lun cn s tp trung. Bi khi c bn phi
lm nhiu vic mt lc. Bn phi suy ngh cng vi tc gi, hiu iu tc gi mun ni, phn
bin li tc gi v chn tc c khc nhau cho ph hp. c nhanh cng i hi bn c
vi tt c s nhit tnh. Bn hy c nh th ngi i ang nut ly tng thng tin trong
ti liu vy.

2. Gii m nhng quan im khng ng v c nhanh

D hiu v c nhanh nhng cha chc nhng quan im sai v c nhanh thi khng
lng vng trong u bn na. Di y l mt s iu hoang tng v c nhanh bn cn
vt b:
Bn khng c c nhiu khi tng tc c. Ngc li ng khc. c nhanh chnh
l c hiu qu nh nhng g c gii thch trn. Khi c nhanh, bn s c tt hn.
Bn s nhn c nim hng khi t nhng thng tin v kin thc bn tip nhn. Cc gio
vin dy c nhanh nhn xt rng hc vin ca mnh u yu thch vic c hn sau khi h
hc v c nhanh.
Bn khng hiu g khi c nhanh. c nhanh l c vi mc tp trung cao. Hn na,
bng cch c vi t mi ln thay v c tun t tng t mt, kh nng hiu ca bn s tng
ln. Bn c th c nhiu t trong mt vn cnh v hiu ngha ca chng nhiu hn so vi
c ri rc. Bn c th t kim nghim iu ny.

Bn b qua t khi c nhanh. Li l mt sai lm. Ngi c nhanh qut mt qua tt c

cc t h c nhng khng c ngha l b qua chng. c nhanh i hi bn phi c tng
cm hoc tng nhm. Bn c nhiu hn mt t mi ln c nhng khng t no c b
qua (Bn s hiu hn v cch c ny chng 3.)

 Ngn tay ca bn phi chy theo chiu trang giy hoc bn cn cng c c
nhanh hn. Cng c h tr ch l vt nh hng trc quan nh ngn tay hay bt nh
du v tr c ca bn trn trang giy. Rt nhiu ngi tng tng ra mt ngi c
nhanh c lin thong ko bn tay hay cng c h tr ca mnh theo trang giy mnh c.
Thc ra, chng ch hu ch khi bn mi bt u luyn c nhanh nhng ngi c nhanh
khn ngoan cn phi b n ngay khi quen vi vic c.
Chc hn nhng mi nghi ng, lo lng trong bn v c nhanh c ha gii phn no.
Kin tr luyn tp theo nhng phng php trong cun sch ny, bn s t mnh khm ph
thm c nhiu iu th v hn na v c nhanh.
3. c nhanh l cng c hu ch cho bn
u im ln nht ca c nhanh l tc c m cht lng thng tin thu nhn c
khng km g, thm ch cn tt hn cch c thng thng.

Bn hy th t mnh vo trng hp ca anh chng sinh vin Hiu. C gio giao cho cu
ti nghin cu khoa hc v yu cu c hiu mt s cun sch lin quan ti ti trong
thi hn mt tun. Trong khi , cu cn mt danh sch rt di nhng bi tiu lun v cc
mn thi. Chc cu s phi dnh ton b thi gian ngh ngi, gii tr hc tp, nghin cu.
Trong u bn hn c sn hnh nh ca mt anh chng u b tc ri loay hoay vi c
chng sch cao ngt. Nhng s tht khng phi vy. Nh c k nng c nhanh nhun
nhuyn, Hiu gii quyt nhim v ca mnh nh nhng. c nhanh l k nng thit yu gip
bn hc hnh thun li hn.
Khi bn ri gh nh trng, c siu tc vn l cnh tay ph tr cho bn trong cng vic v
cuc sng. Trong cuc sng, nhng ai c kin thc rng d thu ht c ngi khc. Ngc
li, bn s cm thy kh ha ng vi mi ngi nu khng cp nht c nhng kin thc,
thng tin mi. Khung thi gian hu hn hng ngy khng cho php bn dnh nhiu thi
gian cho vic c. Bn ng trc hai la chn: chi t thng tin hay u t thi gian cho
vic c? c nhanh s khng bt bn phi la chn, v bn vn c th thu nhn kin thc
trong khong thi gian eo hp.
Gio s Bruce Stewart, ngi c hn 30 nm kinh nghim trong vic nghin cu, o to k
nng c nhanh a ra con s khin nhiu ngi phi git mnh: c 9 thng, tng s
lng kin thc nhn loi li tng gp i. Vi thi i bng n thng tin nh hin nay, nu
khng ci thin k nng c hiu v x l thng tin cho ph hp, chng ta s b nhn chm
trong b thng tin . c nhanh l chic phao hu ch gip bn vt qua c mi nguy
hi .

Bn va nhn c tin khng vui rng k nng c ca mnh ch dng li bc tiu hc v

chng ai dy bn ci thin n c. Nhng tin tt dnh cho bn l bn c th d dng tng
tc c ca mnh ln t nht 2 n 3 ln, nh s tp trung v p dng mt s k thut
n gin. Bn vn c th c hiu tt hn v lu gi chng li trong tr nh lu hn v quan
trng l bn c th nhn c nim vui v ngha t chnh nhng cun sch, bi vit hay
cc trang in t bn c.
Th lm mt php tnh ton bn s thy rng ch cn tng tc c thm 200 n 300 t
mt pht bn s tit kim c 50% thi gian c. qu l mt khon tit kim khng
nh dnh cho cuc sng ca bn.

Chng 2. BN C TH C NHANH!

1. Loi b thi quen xu cn tr vic c nhanh

Bn c sch theo thi quen m khng xem cch c ng hay sai. Bn khao kht
ci thin tc c ca mnh nhng vn duy tr nhng thi quen c. S tic nui hay ngi
thay i s khng gip bn lm nn chuyn. Hy nhn thng vo cch c hin nay ca bn
v dng cm xa b chng nu li thi.

C rt nhiu thi quen xu bn tng chung sng: c thnh ting, c tng t mt, c
quay li, coi mi phn ca cun sch l nh nhau,... Hai thi quen c thnh ting v coi mi
phn ca cun sch nh nhau c xem l bnh nan y lm hao ht nhiu nht tc c
ca bn v cng l nguyn nhn chnh dn ti cc thi xu cn li.
o c tha nh tie ng
o c tha nh tie ng la m gia m a ng ke tc c ca bn. Ne u ba n muo n o c sieu to c, ba n nht
nh pha i t bo tho i quen na y.
Hy th c thm on ng dao di y:
Ai lm g ?
Kh kh kh kh,
Ai lm g ?
A! L ch ch,

ang ng kh kh.
Ct ca ct kt,
Ai lm g ?
A! L chut cht,
Dng rng cn g.
H h ha ha,
Ai lm g ?
A! Ra l b,
ang ci rt to!
Khi o c thm on ng dao na y, ha y chu y xem minh co nghe tha y ca c t khong. Ba n co
nghe tha y ca c t trong oa n o ng dao tren khong? Ne u ba n tra li khong, toi oa n ba n cha
tra li trung thc au. Ke ca nhng ngi o c nhanh nha t cu ng oi lu c o c len tha nh tie ng.
iu quan trng l bn phi hn ch ti a vie c o c tha nh tie ng. No la m gia m to c o o c cu a
ba n vi nhng ly do sau:
c thnh ting lm gim tc c. Trung binh mo t ngi thng no i khong 150200 t mo t phu t. Ne u ba n o c tha nh tie ng ta t ca ca c t, tc c ca ba n khong th vt
qu mc na y. Trong khi o , nhng ngi o c to t co the o c t 200 e n 400 t mo t phu t,
co n nhng ngi o c nhanh la i co the o c tren 400 t mo t phu t.
c thnh ting nh hng vic hiu nghia. Ne u ba n ma p ma y moi e pha t am tha nh
tie ng, hie n nhien ba n a san se mo t pha n tam tri minh e no i, ma le ra pha n tam tri na y pha i
c du ng e hie u nhanh y cu a ta c gia .
c thnh ting cn tr bn hiu ni dung qua ng cnh. Ta ha y cu ng phan tich vi du :
Tongle Xrepok l tn ting Campuchia ca sng Srpk dng sng ln nht trong h thng
sng ngi k Lk, mt ph lu quan trng ca sng Mekong.
Ne u ba n o c tha nh tie ng cau tren, ba n se pha i dng la i khi o c ngay t a u tien va cha m
hie u nghia cu a chu ng. Khi khong o c len tha nh tie ng, bn co the o c ca cau ngay trong mo t,
hai la n lt ma t va hiu ngay t Tongle Xrepok nghia la gi.
c thnh ting khin bn phi c li li. Bn phi quay li c khi khong ro minh
ang o c gi. Bn phi quay la i ca c t, cau trc e tim la i ni dung. l bi vi khi o c
tha nh tie ng, ma t bn hoa t o ng nhanh hn mie ng, khi mie ng ang o c pha n na y thi ma t a
nhin sang pha n kha c. S khong an khp gia ca c hoa t o ng cu a ma t va mie ng khie n bn ri
vo tnh trng kho hie u va muo n o c la i cho cha c cha n.
Loi b ngay thi quen ny khng phi l iu d dng. thot khi iu ny, bn c th
p dng mt s gi sau:
Giao nhim v khc cho ming ca bn. Bn c th nhai ko cao su hoc t bt ch
lm du kim sot mi bn khi c. Chc chn s gp rc ri vi nhng ln th u tin
nhng hy c gng lm bn vi n. rt nhiu ngi c c hc thnh cng vi cch ny.

 Hy th cm nhn cc t thay v hiu chng. Tng tng mi t l mt biu tng

(khng phi m thanh) truyn ti mt ngha.
Tt i tai. Gi nh i tai ca bn l thit b c th iu khin m lng, hy chuyn n
sang ch tt ting.
M rng tm nhn. Bng cch thu nhn nhiu t mi dng, bn buc phi c nhiu t
mt lc v s lm bn khng cn to ra c m thanh na.
Xc nh cc n v nghia trong cu. iu ny s gim thiu vic bn c v pht m
tng t.
Tp trung cao . Nhng ngi c nhanh thnh cng c s tp trung cao hn bn rt
nhiu.
Coi mi phn ca cun sch l nh nhau
Nu bn ngh phn no ca cun sch chng quan trng th th chng c g kh hiu khi bn
na n lo ng, u oi trc mt cun sch dy cp. Nu bn o c mo i pha n cu a mo t cuo n sa ch vi
to c o nh nhau, vi lng chu y ba ng nhau thi bn ang mc phi sai la m nghiem tro ng
y.
Bn ng o tng rng ni dung quan trng cu a mo t cuo n sa ch tra i e u t trang a u e n
trang cuo i. e nhanh na m c y chinh cu a sa ch, co hai pha n chu ng ta nen ta p trung o c, o
la pha n m a u va pha n ke t thu c. hai pha n na y, ta c gia gii thie u hoa c u c ke t la i ca c no i
dung chinh c trinh ba y trong cuo n sa ch. Va y ta i sao ta khong ta n du ng ie u na y thay vi
ca m cu i ngo i o c trie n mien?
Ngoa i ra, khi o c sa ch, ta nen da nh chu y hn e n mo t no i dung na o o . Sau khi lt ma t
qua pha n mu c lu c, ha y nhanh cho ng tim cho minh phn ni dung cn thit.
2. Nhng iu bn cn bit bt u c nhanh
Cch xc nh tc c nhanh
Cc chuyn gia s dng hai cch kim tra tc c. Cch th nht l o s lng t bn
c mi pht (gi tt l tmp t mi pht), cch th hai l tnh n cht lng c hiu
trong s tng quan vi tc c (gi tt l hqd hiu qu c). C hai cch xc nh tc
ny u rt hu ch. o s t mi pht l cch th s nht nh mc bn c nhanh
ti u, cn cch kim tra hiu qu c th phn nh trung thc kh nng nm bt ni dung
ti liu khi bn c nhanh.
Cch o tc tmp khng c g khc vi bi kim tra tc nh my ca bn. Cc chuyn
gia s dng cng thc tnh di y cho ra kt qu tmp:
S t c s pht c = s t mi pht
V d nh Phng mt 2 pht 15 giy (2.25 pht) c 700 t th bn c vi tc
311 tmp:

700 2 = 311
Ngi c trn trung bnh c vi tc 360 - 500 tmp. Ngi c nhanh c th t 500 800 tmp.
Sau khi tham gia mt kha luyn c nhanh, Tun Minh rt t ho khoe rng: Mnh c
ht tiu thuyt Chin tranh v ha bnh ch trong 20 pht. N k v nc Nga. Theo cch
tnh hqd, Minh s phi tr li cc cu hi xoay quanh cun tiu thuyt ny ca Tolstoy sau
khi cu c nhanh bit chnh xc tc c c tng ng vi hiu qu c hay khng,
hay c nhanh m khng thu nhn c iu g.
Ch s hqd s o lng hiu thng tin trong mt khong thi gian c. Cch tnh ny t
m v trit hn cch tnh tmp bi v n cn kim tra kh nng hiu, thu nhn v ghi nh
thng tin ca bn na. Cc nh khoa hc s dng cng thc di y tm ra kt qu cho
ch s hqd:
Ch s tmp x phn trm c hiu (chuyn sang s thp phn) = hqd
V d nh Hng, c c 700 t vi tc 350 tmp v tr li ng 80% nhng cu hi c
hiu, kt qu l ch s hqd ca c l 280:
350 x 0.8 = 280
Mt ngi c hiu qu phi t t nht 80% cu tr li ng trong bi kim tra c hiu
ny.
Nhng dng c cn chun b
Ngoi vic chun b v tr c thoi mi v tinh thn tp trung (chng ti s ni r hn
hai ni dung ny trong chng 3), bn cn c thm mt s dng c nhm h tr cho vic
c c thun li hn.
Bn cn mt vt dn hng mt ngi bn ng hnh tp trung hn vo vic c.
c th l tay bn, mt chic bt ch hoc mt mnh giy cng ch dn bn v tr cn c
trn trang giy. Ty tng trng hp v thi quen, bn nn chn s dng cc vt dn
hng ny sao cho thoi mi.
Khi c ti nhng thng tin quan trng, bn cn bt d quang nh du chng li. Quyt
cng c thi quen nh du nhng cu li khng chun b trc cho mnh mt cy bt. Cu
li phi dng li, gp sch v i tm bt. ng bao gi vic c b gin on bi nhng
vic nh vy. Hy chun b y dng cn thit trc khi bt u c, bn s tit kim
c khon thi gian c li t u bt nhp vi thng tin va b gin on. Mi pht
giy tri qua lng ph nh th s to c hi cho nhng tc nhn gy nhiu lm phin bn.
Thi gian l n v khng th thiu o tc c ca bn. V th trong cc bi luyn tp
hoc th nghim, bn rt cn mt chic ng h bm gi kim sot chnh xc thi gian
c ca mnh. Nhng lu l bn khng nn nhn vo ng h khi luyn tp. Bn s b phn
tm bi s nng vi, cung qut dnh bng c im s cao nht c th.
3. Tc c ca bn ang u?
sn sng cho cc phng thc luyn tp, bn cn xc nh vch xut pht ca mnh
u. Hy c nh bn cha tng bit v c nhanh khng b phn tn t tng v c
gng ht sc c th.
c on vn bn di y, chun b mt chic ng h bm gi xc nh tc c ca
mnh. Sau , tr li cc cu hi bn di:
Bi kim tra s 1

Vo sng ngy 8-12-1997, chnh ph Thi Lan tuyn b ng ca 56 trong s 58 t chc tn

dng ca nc ny. Trong mt thi gian ngn, cc t chc t nhn ny b ph sn do
ng tin ca Thi, ng baht b suy sp. Cc t chc tn dng vay tht nhiu bng tin
-la M ri cho doanh nghip Thi vay tin xy khch sn, cao c vn phng, cn h cao
cp v nh xng. Mi t chc tn dng u ngh h an ton v chnh ph Thi c cam kt
gi gi tr ng baht theo mt t l c nh vi ng -la.
Nhng khi chnh ph khng lm c iu ha hn sau mt t dn u c ton cu tn
cng ng baht - cng do nhn thy rng nn kinh t Thi Lan khng mnh nh ngi ta
tng tng - ng tin Thi Lan st gi 30%. iu ny c ngha doanh nghip no tng vay
-la gi phi kim thm mt phn ba lng tin baht na mi mong tr c n. Nhiu
doanh nghip khng tr ni khon vay cho cc t chc tn dng, nhiu t chc tn dng
khng th tr n cho ch n nc ngoi v c h thng dn cc li, cht ng, lm 20.000
nhn vin mt vic lm. Ngy hm sau, tnh c ti i xe n mt cuc hn ti Bangkok di
ng Asoke khu vc tng ng ph Wall bn M ni t tr s ca nhiu t chc
tn dng b ph sn. Khi t t li qua cc ngn hng sp , ngi ti x taxi ch mt,
im tn tng ci, ming tuyn n: Cht!.... cht!....cht!... cht!.... cht!
Lc ti khng bit - m no ai bit c cc t chc tn dng Thi Lan ny ch l nhng
qun c mi n u tin trong cuc khng hong ti chnh ton cu u tin trong k
nguyn ton cu ha - k nguyn tip ni thi k Chin tranh Lnh. Cuc khng khong
Thi Lan chm ngi cho hng lot v rt vn o t ra khi hu ht mi th trng mi
ni ng Nam , lm gi tr ng ni t ca Hn Quc, Malaysia v Indonesia suy sp. C
nh u t ton cu v a phng bt u xem xt cc nn kinh t ny cn thn hn, thy
chng cha hon ho nn chuyn vn n ni an ton hay i li sut cao hn b p
ri ro cao hn. Chng bao lu sau, mt trong nhng chic o c a chung nht
Bangkok mang dng ch Tng Rt Giu.
Trong mt vi thng, suy thoi ng Nam bt u c tc dng ln gi hng ha ton th
gii. Chu tng l mt u my quan trng trong pht trin kinh t ton cu mt u
my tiu th nhiu nguyn liu th. Khi u my ny khc khc, gi vng, ng, nhm v
quan trng hn, gi du th bt u gim. Vic gim gi hng ha ton cu ny ha ra l c
ch lan truyn khng hong ng Nam sang Nga. Lc ny Nga ang lo chuyn ca mnh,
vi s gip sc ca IMF ang c gng thot ra bi ly kinh t t to t tng trng n
nh. Tuy nhin, vn ca Nga l nhiu nh my khng th sn xut ra th g c gi tr c.
Hu ht nhng th chng to ra c xem l c gi tr m.
C ngha, mt my cy do nh my ca Nga lm ra t hi n ni gi tr ca lng st thp
hay ngay c qung thp th lm ra n cn cao hn gi chic my cy hon chnh. Hn th
na, nh my Nga no lm ra sn phm c th xut khu c li np rt t thu hay khng
np ng no cho chnh ph nn in Kremlin lun lun thiu tin mt. Khng c mt nn
kinh t c th da vo trng ch ngun thu, chnh ph Nga tr nn l thuc vo thu
xut khu du th v cc loi sn phm khc nhm c kinh ph hot ng. H cng l thuc
vo cc ngun cho vay nc ngoi m Nga thu ht nh a ra mc li sut cc k cao cho
nhiu loi tri phiu chnh ph. Khi nn kinh t Nga tip tc suy thoi vo u nm 1998,
Nga phi nng li sut ng rp t 20 ln 50 ln 70 phn trm tip tc gi chn nh u
t nc ngoi.

Cc qu u c v ngn hng nc ngoi tip tc mua tri phiu, vi toan tnh ngay c nu
chnh ph Nga khng tr n c th IMF s nhy vo cu Nga v h s thu hi c tin.
C qu u c v ngn hng nc ngoi khng ch tin vo Nga, h cn vay thm tin, li
sut 5% ri ly tin mua tri phiu Nga li sut 20-30%. Ngon n qu ch g. Nhng ng
b ta thng ni: iu g tt p qu khng th tin c th thc t l khng tn ti! ng
th. Gi du st gim do khng hong chu gy ra lm chnh ph Nga ngy cng kh tr
vn v li tri phiu kho bc.
IMF th chu p lc phi cho vay gii cu Thi Lan, Hn Quc v Indonesia nn chng li mi
ngh thm tin vo Nga tr phi Nga thc hin li ha ci t nn kinh t, bt u
bng vic buc cc doanh nghip ln v cc ngn hng np thu. Vo ngy 17-8-1998, nn
kinh t Nga sp lm th trng th gii chao o t hai pha: Nga va ph gi ng tin
va n phng tuyn b khng tr n tri phiu chnh ph m khng bo trc cho ch
n hay dn xp bt k tho thun no. Cc qu u c, ngn hng v ngn hng u t
rt tin vo Nga bt u thua l nng n v nhng ai vay tin c cc vo sng bi
Kremlin b e da ph sn.
Nhn t bn ngoi, s sp nn kinh t Nga l ra khng c tc ng g vo h thng ton
cu. Nn kinh t Nga nh hn nn kinh t H Lan. Nhng h thng mang tnh ton cu hn
bao gi ht v trong khi gi du th l c ch lan truyn t ng Nam sang Nga, qu u
c ni tp hp ngun vn t khng l khng chu s kim sot l c ch lan truyn t
Nga sang mi th trng mi ni khc trn th gii, c bit l Brazil. Qu u c v cc
hng giao dch khc, sau khi thua l nng n Nga, c qu mc l tng n 50 chc ln v
dng tin i vay, bng phi kim tin tr ngn hng. H phi bn bt k ti sn g c tnh
thanh khon.
V th h bt u bn ti sn trn nhng th trng ti chnh ang lnh mnh b p vo
cc khon l ti th trng suy sp. V d Brazil ang thc hin nhng iu ng n trong
con mt ca th trng ton cu v IMF, bng thy cc nh u t hong lon bn tng cc
loi c phiu tri phiu ca nc mnh. Brazil phi nng li sut ln n 40% c gng
duy tr ng vn li. Cc kch bn tng t xy ra khp cc th trng mi ni khi nh
u t b i tm ni an ton. H bn ht mi c phiu, tri phiu Brazil, Hn Quc, Ai Cp,
Israel v Mexico, em tin v ct hay quay sang mua tri phiu M an ton nht. V th vic
suy gim cc th trng mi ni v Brazil li tr thnh c ch lan truyn gy nn mt t
tranh nhau mua tri phiu chnh ph Hoa K. n lt mnh, iu ny nng gi tri phiu
chnh ph M ln cao, lm gim li sut tri phiu v gia tng mc cch bit gia tri phiu
chnh ph Hoa K v cc loi tri phiu th trng mi ni hay tri phiu doanh nghip
khc.
Trch Chic Lexus v cy Oliu
- Thomas L.Friedman
Cu 1: Ch chnh ca on vn bn l:
a. Khng hong kinh t Thi Lan
b. Khng hong kinh t ton cu
c. Khng hong kinh t Nga
d. Khng hong kinh t M
Cu 2: C bao nhiu t chc tn dng ti Thi Lan b ng ca?
a. 56

b. 57
c. 58
d. 59
Cu 3: Ti sao Thi Lan khng hong ti chnh?
a. ng baht b st gi.
b. Cc doanh nghip lm n kh khn.
c. Ch n nc ngoi rt vn.
d. Cc ngn hng ln b ph sn.
Cu 4: Khng hong ti chnh bt u t u?
a. Hn Quc
b. M
c. Nga
d. Thi Lan
Cu 5: Gi du th tng vt khi xy ra khng hong?
a. ng
b. Sai
Cu 6: Cc sn phm do nhiu nh my ca Nga sn xut ra c tnh trng:
a. Cht lng cao
b. Qu t
c. Ch phc v cho xut khu
d. Gi tr m
Cu 7: Lng tin d tr ca Nga kh di do:
a. ng
b. Sai
Cu 8: Ti sao kinh t Nga b khng hong?
a. Do tham nhng
b. Do cc doanh nghip ph sn
c. Gi du gim khin Nga v n
d. Ch u t rt vn
Cu 9: Ti sao khng hong Nga lan truyn n cc nc khc?
a. Do Nga l ch n ca nhiu nc
b. Khng c lin quan, do cc nc t to ra.
c. Do Nga l con n ca nhiu nc
d. Do cc qu u b thua l khi u t vo Nga
Cu 10: Ti sao cc qu u c u t nhiu vo Nga?
a. Do li sut hp dn v tin tng kh nng tr n ca Nga.
b. Do kinh t Nga n nh
c. Do IMF bo lnh
d. Mun kim sot ngun du m ca Nga.
Cu 11: Nn kinh t Nga sp vo thi gian:
a. 1997
b. 1998
c. 1999
d. 2000
Cu 12: Ti sao IMF khng gii cu Nga?

a. Do Nga khng ng
b. Do tp trung gii cu Thi Lan v mt s nc khc.
c. Do thiu tin
d. Do Nga khng phi l thnh vin ca IMF.
Cu 13: Li sut tri phiu Braxin c nng ln n:
a. 40%
b. 50%
c. 60%
d. 70%
Cu 14: Gi tri phiu M b st gim do nh hng ca khng hong:
a. ng
b. Sai
Cu 15: Nh u t lm g khi khng hong?
a. Bn ht c phiu, tri phiu tt c cc th trng thu tin v ct gi
b. Tranh nhau mua tri phiu chnh ph M
c. Thu mua cc ti sn ca cc quc gia b ph sn.
d. Khng lm g c, i n khi khng hong qua i.
p n:

Tc c: ......... tmp
Kh nng tip thu: ......... %
Di y l bng thng k tc c km theo kh nng tip thu thng tin ca con ngi.
So snh kt qu bi kim tra bn thc hin trn vi cc thng s trong bng nh v
mnh v lu tm nhng li khuyn dnh ring cho tng cp nng ln cp cao hn.

4. Chng minh bn c th c nhanh

Di y l bi kim tra tc tip theo. Bn s thc hin c vn bn Bc th tng thng
Abraham Lincoln gi thy hiu trng hai ln. Ln th nht, c m cha vn dng mt
cht no cc k nng c nhanh trnh by trong cun sch ny. Ln th hai, s dng mt s
phng php c nhc n t u cun sch c mt ln na. Cui cng, hy so
snh hai ln c vi nhau.
Ln c th nht
Hy c c tng t mt, pht m chng mt cch r rng m bo khng b st ni dung
no trong vn bn. Sau khi hon thnh, ghi li thi gian bn cn hon thnh.
Bi kim tra s 2-1
Knh gi thy!
Con ti s phi hc tt c nhng iu ny. Rng khng phi tt c mi ngi u cng bng,
tt c mi ngi u chn tht. Nhng xin thy hy dy cho chu bit: c mi mt k v li
ta gp trn ng ph, th u , s c mt con ngi chnh trc; bn cnh mt chnh tr
gia ch k, s xut hin mt nh lnh o tn tm.

Xin hy dy cho chu bit rng c mi mt k th ta gp ni ny th ni khc ta li tm

thy mt ngi bn. Bi hc ny s mt nhiu thi gian, ti bit; nhng xin thy hy dy
cho chu hiu rng mt ng -la kim c do cng sc lao ng ca mnh b ra cn qu
gi hn nhiu so vi nm -la nht c trn h ph
Xin hy dy cho chu cch chp nhn tht bi v cch tn hng nim vui chin thng. Xin
hy dy chu trnh xa s k. Xin dy cho chu bit c b quyt ca nim vui thm
lng. Dy cho chu bit c rng nhng k hay bt nt ngi khc l nhng k d b nh
bi nht
Xin dy cho chu bit n th gii k diu ca sch nhng cng cho chu c thi gian
lng l suy t v s b n mun thu ca cuc sng: n chim tung cnh trn bu tri,
n ong bay ln trong nng, v nhng bng hoa n ngt bn i xanh.
trng, xin thy hy dy cho chu bit chp nhn thi rt cn vinh d hn gian ln khi thi.
Xin hy to cho chu c nim tin vo kin ring ca bn thn, cho d tt c mi ngi
xung quanh u cho rng kin l khng ng.
Xin hy dy cho chu bit cch i x du dng vi nhng ngi ho nh v cng rn i
vi nhng k th bo. Xin to cho chu sc mnh khng chy theo m ng khi tt c
mi ngi u chy theo thi th.
Xin hy dy cho chu bit phi lng nghe tt c mi ngi nhng cng xin thy dy cho
chu bit cn phi sng lc nhng g nghe c qua mt tm li Chn L chu ch n
nhn nhng g tt p m thi.
Xin hy dy cho chu bit cch mm ci khi bun b Xin hy dy cho chu bit rng
khng c s xu h trong nhng git nc mt. Xin hy dy cho chu bit ch giu nhng
k ym th v cn trng trc s ngt ngo y cm by.
Xin hy dy cho chu rng c th bn c bp v tr tu cho ngi ra gi cao nht nhng
khng bao gi c cho ai ra gi mua tri tim v tm hn mnh.
Xin hy dy cho chu bit ngonh tai lm ng trc mt m ng go tht v ng thng
ngi bo v l phi.
Xin hy i x vi chu du dng nhng ng vut ve nung chiu chu bi v ch c s th
thch ca la mi ti luyn nn nhng thanh st cng rn. Hy gip chu c can m biu
l s thiu kin nhn v c kin nhn biu l s can m.
Xin hy dy cho chu bit rng chu phi lun c nim tin tuyt i vo bn thn bi v khi
chu s lun c nim tin tuyt i vo nhn loi.
y qu l mt yu cu qu ln, ti bit, tha thy, nhng xin thy c gng ht sc mnh
con trai ti l mt cu b tuyt vi.
Bc th tng thng Abraham Lincoln gi thy hiu trng ni con trai ng theo hc
- Ngun Internet
Ln c th hai
Trc khi bt u ln c th hai, hy hc thuc nhng khi nim c bn v c nhanh
di y:
c tch cc. Mt phn khng th thiu ca ngi c nhanh l c c trng tm, vi
cng v tp trung cao. Phi l ngi c ch ng ch khng phi b ng.
Khng c thnh ting. C gng nht c th, lt qua cc t v thu nhn ni dung ch
khng phi nghe m thanh t chng.

 M rng tm nhn. Thay v tp trung vo mt t mt ln, hy tp trung vo 4, 7 hoc 10

t. Bn cn c nim tin tng vo kh nng nhn vo nhng t ch cht nht trong mi ln
lt mt v t lm y ngha ca cc t cn li.
Bt u c ln th hai. C gng c thm v kim ch ti a c thnh ting. on vn bn
trc s c chia thnh cm gm t 1 n 5 t. Bn ang c tip xc vi vn bn ging
nh nhng ngi c nhanh c v thc hnh nhng thao tc c ca h: c khng thnh
ting v c nhiu t mi ln. Nh ghi li xem bn nhanh hn ln c u tin nhiu khng
nh!
Bi kim tra s 2-2
Knh gi thy!
Con ti s phi hc
tt c nhng iu ny.
Rng khng phi
tt c mi ngi u cng bng,
tt c mi ngi u chn tht.
Nhng xin thy hy dy cho chu bit:
c mi mt k v li
ta gp trn ng ph,
th u ,
s c mt con ngi chnh trc;
bn cnh mt chnh tr gia ch k,
s xut hin
mt nh lnh o tn tm.
Xin hy dy cho chu bit rng
c mi mt k th ta gp
ni ny th ni khc
ta li tm thy mt ngi bn.
Bi hc ny
s mt nhiu thi gian,
ti bit;
nhng xin thy
hy dy cho chu hiu rng
mt ng -la kim c
do cng sc lao ng ca mnh b ra
cn qu gi hn nhiu
so vi nm -la
nht c trn h ph
Xin hy dy cho chu
cch chp nhn tht bi
v cch tn hng
nim vui chin thng.
Xin hy dy chu

trnh xa s k.
Xin dy cho chu bit c
b quyt ca nim vui thm lng.
Dy cho chu bit c rng
nhng k hay bt nt ngi khc
l nhng k d b nh bi nht
Xin dy cho chu bit n
th gii k diu ca sch
nhng cng cho chu
c thi gian
lng l suy t
v s b n mun thu ca cuc sng:
n chim tung cnh trn bu tri,
n ong bay ln trong nng,
v nhng bng hoa n ngt bn i xanh.
trng,
xin thy hy dy cho chu
bit chp nhn thi rt
cn vinh d hn
gian ln khi thi.
Xin hy to cho chu
c nim tin vo
kin ring ca bn thn,
cho d tt c mi ngi xung quanh
u cho rng kin l khng ng.
Xin hy dy cho chu bit
cch i x du dng
vi nhng ngi ho nh
v cng rn
i vi nhng k th bo.
Xin to cho chu
sc mnh
khng chy theo m ng
khi tt c mi ngi
u chy theo thi th.
Xin hy dy cho chu bit
phi lng nghe
tt c mi ngi
nhng cng xin thy
dy cho chu bit
cn phi sng lc
nhng g nghe c
qua mt tm li Chn L
chu ch n nhn
nhng g tt p m thi.

Xin hy dy cho chu bit

cch mm ci khi bun b
Xin hy dy cho chu bit rng
khng c s xu h
trong nhng git nc mt.
Xin hy dy cho chu
bit ch giu
nhng k ym th
v cn trng
trc s ngt ngo y cm by.
Xin hy dy cho chu rng
c th bn c bp v tr tu
cho ngi ra gi cao nht
nhng khng bao gi c
cho ai ra gi
mua tri tim v tm hn mnh.
Xin hy dy cho chu bit
ngonh tai lm ng
trc mt m ng go tht
v ng thng ngi bo v l phi.
Xin hy i x vi chu
du dng
nhng ng vut ve nung chiu chu
bi v
ch c s th thch ca la
mi ti luyn nn
nhng thanh st cng rn.
Hy gip chu
c can m
biu l s thiu kin nhn
v c kin nhn
biu l s can m.
Xin hy dy cho chu bit rng
chu phi lun c
nim tin tuyt i
vo bn thn
bi v khi
chu s lun c
nim tin tuyt i
vo nhn loi.
y qu l
mt yu cu qu ln,
ti bit, tha thy,
nhng xin thy
c gng ht sc mnh

con trai ti
l mt cu b tuyt vi.
Ti dm cc rng ln c th hai s nhanh hn ln th nht, khng phi v bn c qua
mt ln m nh vo cch c tch cc, c khng thnh ting v c nhiu t mi ln.
chnh l b quyt quan trng ca mt ngi c nhanh bn bt u hc c. Trong phn
sau ca cun sch, chng ti cn cung cp cho bn nhiu chin lc hay hn na c
nhanh nhng tt c ch c hiu qu khi bn lun gi ba nguyn tc m ti va nhc n m
thi.

Chng 3. CCH CI K NNG C

NHANH CA BN

Ti thm ebook: http://www.taisachhay.com

1. Tp trung l cha kha cho mi thnh

cng

Khi c nhanh, bn cn n sc mnh ca tr no, s tp trung v c lng quyt tm. Khi

tht s nhp tm vo trang sch, bn nh b cun theo t tng ca tc gi, cc dng s
kin v nh c tham d vo th gii ng sau con ch.
Khi tp trung, bn s phn bit c u l chnh, u l ph v nhn thc c mc
tiu c ca mnh khi gp n, bn quyt nh s c chm li hay tng tc trong qu
trnh c.
Tuy nhin, mc tp trung s khc nhau ty thuc vo loi vn bn v mc ch c. Nu
bn c th gin, gii tr th khng cn thit phi a tr no vo khun php. Nhng
nu bn c ly kin thc, c bit l c hc, nghin cu th rt cn s tp trung
cao .
Mt cch bn ci thin s tp trung l hy tng tng khng c ranh gii no tn ti
gia bn v trang sch ang c. Hy xem nh c th gii ang ngng ng li trong mt
khng gian vung vn trc mt bn, chng cn g c th lm bn ri tr na.
t n s tp trung hon ton, iu quan trng l bn phi loi b cc tc nhn gy xao
lng. Hy chn mt khng gian yn tnh bn c th tp trung tt nht vo vic c.
Nhng khng gian tnh lng hon ton cha hn l tng. Vi mt s ngi, khng gian
qu tnh lng d khin h cm thy cng thng, mt mi. Nu nm trong s , bn c th
m mt bn nhc vi m lng va phi. Bn nn chn nhng bn nhc c giai iu nh
nhng, m du. Khi c sch, ti liu trn nn nhc, bn s tp trung tt hn, loi b p lc
v cng thng.

Bn cng nn trnh xa cc tc nhn y ma lc nh in thoi, ti vi, my vi tnh (Internet,

game,), thm ch l cc cuc chuyn tr. Cng gn cc tc nhn ny, tc c v tip
nhn ca bn cng gim.
Khi bt u ngi vo c, bn hy qung i mi lo lng, suy t vn v trong u. Mi
trng xung quanh thun li nhng tr no khng ngng xao ng th bn cng khng th
tp trung tt c.
c c mc tiu
Trc khi bt tay vo lm bt c vic g, bn cn xc nh mc tiu r rng cho mnh. Mc
tiu cng r rng, bn cng c k hoch hon thin v d dng ch tm hn. iu ny ging
nh khi i trn ng, bn phi xc nh mnh ang u, ang lm g, ni mnh cn n,
lc no n. Nu thi gian vn cn d d, bn c th thong dong va i va ngm cnh, cn
ngc li bn phi tng tc, tp trung ht sc lc v tinh thn n ni hn ng gi. Vic
c cng vy. Bn phi xc nh mnh c lm g. c th gin, gii tr, c nng
cao kin thc, c ghi nh hay c tra cu.
Xc nh mc tiu r rng v ng n trc khi bt u c s gip bn khng i chch
hng. N to ra li i rng m, bng phng tr no dn dt chng ta khm ph ch
cn c mt cch hiu qu nht.

Thay v cm ti liu ln c mt cch ngu nghin, bn nn dnh mt vi pht t suy

ngm: Ti sao mnh tn thi gian c chng. T t mc tiu nh vy, bn s xc nh
c mnh mun thu nhn iu g t nhng ti liu ny. N gip bn phn loi v chn lc

thng tin no hu ch, cu hi no cn tr li v d dng nm bt c nhng thng tin

tt xut hin trong qu trnh c.
thc hin iu ny, trc tin hy vit khong 8 10 cu hi ra giy trc khi bn m
cun sch ra. Bng cch ny, b no ca bn s ch tm c bit ti nhng thng tin cn
thit.
Sau khi t ra mc ch c, hy t quy nh thi lng c v p buc bn thn phi tun
th k lut thp ny. Thi lng c nn c cn nhc hp l v gim dn. hiu lc
p buc cao hn, bn c th a ra mc trng pht v tng thng ph hp.
S luyn tp no cng cn khong thi gian u c th thch nghi. Nu tc c ca
bn l 250 t/pht (khong mt trang sch), ban u hy t mc tiu 400 t/pht
(khong 8 trang sch/5 pht). Sau , tip tc tng tc ln 800 t/pht, ri 1000 t/pht
khi bn thun thc mc tiu trc .
Vic t ra mc tiu thi lng trc khi bt u c s gip bn ch tm tt hn vo bi
c. Ci n trng pht s thi thc bn c vi tc nhanh nht c th. Nhng tc nhn
quy nhiu s khng cn c hi hot ng. y cng l c hi bn p dng tt c nhng
k nng c nhanh m mnh trang b hon thnh nhim v t ra.
Tp trung tinh thn l thnh cng mt na
Tp trung (Focus) bao gm Tm kim (Find) Sp xp (Organization) Thu thp
(Collections) Hiu bit (Understand) Quan st (See). Nh vy, tp trung chnh l qu
trnh tr no ch quan tm, ch n mt s vt, s vic trong mt khong thi gian nht
nh.
Khi bn chun b y iu kin v v tr, cng c h tr v mc tiu c trc khi bt
u, nhng tc nhn quy nhiu khng cn c hi nh hng n bn. Trong trng hp
ny, nu bn vn b phn tm th th phm l ch ca chnh bn. Bn ch duy tr s tp
trung c trong mt khong thi gian ngn, s c cch cha tr c iu .
T to nim yu thch, quan tm
Bit mnh hay b phn tm, Lan chn mt gc hc tp yn tnh c sch. Lan cn cn
thn t tt c nhng vt dng cn thit trn bn trong tm vi ca mnh. Th nhng ch
sau 15 pht, c khng sao tp trung c na. Nhng kin thc mn Ha hc c mun
chy xa khi tm kim sot. Nhng cng thc, nh ngha, phn ng ha hc ri rm lm
Lan hoa c mt.
Trn thc t, c khng t bn gp phi tnh cnh nh Lan. Cho d c gng ht sc nhng h
vn khng th tp trung trong thi gian di. Nguyn nhn chnh l do khng dnh s
quan tm hay hng th cho vic c.
Mi ngi c nhng s thch v s ght ring. Trong cuc sng, ngoi nhng iu mnh yu
thch, chng ta cn phi ng vi nhiu iu ng ght. Mun thnh cng, chng ta cn
phi chp nhn v chung sng ha bnh vi chng. Cch tch cc nht l hy c gng i tm
im ng yu, ng hc hi trong nhng iu ng ght y.
Vic c ti liu cng vy. Nu bn khng trn trnh c nhng ch kh nhn th hy
dng cm i mt vi n, t d n kh. Nn nh rng c ti liu ng cch khng phi l
c t u n cui m c mt cch c chn lc. Hy c nhng phn bn thy yu thch
trc ri chuyn sang nhng phn ng ght.
Tr li vi kh khn ca Lan. Thay v suy ngh v nhng cng thc, phn ng rc ri gia
cc nguyn t ha hc, Lan bt tay tm hiu ni dung m c cm thy l th trc.

Lan rt ngc nhin v thch th khi bit rng nu t cc cht ha hc ln, chng s cho
nhng ngn la rt p v nhiu mu sc: natri la vng, kali la tm, liti la , ng
la xanh nc bin, bari la xanh l cy, Da vo , cc nh khoa hc ch to ra
cc loi pho hoa m Lan thng thy.

Song song vi , bn cng nn c gng tm hiu nhng li ch ca mn hc. Bn s cm

thy tin tng v c ng lc hn tp trung vo vic c, theo di ti liu.
Lan s c thm ng lc c mn Ha hc hn khi bit nhng ng dng th v ca n.
Kh Cacbonic khin Lan au u khi vit phng trnh phn ng nhng n khng h v
dng. Lan bit rng ngi ta c th ha rn kh cacbonic lm bng kh. Bng kh trong
nhit thng khng chuyn sang trng thi lng m thng hoa thnh dng kh v lm
mi trng xung quanh lnh theo, c th xung ti -78,5C. Li dng c tnh ny ngi ta
s dng tuyt cacbonic (bng kh) trong lm lnh thc phm, cc mu sinh hc v cc mt
hng d hng khc. Ngi ta cn dng n gy ma nhn to hoc ph my na.
Bn thy y, nhng iu l th lun n giu u ch bn khm ph. Chng s khin bn
chuyn ght thnh yu v hng th c cng n tht t nhin.
Vn cn mt cch khc m bn c th p dng l c theo cch tiu cc. Bn chng c cht
cm tnh no vi nhng g chun b c, vy hy vch l tm su, tp trung phn tch ni
dung ti liu, c gng tm ra nhng im sai st, tiu cc chng minh cho vic bn ght
b n l c c s. Nhng ti dm c rng cng tm ra nhiu bng chng, bn cng quan
tm v yu thch ni dung ca ti liu y lc no khng hay.
Kim sot s phn tm
Trong nhiu trng hp, nhng tc nhn quy nhiu bt ng xut hin khin bn mt tp
trung.
Phng ang say m c ti liu mn Lch s. c n on ni v cc pht kin khoa hc
th k 19, bt cht Phng nh n bi tp mn Vt l cha lm xong. Mt vn chm ch
nhn tng ch nhng tm tr Phng li ln vn my bi tp cha kp lm.

Khi b phn tn t tng nh Phng, cch tt nht l dng vic c li. Tip tc c khi
trong u c qu nhiu suy ngh s chng c tc dng g. Bn cn dng li tnh tm phn
tch vic no cn thit hn v bt tay vo lm vic .
Nu vic Phng cn lc ny l c sch, cn bi tp Vt l c th lm sau th chng c l do
g phi lo lng v n. Ch dng li mt pht nhng Phng nhanh chng ly li s tp
trung cho vic c sch.
iu quan trng trong vic kim sot s phn tm l nhanh chng xc nh c mc
quan trng ca vic c so vi cc cng vic khc ti thi im . Bn ch c th hn ch
ti a nhng tc nhn gy phn tm ch khng th ngn cn c chng. Nhng bn c th
ch ng la chn v ln k hoch tr no ch tp trung vo mt vic v hon thnh tt
cng vic . ng vic c hay bt c vic g b lm phin bi nhng tc nhn khng
ng c.

2. iu kin tt cho c di lu

T th c
Chng ta thng khng quan tm nhiu n vic tm cho mnh mt v tr v t th c tt
nht. Do , ta chn t th nm c thay v ngi trn chic gh ta ngay ngn. Cch c
tuy thoi mi, d chu, nhng li khin ta khng th c nhanh v lu di c. Gc c,
khong cch gia mt v ti liu, linh hot ca i tay khng hp l chnh l th phm
khin bn mau chng mt mi, thiu tp trung v thm ch bun ng.
Ging nh c dy t nh, t th ngi c sch ph hp nht chnh l t th khi bn ngi
vit hoc c nh hnh minh ha di y.
phi l t th thoi mi, khng g b. Khong cch t mt n ti liu c ti thiu 30
50cm. Ct sng lun t th thng ng, vung gc vi mt gh ngi. Hai chn thoi mi,
khng chn co chn dui. Hai tay phi t ng im ta quy nh.

Tuy nhin, khng ging vi vit, bn nn ti liu c song song vi mt bn hoc trn
gi vi gc nghing 450 ty bn chn lm sao thy thoi mi nht.
nh sng
nh sng thch hp nht cho vic c chnh l nh sng t nhin. Bn nn t bn lm vic
hay bn hc gn ca s. Nu nh sng ban ngy khng , bn phi b tr nh sng nhn to
b p.
Nhng d l nh sng t nhin hay nhn to u phi chiu t pha trc mt li hoc i
din vi tay cm bt (t bn tri sang) trnh hin tng lp bng hay chi mt. Bn cn
chn v tr ngi sao cho khng lm lp bng. Mt bn s mau chng mt mi nu phi lin
tc cng ra thu nhn nhng con ch l m.
Cng nh sng thch hp cng l mt yu t quan trng gip cho vic c c hiu
qu. nh sng khng c thp hn 100 lux nhng cng khng c qu cao. Nu n qu
sng s to nn s khc bit qu ln so vi phn din tch cn li trong phng, d lm bn

b la mt. V th, hy b tr n chiu sng trong phng sao cho hi ha vi n bn ca

bn.

Bn gh
Chiu cao ca bn gh cng kh quan trng trong vic c. Bn gh khng va tm d lm
bn ngi lch t th, lm c th mt mi.
Chiu cao ca bn phi cao hn gh t nht 20cm. Nu bn cm thy khng thoi mi vi
gh ngi, c th k thm mt vt bn di nng chn bn ln v tr thoi mi. Bn cn
quan tm ti nhng tiu chun kch c bn gh ph hp vi chiu cao ca mnh c
nhng la chn ng n.
Mt chic gh qu cng hay qu mm cng t nhiu nh hng ti bn. Chic gh qu m i
d d d bn chm vo gic ng. Nhng mt chic gh qu cng s khin bn cm thy
kh chu. Lng gh khng vng cn nh hng ti c t th v vic ghi chp ca bn vi
mi hu qu: mi c, mi mt, ng nghing,
Chn cho mnh loi bn gh khng qu thoi mi, cng khng qu cng nhc l bc chun
b khng th thiu cho vic c nhanh ca bn.
Mi trng c
D c sch hay lm bt k vic g, bn cng mun chn mt mi trng thun li. V vy,
hy to cho mnh mt khng gian c sch ph hp. Khng gian l tng l thong ng,
y nh sng v b tr theo s thch ni bn mun n khi c thi gian.
Mt khng gian c u m, n iu, trng khng s d lm bn cm thy u ut, cng thng.
ng chng dp tt i hng th c sch trong bn. Hy bi tr cn phng hay t nht l
gc hc tp ca bn theo s thch ring. Ban s thy c l mt nim vui ch khng phi l
cc hnh v hiu qu c cng tng ln khng ng.

3. Nhng ch dn cho mt v tay

Tp trung vo cc t kha, cu ch
Mi vn bn c cu thnh t cc on vn, mi on trnh by mt tng, ni dung.
Ni dung phc tp c din t bng mt on vn gm nhiu cu, ni dung n gin ch
cn mt hoc hai cu.

V vy, ng c gng chy theo tng t, tng dng ch m hy chuyn s ch tm vo t,

cm t, cu trc mang ni dung quan trng. y l bc hin thc ha nhng mc tiu
chun b trc khi bt u.
Trc tin, bn nn c phn mc lc ( u hoc cui sch) nu c. Qua mc lc, bn s
xc nh c u l phn quan trng, u l phn ph tr trong ti liu.
Trong qu trnh c, bn hy mt ti tiu cc chng, cc mc c in m, in
nghing, hnh nh minh ha, ch thch, phn tm tt ni dung cc chng v tiu s tc gi.
chnh l nhng phn ct li gip bn xc nh c cu trc v ni dung chnh ca ti
liu.
Trong tng cu, bn cn xc nh nhng t, cm t quan trng. Khong 40 60% ch trong
mt trang l cc t khng then cht. Nu xa i nhng t y, bn vn c th hiu c ni
dung ca on vn. Chng c mt ch lm nhim v lin kt cc t kha. Tp trung vo

cc t kha, phn cn li xem nh l ch trng, b no s t ng lp y nhng khong

trng y. Nh vy, tc c ca bn s tng ln ng k.
Gi s bn c c thng tin trong ti liu mn Vt l: Theo cc php o c ca cc nh
khoa hc, vn tc nh sng lan truyn trong khng gian bng 299 792 458 m/giy. Vi
thng tin ny, bn ch cn ch tm ti cc cm t: vn tc nh sng, bng, 299 792 458
m/giy.
Bn cng cn tp cho mnh thi quen dng bt nh du nhng cm t khng hiu r. Bn
s nhanh chng chuyn s tp trung sang nhng t cm t khc trong ti liu v vic c
cng khng b gin on.
ng lo lng v nhng t, cm t bn cha hiu r s c lm sng t khi t trong ng
cnh ca cu hay nhng phn sau . Nhng t kh s c ch thch ngay pha di hoc
c tng hp trong phn ph lc. Mc tiu duy nht ca bn l tip tc tp trung theo di
thng tin trong ti liu.
iu khin i mt linh hot
Khng cn chng minh bn cng bit rng mun gia tng tc c, iu ct yu l phi
rn luyn nhanh nhy ca i mt.
Khi mi bit c, bn c dy nhn bit tng ch ci, sau ghp chng vi nhau thnh
t. c nhanh ghp bi --c n-h-a-n-h. Bi th, khi c nhng t ny, bn c xu hng
tch chng thnh nhng ch ci ring bit v a chng vo tm mt.
Tri qua mt qu trnh hc tp, phn ln chng ta nhn cc t nh mt tng th hn l s
tch ghp cc b phn m vn hiu c ngha ca chng.
Hu ht kinh nghim c t lp v lng khng c chng ta pht trin thm v vn c
p dng cho n tn by gi. Nu nhn vo mt t, bn khng cn quan tm ti cc ch ci
ring bit na. Bn ch nhn nhn t nh mt tng th mang ngha.
Trong qu trnh c, nu bt gp mt t sai chnh t r rt, chng hn nh tgng mimh,
bn s pht hin ra im sai st y ngay lp tc. Bn khng nhn vo cc ch ci pha
trc hay pha sau m l ton b t nhn bit. Sai st y hin ra trc mt bn mt cch
r rng.
Chng ta nng cao k nng c, t nh vn tng ch ln thnh c t. Vy ti sao chng
ta ch dng li trong khi hon ton c kh nng tin ln c mt cm t, thm ch c
mt cu hay mt phn on?

Kin th c bng hai cch khc nhau v nhn thy im khc bit r rt. Nu bn c 1
t/ln, bn s gi c hnh nh v m thanh ca tng t v no phn tch v bn ang
pht m nhng g mnh nhn thy.
Khi c nhiu hn 1 t/ln, bn bt buc phi chn lc ngha ca c cm t v bn i qu
nhanh, khng kp pht m tng t.

Theo cc nghin cu gii phu hc v mt, vic c sch ca con ngi cng ging nh vic
nh my. Mt s lin tc dng li ri tip tc di chuyn.
Trung bnh thi gian dng li ca mt thu thp thng tin l 0.25 n 1 giy. i vi
ngi bnh thng, khong dng ca mt vo khong 0.5 giy. Thi gian v s lng dng
li ca mt cng lu th tc c cng gim. Nu ch c vi tc 1 t/ln, bn cn t
nht 62.5 giy c ht mt trang sch (thng thng mt trang sch c 250 t). Tc
y va t ngng ca ngi c trung bnh: 240 tmp.
Trong khi , ch cn mt cht luyn tp tng kh nng c 3 t/ln, mt ngi bnh
thng c th c c 360 tmp. Nu chm ch luyn tp, bn hon ton c th c vi
tc 1440 n 1680 tmp (c 6 7 t/ln).
Lm th no m rng c tm mt gp vi ln?
lm c iu , bn c th s dng bt ch lm vt dn. Nu mt t do khi c,
chng s nhy nht khp trang giy, lm gim s tp trung v nh hng n tc c
ca bn. Khi di chuyn bt ch, bn cng gin tip iu khin mt chy theo. Tc di
chuyn bt cng nhanh cng to p lc lm mt phi tng tc quan st. Nh , tm
quan st ca mt cng c m rng.
S dng bt ch cng rt thun tin cho vic nhn bit, nh du v ghi ch c nhng t,
cm t quan trng.

Ngoi ra, bn cng c th chia mi dng thnh ba on. Khi c, hy mt nhy vo gia
mi on, bn vn c th nhn thy cc t hai bn ngoi bin. Bn c th chia cu thnh ba
on nh v d:
Sch l ni /m ra cho ta /mt chn tri kin thc.
Thay v tp trung vo mt t c th, bn c th rn luyn nng cao tm mt bng cch tp
trung vo khong trng gia cc ch, cc dng.
Bn c th iu chnh mt chuyn ng dc theo cc dng, cc ct trong trang sch. Chng
s gip bn gia tng tc c ca mnh ln rt nhiu ln.
Hy
bt

u
bng
cch
gim
dn
m
lng
khi
c
tin
dn
n
c
thm
cui
cng
l
chuyn
sang
c
bng
mt
thay
v
bng
ming.
Nn
bt
u
bng
nhng
on
vn
bn
quen
thuc.
Cch
tt
nht
l
chn
hc
thuc
nhng
on

th
ngn.
c
chng
bng
mt,
nhm
li
tng
cu
th
trong
u.
Bng cch luyn tp theo cch c dc ny, bn s nhn bit c cc t nhiu dng khc
nhau trong khi vn theo di c ni dung vn bn. Chng s rt c ch cho qu trnh c
lt, c qut ca bn.
BI LUYN TP
1. Hy qut on bn tri, on gia v on bn phi, tp trung vo cc du sao
-----*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*---------*----- -----*----- -----*----- -----*----2. c on vn bn sau. C gng nhn bit c tt c cc t ng. ng gim tc khi
c hay b qua cc t. Luyn tp cho n khi bn nhn bit c ngha ca cc , cc t
ngay lp tc. Sau gia tng tc c ln mc cao hn.
c thm v
c nhn thc

cn hm cha
mt
thao tc khc
ngay trong khi c,
tng tng.
Thao tc tng tng
khng ch din ra
khi c
cc tc phm
ca
tng tng,
th d
khi c
tiu thuyt.
N din ra
ngay c
khi
c
cc tc phm
khoa hc t nhin
v l gch.
Nh thao tc
tng tng
m khi c
Darwin

ngi c s
hnh dung
c s tin ha
nh th chnh mnh
cng
ang
c sng
trong gung
pht trin .
Nh tng tng
m ngi c
v c hc lng t
s hnh dung
c bn cht
ca vt cht
m nhng cng thc tnh ton
km theo s ch
tng t
nh l
nhng minh ha
trong
cc tc phm ngh thut.
Cn vi
nhng tc phm
ca tng tng

(fiction)
ngi c s
nhn thy r
mn mt
nhng con ngi,
nhng hnh ng,
nhng tnh cnh
ch thng qua
cc miu t
bng nhng
con ch.
c theo on v phn on
Mt l do xc ng bn c nhiu t mt lc l do ngha ca on vn bn c biu
hin bi mt tp hp cc t ng.
Khi bn xem xt mt cm t, ch c mt s t thu ht s ch ca bn. Tp trung tm kim
ngha v tng ca chng s gip bn t hiu qu c ng k.

Khi cn vit hay pht biu mt ni dung, chng ta thng din t thnh cc on hay phn
on. Nhng on, phn on thng c a ra ni dung chnh, sau mi n phn
gii thch, b sung. Cng nhiu v d, gii thch, b sung th tng ca ngi vit, ngi
ni cng c th v d hiu.
Trong qu trnh c, nu vp phi nhng on vn bn kh, bn c th chuyn sang c
nhng phn on khc trc. Khi nm bt c quan h ni dung gia cc on, phn
on, bn s nhanh chng v d dng hiu c ngha ca tng on.

Bn c th s dng s di chuyn ca bn tay v tm nhn ngoi bin ca mt c nhanh

cc phn on. lm c thao tc ny mt cch thun thc, bn cn luyn tp t nhng
bc cn bn nht.
Nu mi bt u luyn c nhanh theo phn on, b quyt u tin bn nn hc l vng
xon ngn tay. Hy s dng ngn tay ko ngang trn mt dng ri ko dc xung khong 2,
3 dng, ri un trn quanh cc dng vi tc nhanh v tip tc vi phn on tip theo.

Bn ch thnh cng vi cch thc ny khi di chuyn ngn tay tht nhanh. Ngn tay di
chuyn cng nhanh cng thu ht tm mt ca bn. Bn c th nhn xuyn qua ngn tay
ca mnh v thy r tt c cc t trong vng xoy mnh to ra.
Sau khi tin b r rt vi cch c ny, hy kt hp c theo phn on vi hiu ni dung.
Cu u tin ca mt on vn bn thng tit l cho bn bit ni dung ca c on. Bt
u thc hin cch thc vng xon ngn tay t cu ny i vi on vn khong 3 hay
nhiu dng.
Trong trng hp on vn bn c qu nhiu dng, bn c th chia on vn thc hin
vng xon hai hay nhiu ln.
Mt cp cao hn vng xoy ngn tay l khung ngn tay. Vi phng php ny, ngn tay
di chuyn n gin hn nhng li yu cu s chuyn ng ca mt phi nhanh chng v
chnh xc hn.
Bn ch cn di chuyn ngn tay ngang theo dng u tin ca on vn bn sang l phi, sau
ko dc xung 2, 3 hay nhiu dng ri ko ngang ngn tay theo chiu ngc li dng
cui tr v l tri ca trang giy. Hy th c on vn di y theo ch dn mi tn:

Trong lc ngn tay di chuyn theo chiu dc trang giy, mt phi qut tng dng tht
nhanh kp vi chiu di chuyn ca ngn tay.
Khi ngn tay di chuyn ngc v l tri trong cha y mt giy, mt qut xong cc dng
v thu nhn c ni dung ca c phn on.
iu kh khn nht trong cch thc ny l tc : trong vi tch tc di chuyn ngn tay
dc theo l bn phi m khng ct cc dng ch, bn phi lt nhanh tm ni dung
chnh. Mi ln qut nh vy khng c vt qu mt giy. Tuy kh khn nhng nu kin
tr vt qua, bn s t c tc c t ai c c.
BI LUYN TP
Chn mt vi ti liu luyn tp.
1. Bt u gch chn dng u tin ca mi on, n cui dng, ko dc xung khong 2
dng (sau nng dn ln 3, 4, 5 dng) v nhanh chng un trn ngc v u dng (nh
hnh 7).
Lp li thao tc lin tc cho n khi ht on.
Thc hin bi tp ny t nht vi 10 trang trong hai hay nhiu ln.
Lu : Khng dng qu 2 giy cho mi chu k un trn.
2. Thc hin tng t bi tp trn nhng s dng phng php khung ngn tay.
S dng bn tay hiu qu
phn trn, chng ta s dng bt ch lm vt dn hng. Th nhng bt ch ch l vt
h tr, khng th so snh vi i tay ca chng ta. y mi l thit b gia tng tc c
linh hot v hu hiu nht m bn c.

Khi c, bn nn t bn tay pha di mi dng ch sao cho mt nhn thy r dng ch. Di
chuyn ngn tay tr (bn c th dng nhiu ngn min sao cm thy thoi mi l c) t
tri sang phi ng thi di chuyn mt vi cng tc . Ch tm vo cc t ng, ng nhn
vo ngn tay. Khi tay di chuyn n t cui cng nhanh chng nht th nh tay chuyn
xung u dng tip theo.

Lc u c th bn khng quen, thm ch kh di chuyn tay vi tc nhanh. Bn hy th

di chuyn bn tay (tng t nh cch bn vit bi hay vy tay cho tm bit ai ) thay v
di chuyn c cnh tay.
Bn cng c th s dng cch thc khc tay di chuyn c nhanh hn. t ton b bn
tay phi ca bn ngay di dng u tin ca trang giy, ngn gia t ti trung tm hng
ch, bn tay th gin v c khong trng gia cc ngn tay. By gi bt u qut bn tay
t l bn ny sang l bn kia trang giy, thao tc ging nh ang xa ht cc ch trn .
Trong qu trnh di chuyn tay, t t ko bn tay di chuyn dc xung pha di trang.

Mt yu t khc gip gia tng tc c l k thut sang trang khi c. Nu lt trang ng

cch, mt s khng b gin on trong qu trnh c, nh tr no cng trnh b phn tm.
Hy th dnh vi giy tnh ton thi gian chng ta dng cho vic sang trang. Vi mt
ngi c chm, thi gian dnh cho vic lt trang chng ng l bao, thng khong 3 giy,
nhng n nh hng ti tc c kh ln.
Khi sang trang, mt ca bn s tm kim v tr ca s trang chc chn mnh c ng
trang. Qu trnh ny mt khong 3 giy. Sau , mt phi qut xc nh dng u trang,
mt 3 giy na. Tng cng thi gian tha l 3+3+3 = 9 giy. Trong 9 giy y, tr no dng
nh khng lm g nn rt d b d d. N tiu thm ca bn t nht 10 giy na ch tm
tr li. Nh vy, mt cun sch dy 300 trang s ngn mt 2850 giy = 47.5 pht cho vic
c. Qu l ph phm!
Con s 47.5 pht vi mt ngi c theo hng hiu qu l c hon chnh mt tc
phm c Truyn Kiu ca Nguyn Du (3254 cu th lc bt 22778 t.)
Bn hy s dng bn tay phi lm ng dn cho mt, ng thi lm tn hiu sang
trang. S dng ngn ci v ngn tr (hoc ngn gia) ca bn tay tri lt trang. Khi ngn
tr bn tay phi di chuyn n khong 2, 3 dng cui cng trang giy bn phi, tay tri bt
u kh lt nh gc trn ca trang giy ln, khi sang trang mi, tay phi phi t ngay tr
li v tr u trang.

Ch cn thc hin thao tc n gin ny, bn s tng tc c ca mnh t 240 t/pht ln

khong 288 t/pht. V nu kt hp luyn tp cc bi tp pha di, bn d dng gia tng
tc c ln cao hn na.
BI LUYN TP
1. Luyn tp s nhp nhng ca bn tay iu khin
Bn ngi vo bn trong t th thoi mi v cun sch xung bn trc mt, nhng mt
gc hi cao hn so vi mt bn.
t bn tay phi hoc tri ln trang sch nh hnh 4 (hoc 5) lm vt dn cho mt. Ch t
ngn tr v ngn t hng v hai bn l phi v tri, 2 ngn gia t gia trang v cc
ngn hi tch nhau.

T t di chuyn tay t u n cui trang giy, tay vn t nh ln trang giy v v tr cc

ngn vn nh lc u. Khi bt u di chuyn, kt hp m u n (xem hnh v) 1 2 3
4 5, mi s m l mt giy. Khi m n 5 (sau 5 giy), tay bn phi ti cui trang.
Sau , a tay tr li v tr ban u, bt u m v thao tc nh ln 1. Tip tc lp li nh
hng dn.
Bn hy tp i tp li ng tc nay cho n khi nhp m ca bn u n. Sau bn hy
thay i vn tc nh sau (mi ln thc hin 10 ln): m n 6. m n 3. m n 4.
m n 2.

Bn phi nh lun gi tc m ca bn u n v nhp nhng khng qu chm, cng

khng qu nhanh. Tt nht l bn hy tp vi mt ng h c kim giy.
2. Luyn tp s nhp nhng ca tay khi sang trang
t bn tay iu khin nh bi tp 1

Bng ngn ci v ngn tr ca bn tay kia, bn hy nng gc trn bn phi ca trang giy
ln (nh hnh minh ha cch lt trang). C gi nguyn v tr tay nh th khi tay kia di
chuyn xung trang giy v m 1 2 3 4 5. Khi m n 5, hy nhanh chng, nh
nhng lt sang trang v tip tc thao tc vi bn tay iu khin t trang mi. Khi bt u
i xung mi trang bn phi, bn hy nng gc trn bn phi ln sn sng lt. Khi di
chuyn t trang ny sang trang kia th khng c ngt qung m. Bn phi duy tr mt s
u n 1 2 3 4 5 lt sang trang mi 1 2 3 4 5 ln u dng trang
k 1 2 3 4 5 lt sang trang mi vn vn
Bn hy thc hnh vi bt c cun sch no v tp di chuyn ht khong 100 trang, m
1 2 3 4 5 lt sang trang nh nhng nh ch. Hin ti cha cn quan tm n
vic c, ch cn nhun nhuyn m, linh hot ng tc v gia tng tc cho bn tay iu
khin v lt trang.
Thay i tc luyn tp nh sau:
Di chuyn ht 100 trang, m n 6.
Di chuyn ht 100 trang, m n 3.
Di chuyn ht 100 trang, m n 2.
Di chuyn ht 100 trang, m n 4

Hy luyn tp hai bi tp ny nhiu ln vi nhng cun sch v tp ch c kch c khc

nhau. Nu mt trang c t hai ct ch tr ln th bn cn tp di chuyn bn tay iu khin
xung theo tng ct cho ti khi ht trang ri mi lt sang trang mi.
3. Luyn tp s phi hp nhp nhng ca hai tay v mt trong m rng tm nhn.
t ngn tr hoc ngn gia ca hai bn tay ln hai l ca trang sch. Bn cng c th s
dng bt thay th cho ngn tay ca mnh. Di chuyn ng thi hai tay dc theo trang giy,
mt qut cc thng tin gia. Bt u vi tc chm cho mt kp di chuyn theo hai
tay. Sau , tng dn tc luyn tp.
Mu sc vi truyn thng vn ha dn tc
mi dn tc vic vn dng mu sc c tp qun khc nhau. Th d cc nc phng
Ty, mu en l mu tang tc, cn Vit Nam v cc nc phng ng th ph bin mu
tang l mu trng.
Mu sc cn mang c trng sc thi ca cc tng lp x hi khc nhau: Th d mu vng l
ca vua, t cc quan i thn cho n thng dn, cm khng ai c mc qun o hoc
xy dng nh ca mu vng. Mu tm l sc phc ca cc quan i thn. Mu iu, mu
dnh ring t thn v lm sc phc cho cc c thng th. Mu nu sng l ca ca
Thin dnh cho nhng k quy y Pht t, cng nh mu en l sc phc ca linh mc o KiT. Mu xanh l ca nhng ngi cn theo i Ca Khng sn Trnh, ca hc tr cha u
t.
()
Mu en, mu nu l trang phc r tin nht ca qun chng nng dn. Mu xanh nhp ni
t t nc Trung Hoa sau gii phng gi l xanh cng nhn.
Vit Nam, t xa ti nay, mu , mu vng, mu hng, dng trong trng i ch dnh
chc tng, khao lo, mng r, cn trong l tang ch c th dng mu trng, mu xanh,
mu en, mu tm.... khng hiu v sao, gn y nhan nhn cc ca hng, trng iu (l
tang) cng dng mu , mu vng rc r, phi chng cc c gi cht l ng mng, khng
cn phi an i, lu luyn, nn chng cn dng mu en, trng, xanh, tm nh ngy xa.
Trch Phong tc Vit Nam Tn Vit

4. La chn phng php c ph hp

Nu bn t hi: Lm th no bit sau khi ng dng nhng bi tp k thut kia liu mnh
c lnh hi c ni dung c hay khng?
Cu tr li l: C.
Khi c vi tc nhanh, bn s lnh hi c nhiu, thm ch cn tt hn khi tc c
vi tc bnh thng.
iu quan trng l bn phi xc nh mnh cn ni dung v kin thc g, ch khng phi l
tham vng hiu r tng t.
Nhiu bn khi s dng cc k thut c nhanh cm thy bt an v khng c tt c. Lo
lng ch l tha! N cn gy ra nhiu tiu cc cho tr no ca bn. Mun thnh tay ua
trong vic c, u tin bn cn loi b nhng lo lng phi thc t y.
Ngi c thnh cng l ngi c ch ng. Hy lun t ra trong u mnh nhng cu
hi: Ai? Ci g? Khi no? Bao lu? u? Ti sao? Nh th no?
Xc nh r mnh cn c nhng g, lng thi gian c, thng tin nhn c t ti liu nh
th no la chn cch thc c ph hp vi mc tiu ra.
C bn cch c c bn: c thng, c lt, c qut v c nhanh hiu k. (Mi cch c
s c chng ti trnh by k cc phn sau.)
Nu s dng c tt c nhng cch c ny bn s c li th ln khi x l tng loi t liu
khc nhau.

Mc tiu ca chng ta khi c xong cun sch ny l t ti thiu mc 500 tmp. l mt

iu ng khch l. Tuy nhin, ngay c khi bn cha t c ngay mc tiu ny th cng
khng c g ng lo lng. Bi v mc tin b ca mi ngi l khc nhau, c ngi t
c mc tiu ny sau vi gi nhng c ngi cn n vi tun. Nhanh hay chm ph thuc
vo im xut pht ca mi ngi. Sc mnh nm lng kin tr v quyt tm khc phc
nhc im ca chnh bn m thi.

5. Cch c thm hiu qu

Khi mi lm quen vi mt ch, thy c thng dy chng ta c theo phng php nghe
nhn ni. Ri chng ta c rn luyn mt phng php cao hn l c thm trong u.
l cch c bng mt, di theo cu ch ch khng phi nghu ngao tht to.
Mt s ti liu cho rng c thm l nguyn nhn gy cn tr tc c ca chng ta.
Nhng thc ra c thm khng lm gim tc c nhiu nh mi ngi thng ngh. B
no ca chng ta c th t n tc 2000 tmp. V th, hy tm cch s dng phng php
ny t n tc .
Rt t ngi t n tc trn nhng nhiu ngi d dng nhn ra c thm gip gim
thiu s phn tm. Khi c thm bn khng b quy ry v nhng ting ng do mnh pht
m gy ra. Bi vy, thay v c loi b thi quen c thm, bn hy tm cch vn dng n hiu
qu.
c thm hiu qu, bn nn kt hp c vi tng tng. Tng tng khng ch din
ra khi chng ta c cc tc phm nh tiu thuyt, truyn ngn,... m ngay c khi c cc tc
phm chnh tr, khoa hc t nhin. Nh tng tng, nhng thng tin trong ti liu s c
b no ghi nh d dng hn.
Ti thm ebook: http://www.taisachhay.com

6. c d v c lt theo mc ch

c d
Mc d trng hc khng dy bn k nng c d nhng hu ht chng ta u tng s
dng phng php c ny. Th nhng s dng n th no cho hiu qu th khng phi ai
cng bit.
c d l cch c nhanh tm ra thng tin c th trong ton b d liu. Khi c d, mt
qut qua vn bn tm kim nhng thng tin ang cn.
Cch thc ny thng c s dng khi chng ta mun tra t in, tm kim tn/s trong
danh b in thoi. Bn tm kim mt tn/t/con s c bit c th... nhng bn phi quan
st ht tt c cc tn/t/con s lc ra thng tin m mnh cn tm kim.
Tuy nhin khc vi cch c theo hng, tr no bn iu khin mt la chn nhng thng
tin khp vi hnh nh c mc nh trc . V th i mt bn cn thc s linh hot
c th chp bt ngay lp tc thng tin cn thit.

c d l s tng hp ca nhiu qu trnh khc nhau nhng p dng n khng c g kh

khn.
Trc ht, bn ch cn xc nh b cc ti liu ang c. Bc ny s gip bn tit kim
c thi gian, hn ch thi gian v ch cho vic m mm tm kim trong c rng t ng
khng cn thit.
Khi bt u c, hy d tm cc phn ni dung c lin quan, nh sn nhng t, cm t cha
thng tin mnh cn v lt mt tht nhanh trn trang giy. qu trnh c c hiu qu,
bn hy mt qut dc theo vn bn thay v qut ngang tng dng nhm tm kim thng
tin cn thit.
Hn hp nc cng toan, hay cn gi l nc hong gia, c trn bi axit clohidric vi
axit nitric theo t l 1:3. y l loi nc k diu khng ch bi mu sc cao qu m n cn
c kh nng ha tan nhng kim loi qu gi nht nh vng, bch kim.

Thy ngn - mt cht kch c, l kim loi duy nht tn ti th lng trong trng thi bnh
thng. c bit, khi b ng lnh, thy ngn c dng kh ph bin lm bng, tng
v chi tr em vi mt hm lng khng gy c hi.
Hn the, tn ha dc l borax, l mui natri ca acid boric. Trc y, borax c trong cc
cng thc thuc iu tr lot apt, nc sc ming, tr vim ming, vim nhim mt mi...
nhng hin t c dng v c thuc khc tt hn v t tc dng ph. Khng bit t bao gi,
ngi ta cho hn the vo bn, bnh ph, bnh c, bnh cun, bnh a, thch, xu x, gi,
ch v nhiu thc n khc.
Hn the s tch ly trong c th, ty liu lng c th gy nn nhng triu chng cp tnh
v mn tnh. Vi tiu ha, n gy nn ma, au bng tiu chy; vi da th gy ban dn
n trc vy. V thn kinh, hn the gy kch thch dn n trm cm, hoc kch thch mng
no, thay i nhit c th. Vi ng niu, n gy h hi c bit cho thn v ton thn,
gy ri loi chc nng, yu t, bt lc, ri lon kinh nguyt, rng tc.
An ang chun b bi thuyt trnh v Hn the v tc hi vi sc khe con ngi. Lc tm
cun Ha hc v cuc sng, An bt u qut mt dc theo trang sch. Khi tm c t hn
the, mt An dng li v c bt u qu trnh c la chn nhng thng tin cn thit. Cch
c ny gip c gim thiu c khong thi gian dnh cho vic lt qua cc phn nc
cng toan v thy ngn.

BI LUYN TP

1. Bn c th t tp luyn bng cch dnh ra khong 10 20 pht tm kim trong t in

Anh Vit v cch s dng v nhng ngha khc ca cc t, cm t bn bit hoc ang
cn nghin cu.
2. p dng cch thc iu khin bn tay tm tn cc nhn vt trong cu chuyn di y
trong thi gian ngn nht.
Trng tiu hc lng ti thu y ch c bn lp, t lp Hai n lp Nm. V trng khng c
lp mt nn a s tr con trong lng khi xin vo lp hai u hc qua lp v lng ca thy
Phu.
Thy Phu l mt thy gio lng, m lp dy hc tr ni ting, hc tr thy khi vo trng
tiu hc bao gi cng ng nht. Thy cn ni ting l ngi nghim khc, a pht hc tr
nn hc tr rt s thy, khng dm nghch. V vy, cc bc cha m trong lng rt thch gi
con n trng thy Phu
Nh thy Phu k nh ti nn trc khi cho ti i hc, ba ti dn ti qua ra mt thy.
Thot nhn thy thy, ti s. Mi tc hoa rm chi lt ra pha sau, n ci lp lnh nhng
chic rng bt vng v gng knh lo x xung trn mi khin i mt nom nh li ra, ton
b tot ra v nghim ngh, mc thc v e da.
Sut bui, ti ng khp np ni gc bn, khng dm th mnh v bng mt ging l nh
n ti cng khng nghe r, ti lng tng v rt r tr li nhng cu hi ca thy, lng ch
mong cho bui ra mt chng kt thc.
Thy Phu c hai ngi con. Ch Hnh, khong mi lm, mi su tui v thng Ho, trc
tui ti, i hc chung lp vi ti. Sau ny ti cn bit n l mt thng b hung hn v ngang
ngnh. Tt c bn hc tr chng ti thng xuyn b n bt nt. Nhng tr chi ca chng
ti lun lun b ct t bi s xut hin ca thng Ha. N tc ot thng tay nhng vin
bi m u, nhng np ken y sp ca chng ti v nhng si thun ca bn con gi,
thn nhin cho vo ti v lng lng b i. Nhng nn nhn ch bit a nc mt nhn theo.
Khng phi bn ti khng th lm g c n. Bn ti tha sc tm c n vt xung t v
gi cho n mt trn nh i. Nhng khng a no dm ng n n ch v bi mt l n
gin, n l con thy Phu.
C ln thng Ton, mt a mi vo hc, cha bit oai thng Ha, b thng Ha trn lt.
Ton thoi thng Ha mt qu trng quai hm. Ngay lp tc, thng Ha nm ln xung t
n v, chn giy nh ch. Ti ti ng coi, s xanh mt.
Th l thng Ton b thy Phu ku ln. Thy bt n chm nm u ngn tay li ri dng
cnh nhn ca cy thc k nh ln . Ton nghin rng chu au, nc mt chy rng
rng. Cha ht, sau Ton cn b pht nhy cc ngoi sn. Tra nng chang chang, Ton
ngi chm hm, hai tay chng vo hng v nhy quanh sn ba vng y nh con cc.

Ton trn mt nhy, li th ra, ming th dc. n khi v ch ngi, mt my n cn l

lng, ni khng ra hi. Trong cc hnh pht ca thy Phu, nhy cc l hnh pht bn ti
s nht. Th m va chn t chn ro vo hc, thng Ton b ngay.
Sau v , uy phong ca thng Ha cng tng gp bi. Bn ti s n mt php. Cn n th
tip tc bc lt v hip p bn ti khng thng tic.
Trong nhng ngy gian kh , ti lm quen vi Mt Bic, ngi bn gi u tin trong
i.
Trch Mt Bic Nguyn Nht nh
Thi gian c: .
3. Ly mt trang giy trng (c giy A4), ghi ln lt cc s t nhin t 1 n 200 vo mt
v tr bt k trn mnh giy. Trong vng 3 pht, khoanh trn cc s theo th t t 1 n
200 (bn phi tm ra s 1 mi i tm s 2).

c lt
c lt l cp cao hn c d. ng thi n cng l tin gip gia tng hiu qu cho
c d.

c lt l cch c ly ni dung khi qut hoc xem trc mt lt, nh c bo. Khi
c lt, mt bn bao qut nhng phn chn c ci nhn tng quan v ti liu .
Bn cht ca c lt n gin ch l c theo hng c chn lc. Ni cch khc, n c
thc hin trn c s c t ni tip t, dng ni tip dng, nhng khng c tng ch.
Mc ch ca c lt l tm ra ni dung ch im, xen ln gia nhng thng tin h tr
trong ti liu. Ch bng cch nhn lt qua, bn nhanh chng la chn, xc nh c u
l phn on, cm t quan trng.
Mt cch hnh tng, nu v cc t, cm t trong vn bn l gch v va th c lt s gip
ngi c sp xp v kt dnh gch vi va hnh thnh ngi nh tri thc.
Nh vy, xt v cch thc x l thng tin ca no th c d v c lt l hai qu trnh
ngc chiu nhau. c d l d tm pht hin thng tin chi tit m no yu cu
trc . Trong khi , c lt l qut ton b ti liu no tng hp thnh thng tin
chi tit hay c ci nhn tng th v cu trc ni dung ti liu.
BI LUYN TP
1. Bn c th t tp luyn bng cch c lt qua cc t bo, tp ch xc nh nhng
thng tin no cn thit.
2. c lt on vn bn sau v tr li cc cu hi bn di
Bn cht ca nc
chuyn c nhng rt ng ch
Nc l vt cht ph bin nht trn b mt Tri t. Nc b mt chim hn 70% hnh
tinh ca chng ta, ngoi ra cn tn ti ngay c trong lng t, trn khng v trong cc sinh
vt sng khp mi ni.
R rng lng nc tn ti l c hn v khng i qua thi gian trc y, hin nay v
sau ny. Lng nc hin c cng ch bng lng nc tng c v s c. Nc ch thay
i t dng ny sang dng khc, nhng khng c to thm hay mt i. V l thuyt, rt c
th lng nc bn tm bui sng bng lng nc cha Jesus dng ra chn hai nghn
nm trc, hay mt con khng long ung t hai triu nm trc.
Nc l mt cht c bit v duy nht vi mt s c tnh quan trng. Chng hn, l mt
cht duy nht c bit l tm c trong thin nhin c ba trng thi: th rn, th lng
v th kh. Nc c th thay i sang dng kh (nc bc hi) bng cch lm bay hi hay
sang th rn (bng ) bng cch lm lnh. Hi nc c th chuyn thnh nc bng cch
lm ngng t hoc chuyn hn sang dng bng cch lm lnh. c th chuyn thnh

nc bng cch lm tan chy hoc thnh hi nc bng cch bc hi. Trong mi qu trnh
ny u c s tng hoc gim nhit.
Khng th c s sng nu khng c nc; mi mt sinh vt sng u phi ph thuc vo
nc duy tr cc qu trnh sng ca mnh. S phn gii nc trong cc c th sng ho
tan v phn hu cc cht dinh dng nui dng c th. Thc ra, tng khi lng ca
mi sinh vt u c hn mt na l nc, t l ny dao ng khong 60% mt s loi
ng vt n hn 95% mt s loi thc vt.
Nc l cht c nhiu c tnh. Ni bt nht l trng thi lng nhit thng. Nc vn
trng thi lng ti hu ht mi ni trn b mt Tri t. Do , trng thi lng ca nc l
trng thi bnh thng v cng lm tng tnh cht a tc dng ca nc vi tnh cht l mt
tc nhn tch cc trong kh quyn, thch quyn v sinh quyn.
Mt c tnh khc rt quan trng na ca nc v mt mi trng l nc c nhit dung
rt ln. Khi vt g c lm cho nng ln, n s hp th nng lng v nhit ca n s
tng ln. Tuy nhin, khi nc c lm nng, n c th hp th mt lng ln nng lng
m khng biu th bng vic tng nhit . Kt qu thc t l nhng khi lng ln nng
ln rt chm vo ban ngy hay ma h, v ngc li, cng lnh i rt chm vo ban m hay
ma ng. Do , lng nc ny c tc dng iu tit nhit xung quanh bng cch ng
vai tr nh nhng h cha hi m trong ma ng v c tc dng lm mt vo mua h.
Phn ln cc cht thu nh li khi chng lnh, nhng khi nc ng bng thnh , n li n
ra. c tnh ny lm cho khng nng bng nc v lm cho ni trn hoc lp lng
b mt nc, nh l cc ni bng tri v cc tng bng ni. Nu nng hn nc, n c th
chm xung y h v y i dng, n hon ton khng th tan c.
Nc thng phn ng li sc ht ca trng lc v chy xung ch thp hn, nhng n
cng c th di chuyn ln trn trong mt s iu kin nht nh. Cc phn t nc bm cht
vo nhau, v chng lm t nhng b mt m chng tip xc. p lc b mt ln v kh
nng lm t kt hp vi nhau lm cho nc c th bay ln cao. Kh nng bay ln cao ny
ni bt nht l khi nc c cha trong nhng khng gian nh hay ng hp. Trong iu
kin giam hm hn ch , nc i khi c th bay ln cao n mc vi inch hoc vi feet,
trong mt tc ng gi l mao dn. Mao dn lm cho nc di chuyn ln pha trn xuyn
qua t , hoc qua r v thn cy.
Tuy nhin, trong s tt c cc c tnh th v ca nc, c l tnh cht quan trng nht ca
nc l khi tc nhn tch cc trong phong cnh, l kh nng nc ho tan cc cht khc.
Nc c th ho tan hu ht cc cht, v i khi cn c coi l dung mi chung. N c tc
dng nh mt axit nh, ho tan nhanh mt s cht vi mt lng ln; ho tan chm mt s
cht khc. Tm li, nc trong t nhin lun c nhiu tp cht; tc l, n c cha nhiu cht
ho hc khc ngoi nguyn t hy-r v -xy.
Thi gian c: .
Cu 1: Nc chim bao nhiu phn trm din tch b mt Tri t:
a. 30% b. 45%
c. 70% d. 85%
Cu 2: Nc l ngun ti nguyn:
a. V hn
b. C hn ngy cng gim
c. C hn ngy cng tng
d. C hn, khng i

Cu 3: Nc tn ti trong ng vt ti thiu l bao nhiu?

a. 50% b. 70%
c. 80% d.60%
Cu 4: Nc th rn nng hn nc th lng:
a. Ty vo iu kin mi trng
b. Lun nng hn
c. Bng nhau v u l nc
d. Nh hn
Cu 5: Nc c kh nng iu tit nhit mi trng sng:
a. ng
b. Sai
Cu 6: Nc co li khi ng c thnh :
a. ng
b. Sai
Cu 7: Nc ch c th chy t trn cao xung di thp:
a. ng
b. Sai
Cu 8: Nc trong t nhin l nc nguyn cht:
a. ng
b. Sai
Cu 9: Nc c tnh cht?
a. Axit nh
b. Baz nh
c. Trung tnh
d. Tt c u sai
Cu 10: nhit thng nc th lng:
a. ng
b. Sai
Cu 11: Nc ch c th ha tan mt s cht:
a. ng
b. Sai
p n:

7. c trc quan ngh thut c nhanh

hiu k

Trong bng cp c, c trc quan l cp cui cng trong cc cch c. l cch c

ton b ti liu vi tc nhanh m vn hiu k.
c trc quan l s tng hp kt qu ca cc qu trnh luyn tp t thp ln cao. Ngi s
dng c trc quan c theo nhm t v vt xa cc cch c truyn thng. Th t c
khng ch l t tri qua phi, m cn t phi qua tri v thng ng theo hng t trn
xung di.
c ngc vi thi quen c t tri qua phi v thng t trn xung di l mt iu kh
tin vi nhiu ngi nhng tht ra, nguyn l hot ng ca n khng c g khc so vi cch
c truyn thng. N da trn nhng tin cn bn ca bn nguyn l tm l: on ra ht,
Hiu vi tc nhanh, Ghi nh v Ti hin chnh xc!
Hy lm quen vi cch c ngc qua on truyn di y:

Vi nhng kinh nghim v tri thc c tch ly, b no con ngi c kh nng b p y
thng tin cho nhng hnh nh, con ch b thiu ht.
V d nh khi c cm t b li n 25%: B-n T-yn Ng^n ^c L^p (Bn tuyn ngn c lp),
bn vn d dng on nh ni dung y v chnh xc ca n.
Vic nhn ch on ngha gip no vn chy kp s thn tc ca mt theo ng dn ca
bn tay, c bit l theo hng thng t trn xung.
Tc hiu nhanh, on chun gip cho bn c ngc d dng nh c xui nhng
vi tc nhanh hn rt nhiu.
c xui v c ngc c bn l ging nhau v u l cch c theo nhm t. Ch khc l khi
c ngc, b no khng c thoi mi nh c xui v phi kim thm nhim v sp xp
cc cm t theo trt t to thnh ngha chung nht. Nhng c ngc s gip bn tit
kim c thi gian mt di chuyn v u dng nh cch c thng thng, gip bn gia
tng ng k tc c.
D cho c nhanh hiu k l cp c hiu qu nht nhng khng v vy m bn t
chy giai on nh nhiu ngi lm. Ngay trong giai on u p buc bn thn tp
luyn vi tc 2000 t/pht, bn s khng thu c tin b no m tri li, cn d khin
bn b tu ha nhp ma.
V vy ngoi vic rn luyn iu khin mt v tay c s quan trng cho c nhanh, bn
cng nn nhun nhuyn nhng k nng b sung c trc quan t hiu qu ti u.
Hiu theo ng cnh
Khi c mt ti liu, bn phi t nhc mnh l khng phi lc no ngha ca c on vn
bn cng ging nh ngha ca tng cm t ring bit. chnh l ti ngn ngoi
thng gp trong cc vn bn thin v lnh vc khoa hc x hi.

Trong nhng vn bn ny c nhng on, phn on hay cu, cm t nu t vo ng cnh

c th li mang ngha khc so vi khi t ring bit chng. l v trong ting Vit c
nhiu t ng m, t a ngha. C nhng t s dng cc php tu t n d, hon d,
tng thm hiu qu ngh thut ca tc phm.
Chnh v vy, mun hiu ng ngha ca vn bn, bn khng ch cn bm st ni dung ca
tng cm t, phn on m cn tinh hiu c nhng n , trit l bn trong c tc gi
gi gm.
Bn s nm bt c ngha tht s ca vn bn khi bit lin kt phn ang c vi nhng
phn trc v t chng vo ng ng cnh.
Hiu ch
Mi ti liu thng c mt ch chnh v nhiu ch ph xoay quanh b sung ngha.

Nu sm xc nh v hiu r cc ch , b no s nh hnh c thng tin, mc ch c

ca chng ta.
Khi nm r ch , bn cng s xc nh c ni dung chi tit tt hn. Nu cha tm hiu
r ch ti liu vi i vo ni dung, bn cng s mt nhiu thi gian hn trong qu
trnh c.
Cu, cm t ch
Cu ch l b mt, l thnh t quan trng gip bn hiu r ch v ni dung ca cc
phn on, mt chng hay thm ch l ca ton b ti liu.
Cu ch trong ti liu ging nh chic v hp bnh. V hp s cung cp cho ngi s
dng bit thng tin v loi bnh, hnh th, mu sc, c thnh phn dinh dng v tc dng
ca chng. Qua , ngi tiu dng s c ci nhn tng quan v sn phm, phn bit n vi
cc sn phm khc, sau mi thng thc, cm nhn sn phm.
Trong qu trnh c ti liu, thng thng ngi c s tip xc vi cu ch trc tin
ri mi n nhng ni dung chi tit.
D thy nht l tn ti liu. l cu ch tng th ca ti liu. Sch Luyn tr nh hin
nhin ni dung s khc vi sch Luyn c nhanh. Ch cn nhn vo tn cun sch, ngi
c s bit cun sch y vit g.
Cu ch nh hn l tn chng, tn cc mc, tiu mc, hay cu vn thng nm u
hoc cui mi on vn.

Pht hin cu ch
Ch l ti c chn lm ni dung ch yu. C th hn, ch l nhng cu, cm t
cha chnh ca cc on, phn on.
nhn bit c cu ch , bn phi da trn cu trc, c im ca ti liu, cng nh
cc on, phn on. iu s gip bn nng cao kh nng nhn bit v nh gi ton b
thng tin tip nhn c t ti liu.
Thng thng, cc ti liu thng cha ng ba dng cu trc on di y. Thng qua
vic phn tch on, bn s tm thy cu ch cn thit cha kha hiu r ni dung
ton b ti liu.

Gii thch: y l nhng on nhm mc ch gii thch khi nim hay quan im c th.
Thng thng bn d dng nhn bit v hiu r v ni dung ca cc on dng ny. Hai cu
u tin ca on chnh l cu ch m bn cn ch , hai cu cui l kt qu hoc kt
lun, cn phn gia l ni dung gii thch chi tit.
Miu t: Kiu on ny thng c chc nng to dng bi cnh hay m rng b sung cc
c gii thiu trong phn trc chng hon thin hn.
Lin kt: Chc nng ca nhng on thuc dng ny l lin kt cc on vi nhau. Chnh v
vy, on ni thng cha ng nhiu thng tin quan trng, c ni dung tm tt ca phn
trc v phn tip theo.
Nh vy cu ch thng ch xut hin trong nhng on gii thch. Nhim v ca bn
khi c l nhanh chng nhn ra on gii thch v tm ngay cu ch ca n.
Th lm tc gi
Ngc nm kh vng cc k nng c bn ca vic c nhanh. Mt c c th qut 5 n 8 t
mt ln. Th nhng i lc Ngc cm thy kh chu khi khng hiu rt cuc on ti liu
va c ni v vn g. Ngc t hi Sch g m vit kh hiu nh vy?
Khng phi sch kh hiu m v chng ta cha tm ra cch hiu m thi.
Cn g tt hn nu bn bit cch t duy v trin khai ti ca tc gi, c bit l cch thc
sp xp ni dung b cc. Bit trc iu ny, bn c th tit kim c rt nhiu thi gian
thay v phi ngp ln trong dng suy tng mnh mng ca tc gi.
Khi c hy th t mnh vo v tr ca tc gi. Hy tng tng, nu bn l tc gi, bn s
la chn ngn t th no, trnh by cc tng ra sao. Bn s tp trung vo phn no trong
bi vit, tng chnh ca tc phm l g. Liu nhng ngn t, cch din t ny ngi c
c hiu mt cch d dng hay khng,v.v..

Bn cng cn tm nim rng c sch khng phi l qu trnh mt chiu m l qu trnh

tng tc gia hai hay nhiu chiu, gia b c ca ngi c vi b c ca tc gi. V th
hy s dng t duy phn bin khi c sch hay lm bt k iu g.
Mnh dn ghi ra nhng nhn xt, cu hi, nh gi ca bn vo t giy hoc bn l cun
sch. i khi hy th a ra phn on cho ni dung tip theo ca cun sch v gi nh
cch thc gii quyt vn ca tc gi.
Bng cch chuyn i t vai tr c gi sang vai tr ngi sng tc, Ngc bin qu trnh
c sch thnh qu trnh vit sch v quan trng hn, c cm nhn c ci hay, trong
ni dung v cch vit ca ti liu ang c.
Tm khi qut
D bit tm ra cu ch s gip bn tit kim thi gian hn nhng khng phi lc no bn
cng d dng lm c vic .
Tho Nguyn cn c mt vi chng trong ti liu chun b cho bi kim tra ngy mai.
V cu tinh duy nht lc ny ca c l k nng c nhanh. Th nhng tht khng may, phn
c c khng c on no vit di dng gii thch c. C ngha l nhng thao tc i tm cu
ch khng c c hi pht huy tc dng.
Tho Nguyn lin chuyn thao tc tm ch thnh tm ra khi qut trong tng phn
on mnh c. t hiu qu c hiu cao hn na, Nguyn nn t mnh vo v tr ca
tc gi.
Tho Nguyn cn nhn ra hiu bit ca mnh bit nhiu hn so vi nhng g mnh ngh.
Trc khi c, c ch cn lp ghp tng mnh kin thc phn tn ca mnh thnh mt bc
tranh hon chnh nht, t s dng chng to mi lin kt vi nhng ni dung chun
b c. khi qut ca on vn bn cng bi th m hin ra rt c th.
BI LUYN TP
1. Bn c th t tp luyn bng cch chn c trc mt ln nhng ti liu mi. Xc nh
mc hiu v tc c ca mnh. c li ln th hai ton b vn bn v xc nh mc
hiu v tc c.
2. Chun b cc dng c:
Mt mnh giy hoc ba cng che cc dng ch, mt cy bt ch hoc bt mc thay
th ngn tay khi di chuyn.
Hng dn:
- Che ton b cc dng ch mt khng nhn thy chng.
- Trt nh tm ba xung pha di h l mt vi dng ch trong mt on.
- Nhanh chng gch chn dng u tin v c n, sau ko dc xung n dng cui cng
ca on v un trn ngc v u dng (nh hnh minh ha vng xon ngn tay).
- Nhanh chng c v vit ra giy khi qut ca tng on.
__________________________________________________________
A. Vit Nam ta quen t nh, ng tui ng th gi l ng, ng tui bc th gi l bc,
khng c my tao ch t, c m mt la. Chng ta nn thng cm vi ngi nc
ngoi hc ting Vit. i t nhn xng ting Vit rt a dng phong ph nhng cng rt
phc tp, iu kh khn phc tp nht l, ngay trong i t nhn xng ca ta mang sc
thi tnh cm, th hin s yu thng tc gin, knh trng, khinh ght, khch so, thn mt...
Trch Phong tc Vit Nam

 Tn Vit
____________________________________________________________
B. Chng ta nn nh c mt s cu hi ca tr m khng phi l cu hi, chng hi ai c,
thng ch l mt cch xc nhn mt iu g , quyt chc nh vy. Chng hn khi mt em
nhn m bn, la ln: p nh?; hoc l mt cch ph din tnh cm, mt nim tht vng,
nh khi ta bo mt em: Ko ny khng n c, n hi li: Ti sao?; hoc l mt cch
phn khng, nh khi ta bo n: i ng i n p: Ti sao ? Nhng lc ng tr li n
v ch Khng n ko c v sp n cm ri, hoc Phi i ng v ai cng phi ng v
n s hi thm: Ti sao ai cng phi ng ?, v c vy, khng bao gi ht. Khng th l lun
vi tr trong nhng trng hp c m nn dng tnh cm, nh khi n khng mun
ng chng hn th ta nn bo: Con mun thc v khng mun xa ba m nhng c khi con
ng, ba m vn ngh ti con, vn yu con m. Mt s ln nhng cu hi ca tr bn tui vo
loi .
Trch Th gii b mt ca tr em
Thrse Gouin Dcarie,
Nguyn Hin L dch
____________________________________________________________
C. Trong x hi, th ngi hay ni v hnh phc ca mnh trc mt k khn kh qu
nhiu nh l rng. Rt c th, h l nhng bc thnh sng, nhng v lo thnh, nhng bin
kin thc, nhng h phi ci tt l khng bit dng lng tri ca mnh trong cu chuyn. H
hay but ming bung nhiu ting khng hp vi ngi nghe, khin k khc phi ngng
nghu, mc c, kh tm. Ngi chm t i k khc, khng nhng bng li ni ca mnh, m
cn bng nhng nt ci, nhng iu b i theo li ni .
Trch Thut ni chuyn hng ngy
Hong Xun Vit
____________________________________________________________
D. Ph cn l mt mn n rt nhiu qun chng tnh. ng mun n ph ngi hay ng l l
ra gia hiu m n cng khng ai ni, n ngi n ng ty thch. Ph l mn n bnh dn.
Cng nng binh tr, cc tng lp nhn dn lao ng, thnh th, nng thn, khng my ai l
khng bit n ph. Ngi cng dn Vit Nam khi cn m nga, cng nhiu v nm ph
ri; ch c khc ngi ln l ci bt ph ca tui u tr cha bit au kh y cha cn phc
tp, khng cn hnh hng, chanh chua, t cay. Con nh ngho, nhiu khi li khng cn c
tht na, m cn bn ph nhi ng vn l bnh v nc dng thi.
Trch Ph Nguyn Tun
____________________________________________________________
3. c on vn bn sau v tr li cc cu hi bn di.
Di y l on vn c ch nh thnh cc cm t nh khong 5-7 t. Hy c n
theo nhp m 4 (1-2-3-4). Ch thc hin ng cc k thut iu khin tay, lt trang v tc
m u n. Nu l b mt on th bn c tip tc di chuyn xung v qun on y
i. iu trn ht l hy cho cc ch y lt qua. Bn cn luyn tp khng c thm cc
ch trong u v ng suy ngh v cc ch mt cch ri rc.
Nu khng tr li c cu hi no th hy c li mt ln na theo nhp m 2, ri theo
nhp 6, tm nhng im cn thit tr li cc cu hi.
Qu H Ni

Nu Qu H Ni xa nay
vn c ting ngon lnh v lch s.
cc thn qu,
cht qu H Ni
l ca mong i,
v t c lng qu ha ca ngi cho.
Con chu ngy gi k a v dng cha m,
hay cc b m ra tnh mua v cho cc con,
v chng i lm Nh nc
ngy ngh mua tng cho c v mi ci ...
Bao nhiu tt tnh hay
gi vo trong cht qu ni hi,
mn qu em n cho khp ni
cc v snh v trang nh ca
bm su ph phng.
Hng Qu Rong
Ngi H Ni, n th
ngy no cng n,
nhng thng khng .
Nu chng ta v tnh nh t lu,
hay ngay Hi Phng, Nam nh na,
chng ta mi bit qu
H Ni ngon l chng no.
Cng l th bn ch chng hn,
cng rau y, th m sao bn ch
ca H Ni ngon v m th,
ngon t ci mi thm,
t ci nc chm ngon i.
Trong mt ngy,
khng lc no l khng c hng qu.
Mi gi l mt th khc nhau;
n qu cng l mt ngh thut:
n ng ci gi y
v chn ngi bn y,
mi l ngi snh n.
Tang tng sng,
ting bnh Ty rao,
ln vi ting chi qut ng.
l qu ca
nhng ngi th i lm sm.
Ri, c tng ,

ph x vang ln ting rao

bnh rn nng, trinh mt, xu i
ca mt l tr con.
Ci bnh rn va cng v xu,
tht lm gim thanh th
ca qu H Ni,
do mt ca hng no mun kim li,
c mun bt thin h
n bnh rn lc cn ngi ng.
Ny y mi l qu chnh tng:
bnh cun, n vi ch ln bo,
hay vi u rn nng.
Nhng l bnh cun Thanh Tr
mng nh t giy v trong nh la.
V bnh thm bt mn v do.
Bnh chay th thanh m,
bnh mn m v cht m hnh.
Ngi bn bnh cun Thanh Tr
i mt v r trn u,
tng tm nm, by ngi
t pha L Ln i vo trong ph,
dng iu uyn chuyn v nhanh nhn.
Ri ma nc th hng xi cho:
cho hoa qunh mi go thm,
xi nng mi go np.
Xi u, xi lc, xi vng m v da.
, ci xi vng m,
nm tng nm con,
n va gy va bi.
M c t g u!
n mt, hai xu l ri.
Ma rt th xi nng,
hy cn hi bc ln nh sng m,
n va nng ngi va chc d.
V c ai ngm ngh k
ci v hnh kh chng m
trong bt ng np bung non;
hng gin v thm phc,
nhng ht ng bo
ri cht nc m trong...
Ng bung (xi la) th c nhiu hng ngon,
nhng ngon nht v m nht

l ng bung ca mt b gi trn Yn Ph.

C mi sng,
b t xung ph,
theo mt ng i nht nh,
ngoi hai mi nm nay,
cc nh mun n
c vic sai ngi ra ng ch.
B i thng ng,
tay th vo ci o cnh bng,
v ct ln ci ting rao,
ta nh khng phi ting ngi,
mt ting rao c bit v k l:
E ...c, E ...c ....
i vi cc b, cc c i ch,
c hng vi, c hng rau v.v ...
l nhng ngi a mn qu g
va r va ngon, li va no lu
cc c kh tnh, snh n v hay xt nt lm
c mn qu ca c hng cm nm lng l
vi hai quang thng b chng.
Mn qu ny sch s v tinh khit,
t qu cho n c quang thng,
c c hng, tc vn gn,
o nu mi, qun si thm,
c hng trng cng ngon mt
nh qu ca c vy.
Cm nm tng nm di,
to nh c, nm trn chic mt
ph tm vi mu trng tinh
che rui, mui.
Con dao ct, sng nh nc,
v li a ngt nh ng phn.
Cm ct ra tng khoanh,
c hng li cn thn gt b lp ngoi,
ri li ct ra tng ming nh,
vung cnh v di, by trn a.
C mun xi vi th g?
Vi ch mi nh hay gi la mn mng?
Cc c va n va nhai nh nh
v thong th hi han thn mt c hng:
cng bn lm n c,
mt gnh nui chng nui con,

ng gp th nhiu.
u cng l ci phn ch bit lm th no.
i vi cc b n r
v thch ca l ming v c na
c b hng tit canh v lng ln.
Mt mm y mt bt tit canh i,
ngng ngoo si da trng,
im xanh my l hng ti.
Th m h n ngon lnh,
mt lc hai, ba bt.
Ri nh thm mt a lng va di,
c h vi trng gin.
n xong qut ming ng dy,
bc i thnh chm chp.
Sao bng ra u ph n
mt bt ph b ca anh hng ph
o cnh trng, gilet en, v tc r mt?
Ni nc si sng sc,
ta mi thm ra khp ph.
Nu l gnh ph ngon c
H Ni khng c u lm nhiu,
th nc dng trong v ngt,
bnh do m khng nt,
tht m gu gin ch khng dai,
chanh t, v hnh ty c.
Ch cn g ngon hn bt ph nh th na.
n xong bt th nht,
li mun n thm bt th hai.
V anh hng ph
ch phi gnh nng i u c,
ch vic mt ch nht nh,
cng bn mt ngy hai gnh nh chi.
V ngi hng ph tm du hiu
gi tn anh cho d nh:
anh ph trc, anh ph Br,
anh ph M D, anh ph Cao ...
v dn thng nh ch mua hng khc v
ng khng n m cht n.
Trch H Ni Ba Mi Su ph phng
- Thch Lam
Cu 1: Ch chnh ca cu chuyn l:
a. Ph H Ni
b. Qu H Ni

c. m thc H Ni
d. Phong cch sng ngi H Thnh
Cu 2: Bn ch ngon nht u?
a. Hi Phng
b. Nam nh
c. Bc Ninh
d. H Ni
Cu 3: Ngh thut n qu l g?
a. Vo qun p m n
b. n nh nhng t tn
c. n mn ngon
d. n ng gi, chn ng ngi bn
Cu 4: Qu ca nhng ngi th i lm sm l?
a. Bnh Ty
b. Bnh rn
c. H tu g
d. Bnh m kp tht
Cu 5: n bnh cun th no mi ngon?
a. n vi ch gi
b. Bnh cun Thanh Tr n vi ch ln bo
c. Bnh no cng c min l ca H Ni
d. n vi u rn.
Cu 6: Ma nc n g ngon?
a. Ch u
b. Cho g nu vi u xanh, ch bi
c. Cho hoa, xi u, xi lc, xi vng m v da
d. Kem Trng Tin
Cu 7: Ng bung ngon nht v m nht l ca b gi trn Yn Ph:
b. Sai
a. ng
Cu 8: Cc c hng vi hng rau n ung rt d tnh:
b. Sai
a. ng
Cu 9: Cm nm l mn n:
a. Ngon, no lu, gi bnh dn
b. Sch s, tinh khit, n km gi la hay ch mi
c. Ngon mt v n km tht ln
d. n km vi mui m, mui vng
Cu 10: Ng bung th no l ngon?
a. Ri cht m.
b. Hnh kh chng m trong bt ng np bung non.
c. Ri cht hnh v t ti chng m
d. Cu b v c
Cu 11: Cc b n r v thch ca l ming v c thch mn g?
a. Lng ln, tit canh
b. Cho m ln
c. Tht ch, mm tm

d. C ba mn trn
Cu 12: Th no l ph ngon?
a. Ph ca anh Br
b. Ph anh M D
c. Nc dng trong, ngt, bnh do, gu ti nm dai mm.
d. Nc dng trong, ngt, bnh do m khng nt, tht m gu dn ch khng dai.
p n:

8. c v ghi ch

Ghi ch l cng vic quen thuc khi bn mun lu li thng tin cn nh. Bn c th ghi ch
bt c u, vo sch, v, giy nh, in thoi di ng, my vi tnh,...
Ghi ch s t hiu qu cao hn khi bn kt hp vi tr tng tng. Cc nghin cu cho
thy tr tng tng v s khi hi gip chng ta kha thng tin quan trng cn ghi nh
vo ni chng ta khng th qun.
Th nhng khng phi thch ghi ch th no cng c. iu quan trng l bn phi xc
nh mnh mun ghi ch ni dung g, vi mc ch g sao cho hiu qu. C c phng
php ghi ch hiu qu, bn s tit kim thi gian v cng sc khi cn sp xp thng tin v
nh li chng khi cn.
Ghi ch theo t kha
Ghi ch thng i km vi vic c. Nhng bn khng th cng mt lc va tp trung vo
vic c va tp trung vo vic ghi ch.
Mc tiu ghi ch ca bn l gip tr no thu thp c nhng thng tin hiu qu nht. V
th ghi ch ch l mt phng thc h tr cho qu trnh hc tp v cng vic.
Do , bn nn trnh li ch chm chm vo ghi ch. Nu dnh qu nhiu tp trung cho vic
ny, tr c bn khng cn thi gian phn tch, nh gi, nhn xt ni dung ti liu mt
cch khch quan.
Vic qu chm ch ghi ch s khin cho cun s ghi chp ca bn khng khc g ti liu
s ang phi c. Thay v nghin cu ti liu, bn chuyn sang nghin cu s tay ca
mnh v phi ghi ch li khi cn n tp.
Cch ti u l bn nn ghi ch nhng chnh hoc im quan trng khi c. La chn
nhng t kha, t vit tt, thay th n gin ha ni dung v m bo sc tch thng
tin.
Xc nh t kha l bc n gin gia tng tc c. Bn ch cn vit chng vo s tay
l c th bao qut c thng tin v thun tin s dng sau ny.
Chng hn, bn ang c ti liu mn Vt l: Theo cc php o c ca cc nh khoa hc,
vn tc nh sng lan truyn trong khng gian bng 299 792 458 m/giy. Khi ghi ch,
bn ch cn tm tt thnh vn tc nh sng = 299 792 458 m/giy.
thu gn hn na, bn nn s dng cc t vit tt, t thay th ghi ch. Bn bit rng
vn tc nh sng k hiu l c. Bn ghi ch n gin thnh c = 299 792 458 m/s.
Bn khng nht thit phi chn la bng c nhng t kha c sn trong ti liu. Bn
hon ton c th t to cho mnh nhng t vit tt, t kha ring. Chng s rt hu ch vi
qu trnh ghi nh thng tin ca bn.

Bn nn u tin la chn nhng t, cm t, cc cu gy n tng mnh hay mang mu sc

hi hc, d dm. Bn s hng th v nh chng lu hn nhiu.
Ghi ch m rng
Phng php ghi ch theo t kha tuy hu ch nhng cha phi l cch thc hu hiu nht
trong vic ghi ch. V n ch tn dng c mt phn v no tri ca bn. Hy to c hi
lm vic cng bng cho nhng phn no khc. Bn s nhn nhn vn mt cch tng th
v to cc mi lin h trong t duy hiu v nh tt hn.
u tin hy ghi nhng nhn xt, nh gi, tng v c thc mc khi bn c. y l
phng php kt hp gia t duy nhn thc v t duy tim thc. T duy nhn thc ghi
chp nhng g bn c c, t duy tim thc nh gi cc thng tin bn tip nhn ch
ng.
Bn nn chia trang giy ghi chp ca mnh thnh hai phn. 2/3 din tch dnh cho t duy
nhn thc, phn cn li cho t duy tim thc. Phn bn tri dnh cho thng tin c ng
trong ti liu bao gm cc con s, khi nim, thut ng, phn bn phi l nhng nhn
nh, nh gi, cc tng, thc mc v ni dung bn tri.
Nhng ghi ch phn bn phi khng nht thit phi chun tc. Chng c th l nhng cm
xc, suy ngh bt cht ny ra trong tr no v nhim v ca bn l th hin chng ra giy.
Mt phng php khc c xem l hiu qu nht trong vic ghi chp chnh l Lp bn
t duy nh cch ca Tony Buzan. y l phng php da trn s lm vic n gia hai
bn cu no.
Nhng hnh nh trc quan v nhng hnh v th trong bn t duy s pht huy im
mnh nht trong b no con ngi kh nng x l hnh nh chnh xc v nhanh chng.
Ghi ch theo Bn t duy l cch chuyn nhng thng tin chng ta mun nh t dng t
ng, bng lit k n iu sang dng hnh nh kt hp nhun nhuyn vi cc t kha.
Trong bn ghi ch, hnh nh v cc nhnh kt hp vi nhau a thng tin vo tr nh ca
bn nhanh nht v li vi bn lu nht.
ghi ch khng lm gin on nhiu n vic c, bc chun b, bn nn lp mt s
t duy nhng thng tin bn mun thu nhn t ti liu . Sau , trong qu trnh c ti
liu, da trn s cn bn bn v thm cc nhnh vi thng tin v hnh nh mi.
Nu chm ch luyn tp cc k thut ghi ch theo bn t duy, bn c th tit kim c
nhiu thi gian tiu tn cho cc bc c v ghi ch theo thi quen hin ti.
BI LUYN TP
c cc on vn bn sau, lit k t kha v s dng cc cch thc c hng dn
c c mt trang ghi ch y thng tin.
____________________________________________________________
A. Trong c th con ngi c bao nhiu nguyn t?
Con ngi l mt dng vt cht c s sng. Cng ging nh cc dng vt cht khc trong t
nhin, con ngi cng c to nn t cc nguyn t ha hc khc nhau.Trong s gm 100
loi nguyn t khc nhau tn ti trong t nhin, hn 60 loi nguyn t c trong c th con
ngi. Hm lng ca cc nguyn t ny nhiu hay t trong c th con ngi cng khng
ging nhau.Thng thng chng ta gi nhng nguyn t c hm lng ln hn 1/10.000 l
nhng nguyn t c hm lng cc ln, nhng nguyn t c hm lng nh hn 1/10.000
l nhng nguyn t c hm lng cc nh.

Tng cng nhng nguyn t c hm lng cc ln trong c th ngi c 11 loi khc nhau,
ln lt t cao n thp l oxi, cacbon, hydro, nito, canxi, photpho, lu hunh, natri, clo v
magie. Oxy l nguyn t c hm lng cao nht chim 65% trng lng c th; mc d ch
chim 0.05% trng lng c th nhng magie vn thuc nguyn t c hm lng cc ln.
Khng cn phi ni th ai cng bit tm quan trng ca cc nguyn t c tm quan trng cc
ln i vi c th con ngi, oxi, cacbon, hydro l ba thnh phn ch yu cu to nn cc c
quan trn c th con ngi. C th ni nu khng c ba nguyn t ny th khng th hnh
thnh c th con ngi. Canxi l thnh phn quan trng ca xng thanh thiu nin tui
dy th cn b sung canxi thc y s pht trin bnh thng ca xng. Nu ngi gi
thiu canxi th xng tr nn gin v d gy. Nito l nguyn t quan trng trong protein, c
th con ngi c b sung nito thng qua n ung cc cht c protein.
Cc nguyn t c hm lng cc nh vn phi c m bo sc khe con ngi. Hin nay
xc nh t nht 10 loi nguyn t c hm lng cc nh nhng li khng th thiu trong
c th con ngi, l: Fe, Zn, Cr, Mn, Co, F, Mo, I v Se. Zn c quan h n tnh mng con
ngi nn c v l nguyn t sinh mng.
Tm li c th con ngi l mt th hu c c hnh thnh t nhiu nguyn t theo mt t
l xc nh, mi nguyn t c mt vai tr ring nhng n c tc dng b tr cho nhau nhm
duy tr s tn ti s sng ca c th con ngi. Mt s bnh tt ca con ngi l do thiu
hoc tha mt nguyn t no gy ra. Nhng nguyn t cn thit qua c th con ngi
thng c b sung qua ng n ung v h hp. V vy khu phn n c vai tr quyt
nh m bo s hi ha ca cc nguyn t trong c th con ngi.
Trch Vn bc mn ha hc
- Tun Minh dch
____________________________________________________________
B. Tia hng ngoi l g?
Chng ta khng th nhn thy tia hng ngoi bng mt thng v khng phi tia hng ngoi
lc no cng tn ti xung quanh ta. Vy rt cuc tia hng ngoi l g? N c mi quan h nh
th no vi cuc sng ca chng ta?
Tia hng ngoi l mt loi nh sng m mt thng khng th nhn thy c. Vy phi lm
cch no nhn bit c tia hng ngoi? Vo th k 19, loi ngi nhn bit c
rng, Mt tri hnh thnh ln mt di nh sng gm mu , chm, vng, lc, xanh, lam, tm.
Nhng, nh thin vn hc ngi Anh Hesher trong khi nghin cu hiu ng nhit ca Mt
tri pht hin ra mt hin tng ht sc k l: Dng mt lng knh thu tinh c th thu
c quang ph ca Mt tri. ng ta dng mt nhit k c nhy cao v bt u o t nh
sng tm. Cn c vo hiu ng nhit ca cc loi nh sng khc nhau, pht hin thy nhit
trong nhit k tng dn v nhit ln cao nht ti khu vc nh sng . Theo cch suy
ngh lun thi , khi ta t nhit k ra ngoi khu vc nh sng th mt ta khng th
quan st c khu vc ti ca bt k loi nh sng no. Nhng, nhit vn cn tng cao
hn rt nhiu ln khi ta t nhit k ti khu vc nh sng . Kt qu ny cho chng ta thy,
khu vc nh sng vn cn tn ti mt loi nng lng nh sng m mt ta khng nhn
thy c. Cn c vo v tr ca loi nh sng ny trong quang ph mt tri, ngi ta gi n
l tia hng ngoi v on quang ph to nn tia hng ngoi c gi l quang ph hng
ngoi.
Chng ta bit, nh sng Mt tri bao gm mt lng ln tia hng ngoi, nhng xung
quanh chng ta c nhiu vt th c kh nng pht ra tia hng ngoi, v d nh n in

trng, bn gh, xe t, thm ch c th ngi cng l mt ngun pht ra tia hng ngoi. Nu
vt th trong khong nhit cao hn nhit tuyt i (m 273,15oC) nhng thp hn
5000oC, thng thng vt th u khng pht x ra nhng nh sng c th nhn thy m
ch bc x ra tia hng ngoi. Do vy, c th ni rng, ch cn vt th tn ti s tn ti tia
hng ngoi. Tuy chng ta khng nhn thy n, nhng n lun tn ti trong khng gian.
Trch Chuyn vui vt l
- Tun Minh dch

9. c v n li

c v n li l khi tr no ca bn lc tm nhng thng tin c so snh, xc nhn vi

nhng thng tin ang c.
Vic so snh, xc nhn ny gip bn gia tng s hiu bit, lm cho thng tin lu tr trong b
no tr nn hon thin, r rng v chnh xc hn.
Ti hin
Kh nng nm bt thng tin v ghi nhn ti hin l hai phm tr c mi quan h mt
thit vi nhau. Nm bt thng tin n gin ch l hiu iu ang c, cn ti hin li din ra
sau , di tc ng ca cc yu t kch thch.
Hiu l mt chuyn, cn ti hin thng tin l mt chuyn khc. Thc t th vic ti hin
thng tin thng kh khn v tr no phi xc nh liu thng tin c thu nhn trc
hay cha c th lc tm. Ti hin thng di dng xc nh tnh chnh xc ca
thng tin. V th, cng hiu ni dung su sc cng to c s vic ti hin r rng v bao
qut. Thng tin ti hin cng r rng th vic thu nhn thng tin mi cng d dng.
gip qu trnh c hiu din ra thun li, bn nn thng xuyn dnh thi gian cho
luyn tp nh v ti hin nhng thng tin va c.
Hy p dng nhng k thut ghi ch va rn luyn vo k nng ny. Trong qu trnh c
mt on vn bn, hy v mt m hnh xng c trn giy. Ngay khi c xong, s dng m
hnh xng c ny ti hin li nhng g va c m khng cn nhn li vn bn.
Trn m hnh xng c, ln lt gn cc t ng ln mi nhnh. Bn khng cn qu quan
tm n th t ca cc t vit ra. Nhng hy c gng sp xp chng vo nhnh theo tm
quan trng ca thng tin v cng tit kim t cng tt.

Cch tt nht l s dng nhng t, cm t kha, vit tt hay hnh nh trong s ghi ch ca
bn a vo cc nhnh xng c. Nh l bn khng c nhn vo s ghi ch m phi t
mnh nh li cc t ng, hnh nh trong y.

Khi hon thnh m hnh hy i snh vi vn bn gc b sung v xc nh kh nng ghi

nh ca mnh. S luyn tp cn thn v thng xuyn s cho bn hiu qu c cao.
BI LUYN TP
c tng on vn bn di y vi cc cng c gia tng tc c c gii thiu. V
mt s hnh xng c trn mt t giy ring. Vit cc t cm t hay hnh nh m bn c
th nh ln trn cc nhnh ca s . C gng chn lc cc t kha, t ch .
1. No ngi trng thnh ch nng trung bnh t 1,4 n 1,8 kg. Tuy ch chim 2% khi
lng c th, no s dng n 20% lng oxy v 25% lng ng glucose trong mu.
Nu no ca bn mt mu cho 8-10 giy, bn s mt thc. Tuy nhin no c th sng c
4-6 pht m khng cn oxy, v sau n bt u cht. Khng c oxy trong 5-10 pht s gy
tn thng no vnh vin.
2. No chim khong 80% th tch hp s, cn li l mu v dch ty. Nu pha trn tt c
nhng th ny li vi nhau, gm no v cc loi cht lng khc, hn hp s c th tch
khong 1,7 lt. Nu ni cc cc mch mu trong no bn s c chiu di 100.000 dm.
No ca bn bao gm khong 100 t t bo thn kinh. Cc n-ron thn kinh ch chim 10%
tng s t bo no, 90% cn li l cc t bo thn kinh m, chim khong 1 na khi lng
ton b no.
3. B no c phn chia thnh hai bn cu i xng nhau. D hot ng cng nhau nhng
no tri thin v suy ngh mang tnh phn tch v l tr hn, trong khi no phi ph trch
suy ngh theo hng th gic v khi nim. Hai bn cu no cng hot ng theo cch i
ngc, v d nh bn b vp ngn chn tri th cn au s do bn cu no phi x l. V
chng s a phn ng hng ln trn i vi bt k th g b ln ngc, v d nh cc
hnh nh ghi nhn qua mt thc t b ln ngc v b no chnh sa n v ng t th.
Tuy nhin, iu k d nht y l: ngay c khi b mt mt na b no, con ngi vn c th
sng st m khng cn c n.
4. Mt iu kh l th l b no khng c c quan th cm cm gic au. l l do ti sao
cc bc s c th phu thut no cho bnh nhn trong khi ngi ny vn tnh to. Vic ny
gip h m bo rng qu trnh phu thut phc tp khng nh hng n bt k chc
nng th gic hoc kim sot vn ng no. Vy ti sao chng ta li cm thy au? V mt
th th au c quan th cm cm gic gi cc tn hiu ti ty sng v b no, cnh bo
chng ta v mi nguy him.
5. Ban m l thi gian ph hp b no ca chng ta x l mi hot ng xy ra ban
ngy, v l l do ti sao cc nh khoa hc ngh rng chng ta m (khng ai thc s chc
chn l ti sao). Mt s ngi nhn nh, l mt cch x l cc cm xc v s tng
tc phc tp ca cuc sng thng nht ca chng ta. Trong khi s khc li cho rng y ch
l mt cch sng lc thng tin, ging nh my tnh. Mt nghin cu gn y ch ra rng, qu
trnh ny c th gip chng ta gim bt chn thng. Nhng ngi c ch s thng minh
(IQ) cao hn c xu hng m nhiu hn, v vic chp mt vo ban ngy c chng minh
l khin con ngi mnh m hn v tp trung hn vo cng vic ca h.
Theo Live Science
- Hng Ngc dch

n li
B no con ngi thng thng ghi nh c gn nh trn vn lng thng tin va tip
xc. Theo thi gian, lng thng tin y s b hao ht dn c v s lng ln cht lng
nu khng c quan tm ng mc.
Chnh v vy, thng xuyn chm sc, bo qun nhng thng tin, kin thc c c lu
gi trong tr no khng bao gi l tha. Chng s lun ti mi v d dng em ra s dng
khi cn.
Khi c xong, bn ng vi gp sch v, hy dnh mt vi pht quan st li chng mt
ln na hoc chnh sa, b sung cho phn ghi ch c hon chnh hn. Bn s tng hp
sp xp li cc kin thc, thng tin thu nhn c v to mi lin kt gia cc kin thc
c.
Song song vi vic , bn nn nh k kim tra v ghi ch li. Ty theo tm quan trng m
tn sut kim tra l mt ngy, mt tun, mt thng thm ch l bn, su thng sau .
Vic c li ny c hai tc dng rt d thy: gip bn nh li nhng thng tin c thu
nhn v tr li nhng cu hi bn cha tr li c, c ng thi b sung, chnh sa hoc
loi b mt s thng tin khng cn thit. Nh , thng tin lin tc c cp nht v lm
mi.
Nhng ch c thi khng . Mc ch ca vic c l tip thu nhng iu hu ch v
ng dng n vo cuc sng. V th ng qun dnh thi gian ph php bin nhng g
mnh c thnh kt qu thc t.
Sau khi c xong mt ti liu, hy t ra cho mnh nhng nhim v thc hnh nhng
kin thc va c. cng l cch bn hc thm nhiu iu mi, m vn khng ngng
n luyn li nhng kin thc b ch c trc . Chc chn bn s c thm c
nhiu iu ngoi cuc sng y.

10. c nhng ti liu a dng

Hng ngy, chng ta tip xc vi rt nhiu loi ti liu khc nhau: Sch, bo, tp ch, e-mail,
cc trang mng x hi (blog, facebook, twitter) khin chng ta d ri vo tnh trng bi
thc thng tin.
trnh hin tng bo ha thng tin, bn cn phn loi u tin nhng ti liu quan
trng no nn c trc. Nguyn l 80/20 khng nh 80% kin thc v k nng quan
trng n t 20% ti liu bn c c. 20% ny l liu lng hiu qu ti thiu (MED)
gip bn t c iu bn mun.
Nghin cu ti liu khoa hc
Ti liu khoa hc l nhng vn bn chnh thng c rt tinh hoa kin thc ca nhn loi ca
cc bc tin bi truyn t v chia s cho nhng ngi i sau. V th, y l ti liu khng
th thiu nu bn mun lm giu kin thc ca mnh.

c chm ch c v nh khng t l thun vi hiu qu tip nhn, thm ch cn lm bn mt

thi gian v ch. Bn rt cn mt cch thc ring c chng.
Bc u tin vn l tp trung bng cch xem lt qua bi c trc khi bn tht s ngi
c tng chi tit.
Xem ta bi c, cc tiu ln nh, nhng ch nh du, in nghing hoc in m v
phn mc lc. Xc nh ni dung bi c, kin thc bn c v ni dung . K tip, xem qua
on u v on cui, lt nhanh nhng cu u ca tng on trong bi. c phn tm
tt cui mi chng cng nhng thut ng quan trng. Bn cng nn ch n nhng
hnh v, hnh minh ha, th hay biu .
Trong ln c u tin, cha cn ch trng ghi ch m nn tp trung vo ni dung. Bi ghi
ch lc ny ch n gin l chp mt cch my mc cc thng tin bn cha hiu thu o
m thi. Hy c lt qua ton b cun sch, ng dng li v nhng g bn cha kp nm

bt. Thng thng, d c gng n my bn cng kh lng gii p c nhng nt tht

ngay trong ln c u tin. Hy chng cho ln c sau.
Sau khi c th, bn chuyn sang qu trnh c tinh. Hy xem vic c ging nh bn
ang ngm cnh. iu bn cn quan tm l v p ca thin nhin ch khng phi nhng g
di chn. Hy c theo , tm nhng chnh v ph trong tng on, phn on. u l
lun im chnh v nhng dn gii, chng minh cho lun im y.
Thay i tc c thch ng vi kh v cch vit ca ti liu. Lt nhanh qua nhng
phn d, phn kin thc bn bit, c chm li nghin ngm, ghi ch nhng phn kh.
Hy l mt thm t ln tm nhng manh mi h m dn cnh ca tri thc. Bn cn xy
dng cho mnh mt h thng lin kt cc ngun thng tin khc nhau t sch v, trang web,
s tay h tr cho vic c hiu cc ch kh.
Bn cng nn nh du v ghi ch li nhng ngun thng tin, ti liu tham kho, cc trch
dn c lit k trong ti liu. C th chng s gip ch cho bn khi cn hiu r hn vn
v nghin cu k cng hn trong tng lai.
Sau khi c xong, bn cn kim tra li thng tin v lu tm ti cc ghi ch, nhng im cn
tm hiu v nghin cu. Th a ra nhng kin phn bin vi quan im trong ti liu d
n thuyt phc ti u.
Nu c th, hy tm lc li nhng ni dung chnh ca ti liu bng ngn ng ca chnh
bn. ng thi b sung nhng kin thc va thu nhn vo h thng lin kt cc ngun
thng tin s dng sau ny.
BI LUYN TP
p dng cc cch thc hc c vn bn sau v tm lc chng bng cc phng thc
ghi ch.
Hiu ng nh knh.
Nhit b mt Tri t c to nn do s cn bng gia nng lng Mt Tri n b
mt Tri t v nng lng bc x ca Tri t vo khong khng gian gia cc hnh tinh.
Nng lng Mt Tri ch yu l cc tia sng ngn d dng xuyn qua ca s kh quyn.
Trong khi , bc x ca Tri t vi nhit b mt trung bnh +160C l sng di c nng
lng thp, d dng b kh quyn gi li. Cc tc nhn gy ra s hp th bc x sng di
trong kh quyn l kh CO2, bi, hi nc, kh mtan, kh CFC v.v...
S trao i khng cn bng v nng lng gia Tri t vi khng gian xung quanh dn
n s gia tng nhit ca kh quyn Tri t. Hin tng ny din ra theo c ch tng
t nh nh knh trng cy v c gi l Hiu ng nh knh.
S gia tng tiu th nhin liu ho thch ca loi ngi ang lm cho nng kh CO2 ca
kh quyn tng ln. S gia tng kh CO2 v cc kh nh knh khc trong kh quyn Tri t
lm nhit Tri t tng ln. Theo tnh ton ca cc nh khoa hc, khi nng CO2 trong
kh quyn tng gp i, th nhit b mt Tri t tng ln khong 30C. Cc s liu nghin
cu cho thy nhit Tri t tng 0,50C trong khong thi gian t 1885 n 1940 do
thay i ca nng CO2 trong kh quyn t 0,027% n 0,035%. D bo, nu khng c

bin php khc phc hiu ng nh knh, nhit Tri t s tng ln 1,5 - 4,50C vo nm
2050.
Vai tr gy nn hiu ng nh knh ca cc cht kh c xp theo th t sau: CO2 => CFC =>
CH4 => O3 => NO2. S gia tng nhit Tri t do hiu ng nh knh c tc ng mnh
m ti nhiu mt ca mi trng Tri t.
Nhit Tri t tng s lm tan bng v dng cao mc nc bin. Nh vy, nhiu vng
sn xut lng thc tr ph, cc khu ng dn c, cc ng bng ln, nhiu o thp s b
chm di nc bin.
S nng ln ca Tri t lm thay i iu kin sng bnh thng ca cc sinh vt trn
Tri t. Mt s loi sinh vt thch nghi vi iu kin mi s thun li pht trin. Trong khi
nhiu loi b thu hp v din tch hoc b tiu dit.
Kh hu Tri t s b bin i su sc, cc i kh hu c xu hng thay i. Ton b iu
kin sng ca tt c cc quc gia b xo ng. Hot ng sn xut nng nghip, lm nghip,
thu hi sn b nh hng nghim trng.
Nhiu loi bnh tt mi i vi con ngi xut hin, cc loi dch bnh lan trn, sc kho
ca con ngi b suy gim.
Trch 200 cu hi/p v mi trng
- L c Ton
Chn lc thng tin trn bo, tp ch
Ngy nay, vi s pht trin ca cng ngh thng tin, bo, tp ch cng c m rng, tn ti
di nhiu dng khc nhau t bo giy, bo hnh cho n bo mng. Mi loi s dng
nhng cht liu khc nhau, c nhng tnh cht v c th ring bit, nn cng cn nhng k
nng ring bit nm bt cc thng tin t chng mt cch nhanh chng v chnh xc nht.
Bo hnh c c th chuyn ti thng ip qua hnh nh v th hot ng tip nhn nghing
v xem hn l c. Ngi theo di khng c c hi la chn ni dung thng tin truyn t
m ch th ng tip nhn cc thng tin ng theo th t ca tc gi.
vic rn luyn c hiu qu, chng ta thc hnh trn hai loi hnh cn li ca bo ch.
Bo in
c bo khng phi l ngi xung v ngu nghin ton b mi trang bo c trong tay.
iu quan trng l bn cn xc nh mc ch c. c lt qua ton b cc tiu trong
cc trang bo. Ty theo nhu cu ca bn thn m bn chn la nhng bi vit hay on vit
c ni dung ph hp c k.
Bn cng nn ch ti cch trnh by cc trang bo. Thng thng, cc tiu bi vit
quan trng thng c lm ni bt (bng hnh nh, mu sc, kch thc tiu ) v c s
phn bit r rng vi nhng tiu bi vit km quan trng hn. Kinh nghim c ny s
gip xc nh c nhanh chng v chnh xc v tr bi vit cn c.

Ngoi ra, cch thc b tr v kh giy cc t bo chnh l cng c tuyt vi cho bn thc
hnh k nng c nhanh. Chiu ngang ca cc ct ch hp nn bn c d dng v nhanh
chng hn so vi sch. Khi c lt nhng dng ch trong ct hp ny, bn c th c c
ti a cc t lin quan.
Khng ch vy, vi cch chia cc bi vit thnh nhiu phn (thng thng l hai phn) t
trong cc trang khc nhau, bn c th tit kim c thi gian m vn hiu c ton b
ni dung chnh ca bi vit khi ch cn c phn u (hay cui) bi bo.
Bn cng nn c a dng cc th loi bo. iu s gip bn bit c cch thc trnh
by, b cc bi vit, vn phong, cch nhn nhn s vic, hin tng ca cc phng vin, t
hiu vn mt cch bao qut, chnh xc hn.

c bo hay c bt c iu g u phi c t duy phn bin. Cc tin tc c a lun hm

cha nhng yu t ch quan v khch quan. Ty theo quan im, cch thc nhn nhn vn
, khng gian, thi gian v hon cnh tip nhn m mi phng vin s c cch tng thut
v nh gi tin tc s kin theo nhng cch khc nhau. V vy, ngi c cn so snh v xc
minh chnh xc ca thng tin trc khi coi chng l kin thc chun.
S dng cc k thut c lt, c d v c hiu c luyn tp theo di ni dung
thng tin bn cn tm hiu. nh du, ghi ch v lu li (nu cn) cc thng tin quan trng
hu ch vi bn sau ny.
BI LUYN TP
c bi bo sau y, s dng nhng k thut c hc nhanh chng ly c nhiu
thng tin nht.
Khi ngi p khng so rng
C gi i din cho nhan sc nc Nga ti u trng sc p Hoa hu Tri t nm 2012
(m chung kt s din ra vo ngy 24-11 ti Philippines) gy sc cho ton th gii vi
cu tr li ca mnh v t nc c.
Hng lot d lun tri chiu trn bo ch, mng x hi bin Natalia Pereverzeva thnh th
sinh nng nht, nng hn c vic xut hin nhng hnh nh qu gi cm ca c trn tp
ch Playboy trc .
Khi c hi iu g t nc Nga lm cho c t ho, ngi p by t nim t ho
c lm mt ngi Nga v so snh: Nc Nga ca ti y nh sng, m p v yn bnh,
tht d ng vo ma ng d bn ngoi l nhng cn bo lnh gi. Nc Nga ca ti, l

ni c nhng con b th v vi i mt to, chic sng ng nghnh v lun chu ming ln, ,
sa ca chng tht l tuyt vi.
Th nhng, c khng dng li y m tip tc: Nhng nc Nga ca ti cng l s ngho
nn ca ti, mt t nc vi nhiu tn thng, nhng con ngi khng trung thc, khng
ng tin. Nc Nga ca ti tht s giu c, giu c nh mt vi ngi kh gi c chn
la. Nc Nga ca ti l mt k n xin, khng th gip nhng ngi gi v tr m ci. V th
din ra hin tng chy mu cht xm, bc s, k s, nh gio ang c gng chy trn, bi
h khng c g tn ti.
Pht biu ny ngay lp tc lan nhanh trn mng vi hng lot kin ch trch c quay lng
vi qu nh xen ln vi li khen ngi c rt trung thc, thng thn. Cc bo British, The
Telegraph nhn xt l c qu thnh tht, t Gloss.com cho rng c rt thc t.
Trn Facebook ca c c nhiu kin tri chiu nhng ng ngc nhin l nhng kin ng
h li nhiu hn. a s cho rng c khng c nhng pht biu so rng, ca ngi chung
chung nh cc ngi p khc vn hay ni v qu hng h.
iu ng ch nht l tm bo ca d lun phn ln xoy vo ngi p ch bai qu
hng m khng dn thm on sau , mt on rt ng lu : Nhng d th no ti
vn t ho v nc ti. Ti rt hnh phc c l cng dn Nga... Ti t ho v qu hng
cho ti lng thng xt, ch ngha anh hng, lng can m, s sing nng, cho ti nhng
di sn th gii, gip ti hiu rng con ngi c th sng v ngi khc. Ti tin rng mi
ngi sng Nga nn xc nh trch nhim ca mnh vi T quc.
Mi ngi phi tham gia v ch ng th hin lp trng ca mnh... Ch c chng ta mi c
th ci thin tnh hnh. Chng ta phi hc th hin bn thn v cho thy nhng iu tt
nht ca ngi Nga. Chng ta nn c gng khng ch mu sinh m cn pht trin bn
thn, c sch, nghe nhc v quan tm n thnh tu khoa hc, chnh tr; giao tip vi
nhng ngi tt, pht trin sng to v mang n iu tt p, to nn mt th gii mi...
Khi chng ta nghim tc bt u vun trng v chm sc th t nc ca chng ta s n hoa
v ta sng rc r.
c trn vn cu tr li ca Natalia Pereverzeva mi thy c gi ny c phn tr li ng
lng nghe v ng nhiu ngi p tham kho, mc d ni dung ca n c th gy
tranh ci. Cch t vn ca Natalia sc so, sc tch v li lp lun ca c rt khoa hc
cho mt cu hi quen thuc ti cc u trng nhan sc thi gian qua.
Trong hn 10 nm qua, y l ln u tin phn tr li cu hi ca mt th sinh d thi cuc
thi sc p ln gy bo d lun khng ch t nc c m cn cc quc gia khc. S vic
ny cng gin tip tc ng n nhng ngi p d thi ln suy ngh ca cng chng v
ngi p: ng ch ni li so rng m hy chn thnh vi nhng g mnh ngh, d rng s
chn thnh y c th gy bo t.
Bo Tui tr - Hng Hnh
Tp ch
Nhn chung, tp ch c nhiu c im tng ng vi bo. Khc bit l ch tp ch
thng c tnh cht chuyn ngnh, tp trung vo nhng b phn c gi ring. iu ny chi
phi n cu trc, b cc v vn phong ca cc bi vit trong tp ch.
Cc bi vit trong tp ch thng i su vo phn tch cc vn chuyn su hn so vi bo.
Dung lng bi vit thng di hn, c nhiu hnh nh minh ha hn lm r ni dung.

Bi vit c chia thnh ba phn: m bi thn bi kt lun kh rnh mch. Cc tp ch

thng c pht hnh vi s lng t k hn rt nhiu so vi bo (thng thng dao ng
trong khong 1 n 8 k/thng).
Chnh v vy, ngoi vic p dng nhng k nng c bo, bn cn c th gia tng hiu qu
c tp ch bng cch tp trung ha. Mi thng hy dnh mt khong thi gian rnh cho
vic c cc tp ch. c lt qua cc bi vit trong tp ch, la chn nhng bi vit ph hp
vi bn v nh du chng li. Sau khi hon thnh vic c lt bn c th bc vo qu
trnh c chi tit tng bi vit.
Nu tp ch l ca bn, hy ct nhng mu tin quan trng, nhng hnh v s minh ha
nh km vo s ghi ch. Sp xp chng thnh cc mc cho ph hp tin tra cu s dng
sau ny.
Tit kim ti a thi gian c th tn
Hng ngy, nhiu ngi trong chng ta nhn c mt khi lng th t kh ln. c
ht, bn phi tn lng thi gian khng nh (t mt n vi gi ng h).

Th tn bao gm cc loi giy t nh th tay, t ri qung co, thng tin khuyn mi, cc
loi giy thng bo cho n th tn c s ha nh emai, thng bo trn trang mng x
hi c nhn S a dng ny nh mt thch thc cho qu thi gian hn hp ca bn. Hn
na, chng cha ng nhiu mc hay mu tin nh, rt kh cho vic c nhanh.
C th bn ngh rng nhng mu tin ngn ny u nht thit phi p dng k thut c
nhanh lm g? Ch cn vi pht l hon thnh.
l khi bn ch c mt vi l th, c hay khng p dng cc k thut c nhanh hu nh
khng quan trng. Nhng nu cng vic ca c li phi tip xc ti vi chc n vi trm tin
mi ngy th mi chuyn li khc. c tin ny nhanh hn 30 giy, tin kia t hn mt pht,
hn s gip bn tit kim c khng t thi gian.
Thi gian rt cng bng vi tt c mi ngi. Mi ngi c 24 gi/ngy, s dng chng nh
th no t c hiu qu cao nht l ngh thut ca mi c nhn. Nu bit cch gia
tng tc c th tn, bn s c thm thi gian cho cng vic khc.
tit kim ti a thi gian c th tn, vic u tin ca bn l lc th. Xem lt qua a
ch v tn ngi gi, chn nhng th cn thit sang mt bn, b phn cn li vo st rc.
Nu bn s dng th in t, hy tn dng b lc th ca nh cung cp dch v. Chng s
gip bn loi b hu ht nhng th khng quan trng. Phn cn li bn c lt qua a ch
v tiu lc li mt ln na.

Sau khi chn ra nhng th cn c, tip theo hy thc hin quy tc: cm qua mi th ch
mt ln. iu ny c ngha l khi bt u c mt bc th, nu n cha thng tin cn thit,
hy ghi li quyt nh x l n vo ni d thy. Bn c th ghi ch ngay ln trn bc th ,
nhng tt nht hy ghi ch vo s tay ring ca bn.
Hy s dng cc cng c c nhanh c rn luyn c th. Ch n ni dung
chnh, nhng thng tin quan trng, khoanh trn hay nh du nhng thng tin v ngy
thng, con s, a ch v tn ngi. Chng s gip bn xc nh c mc quan trng v
cn thit trong vic ra quyt nh x l bc th.
Phn loi th theo tm quan trng: S 1 cho nhng th cn phi tr li ngay lp tc, s 2
cho nhng th phi tr li nhng c th x l sau, s 3 dnh cho th c th tr li nu cn
thi gian, s 4 dnh cho th khng cn tr li, s 5 dnh cho thng tin tha c th b i.
Tr loi th s (5), nhng loi cn li bn c th phn chia thnh cc nhm khc nhau. Duy
tr thi quen phn loi ny s gip bn qun l c khi lng th tn ca mnh v d
dng tm kim thng tin khi cn.
Vi cc thng tin s ha, hy s dng cc cng c phn loi ca nh cung cp mng. Nhng
th thuc nhm (5) c th xa b hoc chuyn chng vo hm th rc. Nhng a ch th
c bn chuyn vo hm th rc s khng cn xut hin trong hm th chnh ca bn
trong ln sau na. Vi nhng th thuc cc phn nhm cn li, s dng cc mu sc v k
t d nhn bit v phn loi.
i lc, bn cng cn m hp th rc lc tm nhng a ch th mi nhng cha ng
cc thng tin quan trng v chuyn chng thnh th thng ln sau chng xut hin
trong hp th chnh. Vic chuyn nhng th dng ny cn phi c cn nhc ht sc cn
thn phng trnh nhng e da cho thit b in t v ti khon th ca bn.
K thut c trn thit b in t
Ngy nay, nh s pht trin ca cng ngh, vic c, tra cu thng tin khng cn b hp
trong trang giy. Mi ngi c th truy cp cc tin tc, vn bn bt c ni u, bt c lc
no nu trong tay c mt thit b s c phn mm h tr.

Nh cc thit b ny, bn s gip tit kim c thi gian v cng sc. p lc v thi gian
thc y nhu cu c nhanh v hiu qu ln mt mc cp thit.
Khi s dng cc thit b ny, ch cn iu chnh mi trng c v k nng c, bn s t
c hiu qu cao trong vic tip nhn thng tin.
Khi c trn thit b in t (ch yu l my vi tnh, in thoi), bn cng nn chn mi
trng y nh sng. nh sng qu chi hay qu ti s gy mi mt lm gim kh nng
c. Bn cng nn hn ch ti a hin tng mn hnh phn quang hnh nh xung quanh.
Chng s khin bn khng quan st r cc k t, ng thi khin bn d phn tm. Bn cn
iu chnh tng phn v sng ca mn hnh sao cho ph hp. Vic chn mu ch,
phng ch trong ti liu ph hp cng kh quan trng. Tt nht bn nn chn ch en trn
nn trng cho phn c v ch xanh nc bin trn nn trng cho phn ghi ch v chn
phng ch va mt mnh, phng to trang vn bn sao cho cn i vi mn hnh v
nhn.
Bn cng nn t ch xem ti liu rnh tay bng cch nhp nt con ln trn chut my
tnh v ko r n theo hng mi tn i xung sao cho tc di chuyn cc trang va
bn c. iu ny s gip bn ngi c thoi mi, trnh hin tng tay v c b mi do phi
ci v pha mn hnh iu khin cc trang ti liu.
Trong qu trnh c, nu bt gp thng tin b ch, bn nn ghi ch ra giy hoc t mnh g
vo trang ghi ch, thay v dng lnh sao chp ni dung sang mt trang khc. Nu khng,
bc ghi ch ca bn s khng cn tc dng lp li thng tin bn ghi nh lu hn na.
c trn my tnh rt d b mi mt v mc cc bnh khc x v mt nu bn khng gi gn.
Ch nn cho mt c lin tc trong khong 20 - 30 pht. Sau cho chng ngh ngi vi
pht trc khi bt u li.
c v cm nhn vn chng, th ca
c sch khng ch bn np thm kin thc m cn bn th gin. Sau nhng gi lm
vic cng thng, hay trong nhng ngy ngh ngi, c mt cu chuyn, bi th, hay nhng
mu truyn ci s gip tm hn bn tr nn th thi, lng mn v yu i hn.
Cc tc phm vn hc l ni gi gm nhng suy t, tri nghim v c trit l sng ca nh
vn. V vy, ngoi mc ch gii tr, vn hc cn cho bn c rt nhiu iu b ch t cuc
sng.
Vn chng

Nu cho rng tiu thuyt, truyn ngn ch c chi, git thi gian lc nhn ri th
khng cn bn n. Nhng nu mun i su khai thc ni dung ngha ca cu chuyn, bn
li rt cn k nng c thng minh.

Nu bn c tm kim mt bn hnh ng ca nhn vt trong cc cun tiu thuyt th

khng bao gi bn thnh cng. Tiu thuyt rt t khi c bn tm tt ni dung, cc chng,
cc phn cng t c tiu bn nm tng qut. Ton b tiu thuyt l mt cu chuyn
h cu xuyn sut t u n cui.
Mc ch ca tiu thuyt l kt ni c gi vi cu chuyn v em n cho h ngha v
nhng cm nhn trong tm hn.
L mt sn phm ngh thut nn cu trc, b cc ca tiu thuyt thng kh xc nh v
khng tun theo quy lut logic thng thng. Mun thng thc mt tiu thuyt trn vn
m khng tiu tn qu nhiu thi gian, bn cn nm vng cc khi nim c bn nh b cc,
kt cu, quan im, bi cnh, im nhn, hnh tng, biu tng, ngh thut s dng ngn
t. Cng hiu nhiu v cc khi nim ny, bn cng d dng ha nhp vo dng chy ca
nhng s kin, nhn vt trong tc phm cn c.
Mi tc gi c mt cch sng to cu trc tc phm khc nhau. Bn c cn xc nh c
cu trc y mi mong hiu c ni dung bn trong tc phm.
Ch c th hin qua cu trc v ngn t ca tc phm. Trong mt cun tiu thuyt s
c nhiu hn mt ch : Mt ch chnh xuyn sut tc phm, xoay quanh l cc ch
ph. Nu s dng cch thc c s lc, bn khng d tm ra chnh xc nhng ch ph
ny. iu bn thu nhn c c chng ch l cc yu t chnh ca cu chuyn. l cc nhn
vt chnh, khi no v ti u cu chuyn din ra. Mun thng thc c nhng yu t
khc, bt buc bn phi c k ni dung cu chuyn.
Qu trnh c k cn bt u sau khi bn c lt trang ba, li gii thiu, ta hay vi
trang tm kim cc k t v tn, a danh v thi gian. Bn cn ha mnh vo th gii
trong cu chuyn bi l iu tc gi mong mun c gi thc hin. Nu c th, hy lu
gi cc k t, t ng quan trng lun thng trc trong u. Chng s gip bn nm bt
c cu chuyn nhanh chng v d dng hn.
Bn cng cn chn cho mnh mt ch ng trong cu chuyn nhanh chng xc nh
c nhng trit l gi gm vo bn trong tng c ch hnh ng, cch i thoi, s phn
nhn vt, t tng xuyn sut tc phm, cch nhn nhn vn ca tc gi v chnh tc
phm ca mnh.
Ha mnh vo cu chuyn, bn s cng cc nhn vt hay t mnh tri qua nhng cung bc
cm xc khc nhau. Run s c, lo lng c, hi hp c, au kh c nhng hnh phc cng c.
Tt c nhng iu ny r rt hay m h ty thuc vo kinh nghim ca chng ta. Bn cng

c nhiu, cng tip xc nhiu, kh nng cm th ca bn cng gia tng. Kh nng cm th

vn hc cng cao cng gip bn gia tng k nng c.
Trong qu trnh c, bn cng nn lu n nhng im chuyn tip ca din bin cu
chuyn dnh thi gian th gin. Thng thng, cc tiu thuyt gia s dng khng gian
chuyn tip gia cc on vn hay cc chng hi nh l cch sp xp li cc . Bit
c iu ny, bn nn gim tc khi chun b chuyn sang mt phn mi. N s gip bn
kim sot c nhng g ang xy ra. Hy yn tm, chm li mt cht nhng s nhanh hn
sau ny.
Bn s d dng tng tc cc on miu t v hu ht cc on i thoi. Nhng hy
chm li khi bt gp cc chi tit tinh t. Bn phi t t c chng cm nhn c ci hay
bn trong.
Nhng chi tit tinh t thng c th hin thng qua ngn t, hnh tng. y cng l
mt trong nhng im gy kh khn nht trong vic cm th ni dung tc phm. Nhng
hnh tng, biu tng thng rt a ngha. Nu bn nm bt c nhng lp ngha ny,
bn s nm bt c cu chuyn. Chc chn nhng k nng c v vn t, vn tri nghim
phong ph s gip bn t c iu mnh mong mun.
Th ca
Nh ngn ng hc ni ting th gii ngi Nga Roman Jakobson tng v von: Nu hi ha
l cch to hnh bng nhng cht liu ca th quan c gi tr t ti, nu m nhc l cch to
m bng cht liu thuc thnh quan c gi tr t ti, nu v iu to hnh bng cht liu c
ng ca thn th c gi tr t ti, th th l cch to hnh vi t ng c gi tr t ti.
Chnh v l , hu ht c gi u qu cn thn khi cho rng ch c c tht chm mi
cm nhn c ci hay ca bi th. S tht l khng t bn c th vi tc cha bng
1/2 tc ni. Nhng khng phi c c chm v dng li gia cc t v cc dng th l
bn c th cm th c ni dung ca cc bi th.
hiu c th, bn cng cn chun b cho mnh nhng kin thc khng th thiu nh
nhp th, hnh nh th, ngn t th v nhng lp ngha.
V d nh c bn Trm, c c on th trong Truyn Kiu vi cch ngt nhp nh sau:
Trc --lu Ngng-----Bch--kha --xun,
V-- non xa-- tm trng-- gn-- --chung.
Bn--b--bt---ngt-xa-trng,
Ct--vng--cn---n, bi--hng---dm--kia"
Vi cch c a tng ch nh vy, chc chn Trm khng th t c mc ch c ca
mnh, v c nh mt i nhp iu ca cu th. Nhng vn iu b ngt qung bin
ngn t th tr thnh nhng t ng v hn v ri rc.
Cng ging nh c tiu thuyt, iu quan trng khi c th l bn phi cm nhn c li
tm tnh ca tc gi ng sau cu ch. Khng ch vy, khi c th bn cn cm nhn c giai
iu trm bng t thanh iu ca ngn t v cch ngt nhp ca cu th na. Nhng yu t
tng nh v hnh s em n cho bn nhng rung ng c ngha.
Cm nhn bi th cng ging nh chim ngng mt ta lu i. Thay v ch tm vo tng
vin gch t ng, bn nn ch tm vo mi lin kt gia cc vin gch y v quan st
kin trc, v p ca c ta lu i nguy nga trng l .
u tin, bn hy c lt qua bi th mt ln xc nh b cc, kt cu chnh. Qua bc
c lt ny, bn c th xc nh c th th v hnh dung trc nhp iu v tit tu ca
bi th.

Tip tc c nhanh bi th nhng tm nhiu hn ti s lin kt cm xc gia cc cu

th, nhng t, cm t c o v giu hnh nh v xc nh nhp iu chnh xc. C th
dng bt mu gch chn nhng t cn c bit lu tm hn ln c tip theo.
Sau , hy th th thng thc, ha mnh vo dng chy nhp iu v cm xc ca bi th.
Chng hn, vi on trch Kiu lu Ngng Bch, iu bn khng th qun l phi t
on th trong chnh th bi th, nh hng cm xc v th loi chnh xc. Sau ln c
lt u tin, bn cn phi c ng nhp iu ca on th, i snh vi nhp iu ca th
lc bt m bn thng gp. S khc bit trong nhp iu s em n nhng cm th thm
m rt ring.
Sau khi xc nh c tnh cnh ca nhn vt tr tnh (Thy Kiu) trong on th v
nhng tm s ca nng, hy c li on th mt ln na, quan tm ti cc t, cm t, cc
cu trc c o:
Trc lu Ngng Bch kha xun,
V non xa, tm trng gn, chung.
Bn b bt ngt xa trng,
Ct vng cn n, bi hng dm kia.
Cui cng, hy tm hn mnh ha cng dng cm xc ca on th ng cm vi tm
trng ca nng Kiu. Nu hon thnh c bc cui cng ny, ngha l bn c thnh
cng mt vn bn th ca.
Khi c mt tc phm vn hc (vn chng hay thi ca) khng i hi bn phi lp k lc
c nhanh nh c cc ti liu khc. Quan trng l bn cm nhn c g ng sau cc tc
phm ny. Bn hon ton c th c vi tc va phi. Hiu qu c o t nhng xc
cm mnh m trong tm hn bn.
Nu bn ang cn nghin cu, phn tch tc phm vn hc , sau khi c xong, bn nn c
lt li ton b mt ln na. y l bc tng hp tt c nhng g bn hiu, cm nhn r
rng hn v hon thnh cc ghi ch.
Ti thm ebook: http://www.taisachhay.com

11. M rng vn t

Vn t ca mi ngi khng ging nhau v th hin trong khi giao tip vi th gii xung
quanh. Vn t cng phong ph, bn cng d dng tip nhn cc thng tin v s kin.
Vn t vng ca bn cng ln, bn cng gia tng c tc c v bn khng phi dng li
trc nhng t bn khng bit hoc t gp. Vn t su rng gip bn nhanh chng nm bt
c ngha cc t d ch nhn lt qua, thm ch cn vt ra ngoi c ngha thng
thng ca t . Khi c, bn cn thu nhn nhng thng ip v cm xc ch khng phi
l bn thn mi t, bn cn thy c rng ch khng phi l cy.
Ting Vit
Nh nhiu ngn ng khc trn th gii, ting Vit khng th t mnh hnh thnh, xy dng
nn mt kho ngn ng phong ph nh ngy nay. Ting Vit c hp thnh bi hai thnh
t chnh l t thun v t mn. Trong , t thun Vit l ct li, ci gc ca t vng
ting Vit. N iu khin, chi phi hot ng ca mi lp t khc lin quan n ting Vit.
Trong khi , t mn hay t ngoi lai c hnh thnh thng qua qu trnh giao lu vn
ha, kinh t, khoa hc, gio dc trong mt thi gian di. T mn trong ting Vit gm c 3
loi: mn gc Hn, mn gc n u v t kt hp gia t thun v mn gc Hn/nu.
T thun Vit c s dng mt cch thng xuyn trong giao tip hng ngy. l nhng
t ng dn d thn thuc nh: v, chng, ng, bc, b, ba, bu, m, n, ung, ci, tri, my,
ma, sm, st, nut, cn, ni, ku
Ting Vit thng nh ngi c nhng t ng m, ng ngha, t gn ngha, v
nht l ngha bng, ngha chuyn. Vn t ting Vit su rng s gip bn c c ngha
chnh xc v c thi ca ngi vit qua ng cnh v la chn t ng.
Nhng lm th no m rng vn t?

Cc nh gio dc c hai kin khc nhau v vn m rng vn t cho tr em. kin th

nht cho rng bt chng hc thuc cc t. kin th hai li ng h cch cho chng c
nhiu sch b sung thm t mi cng ngha ca chng. Cch th nht p buc chng
ta phi nhc i nhc li cc t v ghi nh chng mt cch nhm chn. Vi mi t, bn s vit
ra c chnh xc ngha trong t in m khng bit cch s dng chng trong cuc sng.
Cn cch th hai s gip bn ghi nh tt nht ngha ca cc t v ng cnh s dng n.
Cch thc ny khng ch ph hp vi tr em m c ngi trng thnh, khng ch p dng
vi ting Vit m c vi ting nc ngoi.
c sch s cung cp cho bn mt vn t vng ng k, nht l nhng cun sch phn nh
hin thc cuc sng. Hy c gng mi tun c c t nht mt cun sch v mt s tp
ch. Chng s lm giu vn t v c cch din t ca bn ng k y.
Vn t ca bn s rng m hn nh nhng kinh nghim thc t thay v nhng c gng ghi
nh nhn to. Mt anh u bp trc khi hc tr thnh mt u bp gii khng th nh
ni cc dng c nh bp v gia v nu ch ng nhn chng v nhm i nhm li. Nhng mi
th tr nn nm lng khi t tay anh nu cc mn n v s dng chng. Vic hc thm cc t
mi ca bn cng khng c g khc c.
Ngoi vic thu nhn mt chiu, bn hy t rn luyn kh nng s dng ngn t ca mnh
bng cch luyn vit. Bn s phi lc li li trong kho t vng ca mnh truyn t ni
dung trong bi vit. Khi vit, hy nghim khc vi chnh mnh bng cch thay cc t mnh
hay s dng bng cc t t s dng hn m t hiu qu v to s th v cao hn. Cch
luyn vit ny ging nh bc n tp v vn dng nhng t ng m bn hc c sau
mt khong thi gian no .
Vn t trong i sng thng nht ch l mt phn rt nh trong kho ngn ng ca dn tc
m thi. ng bng lng vi nhng g bn ang c. D hot ngn n my, bn vn rt non
nt khi ng trc kho ngn ng chuyn ngnh ca bt k lnh vc no. Vy th hy m
rng t duy ca bn thn n gin ch bng cch dnh vi pht mi ngy nghin cu mt
lnh vc m bn cn xa l nh tm l hc, khoa hc t nhin, thin vn hc hay vn hc
ngh thut, Theo thi gian, bn s sm nhn ra tc dng ca chng. Vn t chuyn ngnh
y chng bao gi l tha c.
Ting nc ngoi
Trong thi i hi nhp, iu kin tin quyt bn tip thu, lnh hi nhng tinh hoa ca
nhn loi l phi bit mt ngoi ng. Trong , ting Anh l c xem l ngoi ng khng
th thiu.
Trong ting Anh, vn t vng tr chuyn giao tip hng ngy khong 1000 t. Tuy
nhin, mun hiu r v cm th c cc vn bn th lng t cn phi nhiu hn th. Thay
v cm cun t in Anh Vit hoc Anh Anh hc tng t mt, vic hc ca bn s d dng
hn nhiu nu bn hiu i cht v ting Latinh v nm r cu to t trong ting Anh.
Bit v ting Latinh s gip bn hiu v gc r ca ting Anh v c th tm ra suy ra ngha
ca mt lot t ting Anh m khng phi tra t in.
Trong ting Anh, c nhng t c gi l cn ng (root). T cn ng, t mi c to
thnh bng cch ghp thm mt cm t trc gi l tip u ng (prefix) hay tin t hoc
ghp thm vo cui cn ng gi l tip v ng (suffix) hay hu t. Bit c iu ny, ch
cn bit vi t trong b ba: tin t cn ng hu t, bn s m rng c vn t thm rt
nhiu. Khi gp mt t l hay phc tp, hy dng li mt cht, th phn tch chng theo cu

trc b ba ny, bn s bit c ngha ca chng m khng cn k k cun t in bn

cnh.
Mt im quan trng ghi nh t mi l bn khng c pht l hay th vi chng.
Nu bt gp mt t mi khi c, hy dng li v dnh cht thi gian nhn din mt ch,
gii m v th suy on ngha ca chng trong ng cnh ca cu. Cho d bn on ng
hay sai, iu khng quan trng. iu quan trng l bn hnh thnh c phn x tip
nhn khi gp mt t mi. Nhng ng d di chung sng vi ngha m hm bn suy
on ra, hy kim nghim chng bng cch tra t in. Hy lun ngh rng chng t no
li lu vi bn nu bn khng dnh cht thi gian cho chng.
c t in cng l mt thi quen tt gip bn thu np thm nhiu t cha bit. Hy chn
loi t in c phn gii thch chi tit ngun gc v v d v cch s dng t, c hnh nh
mnh ha th cng tt. Ti tin rng bn s sm thy hng th vi cun t in hu ch ny.
Bn cng c th hc t mi thng qua cc cu hay tr chi ch. Cc cu s gip bn
hiu hn v cc t v rn luyn kh nng t duy ca mnh. Mt ch v ngha ca t s
khc su vo tr nh ca bn mt cch rt t nhin.
vn t ting Anh ca bn c duy tr, hy tip xc vi n thng xuyn. Bn nn tp
cho mnh thi quen c sch bo, truyn, nghe i, xem tivi,... theo mc t d n kh.
Bn s thu lm c khng t t mi. Sau khi ghi chng vo u, bn ng qun em
chng ra s dng trong giao tip hoc trong cc bi luyn vit nh. Bn s nh chng c
lu hn na y.
Hy t ra mc tiu hc t mi ngy, ch sau mt thng, vn t ca bn s c lm y v
phong ph ln ng k. Nh th, k thut c nhanh ca bn cng khng ngng c ci
thin.

12. Bi luyn tp tng hp

Bn tri qua nhng k thut c bn v mt vi bi luyn tp ci thin tc c ca
mnh. Nhng nh vy vn cha . Bn cn phi luyn tp nhiu v thng xuyn hn na
nu mun t c mc tiu ca mnh. V ngay c khi t c mc tiu, bn cng phi
tip tc luyn tp theo nhng mu bi tp c duy tr v nng cao hn thnh qu y.
Bi luyn mt
Bi tp 1: trang sau c 4 ct ch X c nh tn A, B, C, D. Chnh gia trang c hai ch X
nh tn E v F. Bn hy bt u bng cch tp trung mt nhn vo E v F, nhng ng
cho mt di chuyn ln, xung hay ra hai bn. Khi bn th gin mt, s nhn thy tt c mi
ch X trn trang giy tht d dng m khng cn di chuyn mt. Nu bn khng th nhn
thy ht trang c, hy th a sch ra xa, cho n khi bn c th nhn thy c tt c
ch X trong khi vn gi mt tp trung vo E v F. Ri t t a sch tr li cng gn bn
cng tt, min l bn vn thy nhng ch X cc gc ca trang.
Bn hy tp bi tp ny nhiu ln mi ngy cho n khi t c tm nhn rng mt
cch t nhin m khng cn phi c gng, nhng ng th c bng cch ny. Khng cn
thit phi c ht mt trang ch vi mt ci thong nhn.

Bi tp 2: Rn luyn vi bng s di y. Dng tm ba che tt c con s li. Gi tm ba ra

cho mt thy tng con s trong khong thi gian cng ngn cng tt ri che li. Dng bt
ghi li cc con s va c c.

Bi tp 3: Rn luyn vi bng s di y. Dng tm ba che tt c con s li. Gi tm ba ra

cho mt thy tng con s trong khong thi gian cng ngn cng tt ri che li. Dng bt
ghi li cc con s va c c.

Bi tp 4: Rn luyn vi bng s di y. Di chuyn mt quan st cc con s. S ct th

nht c lp li mt ct no trong cc ct cn li. Tm kim chng nhanh nht c th.

Bi luyn c
c truyn ngn sau, ch cc t in m. nh du li tm hiu sau nu bn tht s cha
hiu r ngha ca chng.
Chn tr trong sng sm
Tri rt nh ct. Khng k tiu hn, khng k c n i hn, bui sm ma ng no, c
m cng dy t lc cn ti t. T trn bn th c Thnh Quan, c nhc cy n
xung. c khu hai tim bc na, cy n du s ph thm mu xanh l m ph trn cht
s Bt Trng. La lit trn chiu ci cp iu sn cnh, c m by ln y khay tr,
ng nh, m ng v ha l t. Ci iu bt v Mai Hc ku vang ln mt hi rt dn, rt
u. Khi thuc lo c snh li bao chm ly nh sng yu t ca mt ngn n du. Ri
ln khi long dn bin ra mu nh nh nh ln hi nc si. Sau mn khi, n hin mt
ng gi chng nnh bn gi xp, cp mt lim dim nh mt nh s nhp nh. V nghim
trang lng thinh ca ng gi mun lm ngng c ng khi trng hiu ng ang tri trong
khng kh gian nh gch. Ba gian nh, ch c mt ngi thc. Trong cnh tri t l m
cha phn r phn m v phn ngy, ng c m c c phong thi mt trit nhn ngi
rnh bc i ca thi gian. m ng di khng cng. N mnh mng v t ht rt chm
chp. Gi bc thi qua nhng k cnh ca bc bn gi vo ni yn lng ny mi lm
ting g khng nhn nhc c vi ti tm. T ngoi pha ng rm bt ln st nh gch,
di vo nhng ting bc chn ngi nng n. Cuc i hi tnh li dn dn. C m phy
phnh phch qut mo theo mt nhp nhanh chng trc ca ha l. Hn than tu lp bp
n, nghe rt vui tai. V lm vui cho c mt na, tn la khng c trt t, khng b b buc
kia cn v ln mt khong khng gian nhng nt la ngang dc, cong quo ngong ngoo.
Nhng lc c chu nh ngi vi mnh, c m thng hi xem chng xem pho hoa ci nh
th c thch khng. Nhng hn than tu chy u, mu ng, c nhng tia la xanh l vn
chung quanh. Khng kh mi lc dao ng cng nng cao thm nhng ngn la sang nhp
nh. Hn la rt ngon lnh, tr nn mt khi ti v trong sut nh thi vng thi chy.
Thnh thong, t hn than t tiu dit but ra mt ting kh, rt kh v rt gn. Th ri hn
than sng ht mt i khong cht. By gi hn than ch cn l mt im la m p trong
mt ci v tro tn dy v trng xp. C m vut li hai mi tc trng, cm thanh m di
o ln tn than trong ha l, thm hi ci hp hi ca l v tri v gic. C m b thm mt
vi hn than hoa na vo ha l. Than hoa khng n lp bp nh than tu; nhng t rut
m ng b nung nu lu, c ting th di ca khi nc sp bin th. Nc ln ting
nhc ngi ta ngh n n. C m cng th nh ph mt ci, nh khi ngi ta c gp
li bn c nhn sau nhiu giy pht mong ch. C kh nng vung vi ty iu ph trn
khay tr g khc c chn qu. Nh nhng, khoan thai, c m nhc c ia dm, chn tng,
chn qun ra khi lng khay. n lc d ti ci m con chuyn tr th c knh cng hn.
C ngm ngha mi chic m mu da chu, bng khng mt cht gn. Dng m lm theo
hnh qu sung v khi luyn t cho vo l la, ngui th Tu ly dng cho m kia l mt

ngi th c hoa tay. C m th mi da lng tay mnh vo mnh ci m c m, hnh nh

c tm ti mt cht gn trn t nung c sung sng hon ton sau khi nhn thy ci
m c m kia l nhn nhi qu. Nc si gi lm ri. Nhng thi quen vn bt c m rt
th mt cht nc xung t xem c thc l si khng. M u cho cng vic vn vt trong
mi ngy tn cn li, ng gi s nht ci m tr tu pha hng lc sm mai. T trn b cao
c sp, dng nc si trt mnh xung nn t tr, ting ku lp bp. Trn chic ha l
khng, c t thm mt m ng c bay khc. Nhng ngi ung tr dng cch thc nh
c m bao gi cng c t ra l hai m ng un nc. m nc si nhc ra khi l than l
c chic m th hai t ln y ri. V hai m ng c c mi mi thay phin nhau t
ln l than rc, v ba nc tr c ko di khng ht hi. Nh th lc no ngi ta cng
c mt th nc si nng pha mt m tr ngon. Nhng c my khi c m ung tr
tu mt cch tn nhn nh vy. Ring v phn c, ch hai chn con l ri. Nhng hai chn
c c sn sc n nhiu qu. Cha bao gi ng gi ny dm cu th trong ci th
chi thanh m. Pha cho mnh cng nh pha tr mi khch, c m vo y bao nhiu
cng phu. Nhng cng phu tr nn l nghi, nu trong m tr pha ngon, ngi ta chu
nhn thy mt cht mi th v mt t trit l v tm l. C m sau mi ln gp phi mt ng
khch tp, ung tr rt tc, c thng ni vi vi bn nh nho:
- C l ti phi mua t chn c a hiu Ty, mi khi c my thy lm vic bn Bo H
ti th em ra m ch nc pha sn trong bnh tch. Cc c c suy ci l mt b tr ch c
n bn chn qun th cc c bit ci th ung tr tu khng c th n o c. Li giao
du ca c nhn m bc ch khng huyn no nh by gi. Ch c ngi tao nh, cng mt
thanh kh, mi c th cng ngi bn mt m tr. Nhng lc y, ch nhn phi t tay mnh
ch nc, nht nht ci g cng lm ly c, khng dm nh n ngi khc, s lm th th
mt ht c thnh knh. Ti cn nh hi nh, cn l hc tr quan c, ti c ci vinh d
sm dy, sm no cng nh sm no, ng hu tr c c, trc khi c ging bi v chm
cho anh em tp quyn. Nhiu ngi ghen t vi ti v ku ca vi c c xin ct lt
hc tr hu tr, cho anh em ai ny u c cht vinh d gn gi thy v sm chiu c
gn ci o ca thy. Quan c mm ci: Thy gi n cc anh. Thy ni th cc anh ng
gin: cc anh khng pha tr cho hp thy c u. thi gi y m hc. Anh am
(trc kia ti l m, sau s phm hy nn c c mi i tn i cho) anh am pha tr
kho th thy cho gi vic hu thy, ch c phi thy yu anh am hn hay l ght cc
anh hn u. By gi mi bui tr s, ngi ung mt mnh, ti c nh ci ting ngm ca
quan c. Sm no dy, c cng ngm mt vi bi th. Ging tht rn, tht trong. C hay
ngm my cu ny: Bn d tam bi tu. Bnh minh s chn tr. Mi nht ... ... u c ...
y... nh th. Lng y bt o gia. Mt bui sm, thy r lng thy l vui v, ti mn php
c c c cha cho bi din nm: Mai sm mt tun tr. Canh khuya dm chn ru.
Mi ngy mi c th, Thy thuc xa nh ta. C c tm cho l c.
Sm nay, c m cng ngm th. C tin rng ngm th lc yn lng, lc mi tnh gic l mt
cch vn ng thn kh k diu nht ca mt ngi sng bng cuc i tm tng bn
trong. Mi bui sm ngm nh th l tit ht ra ngoi nhng ci nng n trong thn th
v n ly kh lnh u tin ca tri t. u cng l mt quan nim v v sinh ca thi
c. V ngi xa ung tr l gi mnh cho lnh mnh. Thng hay vn mnh sa mnh
vo nhng gi ung tr tu, c m thng ngh n cu nghn xa ca thy Tng T: Ng
nht tam tnh ng thn. Trong nh c m, ngi ta n o thc dy. C m cng bt u
ho. Chng nh hi ny, c t nn hi th khng dm ho, s lm c mt ci pht bnh

lng huyn b ca lc m v ngy giao nhau. Ngi con trng dn dn li thnh an cha gi
v mon men ngi gh vo thnh chic sp c. Chng ly qut, nhc ha l ra mt ch
rng, qut mnh cho ht tn than.
- Thy ung xong ri. Con ung th pha m ung. Tr cn m hng lm. Cu ni ny l
tha. V sm no hai cha con ng m chng dy sm ung tr, cha bao gi cng ung
trc hai chn v ngi con c ung sau nhiu lm n ba chn l cng. Sm nay, cng nh
lc thnh thong ca mi ngy, c m li bt ngi trng nam gi tp C Vn ra bnh li c
bi Tr Ca ca L ng. Ging bnh vn tt qu. iu c phong trc trc th m con c m
li cn ngm gi hc bt on cui mt cu trn xung lun u cu di, hi ngm trong
v di. Trng hai cha con ung nc m y nh l mt i thy tr vo mt gi hc n bui
sm mai. Chuyn vn mi v tr tu, ng c m li mang lun c tp V Trung Ty Bt,
ging nhng on cng phu ca tc gi ng Quc T Gim T Tu Phm nh H chim
nghim v xng tng v tr tu. Ri c m lin than tic n ci ma thu i mt ri,
sen h rch ht tn r ht l.
- C , thy cho nc pha tr khng g thm lnh bng ci th nc ng trong l sen. Mi
l ch c t thi. Phi gn vt nhiu l mi ung mt m. Hi thy cn t tui, mi lc
c quan c truyn cho i thuyn thng vt nhng git thy ngn y l sen mt m,
thy cho l k th nht trong i mt ngi hc tr c thy hc yu nh con.
Trong gia nh c m, hi gn y lp li ci phong tc ung tr. C mt hi bn bch
qu, c m ct hn b tr vo t, tng khng bao gi c by n ra hng ngy na.
Nhng tri k cng cn hu i ngi hn nho, th no nm nay c m li c ma c hai
v.
- Ny c, con ln tnh mua tr ly t tr L T Uyn. Nm nay ta p thm vi chc chai
dnh. Thy tin nh, nm nay gt nhng mt lp y. Thy mua chung vi c Kp xm
di! th em tr.
- Tha thy, con tung tr c nguyn hng ca n m ung. Con thy ng ngoi nh
khng bao gi cho p tr mi, by c l vi hoa thm no. ng ngoi con bo ch nn p,
l lc tr i hng hoc gn pht du.
Tri rng dn. Mt cht nng o lng lnh trong m cy ang rng dn l nm c, mt
chic li mt chic. o mo trong vnh khn nhiu qun d, c m chng gy ra i. C
quay tr li dn ngi con trng ang h hoy lau b khay tr:
- Thy vo trong c iu ri cng sang lng bn thm mt con bnh gi. Con bnh ny,
tn nhiu sm lm. n ti thy mi v, v thy phi sao tm thuc sng bn y cho tin.
Nguyn Tun
Tc c: t/pht
BI KIM TRA S 3
c nhanh v tr li cc cu hi sau nh gi mc tip thu v tc c ca bn.
Gii m th gii tm thc
Nh s pht trin bn b ca khoa hc, nhiu s kin k b tng gy chn ng c
nhn nhn nh cc hin tng t nhin.

Nhng nhng tri nghim c nhn nh gic m hay tnh trng thot xc vn cn khin
nhiu ngi tin vo mt th gii tm thc linh thing nm ngoi kim sot ca con ngi.
Nhng thnh qu mi ca ngnh thn kinh hc tn cng vo nim tin nh th no?
Vi cc nh nghin cu thn kinh, gic m l mt th thch khoa hc ln. Nh cng ngh
chp nh no tn tin fMRI, chuyn ngnh nghin cu gic m xc nh c no b
hot ng 24/24 gi, v gic m l kt qu ca nhng xung ng thn kinh nhm phn ng
li nhng k c lu trong no b khi con ngi cn tnh thc. Theo gio s thn kinh hc
Rosalind Cartwright thuc i hc Rush ti Chicago, suy ngh ca con ngi khng bao gi
ngt mch (khi ng), chng ch bc vo mt trng thi khc m thi.
Nhng nghin cu di hi v ni dung gic m cho thy phn ln cc gic m m phng cc
tnh hung tng xy ra trong i thc, thnh thong mi trn thm mt vi thnh t ly k.
Gio s William Domhoff - thuc khoa tm l hc i hc Santa Cruz ti California, ni lu
tr mt ngn hng d liu gm 25.000 h s v gic m (www.dreambank.net) - khng
nh gic m l cch con ngi m t li cuc sng hng ngy mt cch kch tnh ha. Gic
m v qu d ca mt em b 9-10 tui, chng hn, l phn ng trong lc ng ca t duy i
vi mt c nhn ng s no m em tng gp trong cuc sng hng ngy.
Tuy nhin, i vi mt s nh nghin cu gic m khc, kch tnh ha nhng s kin i
thng khng phi l thuc tnh duy nht ca gic m. Nhnh nghin cu trng thi t duy
trong m cho rng o no khng gip con ngi hiu c ngn ngnh s vn hnh ca
gic m. M l suy ngh trong mt trng thi ha sinh hc khc - gio s Deirdre Barrett
thuc ngnh tm l hc ti i hc Harvard nhn nh - Nhng thnh t (lm nn gic m)
cng phc tp (hay t nht) nh nhng suy ngh lc tnh to, trong ngn ng v logic
ng vai tr th yu.
Theo cc nh nghin cu cng l thuyt ny, y l l do lm cc tng, cm hng hay
pht minh c nh hnh trong gic m.
Nhng kt qu o no da trn cng ngh fMRI gn y cho thy tht s c c s hu
thun cho l thuyt t duy trong m, ng thi tit l mt chi tit th v khc: trng thi
ng mt chuyn ng (REM, l trng thi ng khi cc nron thn kinh hot ng gn ging
lc thc nht, cng l trng thi m trong khi ng), cc vng no h tr cho cm xc v
hnh nh vn vn hnh, cn vng no ph trch vic sp xp cc suy ngh mt cch thn
trng li ri vo trng thi ngh.
Theo gio s Robert Stickgold - ngnh thn kinh hc ti i hc Harvard: chnh l trng
thi gip s sng to c tng cng - ni cho cng, sng to ch l qu trnh sp xp cc
suy ngh theo mt cch mi m khng i vo li mn m thi. y cng l trng thi ti u,
theo cc nh khoa hc thn kinh, cho vic tip thu thng tin mi: mt th nghim gn y do
gio s Stickgold tin hnh cho thy khi b nh thc trong trng thi REM, con ngi gii
cc cu nhanh hn khi b nh thc trong lc ng khng m.
C ch ca thot xc

L ngi ng u Bnh vin i hc Zurich Thy S, tin s Peter Brugger tng phng
vn hng chc ngi sng v c ti liu cht chng hng th k v trng thi hn la khi
xc. Tt c nhng ngi c phng vn v lu h s u m t nh nhau, ng ni: H
mt cm gic v c th ca mnh, cm thy mnh nh mt lung hi bc ln t mt ci chai,
v thay v ri xung t th l lng trn trn nh. Trng thi thot xc ny, sut hng trm
nm qua, l mt trong nhng iu k b c cc tn ngng ghi nhn nh mt hin tng
ni lin ngi trn vi ng vn nng.
Tuy nhin, theo tin s Brugger, s tht n gin hn rt nhiu: trng thi thot xc xy ra
khi b no mt kh nng tng hp ba loi cm gic ch o gip con ngi lm ch c c
th ca chnh mnh - s thy, nhn thy v cm gic v t chi. Sut thp nin va qua,
Brugger v cc nh khoa hc ng hnh s dng cc cng ngh c no hin i nht,
kt hp vi vic cy in cc v phng vn tm l nhng ngi tham gia th nghim, a
ra li gii v hot ng ca b no con ngi trong trng thi thot xc.
Mt trong nhng kt qu nghin cu gn y ca nh thn kinh hc Thy S Olaf Blanke,
ng trn tp ch Khoa Hc nm 2007, cho bit s chp mch ca cc dy thn kinh chu
trch nhim cung cp thng tin v cm gic l l do con ngi mt kh nng cm nhn c
th ca mnh. (Mt trong nhng trc trc cp thp ca tnh trng chp mch ny l
tnh trng say xe - trong khi mt truyn tn hiu cho no l c th ang di chuyn theo chiu
xe chy, h thng tai trong li truyn tn hiu l c th ang ng yn mt ch).
Bo co ca Blanke cho bit trong mt th nghim nm 2000, ng kch hot in ti mt
vng mang tn angular gyrus - vng no chu trch nhim ni kt thng tin hnh nh v kh
nng nh v c th - trong no ca mt bnh nhn b ng kinh. Bnh nhn ny ngay lp
tc thng bo cm gic thy mnh ang bay trn trn nh nhn xung c th nm di t.
Khi ngt in kch hot, bnh nhn tr li trng thi bnh thng.
Trong mt th nghim khc, cc nh khoa hc cho ngi tham gia th nghim mang mt loi
knh c bit gip h nhn thy hnh nh ca bn thn ngay trc mt. Khi b chm vo
lng, nhng ngi mang knh nhn thy hnh nh bn thn trong knh cng b chm vo
lng, v cho bit h khng cn xc nh c u l v tr tht ca c th mnh. T nhng
kt qu ny, tin s Brugger khng nh tnh trng thot xc l mt o gic no do kh nng
tng hp thng tin ca cc vng thn kinh nh v b trit tiu.
Kevin Nelson, nh thn kinh hc thuc i hc Kentucky, cho bit thm khi cc vng thn
kinh nh v b trc trc, b no to ra o gic thot xc trong n lc gii thch vic b tch
ri khi c th vt l (thn th) ca mnh.
Thot xc khng phi l hin tng hi hu: 6% trong s 13.000 ngi c iu tra ti
chu u cho bit lm vo trng thi ny t nht mt ln. T l ny trong nhm ngi sut
t vong hoc trong trng thi nguy him tnh mng cao hn rt nhiu - cc nh leo ni
cao ri vo tnh trng nguy him, nhng ngi b tai nn xe thp t nht sinh thng b
ri vo trng thi thot xc, bt u bng cm gic thi gian tri chm li v hnh nh trc
mt tr nn r rng hn.

Theo cc nh khoa hc thn kinh, trng thi ny l do c ch thch ng cc ca b no mt c ch gip b no tch la khi c th nhm gip con ngi vn ng m khng
hong lon trong tnh th nguy kch. Theo tin s Brugger: y l c ch sinh hc gip con
ngi t v. C ch ny c kch hot khi con ngi i din vi nhng thay i qu
nhanh chng trong c th nh mt mu, try tim...
CAM LY
(i hc Syracuse, New York)
Cu 1: Ch chnh ca cu chuyn l:
a. B no
b. Gii m gic m
c. Gii m th gii tm thc
d. Li ch ca gic m
Cu 2: B no hot ng:
a. Ngh ngi khi con ngi ngh ngi
b. 24/24 gi
c. Thnh thong ngh ngi
d. Tt c u sai
Cu 3: Gic m l:
a. Ngu nhin m c
b. Tin liu tng lai
c. L mt c ch hot ng ca no b
d. Do th gii tm linh iu khin
Cu 4: Gic m thng thng:
a. Phn nh nhng s kin sp xy ra trong tng lai
b. Nim mong c ca con ngi khi cn thc
c. M phng cc tnh hung tng xy ra trong i thc

d. Tt c u ng
Cu 5: Con ngi c t duy trong lc ng khng?
a. C
b. Khng
c. Lc c, lc khng
d. Khi ang m
Cu 6: Con ngi c th sng tc, pht minh trong khi ng:
a. C b. Khng
Cu 7: Gic m c tc dng:
a. T duy tt hn khi thc dy
b. Mt mi u oi khi thc dy
c. Khng c tc dng g c
d. Tin on tng lai.
Cu 8: Thot xc l:
a. Do ng siu nhin iu khin
b. Mt c ch hot ng bnh thng ca no b
c. L tnh trng o gic no
d. Cch kt ni vi th gii tm linh.
Cu 9: Cc nh khoa hc c th to c tnh trng thot xc khng?
a. C b. Khng
Cu 10: Thot xc xy ra khi:
a. Cc ng siu nhin cho gi
b. Cc khu vc thn kinh nh v b trc trc
c. Ngu nhin khng cn nguyn do
d. Khi b bnh

Cu 11: C bao nhiu ngi tng thot xc?

a. 600 b. 780
c. 13000 d. 7800
Cu 12: Tin b trong nghin cu gic m nh p dng cng ngh:
a. My quay theo di
b.V bn t duy
c. Gii phu no
d. Cng ngh fMRI
Cu 13: Ngi gii m c ch thot xc l ai?
a. Rosalind Cartwright
b. Peter Brugger
c. Robert Stickgold
d. Deirdre Barrett
Cu 14: Ngi gii m c ch gic m l ai?
a. Olaf Blanke
b. Kevin Nelson
c. Peter Brugger
d. William Domhoff
Cu 15: Khi thot xc th hu nh con ngi:
a. i lang thang
b. Bay l lng trn trn nh
c. Ngi tr chuyn
d. Mm ci v quay lng bc i
p n:

Tc c: tmp
Hiu qu c: ...%

To ebook: T Hi Triu
Pht hnh: http://www.taisachhay.com