10 Katlı Çelik Bir Büro Binasının Eurocode 3'e Göre Karşılaştırmalı Boyutlandırılması

NSZ
stanbul Teknik niversitesi Fen Bilimleri Enstits, naat Mhendislii Blm, Yap
Mhendislii yksek lisans program altnda hazrlanan bu yksek lisans tezinde; at kat
ereve dorultusunda kafes sistem olmak zere 10 katl, bir dorultusu sneklik dzeyi
yksek erevelerden, dier dorultusu ise sneklik dzeyi yksek dmerkez elik
aprazl perdelerden oluan, her iki dorultuda da konsollara sahip bir bro yaps
uygulamas yaplmtr. Ayrca, deme kirileri, farkl ekillerde tasarlanarak ekonomi
ynnden karlatrma yaplmtr. Bunun dnda yapnn tayc sisteminde sneklik
dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde yerine sneklik dzeyi yksek merkezi
elik aprazl perde kullanlarak ortaya kan farklar incelenmitir.
almalarm srasnda deerli fikirlerinden yararlandm, yardmlar ile almalarm
ynlendiren sayn hocalarm Do.Dr. Gliz BAYRAMOLUna ve Prof.Dr. Alpay
ZGENe, tezimle ilgili tm sorularm hi sklmadan cevaplayan ve her admda
desteini hissettiren, n. Yk. Mh. Recep AYDINa, en kritik noktalardaki
zmleriyle bir sonraki aamaya gememi salayan n. Yk. Mh. Blent AYDINa,
her an yanmda olup bana yol gsteren, sevgilerini ve desteklerini hi esirgemeyen
abime, anneme, babama ve teyzeme en iten dileklerimle teekkrlerimi ve sayglarm
sunarm.
Haziran, 2007
zge Glan CEYLAN
ii
NDEKLER
KISALTMALAR
TABLO LSTES
EKL LSTES
SEMBOL LSTES
ZET
SUMMARY
vii
viii
ix
x
xiii
xiv
1. GR
1.1. Genel Bilgi
1.1.1. Kafes kiriler
1.1.2. Petek kiriler
1
1
4
4
1.1.3. Kompozit kiriler

1.2. Konu ve lgili almalar
6
7
2. BR DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK EREVE, DER

DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK DIMERKEZ APRAZLI
PERDELERDEN OLUAN 10 KATLI ELK BRO YAPISI
8
2.1. Statik Sistem
8
2.2. Yk Durumlar
2.2.1. Zati ykler
2.2.1.1. at kat ykleri
2.2.1.2. Ara kat ykleri
14
14
14
14
2.2.1.3. Cephe zati ykleri

2.2.2. Hareketli ykler
2.2.2.1. Kar yk
2.2.2.2. Arakat deme hareketli yk
2.2.2.3. at kat deme hareketli yk
2.2.3. Rzgar ykleri
2.2.4. Deprem le lgili Parametreler ve Deprem Ykleri
2.3. Sistem Yk Analizi
14
14
14
14
14
14
16
16
2.3.1. Dey ykler

2.3.1.1. at kat ykleri
2.3.1.2. Ara kat ykleri
2.3.2. Yatay ykler
16
16
17
18
2.3.2.1. Rzgar ykleri
18
iii
2.3.2.2. Deprem ykleri

2.3.2.3. Deprem Yklerinin Etkime Noktalar
2.3.3. Yap Analizi ve Boyutlandrmas in Yk Kombinasyonlar
19
23
24
2.3.3.1. Arttrlm deprem yk halinde yk kombinasyonlar

2.4. Yap Sisteminin Analizi
2.4.1. Greli kat telenmelerinin kontrol
2.4.1.1. Sneklik dzeyi yksek ereve dorultusu
25
26
26
26
2.4.1.2. Sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde dorultusu

2.4.2. Ba kirii dnme alarnn kontrol
2.4.3. Dey deplasmanlar
2.5. Tayc Sistem Elemanlarnn Boyutlandrlmas
27
28
28
29
2.5.1. Deme kirilerinin boyutlandrlmas

2.5.1.1. Deme kirilerinin srekli kiri olarak boyutlandrlmas
2.5.1.2. Deme kirilerinin basit kiri olarak boyutlandrlmas
2.5.1.3. Deme kirilerinin basit kompozit kiri olarak boyutlandrlmas
29
29
31
32
2.5.1.4. Deme kirilerinin basit petek kiri olarak boyutlandrlmas

2.5.1.5. Deme kirilerinin karlatrlmas
2.5.2. Kolonlarn boyutlandrlmas
2.5.2.1. lk 5 kat kolonlarnn boyutlandrlmas (1,2,3,4 ve 5. katlar)
36
40
41
41
2.5.2.2. Son 5 kat kolonlarnn boyutlandrlmas (6,7,8,9,10. katlar)

2.5.3. ereve kirilerinin boyutlandrlmas
2.5.4. Aln kirilerinin boyutlandrlmas
2.5.5. aprazlarn baland kirilerinin boyutlandrlmas (B ve C Aks
45
50
53
Kirileri)
2.5.6. apraz elemanlarn boyutlandrlmas ve kontrolleri
2.5.6.1. lk 5 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 1, 2, 3, 4 ve 5.
Katlar)
54
56
56
2.5.6.2. Son 5 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 6, 7, 8, 9 ve 10.

Katlar)
58
2.5.7. Kafes kiri elemanlarnn boyutlandrlmas
60
2.6. Tayc Sistem Elemanlarnn Kontrolleri
63
2.6.1. apraz elemanlarn narinliklerinin kontrol
2.6.2. Ba kirii boyunun kontrol
2.6.3. Ba kiriinin tasarm kesme kuvvetinin kontrol
2.6.4. Ba kiriinin yanal dorultuda mesnetlenmesi
63
63
64
69
2.6.5. Ba kirileri dnme alarnn kontrol

2.6.6. Ba kirilerinde kullanlacak ara rijitlik levhalar
2.6.7. Kat kirilerinin ba kirii dnda kalan blmnn kontrol
69
70
74
iv
2.6.8. apraz elemanlarn kapasite kontrolleri

2.7. Gl Kolon Zayf Kiri Kontrolleri
2.8. Birleim Hesaplar
2.8.1. Kafes kiri birleim detay hesab
2.8.1.1 Kafes kiri balnn HE200B deme kiriine mafsall birleimi
2.8.1.2 Kafes kiri balnn HE300A tali kiriine mafsall birleimi
2.8.2. Kaynakl kolon-kiri birleim detay hesab
79
89
90
90
92
94
96
2.8.2.1 (HE 700 M HE 500 B) birleim detay hesab

2.8.2.2 (HE 600 B HE 450 B) birleim detay hesab
2.8.3. Ankastre kolon aya detay hesab
2.8.4. apraz - kiri birleim detaynn hesab
96
99
102
105
2.8.4.1 HE 200 B Kutu 140-140-10 apraz elemann birleim hesab

2.8.4.2 HE 200 B Kutu 120-120-10 apraz elemann birleim hesab
2.8.5. Tali kirilerin ana kirilere mafsall birleimi
2.8.5.1 lk 5 kat tali kiriinin ana kirilere mafsall birleimi
106
107
108
108
2.8.5.2 Son 5 kat tali kiriinin ana kirilere mafsall birleimi

110
2.8.6. aprazlarn baland kirilerin ana kirilere birleimi
112
2.8.6.1 lk 5 katta aprazlarn baland kirilerin ana kirilere birleimi 112
2.8.6.2 Son 5 katta aprazlarn baland kirilerin ana kirilere birleimi 113
2.8.7. Aln kirilerinin ana kirie birleimi
2.8.7.1. lk 5 kat aln kirilerinin ana kirie birleimi
2.8.7.2. Son 5 kat aln kirilerinin ana kirie birleimi
2.8.8. Kolon ek hesab
115
115
117
119
2.8.8.1 (HE 700 M - HE 700 M) eki hesab

2.8.8.2 (HE 700 M - HE 600 B) eki hesab
2.9. Temel Hesab
2.9.1. Zmbalama tahkiki
119
123
125
126
2.9.2. Zemin gerilmelerinin kontrol

2.9.3. Gerekli donat alanlarnn hesaplanmas
2.9.3.1 X dorultusu (ksa dorultu)
2.9.3.2 Y dorultusu (uzun dorultu)
127
127
127
129

DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK MERKEZ ELK
APRAZLI
PERDELERDEN
OLUMASI
DURUMUNDA
BOYUTLANDIRMA
132
3.1. Statik Sistem
132
3.2. Yatay Ykler
3.2.1. Deprem ykleri
3.3. Yap sisteminin analizi
132
132
137
v
3.3.1. Greli kat telenmelerinin kontrol

137
3.3.1.1. Sneklik dzeyi yksek ereve dorultusu
137
3.3.1.1. Sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde dorultusu138
3.3.2. Dey deplasmanlar
3.4. Tayc Sistem Elemanlarnn Boyutlandrlmas
3.4.1. apraz elemanlarn boyutlandrlmas ve kontrolleri
3.4.1.1. lk 2 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 1. ve 2. Katlar)
139
140
140
140
3.4.1.2. Son 8 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve

10. Katlar)
142
4.SONULAR VE DEERLENDRME
144
KAYNAKLAR
148
ZGEM
149
vi
KISALTMALAR
DBYBHY
TS 648
TS 498
TS500
: Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik

: elik Yaplarn Hesap ve Yapm Kurallar
: Yap Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda Alnacak Yklerin
Hesap Deerleri
: Betonarme Yaplarn Hesap ve Yapm Kurallar
vii
TABLO LSTES
Sayfa No
: Ykseklie gre rzgar basn kuvvetleri ...............................
: Yap kat arlklar ve deprem ykleri
: Yap katlarna etkiyen rzgar ykleri ..................................... .
: ereve dorultusu deprem ykleri.........................................
: ereve dorultusu Rayleigh yntemine gre periyot hesab.
: Dmerkez elik aprazl perde dorultusu deprem ykleri ....
: Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu Rayleigh
yntemine gre periyot hesab.................................................
Tablo 2.8 : ereve dorultusu kat telenmeleri (rzgardan dolay).........
Tablo 2.9 : ereve dorultusu kat telenmeleri (depremden dolay).......
Tablo 2.10 : apraz dorultusu kat telenmeleri (depremden dolay).........
Tablo 2.11 : Ba kirii dnme alar...........................................................
Tablo 2.12 : ereve dorultusu konsol ularnn dey deplasmanlar......
Tablo 2.13 : apraz dorultusu konsol ularnn dey deplasmanlar .......
Tablo 2.14 : kt Azaltma faktr....................................................................
Tablo 3.1 : ereve dorultusu deprem ykleri.........................................
Tablo 3.2 : ereve Dorultusu Rayleigh yntemine gre periyot hesab
Tablo 3.3 : Merkezi elik aprazl perde dorultusu deprem ykleri ........
Tablo 3.4 : apraz Dorultusu Rayleigh yntemine gre periyot hesab ..
Tablo 3.5 : ereve dorultusu kat telenmeleri (rzgardan dolay).........
Tablo 3.6 : ereve dorultusu kat telenmeleri (depremden dolay).......
Tablo 3.7 : apraz dorultusu kat telenmeleri (depremden dolay).........
Tablo 3.8 : ereve dorultusu konsol ularnn dey deplasmanlar......
Tablo 3.9 : apraz dorultusu konsol ularnn dey deplasmanlar .......
Tablo 2.1
Tablo 2.2
Tablo 2.3
Tablo 2.4
Tablo 2.5
Tablo 2.6
Tablo 2.7
viii
15
18
19
20
21
22
23
27
27
27
28
28
29
36
133
134
135
136
138
138
138
139
139
EKL LSTES
Sayfa No
ekil 1.1
ekil 1.2
ekil 1.3
ekil 1.4
ekil 1.5
ekil 1.6
ekil 2.1
ekil 2.2
ekil 2.3
ekil 2.4
ekil 2.5
ekil 2.6
ekil 2.7
ekil 2.8
ekil 2.9
ekil 2.10
ekil 2.11
ekil 2.12
ekil 2.13
ekil 2.14
ekil 2.15
ekil 2.16
ekil 2.17
ekil 2.18
ekil 2.19
ekil 2.20
ekil 2.21
ekil 2.22
ekil 2.23
ekil 2.24
ekil 2.25
ekil 2.26
ekil 2.27
ekil 2.28
: Londrada elik tayc sistemli bir ofis binas .......................

: Tamperede (Finlandiya) elik tayc sistemli bir ofis binas
: Ankarada bir kafes kirili yap inaat ....................................
: Petek kiri geometrileri ............................................................
: Petek kiri montaj ...................................................................
: Kompozit kiri kesiti ................................................................
: Yap sisteminin 3 boyutlu grn ........................................
: Yap Sisteminin ereve Dorultusu Ara Aks Kesiti..............
: Yap Sisteminin Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu
(B ve C Aks) Kesiti.................................................................
: Yap Sisteminin Ara Kat Plan Grn Yap Sisteminin Ara
Kat Plan Grn. ..................................................................
: Hareketli yk gezdirmesi .........................................................
: Rzgar emme ve basn kuvvetleri ..........................................
: Kompozit kiri kesiti ................................................................
: Eit balk alanna sahip elik kesitlerde kaynakl balkl
saplamalar iin dktil tanm...................................................
: Kolon ve kiri u moment kapasiteleri ....................................
: Kafes kiri birleim detay .......................................................
: Kafes kiri Deme kirii birleimi.......................................
: Kafes kiri Tali kiri birleimi...............................................
: HE 700 M HE 500 B birleimi..............................................
: HE 600 B HE 450 B birleimi ..............................................
: Ankastre kolon aya birleimi ................................................
: lk 5 Katta apraz Ba Kirii Birleimi................................
: Son 5 Katta apraz Ba Kirii Birleimi ..............................
: Ana kiri deme kirii birleimi ..........................................
: Ana kiri deme kirii birleimi 2 .......................................
: Ana Kiri aprazlarn Baland Deme Kirii Birleimi.
: Ana Kiri aprazlarn Baland Deme Kirii Birleimi 2
: Ana kiri Aln Kirii Birleimi..............................................
: Ana kiri Aln Kirii Birleimi 2...........................................
: HE 700 M HE 700 M kolon eki ............................................
: HE 700 M HE 600 B kolon eki.............................................
: Zmbalama blgesi genilii ....................................................
: Temel ksa dorultusu iin donat dzeni
: Temel uzun dorultusu iin donat dzeni
ix
2
3
4
5
5
6
9
10
11
13
15
18
33
35
89
90
92
94
96
99
102
106
107
108
110
112
113
115
117
120
123
126
128
129
SEMBOL LSTES
A
Ak
Anet
A(T)
b
c
C1
DL
Da
di
E
Es
Ex
Ex1
Ex2
Ey
Ey1
Ey2
d
e
ex
Ey
G
Hort
Hi
h
lb
Iz
Iy
It
It
iz
iy
k
K1,2
ln
lLT
LL
: Enkesit alan
: Kesme alan
: Net enkesit alan
: Spektral vme Katsays
: Kolon veya kiri enkesitinin balk genilii
: Kolon veya kiri enkesitinin balk geniliinin yars
: Yanal burulmal burkulmada kullanlan bir katsay
: Sabit yk simgesi
: Akma gerilmesi arttrma katsays
: Binann iinci katnda azaltlm deprem yklerine gre hesaplanan
yerdeitirme
: Deprem yk simgesi
: Yap elii elastisite modl
: x dorultusundaki deprem yk simgesi
: x dorultusundaki deprem yk simgesi (+ 0.05 ek d merkezlik etkisi
ieren)
: x dorultusundaki deprem yk simgesi (- 0.05 ek d merkezlik etkisi
ieren)
: y dorultusundaki deprem yk simgesi
: y dorultusundaki deprem yk simgesi (+ 0.05 ek d merkezlik etkisi
ieren)
: y dorultusundaki deprem yk simgesi (- 0.05 ek d merkezlik etkisi
ieren)
: Kolon veya kiri enkesitinin gvde ykseklii
: Ba kirii boyu
: x dorultulsundaki ek dmerkez
: y dorultulsundaki ek dmerkez
: Sabit yk simgesi
: Dm Noktasnn stndeki ve altndaki kat yksekliklerinin ortalamas
: Kat ykseklii
: Kolon veya kiri enkesitinin ykseklii
: Kiriin yanal dorultuda mesnetlendii noktalar arasndaki uzaklk
: Zayf eksen atalet momenti
: Kuvvetli eksen atalet momenti
: Enkesitin burulma dayanm
: Enkesitin arplma dayanm
: Zayf eksen atalet yarap
: Kuvvetli eksen atalet yarap
Etkili boy katsays
:
: Bitiik kolonlarn rijitlik katsaylar
: Kiri ularndaki olas plastik mafsal noktalar arasndaki uzaklk
: Eilme dzlemi dna burkulmada burkulma boyu
: Hareketli yk simgesi
x
Md
Mp
Mpa
Mpi
Mpj
Mpn
Mp
Mvi
Mvj
My,Sd
Nc,Sd
Nbp
Nd
Npl,Rd
Pk
Q
R
ry
skx
S(T)
t
tf
tmin
tp
tt
tw
u
WEQ
Wz,pl
Wy,pl
Wz,el
Wy,el
Wx
Wy
Vd
Vdy
Ve
Vke
Vp
Vpl,ba
Vt
Vy,Sd
: Dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan eilme

momenti
: Eilme momenti kapasitesi
: Kolonun alt ucunda hesaplanan moment kapasitesi
: Kiriin sol ucu ide hesaplanan pozitif veya negatif moment kapasitesi
: Kiriin sa ucu jde hesaplanan negatif veya pozitif moment kapasitesi
: ndirgenmi moment kapasitesi
: Kolonun st ucunda hesaplanan moment kapasitesi
: Kiriin sol ucu i deki olas plastik mafsaldaki kesme kuvvetinden dolay
kolon yznde meydana gelen ek eilme momenti
: Kiriin sa ucu j deki olas plastik mafsaldaki kesme kuvvetinden dolay
kolon yznde meydana gelen ek eilme momenti
: Eilme momentini tasarm deeri
: Basn kuvvetinin tasarm deeri
: Eksenel basn kapasitesi
: Dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan eksenel
kuvvet
: Enkesitin plastik eksenel kuvvet kapasitesi
: Kar yk simgesi
: Hareketli yk simgesi
: Tayc sistem davran katsays
: Kiri balnn ve gvdenin 1/5 inin yanal dorultudaki atalet yarap
: Kuvvetli eksende burkulma boyu
: Spektrum Katsays
: Kalnlk
: Kolon veya kiri enkesitinin balk kalnl
: Kayma blgesindeki en kk levha kalnl
: Takviye levhalar dahil olmak zere, kayma blgesindeki toplam levha
kalnl
: Takviye levhas kalnl
: Kolon veya kiri enkesitinin gvde kalnl
: Kayma blgesi evresinin uzunluu
: Yapnn sabit yklerinin ve hareketli yk katlm katsaysyla arplm
hareketli yklerinin toplam
: Zayf eksen plastik mukavemet momenti
: Kuvvetli eksen plastik mukavemet momenti
: Zayf eksen elastik mukavemet momenti
: Kuvvetli eksen elastik mukavemet momenti
: x dorultusundaki rzgar yk
: y dorultusundaki rzgar yk
: Dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan kesme
kuvveti
: Kiriin kolona birleen yznde dey yklerden meydana gelen basit
kiri kesme kuvveti
: Kolon-kiri birleim blgesinin gerekli kesme dayanm
: Kayma blgesinin gerekli kesme dayanm
: Kesme kuvveti kapasitesi
: Ba kiriinin plastiklemesine neden olan kesme kuvveti
: Edeer Deprem Yk Ynteminde gznne alnan deprem
dorultusunda binaya etkiyen toplam edeer deprem yk (taban kesme
kuvveti)
: Kesme kuvvetinin tasarm deeri
xi
i
p
0
a
bem
em
p
A
x
y
LT
bem
FN
LT
: Binann iinci katndaki greli kat telemesi

: Ba kirii dnme as
: Bytme katsays
: Yap eliinin akma gerilmesi
: Elemann narinliine bal olarak, TS-648e gre hesaplanan basn
emniyet
: Emniyet gerilmesi
: Greli kat telemesi as
: Kesit indirgeme katsays
: Kuvvetli eksene gre basn ubuunun narinlii
: Zayf eksene gre basn ubuunun narinlii
: Yanal burulmal burkulma geometrik narinlii
: Kirite meydana gelen sehim
: Yalnz eksenel basn kuvveti etkisi altnda uygulanacak emniyet
gerilmesi
: Binann Ninci katna (tepesine) etkiyen ek edeer deprem yk
:
: Kolon datma katsaylar
: Burkulma dayanm indirgeme katsays
: Yanal burulmal burkulmada indirgeme katsays
xii
10 KATLI ELK BR BRO BNASININ EUROCODE 3 GRE

KARILATIRMALI BOYUTLANDIRILMASI
ZET
Yksek lisans tezi olarak sunulan bu almada, yksek katl bir bro binasnn sistem
elemanlar Eurocode 3e gre boyutlandrlm, yrrle yeni giren DBYBHY 2007de
verilen ilgili koullar kontrol edilmitir.
Birinci blmde, genel bilgilerden, kullanlan kiri eitlerinden ve yaplan almalardan
bahsedilmitir.
kinci blmde, at kat kafes sistem olmak zere 10 katl, bir dorultusu sneklik
dzeyi yksek erevelerden, dier dorultusu ise sneklik dzeyi yksek dmerkez
elik aprazl perdelerden oluan, her iki dorultuda da konsollara sahip bir bro
yapsnn statik analizleri detay ve temel hesaplar yaplmtr. Ayrca, deme kirileri,
basit kiri, srekli kiri, kompozit basit kiri ve petek basit kiri olmak zere 4 farkl
ekilde tasarlanarak ekonomi ynnden karlatrma yaplmtr. Binann yapsal
analizlerinde ETABS bilgisayar program kullanlmtr.
nc blmde, yapda, sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde yerine
sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlarak yeniden analiz
yaplmtr.
Son blmde ise yaplan almalar ve amac deerlendirilmi, yapnn iki farkl ekilde
analiz edilmesi sonucu ortaya kan farklarn karlatrmas yaplmtr.
xiii
ACCORDING TO EUROCODE 3, COMPARATIVE DIMENSIONING OF A 10

STOREY OFFICE BUILDING
SUMMARY
In this study, which is presented as a M.Sc thesis, a multistorey office building is
dimensioned according to Eurocode 3, related rules given in Design Specifications for
Building in Earthquake Regions 2007, which is newly effectuated, are conrolled.
In the first chapter, general informations, beam types which are used and studies which
are done are discussed.
In the second chapter, an office building with a truss roof system which has 10 stories,
has centilevers in both directions, constituted with special moment frames in one
direction and eccentrically braced frames in the other direction, is statically analyzed,
detail and foundation calculations are done. Also, floor beams are designed as simple
beam, continious beam, simple composite beam and honeycombed beam and are
economically compared. This buildings analysis are performed by using ETABS
computer program.
In the third chapter, analysis are redone by using special concentrically braced frames
instead of special eccentrically braced frames in the structure.
In the last chapter, studies and their purposes are evaluated, differences, occur as a result
of two different analysis of structure, are compared.
xiv
1. GR
1.1 Genel Bilgi
Srdrlebilir yaplama iin, zerinde yaadmz dnya kaynaklarn evreye zarar
vermeden, verimli ve ok dikkatli bir ekilde kullanmak gerekmektedir. lk kez M..
1500 yllarnda Kuzeydou Anadolu ve Kafkasya'da retilip kullanld bilinen
demirden elde edilen yap elii; homojen ve izotrop olup, srekli denetlenerek
retildiinden gvenli olmasyla birlikte, retim ve yapm aamasnda, dier
malzemelere gre evre ve salk iin zarar en az olan, tamamen geri dnebilen,
evreye atk brakmayan ve kirlilik retmeyen bir yap malzemesidir. Sklen bir elik
yap yeniden kurulabilir, kullanlabilir veya eritilerek yeniden elik retilebilmektedir.
Ayrca, tasarm dolaysyla gne enerjisinden en iyi ekilde yararlanlmasn salayp
ve bu ekilde s yaltmn arttrmaktadr. Hafif olmas ile birlikte yaratt tama ve
enerji kazanlar sayesinde ok byk ekonomik deer salamaktadr.
elik tayc sistemden oluan bir yapdaki tm elemanlar, fabrika ortamnda gerekli
uluslararas kalite gvencesine uygun bir ekilde, tm aamalarda kontrol edilerek
retilip, hava koullarndan etkilenmeden hzla kurulabilmektedir.. Yapm sresinin
betonarme bir binaya kyasla ok daha ksa olmas maliyetlerde byk kazan
salamasnn yansra kullanlan kolon ve kiri kesitlerinin daha kk olmas, bina
bykl arttka nemli miktarda kullanlabilir alanlar kazandrmaktadr. nce
demeler, ayn ykseklik iin daha fazla kat ina etme olana salarken, esnek i
hacimler, tesisat yenileme ve kablolama gibi sistemlerdeki teknik stnlkleri ile yaplan
binann deerini arttrmaktadr.
elik tayc yaplar zamanla deien kullanc veya teknolojik deiimlerin gerektirdii
ilemlere uygunluk salamaktadr. Bu durum elik yaplarn kullanm mrn dier
yaplara gre olduka uzatmaktadr. elik bir yap salaml tamamen korunarak bir
yerden dier bir yere tanabilip, yatay ve dey eklerle yapya istenilen deiimler iin
glendirmeler yaplabilmektedir.
elik ereveli yap sistemleri, ok nemli olan bu stnlkleri nedeniyle;
Byk aklkl kprler,
Endstri yaplar ve
Spor salonlar ile
Portatif ve prefabrik,
Tayc sistemleri zel,
Hzla yaplmas gereken,
Temel zemini zayf nitelikli,
Yatay yklere dayankl,
ok katl veya yksek yaplarda
gibi ok geni kullanm alanlarna sahiptir.
ekil 1.1 : Londrada elik Tayc Sistemli Bir Ofis Binas

2
elik tayc sisteme sahip bir yap, ayn boyutlardaki bir betonarme yapya gre
yaklak % 40-60 daha dk ktleye sahip olmaktadr. Deprem ykleri yapnn
ktlesiyle doru orantl olduundan, elik yapya etkiyecek yklerde ayn oranda
azalmaktadr. eliin byk ekil deitirebilme zellii, yapnn ald enerjiyi
snmlemesini ve tayc zelliklerini kaybetmeden depremi minimum hasarla
atlatmasn salamaktadr. elik yapnn deprem davranlarnn hesaplanabilir olmas
sayesinde depremde meydana gelebilecek hasarlarn kolonlar yerine kirilerde olumas
salanabilp bu sayede deprem esnasnda yapda meydana gelebilecek hasarlar azaltma
veya oluan hasarlarn hzl onarlabilmesi olana salamaktadr. Tm bu zellikler
elik yaplarn depreme kar gvenliini arttrmaktadr.
ekil 1.2 : Tamperede (Finlandiya) elik Tayc Sistemli Bir Ofis Binas
3
1.1.1 Kafes Kiriler

Hafiflikleri ve havalandrma vb. tesisat iin uygun boluklar nedeniyle tercih edilen
kafes kirilerin basit mesnetli olarak yaygn kullanm alan; rijit diyafram oluturulmas
ve yanal burkulmann nlenmesinde aklar ve rzgar balantlarndan yararlanlan
atlardr.
Ayrca, rijid diyafram oluturulmas ve yanal burkulmann nlenebilmesi iin kirilerin
ek malzeme, iilik ve zaman gerektiren aprazlar ile biribirine balanmas zorunlu hale
gelmektedir.
ekil 1.3 : Ankarada Kafes Kirili Bir Yap naat

1.1.2 Petek Kiriler
I profilin gvdesi boyunca zig-zagl olarak kesilmesiyle elde edilen iki parann
kaydrlp u blgelerinden istenildiinde ek para kullanlarak kaynakla yeniden
birletirilmesi sonucu oluturulan petek kesitler daha ok dzgn yayl yklerin
tanmasnda kiri olarak kullanlmaktadr.
ki profilden elde edilen drt parann birletirilmesi sonucu ortaya kan her iki yndeki
eylemsizlik momentleri eit kesitlerin de kolon olarak geni kullanm alan
bulunmaktadr.
ekil 1.4 : Petek Kiri Geometrileri

Kesim ileminin esneklii nedeniyle istenildiinde delikleri deiken boyutlu olabilen
petek kirilerin;
antiyede yaplan pahal glendirme ilemlerine gerek kalmadan hafif ve orta
byklkteki noktasal ykleri tayabilmeleri,
st balna kaynatlacak kesme balayclar ile bileik kesitli kiri olarak da
kullanlabilmeleri,
Benzer amal elemanlara gre daha az yatay balant gerektirmeleri,
ekil 1.5 : Petek Kiri Montaj
Daha yksek ve daha hafif olan kirilerin gvdesinde oluan deliklerden elektrik,
mekanik
ve
su
pskrtme
tesisatlar
geirilebildiinden
kat
yksekliklerinin
arttrlmasna gerek kalmamas,
Klen kiri boyutlarnn duvar ykseklikleri ile inaat maliyetinin azalmasn
salamas,
Yangna kar yaltmlarnn kolay olmas ve
Akta brakldklarnda, etkileyici grntleri ile mimari tasarm gzelletirmeleri
gibi nemli avantajlar bulunmaktadr.

1.1.3 Kompozit Kiriler
Yksek yaplarda kulanlan kompozit kiriler genel olarak bir elik kiri ve bu elik
kirie oturan beton plaktan olumaktadr. Her iki eleman beraber alacak ekilde btn
kiri boyunca kamalarla birbirine balanmaktadr.
ekil 1.6 : Kompozit Kiri Kesiti

Geometri bakmndan kompozit kiriler, betonarme yaplardaki tablal kiriler
benzemektedir. Tablal kirilerde donat uzama rijitlikli olduu halde, kompozit
kirilerde elik kiri eilme rijitliklidir. Eilme rijitlii kompozit kirie byk tama
kapasitesi kazandrmaktadr.
ok farkl iki malzemenin bnyelerine uygun etkileri aktaracak ekilde kompozit
kirilerde bir araya getirilmesi(beton basn, elik ekme blgesinde) ekonomi
salamaktadr. Ayrca bu yap tarzyla elik yaplarn salad avantajlarla betonarme
yaplarn salad avantajlar bir araya getirilmi olmaktadr
Betonarme plaklarn yap fizii ynnde salad avantajlar
elik yapya zg abuk ve kuru montaj
skele ve kalp gereksinmesi olmamas
1.2 Konu ve Yaplan almalar

Bu almada, at bir dorultusu ( ksa dorultu ) kat kafes sistem olmak zere 10 katl,
bir dorultusu ( ksa dorultu ) ilk katta 3 adet, dier katlarda ise 1 adet olan, sneklik
dzeyi yksek erevelerden, dier dorultusu ( uzun dorultu ) ise sneklik dzeyi
yksek dmerkez elik aprazl perdelerden oluan, ana kirilere ve belirli aralklarla
tekil edilen deme kirilerine mesnetlenen, dzlemi iinde rijit bir diyafram oluturan
kompozit deme sistemine sahip, ara katlarda, sneklik dzeyi yksek ereve
dorultusunda 3.5 mlik, sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde
dorultusunda ise 2.5 mlik konsollara sahip bir bro yapsnn statik analizi, detay
hesaplar ve temel hesab yaplmtr. Ayrca, deme kirileri, basit kiri, srekli kiri,
kompozit
basit kiri ve petek basit kiri olarak 4 farkl ekilde tasarlanmtr ve
kullanlan kesitler gznne alnarak ekonomi ynnden karlatrma yaplmtr.

Bunun dnda uzun dorultuda sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde
yerine sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlarak ortaya kan
farklar incelenmitir.
Sistem elemanlarnn boyutlandrlmas ve deprem etkisine maruz kalmayan birleim
hesaplar Eurocode 3e gre yaplm, deprem etkisine maruz kalan kesitlerde ve
birleimlerde ise, yrrle yeni giren DBYBHY 2007de sneklik dzeyi yksek
ereveler ve sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdeler iin verilen ilgili
koullar ile gerekli kontroller yaplmtr.

DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK DIMERKEZ APRAZLI
PERDELERDEN OLUAN 10 KATLI ELK BRO YAPISI
2.1 Statik Sistem
Bir bro yaps olarak tasarlanan ok katl bu yapnn 3 boyutlu grn ekil 2.1de
grlmektedir. Yapnn statik sistemi, en st kat bir dorultuda kafes sistem olmak
zere 10 kattan oluup, bir dorultusu sneklik dzeyi yksek ereve, dier dorultusu
ise sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdelerden tekil edilmitir. at
katnda, sneklik dzeyi yksek ereve dorultusundaki ana kiriler kafes sistem olarak
tasarlanmtr.
Yap analiz edilirken, kesit seimleri ve deprem etkisine maruz kalmayan birleim
hesaplar (deme kirii birleimi) Eurocode 3e gre yaplm, deprem etkisinin yer
ald kesitlerde ve birleimlerde DBYBHY 2007de sneklik dzeyi yksek ereveler
ve sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdeler iin verilen koullar kontrol
edilmitir. Ayrca moment aktaran kolon kiri birleimi, ankastre kolon aya birleimi
ve dmerkez elik aprazl perdelerin ba kiriine olan birleimi DBYBHY 2007de
verilen koullara uygun olarak tasarlanmtr.
ekil 2.1 : Yap Sisteminin 3 Boyutlu Grn
Yapnn ksa dorultusunda (x dorultusu) 1. katta 3 adet, dier katlarda ise 1 adet
sneklik dzeyi yksek ereve kullanlmtr. Ayrca bu dorultuda, ara katlarda her iki
uta da 3.5mlik konsollar yeralmaktadr.
ekil 2.2 : Yap Sisteminin ereve Dorultusu Ara Aks Kesiti
10
Yapnn uzun dorultusunda ise (y dorultusu) tm katlarda B ve C akslarna sneklik

dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdeler yerletirilmitir. Ayrca bu dorultuda,
ara katlarda her iki uta da 2.5 mlik konsollar yeralmaktadr.
ekil 2.3 : Yap Sisteminin Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu (B ve C Aks)
Kesiti
11
Yapda deme sistemi olarak, 1.17 m aralklarla tekil edilen deme kirilerine ana
kirilere mesnetlenen ve trapez profilli sac levhalar zerinde, yerinde dkme betonarme
olarak ina edilen kompozit deme sistemi kullanlmtr. Dzlemi iinde rijit bir
diyafram oluturan demelerin elik kirilere balants iin, kayma ivilerinden (stud)
yararlanlmtr.
Deme kirileri, karlatrma yaplmas iin basit kiri, srekli kiri, kompozit kiri ve
petek kiri olarak tasarlanmtr.
Tayc sistem elemanlarnda DBYBHY 2007nin ngrd ekilde Fe52 yap elii
(akma gerilmesi, a=355 Mpa) kullanlmtr.
st yapnn hesabnda ETABS ve SAP 2000, temel hesaplarnda ise SAFE isimli
bilgisayar yazlmlarndan yararlanlmtr.
12
ekil 2.4 : Yap Sisteminin Ara Kat Plan Grn
13
2.2 Yk Durumlar
2.2.1 Zati Ykler
2.2.1.1 at Kat Ykleri :
1.20 kN/m2
zolasyon
Betonarme plak
250.1 = 2.50 kN/m2
Trapez Sac
0.15 kN/m2
Kat Kirileri
1.00 kN/m2
Deme Kirileri
0.20 kN/m2
Asma Tavan + elik Tayc
0.20 kN/m2
Tesisat
0.25 kN/m2
2.2.1.2 Ara Kat Ykleri :

0.30 kN/m2
Kaplama
Betonarme plak
250.1 = 2.50 kN/m2
Trapez Sac
0.15 kN/m2
Kat Kirileri
1.00 kN/m2
Deme Kirileri
0.20 kN/m2
Asma Tavan + elik Tayc
0.20 kN/m2
Tesisat
0.25 kN/m2
Blme Duvar (panel)
1.00 kN/m2
2.2.1.3 Cephe Zati Ykleri :

1.00 kN/m2
Giydirme Cephe Arl
14
2.2.2 Hareketli Ykler
ekil 2.5 : Hareketli Yk Gezdirmesi

2.2.2.1 Kar Yk [4]
TS 498 stanbul skdar II. Blge, = 0
P k = m P k 0 , m = 1 < 30o , P k 0 = 0.75 kN/m2
P k = 1 0.75 = 0.75 kN/m2
2.2.2.2 Arakat Deme Hareketli Yk [4]
TS 498e gre bro iin hareketli yk : 2.00 kN/m2
2.2.2.3 at Kat Deme Hareketli Yk [4]
TS 498e gre : 2.00 kN/m2
2.2.3 Rzgar Ykleri [4]
Tablo 2.1 : Ykseklie Gre Rzgar Basn Kuvvetleri
Zeminden Rzgar
Ykseklik Hz (m/s)
0-8
28.00
9 - 20
36.00
21 - 100
42.00
w =C p q
15
Rzgar Basnc
(kN/m2)
0.50
0.80
1.10
2.2.4 Deprem le lgili Parametreler ve Deprem Ykleri
Deprem Blgesi
2. derece
Yerel Zemin Snf
Z1
Spektrum Karakteristik Peryodu
TA
= 0.10 sn
Spektrum Karakteristik Peryodu
TB
= 0.30 sn
Bina nem Katsays
= 1.00
Etkin Yer vmesi Katsays
A0
= 0.30
Tayc Sistem Davran Katsays
Rx
=8
Ry
=7
= 0.30
Hareketli Yk Katlm Katsays
2.3 Sistem Yk Analizi

2.3.1 Dey Ykler
2.3.1.1 at Kat Ykleri
at kat zati ykleri :
g = 1.20 + 2.50 + 0.15 + 0.20 + 0.25 = 4.3 kN/m2

A = 14 55 = 770 m2
G1 = 4.3 770 = 3311 kN
Tayc sistem zati ykleri :
g = 0.20 + 1.00 = 1.20 kN/m2

A = 14 55 = 770 m2
G2 = 1.20 770 = 924 kN
Cephe zati ykleri :
g = 1.00 kN/m2
16
A = 42 14 2 + 42 55 2 = 5796 m2
G3 = 1.00 5796 = 5796 kN
Kar yk :
p = 0.75 kN/m2
A = 770 m2
Q = 0.75 770 = 578 kN
at kat platform hareketli yk :
p = 2.00 kN/m2
A = 770 m2
Q = 2.00 770 = 1540 kN
at kat platform toplam ykleri :
G = G1 + G2 + G3 = 3311 + 924 + 5796 = 10031 kN

Q = Qmax = Q2 = 1540 kN
W = G + Q = 10031 + 1540 = 11571 kN
WEQ = G + 0.30Q = 10493 kN
2.3.1.2 Ara Kat Ykleri
Ara kat zati ykleri :
g = 0.30 + 2.50 + 0.15 + 0.20 + 0.25 + 1.00 = 4.40 kN/m2

G4 = 4.3 770 = 3311 kN
Tayc sistem zati ykleri :
g = 0.20 + 1.00 = 1.20 kN/m2

G5 = 1.20 770 = 924 kN
Arakat platform hareketli yk :
p = 2.00 kN/m2
17
A = 770 m2
Q = 2.00 770 = 1540 kN
Arakat platform toplam ykleri :
G = 9 (G4 + G5) = 9 (3388 + 924) = 38808 kN

Q = 9 1540 = 13860 kN
W = G + Q = 38808 + 13860 = 52668 kN
WEQ = G + 0.30Q = 42966 kN
Tablo 2.2 : Yap Kat Arlklar ve Deprem Ykleri
Kat No
WEQ
10
10031
1540
11571
10493
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
4312
1540
5852
4774
1
Toplam
4312
48839
1540
15400
5852
64239
4774
53459
2.3.2 Yatay Ykler

2.3.2.1 Rzgar Ykleri
ekil 2.6 : Rzgar Emme ve Basn Kuvvetleri
w =C p q
18
1. Kat :
x ve y yn : (0.8 + 0.4 ) 0.5 5.00 = 3.00 kN/m
2. Kat :
x ve y yn : (0.8 + 0.4 ) 0.8 4.50 = 4.32 kN/m
3. ve 4. Katlar :
x ve y yn : (0.8 + 0.4 ) 0.8 4.00 = 3.84 kN/m
5, 6, 7, 8 ve 9. Katlar :
x ve y yn : (0.8 + 0.4 ) 1.1 4.00 = 5.28 kN/m
10. Kat :
x ve y yn : (0.8 + 0.4 ) 1.1 2.00 = 2.64 kN/m
Tablo 2.3 : Yap Katlarna Etkiyen Rzgar Ykleri
Kat No
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Toplam
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
Wx1 (kN/m)
1.76
3.52
3.52
3.52
3.52
3.52
2.56
2.56
2.88
2.00
29.36
Wx2 (kN/m)
0.88
1.76
1.76
1.76
1.76
1.76
1.28
1.28
1.44
1.00
14.68
44.04
Wy1 (kN/m)
1.76
3.52
3.52
3.52
3.52
3.52
2.56
2.56
2.88
2.00
29.36
2.3.2.2 Deprem Ykleri
Sneklik Dzeyi Yksek ereve Dorultusu :
T 1= 2.18 sn
Yapya etkiyen taban kesme kuvveti :

V t=
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
0.10 A 0 I W EQ olmaldr. [3]
19
Wy2 (kN/m)
0.88
1.76
1.76
1.76
1.76
1.76
1.28
1.28
1.44
1.00
14.68
44.04
T
S (T ) = 2.5 B
T
0.8
0.30
= 2.5
2.18
0.8
= 0.512
A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 0.512 = 0.153
V t=
53459 0.153
< 0.10 0.30 1 53459
8
1022.40 < 1603.77
V t= 1603.77 kN
F N = 0.0075 N V t= 0.0075 10 1603.77 = 120.28 kN
N
V t= F N + F i
i =1
F i = (V t F N )
wi h i
N
w
j =1
hj
Tablo 2.4 : ereve Dorultusu Deprem Ykleri

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
V t=
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
Wi (kN)
10493
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
53459
Wi Hi (kN)
440706
181412
162316
143220
124124
105028
85932
66836
47740
23870
1381184
F / Wi Hi
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
Fi = Wi Hi F / Wi Hi
593.63
194.85
174.34
153.83
133.32
112.81
92.30
71.79
51.28
25.64
1603.77
Ti (kN)
593.63
788.48
962.82
1116.65
1249.97
1362.77
1455.07
1526.86
1578.13
1603.77
DBYBHY 2007 Madde 2.7.4 e gre periyot hesab :
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
0.10 A 0 I W EQ olmaldr.
Buradan S (T ) = 1 alnarak yapya etkiyen toplam taban kesme kuvveti bulunur.

A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 1 = 0.30
20
V t=
53459 0.30
= 2004.70 kN
8
Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
mi (kN)
1069.62
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
5449.439
di (mm)
0.100390
0.088024
0.077618
0.066605
0.054911
0.043468
0.032456
0.021647
0.011464
0.002050
di (mm)
0.010078
0.007748
0.006025
0.004436
0.003015
0.001889
0.001053
0.000469
0.000131
4.2E-06
mi*di
10.77979
3.770673
2.931849
2.158889
1.467356
0.919509
0.512633
0.228041
0.063957
0.002045
22.83475
Fi
639.66
263.31
235.59
207.87
180.16
152.44
124.72
97.01
69.29
34.65
2004.70
Fi*di
64.21547
23.1776
18.28602
13.84518
9.892766
6.626262
4.047912
2.099975
0.794341
0.071033
143.0566
DBYBHY 2007 Madde 2.7.4.1 uyarnca, edeer deprem yk ynteminin

uygulanmas
durumunda,
binann
deprem
dorultusundaki
hakim
doal
periyodu,aada verilen Rayleigh oran ile hesaplanan deerden daha byk

alnmayaca belirtilmektedir. [3]
N
m i d fi2
T 1= 2 iN=1
F fi d fi
i =1
1/ 2
22.8475
= 2
143.0566
1/ 2
= 2.51 sn
Bu durumda yapnn bu dorultudaki peryodu, T = 2.18 sn alnacaktr.
Sneklik Dzeyi Yksek Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu
T 1= 2.38 sn
Yapya etkiyen taban kesme kuvveti ;

V t=
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
T
S (T ) = 2.5 B
T
0.8
0.10 A 0 I W EQ
0.30
= 2.5
2.38
0.8
= 0.477
21
A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 0.477 = 0.143

V t=
53459 0.143
0.10 0.30 1 53459
7
1092.09 < 1603.77 kN
V t= 1603.77 kN
F N = 0.0075 N V t= 0.0075 10 1603.77 = 120.28 kN
N
V t= F N + F i
i =1
F i = (V t F N )
wi h i
N
w
j =1
hj
Tablo 2.6 : Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu Deprem Ykleri

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
V t=
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
Wi (kN)
10493
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
53459
Wi Hi (kN)
440706
181412
162316
143220
124124
105028
85932
66836
47740
23870
1381184
F / Wi Hi
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
593.63
194.85
174.34
153.83
133.32
112.81
92.30
71.79
51.28
25.64
1603.77
Ti (kN)
593.63
788.48
962.82
1116.65
1249.97
1362.77
1455.07
1526.86
1578.13
1603.77
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)

A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 1 = 0.30
V t=
53459 0.30
= 2291.10 kN
7
22
Tablo 2.7 : Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu Rayleigh yntemine gre
periyot hesab
Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
mi (kN)
1069.62
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
5449.439
di2 (m)
0.010178
0.008857
0.007323
0.005792
0.004339
0.003045
0.001986
0.001158
0.000554
8.72E-05
di (m)
0.100888
0.09411
0.085573
0.076105
0.065871
0.055177
0.044562
0.034029
0.02353
0.009337
mi*di2
10.88701
4.310109
3.563611
2.818663
2.111569
1.481607
0.966376
0.563527
0.269439
0.042426
27.01433
Fi
731.04
300.93
269.25
237.57
205.90
174.22
142.54
110.87
79.19
39.60
2291.10
Fi*di
73.75316
28.32052
23.04053
18.08026
13.56284
9.612937
6.351867
3.772795
1.863341
0.369745
178.728

uygulanmas
durumunda,
binann
deprem
dorultusundaki
hakim
doal

alnmayaca belirtilmektedir.
N
m i d fi2
T 1= 2 iN=1
F fi d fi
i =1
1/ 2
27.01433
= 2
178.728
1/ 2
= 2.44 sn

2.3.2.3 Deprem Yklerinin Etkime Noktalar
Kat demelerinin dzlemleri iinde rijit diyafram olarak almas ve her iki dorultuda
simetrik olan sistemde DBYBHY Madde 2.7.3.1e gre, kat ktle merkezine ve ek
dmerkezlik etkisinin hesaba katlabilmesi amac ile, gznne alnan deprem
dorultusuna dik dorultudaki kat boyutunun +%5i ve -%5i kadar kaydrlmas ile
belirlenen noktalara uygulanacaktr. (x) ve (y) dorultularndaki ek dmerkezlikler,
e x = 0.05 14.00 = 0.70 m
e y = 0.05 55.00 = 2.75 m
deerlerini almaktadr.
23
2.3.3 Yap Analizi ve Boyutlandrmas in Yk Kombinasyonlar [1,3]
Yapya etkiyen dey ve yatay ykler, Eurocode 3 ve DBYBHY 2007ye gre kombine
edilecektir.
1.35G
1.35G + 1.5Q1
1.35G + 1.5Q2
1.35G + 1.5Q3
1.35G + 1.5Q
Dey Yk Birleimleri
G + Q1
G + Q2
G + Q3
G + 0.9Q
1.35G 1.5Wx
1.35G 1.5Wy
G 1.5Wx
G 1.5Wy
1.35G + 1.35Q 1.35Wx
1.35G + 1.35Q 1.35Wy
Dey yk + Rzgar Yk Birleimleri
1.35G + 1.35Q1 1.35Wx

1.35G + 1.35Q1 1.35Wy
1.35G + 1.35Q2 1.35Wx
1.35G + 1.35Q2 1.35Wy
1.35G + 1.35Q3 1.35Wx
1.35G + 1.35Q3 1.35Wy
24
G + Q Ex
G + Q1 Ex
G + Q Ex1
G + Q1 Ex1
G + Q Ex2
G + Q1 Ex2
G + Q Ey
G + Q1 Ey
G + Q Ey1
G + Q1 Ey1
G + Q Ey2
G + Q1 Ey2
G + Q2 Ex
G + Q3 Ex
G + Q2 Ex1
G + Q3 Ex1
G + Q2 Ex2
G + Q3 Ex2
G + Q2 Ey
G + Q3 Ey
G + Q2 Ey1
G + Q3 Ey1
Dey yk + Deprem Yk Birleimleri
G + Q2 Ey2 G + Q3 Ey2
0.9G Ex
0.9G Ey
0.9G Ex1
0.9G Ey1
0.9G Ex2
0.9G Ey2
2.3.3.1 Arttrlm Deprem Yk Halinde Yk Kombinasyonlar
DBYBHY 2007 Madde 4.2.4e gre arttrlm deprem etkilerini veren yklemeler,
G + Q + 0 E ve 0.9 G + 0 E eklinde tanmlanmtr. Buradan DBYBHY 2007
Tablo 4.2ye gre 0 = 2.5 alnarak aada verilen yk birleimleri oluturulur.
G + Q 2.5 Ex
G + Q1 2.5 Ex
G + Q2 2.5 Ex
G + Q3 2.5 Ex
G + Q 2.5 Ex1
G + Q1 2.5 Ex1
G + Q2 2.5 Ex1
G + Q3 2.5 Ex1
G + Q 2.5 Ex2
G + Q1 2.5 Ex2
G + Q2 2.5 Ex2
G + Q3 2.5 Ex2
G + Q 2.5 Ey
G + Q1 2.5 Ey
G + Q2 2.5 Ey
G + Q3 2.5 Ey
25
G + Q 2.5 Ey1
G + Q1 2.5 Ey1
G + Q2 2.5 Ey1
G + Q3 2.5 Ey1
G + Q 2.5 Ey2
G + Q1 2.5 Ey2
G + Q2 2.5 Ey2
G + Q3 2.5 Ey2
0.9G 2.5 Ex
0.9G 2.5 Ey
0.9G 2.5 Ex1
0.9G 2.5 Ey1
0.9G 2.5 Ex2
0.9G 2.5 Ey2
2.4 Yap Sisteminin Analizi
Yukarda verilen yk birleimlerine gre sistemin analizleri yaplarak eleman boyutlar

belirlenmi ve DBYBHY 2007de verilen koullara gre sistem ve eleman kontrolleri
yaplmtr.
2.4.1 Greli Kat telenmelerinin Kontrol [3]
Herhangi bir kolon iin, ardk iki kat arasndaki yerdeitirme farkn ifade eden
azaltlm greli kat telemesi, i
i = di di-1
Her bir deprem dorultusu iin, binann iinci katndaki kolonlar iin etkin greli kat
telemesi, i
i = R i
bants ile hesaplanr.
2.4.1.1 Sneklik Dzeyi Yksek ereve Dorultusu
DBYBHY 2006da rzgar durumuna gre greli kat telenmesi iin bir snr vermedii
iin, rzgar durumunda greli kat telenmesi iin ABYYHYde verilen,
( i )max / h i 0.0035 snrna gre kontrol yaplmtr.
26
Tablo 2.8 : ereve Dorultusu Kat telenmeleri (Rzgardan dolay)

Kat No
hi (cm)
Kat telenmesi (di) (cm)
imax
imax / hi
( imax / hi )snr
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
6.3272
5.8899
5.4294
4.8529
4.1569
3.3985
2.6149
1.8002
0.9901
0.1965
0.4373
0.4605
0.5765
0.6960
0.7585
0.7835
0.8148
0.8101
0.7936
0.1965
0.0011
0.0012
0.0014
0.0017
0.0019
0.0020
0.0020
0.0020
0.0016
0.0004
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
Tablo 2.9 : ereve Dorultusu Kat telenmeleri (Depremden dolay)

Kat No
hi (cm)
Kat telen. (di) (cm)
imax
(i)max = Rimax (cm)
(i)max/hi
((i)max/h i)snr
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
8.3044
7.3027
6.3658
5.4352
4.4622
3.5212
2.6222
1.7447
0.9218
0.1641
1.0018
0.9369
0.9306
0.9730
0.9409
0.8991
0.8775
0.8229
0.7577
0.1641
8.0141
7.4953
7.4448
7.7840
7.5272
7.1928
7.0197
6.5830
6.0616
1.3130
0.0200
0.0187
0.0186
0.0195
0.0188
0.0180
0.0175
0.0165
0.0121
0.0026
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
Burada, (i)/hi oranlar iinde en byk olan 10. kattaki (i / hi)maks = 0.0200 dr ve bu
oran DBYBHY 2007 Madde 2.10.1.3te verilen, (i / hi)maks = 0.0200 0.02 koulunu
salamaktadr.
2.4.1.2 Sneklik Dzeyi Yksek Dmerkez elik aprazl Perde Dorultusu
Tablo 2.10 : apraz Dorultusu Kat telenmeleri (Depremden dolay)
Kat No
hi (cm)
imax
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
7.2723
6.7539
6.1146
5.4173
4.6729
3.9024
3.1430
2.3941
1.6516
0.6536
0.5184
0.6393
0.6974
0.7444
0.7704
0.7594
0.7490
0.7425
0.9980
0.6536
27
(i)max = Rimax (cm)
3.6287
4.4750
4.8815
5.2107
5.3930
5.3158
5.2428
5.1974
6.9857
4.5754
(i)max/hi
((i)max / hi)snr
0.0091
0.0112
0.0122
0.0130
0.0135
0.0133
0.0131
0.0130
0.0140
0.0092
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
Burada, (i)/hi oranlar iinde en byk olan 2. kattaki (i / hi)maks = 0.0140 dir ve bu
oran DBYBHY 2007 Madde 2.10.1.3te verilen, (i / hi)maks = 0.0140 0.02 koulunu
salamaktadr.
2.4.2 Ba Kirii Dnme Alarnn Kontrol
Tablo 2.11 : Ba Kirii Dnme Alar
Kat No
hi (cm)
imax
(i)max = Rimax (cm)
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
7.0928
6.5926
5.9708
5.2918
4.5671
3.8158
3.0750
2.3439
1.6196
0.6410
0.5002
0.6218
0.6790
0.7247
0.7513
0.7408
0.7311
0.7243
0.9786
0.6410
3.5014
4.3527
4.7528
5.0730
5.2593
5.1854
5.1179
5.0704
6.8501
4.4867
0.0088
0.0109
0.0119
0.0127
0.0131
0.0130
0.0128
0.0127
0.0137
0.0090
0.055
0.068
0.074
0.079
0.082
0.081
0.080
0.079
0.086
0.056
2.4.3 Dey Deplasmanlar [5]
TS 648 Madde 2.4.2.4e gre konsol ularndaki sehim, konsol uzunluunun

1/250sinden fazla olmamaldr.
Tablo 2.12 : ereve Dorultusu Konsol Ularnn Dey Deplasmanlar
Konsol Dey Deplasmanlar (cm)
KAT
1 Aks
10
0.253
9
1.267
8
1.000
7
1.053
6
1.007
5
0.863
4
0.826
3
0.842
2
0.689
Snr deer

KAT
2 Aks
10
0.984
9
0.777
8
0.776
7
0.771
6
0.760
5
0.568
4
0.559
3
0.541
2
0.544
350
L
=
= 1.40 cm dir.
250 250
En byk u deplasman 1 Aksnn 9. katnda 1.267 cm olarak meydana gelmektedir.
28
1.40 cm > 1.267 cm olduundan konsol ularnda deplasman snr deerin altnda
kalmaktadr.
Tablo 2.13 : apraz Dorultusu Konsol Ularnn Dey Deplasmanlar
KAT
A Aks
10
0.459
9
0.656
8
0.637
7
0.625
6
0.611
5
0.578
4
0.569
3
0.561
2
0.549
Snr deer

KAT
B Aks
10
1.000
9
0.466
8
0.409
7
0.343
6
0.364
5
0.283
4
0.301
3
0.260
2
0.404
250
L
=
= 1.00 cm dir.
250 250
En byk u deplasman B Aksnn 10. katnda 1.00 cm olarak meydana gelmektedir.

1.00 cm 1.00 cm olduundan konsol ularnda deplasman snr deerin altnda
kalmaktadr.
2.5 Tayc Sistem Elemanlarnn Boyutlandrlmas [2]
2.5.1 Deme Kirilerinin Boyutlandrlmas
2.5.1.1 Deme Kirilerinin Srekli Kiri Olarak Boyutlandrlmas
Kiriler yanal dorultuda tutuludur.

Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.50LL2
Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 2379.14 kNcm
V y ,Sd = 27.69 kN
Seilen Kesit : IPE 200

h = 20 cm
b = 10 cm
tf = 0.85 cm
tw = 0.56 cm
Iy = 1940 cm4
Wy,el = 194.3 cm3
Wy,pl = 220.6 cm3
A = 28.50 cm2
29
i z = 2.24 cm
i y = 8.26 cm
d = 15.9 cm
Enkesit Snfnn Saptanmas :
235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:

c / t f = 50 / 8.5 = 5.88 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :

d 15.9
=
= 28.39 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
t w 0.56
Tm kesitin enkesit snf : Snf 1
Kesitte kesme dayanm kontrol :
V sd V pl , Rd olmaldr.
Av f
V pl , Rd =
3 M 0
A v = 1.04 20 0.56 = 11.65 cm2

V pl , Rd =
11.65 35.5
3 1.1
= 217.1 kN
217.1 > 27.69 kN ok.
V sd = 27.69 < 0.5 V pl , Rd = 108.6 kN olduundan, kesme kuvvetinden dolay hi bir

enkesitte plastik moment dayanmnn indirgenmesine gerek yoktur.
M sd M
M
pl , Rd
pl , Rd
olmaldr.
=W pl f y/ M 0= 220.6 35.5 / 1.1 = 7119.4 kNcm
2379.14 < 7119.4 kNcm ok.
30
Sehim Kontrol :
max= 0.456 <
L
500
=
= 2.0 cm ok.
250 250
2.5.1.2 Deme Kirilerinin Basit Kiri Olarak Boyutlandrlmas

Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.50LL
Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 3365.51 kNcm
V y ,Sd = 26.92 kN
h = 22 cm
b = 11 cm
tf = 0.92 cm
tw = 0.59 cm
Iy = 2772 cm4
Wy,el = 252 cm3
Wy,pl = 285.4 cm3
A = 33.37 cm2
i y = 9.11 cm
i z = 2.48 cm
d = 17.76 cm
235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:
c / t f = 55 / 9.2 = 5.99 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1

Gvde enkesit snf :
d 17.76
=
= 30.01 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
tw
0.59
31
Av f
V pl , Rd =
3 M 0
A v = 1.04 22 0.59 = 13.50 cm2

V pl , Rd =
13.50 35.5
3 1.1
= 251.54 kN
251.54 > 26.92 kN ok.

M sd M
M
pl , Rd
pl , Rd
olmaldr.
=W pl f y/ M 0= 285.4 35.5 / 1.1 = 9210.64 kNcm
3365.51 < 9210.64 kNcm ok.
Sehim Kontrol :
max= 1.494 <
L
500
=
= 2.0 cm ok.
250 250
2.5.1.3 Deme Kirilerinin Basit Kompozit Kiri Olarak Boyutlandrlmas [8]

Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 3365.51 kNcm
V y ,Sd = 26.92 kN
h = 20 cm
b = 10 cm
tf = 0.85 cm
tw = 0.56 cm
Iy = 1940 cm4
Wy,el = 194.3 cm3
Wy,pl = 220.6 cm3
A = 28.5 cm2
i y = 8.26 cm
i z = 2.24 cm
d = 15.9 cm
32
235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:
c / t f = 50 / 8.5 = 5.88 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1

Gvde enkesit snf :
d 15.9
=
= 28.4 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
t w 0.56
beff =
L 5
= = 1.25 m
4 4
ekil 2.7 : Kompozit Kiri Kesiti
Tam kayma balantl durum iin
N cf = Aa f yd = beff x 0.85 f cd
28.5 35.5 = 1.25 x 0.85
25
x = 57 mm > 50 mm
1.5
N cf = beff hc 0.85 16,7

N cf = 1.25 50 0.85 16,7 = 887.2 kN
elik kesitin tayabilecei kuvvet ;
N a , pl = Aa f yd = 28.5 35.5 = 1011.75 kN

N a , pl = N cf + N ac
33
N ac = N a , pl N cf
N ac = 1011.75 887.2 = 124.6
N ac = 2 b f ( xc ht ) f yd
124.6 = 2 10 ( xc 10) 35.5 = 10.2 cm
M pl , Rd = N apl (hg + ht
hc
x hc + ht
) N ac ( c
)
2
2
10.2 5 + 10
M pl , Rd = 1011.75 (10 + 10 2.5) 124.6 (
) = 16758.7 kNcm
2
M pl , Rd = 16758.7 kNcm > M Sd = 3365.51 kNcm dolaysyla ksmi kayma balantl

tasarm yaplabilir.
Kesitin kayma dayanm
Av = Aa 2b f t f + (t w + 2r )t f
Av = 28.5 2 10 0.85 + (0.56 + 2 1.2) 0.85 = 14.2 cm2
V pla , Rd = Av
f yd
V pla , Rd = 14.2
35.5
3
= 291.04 kN
V pla , Rd = 291.04 kN > VSd = 26.92 kN

Ksmi Kayma Balantl Dayanm
L=5m
34
ekil 2.8 : Eit Balk Alanna Sahip elik Kesitlerde Kaynakl Balkl Saplamalar
in Dktil Tanm
n
= 0 .4
nf
N cf = 125 5 0.85 1,67 = 887.2 kN

N c = 887.2 0.4 = 354.9 kN
xc =
354.9
= 2 cm = 20 mm
0.85 1.67 125
N a , pl = Aa f yd = 28.5 35.5 = 1011.75 kN

N ac = 1011.75 354.9 = 656.85 kN
656.85 = 10 35.5 2 t c t c = 0.93 cm
M pl , Rd = 1011.75 (10 + 10) 354.9 1.0 656.85 (10 +

M pl , Rd = 13006.2 kN > M Sd = 3365.51 kN
Kayma Balantlar 19 mm/125 mm (h=80 mm)
PRd =
0.29 19 2 (25 20700)1 / 2

= 60.2 kN
1.25 1000
PRd =
0.8 500 19 2 / 4
= 91 kN
1.25 1000
35
0.93
) = 13006.2 kN
2
91 kN > 60.2 kN PRd = 60.2 kN
kt =
0.7 b0
nr h p
h p
nr = 1 k t =
0.7 200 80
1 = 1.68
1 50 50
Tablo 2.14 : kt Azaltma Faktr
Bir Oluktaki Saplama
Says
elik sac
Kalnl
Profillenmi Saca
Dorudan Kaynakl
nr = 1
1
1
1
1
0.85
1.00
0.70
0.80
nr = 2
t = 0.9 mm k t = 0.85 PRd = 0.85 60.2 = 51.2 kN

N c = 354.9 kN n =
354.9
7 adet
51.2
7 51.2 = 358.4 kN > 354.9 kN
Sehim Kontrol :
max= 1.494 <
2= 0.87 <
500
L
=
= 2.0 cm ok.
250 250
500
L
=
= 1.67 cm ok.
300 300
2.5.1.4 Deme Kirilerinin Basit Petek Kiri Olarak Boyutlandrlmas [9]

Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 3365.51 kNcm
V y ,Sd = 26.92 kN
Iy = 1320 cm4
Wy,el = 146 cm3
Wy,pl = 220.6 cm3
A = 23.90 cm2
t w = 0.53 cm
i y = 7.42 cm
i z = 2.5 cm
Sx= 83.2 cm3
36
v= 5 cm
n=
e =25 cm
H1=26 cm
500
= 20 ( gz says )
25
n1 = 2n = 2 20 = 40 ( yarm gz says )
I0 =
I x 1320
=
= 660 cm4
2
2
A=
23.90
= 11.95 cm2
2
y1 =
83.2
= 6.96 cm
11.95
Boluksuz ;
I 1 = I 0 A y12 = 660 11.95 6.96 2 = 81.12 cm

Boluklu ;
Ab = 11.95 0.53 4.0 = 9.83 cm2

I 1,b
0.53 4.0 3
4 .0 2
= 81.12
+ 0.53 4.0 (6.96
) = 26.14 cm4
2
12
S x = 9.83 y b + 0.53 4.0
4.0
= 83.2
2
y b = 8.03 cm
I bosluklu = 26.14 9.83 (8.03 6.96) 2 = 14.89 cm4

Wbosluklu =
14.89
= 3.69 cm3
8.03 4.0
hg = 2 (h 2v) + 2( y b 4.0) = 2 (18 2 5) + 2 (8.03 4.0) = 24.06 cm

37
Ad = 0.53
25
= 4.42 cm2
3
I d = 0.53
(25 / 3) 3
= 25.56 cm4
12
Wd =
25.56
= 6.13 cm3
25 / 3
2
Kiri ortasnda balkta normal kuvvetten gelen gerilme :

M max = 3365.51 kNcm
Nb =
M max 3365.51
=
= 139.88 kN
24.06
hg
b ,1 =
139.88
= 14.23 kN/cm2
9.83
7 8 gznde ;
m=
7+8
2 = 15
2
m = 40 15 = 25
M = M max
N g ,m =
1 =
4 m m
4 15 25
= 3365.51
= 3155.17 kNcm
2
n1
40 2
3155.17
= 131.14 kN
24.06
131.14
= 13.34 kN/cm2
9.83
38
20 7 + 8
Q=
0.1077 25 = 6.73 kN
2
2
Q e 6.73 25
=
= 14.02 kNcm
2 6
2
6
M b ,m =
2 =
14.02
= 2.29 kN/cm2
6.13
= 1 + 2 = 14.02 + 2.29 = 16.31 kN/cm2

1 dikmesinde gerilme ;
e
25
(2 9 0.1077 25 + 0.1077 25) = 26.58 kN
(2 Q + P) =
2 24.06
2 hg
H m 1 =
H m 1 26.58
=
= 6.01 cm2
4.42
Ad
Md = 0
P
kuvvetinden dolay dikmede gerilme ;
2
P
1
= N d = 0.1077 25 = 1.35 kN
2
2
p, f =
v =
1.35
= 0.31 kN/cm2
4.42
1
0.31 + 4 6.012 + 0.312 = 6.17 kN/cm2 < 0.75 a = 0.75 24 = 18 kN/cm2
2
Sehim Hesab
5 q l4
5 10.77 5 4
= 0.01485 m = 14.85 mm
1.2 =
f =
384 E I
384 2.1 10 8 2810 10 8
14.85 mm <
l
5000
=
= 16.67 mm
300 300
39
2.5.1.5 Deme Kirilerinin Karlatrlmas
Yapda deme kirileri basit kiri, srekli kiri, kompozit basit kiri ve petek basit kiri
olarak 4 farkl ekilde tasarlanmtr. Bu ilemler sonucunda deme kirileri ;
Basit kiri olarak tasarlandnda
: kiri kesiti : IPE 220, G=26.2 kg/m
Srekli kiri olarak tasarlandnda
Kompozit basit kiri olarak tasarlandnda : kiri kesiti : IPE 200, G=22.4 kg/m
Petek basit kiri olarak tasarlandnda
olarak hesaplanr.
Burada, en byk enkesit olan IPE 220nin, deme kirileri basit kiri olarak
tasarlandnda kullanldg grlmektedir. Ancak, deme kirileri srekli kiri yada
kompozit basit kiri olarak tasarlanrsa daha kk enkesitli olan IPE 200 kullanlmakta,
26.2 22.4
100 %14.5 malzemeden tasarruf edilmektedir.
26.2
Ayn ekilde deme kirileri basit kiri yerine petek basit kiri olarak tasarlandnda
kiri kesiti IPE 180 olmaktadr ve bu ekilde
26.2 18.8
100 %28.2 malzemeden tasarruf edilmektedir.
26.2
Sonu olarak ; en byk ekonomi, deme kirileri petek basit kiri olarak
tasarlandnda salanmaktadr.
40
2.5.2 Kolonlarn Boyutlandrlmas

2.5.2.1 lk 5 Kat Kolonlarnn Boyutlandrlmas (1,2,3,4 ve 5. katlar)
Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.35LL3-1.35Wx

Kesit Tesirleri :
N c , Sd = 4627.30 kN
M y , Sd = 66718.03 kNcm
V y , Sd = 151.14 kN
Seilen Kesit : HE 700 M

h = 71.6 cm
b = 30.4 cm
tf = 4.0 cm
tw = 2.1 cm
Iy = 329300 cm4
Wy,el = 9198 cm3
Wy,pl = 10540 cm3
A = 383 cm2
i y = 29.3 cm
i z = 7.01 cm
d = 58.2 cm

235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:

c / t f = 152 / 40 = 3.80 < 10 0.81 = 8.10 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :
N pl , Rd =
N c , Sd
N pl , Rd
A f
383 35.5
= 12360.45 kN
1 .1
4627.30
= 0.374
12360.45
1
2 d t w
N c , Sd
(0.374 383 + 58.2 2.1) = 1.09 > 0.5

A + d t w =
N
2 58.2 2.1
pl , Rd
d 58.2
=
= 27.71
2.1
tw
396
396 0.814
=
= 24.47
(13 1) (13 1.09 1)
41
27.71 > 24.47 olduundan Snf 1 deil (!)
456
456 0.814
=
= 28.18
(13 1) (13 1.09 1)
27.71 < 29.34 olduundan gvde : Snf 2
Tm kesitin enkesit snf 2 alnr.
A= 1.0 alnr.
o Eurocodea gre yaplan enkesit kontrollerinin yansra, DBYBHY 2007ye gre
enkesit koullarnn kontrol yaplacaktr.

Sneklik dzeyi yksek erevelerin kolonlar iin DBYBHY 2007 Madde 4.3.1de
verilen enkesit koullar uyarnca, kolon enkesitinin balk genilii/kalnl ve gvde
ykseklii/kalnl oranlarnn DBYBHY Tablo 4.3te verilen koullar salamas
gerekmektedir.
Nd
> 0.10
aA
iin
N
1.33 E s / a 2.1 d verilmitir.
aA
4627.30
= 0.34 > 0.10
35.5 383
iin
4627.30
= 56.93
1.33 21000 / 35.5 2.1
35
.
5
383
h 63.60
=
= 30.28 < 56.93 olduundan enkesit koulunun saland grlr.
2.10
tw
329300 329300
+
K c+ K 1
500
400
1=
=
= 0.928
79890
K c + K 1+ K 11+ K 12 329300 329300
+
+ 1 .0
500
400
700
329300 329300
+
K c+ K 1
500
500
2=
=
= 0.920
79890
K c + K 1+ K 21+ K 22 329300 329300
+
+ 1 .0
500
500
700
k 1 2y = 3.94 okunur.
42
Eilmeli Burkulma Kontrol :
Snf 2 enkesitli yap elemanlarnda eilmeli burkulma kontrol :

k y M y , Sd
N Sd
+
1.0 eklinde yaplr.
min A f y/ M 1 W y , pl f y/ M 1
1=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
l ky = 3.94 500 = 1970 cm

l kz = 1.00 500 = 500 cm
Hadde profillerinde,
h 716
=
= 2.36 > 1.2
b 304
y y etrafnda a erisi
t f = 40 mm 40 mm
z z etrafnda b erisi
y=
1970
= 67.24
29.3
y=
67.24
1.0 = 0.880 a erisi ile y = 0.720
76.41
z=
500
= 71.33
7.01
z=
71.33
1.0 = 0.933 b erisi ile z = 0.640
76.41
min = min ( y , z ) = 0.640

k y = 1.5
k y M y ,Sd
N Sd
4627.30
1.5 66718.03
+
=
+
= 0.88 1.0
min A f y/ M 1 W y , pl f y/ M 1 0.64 383 35.5 / 1.1 10540 35.5 / 1.1
43
Eilmeli Burulmal Burkulma Kontrol :
Snf 2 enkesitli yap elemanlarnda eilmeli burkulmal burkulma kontrol :

k LT M y , Sd
N Sd
+
1.0 eklinde yaplr.
z A f y/ M 1 LT W y , pl f y/ M 1
k = k w = 0.50 (etkili boy katsays)
= 0.03 C 1 = 2.10
l LT = 0.5 500 = 250 dir.
M cr=C 1
E I z
M cr= 2.1
LT =
LT =
l LT
(k / k w )2 I w+0.039 l LT 2 I t
Iz
21000 18800
250 2
2 21000 10540
4,800,287.53
(0.5 / 0.5)2 21400000 + 0.039 250 2 1589

18800
= 4,800,287.53
= 21.33
21.33
= 0.279 a erisi kullanlarak LT = 0.975
76.41
k LT = 1.0 kabul edilir.
0.59 +
1.0 66718.03
= 0.79 < 1.0 ok
0.975 10540 35.5 / 1.1
lk 5 kat kolonlar iin HE 700 M profil uygundur.
o Ayrca DBYBHY 2007 Madde 4.3.1.2e gre, kolonlar, dey ykler ve depremin
ortak etkisinden oluan eksenel kuvvet ve eilme momentleri altnda gerekli gerilme
kontrollarn salamalar yannda, birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde,
arttrlm deprem etkileri durumlarndan oluan eksenel basn ve ekme kuvvetleri
altnda da (eilme momentleri gznne alnmakszn) yeterli dayanm kapasitesine
sahip olmas gerekmektedir.
44
Kolonun;
329300 329300
+
400 = 9.68
G A = 500
107200
700
2 329300
500
GB=
= 2.87
107200 107200
+
700
350
Buradan, TS 648 izelge 5den K=2.24 okunur

s kx = 2.24 500 = 1120 cm
1120
= 38.20
29.3
TS 648 izelge 8den = 39 iin, bem= 17.45 kN/cm2 okunur.

Eksenel basn kapasitesi : N bp = 1.7 bem A = 1.7 17.45 383 = 11361.70 kN
Bu maddede verilen ;
DL + LL + 0 E ve 0.9 DL + 0 E ykleme kombinasyonlarndan; sneklik dzeyi
yksek ereveler iin 0 = 2.5 alnp, deprem kuvvetinin iki yn, yn deitirmesi,
dmerkezlii ve hareketli yk gezdirilmesi de dikkate alnarak elde edilen 60 adet
ykleme kombinasyonu sonucu moment etkisi gznne alnmakszn en byk eksenel
kuvvet, N max = 5348 kN olmaktadr.
11361.70 > 5348 kN olduunda bu koul salanm olur.
2.5.2.2 Son 5 Kat Kolonlarnn Boyutlandrlmas (6,7,8,9,10. katlar)

Kesit Tesirleri :
N c , Sd = 2260.17 kN
M y , Sd = 21327.67 kNcm
45
V y , Sd = 128.11 kN
Seilen Kesit : HE 600 B

h = 60 cm
b = 30 cm
tf = 3.0 cm
tw = 1.55 cm
Iy = 171000 cm4
Wy,el = 5701 cm3
Wy,pl = 6425 cm3
A = 270 cm2
i y = 25.2 cm
i z = 7.08 cm
d = 48.6 cm

235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:

c / t f = 150 / 30 = 5.0 < 10 0.81 = 8.10 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :
N pl , Rd =
N c , Sd
N pl , Rd
A f
270 35.5
= 8713.64 kN
1 .1
2260.17
= 0.259
8713.64
1
2 d t w
N c , Sd
(0.259 270 + 48.6 1.55) = 0.964 > 0.5

A + d t w =
N
2 48.6 1.55
pl , Rd
d 48.6
=
= 31.35
t w 1.55
396
396 0.814
=
= 28.0
(13 1) (13 0.964 1)
31.35 > 28.0 olduundan Snf 1 deil (!)
456
456 0.814
=
= 32.20
(13 1) (13 0.964 1)
32.20 > 31.35 olduundan gvde : Snf 2
Tm kesitin enkesit snf 2 alnr.
A= 1.0 alnr.
46

gerekmektedir.
Nd
> 0.10
aA
iin
2260.17
= 0.24 > 010
35.5 270
iin
N
1.33 E s / a 2.1 d verilmitir.
aA
2100.1
1.33 21000 / 35.5 2.1
35.5 270
= 60.30
h 54.00
=
= 34.84 < 60.30 olduundan enkesit koulunun saland grlr.
1.55
tw
1=
K c+ K 1
K c + K 1+ K 11+ K 12
171000 171000
+
200
400
=
= 0.918
171000 171000
79890
+
+ 1.0
200
400
700
171000 329300
+
K c+ K 2
200 = 1.0
2=
= 200
171000
329300
K c + K 2 + K 21+ K 22
+
200
200
k 1 2y = 5.56 okunur.
Eilmeli Burkulma Kontrol :
Snf 2 enkesitli yap elemanlarnda eilmeli burkulma kontrol :

k y M y , Sd
N Sd
+
1.0 eklinde yaplr.
min A f y/ M 1 W y , pl f y/ M 1
1=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
l ky = 5.56 200 = 1112 cm
47
l kz = 1.00 200 = 200 cm

Hadde profillerinde,
h 600
=
= 2.00 > 1.2
b 300
y y etrafnda a erisi
t f = 30 mm 40 mm
z z etrafnda b erisi
y=
1112
= 44.13
25.2
y=
71.67
1.0 = 0.578 a erisi ile y = 0.880
76.41
z=
200
= 28.25
7.08
z=
28.25
1.0 = 0.370 b erisi ile z = 0.960
76.41
min = min ( y , z ) = 0.880

k y = 1.5
k y M y , Sd
N Sd
2260.17
1.5 21327.67
+
=
+
= 0.449 1.0
min A f y/ M 1 W y , pl f y/ M 1 0.88 270 35.5 / 1.1 6425 35.5 / 1.1
Eilmeli Burulmal Burkulma Kontrol :
Snf 2 enkesitli yap elemanlarnda eilmeli burkulmal burkulma kontrol :

k LT M y , Sd
N Sd
+
1.0 eklinde yaplr.
z A f y/ M 1 LT W y , pl f y/ M 1
k = k w = 0.50 (etkili boy katsays)
= 0.07 C 1 = 1.35
l LT = 0.5 200 = 100 dir.
48
M cr=C 1
E I z
l LT
M cr= 1.35
(k / k w )2 I w+0.039 l LT 2 I t
Iz
21000 13530
100 2
2 21000 6425
LT =
LT =
3,525,375.35
(0.5 / 0.5)2 10970000 + 0.039 100 2 1564

13530
= 3,525,375.35
= 19.44
19.44
= 0.254 a erisi kullanlarak LT = 0.980
76.41
k LT = 1.0 kabul edilir.
0.29 +
1.0 21327.67
= 0.394 < 1.0 ok
0.980 6425 35.5 / 1.1
Son 5 kat kolonlar iin HE 600 B profil uygundur.
o Ayrca DBYBHY 2007 Madde 4.3.1.2e gre, kolonlar, dey ykler ve depremin
ortak etkisinden oluan eksenel kuvvet ve eilme momentleri altnda gerekli gerilme
kontrollarn salamalar yannda, birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde,
arttrlm deprem etkileri durumlarndan oluan eksenel basn ve ekme kuvvetleri
altnda da (eilme momentleri gznne alnmakszn) yeterli dayanm kapasitesine
sahip olmas gerekmektedir.
Kolonun;
2 171000
400
G A=
= 7.49
79890
700
171000 171000
+
400 = 11.24
G B = 200
79890
700
Buradan, TS 648 izelge 5den K=2.85 okunur

s kx = 2.85 400 = 1140 cm
49
1140
= 45.24
25.2
TS 648 izelge 8den = 45.24 iin, bem= 16.50 kN/cm2 okunur.

Eksenel basn kapasitesi : N bp = 1.7 bem A = 1.7 16.50 270 = 7573.5 kN
Bu maddede verilen ;
DL + LL + 0 E ve 0.9 DL + 0 E ykleme kombinasyonlarndan; sneklik dzeyi
yksek ereveler iin 0 = 2.5 alnp, deprem kuvvetinin iki yn, yn deitirmesi,
dmerkezlii ve hareketli yk gezdirilmesi de dikkate alnarak elde edilen 60 adet
ykleme kombinasyonu sonucu moment etkisi gznne alnmakszn en byk eksenel
kuvvet, N max = 2556 kN olmaktadr.
7573.5 > 2556 kN olduunda bu koul salanm olur.
2.5.3 ereve Kirilerinin Boyutlandrlmas

Kesit Tesirleri :
M y , Sd = 67712.88 kNcm
V y ,Sd = 270.72 kN

h = 45 cm
b = 30 cm
tf = 2.60 cm
tw = 1.40 cm
Iy = 79890 cm4
Wy,el = 3551 cm3
Wy,pl = 3982 cm3
A = 218 cm2
i y = 19.1 cm
i z = 7.33 cm
d = 33.4 cm
235
= 0.81
355
50
Balk enkesit snf:

c / t f = 150 / 26 = 5.77 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :
d 33.4
=
= 23.86 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
t w 1.40

gerekmektedir.
Kiri enkesitindeki yerel burkulmann nlenmesini amalayan bu koullar
b/2
0.3 E s / a
t
h
3.2 E s / a
tw
ve
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
deeri yukardaki ifadelerde yerlerine konularak

15
= 5.77 < 0.3 24.32 = 7.30
2.60
ve
39.80
= 28.43 < 3.2 24.32 = 77.82
1.40
elde edilir ve enkesit koullarnn saland grlr.

V pl , Rd =
Av f
3 M 0
A v = 1.04 45 1.40 = 65.52 cm2
51
V pl , Rd =
65.52 35.5
3 1.1
= 1220.81 kN
1220.81 > 270.72 kN ok.

M sd M
M
pl , Rd
pl , Rd
olmaldr.
=W pl f y/ M 0= 3982 35.5 / 1.1 = 128510 kNcm
67712.88 < 128510 kNcm ok.
Sehim Kontrol :
max= 0.248 <
L
700
=
= 2.8 cm ok.
250 250
Kiri st balklar kompozit demeyle, alt ve st balklar deme kirileriyle tutulu

olduu iin yanal burkulma tahkikine gerek yoktur.
Not : Tm katlarda HE 450 B kiri kesiti yeterli olduu halde, yanal deplasman
koullarnn snr deerleri amamas iin ilk 5 katta kiri kesiti olarak HE 500 B profili
seilmitir.
DBYBHY Madde 4.3.6.1de kirilerin st ve alt balklarnn yanal dorultuda
mesnetlenmesi gerektii belirtilmektedir. Kirilerin yanal dorultuda mesnetlendii
noktalar arasndaki b uzaklnn, b 0.086
l b 0.086
r yE s
= 0.086
ry Es
a
koulunu salamas gerekmektedir.
8.07 21000
= 410 cm
35.5
Fakat ana ereve kirileri, yanal dorultuda 117 cm aralklarla deme kirileri
tarafndan tutulmakta olduundan, bu koulun zaten saland grlr.
52
2.5.4 Aln Kirilerinin Boyutlandrlmas
Kiri yanal dorultuda tutuludur.

Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 5883.42 kNcm
V y ,Sd = 30.69 kN
Seilen Kesit : UNP 400

h = 40 cm
b = 11 cm
tf = 1.8 cm
tw = 1.4 cm
Iy = 20350 cm4
Wy,el = 1020 cm3
Wy,pl = 1240 cm3
A = 91.5 cm2
i y = 14.9 cm
i z = 3.04 cm
d = 32.5 cm
235
= 0.81
355
Balk enkesit snf:

c / t f = 55 / 18 = 3.06 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :
d 32.5
=
= 23.21 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
1.4
tw
V pl , Rd =
Av f
3 M 0
A v = 1.04 40 1.4 = 58.24 cm2
53
V pl , Rd =
58.24 35.5
3 1.1
= 1085.17 kN
1085.17 > 30.69 kN ok.

M sd M
M
pl , Rd
pl , Rd
olmaldr.
=W pl f y/ M 0= 1240 35.5 / 1.1 = 40018.18 kNcm
5883.42 < 40018.18 kNcm ok.
Sehim Kontrol :
max= 0.123 <
L
250
=
= 1.0 cm ok.
250 250
2.5.5 aprazlarn Baland Kirilerinin Boyutlandrlmas (B ve C Aks Kirileri)
Kiri yanal dorultuda tutuludur.

Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.35LL3-1.35Wy
Kesit Tesirleri ;
M y , Sd = 9124.65 kNcm
V y ,Sd = 204.35 kN

h = 20 cm
b = 20 cm
tf = 1.50 cm
tw = 0.90 cm
Iy = 5700 cm4
Wy,el = 569.60 cm3
Wy,pl = 642.5 cm3
A = 78.1 cm2
i y = 8.54 cm
i z = 5.07 cm
d = 13.40 cm
235
= 0.81
355
54
Balk enkesit snf:

c / t f = 100 / 15 = 6.67 < 9 0.81 = 7.29 balk : Snf 1
Gvde enkesit snf :
d 13.4
=
= 14.89 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
0.9
tw

Sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdelerin ba kirileri ve dier
kirileri ve dier kirileri iin DBYBHY Madde 4.8.1 de verilen enkesit koullar
uyarnca, kiri enkesitinin balk genilii/kalnl ve gvde ykseklii/kalnl
oranlarnn DBYBHY Tablo 4.3te verilen koullar salamas gerekmektedir.
Kiri enkesitindeki yerel burkulmann nlenmesini amalayan bu koullar
b/2
0.3 E s / a
t
h
3.2 E s / a
tw
ve
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
deeri yukardaki ifadelerde yerlerine konularak

10
= 6.67 < 0.3 24.32 = 7.30
1.50
ve
17.00
= 18.89 < 3.2 24.32 = 77.82
0.90
elde edilir ve enkesit koullarnn saland grlr.

V pl , Rd =
Av f
3 M 0
A v = 1.04 20 0.9 = 18.72 cm2
55
V pl , Rd =
18.72 35.5
3 1.1
= 348.8 kN
348.8 > 204.35 kN ok.
V sd = 204.35 > 0.5 V pl , Rd = 174.4 kN olduundan, kesme kuvvetinden dolay enkesitte

plastik moment dayanmnn indirgenmesi gerekmektedir.
M sd M
= 2
pl , Rd
olmaldr.
2
204.35
1 = 0.03
348.80
0.03 18.72 2
M pl , Rd = 642.5
4 0 .9
35.5

= 20641.00 kNcm
1 .1
9124.65 < 20641.00 kNcm ok.
Sehim Kontrol :
max= 0.39 <
L
250
=
= 1.0 cm ok.
250 250
2.5.6 apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ve Kontrolleri

2.5.6.1 lk 5 Kat apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ( 1, 2, 3, 4 ve 5. Katlar)
Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.00DL+1.00LL3+1.00EQY2

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 280.74 kN
Seilen Kesit : KUTU 140x140x10
A = 52 cm2
i y = 5.32 cm
i z = 5.32 cm
Iy = 1473.33 cm4
Wy,el = 210.48 cm3
Wy,pl = 254 cm3
56
235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 140 2 10
=
= 12 33 = 26.73 Enkesit 1. snf
10
t
A = 1 .0

DBYBHY 2007 Madde 4.8.1.1e gre sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl
perdelerin apraz elemanlar iin, gvde ykseklii/kalnl oranlarnn DBYBHY 2007
Tablo 4.3te verilen koullar salamas gerekmektedir.
Bu koul,
b
0.7 E s / a eklinde verilmektedir.
t
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
14.0
= 14.0 < 0.7 24.32 = 17.02 eklinde salanr.
1.0
ubuk asal eksenlerine dik dorultuda narinlik boylar :
l ky = l kz = 1.0 542 = 542 cm
ubuk asal eksenlerine dik dorultuda narinlik deerleri :
y = z =
542
= 101.88
5.32
Kyaslama narinlikleri :
1=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
57
y=
101.88
1.0 = 1.33
76.41
z =
1201.88
1.0 = 1.33
76.41
a erisi ile y = 0.440 okunur.

Burkulma gvenliinin kontrol :
N Sd N b , Rd olmas gerekmektedir.
N b , Rd = A A
fy
= 0.440 1.00 52
35.5
= 738.4 kN
1 .1
N Sd = 280.74 N b , Rd = 738.4 kN
2.5.6.2 Son 5 Kat apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ( 6, 7, 8, 9 ve 10. Katlar)

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 21.71 kN
A = 44 cm2
i y = 4.51 cm
i z = 4.51 cm
Iy = 894.7 cm4
Wy,el = 149.2 cm3
Wy,pl = 182 cm3
235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 120 2 10
=
= 10 33 = 26.73 Enkesit 1. snf
10
t
A = 1 .0
58
Bu koul,
b
t
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
12.0
= 12.0 < 0.7 24.32 = 17.02 eklinde salanr.
1.0
l ky = l kz = 1.0 452 = 452 cm
y = z =
452
= 100.24
4.509
1=
y=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
100.24
1.0 = 1.31
76.41
z =
100.24
1.0 = 1.31
76.41

N b , Rd = A A
fy
= 0.450 1.00 44
35.5
= 639.00 kN
1 .1
N Sd = 212.71 N b , Rd = 639.00 kN
59
2.5.7 Kafes Kiri Elemanlarnn Boyutlandrlmas
Balk Elemannn Boyutlandrlmas
Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.35LL2-1.35Wy

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 902.19 kN
Seilen Kesit : HE 300 A

h = 29 cm
b = 30 cm
tf = 1.40 cm
tw = 0.85 cm
Iy = 18260 cm4
Wy,el = 1260 cm3
Wy,pl = 1383 cm3
A = 113 cm2
i y = 12.7 cm
i z = 7.49 cm
d = 20.8 cm
235
= 0.81
355
Gvde enkesit snf :

d 20.8
=
= 24.47 < 72 0.81 = 58.32 gvde : Snf 1
t w 0.85
A = 1 .0
N b , Rd = A
fy
= 113
35.5
= 3646.82 kN
1.1
N Sd = 902.19 N b , Rd = 3646.82 kN
Diyagonal Elemanlarn Boyutlandrlmas
Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.35LL-1.35Wy

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 480.23 kN
60

A = 36 cm2
i y = 3.697 cm
i z = 3.697 cm
Iy = 492 cm4
Wy,el = 98.4 cm3
Wy,pl = 122 cm3

235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 100 2 10
=
= 8 33 = 33 Enkesit 1. snf
10
t
A = 1 .0
l ky = l kz = 1.0 190 = 190 cm
y = z =
190
= 51.40
3.697
1=
y=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
51.40
1.0 = 0.67
76.41
z =
51.40
1.0 = 0.67
76.41

N b , Rd = A A
fy
= 0.860 1.00 36
35.5
= 999.16 kN
1.1
61
N Sd = 480.23 N b , Rd = 999.16 kN
Dikme Elemanlarn Boyutlandrlmas
Boyutlandrma yk kombinasyonu : 1.35DL+1.35LL+1.35Wy

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 406.35 kN

A = 36 cm2
i y = 3.697 cm
i z = 3.697 cm
Iy = 492 cm4
Wy,el = 98.4 cm3
Wy,pl = 122 cm3

235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 100 2 10
=
= 8 33 = 26.73 Enkesit 1. snf
10
t
A = 1 .0
l ky = l kz = 1.0 100 = 100 cm
y = z =
100
= 27.05
3.697
1=
y=
Es
21000
=
= 76.41
35.5
fy
27.05
1.0 = 0.35
76.41
z =
27.05
1.0 = 0.35
76.41
62

N b , Rd = A A
fy
= 0.960 1.00 36
35.5
= 1115.35 kN
1.1
N Sd = 406.35 N b , Rd = 1115.35 kN
2.6 Tayc Sistem Elemanlarnn Kontrolleri [3,7]

2.6.1 apraz Elemanlarn Narinliklerinin Kontrol
DBYBHY 2007 Madde 4.8.1.2
aprazlarn narinlik orannn, (ubuk burkulma
boyu/atalet yarap) 4.23 E s / a snr deerini amamas gerektii belirtilmitir.

Kutu 140-140-10 kesit iin :
542.00
= 101.88 < 4.23 21000 / 35.5 = 102.90
5.32
Kutu 120-120-10 kesit iin :
452.00
= 100.00 < 4.23 21000 / 35.5 = 102.90
4.51
2.6.2 Ba Kirii Boyunun Kontrol
DBYBHY Madde 4.8.2.2ye gre, kolona birleen ba kirilerinin dnda ba kirii

boyu
1.0 Mp/Vp e 5.0 Mp/Vp
bantsn salayacak ekilde belirlenebilir. Burada
M p=W p a= 642.5 35.5 = 22808.75 kNcm
kapasitesini
63
: ba kiriinin eilme momenti
V p= 0.6 a A k = 0.6 35.5 15.30 = 325.89 kN
ba
kiriinin
kesme
kuvveti
kapasitesini
gstermektedir. Buna gre,
e = 80 cm olarak seilen ba kirii boyu
22808.75
22808.75
= 70cm e 5
= 350cm
325.89
325.89
koulunu salamaktadr.
2.6.3 Ba Kiriinin Tasarm Kesme Kuvvetinin Kontrol
1. Kat Ba Kirilerinde Tasarm Kesme Kuvvetinin Kontrol
DBYBHY Madde 4.8.2.4e uygun olarak, ba kirilerindeki maksimum tasarm kesme

kuvveti
Nd
14.32
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 154.17 kN 325.89 kN =V p
V d = 154.17 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
e
80
koullarnn her ikisini de salamaktadr.
64

kuvveti
Nd
13.65
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 204.35 kN 325.89 kN =V p
V d = 204.35 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e

kuvveti
Nd
15.71
=
= 0.006 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 174.30 kN 325.89 kN =V p
V d = 174.30 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e
65

kuvveti
Nd
15.30
=
= 0.006 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 164.31 kN 325.89 kN =V p
V d = 164.31 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e

kuvveti
Nd
14.91
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 158.74 kN 325.89 kN =V p
V d = 158.74 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e
66

kuvveti
Nd
14.92
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 147.58 kN 325.89 kN =V p
V d = 147.58 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e

kuvveti
Nd
14.89
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 137.66 kN 325.89 kN =V p
V d = 137.66 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e
67

kuvveti
Nd
14.28
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 125.51 kN 325.89 kN =V p
V d = 125.51 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e

kuvveti
Nd
13.94
=
= 0.005 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 112.62 kN 325.89 kN =V p
V d = 112.62 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e
68

kuvveti
Nd
17.22
=
= 0.006 < 0.15
aA 35.5 78.1
iin
V d = 68.17 kN 325.89 kN =V p
V d = 68.17 kN
2M p
2 22808.75
= 570.22 kN =
80
e

2.6.4 Ba Kiriinin Yanal Dorultuda Mesnetlenmesi
DBYBHY 2007 Madde 4.8.3.2ye gre, ba kiriinin alt ve st balklarnn her iki
uta, ba kirii dnda kalan kiri blmmn de 0.45b bf E s / a
aralklarla yanal
dorultuda mesnetlenmesi gerektii belirtilmektedir.

0.45b bf E s / a = 0.45 20 21000 / 35.5 = 220 cm
Bu amala, tali kiri kesitinde (IPE 200), ba kiriinin her iki ucuna ba kiriine dik
dorultuda kiriler oluturulacaktr. Ba kirii dnda kalan kiri kesitinde ise, kiri
boyu 210 cm < 220 cm olduundan yanal dorultuda mesnet konulmasna gerek
olmamaktadr.
2.6.5 Ba Kirileri Dnme Alarnn Kontrol
Baknz Blm 2.4.2, Tablo 2.9

DBYBHY 2007 Madde 4.8.4e gre ba kirii dnme alarnn, uzunluu
1.6 M p/V p ye eit ya da daha kk olan ba kirilerinde 0.10 radyan deerini
gememesi gerektii belirtilmektedir.
69
L
Tablo 2.9dan grld gibi, p= p
e
ba kirii dnme asnn en byk deeri,
L
2. katta p= p= 0.086 radyan olmakta ve DBYBHY Madde 4.8.4(a)da ngrlen,
e
L
e
p= p= 0.086 < 0.10 radyan koulunu salamaktadr.

2.6.6 Ba Kirilerinde Kullanlacak Ara Rijitlik Levhalar
DBYYHY Madde 4.8.5.1e gre apraz elamann ba kiriine ve uzantlarna ve

dorudan yk aktard ularnda rijitlik levhalar dzenlenecektir. Bu rijitlik levhalar
gvde lavhasnn her iki tarafna, gvde levhas yksekliinde ve
b bf t w
20.0 0.90
9.50 cm
2
geniliinde olacaktr. Kalnl ise,

t r = max ( 0.75 t w ; 10 mm ) = max ( 0.75 0.90 ; 10 mm ) = 10 mm
olacaktr.
Ayrca ba kirii ucundaki rijitlik levhalarna ek olarak DBYYHY Madde 4.8.5.2(a)da
belirtilen ara rijitlik levhalar kullanlacaktr.
1. Kat ba kirilerinde kullanlacak ara rijitlik levhalar
Ba kirii dnme as : 0.055 radyan

d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5
0.055 radyan iin 35.44 cm

80 cm olan ba kirilerinde, kalnl ve genilii yukarda seilen ara rijtilik
levhalarndan 2 adet dzenlenecektir.
70

d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5


d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5


d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5
71


d
0.10 radyan iin 30t w b

5
20

= 30 0.90 = 23.00 cm
5

d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5


d

5
20

= 30 0.90 = 23.00 cm
5

d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5


d

5
20

= 30 0.90 = 23.00 cm
5

72

5
20

= 52 0.90 = 42.80 cm
5



d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5


d
20
0.10 radyan iin 30t w b = 30 0.90 = 23.00 cm

5
5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5

73
20

= 30 0.90 = 23.00 cm
5


5
d
20
0.03 radyan iin 52t w b = 52 0.90 = 42.80 cm

5
5

2.6.7 Kat Kirilerinin Ba Kirii Dnda Kalan Blmnn Kontrol
DBYBHY Madde 4.8.6.3, kat kiriinin ba kirii dnda kalan kiri blmnn ba
kiriinin plastiklemesine neden olan yklemenin 1.1Da katndan oluan i kuvvetlere
gre boyutlandrlmasn ngrmektedir.
DBYBHY Madde 4.8.6.1e gre, ba kiriinin plastiklemesine neden olan ykleme,
deprem etkilerinden oluan i kuvvetlerin, ba kiriinin kesit seimi sonucunda
belirlenen
M
ve
Md
Vp
Vd
Tasarm Bytme Katsaylarnn k ile arpm suretiyle belirlenecektir.

Buna gre, kat kiriinin ba kirii dnda kalan ksmlarnn tasarmnda esas alnacak i
kuvvetler Fe52 yap elii iin Tablo 4.1den alnan Da = 1.1 katsays kullanlarak
hesaplanacaktr.
1. Kat Ba Kirii Dnda Kalan Blm Kontrol

p
Md
22808.75
= 3.13
7298.54
M E= 6084.31 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.11
= 2.11 min
;
154.17
Md Vv
M G +Q= 1214.23 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.11 6084.31 + 1214.23 = 15533.85 kNcm
eklinde hesaplanr. Ba kiriinin eilme momenti kapasitesi;

74
M p= 22808.75 kNcm > 15533.85 kNcm
olduundan kesit eilme asndan yeterlidir.Buna karlk, kat kiriinin ba kirii

dndaki ksmnn, rnein gvde levhalar eklenerek, kesme kuvvetine kar takviye
edilmesi gerekmektedir.

p
Md
22808.75
= 2.50
9124.65
M E= 7929.57 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 1.60
= 1.60 min
;
204.35
Md Vv
M G +Q= 1195.08 kNcm
M p = 1.1 1.1 1.60 7929.57 + 1195.08 = 16546.73 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 16546.73 kNcm


p
Md
22808.75
= 2.97
7677.45
M E= 6524.94 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 1.87
= 1.87 min
;
174.30
M
V
d
v
M G +Q= 1152.51 kNcm
M p = 1.1 1.1 1.87 6524.94 + 115.51 = 15916.49 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 15916.49 kNcm

75

p
Md
22808.75
= 3.16
7221.83
M E= 6000.15 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 1.98
= 1.98 min
;
164.31
M
V
v
d
M G +Q= 1221.68 kNcm
M p = 1.1 1.1 1.98 6000.15 + 1221.68 = 15596.84 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 15596.84 kNcm


p
Md
22808.75
= 3.29
6926.85
M E= 5635.32 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.05
= 2.05 min
;
158.74
Md Vv
M G +Q= 1291.53 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.05 5635.32 + 1291.53 = 15269.94 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 15269.94 kNcm

76

p
Md
22808.75
= 3.52
6480.49
M E= 5089.07 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.21
= 2.21 min
;
147.58
M
V
v
d
M G +Q= 1391.42 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.21 5089.07 + 1391.42 = 15000.10 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 15000.10 kNcm


p
Md
22808.75
= 3.75
6079.12
M E= 4537.19 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.37
= 2.37 min
;
137.66
Md Vv
M G +Q= 1541.93 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.37 4537.19 + 1541.93 = 14553.23 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 14553.23 kNcm

77

p
Md
22808.75
= 4.16
5478.36
M E= 3843.31 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.60
= 2.60 min
;
125.51
M
V
v
d
M G +Q= 1635.05 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.60 3843.31 + 1635.05 = 13726.10 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 13726.10 kNcm


p
Md
22808.75
= 4.65
4900.37
M E= 3138.93 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.89
= 2.89 min
;
112.62
Md Vv
M G +Q= 1761.44 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.89 3138.93 + 1761.44 = 12737.96 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 12737.96 kNcm

78

p
Md
22808.75
= 2.59
8815.92
M E= 2342.51 kNcm ,
Vp
Vd
M p V p
325.89
= 2.59
= 4.78 min
;
68.17
M
V
v
d
M G +Q= 6473.41 kNcm
M p = 1.1 1.1 2.59 2342.51 + 6473.41 = 13814.60 kNcm

M p= 22808.75 kNcm > 13814.60 kNcm

2.6.8 apraz Elemanlarn Kapasite Kontrolleri
1. Kat apraz Elemanlarn Kontrol
aprazlarda narinlik oran,

s kx = s ky = 542 cm
542.0
= 101.90
5.32
= 102 iin, TS 648 izelge 8den bulunan basn emniyet gerilmesi
bem= 8.00 kN/cm2
verilmitir.
Ba kirii, tasarm bytme katsaysnn

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.11 <
154.17
Md
deerinde plastiklemektedir. Buna gre, apraz elemanlarn tasarmnda esas alnacak i

kuvvetler
N G +Q + E = 216.01 kN ,
N EQ = 196.49 kN
79
N G +Q = 19.52 kN
N p = 1.25 1.1 2.11 196.49 + 19.52 = 570.07 kN
olarak hesaplanr.
apraz elemann eksenel basn kapasitesi ise,
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.0 52.0 = 707.20 kN
Kapasite kontrol ise,

N bp = 707.20 kN > 570.07 kN
eklinde salanr.

542.0
= 101.90
5.32
bem= 8.0 kN/cm2
verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 1.60 <
204.35
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 280.74 kN ,
N EQ = 258.96 kN
N p = 1.25 1.1 1.60 258.96 + 21.78 = 591.49 kN
olarak hesaplanr.
80
N G +Q = 21.78 kN
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.0 52.0 = 707.20 kN

N bp = 707.20 kN > 591.49 kN
eklinde salanr.

452.0
= 84.96
5.32
bem= 10.50 kN/cm2 verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 1.87 <
174.30
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 249.97 kN ,
N EQ = 222.41 kN
N p = 1.25 1.1 1.87 222.41 + 27.56 = 599.43 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 10.50 52.0 = 928.0 kN

N bp = 928.0 kN > 599.43 kN
81
N G +Q = 27.56 kN
eklinde salanr.

452.0
= 84.96
5.32

Vp
Vd
Mp
325.89
= 1.98 <
164.31
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 235.94 kN ,
N EQ = 203.83 kN
N p = 1.25 1.1 1.98 203.83 + 32.11 = 587.04 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 10.50 52.0 = 928.0 kN

N bp = 928.0 kN > 587.04 kN
eklinde salanr.
82
N G +Q = 32.11 kN

452.0
= 84.96
5.32

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.05 <
158.74
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 227.94 kN ,
N EQ = 191.54 kN
N p = 1.25 1.1 2.05 191.54 + 36.40 = 576.30 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 10.50 52.0 = 928.0 kN

N bp = 928.0 kN > 576.30 kN
eklinde salanr.
83
N G +Q = 36.40 kN

452.0
= 100.20
4.51
bem= 8.14 kN/cm2
verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.21 <
147.58
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 212.71 kN ,
N EQ = 172.97 kN
N p = 1.25 1.1 2.21 172.97 + 39.74 = 565.35 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.14 44.0 = 609.0 kN

N bp = 609.0 kN > 565.35 kN
eklinde salanr.
84
N G +Q = 39.74 kN

452.0
= 100.20
4.51
bem= 8.14 kN/cm2
verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.37 <
137.66
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 199.19 kN ,
N EQ = 154.45 kN
N p = 1.25 1.1 2.37 154.45 + 44.74 = 548.05 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.14 44.0 = 609.0 kN

N bp = 609.0 kN > 548.05 kN
eklinde salanr.
85
N G +Q = 44.74 kN

452.0
= 100.20
4.51
bem= 8.14 kN/cm2
verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.60 <
125.51
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 181.98 kN ,
N EQ = 130.73 kN
N p = 1.25 1.1 2.60 130.73 + 51.25 = 518.61 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.14 44.0 = 609.0 kN

N bp = 609.0 kN > 518.61 kN
eklinde salanr.
86
N G +Q = 51.25 kN

452.0
= 100.20
4.51
bem= 8.14 kN/cm2
verilmitir.

Vp
Vd
Mp
325.89
= 2.89 <
112.62
Md

kuvvetler
N G +Q + E = 164.08 kN ,
N EQ = 106.91 kN
N p = 1.25 1.1 2.89 106.91 + 57.17 = 482.00 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.14 44.0 = 609.0 kN

N bp = 609.0 kN > 482.00 kN
eklinde salanr.
87
N G +Q = 57.17 kN

452.0
= 100.20
4.51
bem= 8.14 kN/cm2
verilmitir.

M
Md
Vp
22808.75
= 2.59 <
8815.92
Vd

kuvvetler
N G +Q + E = 135.04 kN ,
N EQ = 70.02 kN
N p = 1.25 1.1 2.59 70.02 + 65.02 = 314.38 kN
olarak hesaplanr.
N bp = 1.7 bem A = 1.7 8.14 44.0 = 609.0 kN

N bp = 609.0 kN > 314.38 kN
eklinde salanr.
88
N G +Q = 65.02 kN
2.7 Gl Kolon Zayf Kiri Kontrolleri [3,7]
DBYBHY 2007 Madde 4.3.2.1e gre ereve tr sistemlerde, gznne alnan deprem
dorultusunda her bir kolon - kiri dm noktasna birleen kolonlarn eilme momenti
kapasitelerinin toplamnn, o dm noktasna birleen kirilerin kolon yzndeki
eilme momenti kapasiteleri toplamnn 1.1Da katndan daha byk olmas gerektii
belirtilmektedir.
Ayrca Madde 4.3.2.2ye gre kolonlarn eilme momenti kapasitelerinin hesabnda
eksenel kuvvetten dolay azaltlma yaplmas gerekmektedir.
Bu kontrol en olumsuz normal kuvvet etkisinin olduu 2. Kat 2B kolonunun alt ucu
dm noktasnda yaplacaktr.
ekil 2.9 : Kolon ve Kiri U Moment Kapasiteleri
(M
+M
pa
) 1.1D (M
a
+ M vi+ M pj+ M vj )
pi
Fe52 eliinden yaplan hadde profilleri iin arttrma katsays : Da = 1.1

N
M p Wp a
A
Kolon kesitleri :
HE 700 M
A = 383 cm2
Wp = 10540 cm3
Kiri kesitleri :
HE 500 B
A = 239 cm2
Wp = 4815 cm3
M pi=W p a= 4815 35.5 = 170932.50 kNcm

M pj=W p a= 4815 35.5 = 170932.50 kNcm
89
N st = 4627.94 kN
N alt = 4594.31 kN
4594.31
M pa= 10540 35.5

= 247736.51 kNcm
383
4627.94
M pa= 10540 35.5

= 246811.02 kNcm
383
(M
+M
pa
) 1.1D (M
a
+M
pi
pj
(247736.51+ 246811.02) = 494547.53>1.11.1 (170932.50 + 170932.50) = 413656.65 kNcm

eklinde gl kolon zayf kiri kontrolnn saland grlr.
2.8 Birleim Hesaplar [3,7]
2.8.1 Kafes Kiri Birleim Detay Hesaplar [12]
at katnda, ereve dorultusunda yer alan kafes kirite, dikme ve diyagonal

elemanlarn alt ve st balklara olan balantlar, bu elemanlarn alt ve st balk
elemanlar olan I profillerine ke kayna ile birletirilmesi suretiyle tekil edilecektir.
Dikme ve diyagonal elemanlar sadece eksenel kuvvete almaktadr.
ekil 2.10 : Kafes kiri birleim detay
90
ekilde verilen birleim detaynda, dikme elemanlarda oluan en byk eksenel kuvvet
N = 406.38 kN olmaktadr. Bu kuvvet alt bala diyagonal elemann 4 tarafna ekilen
ke kaynak dikileriyle aktarlr.

Kaynak kalnln;
3 a 0.7 t min
3 a 0.7 10 = 7 mm
Buradan a = 0.7 cm seilir.

Kaynak alan : A k = 4 0.7 10 = 28.00 cm2
406.38
N
=
= 14.51 kN/cm2 < 17 kN/cm2
28.00
Ak
Ayn birleim detaynda, diyagonal elemanlarda oluan en byk eksenel kuvvet

N = 480.23 kN olmaktadr. Bu kuvvet alt bala diyagonal elemann 4 tarafna ekilen
ke kaynak dikileriyle aktarlr.

Kaynak kalnln;
3 a 0.7 t min
3 a 0.7 10 = 7 mm
Buradan a = 0.7 cm seilir.
378.20
= 10.16 kN/cm2 < 17 kN/cm2
2 (14.2 0.7 + 10 0.7)
kaynak =
295.66
N
=
= 14.57 kN/cm2 < 17 kN/cm2
A k 2 0.7 14.2
v= 10.16 2 + 14.57 2 = 17.70 kN/cm2 17 kN/cm2
91
2.8.1.1 Kafes Kiri Balnn HE 200 B Deme Kiriine Mafsall Birleimi
ekil 2.11 : Kafes kiri Deme kirii birleimi
V Sd = 52.71 kN
Deme kirii gvdesinde bir bulona gelen kuvvet ( ift tesirli ) :

M Sd = 52.71 5.5 = 289.91 kNcm
N MH =
289.91
= 48.32 kN
6.0
N MV = 0
N VV =
52.71
= 26.36 kN
2
R = 48.32 2 + 26.36 2 = 55.04 kN
Bir bulonun makaslama yzeyindeki makaslama dayanm M20 (5.6) :

F V , Rd =
2 0.6 50 2.45
= 117.6 kN
1.25
e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
60
1 50
40
;
; ;1 = 0.61
3 22 3 22 4 51
= min
92
F b , Rd =
2.5 0.610 51 2.0 0.85

= 105.77 kN
1.25
F Rd = min(117.6 ; 105.77 ) = 105.77 kN > 55.04 kN
Korniyerlerde kontrol :
V Sd =
52.71
= 26.36 kN
2
289.91
= 144.96 kNcm
2
M Sd =
At =
14 1.0
= 7.0 cm2
2
A t ,net =
0.9
14 1.0
1.5 1.0 2.2 = 3.70 cm2
2
35.5 1.25
3.70
= 0.48 <
= 0.79 olduundan ekme blgesinde enkesit

7.00
51 1.10
zayflamas gz nne alnmaldr.

W pl=
1.0 14 2
2.2 1.0 6.0 = 35.80 cm2
4
pl , Rd
35.80 35.5
= 1155.36 kNcm > 144.96 kNcm
1.10
A v = 14 1.0 = 14.00 cm2

A v ,net = 14 1.0 3 1.0 2.2 = 7.40 cm2
V pl=
14 35.5
3 1.10
= 260.86 kN > V Sd = 26.36 kN
V Sd = 26.36 kN < 0.5 260.86 = 130.43 kN olduundan kesme kuvvetinden dolay
plastik moment dayanmnn indirgenmesine gerek yoktur.
93
2.8.1.2 Kafes Kiri Balnn HE 300 A Tali Kiriine Mafsall Birleimi
ekil 2.12 : Kafes kiri Tali kiri birleimi
V Sd = 81.63 kN

M Sd = 81.63 5.0 = 408.15 kNcm
N MH =
408.15
= 40.82 kN
10.0
N MV = 0
N VV =
81.63
= 27.21 kN
2
R = 40.82 2 + 27.212 = 49.05 kN

F V , Rd =
2 0.6 50 2.45
= 117.6 kN
1.25
94

e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
50
1 50
30
;
; ;1 = 0.455
3 22 3 22 4 51
= min
2.5 0.455 51 2.0 0.85

= 78.90 kN
1.25
F Rd = min(117.6 ; 78.90) = 78.90 kN > 49.05 kN
V Sd =
81.63
= 40.82 kN
2
408.15
= 204.08 kNcm
2
M Sd =
At =
16 1.0
= 8.0 cm2
2
A t ,net =
0.9
16 1.0
1.5 1.0 2.2 = 4.70 cm2
2
4.70
35.5 1.25
= 0.53 <

8.00
51 1.10

1.0 16 2
W pl=
2.2 1.0 5.0 = 53 cm2
4
M
pl , Rd
53.0 35.5
= 1710.45 kNcm > 204.80 kNcm
1.10
A v = 16 1.0 = 16.00 cm2

A v ,net = 16 1.0 3 1.0 2.2 = 9.40 cm2
V pl=
16.00 35.5
3 1.10
= 298.12 kN > V Sd = 40.82 kN
95
2.8.2 Kaynakl Kolon-Kiri Birleim Detay Hesab

2.8.2.1 (HE 700 M HE 500 B) Birleim Detay Hesab
ekil 2.13 : HE 700 M HE 500 B Birleimi
Kiri-kolon birleim blgesinin oluturulmas iin, DBYBHY 2007 Bilgilendirme Eki

4.A.2.4te verilen ve DBYBHY Madde 4.3.4.1 (a)da ngrld ekilde, en az 0.04
radyan
Greli
Kat
telemesi
Asn
(greli kat telemesi/kat ykseklii)
salayabilecek kapasitede olduu deneysel ve/veya analitik yntemlerle kantlanm

olan Kaynakl Kiri-Kolon Birleim Detay uygulanacaktr.
DBYBHY Madde 4.3.4.1 (c)ye gre birleimin boyutlandrlmasnda esas alnacak Ve
kesme kuvveti, plastik mafsallarn kolon yznde olutuu kabulu ile aadaki gibi
hesaplanacaktr.
96
V e=V dy+1.1D a
(M
+M
pi
pj
ln
Kiriin plastik moment kapasitesi ise :

M
=W p a= 4815 35.5 = 170932.50 kNcm = 1709.32 kNm
p , kiri
V e= 111.50 + 1.1 1.1
(1709.32 + 1709.32) = 769.70

6.284
kN
Bu detayda, kiri balklarnn kolona birleimi, % 100 rntgen kontrol yaplm tam
penetrasyonlu kt kaynakla salanmaktadr. Kiri gvde levhas ise, kayma levhas
kullanlarak kt kaynak veya ke kayna ile kolona balanmaktadr. ekilde
gsterildii gibi, kiri balklarndaki kt kaynaklar iin kaynak ulam deliklerine gerek
olmaktadr.
Gvde levhasn kirie birletiren kaynaklarn kontrol :
Kaynak kalnln;
3 a 0.7 t min
3 a 0.7 14.5 = 10.15
Buradan a = 10 mm seilir.
Kaynak alan : A k = 1.0 39.0 = 39.0 cm2
1 39 3
Kaynak atalet momenti : I k =
= 4943.25 cm4
12
kaynak=
769.70
= 19.40 kN/cm2 < 1.717 = 28.90 kN/cm2
39.0
M = 769.70 7 = 5387.9 kNcm
M
5389.90 39
y=
= 21.0 kN/cm2 < 1.717 = 28.90 kN/cm2

I
4943.25 2
v= 19.40 2 + 21.00 2 = 28.50 kN/cm2 < 1.717 = 28.90 kN/cm2

o DBYBHY Madde 4.3.4.3e gre kayma blgesinin boyutlandrlmas:
97
1
1
V ke= 0.8 M p
d b H ort
1
1
=0.8 2 1709.32
= 4922.84 kN
0.50 5.00
2
3 b cf t cf2
= 0.6 35.5 71.6 2.10 1 + 3 30.4 4.00 = 3824.30
V p= 0.6 ad c t p 1 +
50 71.6 2.10
d b d c t p
Bu durumda DBYBHY Madde 4.3.4.3(b)de verilen V pV ke artnn salanabilmesi iin
DBYBHY Madde 4.3.4.3(c)de verilen koula uyularak kayma blgesine takviye

levhalar konulur.
DBYBHY Madde 4.3.4.3(c)ye gre takviye levhalarnn kalnl t min
u
artna
180
uyarak seilir.
t levha = 15 mm iin ;
t p = 1.50 + 2.10 = 3.60 cm
3 b cf t cf2
3 30.4 4.00 2
= 6111.91
= 0.6 35.5 71.6 3.60 1 +
V p= 0.6 ad c t p 1 +
d b d c t p
50
71
.
6
3
.
60
Kolon Kiri birleiminde, kayma blgesi iki tarafl 15 mmlik levhalarla takviye
edilerek kayma blgesinin yeterli dayanma sahip olmas salanmtr.
o DBYBHY Madde 4.3.4.4e gre sreklilik levhas kontrol :
t cf 0.54 b bf t bf
t cf
ve
b bf
6
olmas durumunda sreklilik levhalar kullanlmayabilir.

4.00 < 0.54 30 2.80 = 4.95
ve
4.00 <
30.00
= 5.00
6
bu koullar salanmadndan sreklilik levhalarna gerek olmaktadr. Sreklilik

levhalarnn kalnl t = 30 mm olarak seilmi ve bylece kiri balk kalnlndan (tbf
= 28 mm) daha az olmamas salanmtr.
98
2.8.2.2 (HE 600 B HE 450 B) Detay Hesab
ekil 2.14 : HE 600 B HE 450 B Birleimi
Kiri-kolon birleim blgesinin oluturulmas iin, DBYBHY 2007 Bilgilendirme Eki

4.A.2.4te verilen ve DBYBHY Madde 4.3.4.1 (a)da ngrld ekilde, en az 0.04
radyan
Greli
Kat
telemesi
Asn
(greli
kat
telemesi/kat
ykseklii)
salayabilecek kapasitede olduu deneysel ve/veya analitik yntemlerle kantlanm

olan Kaynakl Kiri-Kolon Birleim Detay uygulanacaktr.
DBYBHY Madde 4.3.4.1 (c)ye gre birleimin boyutlandrlmasnda esas alnacak Ve
kesme kuvveti, plastik mafsallarn kolon yznde olutuu kabulu ile aadaki gibi
hesaplanacaktr.
V e=V dy+1.1D a
(M
+M
pi
pj
ln
99
Kiriin plastik moment kapasitesi ise :

M
=W p a= 3982 35.5 = 141361 kNcm = 1413.61 kNm
p , kiri
V e= 96.47 + 1.1 1.1
(1413.61 + 1413.61 ) = 631.0

6.40
kN
Bu detayda, kiri balklarnn kolona birleimi, % 100 rntgen kontrol yaplm tam
penetrasyonlu kt kaynakla salanmaktadr. Kiri gvde levhas ise, kayma levhas
kullanlarak kt kaynak veya ke kayna ile kolona balanmaktadr. ekilde
gsterildii gibi, kiri balklarndaki kt kaynaklar iin kaynak ulam deliklerine gerek
olmaktadr.
Kaynak kalnln;
3 a 0.7 t min
3 a 0.7 14.0 = 9.80
Buradan a = 9.5 mm seilir.

Kaynak alan : A k = 0.95 34 = 33.30 cm2
Kaynak atalet momenti : I k =
kaynak=
0.95 34 3
= 3275.40 cm4
12
631.0
= 18.70 kN/cm2 < 1.717 = 28.90 kN/cm2
33.30
M = 631.0 7 = 4417.00 kNcm
M
4417.00 34
y=
= 22.90 kN/cm2 < 1.717 = 28.90 kN/cm2

I
3275.40 2
v= 18.70 2 + 22..90 2 = 29.0 kN/cm2 1.717 = 28.90 kN/cm2

DBYBHY Madde 4.3.4.3e gre kayma blgesinin boyutlandrlmas:
1
1
V ke= 0.8 M p
d b H ort
1
1
=0.8 1413.61
= 2230.36 kN
0.45 4.00
100
2
3 b cf t cf2
= 0.6 35.5 60 1.55 1 + 3 30 3.00 = 2364.3
V p= 0.6 ad c t p 1 +
45 60 1.55
d b d c t p
kN
V ke= 2230.36 kN V p= 2364.3 kN

Bu durumda DBYBHY 2007 Madde 4.3.4.3(b)de verilen art salanmtr ve takviye
levhas koyulmasna gerek yoktur.
DBYBHY Madde 4.3.4.4e gre sreklilik levhas kontrol :
t cf 0.54 b bf t bf
t cf
ve
b bf
6
olmas durumunda sreklilik levhalar kullanlmayabilir.

3.00 < 0.54 30 2.60 = 4.77
ve
3.00 <
30.00
= 5.00
6
bu koullar salanmadndan sreklilik levhalarna gerek olmaktadr. Sreklilik

levhalarnn kalnl t = 30 mm olarak seilmi ve bylece kiri balk kalnlndan (tbf
= 26 mm) daha az olmamas salanmtr.
101
2.8.3 Ankastre Kolon Aya Detay Hesab [11]
ekil 2.15 : Ankastre Kolon Aya Birleimi
Sistemde, B2 kolonunun temel balant detay tasarm yaplacaktr.

Kolonlarn temele balants ankastre olarak tasarlanmtr.
Kolonun boyutlandrlmasnda esas alnan en elverisiz yk etkileri :
M = 22398.10 kNcm
N = 4614.50 kN
V = 53.10 kN
Eilme momenti ve eksenel kuvvet etkisinden dolay, kolon tabannda oluana ekme
kuvveti T, basn kuvveti C olmak zere,
T=
223.98 4614.50 0.375

<0
0.375 + 0.425
102
C=
223.98 + 4614.50 0.425

= 2731.40 kN
0.425 + 0.375
T < 0 olduundan levhada ekme gerilmesi oluamamaktadr.
1, 2=
N M
A W
1=
4614.50 22398.10
+
= 0.99 kN/cm2
2
60 100 60 100
6
2=
4614.50 22398.10
= 0.55 kN/cm2
60 100 60 100 2
6
beton basn gerilmesi,
c= 0.93 kN/cm2
Beton basn gerilmesinden dolay taban levhasnn eilmesinden meydana gelen normal
gerilme
m=
0.93 12.80 14.20

= 42.05 kNcm/cm
4.02
M
42.05
=
= 15.77 kN/cm2 < 1.15 21 = 24.15 kN/cm2 = em
2
W 1 4.0
6
olmaktadr.
Kolon kesit zorlarnn taban levhasna aktarlmasn salayan kaynaklardaki gerilmelerin
kontrol :
Nd = -4614.50 kN
Pu =
Md = 22398.10 kNcm
4614.50
22398.10
N
M
+
=
+
= 1320.0 kN
4 2 (h t cf )
4
2 (71.6 4.0 )
kaynak gerilmesi:
103
k=
1320.0
= 15.35 kN/cm2 < 1.15 17 = 19.55 kN/cm2 = k ,em
2 1.0 (45.0 2 1.0)
o DBYBHY 2007 Madde 4.9.1de, temel balant detaynn tama kapasitesinin
aada verilen kuvvetlerden kk olan salamas gerektii belirtilmektedir.

a-) Temele birleen kolonun eilme momenti kapasitesinin 1.1Da
eilme momenti ve eksenel kuvvet

b-) Arttrlm yklemelerden meydana gelen i kuvvetler.
a-) Kolonun egilme momenti ve eksenel kuvvet kapasitesi:
M p=W xp a= 10540 35.5 = 374170.00 kNcm

N p = A a= 383 35.5 = 13596.50 kN
1.1D a M p= 1.1 1.1 374170.0 = 452745.70 kNcm
1.1D a N p = 1.1 1.1 13596.50 = 16451.75 kN
b) N = 5243.76 kN
M = 10992.10 kNcm
Bu durumda temel balant detaynn tama kapasitesi,

N = 5243.76 kN
M = 10992.10 kNcm
kuvvetlerine gre kontrol edilecektir.

T=
109.92 5243.76 0.375

<0
0.375 + 0.425
C=
109.92 + 5243.76 0.425

= 2923.15 kN
0.425 + 0.375
1, 2=
1=
N M
A W
5243.76 10992.10
+
= 0.95 kN/cm2
2
60 100 60 100
4
104
katndan oluan
2=
5243.76 10992.10
= 0.80 kN/cm2
60 100 60 100 2
4
beton basn gerilmesi,
c= 0.93 kN/cm2
Beton basn gerilmesinden dolay taban levhasnn eilmesinden meydana gelen normal
gerilme
m=
0.93 12.80 14.10

= 41.75 kNcm/cm
4.02
M
41.75
=
= 10.44 kN/cm2 < 35.5 kN/cm2 = a
2
W 1 4.0
4
olmaktadr.
Kolon kesit zorlarnn taban levhasna aktarlmasn salayan kaynaklardaki gerilmelerin
kontrol :
Nd = -4614.50 kN
Pu =
Md = 22398.10 kNcm
5243.76
10992.10
N
M
+
=
+
= 1392.25 kN
4 2 (h t cf )
4
2 (71.6 4.0 )
kaynak gerilmesi:
k=
1392.25
= 15.82 kN/cm2 < 1.15 17 = 19.55 kN/cm2 = k ,em
2 1.0 (45.0 2 1.0)
eklinde kapasite kontrolleri de salanm olur.

2.8.4 apraz - Kiri Birleim Detaynn Hesab [10]
DBYBHY 2007 Madde 4.8.7ye gre sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl
perdelerin apraz elemanlarnn ba kirileri olan birleim detay, Madde 4.8.6.2ye gre
arttrlm i kuvvetlere gre yaplacaktr.
105
2.8.4.1 HE 200 B Kutu 140-140-10 apraz Elemann Birleim Hesab
ekil 2.16 : lk 5 Katta apraz Ba Kirii Birleimi
Kiri kesiti
: HE 200 B
aparz eleman kesiti : Kutu 140-140-10

apraz elmann kirii olan birleimi, kiri balna kaynaklanan levhaya apraz elemana
kaynanklanan levhann bulonla birletirilmesiyle tekil edilecektir.
En byk eksenel kuvvetin olutuu 3. kat apraz elemanlarnda,
N p = 1.25 1.1 1.87 222.41 + 27.56 = 599.43 kN
olmaktadr ve tasarm bu kuvvete gre yaplacaktr.
Birleimde 6 adet M27 (10.9) bulon kullanlacaktr.
Bulonlarn kontrol
1 adet M 27 bulonun tama kapasitesi :

N em = 1.15 2.7 1.50 28.0 = 130.40 kN
6 130.40 = 782.40 kN > 599.43 kN olarak bulonlarn yeterli olduu belirlenir.
Kaynaklarn kontrol
A k = 4 0.7 (20 2 0.7 ) = 52.10 cm2
604.20
= 11.60 kN/cm2 < 1.15 17.0 = 19.55 kN/cm2
52.10
106
olarak kaynaklarn yeterli olduu belirlenir.

2.8.4.2 Son 5 Kat (6, 7, 8, 9 ve 10. Katlar) apraz Elemann Birleim Hesab
ekil 2.17 : Son 5 Katta apraz Ba Kirii Birleimi
Kiri kesiti
: HE 200 B
aparz eleman kesiti : Kutu 120-120-10

apraz elmann kirii olan birleimi, kiri balna kaynaklanan levhaya apraz elemana
kaynanklanan levhann bulonla birletirilmesiyle tekil edilecektir.
En byk eksenel kuvvetin olutuu 6. kat apraz elemanlarnda,
N p = 1.25 1.1 2.21 172.97 + 39.74 = 565.35 kN
olmaktadr ve tasarm bu kuvvete gre yaplacaktr.
Birleimde 6 adet M27 (10.9) bulon kullanlacaktr.
Bulonlarn kontrol
1 adet M 27 bulonun tama kapasitesi :

N em = 1.15 2.7 1.50 28.0 = 130.40 kN
6 130.40 = 782.40 kN > 567.35 kN olarak bulonlarn yeterli olduu belirlenir.
Kaynaklarn kontrol
A k = 4 0.7 (20 2 0.7 ) = 52.10 cm2

107
570.70
= 10.95 kN/cm2 < 1.15 17.0 = 19.55 kN/cm2
52.10
olarak kaynaklarn yeterli olduu belirlenir.

2.8.5 Tali Kirilerin Ana Kirilere Mafsall Birleimi
2.8.5.1 lk 5 Kat Tali Kirilerinin Ana kirilere Mafsall Birleimi
ekil 2.18 : Ana Kiri Deme Kirii Birleimi
V Sd = 27.26 kN
M Sd = 27.26 4.5 = 122.67 kNcm
N MH =
122.67
= 13.63 kN
9.0
N MV = 0
N VV =
27.26
= 9.09 kN
3
R = 13.63 2 + 9.09 2 = 16.38 kN
108
F V , Rd =
2 0.6 50 1.57
= 75.36 kN
1.25
e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
45
1 50
25
; ;1 = 0.463
;
3 18 3 18 4 51
= min
2.5 0.463 51 1.6 1.45

= 109.56 kN
1.25
F Rd = min(75.36 ; 109.56) = 75.36 kN > 16.18 kN

V Sd =
27.26
= 13.63 kN
2
M Sd =
122.67
= 61.34 kNcm
2
At =
14 0.8
= 5.60 cm2
2
A t ,net =
0.9
14 0.8
1.5 0.8 1.8 = 3.44 cm2
2
3.44
35.5 1.25
= 0.55 <

5.60
51 1.10

0.8 14 2
W pl=
1.8 0.8 4.5 = 32.72 cm2
4
M
pl , Rd
32.72 35.5
= 1055.96 kNcm > 61.34 kNcm
1.10
A v = 14 0.8 = 11.20 cm2

A v ,net = 14 0.8 3 0.8 1.8 = 6.88 cm2
6.88
35.5
0.67
olduundan enkesit zayflamasndan dolay kesme kuvveti
11.20
51
alannda indirgeme yaplmayabilir.
109
V pl=
11.20 35.5
3 1.10
= 208.69 kN > V Sd = 13.63 kN

2.8.5.2 Son 5 Kat Tali Kirilerinin Ana kirilere Mafsall Birleimi
ekil 2.19 : Ana Kiri Deme Kirii Birleimi (2)
V Sd = 27.69 kN
M Sd = 27.69 4.5 = 124.61 kNcm
N MH =
124.61
= 13.85 kN
9.0
N MV = 0
N VV =
27.69
= 9.23 kN
3
R = 13.85 2 + 9.23 2 = 16.64 kN
110
F V , Rd =
2 0.6 50 1.57
= 75.36 kN
1.25
e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
45
1 50
25
; ;1 = 0.463
;
3 18 3 18 4 51
= min
2.5 0.463 51 1.6 1.4

= 105.80 kN
1.25
F Rd = min (75.36 ; 105.80) = 75.36 kN > 16.18 kN

V Sd =
27.69
= 13.85 kN
2
M Sd =
124.61
= 62.31 kNcm
2
At =
14 0.8
= 5.60 cm2
2
A t ,net =
0.9
14 0.8
1.5 0.8 1.8 = 3.44 cm2
2
3.44
35.5 1.25
= 0.55 <

5.60
51 1.10

0.8 14 2
W pl=
1.8 0.8 4.5 = 32.72 cm2
4
M
pl , Rd
32.72 35.5
= 1055.96 kNcm > 62.31 kNcm
1.10
A v = 14 0.8 = 11.20 cm2

A v ,net = 14 0.8 3 0.8 1.8 = 6.88 cm2
6.88
35.5
0.67
olduundan enkesit zayflamasndan dolay kesme kuvveti
11.20
51
alannda indirgeme yaplmayabilir.
111
V pl=
11.20 35.5
3 1.10
= 208.69 kN > V Sd = 13.85 kN

2.8.6 aprazlarn Baland Kirilerinin Ana Kirilere Birleimi
2.8.6.1 lk 5 Katta aprazlarn Baland Kirilerinin Ana Kirilere Birleimi
ekil 2.20 : Ana Kiri aprazlarn Baland Deme Kirii Birleimi
V Sd = 204.35 kN
4.5
M Sd = 204.35 4.5 +
= 1379.4 kNcm
2
N MH =
1379.4
= 106 kN
6.5 2
N MV = 0
N VV =
204.35
= 51 kN
4
112
R = 106 2 + 512 117.5 kN

F V , Rd =
2 0.6 50 2.45
= 117.6 kN
1.25
e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
65
1 50
30
; ;1 = 0.455
;
3 22 3 22 4 51
= min
2.5 0.455 51 2.0 1.45

= 134.56 kN
1.25
F Rd = min (117.6 ; 134.56) = 117.60 kN > 117.5 kN

Kaynak kalnln;
a = t min = 10 mm seilir.
Kaynak alan : A k = 2 1.0 12.5 = 25 cm2
kaynak=
204.35
= 8.17 kN/cm2 <
25
51
3 0.90 1.25
= 26.17 kN/cm2
2.8.6.2 Son 5 Katta aprazlarn Baland Kirilerinin Ana Kirilere Birleimi
ekil 2.21 : Ana Kiri aprazlarn Baland Deme Kirii Birleimi (2)
113
V Sd = 147.58 kN
4.5
M Sd = 147.58 4.5 +
= 966.17 kNcm
2
N MH =
966.17
= 96.62 kN
5.0 2
N MV = 0
N VV =
147.58
= 36.90 kN
4
R = 96.62 2 + 36.9 2 = 103.43 kN

F V , Rd =
2 0.6 50 2.45
= 117.6 kN
1.25
e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
50
1 50
30
; ;1 = 0.455
;
3 22 3 22 4 51
= min
2.5 0.455 51 2.0 1.40

= 129.94 kN
1.25
F Rd = min (117.6 ; 129.94) = 117.60 kN > 103.43 kN

Kaynak kalnl;
a = t min = 10 mm seilir.
Kaynak alan : A k = 2 1.0 11 = 22 cm2
kaynak=
147.58
= 6.71 kN/cm2 <
22.0
51
3 0.90 1.25
114
= 26.17 kN/cm2
2.8.7 Aln kirilerinin Ana Kirie Birleimi

2.8.7.1 lk 5 Kat Aln kiriinin Ana Kirie Birleimi
ekil 2.22 : Ana Kiri Aln Kirii Birleimi
V Sd = 30.69 kN
Aln kirii gvdesinde bir bulona gelen kuvvet ( ift tesirli ) :
M Sd = 30.69 6.0 = 184.14 kNcm
N MH =
184.14
= 7.67 kN
24
N MV = 0
N VV =
30.69
= 7.67 kN
4
R = 7.67 2 + 7.67 2 = 10.85 kN

F V , Rd =
2 0.6 50 1.57
= 75.36 kN
1.25
115

e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
80
1 50
30
; ;1 = 0.555
;
3 18 3 18 4 51
= min
2.5 0.555 51 1.6 1.45

= 131.34 kN
1.25
F Rd = min(75.36 ; 131.34) = 75.36 kN > 10.85 kN

V Sd =
30.69
= 15.35 kN
2
M Sd =
At =
184.14
= 92.07 kNcm
2
30 1.0
= 15 cm2
2
A t ,net =
0.9
30 1.0
1.5 1.0 1.8 = 12.3 cm2
2
12.30
35.5 1.25
= 0.74 <

15.00
51 1.10

1.0 30 2
W pl=
1.8 1.0 8.0 = 210.6 cm3
4
M
pl , Rd
210.6 35.5
= 6796.64 kNcm > 92.07 kNcm
1.10
A v = 30 1.0 = 30 cm2
A v ,net = 30 4 1.0 1.8 = 22.80 cm2
22.80
35.5
= 0.76 >
= 0.69 olduundan enkesit zayflamasndan dolay kesme
30.0
51
kuvvetinde indirgeme yaplmasna gerek yoktur.
V pl=
30 35.5
3 1.10
= 559.0 kN > V Sd = 15.35 kN
116
V Sd = 15.35 kN < 0.5 559.0 = 279.5 kN olduundan kesme kuvvetinden dolay plastik
moment dayanmnn indirgenmesine gerek yoktur.
2.8.7.2 Son 5 Kat Aln kiriinin Ana Kirie Birleimi
ekil 2.23 : Ana Kiri Aln Kirii Birleimi (2)
V Sd = 30.70 kN
Aln kirii gvdesinde bir bulona gelen kuvvet ( ift tesirli ) :
M Sd = 30.70 6.0 = 184.20 kNcm
N MH =
184.20
= 7.68 kN
24
N MV = 0
N VV =
30.70
= 7.68 kN
4
R = 7.67 2 + 7.67 2 = 10.86 kN

F V , Rd =
2 0.6 50 1.57
= 75.36 kN
1.25
117

e1
p
1 f
; 1 ; ub ;1
3d 0 3d 0 4 f u
= min
F b , Rd =
80
1 50
30
; ;1 = 0.555
;
3 18 3 18 4 51
= min
2.5 0.555 51 1.6 1.40

= 126.81 kN
1.25
F Rd = min (75.36 ; 126.81) = 75.36 kN > 10.85 kN

V Sd =
30.70
= 15.35 kN
2
M Sd =
At =
184.20
= 92.10 kNcm
2
30 1.0
= 15 cm2
2
A t ,net =
0.9
30 1.0
1.5 1.0 1.8 = 12.3 cm2
2
12.30
35.5 1.25
= 0.74 <

15.00
51 1.10

1.0 30 2
W pl=
1.8 1.0 8.0 = 210.6 cm3
4
M
pl , Rd
210.6 35.5
= 6796.64 kNcm > 92.10 kNcm
1.10
A v = 30 1.0 = 30 cm2
A v ,net = 30 4 1.0 1.8 = 22.80 cm2
22.80
35.5
= 0.76 >
= 0.69 olduundan enkesit zayflamasndan dolay kesme
30.0
51
kuvvetinde indirgeme yaplmasna gerek yoktur.
V pl=
30 35.5
3 1.10
= 559.0 kN > V Sd = 15.35 kN
118
V Sd = 15.35 kN < 0.5 559.0 = 279.5 kN olduundan kesme kuvvetinden dolay plastik
moment dayanmnn indirgenmesine gerek yoktur.
2.8.8 Kolon Ek Hesab
2.8.8.1 (HE 700 M - HE 700 M) Eki Hesab
10 katl, 43.5 m yksekliinde olan yapnn 12. m kotunda, HE 700 M kolon profilinde
ek yaplmtr.
DBYBHY 2007 Madde 4.3.5.3de, kolon ve kiri eklerinin eilme kapasitesinin, eklenen
elemann eilme kapasitesinden az olmamas gerektii ve ayrca, birinci ve ikinci derece
deprem blgelerinde, kolon eklerinin eksenel kuvvet kapasiteleri, arttrlm ykleme
durumlar ile hesaplanan eksenel basn ve ekme kuvvetleri altnda da (eilme
momentleri gznne alnmakszn) yeterli olmas gerektii belirtilmektedir.
119
ekil 2.24 : HE 700 M HE 700 M Kolon Eki
Bu durumda eklenen eleman HE 700M

M p=W p a= 10540 35.5 = 374170 kNcm
o Balk ve Gvde Ek Levhalar :
Balk ek levhalar :
A b ,ek = 30.4 5.0 = 152.00 cm2 > A b , profil = 30.4 4.0 = 121.60 cm2
Gvde ek levhalar :
120
A g ,ek = 2 50 3.0 = 300.00 cm2 > A g , profil = 383.00 121.60 = 261.40 cm2
I b ,ek = 2 5.0 30.4 40.8 2 = 506050.56 cm4
2 3.0 450 3
I g ,ek =
= 62500 cm4
12
I ek = I b ,ek + I g ,ek = 506050.56 + 62500 = 568550.56 cm4
M b= M
M g= M
I b ,ek
I ek
I g ,ek
I ek
= 374170
506050.56
= 333038.0 kNcm
568550.56
= 374170
62500
= 41132 kNcm
568550.56
Balk Bulonlarnn Kontrol M27 (10.9) :
N b=
M b 333038.0
=
= 4651.30 kN
h
71.6
DBYBHYe gre bir adet M27 (10.9) bulonun tama kapasitesi :

1.7 197 = 334.90 kN
14 334.90 = 4688.60 kN > 4651.30 kN
Gvde Bulonlarnn Kontrol M27 (10.9) :
M g= M
I g ,ek
I ek
= 374170
62500
= 41132 kNcm
568550.56
121
2
i
[( ) ( )]
[(
)]
) (
= 2 6 2 + 18 2 + 4 6 2 + 12 2 + 12 2 + 18 2 = 3312 cm2
M 1x= 41132
18
= 223.54 kN
3312
M 1 y= 41132
12
= 149.00 kN
3312
R = 223.54 2 + 149.00 2 = 268.65 kN
Adet M 27 (10.9) bulonun kapasitesi : 1.7 172.5 = 293.25 kN

293.25 kN > 268.65 kN
Kesme kuvveti etkisine gre kontrol :

V e= 51.10 + 1.1 1.1
3741.70 + 3741.70
= 1862.10 kN
5
12 2 293.25 = 7038.00 kN > 1862.10 kN
122
2.8.8.2 (HE 700 M - HE 600 B) Eki Hesab
10 katl, 43.5 m yksekliinde olan yapda 24. mde, HE 700 M kolon profili ile
HE 600 B kolon profilinin birleii yerde kolon eki yaplmtr.
ekil 2.25 : HE 700 M HE 600 B Kolon Eki
Bu durumda eklenen eleman HE 600 B

M p=W p a= 6425 35.5 = 228087.50 kNcm
o Balk ve Gvde Ek Levhalar :
Balk ek levhalar :
123
A b ,ek = 30 4.0 = 120 cm2 > A b , profil = 30 3.0 = 90 cm2

Gvde ek levhalar :
A g ,ek = 2 42 2.5 = 210 cm2 > A g , profil = 270 90 = 180 cm2
I b ,ek = 2 4.0 30.0 32 2 = 245760 cm2
I g ,ek =
2 2.5 42 3
= 30870 cm2
12
I ek = I b ,ek + I g ,ek = 245760 + 30870 = 276630 cm2

M b= M
M g= M
I b ,ek
I ek
I g ,ek
I ek
= 228087.50
245760
= 202634.50 kNcm
276630
= 228087.50
30870
= 25453 kNcm
276630
Balk Bulonlarnn Kontrol M27 (10.9) :
N b=
M b 202634.50
=
= 2830.0 kN
71.6
h
DBYBHYe gre bir adet M27 (10.9) bulonun tama kapasitesi :

1.7 197 = 334.90 kN
10 334.90 = 3349.00 kN > 2830.00 kN
Gvde Bulonlarnn Kontrol M24 (10.9) :
M g= M
I g ,ek
I ek
= 228087.50
30870
= 25453 kNcm
276630
124
2
i
[( ) ( )]
[(
)]
) (
= 2 5 2 + 15 2 + 4 5 2 + 10 2 + 10 2 + 15 2 = 2300 cm2
M 1x= 25453
15
= 165.90 kN
2300
M 1 y= 25453
10
= 110.60 kN
2300
R = 165.90 2 + 110.60 2 = 199.30 kN
Adet M 24 (10.9) bulonun kapasitesi : 1.7 137.5 = 233.75 kN

233.75 kN > 199.30 kN
Kesme kuvveti etkisine gre kontrol :

V e= 39.10 + 1.1 1.1
3741.70 + 2280.88
= 1860.93 kN
4
12 2 233.75 = 5610.00 kN > 1860.93 kN
2.9 Temel Hesab
Yapda temel sistemi olarak plak temel (radye temel) uygulanacaktr. Sap 2000 statik
analiz yazlmndan alnan yk deerleri Safe isimli yazlma aktarlarak TS 500e gre
betonarme radye temel zmlemesi yaplacaktr.
SAFE yazlm, sonlu elemanlar prensibine uygun olarak almaktadr. Yani
modellenen radye temeli istenilen uzunlukta ve sayda sonlu elemana ayrarak analiz
yapmaktadr.
Radye temel, st yapnn planda oturduu genilikleri, zemin gerilmelerini kltmek
amacyla sadan ve soldan 1er metre tarlarak 1657 m boyutunda zmlenmitir.
Ayrca temel yksekli 1 metre seilmitir.
Zemin yatak katsays K0 = 50000 kN/m3 olarak alnmtr.
125
2.9.1 Zmbalama Tahkiki [6]
Ts 500e gre, snrl bir alana yaylm ykler veya kolonlar tarafndan yerel olarak
yklenen plaklarn zmbalama dayanm hesaplanarak bunun tasarm zmbalama
kuvvetine eit veya ondan byk olduunun kantlanmas gerekmektedir. Yani,
V prV pd olmaldr.
V pr= f ctdu p d ort
Yapnn simetrik olmasndan dolay yap arlk merkeziyle temel alk merkezi
birbirine ok yakndr.Bu nedenle = 1 alnacaktr.
d ort =
d 1+ d 2 908 + 930
=
= 919 mm
2
2
ekil 2.26 : Zmbalama Blgesi Genilii

x = 1000 + 919 = 1919 mm
y = 600 + 919 = 1519 mm

Zmbalama evresi :
u p = 2 ( x + y ) = 2 (1919 + 1519 ) = 6876 mm olarak bulunur.
f ctd=
0.35
1 .5
ck
0.35 30
= 1.278 N/mm2
1 .5
V pr= 1.0 1.278 6876 919 = 8075738.23 N = 8075.738 kN

V pd = N F a
126
F a = q sp .x. y
q sp =
N =
A
77583
= 85.07 kN/m2
16 57
F a = 85.07 1.919 1.519 = 247.98 kN

V pd = 4614.50 247.98 = 4366.52 kN
V pr= 8075.738 > V pd = 4366.52 kN olduunda zmbalamaya kar gvenlidir.
2.9.2 Zemin Gerilmelerinin Kontrol
Yaplan bilgisayar analizi sonucunda elde edilen kme deerlerine incelendiinde :

Smax = -0.00252 m , Smin = -0.00028 m
olduu grlr.
= s K0
max= 0.00252 50000 = 126 kN/m2 < 250 kN/m2
min= 0.00028 50000 = 14 kN/m2 > 0
olarak zemin gerilmelerinin emniyetli olduu grlr.
2.9.3 Gerekli Donat Alanlarnn Hesaplanmas
2.9.3.1 X Dorultusu (Ksa Dorultu)
M mes= 1257.25 kNm/m

M a= 203.17 kNm/m
1 metrelik birim genilik iin donat hesab yaplacaktr.
Aklk iin gerekli donat hesab :
127
ekil 2.27 : Temel Ksa Dorultusu in Donat Dzeni
f cd=
30
= 20 N/mm2
1.5
0.85 f cdb a = A s f
yd
0.85 20 1000 a = A s f
yd
a = 0.02147 A s
M d = A s f yd(d 0.5a )
M d = A s 365 (930 0.5 0.02147 A s )
203.17 10 6 = 339450 A s 3.918275 As2
A s = 602.72 mm2/m
A s ,min = 0.002 b d = 0.002 1000 930 = 1860 mm2/m
Seilen donat : 22/20
s=200 mm 200 mm
s=200 mm 1.5hf mm
Seilen donat : 22/20 (1901 mm2/m)
Mesnet iin gerekli donat hesab :
128
0.85 20 1000 a = A s f
yd
a = 0.02147 A s
M d = A s f yd(d 0.5a )
M d = A s 365 (930 0.5 0.02147 A s )
1257.25 10 6 = 339450 A s 3.918275 As2
A s = 3877.32 mm2/m
Seilen: 22/9.5 (4001 mm2/m)
2.9.3.2 Y Dorultusu (Uzun Dorultu)
M mes= 1120.02 kNm/m

M a= 159.86 kNm/m
1 metrelik birim genilik iin donat hesab yaplacaktr.
Aklk iin gerekli donat hesab :
ekil 2.28 : Temel Uzun Dorultusu in Donat Dzeni
129
0.85 f cdb a = A s f
yd
0.85 20 1000 a = A s f
yd
a = 0.02147 A s
M d = A s f yd(d 0.5a )
M d = A s 365 (908 0.5 0.02147 A s )
159.86 10 6 = 331420 A s 3.918275 As2
A s = 485.13 mm2/m
A s ,min = 0.0015 b d = 0.002 1000 908 = 1362 mm2/m
Seilen donat : 22/27
s=270 mm > 250 mm (!)
s=270 mm 1.5hf mm
Bu durumda
Seilen donat : 22/25 (1521 mm2/m)
Mesnet iin gerekli donat hesab :
0.85 20 1000 a = A s f
yd
a = 0.02147 A s
M d = A s f yd(d 0.5a )
130
M d = A s 365 (908 0.5 0.02147 A s )

1120.02 10 6 = 331420 A s 3.918275 As2
A s , gerekli = 3526.49 mm2/m
Seilen: 22/10.5 (3620 mm2/m)
131
3. YAPININ BR DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK EREVE,

DER DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK MERKEZ APRAZLI
PERDELERDEN OLUMASI DURUMUNDA BOYUTLANDIRMA
3.1 Statik Sistem
Boyutlandrlan bro yapsnda, etkiyen yk durumlar ve kullanlan yk birleimleri

deitirilmeden, sadece uzun dorultuda sneklik dzeyi yksek dmerkez elik
aprazl perde yerine sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlarak
sistem yeniden analiz edilmi ve gerek sistemdekinden farkl olan deprem ykleri,
greli kat telenmeleri, dey deplasmanlar hesaplanmtr ve deien eleman
kesitlerinin boyutlandrlmas yaplmtr.
3.2 Yatay Ykler
3.2.1 Deprem Ykleri
Sneklik Dzeyi Yksek ereve Dorultusu :
T 1= 2.18 sn
Yapya etkiyen taban kesme kuvveti :

V t=
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
T
S (T ) = 2.5 B
T
0.8
0.10 A 0 I W EQ olmaldr. [3]
0.30
= 2.5
2.18
0.8
= 0.512
A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 0.512 = 0.153

V t=
53459 0.153
< 0.10 0.30 1 53459
8
132
1022.40 < 1603.77
V t= 1603.77 kN
F N = 0.0075 N V t= 0.0075 10 1603.77 = 120.28 kN
N
V t= F N + F i
i =1
F i = (V t F N )
wi h i
N
w
j =1
hj
Tablo 3.1 : ereve Dorultusu Deprem Ykleri

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
V t=
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
Wi (kN)
10493
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
53459
Wi Hi (kN)
440706
181412
162316
143220
124124
105028
85932
66836
47740
23870
1381184
F / Wi Hi
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
0.00107
593.63
194.85
174.34
153.83
133.32
112.81
92.30
71.79
51.28
25.64
1603.77
Ti (kN)
593.63
788.48
962.82
1116.65
1249.97
1362.77
1455.07
1526.86
1578.13
1603.77
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)

A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 1 = 0.30
V t=
53459 0.30
= 2004.70 kN
8
133

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
mi (kN)
1069.62
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
5449.439
di (m)
0.099525
0.087245
0.076931
0.066017
0.054431
0.043093
0.032180
0.021469
0.011378
0.002044
di2 (m)
0.009905
0.007612
0.005918
0.004358
0.002963
0.001857
0.001036
0.000461
0.000129
4.18E-06
mi*di2
10.59483
3.704229
2.880179
2.120940
1.441814
0.903712
0.503952
0.224306
0.063001
0.002033
22.43899
Fi
639.66
263.31
235.59
207.87
180.16
152.44
124.72
97.01
69.29
34.65
2004.70
Fi*di
63.66216
22.97248
18.12417
13.72295
9.806289
6.569097
4.013490
2.082708
0.788382
0.070825
141.8126

uygulanmas
durumunda,
binann
deprem
dorultusundaki
hakim
doal

N
m i d fi2
T 1= 2 iN=1
F fi d fi
i =1
1/ 2
22.43899
= 2
141.8126
1/ 2
= 2.50 sn
Sneklik Dzeyi Yksek Merkezi elik aprazl Perde Dorultusu
T 1= 1.82 sn
Yapya etkiyen taban kesme kuvveti ;

V t=
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
T
S (T ) = 2.5 B
T
0.8
0.10 A 0 I W EQ
0.30
= 2.5
1.82
0.8
= 0.59
A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 0.59 = 0.177

V t=
53459 0.177
0.10 0.30 1 53459
5
134
1892.45 > 1603.77 kN
V t= 1892.45 kN
F N = 0.0075 N V t= 0.0075 10 1892.45 = 141.93 kN
N
V t= F N + F i
i =1
F i = (V t F N )
wi h i
N
w
j =1
hj
Tablo 3.3 : Merkezi elik aprazl Perde Dorultusu Deprem Ykleri

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
V t=
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
Wi (kN)
10493
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
4774
53459
Wi Hi (kN)
440706
181412
162316
143220
124124
105028
85932
66836
47740
23870
1381184
F / Wi Hi
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
0.00127
700.49
229.92
205.72
181.52
157.32
133.11
108.91
84.71
60.51
30.25
1892.45
Ti (kN)
700.49
930.41
1136.13
1317.64
1474.96
1608.07
1716.98
1801.69
1862.20
1892.45
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)

A(T ) = A 0 I S (T ) = 0.30 1 1 = 0.30
V t=
53459 0.30
= 3207.54 kN
5
135
Tablo 3.4 : apraz Dorultusu Rayleigh yntemine gre periyot hesab

Kat
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hi (m)
42
38
34
30
26
22
18
14
10
5
mi (kN)
1069.62
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
486.65
5449.439
di (m)
0.085882
0.078000
0.069216
0.059985
0.050483
0.040970
0.031628
0.022726
0.014538
0.005688
di2 (m)
0.007376
0.006084
0.004791
0.003598
0.002549
0.001679
0.001000
0.000516
0.000211
3.24E-05
mi*di2
7.889215
2.960779
2.331469
1.751064
1.240244
0.816862
0.486811
0.251341
0.102855
0.015745
17.84638
Fi
1023.46
421.30
376.95
332.60
288.25
243.91
199.56
155.21
110.87
55.43
3207.54
Fi*di
87.89679
32.86140
26.09097
19.95101
14.55172
9.992993
6.311684
3.527302
1.611828
0.315286
203.111

uygulanmas
durumunda,
binann
deprem
dorultusundaki
hakim
doal

N
m i d fi2
T 1= 2 iN=1
F fi d fi
i =1
1/ 2
17.84638
= 2
203.111
1/ 2
= 1.86 sn

Grld gibi bu dorultuda aprazlarn dmerkez olmas durumunda meydana gelen
taban kesme kuvveti minimum deprem yk (0.10 A0 I WEQ)ne eit iken, sneklik
dzeyi deimeden, aprazlarn merkezi olmas durumunda bu deer minimum deprem
yk deerinin zerinde olmaktadr.
Bu durum kullanlan R deprem yk azaltma katsaylarndan kaynaklanmaktadr. Yani
merkezi ve dmerkez elik aprazl perdeler, deprem etkisinde farkl davran
sergilemektedir. Dmerkez elik aprazl perdelerin daha byk bir inelastik kapasiteye
sahip olduklar belirtilmektedir.
Sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlmas durumunda bu
dorultu daha rijit hale gelerek peryodu dmektedir. Sneklik dzeyi yksek dmerkez
elik aprazl perde kullanlmas durumunda yapnn birinci modu bu dorultu iken,
136
sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde durumunda ilk mod sneklik dzeyi
yksek ereve dorultusuna gemektedir.
Sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlmas durumunda yapya bu
dorultuda daha byk bir deprem yk etkitilmesine ramen daha rijit bir davran
grlmektedir.
3.3 Yap Sisteminin Analizi
Yukarda verilen yk birleimlerine gre sistemin analizleri yaplarak eleman boyutlar

belirlenmi ve DBYBHY 2007de verilen koullara gre sistem ve eleman kontrolleri
yaplmtr.
3.3.1 Greli Kat telenmelerinin Kontrol
Herhangi bir kolon iin, ardk iki kat arasndaki yerdeitirme farkn ifade eden
azaltlm greli kat telemesi, i
i = di di-1
Her bir deprem dorultusu iin, binann iinci katndaki kolonlar iin etkin greli kat
telemesi, i
i = R i
bants ile hesaplanr.
3.3.1.1 Sneklik Dzeyi Yksek ereve Dorultusu
DBYBHY 2006da rzgar durumuna gre greli kat telenmesi iin bir snr vermedii
iin, rzgar durumunda greli kat telenmesi iin ABYYHY 1998de verilen,
( i )max / h i 0.0035 snrna gre kontrol yaplmtr.
Tablo 3.5 : ereve Dorultusu Kat telenmeleri (Rzgardan dolay)
137
Kat No
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
hi (cm)
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500

6.3317
5.8913
5.4300
4.8532
4.1571
3.3985
2.6150
1.8002
0.9901
0.1965
imax
0.4404
0.4613
0.5768
0.6961
0.7585
0.7836
0.8148
0.8101
0.7936
0.1965
imax / hi
0.0011
0.0012
0.0014
0.0017
0.0019
0.0020
0.0020
0.0020
0.0016
0.0004
( imax / hi )snr
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
0.0035
Tablo 3.6 : ereve Dorultusu Kat telenmeleri (Depremden dolay)

Kat No
hi (cm)
imax
(i)max = Rimax (cm)
(i)max/hi
((i)max/h i)snr
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
8.2400
7.2423
6.3110
5.3880
4.4236
3.4912
2.6001
1.7305
0.9150
0.1636
0.9977
0.9312
0.9231
0.9643
0.9324
0.8911
0.8696
0.8155
0.7514
0.1636
7.9818
7.4498
7.3846
7.7147
7.4595
7.1289
6.9568
6.5239
6.0111
1.3087
0.0200
0.0186
0.0185
0.0193
0.0186
0.0178
0.0174
0.0163
0.0120
0.0026
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
Burada, (i)/hi oranlar iinde en byk olan 10. kattaki (i / hi)maks = 0.0200 dir ve bu
oran
DBYBHY Madde 2.10.1.3te verilen, (i / hi)maks = 0.0200 0.02 koulunu
salamaktadr.
3.3.1.2 Sneklik Dzeyi Yksek Merkezi elik aprazl Perde Dorultusu
Tablo 3.7 : apraz Dorultusu Kat telenmeleri (Depremden dolay)
Kat No
hi (cm)
imax
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
4200
3800
3400
3000
2600
2200
1800
1400
1000
500
5.2402
4.7406
4.1904
3.6184
3.0348
2.4551
1.8892
1.3530
0.8624
0.3357
0.4996
0.5502
0.5720
0.5836
0.5798
0.5658
0.5362
0.4906
0.5267
0.3357
138
(i)max = Rimax (cm)
3.4973
3.8515
4.0037
4.0850
4.0583
3.9609
3.7536
3.4340
3.6868
2.3502
(i)max/hi
((i)max / hi)snr
0.0087
0.0096
0.0100
0.0102
0.0101
0.0099
0.0094
0.0086
0.0074
0.0047
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
0.020
Burada, (i)/hi oranlar iinde en byk olan 7. kattaki (i / hi)maks = 0.0102 dur ve bu
oran
DBYBHY Madde 2.10.1.3te verilen, (i / hi)maks = 0.0102 0.02 koulunu
salamaktadr.
3.3.2 Dey Deplasmanlar
TS 648 Madde 2.4.2.4e gre konsol ularndaki sehim, konsol uzunluunun

1/250sinden fazla olmamaldr.
Tablo 3.8 : ereve Dorultusu Konsol Ularnn Dey Deplasmanlar
KAT
1 Aks
10
0.245
9
1.250
8
0.978
7
1.031
6
0.987
5
0.844
4
0.811
3
0.830
2
0.681
Snr deer

KAT
2 Aks
10
1.000
9
0.780
8
0.779
7
0.773
6
0.762
5
0.569
4
0.560
3
0.545
2
0.544
L
350
=
= 1.40 cm dir.
250 250
En byk u deplasman 1 Aksnn 9. katnda 1.25 cm olarak meydana gelmektedir.

kalmaktadr.
Tablo 3.9 : apraz Dorultusu Konsol Ularnn Dey Deplasmanlar
KAT
A Aks
10
0.467
9
0.628
8
0.609
7
0.599
6
0.587
5
0.558
4
0.552
3
0.548
2
0.539

KAT
B Aks
10
0.997
9
0.158
8
0.410
7
0.341
6
0.363
5
0.282
4
0.300
3
0.259
2
0.402
139
Snr deer
L
250
=
= 1.00 cm dir.
250 250
En byk u deplasman B Aksnn 10. katnda 0.997 cm olarak meydana gelmektedir.

kalmaktadr.
3.4 Tayc Sistem Elemanlarnn Boyutlandrlmas
3.4.1 apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ve Kontrolleri
3.4.1.1 lk 2 Kat apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ( 1. ve 2. Katlar)

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 289.22 kN
A = 44 cm2
i y = 4.51 cm
i z = 4.51 cm
Iy = 894.7 cm4
Wy,el = 149.2 cm3
Wy,pl = 182 cm3
235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 120 2 10
=
= 10 33 = 26.73 Enkesit 1. snf
t
10
A = 1 .0
140
Bu koul,
b
t
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
12.0
= 12.0 < 0.7 24.32 = 17.02 eklinde salanr.
1.0
l ky = l kz = 1.0 559 = 559 cm
y = z =
559
= 123.97
4.509
1=
y=
Es
21000
=
= 76.41
fy
35.5
123.97
1.0 = 1.62
76.41
z =
123.97
1.0 = 1.62
76.41

N b , Rd = A A
fy
= 0.320 1.00 44
35.5
= 454.4 kN
1 .1
N Sd = 289.22 N b , Rd = 454.4 kN
141
3.4.1.2 Son 8 Kat apraz Elemanlarn Boyutlandrlmas ( 3, 4, , 9 ve 10. Katlar)

Kesit Tesirleri ;
N c , Sd = 248.62 kN
A = 36 cm2
i y = 3.697 cm
i z = 3.697 cm
Iy = 492 cm4
Wy,el = 98.4 cm3
Wy,pl = 122 cm3
235
= 0.81
355
Kutu Enkesit Snf :

d 100 2 10
=
= 8 33 = 26.73 Enkesit 1. snf
t
10
A = 1 .0

Bu koul,
b
t
E s / a = 21000 / 35.5 = 24.32
Fe52 yap elii iin
10.0
= 10.0 < 0.7 24.32 = 17.02 eklinde salanr.
1.0
142
l ky = l kz = 1.0 472 = 472 cm

y = z =
472
= 127.67
3.697
1=
y=
Es
21000
=
= 76.41
fy
35.5
127.67
1.0 = 1.67
76.41
z =
127.67
1.0 = 1.67
76.41

N b , Rd = A A
fy
= 0.310 1.00 36
35.5
= 360.16 kN
1 .1
N Sd = 248.62 N b , Rd = 360.16 kN
143
4. SONU VE DEERLENDRME
Yksek katl elik bir bro binasnn boyutlandrlmasnn yapld bu almann giri
blmnde yap eliinin ksa tarihesi, yapm aamalar, zellikleri, kullanm alanlar,
salad ekonomi ve depreme kar gvenilirlii ile ilgili genel bir bilgi verilmitir.
Ayrca, yap boyutlandrlrken kullanlan kafes kiri, petek kiri ve kompozit kirilerin
genel zelliklerinden bahsedilmitir.
almann ikinci blmnde, bir bro yaps olarak tasarlanan, en st kat ksa
dorultuda kafes sistem olmak zere 10 kattan olumu, bir dorultusu sneklik dzeyi
yksek ereve, dier dorultusu ise sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl
perdelerden tekil edilmi ok katl bu yapnn yk analizleri yaplm, oluan yk
durumlarna ait yk kombinasyonlar kullanlarak yap analiz edilmitir. Bunun
sonucunda DBYBHY 2007de verilen koullara gre, ncelikle greli kat telenmeleri
kontrol yaplm, bununla ilgili DBYBHY 2007 Madde 2.10.1.3te verilen, (i / hi)maks
0.02 koulu her iki dorultuda da salanmtr. Ardndan, dey deplasman kontrol
yaplm ve deplasman deerlerinin, snr deerlerin altnda kalmas salanmtr..
Bu
almada
kullanlan
elemanlar
Eurocode
3e
gre
boyutlandrlmtr.
Boyutlandrma sonucunda kolon enkesitleri ilk 5 kat iin HE 700 M, son 5 kat iin
HE 600 B, ereve kiri enkesitleri ilk 5 kat iin HE 500 B, son 5 kat iin HE 450 B
seilmitir. Burada ereve kirileri iin, tm katlarda HE 450 B kiri kesiti yeterli
olduu halde, yanal deplasman koullarnn snr deerleri amamas iin ilk 5 katta kiri
kesiti olarak HE 500 B profili seilmitir. Aln kirileri iin kiri enkesiti UNP 400,
aprazlarn baland kiriler iin enkesit HE 200 B, apraz elemanlarda ilk 5 kat kiri
enkesiti iin KUTU 140x140x10, son 5 kat iin KUTU 120x120x10 olarak seilmitir.
Ayrca kafes kiriin balk elemanlar HE 300 A, dikme ve diyagonal elemanlar KUTU
100x100x10 olarak boyutlandrlmtr.
144
Yap sisteminde, apraz elemanlarn baland kiriler HE 200 B enkesitli basit kiri
olarak tasarlanmtr. Bunun dnda, deme kirileri basit kiri, srekli kiri, kompozit
basit kiri ve petek basit kiri olmak zere 4 farkl ekilde tasarlanm, kullanlan kesitler
gznne alnarak ekonomi ynnden karlatrma yaplmtr. Bu karlatrma
sonucunda, deme kirileri basit kiri olarak tasarlandnda daha byk enkesit olan
IPE 220nin kullanld, srekli kiri yada kompozit basit kiri olarak tasarlandnda
ise daha kk olan IPE 200 enkesitinin kullanld ve bu ekilde % 14.5lik bir kazan
saland grlmtr. Ayn ekilde deme kirileri basit kiri yerine petek basit kiri
olarak tasarlandnda ise kiri kesitinin IPE 180 olduu ve bu ekilde de % 28.2lik bir
kazan saland, sonu olarak, en byk ekonominin, deme kirileri petek kiri
olarak tasarlandnda saland grlmtr.
Sistem Eurocode 3e gre boyutlandrldktan sonra, deprem etkisine maruz kalan
kesitlerde ve birleimlerde, yrrle yeni giren DBYBHY 2007de sneklik dzeyi
yksek ereveler iin verilen; enkesit koullar, kolonlarn kirilerden daha gl
olmas, Bilgilendirme Eki 4A Moment aktaran erevelerde verilen kaynakl kolon
kiri birleim detay uygulamas, kolon kiri ekleri ve kiri balklarnn yanal
dorultuda mesnetlenmesi iin verilen ve sneklik dzeyi yksek dmerkez elik
aprazl perdeler iin ise; enkesit koullar, ba kirii, ba kiriinin yanal dorultuda
mesnetlenmesi, ba kirii dnme as, ara rijitlik levhalar ve aprazlar iin verilen ilgili
koullar ile gerekli kontroller yaplmtr. Ayrca yine DBYBHY 2007 Madde 4.9a gre
kolon temel balant detaylar hesaplanmtr ve son olarak TS 500e gre, temel sistemi
olarak plak temel (radye temel) seilerek betonarme radye temel zmlemesi
yaplacaktr.
almann nc blmnde, boyutlandrlan bro yaps, en st kat ksa dorultuda
kafes sistem olmak zere 10 kattan oluup, bir dorultusu sneklik dzeyi yksek
ereve, dier dorultusu ise sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perdelerden
tekil edilerek, yk durumlar ve kullanlan yk birleimleri deitirilmeden yeniden
analiz edilmitir ve ilk sistemden farkl olan deprem ykleri, greli kat telenmeleri,
dey deplasmanlar hesaplanm, bunun sonucunda DBYBHY 2007de verilen koullar
her iki dorultuda da salanmtr ve deien eleman kesitlerinin boyutlandrlmas
yaplmtr.
145
Yapnn bir dorultusunun sneklik dzeyi yksek ereve, dier dorultusunun ise
sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perdelerden veya sneklik dzeyi
yksek merkezi elik aprazl perdelerden tekil edilmesiyle meydana gelen 2 sistemin
deprem
V t=
ykleri
EQ
A(T 1 )
R a (T 1)
hesab
yaplrken,
yapya
etkiyen
taban
kesme
kuvveti,
0.10 A 0 I W EQ hesabnda kullanlan (R) tayc sistem
katsays, ereve dorultusunda R = 8; aprazlarn dmerkez olmas durumunda R = 7;

aprazlarn merkezi olmas durumunda ise R = 5 alnarak ilem yaplmtr. Bu iki
sistem arasndaki en byk fark, aprazlar dmerkez olduunda 2.38 sn olarak
hesaplanan periyodun, aprazlar merkezi olduunda 1.82 snye dmesidir. Yapnn
sneklik dzeyi yksek ereve dorultusunun periyodunun her iki durumda da 2.18 sn
olduu gznne alnrsa; aprazlar dmerkez olduunda periyodu daha yksek olduu
iin ereve dorultusundan daha zayf olduu, ancak aprazlarn merkezi olmas
durumunda periyodun hem aprazlarn dmerkez olmas durumuna hem de periyodu
2.15 sn olan ereve dorultusuna gre daha kk olduu, bu nedenler daha rijit bir
davran gsterecei ve yapnn en gl dorultusunu oluturaca belirlenmitir.
Bunun dnda yapnn sneklik dzeyi yksek ereve dorultusundaki greli kat
telenmelerinde ve dey deplasmanlarda deiiklik meydana gelmezken, sneklik
dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde dorultusunda, greli kat telenmeleri
kontrolnde, (i)/hi oranlar iinde en byk olan 2. kattaki (i / hi)maks = 0.0140 oran,
sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde dorultusunda, (i)/hi oranlar
iinde en byk olan 7. kattaki (i / hi)maks = 0.0102 oranna dmektedir. Ayrca, yine
sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde dorultusunda B Aksnn 10.
katnda 1.00 cm olarak meydana gelen en byk u deplasman, sneklik dzeyi yksek
merkezi elik aprazl perde dorultusunda, B Aksnn 10. katnda 0.997 cm olarak
meydana gelmektedir.
almann nc blmnde oluturulan bu yap analiz edildiinde kullanlan kolon,
ereve kirii ve dier kiri kesitlerinin deimedii grlmtr. Ancak, aprazlarn
dmerkez olmas durumunda, ilk 5 kat kiri enkesiti iin KUTU 140x140x10, son 5 kat
iin KUTU 120x120x10 olarak seilen apraz enkesitleri, aprazlarn merkezi olmas
146
durumunda ilk 2 kat kiri enkesiti iin KUTU 120x120x10, son 8 kat iin KUTU
100x100x10 olarak seilmitir. Burada grld zere aprazlarn enkesiti klm
ve yap daha ekonomik bir hale gelmitir.
Sonu olarak, yapda sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde yerine
sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perde kullanlmas hem yapnn daha rijit
bir davran gstermesini salad, hemde kullanlan enkesitlerin klmesiyle
malzemeden tasarruf ederek ekonomi saland iin, daha uygun olduu grlmtr.
147
KAYNAKLAR
[1] Eurocode 3, 2005. Design of steel structures, European Committee For

Standardization, Brussels
[2] zgen A., Bayramolu, G., 2003. elik Yaplar I Ders Notu, stanbul Teknik
niversitesi, stanbul.
[3] DBYBHY, 2007. Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik,
Trk Standartlar Enstits, Ankara.
[4] TS-498, 1987. Yap Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda Alnacak Yklerin Hesap
Deerleri, Trk Standartlar Enstits, Ankara.
[5] TS-648, 1980. elik yaplarn hesap ve yapm kurallar, Trk Standartlar Enstits,
Ankara.
[6] TS-500, 2000. Betonarme yaplarn hesap ve yapm kurallar, Trk Standartlar
Enstits, Ankara.
[7] DBYBHY rnekler, 2007. Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda
Ynetmelik rnekleri, Trk Standartlar Enstits, Ankara.
[8] Eurocode 4, 2004. Design of composite steel and concrete structures, European
Committee For Standardization, Brussels
[9] zgen A., Bayramolu, G., 2002. zel Kiriler Ders Notu, stanbul Teknik
niversitesi, stanbul.
[10] Deren, H., Uzgider, E. ve Pirolu, F., 2002. elik Yaplar, alayan Kitabevi,
stanbul
[11] Odaba, Y., 1997. Ahap ve elik Yap Elemanlar, Beta Basm Yaym Datm,
stanbul.
[12] ztrk, Z.A., 2002. elik Yaplar Ksa Bilgi ve zlm Problemler, Birsen
Yaynevi, stanbul.
148
ZGEM
19 Haziran 1984 tarihinde Eskiehirde doan zge Glan CEYLAN, ilk, orta ve lise
renimini burada tamamlamtr. 2001 ylnda Eskiehir Anadolu Lisesindeki
renimini bitirdikten sonra, drt senelik lisans eitimini Eskiehir Osmangazi
niversitesinde tamamlamtr. 2005 ylnda stanbul Teknik niversitesi Fen Bilimleri
Enstitsne bal naat Mhendislii Blm, Yap Analizi ve Boyutlandrma dalnda
yksek lisans renimine balamtr.
149

10 Katlı Çelik Bir Büro Binasının Eurocode 3&#39;e Göre Karşılaştırmalı Boyutlandırılması

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

10 Katlı Çelik Bir Büro Binasının Eurocode 3&#39;e Göre Karşılaştırmalı Boyutlandırılması

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NSZ

zge Glan CEYLAN

1.1.3. Kompozit kiriler

2. BR DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK EREVE, DER

2.2.1.3. Cephe zati ykleri

2.3.1. Dey ykler

2.3.2.1. Rzgar ykleri

2.3.2.2. Deprem ykleri

2.3.3.1. Arttrlm deprem yk halinde yk kombinasyonlar

2.4.1.2. Sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl perde dorultusu

2.5.1. Deme kirilerinin boyutlandrlmas

2.5.1.4. Deme kirilerinin basit petek kiri olarak boyutlandrlmas

2.5.2.2. Son 5 kat kolonlarnn boyutlandrlmas (6,7,8,9,10. katlar)

2.5.6.2. Son 5 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 6, 7, 8, 9 ve 10.

2.6.5. Ba kirileri dnme alarnn kontrol

2.6.8. apraz elemanlarn kapasite kontrolleri

2.8.2.1 (HE 700 M HE 500 B) birleim detay hesab

2.8.4.1 HE 200 B Kutu 140-140-10 apraz elemann birleim hesab

2.8.5.2 Son 5 kat tali kiriinin ana kirilere mafsall birleimi

2.8.8.1 (HE 700 M - HE 700 M) eki hesab

2.9.2. Zemin gerilmelerinin kontrol

3. BR DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK EREVE, DER

3.3.1. Greli kat telenmelerinin kontrol

3.4.1.2. Son 8 kat apraz elemanlarn boyutlandrlmas ( 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve

: Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik

: Londrada elik tayc sistemli bir ofis binas .......................

: Dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan eilme

: Binann iinci katndaki greli kat telemesi

10 KATLI ELK BR BRO BNASININ EUROCODE 3 GRE

ACCORDING TO EUROCODE 3, COMPARATIVE DIMENSIONING OF A 10

Byk aklkl kprler,

Spor salonlar ile

Tayc sistemleri zel,

Hzla yaplmas gereken,

Temel zemini zayf nitelikli,

Yatay yklere dayankl,

ok katl veya yksek yaplarda

gibi ok geni kullanm alanlarna sahiptir.

ekil 1.1 : Londrada elik Tayc Sistemli Bir Ofis Binas

1.1.1 Kafes Kiriler

ekil 1.3 : Ankarada Kafes Kirili Bir Yap naat

ekil 1.4 : Petek Kiri Geometrileri

antiyede yaplan pahal glendirme ilemlerine gerek kalmadan hafif ve orta

byklkteki noktasal ykleri tayabilmeleri,

st balna kaynatlacak kesme balayclar ile bileik kesitli kiri olarak da

Benzer amal elemanlara gre daha az yatay balant gerektirmeleri,

ekil 1.5 : Petek Kiri Montaj

arttrlmasna gerek kalmamas,

Klen kiri boyutlarnn duvar ykseklikleri ile inaat maliyetinin azalmasn

Yangna kar yaltmlarnn kolay olmas ve

Akta brakldklarnda, etkileyici grntleri ile mimari tasarm gzelletirmeleri

gibi nemli avantajlar bulunmaktadr.

ekil 1.6 : Kompozit Kiri Kesiti

Betonarme plaklarn yap fizii ynnde salad avantajlar

elik yapya zg abuk ve kuru montaj

skele ve kalp gereksinmesi olmamas

1.2 Konu ve Yaplan almalar

basit kiri ve petek basit kiri olarak 4 farkl ekilde tasarlanmtr ve

kullanlan kesitler gznne alnarak ekonomi ynnden karlatrma yaplmtr.

2. BR DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK EREVE, DER

ekil 2.1 : Yap Sisteminin 3 Boyutlu Grn

ekil 2.2 : Yap Sisteminin ereve Dorultusu Ara Aks Kesiti

Yapnn uzun dorultusunda ise (y dorultusu) tm katlarda B ve C akslarna sneklik

ekil 2.4 : Yap Sisteminin Ara Kat Plan Grn

10 Katlı Çelik Bir Büro Binasının Eurocode 3'e Göre Karşılaştırmalı Boyutlandırılması

10 Katlı Çelik Bir Büro Binasının Eurocode 3'e Göre Karşılaştırmalı Boyutlandırılması