BYOLOJK RSK ETMENLER

RNEK SORU: ok hcreli organizmalardan tretilmi hcrelerin invitro (deneysel) olarak

gelitirilmesi tanm aadakilerden hangisidir?
A)Virs
B)Enfeksiyon
C)Hcre kltr
D)Mikroorganizma
E)Biyolojik etken
CEVAP C

1|Page

RNEK SORU: nsanda hastala neden olabilen, alanlara zarar verebilecek, ancak topluma
yaylma olasl olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkn bulunan biyolojik etkenler
aadakilerden hangisidir?
A)Grup 0
B)Grup 1
C) Grup 2
D) Grup 3
E) Grup 4
CEVAP C

RNEK SORU: nsanda ar hastalklara neden olan, alanlar iin ciddi tehlike oluturan, topluma
yaylma riski yksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yntemi bulunmayan biyolojik etkenler
aadakilerden hangisidir?
A)Grup 0
B)Grup 1
C) Grup 2
D) Grup 3
E) Grup 4
CEVAP E
2|Page

BYOLOJK RSK ETMENLER

Biyolojik etkenlere maruz kalma riski varsa; iinin maruziyet tr, dzeyi ve sresi belirlenir.
Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere maruziyetin sz konusu ise; risk
deerlendirmesi, zararl biyolojik etkenlerin tmnn oluturduu tehlike dikkate alnarak
yaplr.
Risk deerlendirmesi dzenli aralklarla (2-4-6 ylda), maruziyet koullar deitiinde yada
baka herhangi bir deiiklik olduunda yenilenir.

Yaplan risk deerlendirmesi sonucunda, iilerin salk ve gvenlii iin risk olduu ortaya
karsa, iilerin maruziyeti nlenir.

Bunun teknik olarak mmkn olmad hallerde, yaplan i ve risk deerlendirmesi dikkate
alnarak, salk ve gvenlik ynnden yeterli korumay salayacak ekilde, alanlarn
maruziyet dzeyinin en aza indirilmesi iin zellikle aadaki nlemleri alr.

3|Page

4|Page

BYOLOJK ETKENLERE MARUZ KALAN ALIANLARIN LSTES

MADDE 13 (1) verenler, grup 3 ve/veya grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan alanlarn
listesini, yaplan iin trn, mmknse hangi biyolojik etkene maruz kaldklarn ve maruziyetler,
kazalar ve olaylarla ilgili kaytlar, uygun bir ekilde tutar.
(2) Bu liste ve kaytlar, maruziyet sona erdikten sonra en az onbe yl saklanr; ancak aada
belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet sz konusu olduunda, bu liste,
bilinen son maruziyetten sonra en az krk yl boyunca saklanr:
a) Kalc veya gizli enfeksiyona neden olduu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet.
b) Eldeki bilgi ve verilere gre, seneler sonra hastaln ortaya kmasna kadar tehis
edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
c) Hastaln gelimesinden nce uzun kuluka dnemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik
etkenlere maruziyet.
) Tedaviye ramen uzun sreler boyunca tekrarlayan hastalklarla sonulanan biyolojik
etkenlere maruziyet.
d) Uzun sreli ciddi hasar brakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.

5|Page

ALIANLARIN ETM VE BLGLENDRLMES

MADDE 11 (1) veren, iyerinde alanlarn ve/veya alan temsilcilerinin uygun ve yeterli
eitim almalarn salar ve zellikle aada belirtilen konularda gerekli bilgi ve talimatlar verir:
a) Olas salk riskleri.
b) Maruziyeti nlemek iin alnacak nlemler.
c) Hijyen gerekleri.
) Koruyucu donanm ve giysilerin kullanm ve giyilmesi.
d) Herhangi bir olay annda ve/veya olaylarn nlenmesinde alanlarca yaplmas gereken
admlar.
(2) Eitim, biyolojik etkenlerle temas ieren almalara balanmadan nce verilir. Deien ve
ortaya kan yeni risklere uygun olarak yenilenir. Gerektiinde periyodik olarak tekrarlanr.

AAIDA BELRTLEN BYOLOJK ETKENLERLE ALIMALAR;

1) Grup 2 biyolojik etkenler iin koruma dzeyi en az 2 olan,
2) Grup 3 biyolojik etkenler iin koruma dzeyi en az 3 olan,
3) Grup 4 biyolojik etkenler iin koruma dzeyi en az 4 olan,
alma alanlarnda yrtlr.

BYOLOJK ETKENLERE MARUZYETN OLABLECE BAZI LER LSTES

1Gda retilen fabrikalarda alma.
2Tarmda alma.
3Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynakl rnlerle alma.
4Salk hizmetlerinin verildii yerlerde, karantina dahil morglarda alma.
5Mikrobiyolojik tehis laboratuvarlar dndaki klinik, veterinerlik
laboratuvarlarndaki alma.
6Atklar yok eden fabrikalarda alma.
7Kanalizasyon, artma tesislerindeki alma.

ve

tehis

6|Page

nsanda yeni izole edilen ve henz deerlendirilmemi olan ve bu ekte yer almayan btn virslerin
hastala neden olmad kantlanmadka en az Grup 2de snflandrlm saylacaktr.
GRUP 4 OLAN BAZI HASTALIK ve VRSLER
Lassa virs
Guanarito virs
Junin virs
Sabia virs
Machupo virs
CrimeanCongo haemorrhagic fever
Ebola virs
Marburg virs
Variola (major minor) virs
Whitepox virs (Variola virs)
Equine morbillivirs

7|Page

ALIANLARIN SALIK GZETMNDE DKKAT EDLMES GEREKEN HUSUSLAR

1Biyolojik etkenlere maruz kalan alanlarn salk gzetiminden sorumlu olan iyeri hekimi,
alanlarn salk durumlarn ve maruziyet koullarn bilmelidir.
2alanlarn salk gzetimi, iyeri hekimliinin uygulama ve prensiplerine uygun olarak
yrtlmeli ve aadaki nlemleri iermelidir:
alanlarn mesleki ve tbbi zgemileri ile ilgili kaytlarnn tutulmas,
alanlarn kiisel salk durumunun deerlendirilmesi,
Uygun ise, erken ve geri dn olan etkilerin saptanmasnn yan sra biyolojik lmleme.
3Salk gzetimi yaplrken, her alan iin, iyeri hekimliinde ulalabilen son bilgiler nda,
konu ile ilgili daha ileri testler yaplmasna karar verilebilir.

8|Page

KORUMA DZEYLER VE ALINACAK NLEMLER LE LGL GSTERGELER

A Koruma nlemleri
1.
2.

3.

alma yeri, ayn bina iinde yrtlen

dier almalardan ayrlm olacaktr.
alma yerine giren ve kan hava
HEPA (*) veya benzeri filtrelerle filtre
edilecektir.
alma yerine yalnzca grevli
alanlarn girmesine izin verilecektir.

2
Gerekmez
Gerekmez

nerilir

4.

alma yeri, dezenfeksiyon

Gerekmez
yaplmasna olanak salayacak
yapda olmaldr.
5. zel dezenfeksiyon yntemleri.
Zorunlu
6. alma yerindeki hava negatif basnta Gerekmez
tutulmaldr.
7. Etkili vektr kontrol.
nerilir
(rnek; kemirgenler ve bcekler)
8. Temizlemesi kolay ve su geirmez
Zorunlu,
yzeyler.
tezgah ve i
masalar iin
9. Asit, alkali, zc ve dezenfektanlara nerilir
dayankl yzeyler.
10. Biyolojik etken iin gvenli depolama.
Zorunlu
11. alma yerinde bulunanlarn
grlebildii gzetleme penceresi veya
benzeri.
12. Bir laboratuvarda yalnzca kendi
malzemeleri kullanlmaldr.
13. Herhangi bir hayvann da dahil olduu
btn enfekte maddeler bir gvenli bir
kabin, veya yaltlm bir yerde veya
dier uygun bir kapta ileme tabi
tutulmaldr.
14. Hayvan llerinin yok edilmesi iin
yakma frn.

B Koruma Dzeyleri
3
nerilir
Zorunlu
Zorunlu,
kan havada
Zorunlu

Zorunlu,
kan ve giren havada

nerilir

Zorunlu,
hava szdrmaz ara
ile
Zorunlu

Zorunlu
nerilir

Zorunlu
Zorunlu

Zorunlu

Zorunlu

Zorunlu,
tezgah ve zeminler
iin
Zorunlu
Zorunlu

Zorunlu,
tezgah, yer, duvar,
tavan iin
Zorunlu
Zorunlu,
emniyetli depolama
Zorunlu

nerilir

nerilir

Gerekmez

nerilir

Zorunlu

Uygun olmas
halinde

Zorunlu,
enfeksiyonun
havayla bulat
hallerde

Zorunlu

nerilir

Zorunlu,
mevcutsa

Zorunlu,
alan iinde

(*) HEPA (High Efficiency Particulate Air) : Bykl 0,3 mikron olan aerosollar, maksimum 1,52
metre/dakika hava akm hznda, minimum % 99,97 orannda tutabilen zellikte kuru tip deitirilebilir filtre.

9|Page

10 | P a g e

11 | P a g e