Holland Nyelvtan

Albertn Balzsi Jlia Eszenyi Rka Hantosn Reviczky Dra
Kis Irn Szalai Erika Varga Orsolya
KIS HOLLAND NYELVTAN
Budapest, 1997
A Kroli Gspr Reformtus Egyetem

Idegennyelvi Lektortusnak kiadsa
Megjelent a
Felzrkzs az Eurpai Felsoktatshoz Alap (FEFA)
1650. sz. projektje keretben
Az utnnyomshoz a szerzk beleegyezse szksges
Felels szerkeszt: Hantosn Reviczky Dra

Anyanyelvi lektor: Douwe Boelens
ISBN 9638392274
Elsz
Ler nyelvtanunk magyar nyelven rdott. Egyrszt azrt, hogy Magyarorszgon is
elrhet legyen egy holland nyelvtan. Msrszt pedig azrt, hogy segtsgre legyen azoknak a nyelvtanulknak, akik holland nyelvtudssal mg nem rendelkeznek, de biztos
nyelvtani alapokra szeretnk pteni nyelvi ismereteiket.
Egyik clcsoportunk teht a teljesen kezd, a msik azonban mr a haladk csoportja, akik a
nyelvtant kziknyvknt, egyes nyelvtani jelensgekre vonatkoz tudsuk ellenrzsre,
kiegsztsre hasznlhatjk. Ezenkvl j hasznt veszi az a nyelvtanul is, aki nyelvvizsgra rendszerezi tudst.
Nyelvtanunkat a szfajok alapjn osztottuk fejezetekre, szerepel ezen kvl egy fejezet a
mondattanrl is. Kt kln fejezetben trgyaljuk az egyes ktszavakat s a tagadst.
A ktet hasznlatt a vgn elhelyezett rszletes tartalomjegyzk melyben minden
alpontot feltntettnk s a fejezetekben szerepl keresztutalsok knnytik meg. Az
egyes pontoknl, a magyar terminus technicus mellett, zrjelben szerepel azok holland,
majd pedig latin vagy latinos elnevezse is.
Nyelvtanunkat a szablytalan igk sztri alakjnak listja egszti ki.
Ezen a helyen mondunk ksznetet Dr. Damokos Katalinnak, rtkes tancsairt s szrevteleirt.
A knyv hasznlathoz sok sikert kvn minden nyelvtanulnak
a szerzi munkakzssg
1997. szeptember
1. FEJEZET
Kiejts s helyesrs
(de uitspraak en de spelling)
(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)
1.1. A kiejts s az rskp viszonya

A holland helyesrs szerencsre meglehetsen kvetkezetesen kveti a kiejtst. gy nhny
szably elsajttsa utn viszonylag biztosak lehetnk a hallott szveg helyesrsban, vagy
az rott szveg kiejtsben.
A holland abc 26 betbl ll: a, b, c, d, e, f, g, h, j, k, 1, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z
Ez a huszonhat bet (ill. kombincii) jelli a holland nyelv mintegy 40 hangjt.
Az kezet tbbnyire hangslyt jell: n
Kt pont (trma) kerl a magnhangzra, ha msik sztagba kerl, mint az t
megelz magnhangz. Ilyenkor kln ejtjk ket:
tween, zologie, Belgi, pozie, renie, rune
Ha a kiejts egyrtelm, a trma elmarad: principieel, chaos.
Egy hangot tbb bet is jelezhet (pl. sch, sj).
Tbb bet jellhet egy hangot is (pl. ee, mint a magyar )
Ezek a betkombincik nem vlaszthatk szt: bij-scho-ling
1.2. Sztagols a helyesrs szolglatban

A holland helyesrs megrtshez ismernnk kell a nylt- s a zrt sztag fogalmt.
Nylt sztagrl beszlnk, ha a sztag magnhangzra vgzdik:
be-ken, bu-ren, boe-ken, wei-de
A sztag akkor zrt, ha mssalhangzra vgzdik:
bak-ken, rat-ten, Bel-gisch
A sztagols szerinti elvlaszts szablyai megegyeznek a magyarval,
de: az j sztag kezddhet tbb mssalhangzval is, ha holland sz kezddhet ilyen
betkombincival pl.: ven-ster, ern-stig, cen-trum, A-fri-ka, ze-bra, ma-kreel v. magyar cent-rum, zeb-ra, mak-r-la
Egy sztagba egy magnhangz, vagy egy kettshangz (diftongus) kerlhet.
A szavak helyesrsnl a Woordenlijst Nederlandse taal (Groene boekje), Sdu Uitgevers, Den Haag 1995-s s annl jabb kiadsai a mrvadak.
1.3. Az egyes hangok kiejtse s rsa

Nhny ltalnos szably:
1. A kettztt mssalhangz azt jelli, hogy az eltte lev magnhangzt rviden
ejtjk. A mssalhangzkat nem ejtjk kettzve. Pl. bakken, appel, kennis
2. Nylt sztagban a magnhangzt hosszan ejtjk s egy betvel rjuk.
Pl. nu, ja, spe-len.

Zrt sztagban

- a rviden ejtett magnhangzt egy betvel rjuk: pl. tak, spel

- a hosszan ejtett magnhangzt kettztt betvel rjuk: p1. taak, speel
3. Rviden ejtett magnhangz csak zrt sztagban llhat, vagyis sz nem vgzdhet
rvid magnhangzval (kivtel: pl.: me, je s nhny idegen sz pl. taxi)
4. Ajakkerektses a hangunkat Eurpban mshol nem ismerik. A holland a rvid
ajakrses hangot jell; rviden ejtett .
Az egyes hangok lersnl a magyar hangkszletet vettk kiindulsul.
KIEJTS S HELYESRS
1.3.1. Magnhangzk (Klinkers-vocalen)
rvid ; ajakrssel
rs
Zrt sztag
pad, van, dak, bang
hossz
aangenaam, straat
rvid e
bed, het, fles,

wekker
hossz
!de: szvgen ee
breed, speel, steen

twee, tweede, idee
zeven, spelen,
stenen
elnyelt flhang; sv
nylt sztagban is
rvid
rvid o
eten, kamer,
keuken, verstaan
de, je, warmte,

geloven
hossz
boot, groot, woon
boter, wonen,
groter
rvid i
dit, ik, ik wil, is
januari, catalogi,
taxi
elnyelt flhang; sv
-ig pl. prachtig,

aardig
ie
hossz
muziek, tien, niet
wie, die, dieren,

ieder
i/ idegen szavakban
systeem
hobby,
baby
rvid s kzti
hang
brug, kus, zus, ik, vul
u; uu
oe
hossz
flhossz ; nem
kvetheti ketts mssalhangz
y
u
muur, ik huur
stoel, boek, moet
muren, wij huren

bloemen, zoenen
groepen
eu
hossz ; nem kvetheti ketts mssalhangz
neus, kleur, deur
deuren, kleuren
Bet
a
a; aa
e
e; ee
e
o
o; oo
Kiejts
Fonetikai
jel
Nylt sztag
straten, haven,
samen
pot, potten, tot,

kom
analyse,

1.3.2. Kettshangzk (Tweeklanken - diftongen)
Betk
Kiejts
ei
ij
A hollandban
egy betnek
szmt!
ou; ouw
au; auw
ui
aai
ooi
oei
eeuw
ieuw
ei
ei; semmiben sem klnbzik
az ei kettshangz ejtstl
kivtel: -lijk; az ij-et itt a a
flhangznak ejtjk
u, ahol az rvid
ugyanaz, mint ou ill. ouw -nl
, ahol az rvid s nylt
j
j
uj
! sneeu-wen, leeu-wen
i ! nieu-we
Fonetikai
jel
i
i
au
au
y
a.j
o.j
uj
e.y
i.y
Pldk
breien, sein
brij, zijn, kijken Id.
mg lenti tblzat
moeilijk, natuurlijk
koud, vrouw
pauze, blauw
tuin, suiker
saai, lawaai
nooit, kooi
groei
leeuw, sneeuw
nieuw
A kettshangzknak nincs rvid ill. hossz vltozatuk, de a helyesrsban hosszknt

viselkednek: nem kvetheti ket kettztt mssalhangz.
A kettshangzkat nem lehet elvlasztani, kivve -eeuw/-ieuw Id. fent.
Ugyangy ejtjk, de mst jelentenek:
El
mei (mjus)
wei (legel)
eis (kvetelmny)
reizen (utazik)
leiden (vezet)
bei(bogy)
steil (meredek)
peil (szint)
zei (mondta)
IJ
mij (engem)
wij (mi)
ijs (jg, fagylalt)
rijzen (tszta megkel)
lijden (szenved)
bij (-nl, -nl; mh)
stijl (stlus)
pijl (nyl)
zij (, nnemben)
Az ei rs igk ragozsa ltalban szablyos (gyenge), az ij rsak rendhagy (ers).

Pl. reizen, reisde, gereisd; rijzen, rees, gerezen

leiden, leidde, geleid;
lijden, leed, geleden
OU
nou (most)
rouw (gysz)
koud (hideg)
AU
nauw (szk)
rauw (nyers)
kauwt (rg)
KIEJTS S HELYESRS
1.3.3. Mssalhangzk (Medeklinkers - consonanten)

1.3.3.1. Nhny ltalnos szably
1. Kt azonos mssalhangz nem llhat a sz vgn.
Pl. ik wil, kom, kan v. nmet ich will, kann, komm!
2. Kt azonos mssalhangzt nem kvethet jabb mssalhangz: Pl. willen jij wilt
3. Szvgen a zngs zrhangok (b, d) zngtlenednek, p illetve t lesz bellk, de ezt
az rs nem jelli: P1: rib [rip], kind [kint]
4. Szvgen nem ll v, z, j, h, q.
Kivtel nhny idegen sz: P1: Allah, quiz
5. A szsszettel minden tagja megtartja eredeti rsmdjt:
Pl. Middeleeuwen (Middel + eeuwen; egy 1)
middellijn (middel + lijn; kt 1)
de: alleen (al + een; hagyomnyrzs)
1.3.3.2 A mssalhangzk rszletes ismertetse
Betk
Kiejts
b
c
b; szvgen p
a, o, u, c, 1, r eltt k
e, i eltt sz
Id. Woordenlijst Nederl. Taal
1.2.
d; szvgen t
kt magnhangz kztt kieshet, vagy j
Nem halljuk, de rjuk a -d vg
igk -t ragos alakjaiban
f; ha a szvgi f-et hossz mgh
ill. l, r elzi meg, magnhangzs toldalk eltt tbbnyire v-v
vlik
Id. mg v
ejtsk hasonl (abban is, hogy
ilyen a magyarban nincs). Leginkbb Allahhal szavunk h-jra
hasonlt, de reszelsebb
g s
ch
g
ch
h
j
idegen eredet szavakban: zs

gn= ny
idegen eredet szavakban: s
h; szt, sztagot nem zr; nem
kettzzk
j; mgh. utn s szvgen -i
jelli ezt a hangot
idegen szavakban olykor ll = j
FonetiPldk
kai jel
b
boter, hebben, rib [rip]
k
cabaret, cultuur, club, credit
s
cirkel, decibel, december,
succes [ksz] Csak idegen
eredet szavakban
d
dak, redden, hond [hont]
oude [alio]
rode [roja]
(hij) antwoordt, wordt, vindt
f
nj
h
j
fiets, boffen, brief

wolf wolven
sterf sterven
lief hever (de: laf -laffer
filosoof filosofen)
geen, dicht, graag
zich, achter, weg
goochelen,
! A ch-t nem kettzzk, a mgh.
eltte lehet rvid: lachen
college, giraf, budget
magnifiek, champignon
China, charmant, machine
haar, huishoud, hij, hond
juist, jullie, bejaarde
fooi, groei
medaille
10
j
k
idegen eredet szavakban: zs,

dzs
k; ld. mg c
id. eredet szavakban ck = k
I
l; ld. mg j
m
m
n
n;
nj = ny;
eo, io, jo, yo utn egy n,
ha nem a kveti
ng
! nem n+g, hanem egy hang
v. harang, inga, hangok
p
p; Id. mg b
r
r
s
sz; ha a szvgi s-et hossz mgh
ill. 1, r elzi meg, magnhangzs toldalk eltt gyakran z-v
vlik
sc = szk
sc = sz
sj = s
ld. mg c s z
sch
szh: sz ill. sztag elejn
sz: -isch vgzdsnl
rgi helysg- s szemlyneveknl
t
t; ld. mg d
tj = ty
th
t; idegen eredet szavakban
csak mgh. eltt
v
Zngtlenebb v. Szvgen nem
llhat. Csak mgh, r vagy I eltt
fordul el. Sz elejn szinte
nincs klnbsg a v s az f
ejtsben. 1d. mg f
w
v; nem kettzzk
wr = vr
ld. mg kettshangzk
z
z; szvgen nem llhat
ld. mg s
Idegen eredet szavakban olykor az s ejtse z.
x, q, y Csak idegen eredet szavakban.
q: fknt sz elejn, u eltt
y=j
d
k
l
m
n
journalist, jury
job, joggen, jungle
!jus (j=s,zs)
kaars, hokken, dak
cockpit, ticket
liefde, paling, bal, parallellen
muis, komen, kom, dammen
naam, binnen, man,
Spanje , oranje
rationeel, miljonair
(de: spionnen, stationnetje)
hangen, bang, jongen, koning
p
r
s
paar, slapen, kapper, zeep

rood, borrel, horen, kantoor
muis muizen, hals halzen
laars laarzen
(de: eis eisen
mens mensen stb.)
scoren, scriptie, sculptuur
scepter, scenario, sceptisch
meisje, sjaal
sx
s
school, beschouwen
Belgisch, fantastisch
s Hertogenbosch,
Jeroen Bosch
tak, katten, datum, zit
tialk, beetje
thee, apotheek, ethisch
(de: gotisch, thriller)
veel, vlug, vraag, avond
vier fier
Vlaming flamingo
vorst forst
t
c
t
v
w
z
kw
ks
j
weg, wens, bewaren, twee

wreed, wrak, wraak stb.
Nem halljuk, de rjuk: uw
zee, ozon, muizen, proza,
pizza, puzzel, quiz (kivtel)
basalt, basis, museum, musicus
de: muziek
qua, quasi, quilt, quiz, croquet
de: kwadraat, kwaliteit, kwart
taxi, examen, context de:tekst
yard, yeti, yoga, yuppie
KIEJTS S HELYESRS
11
1.3.3.3 A mssalhangzk kettzse

Kettzzk a mssalhangzt, ha

eltte rvid magnhangz ll, s magnhangz kveti
Pl. bellen, takken, bussen

a sz -is vg s tbbesszmba tesszk
Pl. kennis kennissen; bibliothecaris bibliothecarissen
Nem kettzzk a mssalhangzt, ha

szvgen ll
Pl. bus, zeg, kruis

mssalhangz kveti
Pl. post, mosterd, melk

hossz magnhangz vagy diftongus ll eltte
Pl. taken, vaker, minuten, eisen

ll eltte
Pl. appelen, middelen

a sz -ik vg s tbbesszmba tesszk
Pl. monniken, dommeriken
1.3.3.4 A mssalhangzk hasonulsa (Assimilatie)
Beszd kzben a hangok alkalmazkodnak egymshoz, csak gy lehetsges, hogy folyamatosan ejtsk ki ket. Hasonulhatnak egymshoz a kpzs mdja s helye szerint. A hasonulst
a holland helyesrs nem jelli.
1. Ha a v, z, g zngs rshangokat p, t, k, f s, g zngtlen hangok elzik meg, zngtlen
f, s, g lesz bellk.
Pl. uitval, ontzettend, ontgoochelen
2. Ha a p, t, k, f, s, g zngtlen hangokat b, d, G zngs hang kveti,
zngs b, d, G, v, z, g lesz bellk (G = a magyar g).
Pl. opdracht, eetbaar, zakdoek, liefde, misbaar, dagboek
Ha kt egyforma hang kerl egyms mell, csak egyszer ejtjk:
Pl. o ellen, opbouwen, uitdelen, uitdoen
3. Ha az n-et p, b, m kveti, akkor m-nek, ha k, g kveti, ng-nek ejtjk.
Pl. aanpraten, aanblik, tenminste
links, donker, evengoed
1.3.3.5 Hangok betoldsa (Klankinsertie)
A kiejts megknnytsre bizonyos hangkombinciknl ejtsknnyt hangokat toldanak
be a hollandban.
1. Ha az -er toldalkot r hang elzi meg, d hangot illesztnk kzjk:
Pl. raar-raarder; duur-duurder; huren-huurder (lsd mg: 4.5.)
2. Az egymst kvet magnhangzk kztt j illetve w, hangot ejtnk. Az rs ezt nem
jelli.
Pl. zeen [zjn], ween [vjn], kopie-kopien [kopjn], drie-drien [drjn]
judo-judon [judown], echo-echon [echown]
3. Rvid hang kerlhet a sztag vgn az r, 1 illetve zngtlen mssalhangz kz:
Pl. melk [melk], kerk [kerk]
Nem kvetkezik be a betolds az s s t hangok eltt: als, alt.
A betoldst az rs nem jelli.
12
1.3.3.6 Hangkiess (Klankdeletie)

A betkombinci knnyebb ejtse rdekben bizonyos esetekben egyes hangokat elhagyhatunk anlkl, hogy a sz jelentse megvltozna:
Nem ejtjk a t hangot, ha sztag hatrn ll kt msik mssalhangz kztt:
Pl. kastje [kasj], vriendschap [frinszhap]
Elmaradhat a t a rijd, houd szavak ejtsben:
blij dat ik rij; ik hou van jou
Ha kt azonos mssalhangz tallkozik, csak egyet ejtnk:
Pl. stamppot, nekkramp (lsd. mg: 1.3.3.4.)
1.3.3.7. Zngtleneds (Verscherping)
A holland kiejts jellemzje, hogy a sz vgn nincsenek zngs zr- illetve rshangok. A
zngs b, d, v, z hangok helyett zngtlen prjukat p, t, f, s talljuk a szvgen. A helyesrs
csak az s/z s a f/v vltakozst jelli. (lsd: 1.3.3.2.)

Pl. huis-huizen; lief-lieve
de: paard [prt] paarden [prd]

web [vep] webben [veb]
1.4. Szhangsly s intonci (Woordaccent en zinsintonatie)

1.4.1. Szhangsly (Woordaccent)
A holland szavak hangslyozsra klnbz szablyok vonatkoznak aszerint, hogy
tszrl, toldalkolt vagy sszetett szrl beszlnk.
ltalnos szably azonban, hogy a -t tartalmaz sztag mindig hangslytalan. gy
teht a ktsztagos szavakban, ahol az egyik sztagban van, mindig a msik sztag a
hangslyos, fggetlenl attl, hogy els vagy msodik. Pl. bedrag; orde
1.4.1.1. Tszavak hangslya (Accent bij ongelede woorden)
A tovbbi nll jelentssel rendelkez rszekre mr nem bonthat tszavakban (huis,
keuken) a hangsly az utols vagy az utols eltti sztagra esik.
A hangsly az utols sztagra esik, ha a sz vge
diftongust tartalmaz
Pl. lawaai, partij, paradijs
de: juffrouw, arbeid stb.
zrt sztagban hossz magnhangzt tartalmaz
Pl. personeel, natuur, materiaal
de: oorzaak, paspoort stb.
A hangsly az utols eltti sztagra esik, ha az utols sztagban
nylt sztagban hossz magnhangz van
Pl. ruzie, studie, auto
de: cadeau, democratie stb.
rvid magnhangz van
Pl. avond, augustus, centrum
de: sigaret, proces stb.
Ha a hangsly az utols eltti sztagra esne, de abban i a magnhangz, akkor a
hangsly elre toldik az ezt megelz sztagra.
Pl. studio, lexicon, maximum, medicus de: artikel, satire, familie
1.4.1.2. Az sszetett szavak hangslyozsa (Accent bij samengestelde woorden)
Az sszetett szavaknl ltalban az eltagra esik a hangsly, de a tagok megtartjk eredeti
hangslyukat is.

Pl. parkeerplaats, rivierenland de: platteland, stadhuis
KIEJTS S HELYESRS
13
1.4.1.3. A kpzett szavak hangslyozsa (Accent bij afgeleide woorden)

A hangsly ltalban a sztre esik, mivel a toldalkok gyakran -t tartalmaznak. Egyes
toldalkok mgis hangslyt kapnak. Ilyenkor tbbnyire ellenttet emelnek ki:

Pl. verkoop inkoop; vriendin vriend
Az -ig toldalk maga nem hangslyos, de azz teszi az t megelz sztagot:

Pl. gelukkig, regelmatig
1.4.2. Hanglejts, intonci (Zinsintonatie)
A szavak hangslyozsval ellenttben a mondatok hanglejtsnek nincs kttt szablya.
Brmelyik szra eshet nyomatk a beszl szndknak megfelelen. ltalban az a sz
(mondatrsz) hangslyos, amelyik az eddig elhangzottakhoz valami j informcit fz.
Rob heeft An voor zijn verjaardag uitgenodigd. (niet Jan)
Rob hvta meg Ant a szletsnapjra. (nem Jan)
Rob heeft An voor zijn verjaardag uitgenodigd. (niet Els)
Rob Ant hvta meg a szletsnapjra. (nem Elst)
Rob heeft An voor zijn verjaardag uitgenodigd. (niet voor een etentje)
Rob a szletsnapjra hvta meg Ant. (nem vacsorzni)
A mondatok alapintoncijrl a kvetkezket mondhatjuk:
1. A kijelent mondat hanglejtse ereszked.
Piet koopt een huis. Piet hzat vesz.
2. A krd mondat hanglejtse a mondat vgn emelked.
Komt u eens langs? Megltogat majd?
3. A felszlt mondat hanglejtse a mondat vgn egyenletes vagy ereszked.
Kom binnen! Gyere be.
A helyes kiejts termszetesen az l beszdbl sajtthat el.
1.5. Helyesrsi tudnivalk (Spellingregels)

1.5.1 Nagy kezdbetk
Nagy kezdbetvel rjuk:
a mondat els teljes szavt
Hij werkt in een ziekenhuis. Wie is dat?

(Krhzban dolgozik. Ki az?)
Ha a mondat aposztrfos mssalhangzval s Morgens is ze altijd thuis.
kezddik, akkor a kvetkez szt kezdjk (Reggelenknt mindig otthon van.)
nagybetvel.
k Versta dat niet. (Ezt nem rtem.)
Ha a mondat szmmal kezddik, a
t Is moeilijk te begrijpen.
kvetkez szt nem kezdjk nagybetvel, (Ezt nehz megrteni.)
hacsak egy msik szably ezt el nem rja. 1980 was een belangrijk jaar in ons gezin.
(Az 1980-as v nagy jelentsg volt a csal
dunkban.)
16 Renoirs in de collectie bleken vals te
zijn. (A gyjtemnybl 16 Renoir hamisnak
bizonyult.)
14
Isten s szent emberek ill. dolgok
nevt.
Ze baden tot God, die de Zijnen nooit verlaat.

(Istenhez imdkoztak, aki az vit soha el nem
hagyja.)
az egyhzi nnepeket
Pinksteren, Pasen, Kerstmis, Hemelvaart
(pnksd, hsvt, karcsony, ldozcstrtk)
de: a velk kpzett sszetteleket
de: paasvakantie, kerstboom, pinksterroos
nem
(hsvti sznet, karcsonyfa, pnksdirzsa)
a tulajdonneveket
Jan Martens, Karel de Grote (Nagy Kroly)
Ria van der Maet de: mevrouw Van der Maet
npek, nemzetisgek, nyelvek nevt, de Nederlanders, de Hongaren, het Latijn,
s a bellk kpzett mellkneveket
(a hollandok, a magyarok, a latin)
de Engelse les, het Antwerps
(az angolra, az antwerpeni dialektus)
a fldrajzi neveket s a bellk
de Noordzee, West-Europa, de Europese
kpzett mellkneveket
landen, Franstalig, Russissprekend
(szaki-tenger, Nyugat-Eurpa, az eurpai
orszgok, francia nyelv, oroszul beszl)
a bolygk s csillagkpek nevt
Mars, Grote Beer, de Schorpioen
(Mars, Gnclszekr, Skorpi)
a nagy trtnelmi korok, esemnyek De Reformatie heeft in Hongarije een grote
nevt
culturele bloei meegebracht.
(A reformci nagy kulturlis fellendlst ho
zott Magyarorszgon.)
De Middeleeuwen werden niet overal even
vlug door de Renaissance gevolgd.
(A kzpkort nem kvette mindenhol egyforma
gyorsan a renesznsz.)
utck, terek nevt
Populierenlaan, Leidseplein, Brusselsestraat
intzmnyek, egyesletek, iskolk,
Orde van de Prinse, de Senaat, de Raad van
cgek nevt
State, Vrije Technische School
knyvek, jsgok, folyiratok cmt Ik zag Cecilia komen, Het Belang van Limburg,
Honderd jaar eenzaamheid
cmek, megszltsok els szavt
Aan de heer Van der Smissen
(Van der Smissen rnak)
cmeket s hivatalokat
De Paus ontving de Koning.
(A ppa fogadta a kirlyt.)
De President wilde niet aftreden.
(Az elnk nem akart tvozni posztjrl.)
de: koning Albert, prins Philip, minister stb.
(Albert kirly, Philip herceg, miniszter stb.)
hajk, replgpek, rhajk nevt,
de Titanic, de Trans Europe Express,
mrkanevt
een Mig 27, een Ford Sierra, Philips
egyes rvidtseket, betszkat
N.B., P.S., NAVO, EU, AMRO stb.
KIEJTS S HELYESRS
15
1.5.2. Egybers - klnrs (Aaneenschrijven - los van elkaar schrijven)

1.5.2.1. Egyberjuk:
a legtbb szsszettelt
de: ktjelet kell tenni, ha kt egymst kvet bet egy hangot jellhet
a rechter- s linker- kezdet
szavakat
az sszetteleket half el- s maal
uttaggal
a szz alatti szmneveket
(ktsg esetn trmval)
szz s ezer tbbszrseit
de: kln rjuk a milli s millird
tbbszrseit
valamint a tbbi szmot
a nvmsi hatrozszkat
er, hier, daar, waar + elljrsz
szmos igbl kpzett fnevet (de
magt az igt nem!)
Az sszetett igealakokat
elvl igk esetben:
fnvi igenvnl
befejezett mellknvi igenvnl
mellkmondatban
nem elvl igk esetben:
mindig
utck, terek nevt
sznek sszetteleit
az sszetett fldrajzi nevek szrmazkait
eengezinswoning (csaldihz),
schuimrubber (habszivacs)
astma-aanval (asztmaroham)
auto-ongeval (autbaleset)
rechteroever (jobb part), linkervleugel (balszrny)
halfacht (fl nyolc), vijfmaal (tszr)
achtendertig (38), zeventien (17)
drieenzestig (63), tweeenvijftigste (52.)
zevenhonderd (700), veertienduizend (14 000)
vijf miljoen (5 000 000)
zes miljard (6 000 000 000)
1997 negentienhonderd zevenennegentig
Dit was de gelegenheid waarop hij zo lang
gewacht had. (Itt volt az alkalom, amelyet mr
oly rgen vrt.)
inbezitneming (birtokbavtel)
inwerktreding (letbe lps)
v: in bezit nemen
in werk treden
goedkeuren (jvhagy), lesgeven (tant)
goedgekeurd (jvhagyott), lesgegeven
(tantott)
de: om goed te keuren, door les te geven
(jvhagys vgett, tantva)
lk vraag me af, of hij nog steeds daar lesgeeft.
Kvncsi vagyok, vajon mg mindig ott tant-e.
raadplegen, raadpleegt, raadpleegde,
geraadpleegd, om te raadplegen
Rembrandtplein, Naamsestraat, Lijsterbeslaan
lichtblauw (vilgoskk), dieprood (mlyvrs)
Zuidamerikaan (dl amerikai),
Oudhoogduitse (felnmet)
1.5.2.2. Ktjellel rjuk:

a kttag fldrajzi neveket,
ha az eltag ragozatlan mellknv, s az
uttag fldrajzi megnevezs
ha az uttag gtj
de: az sszetett fldrajzi nevek szrmazkait
egyberjuk v. 1.5.2.1.
Noord Amerika (szak Amerika)

Nieuw-Zeeland (j-Zland)
Brussel-Noord
Noordamerikaans volk (szak-amerikai
np) de: Nieuwzeelanders (az j-zlandiak)
16
a betkkel, rvidtssel, szmokkal tv-uitzending, S-bocht, cd-speler, 60alkotott sszetteleket

plussers (tv-kzvetts, S-kanyar, cdlejtsz, hatva non felliek)
a sint-eltag sszetteleket
Sint-Pieterscollege, St.-Niklaas, Sint Janskerk
az egyenrang tagokat
dichter-vertaler, rood-wit-blauw,
de: csak egy ktjelet tesznk, ha mv. Sneyers-Janssen
az egyenrang tagok egyike maga is (klt-mfordt, piros-fehr-kk, Sneyers
sszetett sz
Janssenn)
woon-werkverkeer, ronde-tafelconferentie
(lakhely-munkahely forgalom, kerekasztal
konferencia)
a hrom- vagy tbb tag mellrende- een vergeet-mij-nietje (kis nefelejcs)
lseket
doe-het-zelfzaak (barkcsbolt)
a tulajdonnv uttag sszetteleket regering-Martens, wet-Van Haute
(a Martens-kormny, a Van Haute trvny)
a hromtag sszetteleket, ha azok basis-woordenboek, Tweede-Kamerszitting
kztt a viszony nem egyrtelm, (kzpsztr, alshzi ls)
vagy az egyik tulajdonnv
a niet s az oud eltag sszettele niet-roker (nemdohnyz)
ket
oud-student (vgzett hallgat)
egyes grg s latin eltag sszet
teleket pl.:
adjunct-boekhouder (segd-knyvel)

- adjunctex-vrouw (elvlt felesg)

- exnon-profit

- nonpro-Amerikaans (Amerika-bart)

- prosemi-professioneel (flprofi)

- semivice-burgemeester (alpolgrmester) stb.

- vice-
stb.
a bio, macro, micro, maxi, mini, m icro-elektronica, bio-energie
multi, neo stb. eltag sszetteleket, macro-economie
ha magnhangz kveti ket
multi-inzetbaar (tbbflekppen hasznost
hat)
egyes idegen szsszetteleket
een rendez-vous (lgyott, randev)
salto-mortale (hallugrs)
pop-elpee (pop LP/nagylemez)
rock-opera stb.
A holland helyesrs viszonylag tg teret hagy egybers, ktjel, klnrs tekintetben az
egyni megtlsnek, ktsg esetn forduljunk a Groene boekje-hoz (lsd: 1.2.).
KIEJTS S HELYESRS
17
1.5.3. Kthangzk a szhatron (Tussenletters in samenstellingen)

1.5.3.1. Az s kthangz
Az sszettel hatrn s kthangzt runk, ha
a kiejtsben ezen a helyen s hang hallhat
stadspark, jongensnaam, (vrosi park,

finv)
(Ez a szably persze nehezen alkalmazhat, ha dood(s)kist, tijd(s)verschil
az adott szt mg sohasem hallottuk kiejteni.
(kopors, idklnbsg)
A bizonytalansgot nveli az a tny, hogy a
nyelvterlet bizonyos rszein mondanak, msutt nem mondanak ilyen hangot.)
az uttag s-sel vagy ch-val kezddik,
jongensschool, mert jongensnaam
amennyiben hasonl esetben nem s/ch kezdet (fiiskola finv)
uttag esetben van s kthangz
stationschef, mert stationsinfrastructuur
(llomsfnk lloms infrastruktra)
A nagyfok bizonytalansg miatt ajnlatos a szavaknak minden esetben utnanzni.
1.5.3.2. Az n kthangz
1.5.3.2.1. Az sszettel hatrn n kthangzt runk, ha
az eltag -n-re vgzdik,
vagy rgi -n vg esetraggal bvl
havenarbeider, binnenland, molenwiel

(dokkmunks, belfld, malomkerk)
grotendeels (nagyrszt, jobbra)
az eltag tbbesszma csak -n lehet
schroevendraaier, bijenkorf, ziekenhuis
(csavarhz, mhkas, krhz)
az eltag tbbesszma lehet -s vagy -n is, lerarenkamer (leraren/leraars)
de a sz nem vgzdik -ra (a ni pr (tanriszoba)
vgzdhet -ra is)
secretaressenbijscholing (titkrn
tovbbkpzs)
1.5.3.2.2. Az sszettel hatrn nem runk n kthangzt,
ha az eltag olyan szemlyt vagy
trgyat jell, amely a maga nemben
egyedlll
ha az eltag a mellknv jelentst
fokozza
az llatnv eltag nvnyneveknl
testrsz eltag rgi kifejezsekben
ha az eltag jelentse elhomlyosult
ha az eltag tbbesszm nlkli fnv
ha az eltag tbbesszma csak s-re
vgzdhet
Koninginnedag, Onze-Lievevrouwekerk
(a Kirlyn napja, Miasszonyunk-templom)
zonnebril (napszemveg),
manestraal (holdsugr)
petekind (keresztgyerek)
boordevol (telis-tele)
paardebloem (pitypang), paddestoel (gomba)
ruggegraat (gerincoszlop)
bolleboos (jfej, tanulkony ember)
rijstebrij (tejberizs), tarwemeel (bzaliszt)
horlogemaker (rs)
18
ha az eltag -ra vgzdik s a tbbessz- gedaanteverwisseling (tvltozs)

ma -s s -en is lehet
vitaminegehalte (vitamintartalom)
meerkeuzetoets (feleletvlaszts teszt)
ha az eltag mellknv
wittekool (fejes kposzta),
goedemorgen (j reggelt) de: goedendag
ha az eltag ige
dwingeland (akarnok), brandewijn (brandy)
1.5.4. rsjelek (Woord- en leestekens)
Az rsjelek szerepe, mint a magyarban, a hollandban is ketts: egyrszt megvilgtjk a
mondatok szerkezett, tagoldst, msrszt a lehetsghez kpest utalnak a beszdnek
betkkel ki nem fejezhet sajtsgaira, mint pldul a hanglejts, beszdbeli sznetek stb.
A fbb rsjelek, mint vessz, pont, krdjel, felkiltjel hasznlata jobbra hasonl a magyarhoz, rszletes trgyalsukat knyvnk terjedelme nem engedi meg. Kiemelten kezeljk
viszont az aposztrf (hinyjel) hasznlatt, mert jelentsge a hollandban jval nagyobb,
mint a magyarban.
1.5.4.1. Az aposztrf ( - a hiny jele)
Aposztrfot tesznk
a sz el vagy kzbe, ha egy vagy kt
bett elhagyunk belle.
A szemlyes- s birtokos nvmsok,
nvelk esetben az rott, hivatalos stlusban a rvid alak helyett a teljes forma
ajnlott.
A mondatban az els teljes szt rjuk
nagy kezdbetvel
az a, i, o, u, y vg fnevek utn birtokos
esetben s tbbesszmban
lsd mg: 3.3.1.
az s, z, x vg szemlynevek utn
a mssalhangz + y vg fnevek kicsinyt kpzs alakjhoz
Az aposztrf elvlasztsnl elmarad.
A trma hasznlatt lsd:1.1.
s morgens, s donderdags, t regent,

(reggelente, cstrtknknt, esik az es)
n stukje kaas (egy darabka sajt)
zn broer (a btyja) mn zus (a hgom)
Ik ken m niet.(Nem ismerem.)
s Winters draag ik altijd warme laarzen.
(Tlen mindig meleg csizmt viselek.)
agendas (naptrak), Annas jas (Anna
kabtja) fotos (fnykpek), paraplus
(esernyk)
babys (bbik)
Rubens schilderijen (Rubens festmnyei)
Velasquez kleuren (V. sznei)
Marx filosofie (Marx filozfija)
babytje, ponytje, hobbytje, lollytje
(kisbaba, pni, kis hobbi, nyalka)
baby-tje, pony-tje stb.
19
2. FEJEZET
Az ige
(het werkwoord - verbum)
20
(HET WERKWOORD VERBUM)
2.1. Igei vgzdst nem kap illetve sztri alakok

2.1.1. A sztri alakok
Az igk sztri alakja 3 rszbl ll: elsknt a fnvi igenv, majd az egyszer mlt illetve
a befejezett mellknvi igenv szerepelnek a sztrban. Ahhoz, hogy egy igt mindenkor
helyesen tudjunk ragozni, elengedhetetlen a hrom alak ismerete:
2.1.1.1. A fnvi igenv (de onbepaalde wijs - infinitief)
A fnvi igenv hangslytalan -en-re vgzdik. Pldul: leren, zeggen, lopen
Kivtel: A kvetkez igk s igekts sszetteleik illetve kpzett vltozataik nem -en-re,
hanem -n-re vgzdnek:
slaan - t, vg (afslaan - levg, visszaver, nem fogadja el)
staan - ll (bestaan - ltezik; opstaan - felkel)
zijn - van, ltezik
doen - tesz, csinl (overdoen - jra megtesz/csinl; meedoen - egytt csinlja a tbbiekkel, rsztvesz)
zien - lt (herzien - tnz, tvizsgl; voorzien - elre lt; valamivel ellt)
gaan - megy (overgaan - elmlik; uitgaan - szrakozni megy)
Bizonyos mondatszerkezetekben fnvi igenevet hasznlunk az lltmny rszeknt.
(lsd: 10.5.1.)
Ilyen szerkezetben egyes igknl a fnvi igenevet a te szcska elzheti meg. (ezeket
lsd: 10.5.2.)
2.1.1.2. A befejezett mellknvi igenv (het voltooid deelwoord - participium van het
perfectum)
Az ige befejezett mellknvi igeneve a harmadik sztri alak:
geschreven

schrijven
schreef
2.1.1.2.1. A befejezett mellknvi igenv kpzse szablyos igk esetn:
(ge) + iget
h a az -en eltti utols mssalhangz zngtlen, azaz t, k, f, s, ch s p, az

ige -t
h a az -en eltt magnhangz vagy zngs mssalhangz ll, az ige -d
idjelet kap.
A ge- hasznlatra ill. elhagysra lsd: 2.1.1.2.2.1.

A fenti szably all nincs kivtel.
A kpzs folyamn itt is rvnyeslnek a helyesrsi szablyok: lsd: 3.3.2.
az -elen-re s -eren-re vgzd igknl a t megllaptshoz tudnunk kell, hogy a
sz hangslya ezekre a sztagokra esik-e.
AZ IGE
zngs t,
1 mssalhangz
zngs t,
2 mssalhangz
zngtlen t
magn hangzs t
f t
s t
d t
t t
-len
I-elen
21
fnvi
igenv
wonen
iget
egyszer mlt
befejezett jelen
woon-
woonde(n)
heeft gewoond
leggen
kg-
legde(n)
heeft gelegd
maken
zwaaien
leven
verhuizen
antwoorden
praten
verdelen
wandelen
maakzwaaileefverhuisantwoordpraatverdeelwandel-
maakte(n)
Zwaaide
leefde(n)
verhuisde(n)
antwoordde(n)
praatte(n)
verdeelde(n)
wandelde(n)
heeft gemaakt
heeft gezwaaid
heeft geleefd
is verhuisd
heeft geantwoord
heeft gepraat
heeft verdeeld
heeft gewandeld
2.1.1.2.2. A befejezett mellknvi igenv kpzse rendhagy ige esetn

Ezeknl az igknl egyntet szablyt nem tudunk alkalmazni, annyi azonban bizonyos,
hogy a rendhagy igk is kapnak ge- eltagot (errl lsd 2.1.1.2.2.1.), s mindegyiknek
megvltozik a thangzja. A thangzk vltozsban bizonyos rendszert fedezhetnk fel, s
gy klnbz csoportokat klnthetnk el a mlt idk kpzsben:

ij
ee/e
e:
blijken
bleek/bleken
gebleken

is
oo/o
o:
schieten
schoot/schoten
geschoten

ui
oo/o
o:
fluiten
floot/floten
gefloten

i
o/o
o:
dwingen
dwong/dwongen
gedwongen

e
o/o
o:
vechten
vocht/vochtten
gevochten

e
a/aa
e:
lezen
las/lazen
gelezen
Mivel minden igt nem tudunk besorolni fenti csoportokba, mindegyik ignek kln meg kell
tanulnunk mlt idejt. A rendhagy igk listjt lsd a knyv vgn szerepl fggelkben.
2.1.1.2.2.1. A ge- prefix a befejezett mellknvi igenv kpzsekor
A befejezett mellknvi igenv ltalban ge- prefix-szel kezddik, mind a szablyos, mind a
rendhagy igknl. Vannak azonban esetek, amikor mgsem kapnak az egyes igk ge-t:
a) Ha a fnvi igenv hangslytalan be-, ge-, er-, her-, ont- vagy ver- igektvel
kezddik (lsd mg: 2.1.3.2.):
genieten
genoten
A szably csak igekts igkre vonatkozik, bellen ige teht kap ge-t, mivel be- az igethz
tartozik.
Ha azonban az ige hangslyos her- igektvel kezddik, a befejezett mellknvi igenevet
ge-vel kpezzk. Ktfle alak is lehetsges: herstructureren : geherstructureerd vagy hergestructureerd
b) Ha az ige nem elvl igekts (azaz a hangsly az igre s nem az igektre esik): aanvaarden
heeft aanvaard
2.1.1.2.3. A befejezett mellknvi igenv jelzi szerepben
A befejezett mellknvi igenevet hasznlhatjuk jelzknt is. Ebben az esetben kaphat egy -e
vgzdst. Az erre vonatkoz szablyokat lsd 4.1.2.2.
Pl.: De vraag is verstaan.
de verstane vraag
de: De brief is geschreven. de geschreven brief
22
2.1.2. A folyamatos mellknvi igenv

(het onvoltooid deelwoord - participium van het presens)
Kpzse: a fnvi igenv -d vagy -de(n) vgzdst kap.
Magyarra a -va,-ve kpzvel fordtjuk.
2.1.2.1. A folyamatos mellknvi igenv funkcii s hasznlata
1. Hatrozknt: -d vagy -de vgzds

Hij ging fluitend/fluitende door de straat.

Niemand wordt etend/etende slank!
A ktfle vgzds fakultatv jelleg, kivtelek: doende, gaande, staande, zijnde - ezek az
alakok mindig kapnak -e vgzdst is.
2. Jelzi hasznlat:
Termszetesen itt is rvnyeslnek a mellknvragozs szablyai.
(lsd: 4.1. - 4.1.2.2.)
de luisterende cursist - een luisterende cursist
het openstaande huis - een openstaand huis
A szerkezet tetszs szerinti elemekkel bvthet:
de leuk schrijvende leerling
het veel huilende kind
3. Alanyknt, nll hasznlat (lsd mg: 4.4.):
De hulpzoekenden vluchtten naar een kerk.
De vragenden vervolgden de actrice totaan haar woning.
ltalban az rott nyelvben hasznljuk; beszlt nyelvben szinte mindig vonatkoz nvmssal
bevezetett mellkmondatot vagy a terwijl, toen s nadat ktszavakat hasznljuk. Pldul:
rsban:
De op school lerende kinderen.
beszdben:
De kinderen die op school leren.
rsban:
Naar de schilderij starend, ging hij de kamer uit.
beszdben:
Terwijl hij naar de schilderij staarde, ging hij de kamer uit.
2.1.3. Az igekts igk
Vannak olyan igk, melyekhez igektt kapcsolunk. Ezek az n. igekts igk. Kt csoportra oszthatk: az egyik csoport az n. elvl igekts ige, a msik pedig az n. nem elvl
igekts ige.
2.1.3.1. Az elvl igekts ige
Az elvl igekts igk ragozs kzben sztvlhatnak, igre s igektre. Azok az igk tartoznak ebbe a csoportba, amelyeknek hangslyuk az igektn, s nem magn az ign van.
1. Ezeknl az igknl az igekt elvlik
a) s a mondat vgre kerl:
jelen idben: Piet kijkt de oplossing van Jan af
egyszer mltban: Piet keek de oplossing van Jan af
felszlt mdban: Piet, kik de oplossing niet van Jan af!
(lsd mg: 11.2.2.)
b) s te vagy ms igealakok (ezekrl lsd 10.5.2.) kerlnek az igekt s az ige kz:
Ik ben moe, maar ik probeer vroeg op te staan.
Hij zal wel op willen staan.
Jan Pieter zei dat de jongen weg had willen lopen.
AZ IGE
23
c) de a befejezett mellknvi igenvben ge- sszekti ket (lehet a befejezett jelen rsze
/1.plda/ vagy a passzv alkoteleme /2.plda/):
De wereldberoemde actrice is al gisteravond in haar hotel aangekomen.
Deze opdrachten zijn nog niet afgemaakt.
2. Nem vlik el az elvl igekts ige, ha sszetett lltmny rszeknt (1.plda), vagy az
alrendelt mellkmondati szrend miatt (2.plda) a mondat vgre kerl:
Ik wil vroeg opstaan.
Ik denk dat hij me nog opbelt.
2.1.3.2. Nem elvl igektk
A leggyakrabban elfordul, soha el nem vl igektk:
her- herkennen: Ik herkende hem dadelijk.
be- beginnen: Ik begin nu met het werk.
er-
ervaren: Jij ervaart toch nooit wat hij toen vertelde.
ge- gebeuren: Er gebeurt niets interessants hier.
ver- verdelen: De moeder verdeelt de chocola in stukjes aan de kinderen.
ont- ontlenen: Sommige talen ontleenden veel woorden aan het Latijn.
Ezeknek az igektknek a jelentse gyakran nem egyrtelm, ugyan bizonyos szablyokat
ezekre is felllthatunk:
be- : ltalban konkrtabb teszi az ige jelentst. A be- igekts igk ltalban
trgyas igk.
Het koor van de kerk zingt over de Paasdagen.
Het koor bezingt de Paasdagen.
ge-/ er- : ge- s er- igektk jelentse nem meghatrozhat, klnbz jelentsekkel
fordulhat el: geleiden, gelijken, ervaren, erbarmen
her- :
jelentse ltalban jra:
Dit jaar hebben we dezelfde vertegenwoordigers.
Ze zijn herkozen. (herkiezen = jra megvlaszt)
Ik herkende hem dadelijk aan zijn stem. (herkennen = felismer)
Nem fordthat azonban a herinneren igben, mivel ennek igekt
nlkli vltozata nem ltezik.
ont- :
ont- nha valahonnan val eltvoltst, elvtelt jelent:
We hebben de auto ontladen. (ontladen = ki-/lepakol)
de jelentheti ont- valaminek a kezdett is:
Het kleine vrouwtje ontsluimerde toen de vogels begonnen te zingen.
(ontsluimeren = elszunnyad)
Tbb ignl azonban nem rthet, pl.: ontbijten, ontdekken
ver- : ver- azt jelentheti, hogy valamit megvltoztatunk vagy megvltozik (v:
veranderen):
De wedstrijd moest verlengd worden.
De prijzen zijn weer verhoogd.
Een oneerlijke mens verbreekt altijd zijn beloftes.
Nem rthet az igekt azonban vermaken, vergeten s vernemen igkben.
2.1. 3. 3. Az elvl vagy nem elvl igektk
Nhny igekt ktflekppen is viselkedhet: az igtl elvlik vagy nem vlik el, annak
megfelelen, melyik sztag hangslyos. Ha a hangsly az igektn van, ige s igekt sztvlik. Ha az ige hangslyos, nem vlik szt ige s igekt. Az albbiakban felsorolunk
24
nhnyat a gyakori igk kzl, a hangsly szemlltetsvel:

aan- aankomen
- De groep komt op dinsdag aan.

aanvaarden - Uw voorstel, meneer Witt, werd helaas niet aanvaard.
door- doorbreken - De ochtendzon breekt door, het wordt snel helder.

doorbreken - Uiteindelijk doorbrak hij de stilte.
mis- mislopen
- Die aanbieding ben ik misgelopen.

mishandelen - In sommige landen worden nog steeds kinderen mishandeld.
om- lomgaan
- Marijke is kleuterjuffrouw en gaat prachtig met kinderen om.

omhelzen
- Haar dochter is een lief meisje, dat iedereen zoent en omhelzt.
onder- ondergaan
- De zon gaat vroeg onder in de winter.

onderdrulcken - Hij onderdrukte met alle kracht zijn boosheid.
over- overlaten
- Dat laat ik aan u over!

overhandigen - De voorzetter overhandigde de beker aan de winnaar.
voor- voorstellen
- Ik stel maar even iets voor: Zullen we naar het toneel?

voorspellen - Voor vandaag is goed weer voorspeld.
weer- weervinden - Ik heb enkele oude boeken weergevonden.

weerkaatsen - D
eze brug heeft een dubbele verlichting:
spiegels weerkaatsen het licht van boven.
2.1.3.4. Az elvl s nem elvl igekt
Nhny igekt ktflekppen is viselkedhet egy s ugyanazon ige esetben is. Az elvl
igekt ltalban az ignek konkrt, szszerinti jelentst tmogatja meg, a nem elvl
pedig az tvitt rtelm jelents igt pontostja. Nhny plda:
omkleden = tltzni: Na aankomst in het hotel kleedde iedereen zich om.
omkleden = valamit krskrl bebort, betakar: De sneeuw omkleedt de bergtoppen.
voorkomen = megtrtnik, elfordul: Zoiets komt eigenlijk nooit voor.
voorkomen = megelz (bajt, szerencstlensget, kellemetlensget): Deze ramp
voorkom je het best, als je niets doet.
2.1.3.5. Az igektk jelentse
Nhny igekt esetben - fknt azoknl, amelyek elvlk - meghatrozhatjuk magnak
az igektnek a jelentst is. Ez azonban nem mindig lehetsges, ezrt ajnlatos mindegyik
igekts ige jelentsnek kln-kln utnanzni. Nhny plda:
a) az ige megtartja eredeti jelentst:

meebrengen = magval hoz; mee gyakran azt jelenti vkivel egytt

omkijken = krlnz; om jelentse: krben, vmi krl
b) az ige elveszti eredeti jelentst:

meedelen = kzl; delen jelentse: feloszt, eloszt

onderwijzen = tant, oktat; wijzen jelentse: mutat
2.1.3.6. Igekt ige nlkl
Nha csak az elvl igekts ige igektjt hasznljuk, az igt magt elhagyjuk. Az igekt
az igei-nvszi lltmny rszt alkotja (ugyanerre ltunk pldt a mellknv, a hatrozsz
s a nvut ilyen jelleg hasznlatakor - lsd: 4.2.; 5.1.1. s 7.6.):
Heb je je brood al op (=opgegeten)?
De radio is aan (=aangezet).
AZ IGE
25
2.2. Igemdok s igeidk, igenemek

2.2.1. Kijelent md, aktv
2.2.1.1. A jelen id (de onvoltooid tegenwoordige tijd - presens)
A jelen id kpzshez ismernnk kell az ige tvt, melyet a fnvi igenv -en vgzdsnek
elhagysa utn kapunk meg (maken iget: maak-). A 2.1.1.1. pontban felsorolt, kivtelt
kpez igk tvt az -n vgzds elhagysa utn kapjuk meg. Ezeknl az igknl csupn egy
magnhangz ll az iget vgn, hiszen az nylt sztagg vlt (lsd mg: 1.3.):
staan sta
slaan sla
Mivel a ragozsi paradigmbl knnyen levonhat, mik az egyes szemlyragok, albb
nhny ragozsi pldt sorolunk fel, hogy a helyesrsi szablyokat jobban szemgyre vehessk:
A fnvi
igenvben
ik
jij/u
hij/zij/het
wij
jullie
zij
nylt sztag,
egy mshval
slapen
slaapslaap
slaapt
slaapt
slapen
slapen
slapen
zrt sztag,
kt mshval
leggen
legleg
legt
legt
leggen
leggen
leggen
zrt sztag,
kt mghval
antwoorden
antwoordantwoord
antwoordt
antwoordt
antwoorden
antwoorden
antwoorden
f / v -vlts
(mgh utn)
schrijven
schrijfschrijf
schrijft
schrijft
schrijven
schrijven
schrijven
s / z -vlts
(mgh utn)
verhuizen
verhuis
verhuis
verhuist
verhuist
verhuizen
verhuizen
verhuizen
Fontos!
1. A S. 2-3. szemly ragot akkor is a thz ktjk, ha a t d-re vgzdik:
hij antwoordt hij vindt hij vermoordt
2. Ha az iget t-re vgzdik, mr nem illesztjk hozz a S. 2. szemly ragot
(lsd. 1.3.3.1. I.):
zetten hij zet
2.2.1.2. Fontosabb rendhagy igk jelen ideje
a) H
at olyan ige van, amelyek csak egysztagak: doen, zien, gaan, slaan, staan, zijn
(zijn ragozst lsd 2.3.1.).
doen
zien
gaan
doeziega
ik
doe
zie
ga
j ij/u
doet
ziet
gaat
hij/zij/het
doet
ziet
gaat
wij
doen
zien
gaan
jullie
doen
zien
gaan
zij
doen
zien
gaan
slaan, s staan ragozsa, a helyesrst tekintve gaan ragozsval megegyezik.
26
b) hebben, komen, kunnen, willen, zullen, mogen

komen
komik
kom
j ij/u
komt
hij/zij/het
komt
wij
komen
jullie
komen
zij komen
A tbbi ige ragozst lsd: 2.3.2. s 2.3.4.
2.2.1.3. A S. 2. szemly
A S. 2. szemly alakjban a t mgtt -t rag ll. Ez eltnik minden olyan esetben, amikor a
jij/je szemlyes nvms az igealak utn ll. (lsd mg:10.3. I.)
Jij rookt niet.
Rook_ jij niet?
Je bent gezond.
Ben_ je gezond?
Ez a szably az u szemlyes nvmsra nem vonatkozik.
2.2.1.4.A jelen id hasznlata
A holland nyelvben a kijelent md jelen idt hasznljuk:
a) jelen kifejezsre:
Anneke zit op dit moment in het caf.
b) jv kifejezsre:
We gaan de volgende week met vakantie.
Az ilyen jelleg mondatok tartalmaznak egy, a jvre utal idhatrozt.
c) jelen s mlt egyttes kifejezsre:
Ik woon in Utrecht.
Ik woon al drie jaar in Utrecht.
Ha a mondatban szerepel az idtartam is, a mondatban szerepelnie kell al (mr) hatrozsznak.
d) ltalnost jelleg kzlsek - jelen / mlt / jv kifejezsre:
Leeuwen zijn roofdieren.
8 12 % van de beroepsbevolking is zonder werk.
e) az n. praesens historicumknt: Egy - egy mltban trtnt dolog elbeszlsre.
Het is gisteren gebeurd. Ik zit in mijn kamer en plotseling komt een grote kat
binnen. ...
Az ilyenkor alkalmazott jelen id szness teszi az elbeszlst.
A jelen id ilyen jelleg alkalmazsval csak a kznyelvben tallkozunk, hivatalos nyelvben
ilymdon nem hasznljuk.
2.2.2. A mlt idk
A holland nyelvben 3 mlt idt klnbztetnk meg: egyszer mlt (imperfectum), befejezett jelen (perfectum) s befejezett mlt (plusquamperfectum). A mlt idej alakok
kpzse sorn az igket kt csoportra osztjuk: szablyos s szablytalan (mskppen rendhagy) igkre. Az albbiakbl, az egyes alakokbl kitnik, mit rtnk ezalatt.
2.2.2.1. Az egyszer mlt (de onvoltooid verteden tijd - imperfectum)
Az egyszer mlt id egy igealakbl ll. Kpzse:
AZ IGE
27
2.2.2.1.1. Szablyos igknl az -en eltti utols mssalhangz hatrozza meg, milyen
vgzdst kap az ige.
a) ha az -en eltti utols mssalhangz zngtlen, azaz t, k, f, s, ch s , az ige -te
idjelet kap:
maken maakte
Az ide tartoz mssalhangzkat ktfle segtsggel is megjegyezhetjk:
Ezek szerepelnek a t kofschip szban.
Mondatba is foglalhatk: Frdric Chopin pakte twee stukjes kaas.
b) ha az -en eltti utols mssalhangz zngs (ide tartozik minden olyan mssalhangz, amely az elz csoportba nem tartozik) ill. ha a t magnhangzra vgzdik, az
ige -de idjelet kap:
wonen woonde
zwaaien zwaaide
Az egyszer mlt alakjai minden egyes szm szemlyben -te ill. -de idjelet kapnak.
A tbbes szm alakok pedig minden szemlyben -ten ill. -den vgzdsek (az -en hangkapcsolat ejtsrl lsd: 1.3.1.).
Fontos!
A fenti szably all nincs kivtel.
gyeljnk a szably megfogalmazsra: a fnvi igenv -en eltti mssalhangzjrl van sz, teht leven s verhuizen igk esetn v s z mint zngs hangok a -de
idjelet kapjk! Termszetesen itt is rvnyeslnek a helyesrsi szablyok: leefde,
verhuisde (lsd mg: 1.3.3.2. s 1.3.3.7.)
A d-re s t-re vgzd igetvek a teljes idjelet kapjk meg, ezeket az alakokat lsd
albb, a pldknl. A tbbes szm alak -en/-n ragjt zrjelben jelltk.
zngs t, 1 mssalhangz
zngs t, 2 mssalhangz
zngtlen t
magnhangzs t
f t
s t
d t
t t
fnvi igenv
wonen
leggen
slapen
zwaaien
leven
verhuizen
antwoorden
praten
iget
woonlegslaapzwaaileefverhuisantwoordpraat-
egyszer mlt
woonde(n)
legde(n)
slaapte(n)
zwaaide(n)
leefde(n)
verhuisde(n)
antwoordde(n)
praatte(n)
Megjegyzs: Az -elen-re s -eren-re vgzd igknl a t megllaptshoz tudnunk kell,

hogy a sz hangslya ezekre a sztagokra esik-e.
Pldul: verdelen verdeelde(n)
de: wandelen wandelde(n)
2.2.2.1.2. A szablytalan igk a t magnhangzjnak megvltoztatsval kpzik egyszer
mltjukat. Egyes szmban nem jrul a thz vgzds. A tbbes szm vgzdse -en.
vragen S.: vroeg
zitten S.: zat
zien S.: zag

Pl.: vroegen
Pl.: zaten
Pl.: zagen
A thangz megvltozsban bizonyos szablyszersgeket fedezhetnk fel, ezek azonban
inkbb csak tendencia jellegek s nem minden szablytalan igre terjednek ki, ezrt ezen
alakokat egyenknt meg kell tanulni.
A szablytalan igk sztri alakjt a fggelk listjban talljuk meg.
28
2.2.2.1.3. Igekts igk egyszer mlt ideje

Az elvl igekt - amennyiben az lltmny ragozott rsze a msodik mondatrsz - egyszer
mltban elvlik:
Gisteren ging ik met Jan uit.
Tegnap Jannal mentem szrakozni.
Toen stond ik elke ochtend vroeg op.
Akkoriban minden nap korn keltem.
2.2.2.1.4. Az egyszer mlt id hasznlata
A holland nyelvben az egyszer mlt idt hasznljk:
Hosszabb sszefgg mltbeli cselekmny elbeszlsre: Pldul egy utazs trtnetnek
eladsakor, egy mese elmondsakor - ezrt hvjuk ezt az igeidt elbeszl mltnak:
Ik was nog in de badkamer toen de telefoon ging.
a) A mltban tbbszr ismtld cselekvs ill. egy szoks kifejezsre:
Hij belde me elke dag op, toch ging ik niet met hem uit.
c) Ha nem a cselekvs befejezettsgt, hanem folyamatossgt szeretnnk rzkeltetni:
In het bos werkten het hete jaar houthakkers.
Kees was al moe, maar hij werkte door.
d) A hivatalos s a szaknyelv tlnyomrszt ezt az igeidt hasznlja:
De Romeinen vestigden zich nog vr de volksverhuizing op het gebied van
Hongarije.
e) A toen s terwijl ktszavak, valamint vroeger hatrozsz utn szinte minden esetben egyszer mltat hasznlunk:
Toen ik het hoorde, schrok ik erg.
Terwijl iedereen naar de lezing luisterde, begon Jeroen met zijn buurman te
praten.
Vroeger vond ik vis niet lekker.
g) A feltteles md kifejezsre (lsd: 2.2.6.1.)
2.2.2.2. A befejezett jelen kpzse (de voltooid tegenwoordige tijd - perfectum)
sszetett igealak, amely egy, az alannyal egyeztetett segdigbl s az ige ragozatlan, nem
vltoz befejezett mellknvi igenevbl ll:
hebben vagy zijn segdige jelen ideje + az ige befejezett mellknvi igeneve
Ik
heb
een broodje
gegeten.
Marijke
is
naar Hongarije
verhuisd.
Nhny ignek szablyos egyszer mltja s szablytalan befejezett jelene van, pl.:
bakken bakte(n) gebakken
Nhny ignek kt jelentse is van. Az egyik jelentsben szablyosan kpzik mlt
idejeiket, a msikban rendhagyan. A legfontosabbak:
brouwen
- brouwde(n) gebrouwen = srt fzni

- brouwde(n) gebrouwd rosszul artikullva beszlni
jagen
- joeg(en) gejaagd = elkld, elldz

- jaagde(n) gejaagd = vadszni
plegen
- p lacht(en) nincs befejezett mellknvi igeneve = vmit szokott
csinlni, szoksa

- pleegde(n) gepleegd = vmi (rosszat) elkvet
prijzen
- prees/prezen geprezen dicsr

- prijsde(n) geprijsd = raz
AZ IGE
29
- schiep(en) geschapen = alkot

- schepte(n) geschept = mer (levest, folyadkot)
zweren ignek kt jelentse van:
zwoor(en) gezworen ill. zwoer(en) gezworen = eskt tesz
zweerde(n) gezweerd = gennyesedik, gennyes seb alakul ki
schrikken s vouwen igk sszetteleikben szablyosan kpzik mlt idejket:
schrikken schrok/schrokken geschrokken de: afschrikken schrikte af afgeschrokken
Nhny ige bizonyos sszetteleiben rendhagyknt, bizonyos sszetteleiben
szablyosknt viselkedik. Pldul:
lachen gelachen de: uitlachen uitgelacht
vliegen gevlogen de: zweefvliegen gezweefvliegd
Nhny ignl ltezik mind a rendhagyan, mind a szablyosan kpzett alak,
azonos jelentssel. Ezek kzl a rendhagy alak ritkbban fordul el: durven
durfde(n) gedurfd: gyakoribb alak - durven dorst(en) gedurfd: ritkbb alak waaien
waaide(n) gewaaid: gyakoribb alak - waaien woei(en) gewaaid: ritkbb alak
2.2.2.2.1. Az idbeli segdige a befejezett jelen kpzsben
scheppen
2.2.2.2.1.1. hebben mint idbeli segdige

hebben segdigt hasznljuk
1. a trgyas igknl:
vertellen
- Mieke heeft het verhaal verteld.
kopen
- Waar heb je deze schoenen gekocht?
kivtel:
beginnen
- Ik ben op een cursus met Duits begonnen.
oversteken
- Jan is de straat snel overgestoken.
2. a visszahat igknl:
zich aankleden - Gezien de kou heeft iedereen zich warm aangekleed.
3. olyan trgyatlan igknl, amelyek hosszantart helyzetet fejeznek ki:
zitten
- Ik heb nog nooit op die stoel gezeten.
slapen
- Zij heeft de hele week weinig geslapen.
kivtel:
blijven
- Hij is toch wat Tanger gebleven.
zijn
- Marijke is hier nog niet geweest.
2.2.2.2.1.2. zijn mint idbeli segdige
zijn segdigt hasznljuk olyan trgyatlan igk esetn, amelyek a helyzet megvltoztatst
fejezik ki:
opstaan: Jan is gisteren om zes uur opgestaan.
inslapen: De kinderen zijn vanavond vroeg ingeslapen.
komen: Zijn jullie nu gekomen?
2.2.2.2.1.3. hebben s zijn egyes igknl
A mozgst jelent igk
a) zijn segdigvel llnak, ha jelezzk az irnyt:
De politieagent is naar de stad gelopen.
30
b) hebben segdigvel llnak, ha nem jelezzk az irnyt, illetve ha magn a cselekvsen

van a hangsly (gyakran a cselekvs idtartamt szeretnnk kifejezni ilymdon):
De politieagent heeft in de stad gelopen.
De politieagent heeft de hete dag in de stad gelopen.
Nhny ilyen ige: fietsen, klimmen, rennen, roeien, springen, varen, wandelen, zwemmen.
2.2.2.2.1.4. Trgyas s trgyatlan igk
Nhny igt trgyas vagy trgyatlan igeknt is hasznlhatunk, ennek megfelelen hasznljuk
teht hebben vagy zijn segdigt az sszetett mlt idk kpzsekor:
bevriezen: De ijskoude wind heeft alles bevroren.
Vannacht is alles van de ijskoude wind bevroren.
Nhny ilyen ige: breken, genezen, rijden, smelten, uitpraten, veranderen, verdrinken,
verhuizen.
2.2.2.2.2. A befejezett jelen hasznlata
a) Mindenekeltt olyan, a mltban bekvetkezett cselekvs vagy szituci kifejezsre
hasznljuk, amelynek eredmnye a jelenben is mutatkozik, a jelenre kihat:
Ik heb veel van mijn oom geerfd. Zal ik je laten zien wat ik allemaal heb
geerfd?
b) Ez a mltban bekvetkezett esemny/cselekvs mr vgetrt, be van fejezve. gy
teht hasznlhatjuk egy, a mltat rint informci, krds vagy llts megfogalmazsra:
Jan is vanmorgen naar Amsterdam gereden.
Waarom is hij naar Amsterdam gereden?
c) Ha valaminek mg felttlenl meg kell trtnnie, mieltt ms bekvetkezne:
Ik ga niet weg, voordat ik niet gezien heb hoe het met hem gaat.
Als ik hem gevraagd heb, kan ik je zeggen of het klopt.
2.2.2.2.2.1. Az egyszer mlt s befejezett jelen hasznlata kztti klnbsg
Egyszer mlt s befejezett jelen segtsgvel mltban trtnt esemnyeket/cselekvseket
fejezhetnk ki. A kt igeid kztt fennll az a klnbsg, hogy mg a befejezett jelennel
magt az esemnyt/cselekvst hangslyozzuk, addig az egyszer jelennel a cselekvs egy
krlmnyt, klnleges momentumt emelhetjk ki:
Saskia heeft deze week een feestje gebouwd.
ledereen was er en het was fantastisch, hoor!
Nha azonban nem rzkelhet ez a klnbsg a kt igeid kztt s gy mindkt idt
hasznlhatjuk ugyanarra a tartalomra:
Er waren veel mensen in de bakkerij.
Er zijn veel mensen in de bakkerij geweest.
ltalnos szablyok:
A mltbeli, mr lezrt cselekvsek s szitucik kifejezsre gyakrabban hasznljuk
a befejezett jelent mint az egyszer mltat.
Ha valamilyen, a jelenre is kihat esemnyt/cselekvst beszlnk el, elsknt a befejezett jelen alakjait hasznljuk, majd pedig - amikor a hallgat mr bele tudta lni magt a
szituciba - egyszer mltban folytatjuk a lerst:
Vorige week is er een overval gepleegd op een girokantoor in Breda. Drie mensen drongen
het gebouw binnen. Ze vertrokken met twee miljoen gulden.
AZ IGE
31
2.2.2.3. A befejezett mlt kpzse (de voltooid verleden tijd - plusquamperfectum)

hebben vagy zijn egyszer mltja + befejezett mellknvi igenv
hebben s zijn imperfectumnak kpzsre lsd: 2.3.1. s 2.3.2.)
A befejezett mellknvi igenv kpzst lsd: 2.1.1.2. - 2.1.1.2.3.
2.2.2.3.1. A befejezett mlt hasznlata
a) Olyan mltbeli esemny/cselekvs esetn, amely egy msik mltbeli esemny/
cselekvs eltt trtnt, s ez a kt esemny/cselekvs egymssal szoros kapcsolatban
ll:
befejezett jelen:
Ik heb gisteren een appeltaart gebakken.
befejezett mlt:
Daarvoor had ik nog nooit taarten gebakken.
b) Egy mltbeli esemnyt/cselekvst megelz mltbeli esemny/cselekvs lersra.
Ik zag meteen dat hier in de tussentijd was ingebroken.
c) Ha vatosan szeretnnk javaslatot tenni:
Ik had deze film al lang willen zien. Heb je er belangstelling voor?
d) Mlt idej felttelessg, valszntlensg kifejezsre. (lsd mg: 2.2.6.3.):
Had ik dat geweten, dan was ik onmiddellijk hier naartoe gekomen.
e) hajts kifejezsre:
Ik ben gezakt voor mijn tentamen. Had dan ook wat harder gewerkt!
Jan is gisteren zo vroeg naar huis gegaan. Was hij maar langer hier
gebleven!
Az ilyen jelleg mondatokat magyarul brcsak ktszval vezetjk be.
2.2.3. A jv idk
A hollandban ktfle jv id ltezik: az egyszer s az sszetett jv.
2.2.3.1. Az egyszer jv id kpzse (de onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd
- futurum)
a zullen segdige jelen ideje + fnvi igenv
zullen ragozst lsd: 2.3.4.1.)
2.2.3.1.1. Az egyszer jv id hasznlata
Az egyszer jv alakjait olyan cselekvs vagy szituci kifejezsre hasznljuk, aminek
mg meg kell trtnnie:
a) Javaslat, gret:
Zullen we naar de bioscoop gaan?
Ik zal hem helpen.
b) A beszl azon meggyzdsnek kifejezsre, hogy valami nagy valsznsggel
gy van, ill. be fog kvetkezni. Gyakran alkalmazzuk itt a wel, vasi, vastwel kifejezseket.
De film zal wel leuk zijn; ik hoorde het iemand vertellen.
32
2.2.3.1.2. A jv id egyb kifejezsi formi

Tlnyomrszt nem 2.2.3. ltal lert mdon fejezzk ki a jvben bekvetkezt. Kifejezhetjk
a) a jelen id hasznlatval. Ilyen esetekben mindig szerepel jvre utal idhatroz
is a mondatban:
Over een week begint de vakantie.
Morgen komt tante Els op bezoek.
b) a gaan ragozott alakjbl s egy fnvi igenvbl alaktott szerkezettel:
Ik ga vanavond een goed boek lezen.
gaan + fnvi igeneves szerkezetet nem hasznlhatunk
hebben s zijn igk nll hasznlata esetn illetve ezek igekts vltozatai mellett
a mdbeli segdigk (willen, moeten, kunnen, mogen s hoeven) mellett
(lsd mg: 2. 3.4.)
c) zullen gaan + fnvi igenvbl kpzett szerkezettel:
Ik zal mijn best gaan doen.
Ilyen jelleg mondatokban mindig zullen szerepel ragozott alakknt.
2.2.3.2. A befejezett jv id kpzse
(de voltooid tegenwoordig toekomende tijd - futurum exactum)
zullen jelen ideje + hebben vagy zijn fnvi igeneve + a befejezett mellknvi igenv
zullen ragozst lsd: 2.3.4.1
A befejezett mellknvi igenv kpzst lsd 2.1.1.2. - 2.1.1.2.3.
2.2.3.2.1. A befejezett jv id hasznlata
a) Ha gy vljk. hogy hogy egy jvbeli esemny/cselekvs egy msik jvbeli esemny/cselekvs bekvetkeztig lezrul:
Als ik vanmiddag aankom, zal mijn vrouw het eten wel gekookt hebben.
b) Ha szinte biztos, hogy egy esemny/cselekvs a mltban megtrtnt s le is zrdott:
Wat een schoone kamer! Die zal mijn moeder wel hebben schoongemaakt. A
fenti kt esetben is szinte mindig hasznljuk a wel, vast, vastwel kifejezseket.
2.2.4. A befejezett igeidk kpzse sszetett lltmny esetn
A befejezett igeidk kz tartoznak a befejezett jelen, a befejezett mlt s a befejezett jv.
A 2.2.4.1. pontban szerepl szably mindhrom igeidre vonatkozik.
2.2.4.1. A befejezett igeidk s egy fnvi igenv a mondatban
Ha egy ige, amely utn nem llhat te (lsd mg: 10.5.1.) a befejezett idk valamelyikben ll
s ezt mg egy fnvi igenv kveti, a befejezett mellknvi igenv fnvi igenvv vlik.
gy kt fnvi igenv kveti egymst. Az idbeli segdige az els ighez igazodik, azaz ahhoz az ighez, amely eredetileg a befejezett mellknvi igenv volt.
Ik zie hem.
Ik heb hem gezien.
Ik zie hem schilderen.
Ik heb hem zien schilderen.
AZ IGE
33
Tovbbi pldk:
Hij is ons komen helpen.
Wij hebben hen ruzie horen maken.
Jan zal zijn blijven meespelen.
De buurman zal zijn auto hebben laten wassen.
Het kindje heeft nog meer moeten eten.
Mint a fenti pldkbl is lthat, a mondatokat tetszs szerint bvthetjk tovbbi igkkel
(p1. mdbeli segdige, mveltetst kifejez laten).
Megjegyzs: A kt fnvi igenevet tartalmaz mondatokban a ltignek nem zijn, hanem
wezen a fnvi igeneve!
2.2.5. Kijelent md, passzv (aantonende wijs - indicatief, passie/)
A szenved igeragozs is rendelkezik teljes ragozsi paradigmval s minden, a cselekv
ragozsnl emltett igeidvel.
2.2.5.1. A befejezetlen igeidk (onvoltooide tijden)
worden segdige megfelel idej alakja + befejezett mellknvi igenv
jelen
(worden jelen idej alakja)
ik
wordt
onderwezen
j ij/u
wordt
onderwezen

word jij
onderwezen
hij
wordt
onderwezen
wij
worden
onderwezen
jullie worden
onderwezen
zij
worden
onderwezen
egyszer mlt
(worden egyszer mlt idej alakja)
ik
werd
onderwezen
j ij/u
werd
onderwezen
hij
werd
onderwezen
wij
werden
onderwezen
jullie werden
onderwezen
zij
werden
onderwezen
egyszer jv
(worden egyszer jv idej alakja)
ik
zal
onderwezen worden
j ij/u
zal/zult
onderwezen worden

zul/zal j e onderwezen worden
hij
zult/zal
onderwezen worden
wij
zullen
onderwezen worden
jullie zullen
onderwezen worden
zij
zullen
onderwezen worden
2.2.5.2. A befejezett igeidk (voltooide tijden)
zijn segdige megfelel idej alakja + befejezett mellknvi igenv
34
befejezett jelen
(zijn jelen idej alakja)
ik
ben
onderwezen
jij/u
bent
onderwezen

ben jij
onderwezen
hij
is
onderwezen
wij
zijn
onderwezen
jullie zijn
onderwezen
zij
zijn
onderwezen
befejezett mlt
(zijn egyszer mlt idej alakja)
ik
was
onderwezen
jij/u
was
onderwezen
hij
was
onderwezen
wij
waren
onderwezen
jullie waren
onderwezen
zij
waren
onderwezen
befejezett jv
(zijn egyszer jv idej alakja)
ik
zal
onderwezen zijn
jij/u
zal/zult
onderwezen zijn
hij
zult/zal
onderwezen zijn
wij
zullen
onderwezen zijn
jullie zullen
onderwezen zijn
zij
zullen
onderwezen zijn
2.2.5.3. Mely igkbl kpezhet szenved alak?
a) Szenved alakot minden trgyas igbl kpezhetnk:
In Zuid-Amerika wordt koffie verbouwd.
Het huiswerk is (door de leerlingen) gemaakt.
De hakken zijn door de man gerepareerd.
Het water zal morgen afgesloten worden.
b) Vannak olyan trgyatlan igk, amelyek azonban egy hosszantart s llandan
viszszatr cselekvst fejeznek ki, gy ezekbl - termszetknl fogva - lehet szenved
igealakokat kpezni. Ezekben a mondatokban az alany szerept er tlti be:
Er wordt tijdens de lezing gekletst.
Er werd veel gezongen.
Er wordt in de kantine gegeten.
Ha ezekbl a mondatokbl kiemeljk a hatrozkat a mondat elejre, nem szksges
er-t alkalmaznunk a mondatokban, szerepe fakultatvv vlik.
Tijdens de lezing wordt (er) gekletst.
In de kantine wordt (er) gegeten.
(lsd mg 5.2.5.)
c) A visszahat igkbl nem kpezhet szenved alak!
2.2.5.4. Szenved szerkezetek hasznlata
Szenved szerkezetet akkor hasznlunk, ha a cselekvs alanya nem ismert, vagy nem fontos.
Amennyiben mgis kzlni akarjuk, ki volt a cselekvs vgrehajtja, door prepozcival
kapcsoljuk a mondathoz:
Hamlet werd door Shakespeare geschreven.
AZ IGE
35
2.2.5.5. A hatrozott s a hatrozatlan trgy cselekv mondat szenvedv alaktsa

A szenved szerkezet mondatok kpzsnl gyelnnk kell arra, hogy mi llt a trgy helyn. Ha ugyanis a mondatnak hatrozott volt a trgya (hatrozott nvel, birtokos nvms,
mutat s ms nvmsok lltak a trgy eltt), akkor a szenved mondat elejre kerl:
Mijn moeder bakt de lekkerste taartjes.
De lekkerste taartjes worden
door mijn moeder gebakken.
De gemeente heeft dit huis in
Dit huis is in 1987 gebouwd.
1987 gebouwd.
Ha a mondatnak hatrozatlan volt a trgya (hatrozatlan nvelvel, nvel nlkl szmnvvel stb. szerepelt a trgy), a mondat elejn er szerepel:
Mijn moeder bakt veel taartjes.
Er worden veel taartjes door
mijn moeder gebakken.
De gemeente heeft enkele huizen
Er zijn in 1987 enkele
in 1987 gebouwd. huizen gebouwd.
2.2.5.6. A mlt idk hasznlata a szenved igeragozsban
A szenved igeragozs folyamn az egyszer mlt idej alak inkbb a cselekvsre magra
helyezi a hangslyt, mg a befejezett jelen idej alak a cselekvs eredmnyre:
De taarten werden gebakken door... azokra a szemlyekre
gondolunk, akik stttk a tortkat
De taarten zijn gebakken.
a ksz tortkra gondolunk
2.2.6. Feltteles md, aktv (de voorwaardelijke wijs, actief)
A feltteles md igk szerepe a hollandban nagyobb, mint a magyarban. A magyar nyelv
csak feltteles mondatban illetve hajt mondatban hasznlja ezeket az alakokat, a holland nyelvben azonban ms tartalmakat is kifejezhetnk vele. 2.2.6.3. pontban felsoroljuk
a lehetsges jelentseket, azonban sszegzsknt megjegyezhetjk: a feltteles md alakok ltalnos jellemzje, hogy az adott esemny/cselekvs megtrtntt vagy jvben val
bekvetkezst bizonytalanabb teszik, a realitstl nmileg eltvoltjk.
2.2.6.1. A feltteles md jelen idejnek kpzse
(de onvoltooid verleden toekomende tijd - conditionalis)
zullen egyszer mltja + fnvi igenv
(zullen egyszer mltjnak alakjait lsd 2.3.4.1.)
Ik zou graag naar Canada reisen.
We zouden je graag voor het avondeten uitnodigen.
2.2.6.2. A feltteles md mlt idejnek kpzse
(de voltooid verleden toekomende tijd - conditionalis perfecti)
zullen egyszer mltja + hebben vagy zijn fnvi igeneve + befejezett mellknvi igenv
(zullen egyszer mltjnak alakjait lsd 2.3.4.1.)
Ik zou graag naar Canada zijn gereisd.
We zouden je graag voor het avondeten hebben uitgenodigd.
36
2.2.6.3. Felttelessg kifejezse mlt idvel

A felttelessget ms mdon is kifejezhetjk:
a) feltteles jelent az egyszer mlt alakjaival:
Ik reisde graag naar Canada.
We nodigden je graag voor het avondeten uit.
b) feltteles mltat a befejezett mlt alakjaival:
Ik was graag naar Canada gereisd.
We hadden je graag voor het avondeten uitgenodigd.
Ezek a pldamondatok ugyanazt jelentik mint 2.2.6.1. s 2.2.6.2. pldamondatai.
Utbbi alakokat azonban ritkbban hasznljuk, csupn akkor, ha a szvegkrnyezetbl
kiderl, hogy a mondat feltteles md. A flrertsek elkerlsre als ktszt hasznlunk.
Ennek szablyait lsd: 2.2.6.4. s 9.2.7.
2.2.6.4. A feltteles md jelen s mlt idejnek hasznlata
Feltteles md jelen idt hasznlunk egy olyan cselekvs vagy szituci kifejezsre, amelynek mg meg kell trtnnie vagy mg nem zrult le.
Feltteles md mlt idt hasznlunk egy olyan cselekvs vagy szituci kifejezsre, amely
mr megtrtnt vagy mr lezrult.
Az alakok jelentse lehet:
a) Felttel, valszertlensg:
jelen id:
Als ik nu vakantie zou hebben, zou ik naar Amerika reizen.
Ha most lenne a sznid, Amerikba utaznk.
Als ik zou kunnen toveren, zou ik veel geld toveren.
Ha tudnk varzsolni, sok pnzt varzsolnk.
mlt id:
Als ik een lange vakantie zou hebben gehad, zou ik een beetje hebben uitgerust. Ha hossz szabadsgom lett volna, kicsit kipihentem volna magam.
Als ik zou hebben kunnen toveren, zou ik veel geld hebben getoverd.
Ha tudtam volna varzsolni, sok pnzt varzsoltam volna.
(Az utbbi mondat els tagmondatnak kpzsre lsd: 2.2.4.1. s 2.3.5. pontot.)
A felttelt tartalmaz mondatokat ltalban als ktszval vezetjk be, azonban
gyakori als elhagysa is. Ilyenkor a fordtott szrend s a - fakultatvknt - a msodik tagmondatba helyezett dan ktsz segt hozz, hogy megrtsk, feltteles
mondattal llunk szemben:
Zou ik nu vakantie hebben, (dan) zou ik naar Amerika reizen.
Zou ik toen vakantie hebben gehad, (dan) zou ik naar Amerika zijn gereisd.
A fenti szablyok szerint teht az albbi ngy mondat azonos rtelm: jelen id:
Als ik nu zou rennen, (dan) zou ik de trein halen.
Zou ik nu rennen, (dan) zou ik de trein halen.
Als ik nu rende, (dan) haalde ik de trein.
Rende ik nu, (dan) haalde ik de trein.
mlt id:
Als ik zou zijn gerend, (dan) zou ik de trein hebben gehaald.
Zou ik zijn gerend, (dan) zou ik de trein hebben gehaald.
Als ik was gerend, (dan) had ik de trein gehaald.
Was ik gerend, (dan) had ik de trein gehaald.
AZ IGE
37
b) Magunkban tanakodunk, valami lehetsgt mrlegeljk:

jelen :
Wat denk je? Zou Jan een feestje nu leuk vinden?
Mit gondolsz? rlne most Jan egy bulinak?
mlt:
Jan was vorige week zo droevig. Wat zou de reden geweest zijn?
A mlt hten Jan olyan szomor volt. Mi volt vajon ennek az oka?
jelen:
Deze das past niet bij dit hemd. Zou deze beter zijn?
Ez a nyakkend nem illik ehhez az inghez. Ez jobb lenne?
mlt:
Je zei dat je deze das niet leuk vond. Zou deze beter bij het hemd hebben
gepast?
Azt mondtad, hogy nem tetszett neked ez a nyakkend. Ez jobban illett
volna az inghez?
c) Pletykt, bizonytalan informcit hallottunk, s nem vagyunk meggyzdve a hr
valdisgrl:
jelen:
De slager op de hoek zou bedorven vlees verkopen.
A sarki hentes lltlag romlott hst rul.
mlt:
Er zouden van dat vlees drie mensen ziek zijn geworden.
lltlag hrom ember megbetegedett attl a hstl.
jelen:
Erik zou niet meer Annas vriendje zijn, zegt Peter.
Peter azt mondja, hogy Erik mr nem Anna bartja.
mlt:
Anna zou de hele week gehuild hebben.
Azt mondjk, hogy Anna egsz hten srt.
d) vatos javaslatot tesznk valakinek:
jelen:
Je zou eindelijk moeten beginnen te leren, anders slaag je niet voor het examen.
El kellene vgre kezdened tanulni, klnben megbuksz a vizsgn.
Jouw haar is weer te lang. Je zou eens naar de kapper moeten gaan.
Mr megint nagyon hossz a hajad. Fodrszhoz kellene menned.
mlt:
Je zou gisteren wat eerder naar bed moeten zijn gegaan. Nu ben je de hele
dag slaperig.
Tegnap kicsit korbban kellett volna lefekdnd. Most egsz nap lmos
vagy.
Ezekben a mondatokban kunnen vagy moeten segdigt alkalmazzuk fnvi igenv formjban. Gyakran szerepelnek itt eens s weleens szcskk.
e) udvarias krs:
Zou u mij even willen volgen?
Lenne szves kvetni?
Ezekben a mondatokban, ha az alany ik vagy we, mogen vagy kunnen segdigt hasznljuk.
Ha az alany je vagy jullie vagy u, willen vagy kunnen segdigt hasznljuk. Itt gyakran
hasznljuk az even szcskt.
38
f) Kvnalom, a krlmnyek gy kvetelnk meg:

csak jelen idben:
Jullie zouden meer over de Griekse cultuur moeten weten.
Tbbet kellene tudnotok a grg kultrrl.
We zouden meer uitstapjes moeten maken, dat zou gezonder zijn.
Tbbet kellene kirndulnunk, egszsgesebb lenne.
g) Jelen idben: Ha valakit egy, a mltban megszletett tervre vagy tletre szeretnnk
figyelmeztetni:
Morgen wil ik graag naar de bioscoop. - Dat kan toch niet: je zou naar de
zitting van de gemeente?
Holnap moziba szeretnk menni. - De ht hogyan? Nem a kzsgi lsre
kell menned?
Mlt idben: Ha egy, a mltban megszletett tervre vagy tletre szeretnnk utalni,
ami azonban nem valsult meg:
Eind juli zouden we een musical in het openluchttheater hebben
gezien, maar het was een grote storm en we konden er niet naartoe.
gy volt, hogy jlius vgn megnznk egy musicalt a szabadtri sznpadon.
De nagy vihar volt s nem tudtunk elmenni.
h) Kvnsg kifejezse:
We zouden graag met jullie meegaan.
Szvesen mennnk veletek.
Ezekben a mondatokban gyakran hasznljuk graag, (wel)eens szcskkat valamint willen
segdigt.
2.2.6.5. Feltteles md, szenved igeragozs
A feltteles mdot szenved szerkezet mondatokban is hasznlhatjuk. Mind feltteles
jelenben, mind feltteles mltban kpezhetnk szenved szerkezet mondatokat: jelenben:
zullen egyszer mltjnak megfelelen ragozott alakja + a befejezett mellknvi igenv +
worden vltozatlan alakja
mltban:
Ik zou morgen geopereerd worden.

De hakken zouden door de man gerepareerd worden.
zullen egyszer mltjnak megfelelen ragozott alakja + a befejezett mellknvi igenv

+ zijn ragozatlan alakja
Ik zou toch geopereed zijn.
De hakken zouden toch door de man gerepareerd zijn.
A zou zijn geopereerd alak mellett hasznlatos a zal zijn geopereerd alak is. A ktfle alak
hasznlatban nincs klnbsg.
2.2.7. A ktmd (de aanvoegende wijs - conjunctie)
A ktmd alakjai archaikus elemek a holland nyelvben, s ritkn fordulnak el (lsd:
2.2.7.2.).
Tlnyomrszt az rott nyelvre jellemzek.
AZ IGE
39
2.2.7.1. A ktmd kpzse

Ezt az alakot a fnvi igenvbl kpezzk, -n vgzdsnek elhagysval.
Csak egyes szm 2. s 3. szemlyben hasznljuk.
2.2.7.2. A ktmd hasznlata
a) Kvnsg kifejezsre:
Leve de koningin!
ljen a kirlyn!
Het ga je goed!
lj boldogul!
b) Utastsokban:
Men neme een pond
Vgy egy fl kil cukrot, 20 dkg vajat...
suiker, twee ons boter
Az ilyen jelleg szerkezetek gyakran fordulnak el hasznlati utastsokban, receptekben.
c) Kifejezsekben:
God zij dank!
Hla istennek!
Koste wat het kost.
Kerl, amibe kerl.
Uw wil geschiede!
Legyen meg a Te akaratod!
2.2.8. A felszlt md (de gebiedende wijs - imperatief)
2.2.8.1. A felszlt md kpzse
a) A leggyakrabban hasznlt alak mind Sg. 2. mind Pl. 2. szemly esetn az n. kznyelvi alak: az ige tve
Jeanette,
sta op!
Jeanette en Jan,
sta op!
Meisjes,
sta op!
zijn felszlt md alakja szablytalan: Wees verstandig.
Csak a nagyon hivatalos nyelv hasznlja a felszlt md tbbes szm alakjt:
Staat op!
Weest verstandig!
aa) Beszlt nyelvben jij s jullie nvmst is hozzfzhetjk az igethz. Ebben az esetben mindig a ragozott igealakot hasznljuk:
Ga jij ook maar mee, mama!
Letten jullie op, jongens!
A nvmsok hasznlatval gyakran haragot, trelmetlensget fejeznk ki:
Schiet jij op!
Komen jullie meteen binnen!
zijn felszlt md alakjnl gyakori a nvms alkalmazsa Pl. 2. szemlyben:
Wezen jullie niet zo slordig!
Mind a) s aa) felszltsok kategorikus formk, nagyon hatrozottak.
b) Sg. 2. s Pl. 2. szemly hivatalos, udvarias alak: iget + -t + u szemlyes nvms
Mevrouw Boersma,
staat u op!
Meneer en mevrouw Boersma, staat u op!
Dames en heren,
staat u op!
Ezeket az alakokat nemcsak felszltsknt, hanem bartsgos javaslatknt is hasznlhatjuk.
A felszltsok sznesebb ttelre ms kifejezseket is hasznlhatunk, ehhez lsd: 2.2.8.4.
pontot.
40
2.2.8.2. A felszlts krlrsa

a) A felszlts szerept tlti be Sg. 1. s P1.1. szemlyben a kvetkez szerkezet:
Sg. 1. szemly: laat + ik + fnvi igenv: Laat ik dat nou vergeten hebben!
Pl. 1. szemly: laten + we + fnvi igenv: Laten we vanavond naar de
bioscoop gaan!
A fenti alakokat alkalmazzuk, ha buzdtani vagy sztnzni szeretnnk.
b) Ha szemlyeket ltalnossgban akarunk felszltani, hasznlhatjuk a fnvi
igenevet.
Niet praten!
Ophouden!
Aan het eind aansluiten!
Ez az alak leggyakrabban feliratokon, tblkon fordul el, de hasznlatos a beszlt nyelvben
is, br ott meglehetsen udvariatlannak szmt.
Hasznlatos mg parancsok szvegben.
2.2.8.3. A felszlt md hasznlata
Mint elz pontunkban is lthattuk, a felszlt md alakok stilrisan ms s ms funkcit
tlthetnek be. Kifejezhetnek:
a) parancsot:
Kom hier! - zeg ik tegen mijn hond.
b) udvarias krst:
Ruim eens je kamer op!
Udvarias krst tartalmaz mondatban hasznljuk a 2.2.8.4. pontban szerepl tltelkszavakat.
c) bartsgos sztnzst: Het is koud weer. Kom maar gauw bij de kachel zitten.
Ehhez is lsd: 2.2.8.4.
d) tancsot:
Wees verstandig en neem die baan niet aan, want later
krijg je er spijt van.
e) tiltst:
Doe nog n keer je mond open dan...
2.2.8.4. A felszlt md szerkezetek lehetsges bvtmnyei
Ahhoz, hogy a felszltsokat rnyaltabb, sznesebb, de mindenekeltt udvariasabb
tegyk, hasznljuk a kvetkez szcskkat: eens, maar, toch vagy even.
eens: krs vagy kvnsg kifejezsre
Stap eens binnen
Stapt u eens binnen.
Stappen jullie eens binnen.
maar: biztats vagy egyetrts kifejezsre
Stap maar binnen.
Stapt u maar binnen.
Stappen jullie maar binnen.
toch: toch srgetbb mint eens s maar
Stap toch binnen.
Stapt u toch binnen.
Stappen jullie toch binnen.
even: rvid idszak kifejezsre hasznljuk
Stap even binnen.
Stapt u even binnen.
Stappen jullie even binnen.
AZ IGE
41
Ezeket a szcskkat egymssal kombinlhatjuk, illetve mindahnyat egyszerre is alkalmazhatjuk:

Stap maar eens binnen.
Stap maar even binnen.
Stap toch maar eens even binnen
2.3. A segdigk (hulpwerkwoorden)

Az albb trgyalt igk tlnyom rsze nemcsak nll igeknt, hanem segdigei funkcikban is hasznlhat.
2.3.1. zijn alakjai

jelen
egyszer mlt
ik
ben
was
jij/u
bent
was

ben jij
hij/zij/het
is
was
wij
zijn
waren
jullie
zijn
waren
zij
zijn
waren
egyb alakok:
befejezett mellknvi igenv: geweest
folyamatos mellknvi igenv: zijnd(e)
felszlt md: wees(t)
ktmd: zij
2.3.1.1. zijn hasznlata
a) nll igeknt jelentse: (vhol) lenni, jelen lenni
Als ik thuis ben, lees ik jouw gedicht.
b) az igei lltmny rszeknt:
Vroeger was zij lerares.
c) segdigeknt: idbeli segdigeknt a befejezett jelen, a befejezett mlt s a befejezett
jv kpzsben mind actvumban (lsd: 2.2.2.2.1. s 2.2.2.3. s 2.2.3.2.) mind passzvumban (lsd: 2.2.5.2.)
2.3.2. hebben alakjai

jelen
egyszer mlt
ik
heb
had
jij/u
hebt
had

heb je
hij/zij/het
heeft
had
wij
hebben
hadden
jullie
hebben
hadden
zij
hebben
hadden
42
egyb alakok:
befejezett mellknvi igenv: gehad

folyamatos mellknvi igenv: hebbend(e)
felszlt md: heb(t)
ktmd: hebbe
2.3.2.1. hebben hasznlata
a) nll igeknt jelentse: birtokol
We hebben twee honden.
b) segdigeknt: idbeli segdigeknt actvumban a befejezett igeidk kpzsben
(lsd: 2.2.2.2.1.1.;2.2.2.3. s 2.2.3.2.).
2.3.3. worden alakjai

jelen
egyszer mlt
ik
word
werd
jij/u
wordt
werd

word jij
hij/zij/het
wordt
werd
wij
worden
werden
jullie
worden
werden
zij
worden
werden
egyb alakok:
befejezett mellknvi igenv: geworden
folyamatos mellknvi igenv: wordend(e)
felszlt md: word(t)
ktmd: worde
2.2.9.3.1. worden jelentse
Ez az ige nllan nem hasznlhat, csupn:
a) az sszetett lltmny rszeknt: lesz, vlik valamiv
Hij wordt elke maand ziek.
Zij werd de nieuwe vertegenwoordiger.
b) segdigeknt: passzvumban a befejezetlen igeidk kpzsben hasznljuk (lsd:
2.2.5.1.)
2.3.4. A mdbeli segdigk (hulpwerkwoorden van modaliteit)
A mdbeli segdigk a kvetkezk: kunnen, mogen, willen, zullen, moeten, hoeven
2.3.4.1. Jelen idej alakok

kunnen mogen
willen
zullen
moeten hoeven
ik
kan
mag
wil
zal
moet
hoef
jij/u
kan/kunt mag
wil/wilt
zal/zult
moet
hoeft

kan/kun jij mag jij
wil jij
zal/zul jij moet jij hoef jij
hij
kan
mag
wil
zal
moet
hoef
wij
kunnen
mogen
willen
zullen
moeten hoeven
jullie
kunnen
mogen
willen
zullen
moeten hoeven
zij
kunnen
mogen
willen
zullen
moeten hoeven
AZ IGE
43
2.3.4.2. Egyszer mlt idej alakok

kunnen mogen
willen
zullen moeten hoeven
egyes szm alakok kon
mocht
wilde / (wou) zou
moest
hoefde
tbbes szm alakok konden mochten wilden / (wou) zouden moesten hoefden
2.3.4.3. A mdbeli segdigk befejezett mellknvi igeneve
kunnen: gekund
mogen: gemogen
willen:
gewild
zullen:
moeten: gemoeten
hoeven: gehoeven
2.3.4.4. A mdbeli segdigk befejezett jelene s befejezett mltja
A mdbeli segdigk kivtel nlkl a hebben idbeli segdigvel kpzik befejezett jelenket
s mltjukat. Ha a segdign kvl ms ige is szerepel az lltmnyban, mind a segdige,
mind ms igk fnvi igenv formjban szerepelnek:
Ik heb/had dat nooit kunnen zien.
2.3.4.5. A mdbeli segdigk egyszer jv ideje s sszetett jv ideje
A jv idk kpzsre lsd: 2.2.3.1. s 2.2.3.2.
2.3.4.6. A mdbeli segdigk hasznlata
A mdbeli segdigknek alapjelentsk a modlis jelents. Msodlagos jelentsk stilris
jelleg.
2.3.4.6.1. kunnen:
alapjelentse: tud, kpes valamire:
Hij kan fantastisch schaken. Fantasztikusan tud sakkozni.
msodlagos jelentsei:
a) lehetsg, alkalom:
Vandaag kan ik bij je komen; ik heb even tijd.
Ma el tudok jnni hozzd, most ppen van idm.
b) udvarias krsben:
Kunt u mij even helpen?
Tudna segteni?
c) krdsben: szabad?/ lehet?:
Kan ik jullie helpen?
Segthetek nektek?
d) nem kvnt feladatrl szlva:
Ze maken alles kapot en ik kan het opnieuw kopen.
Mindent tnkretesznek n meg vehetem meg jra.
e) kifejezsknt:
Ilyet nem lehet csinlni, ezt nem teheted! :
Dat kan je niet doen!
lehetsges :
dat kan
44
2.3.4.6.2. mogen
1. Figeknt is hasznlhat kedvelni rtelemben:
Ik mag hem graag.
Kedvelem t.
2. Segdigeknt alapjelentse: szabad:
Ik mag niet langer blijven.
Nem maradhatok tovbb.
a) engedly, tilts:
Ik mag van mijn moeder niet naar de bioscoop.
Az anym nem engedi meg, hogy moziba menjek.
b) kell rtelemben:
Je mag wel eens wat beter leren!
Egy kicsit jobban kell tanulnod!
c) lehet rtelemben:
Hij mag ook een beetje helpen.
is segthet egy kicsit.
d) lehetsg kifejezsre (imperfectumban):
Mocht er voor me gebeld zijn, ben ik op kantoor bereikbaar.
Ha valaki telefonon keres, az irodban megtall.
e) megengeds kifejezsre:
Hij mag dan rijk zijn toch ben ik niet op hem verliefd.
Lehet gazdag, mgsem vagyok bel szerelmes.
Az ilyen jelleg mondatokban az els tagmondatot mindig egy korltozs (ellenvlemny)
kveti. Ezekben a mondatokban mogen utn mindig dan ll.
2.3.4.6.3. willen
alapjelentse: akar
Iedereen wil goed leven.
Mindenki jl akar lni.
a) kvnsg:
Ik wil graag een huisje bij het
Szeretnk egy hzat venni a
Balatonmeer kopen.
Balatonnl.
b) tanakods:
Waar wil zij zo snel Spaans leren? Hol tanulna meg olyan gyorsan
spanyolul?
c) udvarias krds, amikor pozitv vlaszt vrunk:
Wil je me even helpen?
Segtenl nekem?
d) udvarias, de ellentmondst nem tr krds:
Wilt u me even begeleiden?
Lenne szves elksrni?
e) valsznsg:
Het wil wel eens lukken.
Lehet, hogy sikerlni fog.
2.3.4.6.4. zullen
zullen elsdleges funkcii:
1. jv id kifejezse (lsd: 2.2.3.1.s 2.2.3.2.)
2. felttelessg kifejezse (lsd: 2.2.6.1. - 4.)
a) javaslat, ajnlat:
Zullen we vanavond naar de schouwburg? Ne menjnk ma sznhzba?
Zal ik je helpen?
Segtsek?
Ebben az rtelemben mindig krds formjban szerepel. Alanyknt csak ik vagy we llhat.
AZ IGE
45
b) gret:
Hij zal je bij het huiswerk helpen.
Segt majd neked a hzifeladatban.
c) a beszl ers akarata:
Hij zal die auto voor me kopen!
Meg fogja venni nekem azt az autt!
Itt nagyon fontos a helyes mondathangsly, az ige kiemelse.
d) valsznsg:
Hij zal wel goed verdienen.
Valsznleg jl keres.
Ezekben a mondatokban szinte mindig szerepel a wel szcska.
e) belehelyezkeds egy j vagy egy rossz szituciba:
Je zal maar zo weinig verdienen! Kpzeld el, ha neked kellene ilyen
keveset keresned!
Ezekben a mondatokban mindig a je ltalnos alanyt hasznljuk. A mondatban szerepelnek
maar, toch vagy toch maar szcskk.
f) a hivatalos nyelvben jv id:
De koningin zal morgen een bezoek aan Rotterdam brengen.
A kirlyn holnap hivatalos ltogatsra rkezik Rotterdamba.
2.3.4.6.4.1. zullen egyszer mltjnak msodlagos jelentse
zullen egyszer mltban ll alakjai ms jelentst adnak a mondatnak. Ezeket lsd: 2.2.6.4.
2.3.4.6.5. moeten
alapjelentse: kell:
Het is laat, ik moet naar huis.
Ks van, haza kell mennem
a) szksg:
Ik moet al naar bed, ik ben doodmoe. Le kell fekdnm, hullafradt vagyok.
b) ktelessg:
De kinderen moeten naar hun
A gyerekeknek hallgatniuk kell a
ouders luisteren.
szleikre.
c) knyszer, szksgszersg:
We moeten nu rennen; de trein
Futnunk kell, a vonat kt perc mlva
vertrekt in twee minuten.
indul.
d) kr rtelemben:
Moeten jullie ook wat eten?
(beszltnyelvi formula) Krtek enni?
e) felszltsknt:
Moet je eens luisteren!
Figyelj csak!
f) haj kifejezsre (imperfectumban):
Jan moest nu eens zeggen wat
Hogyha most mondan Jan, amit teghij gisteren zei!
nap mondott!
g) tancsknt:
De colleges van dr. Sneller zijn erg Dr. Sneller szeminriumai
boeiend.Daar moet je echt eens
nagyon lebilincselek. Egyszer tnyleg
naar toe.
el kell menned r.
h) gyan, kvetkeztets:
Jan komt al de tweede keer niet.
Jan mr msodszor nem jn.
Hij moet wel ziek zijn.
Biztosan beteg.
46
2.3.4.6.6. hoeven
alapjelentse: kell
hoeven mellett fnvi igenevet hasznlunk, mint egyb mdbeli segdigk mellett;
ezenkvl pedig te szcskt is.
A hoeven - nel alkotott mondatok tagad mondatok, gy mindig egy - egy ilyen
jelleg sznak is kell szerepelnie a mondatban:
Ouders met drie kinderen hoeven maar 6 gulden te betalen. (lsd: 5.1.5. maar)
We hoeven nog niet naar huis te gaan.
Je hoeft pas om elf uur aanwezig te zijn.
moeten tagadsa hoeven - nel trtnik.
Moeten we ook komen? - Nee, jullie hoeven niet te komen.
Moeten we ook woordenboeken meenemen? - Nee, jullie hoeven geen woordenboeken mee te nemen.
tilts esetn azonban moeten - t hasznljuk:
Je moet niet zo zeuren. Ne nyafogj!
2.3.4.7. Mdbeli segdigk figei funkciban
1. A moeten, mogen, willen, kunnen s hoeven igk mellett fnvi igenv formjban ll gaan-t gyakran elhagyjuk. Ez mindenekeltt konkrt esetekben trtnik, amikor a
hangsly a cselekvs irnyn vagy cljn van:
We moeten al naar huis.
Ik hoef niet meer naar de taallessen; ik heb mijn diploma.
2. hebben fnvi igenvknt llalakjt is elhagyhatjuk mogen s willen mellett;
mindenekeltt konkrt esetben, amikor a hangsly a trgyon van:
Mag ik een pond druiven?
Wil je ook chocola?
Beszlt nyelvben hoeven ige mellett is gyakran elhagyjuk hebben fnvi igenevet.
Wil je ook een frisdrank? Nee, ik hoef geen frisdrank.
2.3.5. Tbb mint kt igbl ll sszetett igei szerkezetek
lsd: 2.2.4.1.
Megjegyzs: Kt vagy tbb fnvi igenv esetn az ll a mondat vgn, amelyik az lltmny jelentst hordozza, vagyis a tulajdonkppeni fige:
Ik blijf liggen.
Ik wil blijven liggen.
Ik zou willen blijven liggen.
47
3. FEJEZET
A fnv
(het zelfstandig naamwoord - het substantief)
48
(HET ZELFSTANDIG NAAMWOORD HET SUBSTANTIEF)
A fnevekkel kapcsolatban a kvetkez kategrikat trgyaljuk:

1. nvel
2. nem
3. tbbesszm
4. kicsinyts
5. fnevek nvmsi helyettestse
3.1. A nvel (het lidwoord - artikel)

Egyes szm
Tbbes szm
Hatrozatlan
een
-
Hatrozott
de / het
de
3.1.1. Hatrozatlan nvelt (een) hasznlunk:

a) egyes szm megszmllhat fnevek eltt, amennyiben nincs ms determinns:
een man
een groot huis
b) ltalnost rtelemben:
Een leraar is een man die les geeft.
Een krant is een drukwerk ter verspreiding van nieuws.
c) felkiltsokban:
Hij spreekt toch een Nederlands! Verschrikkelijk!
d) a wat voor een krdszban:
Wat voor een auto is dat?
Wat voor een autos zijn dat?
A tbbes szm alakot fknt a beszlt nyelvben hasznljuk. (lsd 6.6.4.)
3.1.2. Nem hasznlunk hatrozatlan nvelt:
a) tulajdonnevek eltt
b) tbbes szm fnevek eltt:
Ik koop boeken. (Ik koop een boek.)
c) megszmllhatatlan fnevek (anyagnevek, elvont fogalmak) eltt:
Wil je melk en suiker in je koffie?
Hij heeft spijt van zijn misdaad.
d) hivatalos minsget, nemzetisget, foglalkozst jelent fnevek eltt:
Zij is lid van het comit.
Hij is Nederlander.
e) llandsult szkapcsolatokban:

pen en papier
naald en draad
naar school
naar huis
naar bed
naar kantoor
naar college
leven en dood
dag en nacht
op tafel

op straat
op school
op kantoor
op tijd

aan huis
aan tafel
aan boord
aan land
aan zee
per trein
volgens afspraak
per vliegtuig volgens plan
per fiets
per vergissing bij toeval
per ongeluk
f) az als s a zonder elljrszk utn:

Je moet die schaar niet als schroevendraaier gebruiken.
Een taal kun je niet zonder woordenboek leren.
A FNV
49
3.1.3. Hatrozott nvelt (de/het) hasznlunk:

a) hatrozott fnevek eltt:
de man van Els
het nieuwe huis in onze straat
b) ltalnost rtelemben:
De computer heeft ons leven enorm veranderd.
Door de uitvinding van de film is er een kunstvorm bijgekomen.
c) az vszakok s gtjak neve eltt:
in de zomer: nyron
in het noorden
voor de winter: tl eltt
naar het zuiden
d) utck, terek, parkok, pletek neve eltt:
in de Leidsestraat
in het Vondelpark
op het Rembrandtsplein
in de Bijenkorf
e) hegyek, tengerek, folyk, tavak neve eltt:
de Etna
de Rijn
de Noordzee
het Veluwemeer
f) bizonyos llandsult kifejezsekben:
de krant lezen
met de bus / tram / taxi gaan
in het ziekenhuis liggen
g) tbbes szm vezetknv eltt, amikor az egsz csaldrl beszlnk:
de Jansens: Jansenk
h) a 3.1.4.a) pontban felsorolt tulajdonnevek eltt, ha a tulajdonnvnek jelzje van:
de beroemde Rembrandt
het China van de twintigste eeuw
3.1.4. Nem hasznlunk hatrozott nvelt:
a) a kvetkez tulajdonnevek eltt: emberek, llatok, kontinensek, orszgok, tartom
nyok, vrosok s falvak neve (lsd: 3.1.3.c, d)
Anneke is niet thuis.
Budapest is de hoofdstad van Hongarije.
Kivtelek: (ltalban tbbes szm orszg-, tjegysg- s hegynevek)
De Verenigde Staten De Ardennen Den Haag (s Gravenhage)
De Nederlanden
De Alpen
Den Bosch (s Hertogenbosch)
De Sovjetunie
De Elzas
De Benelux
De Balkan
b) llandsult szkapcsolatokban:
Lsd : 3.1.3.e
3.1.5. A nvel ragozsa
A mai holland nyelvben a nvelt nem ragozzuk. Ragozott nvelkkel mr csak a hivatalos
rott nyelvben s bizonyos llandsult kifejezsekben tallkozhatunk:
s (=des): s morgens, s nachts, s zomers, s winters, s maandags, s zaterdags
de heer des huizes, in de loop der jaren, op den duur, stb.
50
3.2. A fnv neme

(het geslacht van het zelfstandig naamwoord - genus van het substantief)
A holland fnevek nemk szerint hrom csoportba oszthatk:
Nyelvtani nem
Nvel
hmnem fnevek
de
nnem fnevek
de
semleges nem fnevek
het
Sztri jells
m. (mannelijk) holland
m. (masculinum) latin
v. (vrouwelijk) holland
f. (feminium) latin
o. (onzijdig) holland
n. (neutrum) latin
Mint a tblzatbl is ltszik, a hmnem s nnem fneveknek ugyanaz a nveljk. A nyelvtani nem nem fgg a termszetes nemtl, br a kett gyakran egybeesik. De az lettelen
dolgokat jell fneveknek is van nyelvtani nemk, ezrt a fneveket mindig nveljkkel
egytt kell megtanulni. A nvel ismerete elengedhetetlen a helyes nyelvhasznlathoz:
de tas: welke tas, deze tas, de tas die daar ligt, iedere tas, onze tas, een mooie tas, stb.
het huis: welk huis, dit huis, het huis dat daar stat, ieder huis, ons huis, een mooi huis,
stb.
Annak, hogy egy de-sz hmnem vagy nnem-e, csak a nvmsi helyettestsnl s
birtokos nvms hasznlatakor van jelentsge. (Lsd: 3.6, s 6.3.1.)
Bizonyos esetekben a jelents vagy az alak alapjn eldnthet, hogy a fnv de-sz
vagy het-sz-e:
3.2.1. Jelentsk alapjn de-szavak:
a) frfit vagy nt jell fnevek:
hmnem
de man, de zoon, de leraar, de Nederlander
nnem
de vrouw, de moeder, de secretaresse, de
Nederlandse
kivtelek
het wijf: nszemly
kicsinyt kpzs szavak: het meisje, het jongetje
(Lsd mg: 3.3.4.a)
b) gymlcsk, zldsgek, fk s nvnyek:
de appel, de bloemkool, de beuk, de tulp
c) folyk s hegyek
de Maas, de Olympus
d) betk s szmok
de m, de 3
e) betegsgek
de griep, de kanker
3.2.2. Alakjuk alapjn de-szavak (nnem szavak):
a) az albbi holland eredet kpzkkel kpzett fnevek:
-heid
waarheid, schoonheid
-nis
kennis, vergiffenis
-ing
iget utn: regering, ontmoeting
-st
iget utn: kunst, winst
A FNV
51
-schap wetenschap, blijdschap

de van nhny kivtel is:
het waterschap, het gezelschap, stb.
-de/-te
liefde, vreugde, diepte, hoogte
-ij (-erij, -arij, -enij, -ernij) maatschappij, bakkerij, artsenij, slavernij
kivve: het/de schilderij, het gerij, het gevlij
b) az albbi idegen eredet kpzvel kpzett fnevek:
-ie
discussie, organisatie
-iek, ica
muziek, logica
-theek
bibliotheek, hypotheek
-teit
universiteit, stabiliteit
-tuur, -suur
natuur, censuur
-ade, -ide, -ode, -ude
limonade, methode, attitude
-age, -ine, -se
montage, discipline, analyse
-ee, -ea, -oea
alinea (de: de idee, het idee - lsd: 3.3.4.)
-sis, -xis, -tis
crisis, syntaxis, bronchitis
3.2.3. Jelentsk alapjn het-szavak:
a) nyelvek:
het Nederlands, het Engels
b) fmek:
het ijzer, het goud
c) gtjak:
het noorden, het zuiden
d) sportgak s jtkok:
het voetbal, het kaartspel
e) orszg s helysgnevek:
het Friesland van vroeger, het mooie Utrecht
(V.: 3.1.3.h)
3.2.4. Alakjuk alapjn het-szavak:
a) kicsinyt kpzs szavak (termszetes nemktl fggetlenl):
de stoel het stoeltje
de dochter het dochtertje
de man het mannetje
het huis
het huisje
b) el-nem-vl igektbl s az ige tvbl kpzett fnevek:
be-
het besluit, het begin
ge-
het gebruik, het geloof
ver-
het verhaal, het vertrek
ont-
het ontbijt, het ontslag
c) az albbi idegen eredet kpzvel kpzett szavak:
-isme
het socialisme, het idealisme
-ment
het moment, het parlement
-sel
het mengsel, het schepsel
-um
het centrum, het universum
d) fnvknt hasznlt fnvi igenevek:
het eten, het leren
3.2.5. Mindkt nvelvel hasznlt fnevek
Nhny fnv mindkt nvelvel elfordul. Ez gyakran nem jr jelentsklnbsggel. A
legfontosabbak:
de/het aanrecht de/het deksel de/het omslag de/het soort
de/het afval
de/het figuur de/het schort
de/het vuilnis
52
Ms esetekben van jelentsklnbsg:

de aas
sz (krtyban)
de bal
labda
de blik
pillants
de bos
csokor
de bot
bimb, rgy
de doek
kend
de idee
eszme
de pad
varangy
de portier
ports
de punt
cscs, vg
de stof
anyag
de veer
toll; rug
het aas
het bal
het blik
het bos
het bot
het doek
het idee
het pad
het portier
het punt
het stof
het veer
prda; csaltek
bl
bdog, konzerv
erd
csont
vszon, vitorla
tlet
svny
aut, vonat ajtaja
pont
por
komp
3.2.6. Az sszetett szavak nvelje

Az sszetett szavak ltalban az utols tag nveljt kapjk meg:
het huis + de kamer = de huiskamer (nappali)
de woorden + het boek = het woordenboek (sztr)
Kivtelek:
de vier + de kant = het vierkant (ngyzet)
de ogen + de blik = het ogenblik (pillanat)
de tijd + de stip = het tijdstip (idpont)
3.3. A fnevek ragozsa

A mai holland nyelvben az -s birtokos rag kivtelvel a fneveket nem ragozzuk. Ragozott
fnevekkel mr csak bizonyos llandsult kifejezsekben tallkozhatunk:
s (=des): s morgens, s nachts, s zomers, s winters, s maandags, s zaterdags
de heer des huizes, ten dele, met name, stb.
3.3.1. A birtokviszony kifejezse
A birtokviszony kifejezsnek tbb mdja van:
a) birtok + van elljrsz + birtokos:
Dit is de auto van de dokter.
De ramen van de kamer zijn open.
b) -s birtokos rag segtsgvel
Ezt a szerkezetet csak akkor hasznlhatjuk, ha a birtokos szemly, s tulajdonnevet
vagy csaldtagot jell:
Dit is Jans tas.
Omas boek ligt op tafel.
A tulajdonnv + -s birtokos rag helyesrsnak szablyait lsd: 1.5.4.1.
A diens, wiens nvmsokat mr csak a hivatalos s az rott nyelv hasznlja:
Hij schrijft een boek over Erasmus en diens (zijn) tijdgenoten.
Wiens woorden moet ik geloven?
c) birtokos nvms: lsd: 6.3
A FNV
53
d) Egyes szm 3. szemly: birtokos + birtokos nvms + birtok:

Dit is Piet zn kamer. (Piets kamer, de kamer van Piet)
Dit is Anna dr boek. (Annas boek, het boek van Anna)
Dit is de dokter zn auto. (de auto van de dokter)
Wie zn auto is dit? (Van wie is deze auto?)
Mint a pldkbl is ltszik, a birtokos nvmsnak mindig a hangslytalan alakjt
hasznljuk.
Ezt a szerkezetet csak a mindennapi beszlt nyelv hasznlja.
3.4. A fnevek tbbes szma

(het meervoud van het zelfstandig naamwoord - de pluralis van substantieven)
ltalban tbbes szmba kell tenni a fnevet, ha eltte egynl tbbet jelent hatrozott vagy
hatrozatlan szmnv ll.
A fnevek tbbes szmt -s vagy -en vgzdssel kpezzk.
3.4.1. Tbbes szmban -s vgzdst kapnak:
a) a kicsinyt kpzs szavak:
het kopje
de kopjes
het meisje
de meisjes
b) az -ier vgzds szemlyt jell fnevek:
de winkelier
de winkeliers
de portier
de portiers
De: het portier
de portieren (kocsiajt) (V.: 3.4.3.a)
c) az -e, -ster vgzds nt jell fnevek:
de studente
de studentes (V.: 3.4.3.c)
de verpleegster
de verpleegsters
d) az albbi fnevek:
de broer de broers
de bruidegom
de bruidegoms
de oom de ooms
de zoon
de zoons (zonen)
de kok
de koks
e) az albbi hangslytalan kpzkre vgzd fnevek:
-el
de tafels
-erd
de sufferds
-en
de jongens
-e
de ziektes / ziekten (V.: 3.4.3.c)
-er
de moeders
-ie
de vakanties (V.: 3.4.3.b s d)
-em
de bezems
De nhny ebbe a csoportba tartoz fnv elfordul -en vgzdssel is:
aardappels / aardappelen
Kivtelek:
de christen de christenen
de engel
de engelen
de reden
de redenen
het wonder de wonderen
het middel de middelen (eszkz)
A hangslytalan -e-re vgzd fneveknl -n tbbes szm is lehetsges:
haltes halten (V. : 3.4.3. c)
f) a legtbb idegen eredet fnv:
de film de films het hotel de hotels
het niveau de niveaus
het bal de bals
de telefoon de telefoons het caf de cafs
De: de tabel de tabellen het biljet de biljetten de kiosk de kiosken
54
3.4.1.1. -s vgzdst kapnak a hossz magnhangzra vgzd fnevek, kivve -ee, -ie
(V.: 3.4.1.e s 3.4.3.6)
-a de opera
de operas
-y de hobby de hobbys
-o de auto
de autos
-i de taxi
de taxis
-u de paraplu de paraplus
Az aposztrf a magnhangz hosszsgt jelli.
3.4.2. Tbbes szmban -en vgzdst kapnak a 3.4.1 s a 3.4.3 pontban fel nem sorolt
fnevek.
Megjegyzsek:
a) Az -ier vgzds nem szemlyt jell fnevek tbbes szma -en:
de rivier
de rivieren
het portier
de portieren (V.: 3.4.1.b)
b) Az -ee s hangslyos -ie vgzds fnevek tbbes szma -n:
de zee
de zeen
de knie
de knien
de fee
de feen
de melodie de melodien (V.: 3.4.1.e)
c) A hangslytalan -e vgzds fnevek tbbes szma:
-s: nt jell fnvnl: de touriste de touristes
-n: mellknvbl vagy befejezett mellknvi igenvbl kpzett fnvnl:
(lsd: 4.1.1. s 4.4.1.)
de arme de armen
de overledene de overledenen
de dove de doven
de gevallene
de gevallenen
-s vagy -n az sszes tbbi esetben. (V.: 3.4.1.c, 3.4.1.e)
d) Egyes hangslytalan -ie vgzds fnevek vgzdse tbbes szmban lehet -n is.
Ez nem jr jelentsklnbsggel:
de kolonie
de kolonies / kolonin
de provincie
de provincies / provincin (V.: 3.4.1. e)
e) A -heid vgzds fnevek tbbes szma -heden:
de mogelijkheid
de mogelijkheden
de moeilijkheid
de moeilijkheden
f) Hrom fnv vgzdse tbbes szmban -ien:
de koe
de koeien
de vla
de vlaaien
de vlo
de vlooien
g) Egyes fnevek tbbes szmban nemcsak -en vgzdst kapnak, hanem tmagn
hangzjuk is megvltozik. A legfontosabbak:
het bad de baden
het spel de spelen de stad de steden
de dag de dagen
de weg de wegen het lid de leden
het dak de daken
de god de goden het schip de schepen
het dal de dalen
de oorlog de oorlogen
het gat de gaten
het slot de sloten
het glas de glazen
h) A hangslytalan -ik vgzds fneveknl a tbbes szm -en vgzdse eltt a
szvgi mssalhangzt nem kettzzk meg:
perzik
perziken
monnik
monniken
A FNV
55
3.4.3. Rendhagy tbbes szmok

a) Nhny fnv tbbes szmban -eren vgzdst kap. A legfontosabbak:
-eren:
-eren+tkehangvlts:
het ei de eieren het rund de runderen het blad de bladeren / bladen
het kalf de kelveren het been de beenderen het rad de raderen
het kind de kinderen het kleed de kleren
het lam de lammeren
(klederen)
het lied de liederen
b) Az idegen eredet jvevnyszavak gyakran megrzik eredeti tbbes szmukat:
1. Egyes latin jvevnyszavaknl mind a latin, mind a holland tbbes szm lehetsges:
-um het museum
de musea
de museums
-us de catalogus
de catalogi
de catalogussen
-is de crisis
de crises
de crisissen
-en het tentamen
de tentamania de tentamens
-a de collega
de collegae
de collegas
Ez nem minden -us s -um vg fnver rvnyes:
de cursus
de cursussen
het album
de albums
de prospectus de prospectussen het harmonium de harmoniums
2. Egyes olasz jvevnyszavaknl mind a latin, mind a holland tbbes szm lehetsges:
-o
de porto
de porti
de portos

de solo
de soli
de solos (V.: 3.4. 1. 1)
c) Azok az sszetett szavak, melyeknek utols tagja -man, az -en mellett -lui vagy
-lieden tbbes szmot is kaphatnak:
de jongeman de jongelui (fiatalok)
-
de jongemannen
de timmerman de timmerlui
de timmerlieden de timmermannen
de zeeman
de zeelui
de zeelieden
de zeemannen
Kivtelek: de Fransman - de Fransen, de Engelsman - de Engelsen
d) Egyes fneveknek nincs tbbes szm alakjuk. Ezeknl egy szinonima vagy hasonl jelents sz tbbes szmt hasznljuk. A legfontosabbak:
het aanbod de aanbiedingen
de hoop
de verwachtingen
de arbeid de werkzaamheden het onderzoek de onderzoekingen
de dank
de dankbetuigingen de raad
de raadgevingen
3.4.4. Fontosabb azonos alak szavak eltr tbbes szmmal:

de letter
de letter
het spel
het spel
het teken
het teken
het stuk
het stuk
het bal
het bal
het blad
het blad
letters
letteren
spellen
spelen
tekens
tekenen
stukken
stuks
ballen
bals
bladen
bladeren
bet
irodalom, filolgia
jtkszer
jtk
(rs)jel
jel (tv.)
egy darab vmi
vmi darabja
labda
bl
lap
falevl
het been
het been
het kleed
(het kleed)
de pad
het pad
de portier
het portier
de raad
de raad
de veer
het veer
benen
beenderen
kleden
kleren (klederen)
padden
paden
portiers
portieren
raden
raadgevingen
veren
veerdiensten
lb
csont
tert, takar
ruha
bka
svny
ports
kocsiajt
tancs (testlet)
tancsads
toll; rug
komp
56
3.4.5. Nhny fnv csak tbbes szmban fordul el. A legfontosabbak:

financin
hersenen
ingewanden
pnzgyek
agy
belek
inkomsten
kleren
kosten
bevtelek
ruha
kltsgek
ledematen
notulen
onkosten
vgtagok
jegyzknyv
kiadsok
3.4.6. Tbbes szm helyett egyes szm

A holland nyelvben az egynl nagyobb szmnevek utn a fnevek tbbes szmba kerlnek:
een kind
vijf kinderen
een interessant boek
enige interessante boeken
het nieuwe huis in onze straat
de twee nieuwe huizen in onze straat
Egyes fnevek nem kerlnek tbbes szmba, ha kzvetlenl hatrozott szmnv, az een paar
hatrozatlan szmnv vagy a hoeveel krdsz utn llnak. Ezek a fnevek a kvetkezk:
a) ly-, r- s hosszmrtkek:
twee
hoeveel liter/kilo
honderd gram
een paar meter
b) egyes idmrtkek: kwartier, uur, jaar:
drie kwartier
een paar jaar
twee uur
De: tien seconden, vijf minuten, twee dagen, een paar weken, zes maanden, drie
eeuwen
c) a legtbb pnznem:
tien gulden
een paar dollar
tachtig cent
hoeveel mark
d) a keer, maal, procent szavak:
hoeveel keer
tien procent
een paar maal
A tbbi esetben, vagy ha a fnvnek jelzje van, tbbes szmot hasznlunk:
enige kilometers
twee volle jaren
verschillende malen
een paar zilveren guldens
3.5. Kicsinyt kpzs szavak (het verkleinwoord - het diminutief)

A holland nyelvben nagyon gyakori a kicsinyt kpzs szavak hasznlata.
3.5.1. Kicsinyt kpzs szt hasznlunk a kvetkez esetekben:
a) valami kicsi:
een tafeltje - egy asztalka
b) beczs:
schatje - drgm (kincsecske)
c) valami pozitv:
een lekker wijntje - finom borocska, j kis bor
d) eufemizmus:
een uurtje wachten - (csak) egy rcskt vr
e) lenzs:
een raar zaakje - fura egy gy
f) megszmllhatsg: een biertje - egy sr, een krijtje - egy krta
g) gyerekjtkok:
vadertje en moedertje spelen, touwtjespringen
h) kifejezsekben:
op het nippertje

over ditjes en datjes spreken
A FNV
57
3.5.2. A kicsinyt kpzs fnevek kpzse:

3.5.2.1. -je kpzvel kpezzk, ha a fnv a kiejtsben zngtlen mssalhangzra (t, k,
f, s, ch, p) vgzdik:
fles
flesje
boek
boekje
dag
dagje
lach lachje
kat
katje
hand handje
neef neefje
reep
reepje
rib
ribje
3.5.2.2. -tje kpzvel kpezzk:
a) ha a fnv hossz magnhangzra, kettshangzra vagy hangslytalan magn hangzra () vgzdik:
auto autootje
ei
eitje
tante tantetje
caf cafeetje
vrouw
vrouwtje
dame dametje
Ha a fnv y-ra vgzdik, a magnhangz megkettzse helyett aposztrfot runk:
baby - babytje (lsd mg: 1.5.4.1.)
b) -1, -n vagy -r vgzds fneveknl, ha az -1, -n, -r eltt hossz magnhangz,
kettshangz vagy hangslytalan magnhangz ( vagy o) ll:
keel keeltje
muil
muiltje
winkel winkeltje
kraan kraantje
schijn
schijntje
molen molentje
broer broertje
professor professortje kamer kamertje
A jongen sz kicsinytett alakjban az -n kiesik: jongetje
3.5.2.3. -pje kpzvel kpezzk az -m vgzds fneveknl, ha az -m eltt -1-, -r-, hossz
magnhangz, kettshangz vagy hangslytalan magnhangz ( vagy u) ll:
film filmpje
boom
boompje
bezem bezempje
worm wormpje
duim
duimpje
museum museumpje
3.5.2.4. -etje kpzvel kpezzk:
a) -1, -m, -n, -r, -ng vgzds fneveknl ha az -1, -m, -n, -r, -ng eltt rvid magnhangz ll:
bal
balletje
man
mannetje wng wangetje
bom bommetje ster
sterretje
Kivve: Jan - Jantje
b) nhny -b, -g, -p vgzds fnvnl, ha a -b, -g, -p eltt rvid magnhangz ll:
krab krabbetje
brug
bruggetje kip
kippetje
slab slabbetje
vlag vlaggetje
pop
poppetje
Ezen fnevek nmelyiknek a 3.5.2.1. pont alapjn kpzett kicsinyt kpzs alakja is
hasznlatos:
brug bruggetje
brugje
kip
kippetje kipje
vlag vlaggetje
vlagje
pop
poppetje popje
c) -ing vgzds fneveknl, ha vgzdskre f vagy mellkhangsly esik:
ring ringetje
wandeling
wandelingetje
ding dingetje
verandering
veranderingetje
3.5.2.5. -kje kpzvel kpezzk a kicsinyt kpzs alakot -ing vgzds fneveknl,
ha a hangsly az -ing eltti sztagra esik (az -ing g-je kiesik):
koning koninkje
ketting kettinkje
Kivve a -ling kpzvel kpzett fneveket: leerling - leerlingetje
58
3.5.2.6. Rendhagy kicsinyt kpzs alakok:

a) Nhny fnvnl akrcsak tbbes szmban, kicsinyt kpzs alakban is megvltozik a tmagnhangz:
blad blaadje lot
lootje / (lotje) staf
staafje
gat
gaatje
pad
paadje
rad
raadje / radertje
glas glaasje
schip scheepje
vat
vaatje
De: dag
dagje
dak
dakje
b) A kind sz kicsinytett alakja tbbes szmban: kindjes vagy kindertjes.
3.5.3. Nem fnvbl kpzett kicsinyt kpzs szavak
Kicsinyt kpzs szavakat mellknevekbl, szmnevekbl, hatrozszkbl s elljrszkbl is kpezhetnk. A kpzs mdja megegyezik a 3.5.2 pontban lertakkal azzal a klnbsggel, hogy a nem fnvknt hasznlt kicsinyt kpzs szavak -s vgzdst kapnak:
net
netjes
rendes, szp
Je handschrift is niet erg netjes.
zacht
zachtjes
lgy, halk
de deur zachtjes dichtdoen
even
eventjes
egy kicsit
Wacht eventjes!
Fnvknt hasznlt kicsinyt kpzs szavak:
a) mellknvbl kpzett: zuurtje - savany cukorka, zoetje - deske, cukorptl
b) szmnvbl kpzett:
een
egy
eentje
in zijn eentje: egyedl
dubbel
dupla
dubbeltje
10 centes pnzrme
kwart
negyed
kwartje
25 centes pnzrme
tien
tz
tientje
tizes (10 guldenes bankjegy)
c) elljrszbl kpzett:
vooraf
elre
voorafje
eltel
tot (toe)
-hoz, -hez toetje
desszert
om
krl
ommetje
kerl, sta
uit
ki, el
uitje
kiruccans
tussendoor kztt
tussendoortje tzrai, uzsonna
onder ons
kztnk
onderonsje
ngyszemkzti beszlgets
3.5.4. A kicsinyt kpz nlkli s a kicsinyt kpzs szavak viszonya
Egyes kicsinyt kpzs szavak olyan szavakbl szrmaznak, melyeket a mai nyelv mr
nem vagy ms jelentssel hasznl.
a) Az alapszt mr nem hasznljuk:
meisje
kislny
poffertje
sprookje
mese
flensje
roodborstje vrsbegy madeliefje
fnk
nachtkastje
jjeli szekrny
palacsinta
zeepbakje
szappantart
szzszorszp bloedlichaampje vrs vrtest
b) Az alapszt ms jelentssel hasznljuk:

brood
kenyr
broodje
zsemle, szendvics
chocola csokold
chocolaatje egy darab csokold vagy bonbon
kaart
krtya; trkp kaartje
jegy
kop
fej
kopje
cssze
lepel
kanl
lepeltje
kiskanl
snoep
dessg
snoepje
cukorka
schotel tl
schoteltje csszealtt
taart
torta
taartje
stemny
A FNV
59
3.6. Fnv helyettestse nvmssal

A fneveket, amennyiben a mondatban az alany, illetve a trgy funkcijt tltik be, szemlyes vagy mutat nvmssal, elljrsz utn a szemlyt jell fneveket szemlyes
nvmssal, a nem szemlyt jell fneveket nvmsi hatrozszval helyettesthetjk.
3.6.1. Szemlyt jell fnevek helyettestse
Alany
Trgy
Hatroz
Nem mondatelljrsz
elljr
kezd
nlkl
szval
hmnem hij / die
hem / die
hem / die
met hem
(deze)
(deze)
(deze)
nnem
zij, ze / die (deze) haar, dr, r / haar, dr, r / die met haar, met
die (deze)
die (deze)
(deze)
dr / r
tbbes
zij, ze / die (deze) hen, ze (hun) / hun, ze (hen) /
met hen, met
szm
die (deze)
die (deze)
die (deze)
ze (met hun)
a) alany s trgy
A szemlyt jell fneveket alany s trgy esetben a termszetes nemknek megfelel
szemlyes nvmssal vagy beszlt nyelvben a die, hivatalos rott nyelvben a deze
vagy die mutat nvmssal helyettestjk:
Is meneer Bergsma al hier?
Nee, hij / die is nog niet aangekomen. Ik heb hem nog niet gezien. / Die heb
ik nog niet gezien.
Is mevrouw Klein al hier?
Nee, ze (zij) / die is nog niet aangekomen. Ik heb dr/r (haar) nog niet gezien.
/ Die heb ik nog niet gezien.
Ken je dat meisje?
Ja, ik ken dr/r (haar) al jaren / Die kan ik al jaren. Ze (zij) / die werkt bij ons
op kantoor.
Ken je mijn ouders?
Ja, ik ken ze (hen) / Ja, die ken ik. Ze (zij) / die zijn heel aardig.
A mutat nvms hangslyosabb, mint a szemlyes nvms. Ezrt ha a trgyat
kiemeljk a mondat els helyre, csak a mutat nvmst hasznlhatjuk:
Ken je Piet? - Nee, die heb ik nog nooit ontmoet.
Ken je Anneke? - Ja, die heb ik vorige maand leren kennen.
Ken je onze kinderen? - Nee, die ken ik niet.
Ha frfi-n szembelltsrl van sz, a trgyat jell szemlyes nvmsokat is
hasznlhatjuk a mondat els helyn:
Hoe vind je meneer en mevrouw Jansen? - Hem vind ik aardig, maar haar niet.
Ha az elz (tag)mondatban mind alany, mind trgy elfordul, a kvetkez
(tag)mondat alanyaknt az elz (tag)mondat alanyt szemlyes nvmssal, trgyt
mutat nvmssal helyettestjk:
Vader zei na het gesprek met zijn baas dat hij (= vader) met de resultaten tevreden was.
Vader zei na het gesprek met zijn baas dat die (= de baas) met de resultaten
tevreden was.
Mondatkezd
die (deze)
60
Het bedrijf verklaart in zijn jaarverslag dat het (= het bedrijf) in de toekomst
zal worden uitgebreid.
Het bedrijf verklaart in zijn jaarverslag dat dit (= het jaarverslag) in de
toekomst zal worden uitgebreid.
ltalnost rtelemben a hmnem szemlyes nvmst hasznljuk:
Iedere treinreiziger moet een geldig vervoersbewijs bij zich hebben dat hij
moet kunnen laten zien als de conducteur hem dat vraagt.
De egyes anyanyelvi beszlk az albbi szerkezetet rszestik elnyben:
Iedere treinreiziger moet een geldig vervoersbewijs bij zich hebben dat hij of
zij moet kunnen laten zien als de conducteur hem of haar dat vraagt.
b) elljrsz utn szemlyes nvmst hasznlunk:
Weet je iets over Anneke en Jan?
Over hem weet ik niets, maar over haar heb ik wel het een en ander gehoord.
Ga je vanavond met je vrienden uit?
Ja, ik ga met ze (met hen) uit.
Megjegyzs: Tbbes szm 3. szemlyben a szemlyes nvmsnak kln hangslyos alakja van trgy esetben (hen) s rszes esetben (hun):
De directeur heeft ze (hen) onmiddellijk ontslagen.
Ik heb ze (hun) dat nieuws vertetd.
A mai holland nyelvben azonban a kt nvms kzti megklnbztets egyre kevsb van
jelen, a legtbb holland anyanyelvi beszl mindkt alakot hasznlja mindkt esetben.
3.6.2. Nem szemlyt jell fnevek helyettestse
Alany
de-szavak
het-szavak
tbbes
szm
hij / die
(deze)
het / dat
(dit)
ze / die
(deze)
Mondatkezd
die (deze)
Trgy
Nem mondatkezd
hem / die (deze)
dat (dit)
het / dat (dit)
die (deze)
ze / die (deze)
Elljrsz utn
hiermee,
daarmee, ermee
hiermee,
daarmee, ermee
hiermee,
daarmee, ermee
Ebbe a csoportba tartozik minden fnv, amely nem szemlyt jell, azaz nemcsak a trgyak,
fogalmak, hanem az llatok s a nvnyek is.
3.6.2.1. Alany s trgy
a) de-szavak
A nem szemlyt jell de-szavakat hmnem szemlyes nvmssal vagy die (hivatalos rott nyelvben die vagy deze) mutat nvmssal helyettestjk:
Ligt de schaar op tafel?
Nee, hij / die is er niet. Ik kan hem er niet vinden. / Die kan ik er niet vinden.
Ik word gek van die kat. Hij / die zit al uren te miauwen.
A mutat nvms hangslyosabb, mint a szemlyes nvms. Ezrt, ha a trgyat
Heb je deze brief al gelezen? - Nee, die heb ik nog niet gelezen.
A FNV
61
Kivtelek:
a) Nnem llatok esetben hasznlhatunk nnem szemlyes nvmst is:
Onze kat heeft net jongen gekregen. Ze (die) is er heel trots op.
b) A 3.3.2. pontban felsorolt nnem szavakat a hivatalos rott nyelv nnem szemlyes nvmssal helyettesti. A mindennapi nyelvben ez a szably nem rvnyesl,
de egyes fneveket (szervezetek, intzmnyek, egyesletek, elvont fogalmak, valamint hajk s replgpek nevt) a mindennapi nyelv is gyakran nnem szemlyes
nvmssal helyettesti.
c) ltalnost rtelemben hasznlt fogalmat semleges nem szemlyes nvmssal helyettestnk:
(de) lucht: Wij hebben het nodig om te kunnen leven.
b) het-szavak
A nem szemlyt jell het-szavakat semleges nem szemlyes nvmssal vagy dat
(hivatalos rott nyelvben dat vagy dit) mutat nvmssal helyettestjk:
Ligt het boek op tafel?
Nee, het / dat is er niet. Ik kan het er niet vinden. / Dat kan ik er niet vinden.
Heb je het geluid gehoord?
Ja, het / dat was heel hard. Jan heeft het ook gehoord. / Dat heeft Jan ook
gehoord.
Heb je het boek gelezen? - Nee, dat heb ik nog niet gelezen.
c) tbbes szm
A nem szemlyt jell fneveket a ze szemlyes nvmssal vagy a die (hivatalos rott
nyelvben die vagy deze) mutat nvmssal helyettestjk:
Liggen de fotos op tafel?
Nee, ze / die zijn er niet. Ik kan ze er niet vinden. / Die kan ik er niet vinden.
Hier staan leuke stoelen. - Die wil ik graag hebben.
3.6.2.2. Elljrsz eltt
Elljrsz eltt egyes szm de-szavak s tbbes szm fnevek helyettestsre a die,
egyes szm het-szavak helyettestsre a dat mutat nvmst hasznljuk:
Onze auto is nieuw, maar die van Jan is oud.
Zijn oude huis aan de Hoofdweg was te klein, maar dat in de Leidsestraat is
veel groter.
Ha a htravetett jelz eltt ll fnevet nvmssal helyettestjk, csak a mutat
nvmsokat hasznlhatjuk.
3.6.2.3. Elljrsz utn
Nem szemlyt jell fnevek esetn elljrsz + die/dat szerkezetet csak vlasztsnl vagy
felsorolsnl hasznlhatunk:
Wil je met deze pen schrijven of met die?
Ik leer uit dit boek, en ook uit dat.
Hij heeft verschillende soorten kaas gekocht: honderd gram van deze en honderd gram van die.
62
A tbbi esetben elljrszk utn nem hasznlhatunk sem szemlyes, sem mutat nvmst.
Ilyenkor nvmsi hatrozszkat (hier + elljrsz vagy daar + elljrsz, illetve er +
elljrsz) hasznlunk:
Zie je dit kopje? Hieruit drinkt vader s morgens zijn koffie.
Dat feestje was interessant. Daarover kan ik veel vertellen.
A hier-rel alkotott nvmsi hatrozszk kzelre, a daar-ral alkotott nvmsi hatrozszk tvolra mutatnak. De mivel a die/dat nvmsokat hasznljuk akkor is, amikor valami ismertrl beszlnk, ezrt a beszlt nyelvben ltalban mindig a daar + elljrsz
szerkezetet, illetve ennek hangslytalan alakjt, az er + elljrsz szerkezetet (lsd: 5.2.3.
s Az utal er helye a mellkmondatban) hasznljuk:
Wat kan je doen met een telescoop?
Daarmee kun je hemellichamen observeren. / Je kunt ermee hemellichamen
observeren.
Nhny elljrsz a hier, daar, s er szavakhoz kapcsoldva megvltozik:
hier/daar/er + met = hiermee/daarmee/ermee:
Gebruik je deze pen nu? - Ja, daarmee ga ik nu schrijven.
Hier/daar/er + tot = hiertoe/daartoe/ertoe:
Leidt de discussie tot die conclusie? - Ja, daartoe leidt de discussie.
3.6.2.3.1. A nvmsi hatrozsz helye a mondatban
Elssorban a beszlt nyelvben, de az rott nyelvben is egyre ersebb az a tendencia, hogy a
hier/daar s az elljrsz elvlnak egymstl. Az elljrsz a mondat vgre (az igei rsz
el) kerl. (lsd mg: 10.1.1.1.3.1.d)
3.6.2.3.2. A kvetkez elljrszkkal nem alkothatunk nvmsi hatrozszt:
behalve, gedurende, jegens, sedert, sinds, tijdens, vanwege, volgens, wegens, zonder. Ezekkel az elljrszkkal vagy megismteljk a fnevet, vagy a die/dat (deze/dit) mutat
nvms segtsgvel kpznk nvmsi hatrozszt:
Neem een paraplu mee. Zonder die paraplu word je kletsnat.
Je moet een kaartje kopen. Zonder dat mag je niet naar binnen.
63
4. FEJEZET
A mellknv
(het bijvoeglijk naamwoord - adjectief)
64
(HET BIJVOEGLIJK NAAMWOORD ADJECTIEF)
A mellknv mondatbeli szerept tekintve hrom funkcit tlthet be. Eszerint az alapfok
mellknv llhat:
1. jelzi (attributief gebruik)
2. lltmnyi (predikatief gebruik) s
3. hatrozi szerepben (als adverbium).
A hrom klnbz szerepet betlt mellknevet egyedl jelzi minsgben ragozzuk.
lltmnyi s hatrozi szerepben mindig vltozatlan alakban fordul el:
1. de zware tas, een goedkope wijn, het moeilijke werk, een bruin brood
2. de wijn is goedkoop, het werk is moeilijk
3. wij gaan snel
4.1. A mellknv mint jelz

4.1.1. A jelzi szerepben ll mellknv mind egyes, mind tbbes szmban ltalban -e
ragot kap, kivve az egyes szm, semlegesnem, hatrozatlan nvelvel ll fnv jelzjt,
s a 4.1.2.1. pontban trgyalt eseteket.
de-nvels szavak:
de lange weg, de lange wegen
een lange weg
het-nvels szavak
het moeilijke tentamen, de moeilijke tentamens
een moeilijk tentamen
4.1.1.2. Az -e rag hozzfzsekor a nylt/zrt sztagra, valamint az s/z- illetleg f/v-vltakozsra vonatkoz helyesrsi szablyok (lsd 1.3.3.2. s 1.3.3.7.) rvnyeslnek!
hoog
het hoge huis
smal
de smalle weg
scheef
het scheve beeld
boos
de boze baas
(Kivtelt kpeznek a hees, kuis, overzees szavak, valamint az -ees, -ies, -oos, s -aas
vgzds fldrajzi nevekbl kpzett jelzi szerep mellknevek!
de hese stem
het Chinese eten
het kuise meisje
de Bredase politie
het overzeese land het Friese volk
de Hengelose markt)
A jelzknt hasznlt npneveket nagybetvel kell rni:
de Nederlandse taal, het Hongaarse volk
4.1.2.1. Mikor nem kap a mellknv -e ragot?
Nem kapja meg az -e ragot a jelzi szerep semlegesnem mellknv akkor sem,
ha nvel nlkl ll a fnv eltt (oud huis, moeilijk werk), illetleg ha az albbi
szavak utn ll:
(een:
een gering inkomen)
geen:
geen groot huis
veel:
veel lang woord
weinig:
weinig oud brood
enig:
enig nieuw huis
menig:
menig aardig gezin
A MELLKNV
65
elk:
elk nieuw tentamen
welk:
welk lekker ontbijt
wat:
wat klein hapje (een beetje jelentsben)
wat voor:
wat voor moeilijk werk
zulk:
zulk mooi meisje
zon:
zon bescheiden leven
genoeg:
genoeg nieuw huis
allerlei:
allerlei oud epos
ieder, elk:
ieder/elk lekker koekje
4.1.2.2. Klnbz ragozhatatlan mellknevek
Vannak olyan jelzi szerepben ll mellknevek, melyek sosem kapnak -e ragot, azaz mindig vltozatlanok maradnak.:
1. Az -en-re vgzd mellknevek, kztk
a tbbsgkben egybknt is -en-re vgzd anyagnevek, s a nem -en-re vgzdek
kzl is nhny:
de gouden ketting
de nylon handschoenen
de wollen trui
het platina onderdeel
het katoenen tafelkleed de aluminium pan
valamint a jelzi szerepben hasznlt igk -en-re vgzd befejezett mellknvi
igeneve:
de gebakken koekjes
de gelezen krant
het uitgesproken woord
Minden tovbbi - teht nem -en-re vgzd - jelzknt hasznlt befejezett mellknvi igenv
megkapja az -e ragot!
het gedane huiswerk
de toegestane snelheid
de verbrande dorpen)
2. az albbi, -en-re vgzd mellknevek:
verlegen, open, dronken, eigen, even, ontevreden
het verlegen broertje
de open deur
de dronken man
haar eigen haar
even getallen
de ontevreden arbeiders
3. Az -a-ra s hangslytalan -e-re vgzd mellknevek:
het prima idee
de oranje jas
4. A rechter, linker szavak. Ezeket tbbnyire egyberjuk a fnvvel:
de linkerhand
de rechterkant
5. A sorszmnvvel kezdd mellknevek:
de eerstejaars scholieren
de tweedehands auto
het derderangs hotel
66
6. A srn hasznlt szkapcsolatok esetben is gyakran elmarad az -e vgzds:

(Nem marad el viszont a tbbes szmban elfordul szkapcsolatoknl!)
het voortgezet onderwijs
het voltooid deelwoord
het Centraal station
zelfstandige naamwoorden
voltooide deelwoorden
7. A fldrajzi nevekbl -er kpzvel kpzett jelzk, melyek lland szkapcsolatot alkotnak
a fnvvel, szintn nem kapjk meg az -e ragot.
Edammer kaas
Groninger koek
Hres emberekre vonatkoz minsts esetn elmaradhat az -e vgzds:
Napoleon was een beroemd/beroemde man in de geschiedenis. Klnbsg
van azonban az albbi kt mondat kztt a sz szerinti s az tvitt rtelemben hasznlt
jelentseket tekintve:
Napoleon was een groot man in de geschiedenis, maar hij was geen grote
man.
4.2. Az igei-nvszi lltmnyban szerepl mellknv

Az lltmnyi szerep mellknv mindig vltozatlan alakban ll.
Het huis is klein.
De huizen zijn klein.
Deze kat lijkt me heel aardig.
Mijn haar werd bruin geverfd.
Az anyagnevet jelent mellknevek nmagukban nem llhatnak lltmnyi szerepben, csakis a van elljrszval kzsen:
Het horloge is van goud.
De brug is van hout.
De huizen zijn van steen.
(Az albbi szavak: af, anders, beducht, behept, benieuwd, bereid, bestand, gewend, jammer, klaar, kwijt, onwel s op - nmelyikk szfaja a mellknv s a hatrozsz kztt
ingadozik - csakis lltmnyi szerepben fordulnak el:
De thee is op.
Mijn geld is kwijt.
Het huis is klaar.
Ik ben benieuwd naar de film.
We zijn bereid om te gaan.
4.3. A hatrozi szerepben ll mellknv

A hatrozi szerep mellknv - akrcsak az lltmnyi szerepben ll - mindig vltozatlan
alakban ll.
Anne spreekt duidelijk over de zaak.
Ik heb een bijzonder mooi horloge.
Eerlijk gezegd, hij werkt niet goed.
A MELLKNV
67
4.4. A mellknv nll hasznlata (zelfstandig gebruik)

4.4.1. A mellknv nll hasznlatrl akkor beszlhetnk, ha az utna ll fnevet
elhagyjuk. Ez abban az esetben trtnhet, ha egyrtelm, hogy a mellknv mire vonatkozik. Ilyenkor a jelzi szerepben ll mellknvre vonatkoz ragozsi szablyok rvnyeslnek, kivve nhny esetet, melyeket az aprbets rsz taglal.
Welke woning wil je verkopen: die oude of die moderne?
In dit gedeelte van de stad wonen arme mensen en rijke.
In het sprookje stonden er twee bruggen voor Piet, een houten en een stenen.
Az -en vgzds igk- ha nllan fordulnak el a mondatban -e vgzdst kapnak:
Ik breng de versleten kranten naar de papierbak,
maar de niet versletene zet ik in de kast terug.
De gelezen boeken lagen vergeten in de kast.
De niet gelezene en dus niet vergetene stonden op het bureau.
A szemlyt jelent, tbbes szm fnevek elhagysakor a magban ll mellknv -en
vgzdst kap:
Door de epidemie zijn veel mensen ziek geworden.
De zieken werden naar het ziekenhuis gebracht.
Bij de verbouwing zijn veel mensen betrokken.
Alle betrokkenen krijgen een bericht over de plannen.
4.4.2. A mellknv nll hasznlatrl beszlnk akkor is, ha az albbi szavak utn
fordul el:
iets, niets, veel, wat, allerlei, wat voor, genoeg, weinig. Ezekben az esetekben a mellknv
-s vgzdst kap. Kivtelt kpeznek viszont az -s s -sch vgzds mellknevek s az
anyagnevek.
Vandaag wil ik iets nieuws eten.
Ik heb niets bijzonders gezien.
Ik kan je niet veel goeds over deze zaak vertellen.
Zullen wij iets lekkers bereiden voor de gasten?
De aanwijzingen houden allerlei indrukwekkends in.
Ik heb genoeg ingewikkelds te doen gehad.
Wat voor interessants kunnen wij vanavond nog doen?
Er valt weinig wetenswaardigs over de lezing te zeggen.
Ik heb iets vies gezien in de bibliotheek.
Zij heeft haar problemen verteld i.v.m. geld, vrienden, werk -, maar niets psychisch.
Voor het hek heb ik iets van ijzer nodig.
Op de markt hebben wij veel stoffen gezien, veel van katoen.
4.5. A mellknv fokozsa (alap- kzp- s felsfok)

A kzpfok, illetve a felsfok jelvel elltott mellknvvel kt vagy tbb klnbz dolog,
szemly stb. sszehasonltst vgezhetjk el, ill. fejezhetjk ki. (A 4.5. rsz vgn az apr
bets rsz ismerteti az ettl eltr esetet.)
kzpfok jele -er, az -r vg mellknevek esetben -der.
A felsfok jele -st, az -s s -isch vg mellknevek esetben -t.
68
Az -st-re vgzd mellknevekbl azonban nem a felsfok jelvel kpezzk a

felsfokot, hanem a meest sz segtsgvel. A felsfokot elvileg minden ms esetben
is kpezhetjk ily mdon - a hrom vagy mg tbb sztagbl ll mellknevek esetben gyakran tallkozunk is vele.
gyeljnk az alakok helyesrsra (nylt/zrt sztag, illetleg s/z- s f/v-vltozs: lsd.
1.3.3.2. s 1.3.3.7.).
alapfok
kzpfok
felsfok
snel
sneller
(het) snelst
mooi
mooier
(het) mooist
slim
slimmer
(het) slimst
ver
verder
(het) verst
duur
duurder
(het) duurst
boos
bozer
(het) boost
vies
viezer
(het) viest
logisch
logischer
(het) logischt
juist
juister
(het) meest juist
vast
vaster
(het) meest vast
gepast
gepaster
(het) meest gepast
de meest geaccepteerde gegevens
de meest bijzondere voorstellingen
de meest interessante wensen
(Vannak olyan esetek, amikor anlkl akarjuk valaminek a fokozott voltt rzkeltetni,
hogy tulajdonkppeni sszehasonltsrl beszlhetnnk:
Beste Piet, ... (egy levlbeli megszlts esetn)
De toegang is ten strengste verboden.
Er komen morgen tenminste zes mensen eten.)
4.5.2. Rendhagy fokozs mellknevek:
goed
beter
(het) best
dichtbij
dichterbij
(het) dichtstbij / dichtstbijzijnde
graag*
liever
(het) liefst
veel*
meer
(het) meest
weinig*
minder
(het) minst
(* Habr ezekben az esetekben nem mellknevekrl van sz, mivel ezek a szavak fokozhatak, ezrt itt emltjk meg ket.
Gyakran tallkozhatunk a kvetkez szavak - melyek szintn nem mellknevek fokozott alakjainak hasznlatval is: achterste, voorste, binnenste, buitenste, bovenste, onderste, benedenste, uiterste.)
Vannak olyan mellknevek, melyeknek nincs kzp- ill. felsfoka. Ezek esetben
valamelyik szinonmjuk segtsgvel fejezhetjk ki a fokozott jelentst:
dikwijls / vaak
vaker
(het) vaakst
kwaad*
erger
(het) ergst
kwaad*
kwader
(het) kwaadst
(*A kwaad sz slecht jelentsben ll. Boos jelentsben a fokozs szablyosan trtnik.)
A vroeg sz kzpfok s felsfok alakja ktfle lehet:
vroeger / eerder
(het)vroegst/ (het) eerst
A MELLKNV
69
4.5.3. A fokozott mellknv mondatbeli hasznlata

A fokozott mellknv - akrcsak az alapfok - a mondatban betltheti a jelz, a hatroz
vagy az lltmny szerept.
4.5.3.1. A jelzi funkcit betlt kzpfok vagy felsfok mellknevet ugyangy kell
ragozni, mint az alapfokt. Egyedl a hrom vagy annl tbb sztagbl ll mellknevek
nem kapjk meg a jelz -e ragjt.
- de betere auto
de beste auto
- de betere autos
de beste autos
- een betere auto
- het kortere woord
het kortste woord
- de kortere woorden
de kortste woorden
- een korter woord
- de interessanter film
de meest interessant film
- de interessanter films
de meest interessant films
- een interessanter film
4.5.3.2. A hatrozi funkcit betlt fokozott mellknvre ugyanazok a szablyok rvnyesek, mint az alapfokra. A felsfok, hatrozi mellknv mindig a het szval ll.
Hij spreekt duidelijker dan zij.
Kunnen wij misschien wat langzamer rijden?
Ik lees Bever kranten dan tijdschriften.
Deze jongen zingt het duidelijkst.
Jouw chauffeur rijdt het langzaamst / het meest langzaam.
Ik lees het liefst tijdschriften.
Hatrozi szerepben mind a kzpfok, mind pedig a felsfok mellknv llhat nllan
is. A kzpfok mellknvre ebben az esetben ugyanazok a szablyok vonatkoznak, mint az
alapfokra. A hatrozi szerep, nllan hasznlt felsfok mellknv mindig -e vgzdst
kap (kivve ha az op zn + felsfok mellknv szerkezetet hasznljuk).
Jouw artikel is wel goed, maar hier heb ik een betere.
Wat mij betreft, vind ik niets ardigers, dan een klein hondje.
Van deze fotos neem ik de grootste.
Dit boek is het oudste van de hele verzameling.
De verwarming staat op zn hoogst.
Ik kan op zn vroegst om 7 uur opstaan.
De bomen zijn in de herfst op zn mooist.
4.5.3.3. Az lltmnyi funkcit betlt kzpfok s felsfok mellknvre ugyanazok a
szablyok rvnyesek, mint az alapfokra: mindig vltozatlan marad. (A beszlt nyelv azonban az lltmnyi szerep felsfok mellknevet gyakran -e raggal hasznlja.) A felsfok
mellknevet lltmnyi szerepben mindig megelzi a het sz!
Deze autos zijn ouder.
Dit woord is vreemd, dat woord is vreemder, maar dat woord is het vreemdst. Welke van
deze autos vind je het mooist?
70
4.5.3.3.1. Az sszehasonlts
Az lltmnyi szerep gyakorta hasznlatos sszehasonlt szerkezetei, ktszavai az albbiak:
dan
Klnbz dolgok, szemlyek kzpfok sszehasonltsnak ktszava.
Ik sta vroeger op dan jij.
Mijn zoon is twee jaar ouder dan de jouwe.
Deze autos zijn sneller dan die autos.
even, evenzo, net zo ... als
Egyforma dolgok, szemlyek alapfok sszehasonltsnak ktszava.
Ik ben even groot als je broer. Erika werkt net zo veel als ik.
Deze autos zijn evenzo goed als die autos.
hoe...hoe; hoe...deste
Ezt a szerkezetet hasznljuk kt azonos rtk kzpfok mellknv sszehasonltsakor.
Hoe meer ik lees, hoe (deste) minder ik begrijp.
Hoe langer hoe...;hoe langer steeds...;hoe langer al (maar)...
A szerkezet segtsgvel az egyre nagyobb eltrst tudjuk kifejezni.
Als je te veel vet eet, word je hoe langer hoe dikker
71
5. FEJEZET
A hatrozszk
(het bijwoord - adverbium)
72
(HET BIJWOORD ADVERBIUM)
A hatrozsz igvel, mellknvvel vagy ms hatrozszval kifejezett jelentstartalomnak

valamilyen krlmnyt nevezi meg.
A hatrozszk nem ragozhatak!
A beszlt nyelvben ugyan gyakran halljuk, hogy a heel s az erg szavak -e vgzdst kapnak:
een hete warme dag
rsban azonban:
een heel warme dag
5.1.1. Helyhatrozk (adverbia van plaats)
hier, daar, linksaf rechtsaf, ergens, naartoe, vandaan, heen
Ik woon hier.
Itt lakom.
Waar kom je vandaan?
Honnan jttl?
( uit Hongarije/van de markt)
(Magyarorszgrl/a piacrl)
U moet rechtsaf.
Jobbra kell mennie.
5.1.2. Idhatrozk (adverbia van tijd)
gisteren, vandaag, dan, soms, vaak, dikwijls, daarna
Vandaag ben ik niet thuis.
Ma nem vagyok otthon.
Ik ga vaak naar de kapper.
Gyakran jrok fodrszhoz.
Daarna ga ik naar een caf.
Utna elmegyek egy kvzba.
5.1.3. Krd (nvmsi) hatrozszk (vragende adverbia)
waar, wanneer, waarom, hoe, hoeveel, hoelang
Waar is het postkantoor?
Hol van a posta?
Wanneer ben je jarig?
Mikor van a szletsnapod?
Waarom doe je het raam dicht? Mirt csukod be az ablakot?
- Omdat ik het koud heb.
- Mert fzom.
(Waarom krdszt tartalmaz krdsre a vlasz soha nem kezddhet a want ktszval.)
5.1.4. Kapcsolatos hatrozszk (verbindende adverbia)
A kapcsolatos hatrozszk kt mondat sszefggst adjk meg. Ezeket a mondatokat ltalban kln rjk, olykor azonban vesszvel, vagy pontosvesszvel elvlasztva egy sszetett
mondatt alaktjk. A kapcsolatos hatrozszval sszekttt mondatok mellrendel
sszettelek!
daarom, daardoor, daarop, daartoe, daarna, anders, toen, toch, echter, evenwel
De trein had vertraging.
Ksett a vonat. Ezrt kstem el.
Daardoor kwam ik te laat.
De trein had vertraging,
daardoor kwam ik te laat.
De wind nam toe;
daarop begon het schip te slingeren.
We moeten nu weg,
anders missen we de trein.
Ksett a vonat, ezrt kstem el.

Feltmadt a szl;
erre inogni kezdett a haj.
Most kell elindulnunk,
klnben lekssk a vonatot.
A HATROZSZK
73
A kapcsolatos hatrozszk ltalban a msodik tagmondat eltt llnak, s fordtott szrend

kveti ket, olykor azonban a mondat kzepn is llhatnak.
De trein had vertraging.
Ksett a vonat. Ezrt kstem el.
Ik kwam daardoor te laat.
5.1.4.1. toen
A toen hatrozsz befejezetlen mlt idej igvel (imperfectum) alkalmazva a kvetkezket
jelentheti:
a) akkor; abban a pillanatban
Toen bevond koningin
Rotterdam werd in 1940
Wilhelmina zich al in Londen.
gebombardeerd.
Akkor Wilhelmina kirlyn
Rotterdamot 1940-ben
mr Londonban tartzkodott.
bombztk le.
b) azutn, utna
Ik las een roman van Willem Elsschot en toen (daarna) een bundel verhalen
van W. F. Hermans.
Willem Elsschot regnyt olvastam, azutn pedig W. F. Hermans novellsktett.
A toen hatrozsz befejezett jelen idej igvel (perfectum) alkalmazva a b) jelentst veszi
fel:
Eerst heb ik televisie gekeken en
Elszr tvt nztem,
toen ben ik naar bed gegaan.
azutn lefekdtem aludni.
A toen hatrozsz nem hasznlhat jelen, illetve jv idvel! Jelen, vagy jv idben a
toen helyett a dan hatrozszt kell hasznlni.
We gaan eerst eten, dan gaan we naar de bioscoop en daarna gaan we op een
terrasje nog een kopje koffie drinken.
Elszr enni megynk, utna moziba, s azutn mg egy kerthelyisgben
megiszunk egy kvt.
5.1.4.2. echter/evenwel
Az echter s evenwel hatrozszk jelentse krlbell a maar hatrozszval egyezik
meg. Ezek a hatrozszk azonban nem llhatnak a fmondat els helyn.
De toets was makkelijk.
Er staan echter veel fouten in.
Knny volt a dolgozat.
Mgis sok hiba van benne.
5.1.5. Egyb hatrozszk:
ook, eens, niet, echter, eigenlijk, inderdaad, al, bijna, graag, heel, erg, zeer, te, alleen,
maar, nog, net
Ik wil graag een kopje koffie.
Szeretnk egy cssze kvt.
Jij bent te dik, je zou niet
Tl kvr vagy, nem kne annyit enned.
zo veel moeten eten.
Hij is inderdaad heel erg moe.
Tnyleg nagyon fradt.
Ben je al lang thuis?
Rgta otthon vagy?
- Nee, ik ben net thuis.
- Nem, pp most jttem haza.
74
A csak szt hollandul a szvegkrnyezettl fggen tbbfle mdon fejezik ki. Ha

a kizrlagossgon van a hangsly, az alleen, illetve alleen maar hatrozszkat
hasznljk.
lk denk alleen aan jou en
Csak rd gondolok, senki msra.
aan niemand anders.
Er wonen alleen maar
Csak regek laknak ebben a hzban.
oude mensen in dit huis.
Alleen in Schotland
Csak Skciban hordanak a
dragen de mannen kilts.
frfiak szoknyt.
Ha valami szmszeren kevs, azt a maar hatrozszval fejezik ki.
Ik heb maar n gulden.
Csak egy guldenem van.
We zijn er bijna.
Majdnem ott vagyunk.
Het is nog maar drie kilometer. Mr csak hrom kilomter.
Ha idbeli csak-rl, illetve felttelrl van sz, azt a pas hatrozszval jellik.
Het is pas vier uur.
Csak ngy ra van.
Ik begin pas met de
Csak akkor kezdem el az rt,
les als iedereen stil is.
ha mindenki csndben van.
5.1.5.1. Ms szfaj szavak hatrozszknt
Ms szfaj szavak is elfordulhatnak hatrozknt.
a) Mellknevek
Hij schrijft mooi.
Szpen r.
Jij zou mooier moeten schrijven. Szebben kellene rnod.
Jan is vroeg van huis gegaan.
Jan korn ment el otthonrl.
b) Nhny elljrsz
achter, beneden, boven, binnen, buiten, onder, voor
- hatrozszknt Ik ga naar boven.
Flmegyek.
- elljrszknt Ik woon boven de winkel. Az zlet fltt lakom.
- hatrozszknt Ons huis heeft voor twee
A hzunknak ell kett,
en achter drie ramen.
htul hrom ablaka van.
- elljrszknt Er staat een boom voor
A hz eltt ll egy fa.
het huis.
c) Hrom ktsz
nu, toen (lsd mg:5.I.4.1.), zolang
- hatrozszknt Nu heb ik vakantie.
Most van a sznid.
- ktszknt
Nu ik vakantie heb,
Most, hogy sznid van,
kan ik veel lezen.
sokat tudok olvasni.
- hatrozszknt Het jaar 1980 herinner
Jl emlkszem az
ik me goed. Toen woonde
1980-es vre.
ik in Gent.
Akkor Gentben laktam.
- ktszknt
Toen ik in Gent woonde,
Amikor Gentben laktam,
was ik nog getrouwd.
mg hzas voltam.
- hatrozszknt Ga maar naar binnen.
Menj be!
Ik wacht zolang buiten.
n addig kint vrok.
- ktszknt
Zolang ik de baas ben,
Amg n vagyok a fnk,
wordt er tijdens de
az rk alatt nem lehet
lessen niet gerookt.
dohnyozni.
A HATROZSZK
75
5.2. Az er hatrozsz hasznlata

Az er a leggyakrabban hasznlt hatrozsz a hollandban. Az er szcska t klnbz
szerepben fordulhat el. Hrom esetben utal (nvmsi hatrozszi) szerepet tlt be. Kt
esetben pedig kizrlag nyelvtani jelentse van. Ezek a szerepek a kvetkezek:
1. Helyhatroz
2. Rszel jelents
3. Elljrval kombinlt
4. Helykitlt hatrozatlan alany esetn
5. Szenved mondatok alanya
Az er szcska utal szerepben

5.2.1 Az er mint helyhatroz
Az er a helyhatrozt helyettesti.
Ben jij al in Hongarije geweest?
Jrtl mr Magyarorszgon?
Ik ben er nog nooit geweest.
Mg soha nem jrtam ott.
De bus staat er al.
Mr itt/ott van a busz.
Piet is er nog niet.
Piet mg nincs itt/ott.
Az er soha nem hangslyos. Ha a hely megjellse hangslyt kap, a hier, vagy a daar hatrozszkat kell hasznlni.
Piet is hier niet, maar hij is
Piet nincs itt, taln egy
misschien wel in een andere klas.
msik osztlyban van.
Ben je weleens in Rotterdam geweest?
Voltl mr Rotterdamban?
Nee, daar ben ik nog nooit geweest,
Ott mg soha nem voltam,
maar wel in Amsterdam.
de Amszterdamban igen.
Mivel az er soha nem hangslyos, mondat soha nem kezddik helyhatroz szerep er-rel.
(lsd: Az utal er helye a mondatban)
5.2.2 Rszel jelents er
Az er a hatrozott, vagy hatrozatlan szmnvvel, illetve a genoeg s voldoende szavakkal
ll fnevet helyettesti.
Don Juan heeft in Itali 640
Don Juannak Olaszorszgban 640
vriendinnen maar
bartnje van,
in Spanje heeft hij er al 1003.
Spanyolorszgban pedig 1003.
Heb je veel boeken?
Sok knyved van?
- Nee, ik heb er weinig.
- Nem, kevs.
Wil je nog een foto van de koningin? Szeretnl mg egy fnykpet a
kirlynrl?
- Nee, ik heb er al genoeg.
- Nem, van belle elg.
Nem kombinlhatjuk az er-t trtszmnevekkel, s a helft (fl), valamint a kwart (negyed)
fnevekkel.
76
5.2.3. Elljrval kombinlt er

A het egyes szm harmadik szemly nvms, illetve a die s dat mutat nvmsok nem
llhatnak elljrszval. Az elljr + het (illetve elljr + die, dat) kapcsolat helyett az
er vagy daar + elljr nvmsi hatrozszkat hasznljuk. Ha a hem illetve ze szemlyes
nvmsok lettelen dologra vonatkoznak, szintn nem llhatnak elljrszval. Helyettk is
az er vagy daar + elljr nvmsi hatrozszkat hasznljuk.
Heb je het geluid gehoord?
- Ja, ik heb het gehoord.
Maar: Heb je van het ongeluk gehoord?
- Ja, ik heb ervan gehoord.
Heb je de trompet gehoord?
- Ja, ik heb hem gehoord.
Maar: Heb je van de ramp gehoord?
- Ja, ik heb ervan gehoord.
Rvid, bvtmnyek nlkli mondatban, ha az elljrsz kzvetlenl az er utn ll,
egyberjuk azzal. Hosszabb, bvtett mondatok esetn az er s az elljrsz csaknem mindig klnvlik, az elljrsz pedig a lehet legmesszebbi helyre kerl a
mondatban. (lsd: Az utal er helye a mondatban)
Nhny elljrsz alakja megvltozik a nvmsi hatrozszban. A tot-bl toe lesz,
a met-bl pedig mee.
Hij pakte de bal en liep
Fogta a labdt, s elment vele.
ermee weg.
De soldaten wachtten lang met
A katonk sokig vrtak a tmadssal.
de aanval. Uiteindelijk
Vgl elhatroztk, hogy megteszik
besloten ze ertoe.
Elljrszval kombinlt er sohasem lehet hangslyos, ezrt ezzel az er-rel
nem kezddhet mondat. Hangslyos szerepben a hier s a daar hatrozszkat
hasznljuk.(lsd mg: 3.6.3.3.)
Wil je deze pen?
Szeretnd ezt a tollat?
Hier kun je goed mee schrijven!
Ezzel jl tudsz rni!
Neem die pen dan! Daar kun je
Akkor fogd azt a tollat!
nog beter mee schrijven!
Azzal mg jobban tudsz rni!
Irnyhatrozknt az er a heen, naartoe, s vandaan hatrozszkkal kombinlhat.
Ga je naar de supermarkt? Nee ik kom er net vandaan, maar Jan gaat ernaartoe.
Az er nem kombinlhat a kvetkez elljrszkkal:
behalve, gedurende, jegens, omstreeks, ondanks, sedert, sinds, tijdens, vanwege,
volgens, wegens, zonder
Ezekben az esetekben megismteljk a mr elzleg mondatban szerepl nvsz(ka)t. (lsd
mg:3.5.2.4.)
Az ondanks dat szcsoport nem helyettesthet nvmsi hatrozszval.
Jij kunt ontzettend
Rmesen kellemetlen tudsz lenni.
onaangenaam zijn.
Maar ondanks dat houd ik
Ennek ellenre mg mindig szeretlek.
nog steeds van je.
A behalve deze szcsoport nem helyettesthet nvmsi hatrozszval.
Op deze bladzijde wilde ik graag
Ehhez az oldalhoz mg szeretnk
nog iets toevoegen. Behalve
valamit hozzfzni. Ezenkvl
deze zijn alle paginas nu in orde.
minden oldal rendben van.
A HATROZSZK
77
Idhatrozk helyettestsre gyakran nem hasznlhatunk nvmsi hatrozszt.

Ik kan op 21 juni een afspraak
Jnius 21-re megbeszlhetnk egy
met je maken. Kun jij dan ook?
tallkozt. Neked is j akkor?
Ik heb het tot juni uitgesteld. Tot
Elhalasztottam jniusra. Addig teht
dan zijn er dus geen problemen.
nincsen baj.
Ha az iets, niets s alles hatrozatlan nvmsok elljrszt kapnak, talakthatak
nvmsi hatrozszv. A kvetkez alakokat kapjuk: ergens, nergens, overal +
elljrsz (lsd mg: 6.7.5. s 11.3.2.):
Ik kan nergens mee schrijven.
Nem tudok mivel rni.
Ik weet overal van.
Mindenrl tudok.
Ik weet dat je ergens bang
Tudom, hogy valamitl flsz.
voor bent.
Az utal er helye a mondatban

Fmondat
Az utal er nem llhat a ragozott ige eltt. Legtbbszr kzvetlenl a ragozott ige
utn ll.
Ik woon in Leiden en jij werkt er. n Leidenben lakom, te meg ott
dolgozol.
Ik heb twee dropjes en jij hebt
Nekem kt cukorkm van,
er drie.
neked meg hrom.
Ik heb erop gehoopt.
Remnykedtem benne.
Ha a mondat nem az alannyal kezddik, az utal szerepben lv er tbbnyire kzvetlenl az alany utn ll.
Tegenwoordig woon ik er.
Jelenleg ott lakom.
Straks heb ik er ook n.
Nemsokra nekem is lesz egy.
Jarenlang heb ik erop gehoopt.
vekig remnykedtem benne.
Az utal er tbbnyire a visszahat nvms utn, s a trgy, illetve a rszeshatroz
utn ll, ha azok nvmsok.
Ik heb me erin vergist.
Ebben tvedtem.
Ik heb hem er ontmoet.
Tallkoztam vele ott.
Ik heb hem er n gegeven.
Adtam neki egyet belle.
Az utal daar llhat a ragozott ige eltt.
Daar heb ik altijd op gehoopt.
Mindig abban remnykedtem.
Mellkmondat
Mellkmondatban az utal szerepben lv er kzvetlenl az alany utn ll.
Hij weet zeker dat ik in Leiden
Biztosan tudja, hogy n Leidenben
woon en jij er werkt.
lakom, te pedig ott dolgozol.
Hij weet niet of jij er nog
Nem tudja, hogy neked mg sok
veel hebt.
van-e belle.
Hij denkt dat ik er altijd op
Azt gondolja, hogy mindig ebben
gehoopt heb.
remnykedtem.
Az utal er a visszahat nvms utn, s a trgy, illetve rszeshatroz utn ll, ha
azok nvmsok.
Wist je dat ik hem er ontmoet heb?
Tudtad, hogy ott tallkoztam vele?
Weet je dat ik hem er n gegeven heb? Tudod, hogy adtam neki egyet?
Ik weet nu dat ik me erin vergist heb.
Most mr tudom, hogy ebben tvedtem.
78

Az er + elljrs nvmsi hatrozszk elemeit gyakran elvlasztjuk egymstl.
Olyan fmondatban, amelyben csak egy ragozott ige szerepel, az elljr az utols
helyre kerl.
Zij denkt er al wekenlang
Mr hetek ta llandan erre gondol.
voortdurend aan.
Ms igealakok az elljrsz utn llnak.
Zij heeft er wekenlang
Heteken t llandan erre gondolt.
voortdurend aan gedacht.
Zij kan er de hele avond
Egsz este tudna meslni rla.
over vertellen.
Mellkmondatban minden igealak az elljrsz utn ll.
Ik weet dat zij er wekenlang
Tudom, hogy heteken t llandan
voortdurend aan gedacht heeft.
erre gondolt.
Ik heb dit boek van Jan gekregen.
Ezt a knyvet Jantl kaptam.
Hij denkt dat ik er veel nuttige
gy gondolja, hogy sok
dingen uit kan leren.
hasznos dolgot tanulhatok belle.
Az er szcska nyelvtani jelentsei

5.2.4 Helykitlt hatrozatlan alany esetn
Az er helykitlt nvmst akkor hasznljuk, ha a mondat valdi alanya hatrozatlan. A
valdi alany ilyenkor a mondatban htrbb kerl, kivve a krd nvmssal kezdd krd
mondatokat.
A hatrozatlan alany lehet:
1. ltalnost rtelemben hasznlt fnv. Pldul:
a) nvel nlkli fnv
Er lopen mensen op straat.
Emberek mennek az utcn.
Er staat nog melk in de koelkast. Mg van tej a htszekrnyben.
b) hatrozatlan nvelvel, illetve a geen hatrozatlan nvmssal ll fnv
Er loopt een man op straat.
Az utcn megy egy ember.
Er zit geen suiker in de koffie. Nincs cukor a kvban.
2. szmnvvel vagy hatrozatlan szmnvvel ll fnv
Er komen vanavond twee
Ma este kt j film lesz a tvben.
goede films op televisie.
Er staan veel autos
Sok aut parkol ebben az utcban.
geparkeerd in deze straat.
3. az iemand, niemand, iets, wat, niets, het n en ander hatrozatlan nvmsok
Er heeft iemand voor je opgebeld.
Valaki telefonlt neked.
Is er iets met je?
Trtnt veled valami?
Er zit niets in mijn tas.
Nincs semmi a tskmban.
4. a wie, wat, welke, wat voor (een) krd nvmsok
Wie stond er achter jou?
Ki llt mgtted?
Wat voor bomen staan er in de tuin?
Milyen fk vannak a kertben?
Wat zit er in je tas?
Mi van a tskdban?
A HATROZSZK
79
Az er mint helykitlt sokszor fordul el a zijn ltigvel.

Er is geen melk in de koelkast.
Nincs tej a htben.
Er waren veel mensen in het theater. Sokan voltak a sznhzban.
Er zijn twintig gasten gekomen.
Hsz vendg jtt.
5.2.4.1. Mikor hagyhatjuk el az er-t hatrozatlan alany esetn?
Hatrozatlan alany esetn a helykitlt er-t elhagyhatjuk:
1. ha ltalnos llts szerepel a mondatban
sszehasonltsul:
Een vogel vliegt. A madarak replnek.
(ez a tulajdonsguk)
Er vliegt een vogel in de lucht.
Egy madr repl a levegben.
2. az iemand s niemand hatrozatlan nvmsok specifikus rtelemben vett
hasznlatakor
Iemand moet het weten.
Valakinek tudnia kell.
Niemand mag het vertellen.
Senki nem mondhatja el.
3. ha a mondat helyhatrozval kezddik
Op de brug staat (er) een
A hdon van egy
standbeeld van Multatuli.
Multatuli-szobor.
In Nederland zijn (er) steeds
Hollandiban egyre kevesebb
minder werklozen.
a munkanlkli.
Az er szcskt megtarthatjuk, akkor is, ha a mondat helyhatrozval kezddik.
Az er-t nem hasznlhatjuk, ha az alany hatrozott!
Meneer De Klein heeft voor
De Klein r keresett telefonon.
jou gebeld.
Er heeft een meneer voor jou gebeld. Egy r keresett telefonon.
5.2.5 Szenved mondatok alanya
Az er-t szenved mondatok alanyaknt akkor hasznljuk, ha
a) a mondatban nincs valdi alany:
Er wordt gebeld.
Csngetnek.
Er werd tot laat in de nacht gedanst. Ks estig folyt a tnc.
Er is gisteravond veel te veel gerookt. Tl sokat dohnyoztak tegnap este.
Er mag hier niet gerookt worden.
Itt nem szabad dohnyozni.
Csak emberi tevkenysgeket kifejez igk esetben hasznljuk ezt az er-t. Pldul a kraaien
(kukorkol) vagy sneeuwen (havazik) igkkel nem alkalmazhatjuk ezt a szerkezetet.
Hibs:* Er wordt gekraaid.
b) a mondat alanya hatrozatlan. Ilyenkor ltalban er -rel kezdjk a mondatot:
Er werden verschillende liedjes gezongen.
Klnbz dalokat nekeltek.
Er werden tegenwoordig veel autos gestolen. Sok az autlops manapsg.
Ha egy mondatrszt kiemelnk, er hasznlata fakultatvv vlik:
Tegenwoordig worden (er) veel autos gestolen. Manapsg sok az autlops.
80
A nyelvtani er helye a mondatban

Fmondat
Fmondatban a nyelvtani er gyakran ll a mondat els helyn. Ilyenkor a ragozott
ige kzvetlenl az er utn kvetkezik.
Er zitten mensen op de bank.
Emberek lnek a padon.
Er wordt veel gespijbeld tegenwoordig. Sokan lgnak manapsg
az iskolbl.
Inverzi esetn az er a ragozott ige utn ll, az esetleges alany eltt.
Zitten er mensen op de bank?
lnek emberek a padon?
Tegenwoordig wordt er veel gespijbeld. Manapsg sokan lgnak
az iskolbl.
Mellkmondat
Mellkmondatban az er kzvetlenl a ktsz utn ll.
Ik zag dat er mensen op de bank zaten. Lttam, hogy emberek lnek a padon.
Ik weet niet of er veel gespijbeld wordt Nem tudom, hogy abban az iskolban
op die school.
sokat lgnak-e.
Wist je wie er op de bank zat?
Tudtad, ki l a padon?
5.2.6. Klnbz szerep er-ek egy mondatban
Kt er, kt funkci
Ha a 4. er (helykitlt hatrozatlan alany esetn) a mondat elejn ll, a mondatban mg
elfordulhat a 2. er (rszel jelents) is.
Zitten er drie tientjes in je portemonnee? Van mg hrom tizes a pnztrcdban?
- Ja, er zitten er wel drie.
- Igen, van hrom.
Egy er, kt funkci
Ha a 4. er nem a mondat elejn ll, a 4. s a 2. er egybeesik.
Gisteren waren er nog vijf.
Tegnap mg t volt belle.
A 3. er (elljrval kombinlt) kiesik a mondatbl, ha abban ms szerep er is elfordul.
Zit er nog geld in je portemonnee?
Van mg pnz a pnztrcdban?
- Ja, er zitten nog twee tientjes in.
- Igen, mg van benne kt tizes.
(er = 3., 4.)
Hoeveel appels heb je op de schaal gelegd?
Hny almt tettl a tlra?
- Ik heb er drie op gelegd.
Hrmat tettem r.
(er=3., 1.)
A mondatban egybeesik az 1. (helyhatroz) s a 2. (rszel jelents) er.
Hoeveel appels heb je op de markt gekocht?
Hny almt vettl a piacon?
- Ik heb er vijf gekocht.
- tt vettem.
(er=1., 2.)
Kt er, hrom funkci
Er zitten er wel twee in.
(A mondatban az els er = 4. funkci; a msodik er = 2., 3. funkci)
Egy er, hrom funkci
Mellkmondatban az er csak egyszer fordulhat el.
Ik denk dat er twee in zitten.
(er 4., 2., 3.)
81
6. FEJEZET
A nvms
(het voornaamwoord - pronomen)
82
(HET VOORNAAMWOORD PRONOMEN)
A nvmsok a kvetkezk:
1. szemlyes nvmsok
2. visszahat s klcsns nvmsok
3. birtokos nvmsok
4. mutat nvmsok
5. vonatkoz nvmsok
6. krd nvmsok
7. hatrozatlan s ltalnos nvmsok
6.1. A szemlyes nvms

(het persoonlijk voornaamwoord - personaal pronomen)
Alany eset
Trgy / Rszes eset
Egyes szm
hangslyos hangslytalan hangslyos hangslytalan
1. szemly
ik
(k)
mij
me
2. szemly informlis (tegezs)
jij
je
jou
je
formlis (magzs)
u
u
3. szemly hmnem
hij
(ie)
hem
(m)
nnem
zij
ze
haar
ze, (dr, r)
semleges nem
het
(t)
het
(t)
Tbbes szm
1. szemly
wij
we
ons
jullie
jullie
je
formlis (magzs)
u
u
3. szemly
zij
ze
hen, hun
ze
6.1.1. A szemlyes nvms alany s trgy/rszes esete
Mint a tblzatbl is ltszik, a szemlyes nvmsoknak kt esetk van: alany s
trgy/rszes eset.
A trgy/rszes esetet ragozott alaknak is hvjk. A szemlyes nvms ragozott alakjval
fejezzk ki a trgy esetet, a rszes esetet s elljrsz segtsgvel az sszes tbbi mondatbeli funkcit is. Teht pldul:
mij: nekem, engem
bij mij: nlam, met mij: velem, stb.
Tbbes szm harmadik szemlyben a rszes esetnek nll alakja van: hen - ket (trgy
eset), hun - nekik (rszes eset). Elljrszk utn a trgy esetet hasznljuk. Pl.:
met hen: velk
van hen: tlk, stb.(V.: 3.6.1.)
Megjegyzs: A mai holland nyelvben ez a megklnbztets egyre kevsb van jelen, a
legtbb holland anyanyelvi beszl mindkt alakot hasznlja mindkt esetben.
A NVMS
83
Az egyes szm msodik szemly gij, ge alakokkal a nyelvterlet szaki rszn ma mr csak
rgi, fleg vallsos szvegekben tallkozunk. A nyelvterlet dli rszn mg hasznljk a
mindennapi nyelvben is.
6.1.2. A szemlyes nvms hangslyos s hangslytalan alakja
Mint a tblzatbl is ltszik, a legtbb szemlyes nvmsnak kt alakja van: hangslyos s
hangslytalan.
6.1.2.1. A hangslyos alakokat hasznljuk:
a) a hivatalos rott nyelvben:
Hierbij delen wij met u mede dat
Zoudt u mij kunnen berichten
b) rott s beszlt nyelvben, ha a hangsly a szemlyes nvmson van, vagy ha az
elljrsz + szemlyes nvms szerkezet a mondat els helyn ll:
Zij gaan al naar huis, maar wij blijven nog even hier.
Mijn vriend heeft het alleen aan mij vertetd.
Met haar heb ik niets te maken.
Ik woon in Amsterdam. En jij?
Hasonlt szerkezetben:
Hij heeft haar meer betaald dan mij.
Zij spreekt even goed Nederlands als jij.
6.1.2.2. A hangslytalan alakot hasznljuk:
a mindennapi beszlt nyelvben mindig, ha a hangsly nem a szemlyes nvmson van:
Ze is nog niet thuis.
Kun je me even helpen?
A mindennapi rott nyelvben mindkt alak hasznlhat:
Zij heeft mij net opgebeld. / Ze heeft me net opgebeld.
A tblzatban zrjelbe tett hangslytalan alakokat (ie s az aposztrfos alakok: k, t, m,
dr, r) csak a beszlt nyelvben hasznljuk. Ha egy szemlyes nvmsnak nincs hangslytalan alakja, vagy csak aposztrfos hangslytalan alakja van, rott nyelvben mindig a
hangslyos alakjt hasznljuk.
Az ie hangslytalan alak (egyes szm 3. szemly, hmnem, alany eset) nem lehet mondatkezd,
azaz csak fordtott vagy mellkmondati szrenddel hasznlhat, ha a fordtott mondatban
eltte ll sz illetve a ktsz mssalhangzra vgzdik:
Gaat hij /ie/ vaak naar de bioscoop?
Ik weet niet hoe vaak hij /ie/ naar de bioscoop gaat.
6.1.3. Egyes szm 2. szemly - tegezs s magzs
6.1.3.1. A tegezs hasznlata:
a) keresztnven szltott szemllyel/szemlyekkel, fggetlenl a megszltott(ak) letkortl s a hozz(juk) fzd kapcsolatunktl:
Anneke, wil je suiker in je koffe? Piet en Els, willen jullie koffie?
Anneke, hier is een brief voor je.
Kinderen, ik heb een boodschap
voor jullie.
b) gyerekekkel, akkor is, ha nem ismerjk ket:
Meisje, hoe heet je?
Kinderen, hier is melk voor jullie.
84
c) fiatalok egyms kzt, akkor is, ha nem ismerik egymst:

H, weet je ook de bibliotheek?
Hebben jullie een kwartje voor me?
d) gyerekek szleikkel:
Vader, wil je koffle of thee?
Pa en ma, gaan jullie al weg?
6.1.3.2. A magzs hasznlata
Magzunk minden olyan szemlyt, akit nem a keresztnevn szlltunk:
a) ismersket, akiket rnak vagy asszonynak szltunk:
Meneer Haas, ik heb een brief voor u.
Meneer en mevrouw Jansen, wilt u koffie?
b) 20 vesnl idsebb ismeretlenekkel:
Pardon mevrouw, kunt u mij helpen?
Meneer, is deze auto van u?
c) hivatalos minsgkben megszltott szemlyekkel:
Meneer de voorzitter, wilt u dit agendapunt aan de orde stellen?
d) gyakran idsebb csaldtagokkal: nagyszlkkel, nagynnikkel, nagybcsikkal
Megjegyzs: Ha valakit keresztnven szltunk, akkor nem magzzuk.
A holland nyelvben egyre ersebb az a tendencia, hogy az emberek keresztnven szltjk egymst. Ezrt az nzst ma mr ritkbban hasznljk, mint
rgen.
6.1.4. A het nvms mint a mondat alanya vagy trgya
a) a het nvms a mondat alanya sszetett nvszi lltmny mondatban, ha az lltmny nvszi rsze fnv vagy mellknv. Az ige az lltmnynak megfelelen
egyes vagy tbbes szmban ll:
Zie je die boom daar? Het is een beuk.
Zie je die kinderen daar? Het zijn mijn kleinkinderen.
Ken je mevrouw Kooiman? Het is een aardige vrouw.
Ken je zijn ouders? Het zijn aardige mensen.
b) a het nvms a mondat alanya vagy trgya, ha egy teljes mondatot helyettest:
Hij heeft een ongeluk gehad. Het is gisteren gebeurd.
Wie heeft die vaas gebroken? - Ik heb het gedaan.
c) a het nvms a mondat alanya, ha nincs ms alany:
Het is hier gezellig.
Het is vier uur.
Het is jammer.
Het blijkt dat hij ziek is.
d) a het nvms a mondat trgya trgyas igk mellett, ha nincs ms trgy:
Ik vind het hier leuk.
Ik heb het druk.
e) a het nvms a mondat alanya szemlytelen igk esetben:
Het regent.
Het sneeuwt.
Megjegyzs: Az a) pontban a het helyett dit vagy dat, a b) pontban a beszlt nyelvben dat,
az rott nyelvben dit vagy dat mutat nvms is llhat. (lsd: 6.4.2.1.3.)
6.1.5. A fnv helyettestse nvmssal: lsd: 3.6.
A NVMS
85
6.2. A visszahat nvms

(het wederkerend voornaamwoord - reflexief pronomen)
Egyes szm
Szemlyes nvms
Visszahat nvms
1. szemly
ik
me
Ik was me.
jij
je
Je wast je.
formlis (magzs)
u
u / zich U wast u / zich.
3. szemly hmnem
hij
zich
Hij wast zich.
Nnem
zij
zich
Zij wast zich.
semleges nem
het
zich
Het (katje) wast zich.
Tbbes szm
1. szemly
wij
ons
Wij wassen ons.
jullie
je
Jullie wassen je.
formlis (magzs)
u
u / zich U wast u / zich.
3. szemly
zij
zich
Zij wassen zich.
Mint a tblzatbl is ltszik, a visszahat nvmsok a 3. szemly kivtelvel megegyeznek
a szemlyes nvms ragozott hangslytalan alakjval.
Visszahat nvmsknt mindig a hangslytalan alakokat hasznljuk. Ha nagyobb nyomatkot akarunk adni a visszahat nvmsnak, ezt gy rhetjk el, hogy a nvms utn odatesszk a zelf (maga) szt:
Ik kleed niet haar (mijn dochtertje) aan maar mezelf.
Hij wast niet hem (zijn zoontje) maar zichzelf.
Ezt csak azoknl az igknl tehetjk meg, melyek nemcsak visszahat, hanem trgyas
igeknt is hasznlhatak (V.: 6.2.1.).
Hasznlnunk kell a zelf nvmst a kvetkez esetekben is:
a) Elljrsz utn, ha a mondat jelentse megkvnja a nyomatkostst:
Ze is alleen maar in zichzelf geYnteresseerd.
Die probleem heb je alleen maar aan jezelf te wijten.
b) Nhny llandsult szkapcsolatban:
buiten zichzelf zijn:
Hij was helemaal buiten zichzelf van woede.
tot zichzelf komen:
Pas in de vakantie kom ik een beetje tot mezelf.
op zichzelf wonen:
Ze gaat op zichzelf wonen.
Egyes szm msodik szemlyben magzsnl mind a zich, mind az u alak hasznlhat
visszahat nvmsknt. Az u alak egyre gyakoribb, fleg elljrszk utn:
Hebt u uw paspoort bij u?
Mijnheer, kijkt u eens achter u!
Fordtott szrend esetn inkbb a zich alakot hasznljuk:
Vergist u zich niet?
Kleedt u zich vooral warm aan!
86
6.2.1. A visszahat nvmsok hasznlata:

a) visszahat igkkel (azaz amikor a mondat alanya s trgya ugyanaz a szemly vagy
dolog):
Ik was me.(
Ik was mijn auto.)
De gelegenheid doet zich nu voor.
Megjegyzs: A holland nyelvben tbb olyan ige van, mely csak visszahat igeknt hasznlhat, trgyas igeknt nem. Pl.:
zich vergissen: tved, zich haasten: siet, stb.
Ezeknl az igknl a visszahat nvmst nem nyomatkosthatjuk a zelf
szval.
b) elljrszk utn, ha az adott mondatrsz s a mondat alanya ugyanaz a szemly ill.
dolog:
Ik heb mijn paspoort niet bij me.
Kinderen denken altijd eerst aan zichzelf.
De uitslag van het examen laat lang op zich wachten.
6.2.2. A klcsns nvms: elkaar (egyms)
A klcsns nvmst tbbes szm alany esetn hasznljuk, ha az alanyok cselekvse
egymsra s nem nmagukra irnyul:
De kinderen maken zich dikwijls nat.
- A gyerekek gyakran
sszevizezik magukat.
De kinderen maken elkaar dikwijls nat.
- A gyerekek gyakran
sszevizezik egymst.
6.2.2.1. A klcsns nvms hasznlata:
a) trgyknt, rszeshatrozknt vagy elljrsz utn:
Hoe vaak zien jullie elkaar?
Jan en Piet helpen elkaar.
Leg die boeken op elkaar.
b) birtokos eset: elkaars (van elkaar)
Wim en Jan kunnen elkaars aanwezigheid niet verdragen.
c) llandsult szkapcsolatokban, kifejezsekben:
in elkaar zitten: Hoe zit dat in elkaar?
door elkaar liggen: Alles ligt hier door elkaar.
voor elkaar krijgen: Dat krijgt hij nooit voor elkaar.
in elkaar zakken: Hij zakte in elkaar.
de eindjes aan elkaar knopen
A beszlt nyelvben az elkaar ejtse gyakran mekaar.
A rgies elkander, elkanders alakokat csak a hivatalos s az irodalmi nyelv hasznlja:
Draagt elkanders lasten.
A NVMS
87
6.3. A birtokos nvms

(het bezittelijk voornaamwoord - possessief pronomen)
Egyes szm
1. szemly
2. szemly
informlis (tegezs)
formlis (magzs)
3. szemly
hmnem
nnem
Tbbesszm
1. szemly
2. szemly
informlis (tegezs)
formlis (magzs)
3. szemly
Determinnsknt
hangslyos
hangslytalan
mijn
mn
jouw
je
uw
zijn
zn
haar
dr, r
de / het mijne
de / het jouwe
de / het uwe
de / het zijne
de / het hare
ons / onze
jullie
uw
hun
de / het onze
de / het uwe
de / het hunne
je
-
nllan
Mint a tblzatbl is ltszik, a birtokos nvmsokat hasznlhatjuk determinnsknt s nllan.

6.3.1. A determinnsknt hasznlt birtokos nvms
A birtokos nvms a fnv (birtok) eltt ll:
mijn auto - az (n) autm
jullie huis - a (ti) hzatok
A determinnsknt hasznlt birtokos nvms s a fnv kztt llhat jelz vagy hatroz
s jelz:
uw nieuwe auto
je erg moeilijke examen
6.3.1.1. A determinnsknt hasznlt birtokos nvms alakja csak tbbes szm 1. szemlyben fgg a fnv (birtok) nemtl:
ons: egyes szm het-szavak eltt
onze: egyes szm de-szavak eltt s tbbes szmban
het boek - ons boek
de boeken - onze boeken
de tafel - onze tafel
de tafels - onze tafels
6.3.1.2. Birtokos nvms szemlyt jell fnevek esetn
a) A hmnem zijn birtokos nvmst hasznljuk, ha a birtokos hmnem szemly:
Vader heeft zijn fiets bij zich.
vagy hatrozatlan vagy krd nvms:
Men dient zijn belasting op tijd te betalen.
lemand heeft zijn boek hier laten liggen.
88
Heeft iedereen zijn paspoort mee?

Wie heeft zijn huiswerk niet gedaan?
Ebben az esetben nincs jelentsge, hogy az alany hmnem vagy nnem szemly-e.
b) A nnem haar birtokos nvmst hasznljuk, ha a birtokos nnem szemly:
Moeder gaat met haar kinderen winkelen.
Het meisje heeft haar huiswerk al af.
c) A tbbes szm 3. szemly hun birtokos nvmst hasznljuk, ha a birtokos tbb
szemly:
De kinderen hebben hun kleren nat gemaakt.
6.3.1.3. Birtokos nvms nem szemlyt jell fnevek esetn
Ebbe a csoportba tartozik minden fnv, amely nem szemlyt jell, azaz nemcsak a trgyak,
fogalmak, hanem az llatok s a nvnyek is.
6.3.1.3.1. de-szavak
a) a nem szemlyt jell de-szavakat ltalban hmnemnek tekintjk:
Onze kat heeft een van zijn poten gebroken.
De auto staat met zijn achterwielen op het trottoir.
b) Nhny de-sz esetben azonban a nyelvtani nemnek megfelelen a haar nnem
birtokos nvmst is hasznlhatjuk. Ezek tlnyomrszt:
- szervezetek, egyesletek, intzmnyek:
De regering moet haar taken zo goed mogelijk uitvoeren.
De commissie heeft haar volgende vergadering op dinsdag.
- hajk, replgpek:
De Queen Mary heeft haar passagiers in Londen afgezet.
Nnem llatok esetben hasznlhatunk nnem birtokos nvmst is:
Onze kat heeft een van haar poten gebroken.
6.3.1.3.2. het-szavak
a) szervezeteket, egyesleteket, intzmnyeket jell het-szavak esetben a zijn
hmnem birtokos nvmst hasznljuk:
Het comit heeft het plan in zijn vergadering besproken.
b) a tbbi het-sz esetben az ervan nvmsi hatrozt hasznljuk:
Dit is een Egyptisch beeldje. Ken je er de vindplaats van?
6.3.1.3.3. tbbes szm
Tbbes szm nem szemlyt jell fneveknl a hun birtokos nvms hasznljuk:
De autos staan met hun achterwielen op het trottoir.
6.3.1.4. A birtokos nvms hangslyos s hangslytalan alakja
Mint a tblzatbl is ltszik, a legtbb determinnsknt hasznlt birtokos nvmsnak kt
alakja van: hangslyos s hangslytalan.
A hangslyos alakokat hasznljuk:
a) a hivatalos rott nyelvben
b) rott s beszlt nyelvben, ha a hangsly a birtokos nvmson van:
Dit is niet mijn boek maar jouw boek.
Is dat zijn huis?
A NVMS
89
A hangslytalan alakot hasznljuk:

a mindennapi beszlt nyelvben mindig, ha a hangsly nem a birtokos nvmson van:
Waar is mn jas?
Dr dochter woont in Amsterdam.
Komt je vriend ook mee?
A mindennapi rott nyelvben mindkt alak hasznlhat:
Hoe heet haar dochter? / Hoe heet dr dochter?
Tbbes szm 2. szemlyben a je alakot hasznljuk, ha a birtokos nvms az alany, jullie
mg kerl:
Jan en Els, willen jullie je boeken meenemen?
6.3.2. Az nll birtokos nvms
Mint a tblzatbl is ltszik, az nll birtokos nvms eltt a fnv (birtok) nvelje ll:
Ik heb mijn boek niet mee. Mag ik het jouwe even gebruiken? (het boek)
Welke auto nemen we? De mijne of de uwe? (de auto)
Tbbes szm 2. szemlyben a birtokos nvmsnak nincs nll birtokos nvmsi alakja.
Ebben az esetben a die/dat van jullie szerkezetet hasznljuk:
Onze auto is beter dan die van jullie.
Ons huis is groter dan dat van jullie.
Az nll birtokos nvms helyett a beszlt nyelv a tbbi esetben is inkbb a die/dat van +
a szemlyes nvms hangslyos ragozott alakja szerkezetet hasznlja:
de auto
Die van mij is beter dan die van haar.
het huis
Dat van jou is even mooi als dat van hem.
6.4. A mutat nvms

(het aanwijzend voornaamwoord - demonstratief pronomen)
jelzknt s nllan hasznlhat
de-szavak
het-szavak
tbbes szm
deze/die (ez/az)
dit/dat (ez/az)
deze/die (ezek/azok)
dat gindse (amaz)
die gindse (amaz)
die gindse (amazok)
dezelfde/diezelfde
hetzelfde/datzelfde
dezeifde/diezelfde
(ugyanaz)
(ugyanaz)
(ugyanazok)
n en dezelfde
n en hetzelfde
(egy s ugyanaz)
(egy s ugyanaz)
zon/zulke (ilyen/olyan)
zon/zulk (ilyen/olyan)
zulke (ilyen/olyan)
dergelijk(e), soortgelijk(e), dusdanig(e), zodanig(e) (ilyen/olyan, hasonl)
csak nllan hasznlhat
degene/diegene (die)
hetgene/datgene (wat/dat)
degenen/diegenen (die)
(az a; az, aki)
(az a; az, ami)
(az a; az, aki)
Mint a tblzatbl is ltszik, a legtbb mutat nvmst hasznlhatjuk determinnsknt s
nllan.
90
6.4.1. A determinnsknt hasznlt mutat nvms

A determinnsknt hasznlt mutat nvms a fnv eltt ll:
dit huis - ez a hz
diezelfde tafel - ugyanaz az asztal
A determinnsknt hasznlt mutat nvms s a fnv kztt llhat jelz vagy hatroz s
jelz:
dezelfde aardige kinderen
dit heel oude huis
6.4.1.1. deze/dit, die/dat:
A deze/dit nvmsok kzelre, a die/dat nvmsok tvolra mutatnak, nyomatkosthatk a
hier vagy a daar szval:
Die jongen (daar) kan hard lopen.
Deze huizen (hier) zijn erg mooi.
A die/dat nvmsokat hasznlhatjuk akkor is, amikor valami ismertrl beszlnk:
Heb je iets over die nieuwe Amerikaanse film gehoord?
Dat vriendje van je heb ik nog nooit ontmoet.
Ebben az esetben a mutat nvmst nem nyomatkosthatjuk a daar szval. A kzelre mutat deze/dit nvmsoknak nincs ilyen funkcijuk.
A deze/dit nvmsokat hasznlhatjuk idhatrozi kifejezsekben:
deze week: ezen a hten, dit jaar: ebben az vben, idn, deze maand: ebben a
hnapban
6.4.1.2. n en dezelfde, n en hetzelfde:
Hij heeft de hele avond met een en hetzelfde meisje gedanst.
6.4.1.3. zon / zulk(e)
A zon nvmst egyes szm megszmllhat fnevek eltt hasznljuk:
Zon jurk draag ik niet. (een jurk)
Zon knap meisje heb ik nog nooit gezien. (een knap meisje)
A zulk(e) nvmst egyes szm megszmllhatatlan s tbbes szm fnevek eltt
hasznljuk:
de wijn
Zulke kaas vind ik lekker. (Ik vind kaas lekker.)
het weer
Het is zulk slecht weer. (Het is slecht weer.)
stoelen
Zulke meubels heb ik ook. (Ik heb meubels.)
6.4.1.4. dergelijk(e), soortgelijk(e), dusdanig(e), zodanig(e)
Egyes szmban megszmllhat fnevek eltt hatrozatlan nvelvel llnak s de-szavak
eltt megkapjk a mellknv -e ragjt:
Een dergelijk smoesje had ik van jou niet verwacht.
Een dusdanige rommel heb ik nog nooit gezien.
De: Van dergelijke boter houd ik niet.
A dusdanig, zodanig s soortgelijk csak az rott nyelvben fordul el.
Megjegyzs: A dusdanig s zodanig annyira jelentsben hatrozszknt is hasznlhat:
Hij was dusdanig gewond, dat hij de strijd moest staken.
Zij was zodanig vermagerd, dat ze extra vitamines moest nemen.
A NVMS
91
6.4.2. Az nllan hasznlt mutat nvms

6.4.2.1. deze/dit, die/dat
6.4.2.1.1. A deze/dit, die/dat mutat nvmsok melll a szismtlst elkerlend elhagyjuk a fnevet, ha a szvegkrnyezetbl vagy a szitucibl kiderl, a nvmsok mire vonatkoznak:
Hoe vind je mijn twee nieuwe tassen?
- Deze vind ik mooi, maar die
vind ik lelijk.
Heb je deze boeken van Els gekregen?
- Dit heb ik van haar gekregen,
maar dat niet.
Welke druiven zullen we nemen?
- Deze of die?
6.4.2.1.2 A deze/dit, die/dat mutat nvmsokat hasznlhatjuk fnevek helyettestsre
is. Lsd: 3.6.
6.4.2.1.3. A dit/dat nvms mint a mondat alanya vagy trgya (V.: 6.1.4.)
a) A dit/dat nvms a mondat alanya sszetett nvszi lltmny mondatban, ha az
lltmny nvszi rsze fnv vagy mellknv. Az ige az lltmnynak megfelelen
egyes vagy tbbes szmban ll:
Dit is mijn vrouw en dat zijn mijn kinderen.
Zie je die man daar? Dat is mijn vader.
Dit zijn de beste studenten in onze groep.
b) A dit/dat nvms a mondat alanya vagy trgya, ha egy teljes mondatot helyettest. A
beszlt nyelvben a dat, az rott nyelvben a dit nvmst hasznljuk:
Mijn tas is gestolen. Dat is gisteren gebeurd.
Wie heeft alle koekjes opgegeten? - Dat heb ik gedaan.
Men dient zich op tijd aan te melden. Dit is u reeds eerder meegedeeld.
6.4.2.2. dezelfde, hetzelfde, dergelijk, soortgelijk, dusdanig, zodanig:
Vind je dat een mooie tas? Ik heb dezelfde. / Ik heb een dergelijke.
A dergelijk, soortgelijk, dusdanig, zodanig nvmsokat hasznlhatjuk az iets hatrozatlan
nvms utn is. Ebben az esetben megkapjk az -s birtokos ragot:
iets dergelijks: valami hasonl, valami ilyesmi
6.4.2.3. zo n/zulk(e):
Die auto vind ik leuk. Zon auto wil ik ook hebben. - Zo n wil ik ook hebben.
Kijk eens wat een lelijke huizen! Zulke heb ik nog nooit gezien.
Ha a zon nvmst nllan hasznljuk, az n szt hangslyosan ejtjk s rjuk.
6.4.2.4. degene(n), diegene(n), hetgene, datgene, hetgeen:
Degene / Diegene die zoiets doet, is een lafaard.
Degenen die nog geen kaartje hebben, moeten even wachten.
Is dat je nieuwe boek? - Ja, dat is hetgene dat ik gisteren gekocht heb.
Datgene wat hij zegt, is waar. / Hetgeen hij zegt, is waar.
92
6.5. A vonatkoz nvms

(het betrekkelijk voornaamwoord - relatief pronomen)
Elljrsz nlkl
Elljrszval
de-szavak het-szavak tbbes szm
Szemlyek
Nem szemlyek
die
dat
die
elljrsz + wie
waar + elljrsz
aki, akit
akik, amik
akivel, akikkel, aki- amivel, amikkel, ami
ami, amit
akiket, amiket
nl, akiknl, stb.
rl, amikrl, stb.
Mint a tblzatbl is ltszik, a vonatkoz nvms attl a sztl fgg, amelyre vonatkozik.
A vonatkoz nvmsokat kt csoportra osztjuk: elljrsz nlkl s elljrszval alkotott
vonatkoz nvmsok.
6.5.1. Az elljrsz nlkl alkotott vonatkoz nvmsok hasznlata
a) Alanyknt s trgyknt mind szemlyekre, mind dolgokra vonatkozan:
De man die daar staat, is mijn vader.
Anna, die een jaar in Engeland woonde, spreekt uitstekend Engels.
Het huis dat je daar ziet, is van mijn beste vriend.
Het meisje dat ik gisteren leerde kennen, heet Anneke.
De kinderen die nu op straat spelen, wonen boven ons.
b) Szemlyes nvmsokkal, hatrozatlan nvmsokkal s hatrozatlan szmnevekkel
(iemand, niemand, iedereen, menigeen, degene(n), diegene(n), sommige(n), enige,
verschillende(n), een paar):
Hij, die altijd zo voorzichtig is.
Jij, die nooit te laat komt!
Is er iemand die nog geen kaartje heeft?
Degenen die een kaartje hebben, mogen naar binnen.
Ik vraag het iedereen die ik ken.
Sommigen die in ons huis wonen, zijn heel aardig.
Er zijn er een paar die niet mee willen komen.
c) wie, wat
Ha a vonatkoz mellkmondat a fmondat alanya, szemlyeknl a wie, dolgoknl a
wat nvmst hasznljuk:
Wie geen belangstelling voor kunst heeft, gaat niet vaak naar het museum.
Wat ik je verteld heb is waar.
A wat vonatkoz nvmst hasznjuk a kvetkez esetekben is:
a) a sz, melyre a vonatkoz mellkmondat vonatkozik, hatrozatlan nvms
(iets, niets, al, alles):
Dat was iets wat niemand verwacht had.
Dit is alles wat ik erover weet.
b) a sz, melyre a vonatkoz mellkmondat vonatkozik, hatrozatlan szmnv
(veel, weinig, genoeg):
Er is weinig wat hij niet voor haar zou doen.
c) a sz, melyre a vonatkoz mellkmondat vonatkozik, het + hatrozatlan szmnv
vagy het + felsfok mellknv:
Dit is het enige wat we nog moeten regelen.
Dit is het beste wat je kunt doen.
A NVMS
93
d) a vonatkoz mellkmondat teljes mondatra vonatkozik:

Hij moet elke dag om half zes opstaan, wat ik erg lastig vind.
6.5.2. Az elljrsz nlkl alkotott vonatkoz nvms helye a mondatban
A vonatkoz nvmssal bevezetett mellkmondat rendszerint kzvetlenl a mgtt a sz
mgtt ll, amelyre vonatkozik. Lsd a fenti pldkat.
Bizonyos esetekben azonban a mondat szrendje ezt nem engedi meg:
Ik ga volgende week mijn oom bezoeken die ik al jaren niet heb gezien.
Machines halen materialen uit de aarde, die noodzakelijk zijn voor het leven
van de mens.
6.5.3. Az elljrszval alkotott vonatkoz nvmsok hasznlata
Az elljrszval alkotott vonatkoz nvmsokat kt csoportra oszthatjuk:
a) szemlyekre vonatkoz nvmsok: elljrsz + wie
De man met wie ik naar de tentoonstelling ging, is mijn leraar.
Het meisje over wie ik je zo veel heb verteld, is naar Rotterdam verhuisd.
De kinderen naar wie ik de hele tijd heb gekeken, speelden in de tuin.
Megjegyzs: Rszeshatrozknt is lehet wie a vonatkoz nvms:
De jongen wie ik de grammatica heb uitgelegd, is mijn leerling.
A beszlt nyelv azonban ilyen esetben gyakran die-t vagy aan wie-t hasznl:
De jongen die/aan wie ik de grammatica heb uitgelegd, is mijn leerling.
A wiens s a wier vonatkoz nvmsok a wie nvms birtokos eset alakjai. Ma mr csak
az rott nyelv hasznlja ket. A wiens alak egyes szm hmnem, a wier alak egyes szm
nnem vagy tbbes szm fnvre vonatkozik:
De man wiens auto voor het huis staat, is nog binnen.
De vrouw wier auto voor het huis staat, is nog binnen.
De kinderen wier fietsen voor het huis staan, zijn nog binnen.
A beszlt nyelv a birtokviszony kifejezsre a wie zn vagy a van wie nvmst hasznlja:
De man wie zn auto voor het huis staat, is nog binnen.
De vrouw van wie de auto voor het huis staat, is nog binnen.
De kinderen van wie de fietsen voor het huis staan, zijn nog binnen.
b) nem szemlyekre vonatkoz nvmsok: waar + elljrsz
Ebbe a csoportba tartozik minden fnv, amely nem szemlyt jell, azaz nemcsak a
trgyak, fogalmak, hanem az llatok s a nvnyek is:
Die nieuwe film waarover ik veel heb gehoord, draait nog niet in Amsterdam.
Het paard waarop ik gisteren reed, heeft al veel wedstrijden gewonnen.
De platen waarnaar we nu luisteren, heb ik van mijn vriend gekregen.
Nhny elljrsz a waar-hoz kapcsoldva megvltozik:
waar + met = waarmee: De pen waarmee ik de brieven heb geschreven, is
zwart.
waar + tot = waartoe: De handboeken waartoe dit boek ook behoort, staan op
die plank.
94
A kvetkez elljrszkkal nem alkothatunk waar + elljrsz szerkezet vonatkoz

nvmst: behalve, gedurende, jegens, krachtens, omstreeks, ondanks, niettegenstaande,
sedert, sinds, rondom, tijdens, vanwege, volgens, wegens, zonder. Ezekkel az elljrszkkal a welk(e) nvms segtsgvel kpznk vonatkoz nvmst:
De gewoontes volgens welke de mens nu leeft, hebben de wereld veranderd.
Dat is een handboek zonder welk je niet kunt werken.
Megjegyzs: Br a nyelvtani szablyok szerint szemlyek esetn csak elljrsz + wie
szerkezet vonatkoz nvms hasznlhat, a beszlt nyelv mindkt alakot
hasznlja:
Het meisje met wie ik vroeger altijd speelde, woont nu in Rotterdam.
Het meisje waarmee ik vroeger altijd speelde, woont nu in Rotterdam.
6.5.4. A waar + elljrszval alkotott vonatkoz nvms helye a mondatban
Elssorban a beszlt nyelvben, de az rott nyelvben is egyre ersebb az a tendencia, hogy a
waar sz s az elljrsz elvlnak egymstl. Az elljrsz a mellkmondatban az igei
rsz el kerl (lsd 10. I.1.1.1.3.d.; 5.2.3. s Az utal er helye a mondatban).
Die nieuwe film waar ik veel over heb gehoord, draait nog niet in Amsterdam.
Het paard waar ik gisteren op reed, heeft al veel wedstrijden gewonnen.
De platen waar we nu naar luisteren, heb ik van mijn vriend gekregen. A
vonatkoz nvmssal bevezetett mellkmondat rendszerint kzvetlenl a mgtt a sz
mgtt ll, amelyre vonatkozik. Lsd a fenti pldkat.
Bizonyos esetekben azonban a mondat szrendje ezt nem engedi meg:
Ik heb een examen gedaan waar ik heel bang voor was geweest.
Hij wil een boek over vliegtuigen schrijven, waar hij veel geld mee hoopt te
verdienen.
6.6. Krd nvmsok

(vragende voornaamwoorden - vragende pronomina)
A krd nvmsok a kvetkezk: wie, wat, welk(e), wat voor (een)
6.6.1. wie: ki, kik, kit, kiket, kinek, kiknek
A wie krdnvms egy vagy tbb szemlyre krdez alany, trgy vagy rszeshatrozi
funkciban, illetve elljrszval egytt minden ms funkciban. Ha az alanyra krdeznk,
az ige llhat egyes vagy tbbes szmban:
Wie is je beste vriend? - Jan.
Wie zijn je beste vrienden? - Jan en Jaap.
A tbbi esetben a szvegkrnyezet dnti el, hogy a krds egy vagy tbb szemlyre vonatkozik-e:
Wie zie je daar? - Jan. / Mijn ouders.
Wie geven jullie het boek? - Aan moeder. / Aan de kinderen.
Met wie ga je vanavond uit? - Met Anneke. / Met mijn vrienden.
Van wie is dit huis? - Van mijn vader. / Van mijn grootouders.
A NVMS
95
A wiens s a wier krd nvmsok a wie nvms birtokos eset alakjai. Ma mr csak az rott
nyelv hasznlja ket. A wiens alak egyes szm hmnem, a wier alak egyes szm nnem
vagy tbbes szm birtokosra krdez:
Wiens broek is dat?
Wier jurk is dat?
Wier boeken zijn dat?
A beszlt nyelv a wie zn/wie dr/wie hun szerkezetet is hasznlja:
Wie zn broek is dat?
Wie dr jurk is dat?
Wie hun boeken zijn dat?
6.6.2. wat: mi, mik, mit, miket
A wat krd nvms egy vagy tbb dologra krdez alany vagy trgy funkciban. Ha az
alanyra krdeznk, az ige llhat egyes vagy tbbes szmban:
Wat is dat? - Dat is een boek.
Wat zijn dat? - Dat zijn boeken.
Ha a trgyra krdeznk, a szvegkrnyezet dnti el, hogy a krds egy vagy tbb dologra
vonatkozik-e:
Wat zie je daar? - Een boom. / Bomen.
Elljrszval nem a wat krdnvmst hanem a waar krdszt hasznljuk:
Waaraan denk je? / Waar denk je aan?
Waarover hebben jullie gisteren gepraat? / Waar hebben jullie gisteren over
gepraat?
Nhny elljrsz a waar-hoz kapcsoldva megvltozik:
waar + met = waarmee: Waarmee heb je moeilijkheden? / Waar heb je
moeilijkheden mee?
waar + tot = waartoe: Waartoe dient dit apparaat? / Waar dient dit apparaat toe?
Mint a fenti pldkbl is ltszik, a waar sz s az elljrsz elvlhatnak egymstl. Ez
elssorban a beszlt nyelvre jellemz, de az rott nyelvben is egyre gyakoribb. Az elljrsz
helyrl a mondatban lsd 10.1.1.1.1.3.d.
6.6.3. welk(e): melyik
A welk(e) krd nvmssal brmely mondatrszre krdezhetnk.
Het-szavak eltt a welk, de-szavak eltt s tbbes szmban a welke alakot hasznljuk:
Welk meisje is het aardigst?
Welke woorden moeten we leren?
Aan welke tafel zullen we gaan zitten?
A welk(e) krd nvmst hasznlhatjuk nllan is, ha a szvegkrnyezetbl kiderl, mire
vonatkozik:
Vorige week heb ik drie boeken gelezen. - Welk vond je het best?
Ik heb twee boers. - Met welke ga je op vakantie?
6.6.4. wat voor (een): milyen
A wat voor een krd nvmst egyes szm megszmllhat fnevek eltt, a wat voor krd
nvmst egyes szm megszmllhatatlan s tbbes szm fnevek eltt hasznljuk:
Wat voor een jurk heb je gekocht? - Een rode.
96
Naar wat voor muziek luister je het liefst? - Naar Beethoven.

Wat voor boeken leest je vader graag? - Historische romans.
De a beszlt nyelv gyakran a wat voor een krd nvmst hasznlja tbbes szm fnevek
eltt is:
Wat voor een autos zijn dat? - Dat zijn sportwagens.
A wat s a voor (een) szavak elvlhatnak egymstl. Ilyenkor csak a wat ll krdszknt a
mondat els helyn, a voor (een) s a fnv htrbb llnak a mondatban:
Wat is dat voor een auto?
Wat heb je voor kaas gekocht?
A wat voor een krd nvmst hasznlhatjuk nllan is, ha a szvegkrnyezetbl kiderl,
mire vonatkozik. Ilyen esetben a hangsly az n szra esik:
Ik wil een nieuwe fiets kopen, maar ik weet niet wat voor n ik zal nemen.
Megjegyzs: A
wat voor (een) (milyen) krd nvms s a hoe (milyen) krd nvmsi hatrozsz kzti klnbsgrl:
A wat voor (een) jelzre, a hoe a nvszi lltmny mellknvi rszre krdez:
Wat voor een huis is dat? - Dat is een mooi huis.
Milyen hz ez? - Ez egy szp hz.
Hoe is je huis? - Mijn huis is mooi.
Milyen a hzad? - A hzam szp.
6.6.5. A krd nvmsok hasznlata
A krd nvmsokat hasznlhatjuk:
6.6.5.1. krdszknt: lsd a fenti pldkat.
6.6.5.2. fgg krdsben ktszknt: (lsd mg: 9.2.2.)
Weet je met wie Jan vanavond uitgaat?
Ze heeft niet gezegd, naar welke voorstelling ze wil.
6.7. A hatrozatlan s ltalnos nvms

(het onbepaald voornaamwoord - indefiniet pronomen)
6.7.1. men ltalnos alany
A men hatrozatlan nvmst elssorban a hivatalos nyelv hasznlja ltalnos alanyknt
alany funkciban:
In Nederland houdt men veel van bloemen.
Nem alany funkciban szemlyes nvmst hasznl:
Als men een nieuwe partij opricht, moet men er rekening mee houden, dat de
bestaande partijen je tegenwerken.
A beszlt nyelv alanyknt is szemlyes nvmst hasznl:
a) je (s nem jij!) ltalnos alanyt hasznlunk, ha azonosulunk az alannyal:
Hoe zeg je dat in het Nederlands?
Het zal je gebeuren, dat je paspoort gestolen wordt!
b) ze ltalnos alanyt hasznlunk, ha nem azonosulunk az alannyal:
Bij de V.V.V. geven ze inlichtingen over de stad.
Ik vind dat ze in Frankrijk eens wat strenger moeten optreden tegen de boeren.
A NVMS
97
A ze nvmst ltalnos alanyknt csak alany funkciban hasznlhatjuk.

ltalnos alany helyett szenved szerkezetet is hasznlhatunk (lsd 2.2.5.5. s 5.2.5.):
Men mag hier niet parkeren. = Er mag hier niet geparkeerd worden.
6.7.2. iemand/een: valaki, niemand/geen: senki
Iemand moet het toch doen. / En moet het toch doen.
Niemand weet het. / Geen weet het.
Dat is niemands fout./Dat is de fout van niemand. / (Dat is niemand zn fout.
- beszlt nyelv)
Mind a ngy nvms mellett egyes szm igealakot hasznlunk.
6.7.3. iets/wat: valami(t), niets/(niks): semmi(t)
Zie je iets? / Zie je wat?
Daar wist ik niets/(niks) van.
Az iets s a wat nvmsok szinonmk. Bizonyos esetekben azonban csak az iets nvmst
hasznlhatjuk:
a) a mondat els helyn:
Iets zegt me dat we voorzichtig moeten zijn.
b) ha az iets utn niet ll:

Misschien heb ik iets niet goed verstaan.
c) elljrsz utn:
Je kunt beter met iets beginnen dan met niets.
A niks alak a niets beszlt nyelvi formja.
Ha ezek a nvmsok mellknvvel llnak, a mellknv -s birtokos ragot kap:
Heb je iets/wat interessants gezien?
Ik heb niets/(niks) mooiers kunnen vinden.
6.7.4. al, alle, alles, allen, allemaal
6.7.4.1. al, alle: minden
Mindkt nvmst jelzknt hasznljuk: az al hatrozatlan nvmst hatrozott nvel, mutat nvms vagy birtokos nvms eltt, az alle hatrozatlan nvmst egyes szm de-szavak vagy tbbes szm fnevek eltt:
Al de moeite was tevergeefs.
Alle moeite was tevergeefs.
Al mijn moeite was tevergeefs.
Alle leerlingen werken hard.
Zijn al die spullen van jou?
6.7.4.2. allen: mindenki(t), alles: minden(t)
Ezeket a nvmsokat nllan hasznljuk:
Het verbaasde allen die het hoorden.
Ik ben alles vergeten.
Alles is klaar.
En voor allen, allen voor n.
Alanyi funkciban az allen mellett tbbes szm, az alles mellett egyes szm igealakot
hasznlunk.
98
6.7.4.3. allemaal: mind, az sszes

Ezt a nvmst csak a beszlt nyelv hasznlja szemlyes nvms, mutat nvms vagy fnv
utn:
We zijn allemaal gelukkig aangekomen.
Heb jij dit allemaal gedaan?
Hij heeft zijn boeken allemaal verbrand.
6.7.5. elljrsz + iets, niets, alles
Ezeket a nvmsokat csak akkor hasznljuk elljrszval, ha utnuk olyan mondatrsz ll
(pl. htravetett jelz vagy vonatkoz mellkmondat), mely jelentsket kzelebbrl meghatrozza:
Kun je me wat geld lenen? lk ben met niets van huis gegaan.
We praatten over alles wat ons interesseerde.
A tbbi esetben a kvetkez szerkezeteket hasznljuk:
elljrsz + iets = ergens + elljrsz: Ze praten ergens over, maar ik weet niet
waarover.
elljrsz + niets = nergens + elljrsz: Dat lijkt nergens op.
elljrsz + alles = overal + elljrsz: Die jongen wil zijn neus overal in steken.
Nhny elljrsz ezekhez a nvmsokhoz kapcsoldva megvltozik:
met + iets, niets, alles = ergens, nergens, overal + mee: Hij houdt zich overal mee
bezig.
tot + iets, niets, alles = ergens, nergens, overal + toe: Dit apparaat dient nergens
toe.
6.7.6. iedereen: mindenki, minden egyes ember, ieder(e), elk(e): minden (egyes)
Az iedereen hatrozatlan nvmst nllan hasznljuk. Mellette az ige egyes szmban ll:
Iedereen maakt wel eens een font.
Az ieder(e) s az elk(e) hatrozatlan nvmsokat hasznlhatjuk jelzknt s nllan.
Jelzknt het-szavak eltt az ieder/elk, de-szavak eltt az iedere/elke alak ll:
Ieder/Elk boek heeft een inhoudsopgave.
Iedere/Elke leerling moet een woordenboek hebben.
nllan az ieder nvms csak szemlyeket, az elk nvms szemlyeket vagy nem szemlyeket jell fnevek helyett ll:
De politieagent vroeg aan elk / ieder van de aanwezigen wat hij gezien had.
Ze gaf hem een zoen op elk van zijn wangen.
6.7.7. ander(e), een ander, een of ander, een en ander
6.7.7.1. ander(e): msik, ms
Ezt a nvmst jelzknt hasznljuk: az ander alakot hatrozatlan het-szavak eltt, az andere alakot az sszes tbbi esetben:
Ik heb een ander boek gekocht.
Ik heb het andere boek gekozen.
Ze hebben een andere voorzitter gekozen. Ze schrijft met die andere pen.
In dat huis wonen nu andere mensen.
A NVMS
99
6.7.7.2. een ander: valaki ms(t)

Ezt a nvmst nllan hasznljuk. A beszlt nyelv inkbb az iemand anders sszettelt
hasznlja helyette:
Ze hebben een ander dan meneer Jansen tot secretaris benoemd.
Ze hebben iemand anders dan meneer Jansen tot secretaris benoemd.
6.7.7.3. een of ander: valami, valamelyik, valamilyen
Ezt a nvmst hasznlhatjuk jelzknt vagy nllan. Jelzknt het-szavak eltt az een of
ander, de-szavak eltt az een of andere alak ll:
Dat verhaal heb ik in een of ander boek gelezen.
Bij een of andere gelegenheid zal hij je dat wel betalen.
nllan hasznlva hatrozott nvel ll eltte. Het nvel utn nem, de nvel utn megkaphatja az -e ragot:
Vertet eens het een of ander over de reis.
De een of ander(e) van jullie moet thuisblijven.
6.7.7.4. een en ander: egy(et) s ms(t)
Ezt a nvmst nllan hasznljuk. llhat eltte het hatrozott nvel:
Ik zal je wel eens het een en ander over dat land vertellen.
De directie heeft besloten de fabriek uit te breiden. Een en ander werd op een speciale vergadering meegedeeld.
6.7.8. wie ... ook: akrki(t), wat ... ook: akrmi(t)
Wie er ook aanbelt, ik doe niet open.
Wat je ook probeert om me over te halen, ik ga niet mee en daar blijf ik bij.
100
7. FEJEZET
Elljrszk s nvutk
(het voor- en achtersetzel - de prepositie
en de postpositie)
ELLJRSZK S NVUTK
101
7.1. Az elljrsz
Az elljrsz olyan sz, amely kifejezhet helyzetet, irnyt, idt, eszkzt vagy valamilyen ms absztrakt viszonyt. Elljrszk pldul a kvetkez szavak: aan, in, uit, voor.
Az elljrsz nem llhat magban, mindig egy szerkezet rsze. Az elljrsz azon sz
vagy szcsoport eltt ll, amelyhez tartozik. A sz vagy szcsoport vagy kzvetlen kveti
az elljrszt, vagy a kvetkez szavakkal helyettesthet: er, hier, daar, waar, ergens,
nergens, overal. (Ezek hasznlatt lsd 3.6.3.3. s 5.2.3.)
Hij zit in de auto.
Hij zit erin.
l az autban.
Benne l.
7.2. Az elljrszk hasznlata

Az elljrszkat funkcijuk szerint klnbz csoportokra oszthatjuk, pldul:
1) helyhatrozk
in de auto onder de auto
naast de auto
boven de auto
az autban az aut alatt
az aut mellett az aut fltt
2) irnyhatrozk
Ik loop naar de auto.
Megyek az authoz.
Ik loop langs de auto.
Elmegyek az aut mellett.
3) ok- s clhatrozk
Hij deed het alleen om de eer.
Csak a dicssgrt tette.
Dankzij jou is het gelukt.
Neked ksznheten sikerlt.
4) eszkzhatrozk
Wij gaan met de auto.
Autval megynk.
Hij wordt door de dokter geopereerd. Az orvos megoperlja.
Gyakran elfordul, hogy egy prepozci jelentse s hasznlata nem egyrtelm. Az albbi
lista tartalmazza a leggyakoribb trbeli (hely- s irnyhatroz) prepozcikat, majd bemutatjuk az egyes prepozcik klnbz jelentst:
aan, achter, bij, boven, door, in, langs, met, naar, naast, om, onder, op, over, tussen, uit,
van, voor
A kvetkez mondatokban illusztrljuk, hogy az egyes prepozcik nem fordthatk csupn
egy jelentssel magyarra:
Ik geef dit boek aan jou.
Odaadom neked ezt a knyvet.
Ik vraag iets aan mijn vader.
Krdezek valamit apmtl.
A holland igk egy rsznek elljrszs lland vonzata van, pldul: denken aan /om,
lachen om, vragen aan, wachten op.
7.3. A leggyakrabban elfordul elljrszk listja
aan
Er waren niet meer dan tien twaalf mensen. Tz - tizenkt embernl
nem volt tbb.
Hij kocht drie boeken twintig gulden. Vett hrom knyvet, egyenknt hsz guldenrt.
De knoop zit aan de jas.
Het schilderij hangt aan de muur.
A gomb a kabton van.

A festmny a falon fgg.
102
(HET VOOR- EN ACHTERSETZEL DE PREPOSITIE EN DE POSTPOSITIE)
Wij zitten aan tafel.

Az asztalnl lnk.
Hij studeert aan de universiteit.
Az egyetemen tanul.
Ik ben aan de beurt.
n vagyok soron.
achter
Achter het huis is er een tuin.
A hz mgtt kert van.
Ik kom toch wel achter de waarheid.
Rjvk az igazsgra.
Het partement staat achter de regering. A parlament a kormny mgtt ll.
behalve
Ik heb alles in huis, behalve wijn.
Mindenem van itthon, kivve bor.
Hij had behalve mij ook Annie
Rajtam kvl Anniet is meghvta.
uitgenodigd.
beneden
Beneden mij woont een bejaard echtpaar. Egy ids hzaspr lakik alattam.
bij
Wij wonen bij het station.
Az llomsnl lakunk.
Hij logeert bij Karel.
Karelnl szll meg.
Ik heb mijn paspoort niet bij me.
Nincs nlam az tlevelem.
De kamer is vier bij vijf meter.
A szoba tszr ngy mteres.
Bij die temperatuur kan ik niet werken. Ilyen hmrsklet mellett nem tudok
dolgozni.
binnen
Ik ben binnen een uur klaar.
Egy rn bell ksz vagyok.
De bal lag binnen zijn bereik.
A labda elrhet tvolsgban volt tle.
boven
Boven ons woont een pianist.
Egy zongorista lakik flttnk.
Een gedeelte van Nederland ligt boven Hollandia egy rsze a tengerszint
de zeespiegel.
fltt fekszik.
Deze film is voor boven de zestien.
Ez a film tizenhat ven fellieknek val.
buiten
Ik woon buiten de stad.
A vroson kvl lakom.
Buiten kantooruren zijn wij niet bereikbaar. Hivatali rkon kvl nem vagyunk
elrhetek.
dankzij
Dankzij jou voel ik me al veel beter. Neked ksznheten mr sokkal
jobban rzem magam.
door
De leeuw sprong door de hoepel.
Az oroszln tugrott a karikn.
Er staat een streep door dit woord.
Ez a sz t van hzva.
Ik ben door mijn examen.
Tl vagyok a vizsgmon.
Door de sneeuwstorm konden
A hvihar miatt nem tudtunk
we niet verder.
tovbbmenni.
gedurende*
Gedurende de wintermaanden ligt
A tli hnapok folyamn sznetel
het werk stil.
a munka.
gezien*
Gezien de ernstige toestand van mijn
desapm slyos llapotra val
vader heb ik besloten niet met
tekintettel gy dntttem, nem megyek
vakantie te gaan.
nyaralni.
ELLJRSZK S NVUTK
in
103
Opa zit graag in zijn eigen stoel.

Nagyapa szeret a sajt szkn lni.
In de tram mag je niet roken.
A villamoson nem lehet dohnyozni.
Hoe zeg ik het in het Nederlands?
Hogy mondjk hollandul?
Ga maar in de rij staan.
llj be a sorba!
Gooi het maar in de prullenbak.
Dobd a szemetesbe!
In mei leggen alle vogeltjes een ei.
Mjusban minden madr tojik egy tojst.
jegens*
Wees verdraagzaam jegens uw naaste. Lgy trelmes felebartoddal.
krachtens*
Krachtens de wet is het verboden.
A trvny szerint ez tilos.
langs
Er staan bomen langs de grachten.
A csatornk mentn fk llnak.
Ik liep iedere dag langs haar huis.
Minden nap elmentem a hza eltt.
Ik moet nog even langs de slager.
Mg t kell mennem a henteshez.
met
Ik werk al jaren met hem.
Mr vek ta dolgozom vele.
Hoe gaat het met jou?
Te hogy vagy?
Een patat met mayonaise, graag. Egy adag sltburgonyt krek
majonzzel.
Hij komt met de trein of met de auto.
Vonattal vagy autval jn.
Met Kerstmis ga ik naar Amsterdam.
Karcsonykor Amszterdamba megyek.
na
Na de wedstrijd begon het feest.
A mrkzs utn kezddtt az nnepsg.
naar
Morgen ga ik naar Utrecht.
Holnap Utrechtbe megyek.
Ruikt het hier naar gas?
Gzszag van?
Naar mijn mening is het in orde.
Szerintem rendben van.
naast
Het meisje zat naast haar moeder.
A lny az anyja mellett lt.
niettegenstaande
Niettegenstaande het slechte weer
A rossz id ellenre is elmentnk
gingen wij uit.
szrakozni.
om
Zij had een kralensnoer om haar hals.
Egy gyngysor volt a nyakban.
De winkel is om de hoek.
A bolt a sarkon tl van.
Wij staan altijd om zeven uur op.
Mindig htkor kelnk.
Hij is beroemd om zijn schilderijen.
A festmnyeirl hres.
omstreeks
Hij komt omstreeks twaalf uur.
Tizenkett krl jn.
omtrent*
Is er nog iets omtrent zijn lot bekend
Kiderlt mg valami a sorst illeten?
geworden?
ondanks
Ondanks het mooie weer had hij een
A szp id ellenre vastag kabt
dikke jas aan.
volt rajta.
104
onder
De hond ligt onder de tafel.
A kutya az asztal alatt fekszik.
Het schip vaart onder Nederlandse vlag. A haj holland zszl alatt hajzik.
Je moet meer onder de mensen komen. Tbbet kell emberek kzt lenned.
ongeacht
Hij werd ongeacht zijn slechte
Rossz kiejtse ellenre is felvettk.
uitspraak geaccepteerd.
op
Er ligt een boek op de tafel.
Az asztalon egy knyv van.
Kom op tijd.
Gyere idben.
Uw naam staat op de lijst.
Az n neve a listn van.
Op school heb ik Frans geleerd.
Az iskolban francit tanultam.
Op 18 november vertrekken we.
November 18.-n indulunk.
Op woensdag gaat hij op vakantie.
Szerdn szabadsgra megy.
over
De vogel vliegt over de auto.
A madr elrepl az aut felett.
Zijn jas lag over de stoel.
Kabtja a szken fekdt.
De inbreker klom over de muur.
A betr tmszott a falon.
Ik heb veel over je gehoord.
Sokat hallottam rlad.
Je moet over het touw stappen.
t kell lpned a ktlen.
per
Ik kon je per telefoon niet bereiken.
Nem tudtalak telefonon elrni.
De aardappels worden per kilo verkocht. Kilra ruljk a burgonyt.
Ik verdien twintig gulden per uur.
rnknt hsz guldent keresek.
Ik zal het je per kerende post terugsturen. Postafordultval visszakldm.
qua
Nederland is qua klimaat een
Hollandia - idjrst tekintve onaangenaam land.
kellemetlen orszg.
rond
Er staan mooie oude huizen rond het plein. Szp rgi hzak llnak a tren.
Rond vijfuur begonnen we trek te krijgen. t ra krl kezdtnk hesek lenni.
rondom
Rondom de stad ligt een gracht.
A vrost csatorna veszi krl.
sedert*
Sedert 1980 worden er geen subsidies
1980 ta mr nem adnak seglyeket.
meer verstrekt.
sinds
Ik heb ze sinds vorig jaar niet meer gezien. Tavaly ta nem lttam ket.
te*
Te middernacht kwamen de spoken.
jflkor jttek a ksrtetek.
De Rijksuniversiteit te Utrecht
Az utrechti Rijksuniversiteit
bevestigt hierbij...
ezennel igazolja, ...
tegen
Mijn fiets staat tegen het hek.
A biciklim a kertsnek tmasztva ll.
Ze krijgt pihen tegen de koorts.
Tablettkat kap a lz ellen.
Zij is vriendelijk tegen iedereen.
Mindenkivel bartsgos.
tegenover
Wij wonen tegenover het stadshuis.
A vroshzval szemben lakik.
Hoe sta je tegenover dit voorstel?
Hogy llsz ehhez a javaslathoz?
ELLJRSZK S NVUTK
105
tijdens
Tijdens de film at hij de hele tijd pindas. A film alatt vgig mogyort evett.
tot
Ik kan tot acht uur blijven.
Nyolcig tudok maradni.
Hij sprak tot de menigte.
A tmeghez beszlt.
tussen
Ik kom tussen negen en tien uur.
Kilenc s tz kztt jvk.
Tussen al die mensen kon ik hem
A sok ember kztt nem akadtam r.
niet ontdekken.
Wat ik je nu verte! moet tussen ons blijven. Amit most elmondok, maradjon kztnk.
uit
Hij komt uit Frankrijk.
Franciaorszgbl jtt.
Iedereen stapte dorstig uit de bus.
Mindenki szomjasan szllt le a buszrl.
Ze deed het alleen uit plichtsbesef.
Csak ktelessgtudatbl tette.
van
Is dit de fiets van Karel?
Ez Karel biciklije?
De tafel is van hout.
Az asztal fbl kszlt.
Van grammatica had hij nog nooit gehoord. A nyelvtanrl mg soha nem hallott.
vanaf
Vanaf zes uur ben ik thuis.
Hattl otthon vagyok.
Vanaf het station kun je de bus nemen. Az llomstl jhetsz busszal.
vanuit
Ik bel je vanuit het hotel op.
A hotelbl hvlak fel.
vanwege
Vanwege het slechte weer gaat de
A rossz id miatt nem lesz
wedstrijd niet door.
megtartva a verseny.
via
Ze vlogen via Londen naar New York.
Londonon keresztl repltek New Yorkba.
volgens
Volgens de berichten is hij overleden.
A hrek szerint meghalt.
voor
Er staat een pingvin voor de deur.
Az ajt eltt egy pingvin ll.
Is dat cadeau voor mij?
Ez az ajndk az enym?
Het is tien voor zes.
Tz perc mlva hat ra.
Je kunt hier voor weinig geld eten.
Itt olcsn ehet az ember.
voorbij
Hij liep voorbij het huis.
Elment a hz mellett.
Hij woont nog voorbij het stadshuis.
A vroshzn tl lakik.
wegens
Wegens verbouwing is de winkel gesloten. tpts miatt zrva van a bolt.
zonder
De reis verliep zonder problemen.
Az utazs problmk nlkl zajlott le.
*A csillaggal jellt elljrszk az rott nyelvben hasznlatosak.
Szmos elljrsz (esetleg alakvltozssal, mint met/mee, tot/toe) igekt illetve hatrozsz (beneden, buiten) is lehet (lsd mg: 5.2.3. s 5.1.5.1.).
106
7.4. A nvutk
A nvut jelentskre azonos az elljrval, br ez a csoport jval kisebb. A nvut azon
sz vagy szcsoport utn ll, amelyhez tartozik.
A nvutk nagy rsze mozgst jelent igkkel hasznlatos, ilyenkor a nvut az ige jelentse
szerinti mozgs irnyt adja meg. Ezeknek a nvutknak alakja sok esetben azonos bizonyos
elljrsz alakjval. Az azonos alak elljrszk s a nvutk jelentse ltalban megegyezik, de sok esetben nem llhat elljrsz s nvut ugyanazzal az igvel. Pldul:
Hij holde de trap af.
Leszaladt a lpcsn.
Hij viel van de trap.
Leesett a lpcsrl.
7.5. A nvutk hasznlata

A mozgst jelent igkkel elfordul nvutk a kvetkezk:
af
Hij loopt de trap af.

door
U moet deze straat door.
in
Hij sprong meteen het water in.
langs
Op weg naar het station liep hij nog een
keer de haven langs.
om
Hij liep hard de hoek om.
op
Je moet hier de trap op.
over
Hij rende het veld over naar de eretribune.
rond
We reden het plein rond.
uit
Ik ben al jong het huis uit gegaan.
voorbij
U vaart die steiger voorbij en dan
ziet u het wel.
Lemegy a lpcsn.
Menjen vgig ezen az utcn.
Azonnal beugrott a vzbe.
tban az lloms fel, mg egyszer
elment a kikt mellett.
Gyorsan eltnt a sarkon.
Itt fl kell menned a lpcsn.
A mezn keresztl a dsztribnhz futott.
Krbeautztuk a teret.
Mg fiatalon elmentem otthonrl.
Ha tlmegy a stgen, mr ltni fogja.
A kvetkez posztpozcik nem (csak) mozgst jelent igkkel fordulhatnak el:

geleden, terug, door.
- Az els kett azt fejezi ki, hogy a szban forg idpont a megszlals pillanata eltt volt:
Drie weken geleden is zij overleden.
Hrom httel ezeltt meghalt.
Jaren terug ben ik hier ook eens geweest. vekkel ezeltt mr voltam itt egyszer.
ELLJRSZK S NVUTK
107
- A posztpozciknt elfordul door hosszabb idszakokra utal:

De eeuwen door heeft dit volk zijn eigen Ez a np vszzadokon keresztl
taal en cultuur gehandhaafd.
megrizte sajt nyelvt s kultrjt.
De hele dag door waren ze hierboven
Fent egsz nap kalapltak.
aan het timmeren.
7.6. Elljrsz vagy nvut?

Mi teht a klnbsg a kt szerkezet kztt? Habr szablyokrl nem beszlhetnk, a
kvetkez tendencik mgis megfigyelhetk:
Sz szerinti rtelemben inkbb a nvutk hasznlatosak, mg tvitt rtelemben
inkbb az elljrszk.

En nu de kamer uit!
En nu uit mijn ogen!
Hij liep de kamer in.
Hij liep in de val.
s most ki a szobbl!
s most tnj a szemem ell!
Belpett a szobba.
Csapdba kerlt.
A prepozcik esetben tbbnyire az eredmnyen van a hangsly, a posztpozcis

szerkezetekre ez nem jellemz.
Hij klom op het dak.
Hij klom het dak op.
Felmszott a tetre.
A tetre mszott.
7.7. Elljrsz - nvut kombincik

Vannak olyan holland mondatok, amelyekben egy szhoz vagy szcsoporthoz elljrsz
s nvut is tartozik.
Az elljrsz - nvut kombincik szinte kivtel nlkl egy elljrszbl s egy
nvutbl llnak:
Je moet zelf naar de klanten toe gaan,
dan verdien je het meeste.
Van het dak af kun je alles goed zien.
Hij reed tegen de lantaarnpaal op.
Ik heb het zo druk, ik kom nooit aan
lezen toe.
Ik heb je van mijn raam uit gezien.
Van de Domtoren af kun je heel
Utrecht zien.
Neked magadnak kell odamenni a

vevkhz, gy lehet a legjobban keresni.
A tetrl minden jl ltszik.
Nekihajtott a lmpaoszlopnak.
Annyira el vagyok foglalva,
hogy soha nincs idm olvasni.
Lttalak az ablakombl.
A Dm tornybl egsz Utrechtet ltni.
108
8. FEJEZET
A szmnv
(het telwoord - numerale)
A SZMNV
109
Ktfle szmnevet klnbztetnk meg:

1. tszmnv (het hoofdtelwoord) s
2. sorszmnv (het rangtelwoord).
Mindkt csoporton bell megklnbztetnk hatrozott s hatrozatlan szmneveket.
8.1. A tszmnv
8.1.1. A hatrozott tszmnv (het bepaalde hoofdtelwoord)
1. Egsz szmok (bele getallen)
0 nul
1 een
11 elf
21 eenentwintig
100
2 twee
12 twaalf
22 tweentwintig
101
3 drie
13 dertien
23 drientwintig
111
4 vier
14 veertien
30 dertig
134
5 vijf
15 vijftien
45 vijfenveertig
200
6 zes
16 zestien
56 zesenvijftig
1000
7 zeven
17 zeventien
60 zestig
1084
8 acht
18 achttien
70 zeventig
1200
9 negen
19 negentien
80 tachtig
1216
10 tien
20 twintig
90 negentig
1700
1.000.000
1.500.000
1.000.000.000
honderd
honderdeen
honderdelf
hondervierendertig
tweehonderd
duizend
duizendvierentachtig
twaalfhonderd
twaalfhonderdzestien
zeventienhonderd
miljoen
eenmiljoenvijfhonderdduizend
miljard
A hatrozott tszmnevek kpzsnek szablyai:

tizesek kpzse: a szm + -tig kpz. Kivtel: tachtig
ngy-bl kpzett szmnevek: 4: vier; 14: veertien; 40: veertig; 400: vierhonderd
A szmneveket egyberjuk: 2657 = zesentwintighonderdzevenenvijftig
Igen nagy szmneveknl -a jobb rthetsg kedvrt- szzezresekknt trdelhetjk
a szmot
123456 = honderddrieawintigduizend vierhonderdzesenvijftig
2.
a) Trtek (breuken)
4/5
vier vijfde
7 6/18 zeven zes achttiende
A nevezk kpzst lsd a sorszmneveknl (8. 2. 1.)
b) Tizedes szmjegyek (decimalen)
5,6
vijf komma zes, vijf zes tiende
5, 56 vijf komma zesenvijftig, vijf zesenvijftig honderdste
3. beide nvms
beide nvmsra is vonatkozik az a szably, ami az nllan ll mellknvre illetve nhny
hatrozatlan szmnvre (lsd 4. 4. 1.):
Beide kinderen zijn lief.
Beiden zijn lief, zeg je?
Hier zijn twee boeken.
Beide zijn spannend.
4. geen
geen hasznlatra vonatkoz szablyokat lsd 11.1.1.
110
(HET TELWOORD NUMERALE)
8.1.1.1. A hatrozott szmnevek betkkel val trsa s kiolvassa

a) Egsz szmok:
n szmnevet ne keverjk ssze a hatrozatlan nvelvel (een): A szmnv
kiejtskor hangslyos, s rsban is kap kezetet. A nvel nem kap hangslyt
a mondatban, ejtse gyakran (sv) [], nha azonban az n hangot is ejtjk a
nvelben:
Ik krijg van tante Emma een boek. (s nem msfajta ajndkot)
Ik krijg van tante Emma n boek. (csak egy knyvet s nem tbbet)
Nagyobb szmoknl a szzasok s a tizesek kz gyakran tesznk s - t:
103
honderd en drie.
honderddrie alak gyakrabban fordul el
Azoknl a ngyjegy szmoknl, amelyeknl a msodik szmjegy 0, a
kvetkez kiejts szoksos: 3066 drieduizendzesenzestig
Ha a msodik szmjegy nem 0, ktflekppen ejthetjk a szmot: 2313 drientwintighonderddertien vagy tweeduizenddriehonderddertien
Egsz szmokat ltalban szmjeggyel runk, kivtelt csak a nagyon alacsony
szmok kpeznek.
Boedapest heeft drie miljoen inwoners.
In de stad rijden er 900.000 autos.
Nagy szmoknl szzezresekknt gyakran egy egy pontot tesznk:
2.000.000
16.000.000.000
123.456
b) Trtek s tizedes szmok
Ezeket a szmokat szinte mindig szmjeggyel rjuk.
een half hasznlatra a jelzi mellknv ragozsnak szablyai vonatkoznak
- Kln szavak vannak a kvetkez kifejezsekre:
1/2 - een half
1 1/2 anderhalf 1 1/2 pond druiven anderhalf pond druiven
1/4 - een kwart
1/4 liter melk - een kwart liter melk
- een kwart kznyelvi alak. A matematikban az een vierde alakot
hasznljuk.
- ketttl kezdve az een half-ot en elzi meg: 3 1/2 - drie en half
- egytl kezdve az een kwart -ot en elzi meg: 2 1/4 - twee en een kwart
- drie kwart -ot ltalban nem elzi meg en: 5 3/4 - vijf drie kwart
8.1.2. A hatrozott szmnevek hasznlata
1. Szmtani mveletek
20 + 3 = 23
(20 plus 3 is 23 vagy 20 en 3 is 23)
7 6 = 1
(7 min 6 is 1)
4 x 3 = 12
(4 keer 3 is 12 vagy 4 maal 3 is 12)
8 : 2 = 4
(8 gedeeld door 2 is 4)
2. Id megadsa
a) Idpont
Hetis...
... 6 uur. = Hat ra van.
... 6 uur 5. = t perccel mlt hat ra.
... kwart over 6. = Negyed ht.
... tien voor half 7. = Tz perc mlva fl ht.
... half 7. = Fl ht.
A SZMNV
111
... 5 over half 7. = t perccel mlt fl ht.

... kwart voor 7. = Hromnegyed ht.
... 5 voor 7. = t perc mlva ht.
b) Dtum
A holland dtum sorrendje fordtott mint a magyarban: nap, hnap, v.
Az vszmnl a szzast ltalban elhagyjuk:
29 december 1968 - negenentwintig december negentienachtenzestig
(hivatalos nyelvhasznlatban: negentienhonderdachtenzestig)
rsban a szmjegyek mell nem tesznk pontot.
3. Pnzsszegek megadsa
Egy 100 gulden alatti sszeget a kvetkezkppen olvasunk ki:
34,50 - kznyelvi alak:
vierendertigtachtig
- vmivel hivatalosabb alak: vierendertig gulden tachtig
- hivatalos alak:
vierendertig gulden en tachtig cent
Egy 100 gulden feletti sszeget a kvetkezkppen mondunk ki:
165,40 - kznyelvi alak:
honderdvijfenzestig gulden veertig
- hivatalos alak:
honderdvijfenzestig gulden veertig cent
4. Mrtkegysgek megadsa
Mtereket s centimtereket a kvetkezkppen olvasunk ki:
1,87 m - kznyelvi alak:
eenzevenentachtig
- vmivel hivatalosabb alak: een meter zevenentachtig
- hivatalos alak:
een meter zevenentachtig centimeter
Tvolsg megadsa kilomterekben: Erre tizedes szmokat hasznlunk.
5,6 km vijf komma zes kilometer
Ms mrtkegysgek megadsra is tizedes szmokat hasznlunk:
20,4 m 2 twintig komma vier vierkante meter
3,7 1
drie komma zeven liter
5. Sly megadsa
A slyt ltalban a kvetkez mrtkegysgekkel fejezzk ki: gram, kilo, ton
In dit bedrijf worden er twee miljoen ton suiker per jaar geproduceerd. (A
fenti mrtkegysgek hasznlatrl lsd mg 3.3.6.)
A kznyelvben hasznlatos az ons (10 dkg) s a pond (fl kil) mrtkegysg is.
Ezeket a kifejezseket hivatalosan nem hasznlhatjuk.
6. letkor megadsa
letkor megadsakor elhagyhatjuk a jaar szt:
kznyelvi alak:
Ik ben 12.
vmivel hivatalosabb alak:
Ik ben 12 jaar.
hivatalos alak:
Ik ben 12 jaar oud.
8.1.3. Hatrozatlan szmnevek (onbepaalde telwoorden)
A hatrozatlan szmneveket akkor hasznljuk, ha nem pontos szmot vagy mennyisget
fejeznk ki. Ezek kz tartoznak: veel, weinig, genoeg, wat, menig, enkel, enig, sommige,
verscheidene, verschillende, een paar, ettelijke, luttele.
112
(HET TELWOORD NUMERALE)
8.2. A sorszmnevek (rangtelwoorden)

8.2.1. A hatrozott sorszmnevek kpzse
A tszmnvhez 19-ig -de kpzt illesztnk.
twee
tweede
vijf
vijfde
zes
zesde
tien
tiende
elf
elfde
twaalf
twaalfde
Kivtelek:
een
eerste
drie
derde
acht
achtste
20-tl -ste kpzt kapnak a tszmnevek.
20
twintigste
100
honderste
155
honderdvijfenvijftigste
1000
duizendste
1.000.000
miljoenste
8.2.1.1. A sorszmnevek hasznlata
1. Sorrend megadsra:
Dit was haar tweede kind.
2. Trtek nevezjeknt:
3 2/8 = drie twee achtste
3. Dtum megadsra:
negen april helyett a negende april alakot is hasznljuk.
Kznyelvben a hnapot is jellhetjk sorszmnvvel:
de zesde van de tweede 1998 = 6 februari 1998
Szintn kznyelvi fordulat:Ha tudjuk, hogy melyik hnaprl beszlnk, csak a napot
adjuk meg, a hnapot nem:
We gaan de negentiende met vakantie en komen de zevenentwintigste weer
terug.
4. letkor megadsa
Op zijn twintigste is hij naar Amsterdam verhuisd.
Hivatalos formban:
op zestigjarige leeftijd
5. Sorszmnevet hasznlunk felsorolsban is. A sorszmnevet ten szcska elzi meg:
Ten eerste: kijk na of er genoeg eten in de koelkast zit.
Ten tweede: als er een bui komt, doe de ramen dicht.
6. Uralkodk neve eltt:
Joseph de Tweede, de verlichte keizer en koning...
8.2.2. A hatrozatlan sorszmnevek
Ngy hatrozatlan sorszmnv ltezik: middelste, laatste, hoeveelste, zoveelste
113
9. FEJEZET
Ktszk
(het voegwoord - de conjunctie)
114
(HET VOEGWOORD DE CONJUNCTIE)
A ktszavak kt mondat, kt mondatrsz s kt nyelvi elem kztt teremtenek kapcsolatot.

Ktfle ktszt klnbztetnk meg:
1. mellrendel (nevenschikkende voegwoorden) s
2. alrendel (onderschikkende voegwoorden) ktszk.
9.1. A mellrendel ktszk olyan nyelvi elemeket ktnek ssze egymssal, amelyeknek
azonos a szerkezete illetve a mondatban betlttt funkcija. A mellrendel ktszk nem
vltoztatjk meg a mondat eredeti szrendjt. gy teht a fordtott szrenddel kezdd mondat megtartja eredeti szrendjt: Wil je iets drinken of wil je iets eten?
9.1.1. Egytag mellrendel ktszk:
en (=s): Mondatokat, mondatrszeket s - felsorolsban - szavakat is sszekthet.
Ik schrijf de brief en jij brengt hem naar het postkantoor.
Ik wil drinken en eten.
alsmede (=s): (igen hivatalos alak) Csak szavakat kt ssze, mondatokat nem.
Hierbij ontvangt u het huisvestingsbericht alsmede de
werkvergunning.
of (=vagy):
Mondatokat, mondatrszeket s szavakat is sszekthet.
Heb je gisteravond een boek gelezen of naar een film gekeken? Ha
tbb mint kt elem kzl vlaszthatunk, of az utols kett kztt
ll:
Margriet, Johanna ofJeroen heeft het gedaan.
ofwel (=vagy): Szinte kizrlag az rott nyelvben hasznljuk.
U moet uw papieren indienen ofwel -bij gebrek- nieuwe laten
maken.
maar (=de): Mondatokat, mondatrszeket s szavakat is sszekthet.
Niemand leek zenuwachtig, maar de sfeer was toch een beetje bedrukt.
doch (=de): Csak az rott nyelvben hasznljuk.
Volgens het bestuur van het bedrijf is deze vraag al twee jaar door
een wet bepaald, doch laten dit de werknemers buiten beschouwing.
want (=mert): Funkcijban alrendel ktsz, de fmondati szrend ll utna.
Olyan mondatban hasznljuk, ahol az ok s annak kvetkezmnye is
szerepel (lsd mg:
Ik houd op met werken, want ik ben moe.
want-tal soha nem kezdhetnk mondatot.
dus:
(=teht):
Ik ben al klaar, dus we kunnen naar huis gaan.
dus fordtott szrenddel is llhat:
Ik ben al klaar, dus kunnen we naar huis gaan.
dus lehet mg kapcsolatos hatrozsz is:
Ik ben al klaar, we kunnen dus naar huis gaan.
noch: Kt azonos rtk szemlyt vagy dolgot tagad a mondaton bell. Meg
is ismtelhetjk, de egyszeri hasznlata is elegend:
Ik ben droevig noch vrolijk geweest. / Ik ben noch droevig noch
vrolijk geweest.
KTSZK
115
9.1.2. Pros mellrendel ktszk

en ... en (=nemcsak, ... hanem ... is):
Sztagokat, szavakat, szcsoportokat s mondatokat kthet ssze.
en leuk en droevig
en hij is is ziek en hij is verdrietig
zowel ... als (=nemcsak, hanem ... is):
Sztagokat, szavakat, szcsoportokat s mellkmondatokat kthet ssze.
Fmondatok sszektsre nem hasznlhat.
De roman is zowel verfilmd als in ballet verwerkt.
hibs alak: zowel hij is ziek als hij is verdrietig
of .... of (=vagy ... vagy):
Ugyanazokban az esetekben hasznljuk mint en ... en ktszt.
of leuk of droevig
of hij is ziek of hij is verdrietig
hetzij ... hetzij (=vagy ... vagy):
Ugyanazokban az esetekben hasznljuk mint zowel ... als ktszt. Meglehetsen
hivatalos sznezet.
U krijgt een vergoeding, hetzij in de vorm van een geldsom hetzij in de vorm
van een nieuw toestel (naar eigen keuze).
hetzij leuk hetzij droevig
hibs alak: hetzij hij is ziek hetzij hij is droevig
hoe ... hoe; hoe ... des te (=minl ... annl):
Ezekre a szerkezetekre jellemz, hogy kzpfok mellknv szerepel a mondatban, valamint ha a hasonlts kt mondatbl ll, az els mondatnak mellkmondati szrendnek kell lennie. (lsd mg: 10.2.1.4.d.)
Het kindje wordt hoe groter hoe dikker.
Hoe meer ik leer hoe/des te meer ik weet.
9.2. Az alrendel ktszk

Az alrendel ktszk mellkmondati szrendet (lsd: 10.2.1.) kvnnak meg. A klnbz
ktszavakat csoportosthatjuk, aszerint, hogy milyen mellkmondatot vezetnek be. (Csak a
legfontosabb ktszavakat trgyaljuk.):
9.2.1.Trgyi mellkmondat ktszava:
Kijelent md mellkmondat: dat (=hogy)
Ik hoor dat hij ziek is.
9.2.2. Fgg krds ktszavai:
Eldntend krdst tartalmaz mellkmondat: of (= hogy ...-e?)
Ik weet niet of hij ziek is.
Kiegsztend krdst tartalmaz mellkmondat: a krdsz
Ik weet niet sinds hoe lang hij ziek is.
116
9.2.3. Idhatrozi mellkmondat ktszavai:

Egyidej mondat:
1. als / wanneer (=amikor) + jelen id:
Als je toch komt, ben ik opgelucht.
2. terwiji (=mikzben)
Terwijl je de afwas doet, kan ik in de kamer schoonmaken.
Elidej mondat:
1. toen (=amikor) + egyszer mlt
Egyszeri mltbeli cselekvs vagy egy mltbeli idszak lersa:
Toen hij dat zag, besloot hij iets anders te doen.
2. toen / nadat (=miutn) + befejezett mlt
A fmondat cselekvst egy mellkmondati cselekvs kveti:
Toen ik de gedichten gelezen had, begon ik met een roman.
Az igeidegyeztetsnek megfelelen a mellkmondatban mindig egyszer
mlt ll!
(toen-t lsd mg: 5.1.4.1.)
3. als / wanneer / nadat + befejezett jelen illetve befejezett mlt
Als / wanneer / nadat jullie alles hebben geleerd, gaan jullie naar het circus.
Als / wanneer / nadat we de vaat hadden gedaan, gingen we wandelen.
Fontos:
als teht vonatkozik:
- jelen idben, brmilyen srsggel bekvetkezett cselekvsre vagy trtnsre
(egyszer vagy tbbszr)
- mlt idben tbbszr bekvetkezett cselekvsre vagy trtnsre
toen teht vonatkozik:
- mlt idben egyszer bekvetkezett cselekvsre vagy trtnsre
Utidej mondat:
1. voor(dat) (= mieltt)
Voor(dat) ik aan de roman ben begonnen, werkte ik aan een gedichtenbundel.
Voor(dat) jullie weggaan, moeten jullie mijn gebak nog proeven.
Voor(dat) ik naar mijn werk ga, bekijk ik nog een artikel over het thema.
2. alvorens - szintn mieltt jelents, csak az rott nyelvben hasznljuk
Egyb idhatrozi ktszavak:
1. zodra (=mihelyt)
Zodra ik een beetje geld krijg, gaan we in de stad uit eten.
2. zolang (=ameddig, amg)
Zolang je niet klaar met het huiswerk bent, mag je niet buiten spelen.
3. tot(dat) (=amg)
We kunnen toch wachten tot(dat) je klaar bent.
4. sinds (=mita)
Sinds ik hier werk, verdien ik veel beter.
9.2.4. Okhatrozi mellkmondat ktszavai:
1. omdat (=mivel)
Omdat jullie zo vroeg opstonden, konden we meteen aan het werk beginnen.
KTSZK
117
2. aangezien (=mivel) - az rott nyelvben hasznljuk

Aangezien de mening van het bestuur over de kwestie anders is, moeten we nieuwe beslissingen nemen.
3. doordat (= mivel)
We zijn zo vrolijk doordat we een leuke verrassing hadden.
Mg omdat csupn okot ad meg, doordat ok s okozati sszefggst. A beszlt nyelvben gyakran helyettestik doordat ktszt omdat-tal.
9.2.5. Clhatrozi mellkmondat ktszava:
opdat (=azrt, hogy; azzal, hogy)
Ik drink de thee zonder suiker opdat ik niet te dik word.
A clhatrozi mellkmondatot ms mdon is kifejezhetjk: lsd: 10.5.2.3.a.
9.2.6. Kvetkezmnyes mellkmondat ktszava:
zodat (= gy, hogy)
We aten te veel oliebollen zodat we echt misselijk werden.
9.2.7. Feltteles mellkmondat ktszavai:
1. als (=ha)
als hasznlatra lsd: 2.2.6.3. - 4.
2. wanneer (=ha)
Wanneer je geen taalexamen heb gehaald, krijg je geen diploma.
3. indien (=esetn) - csak az rott nyelvben hasznljuk
Indien u bij het begin niet aanwezig bent, vervalt uw kans op het examen.
4. mits (=feltve, ha) - nem kezdhetnk vele mondatot
Doe de groeten van mij aan haar, mits je haar ziet.
5. tenzij (=kivve, ha) - nem kezdhetnk vele mondatot
Hij zal misschien ook wel verhongeren, tenzij hij weer een
werkloosheidsuitkering krijgt.
9.2.8. Megenged mellkmondat ktszavai:
1. hoewel (=br)
Ik ga door met het werk, hoewel ik moe ben.
A fmondatban gyakran szerepel itt toch hatrozsz:
Hoewel het moeilijk was, heb ik toch de opdracht gemaakt.
2. alhoewel - szintn br a jelentse, fknt rott nyelvben hasznljuk
Alhoewel de burgemeester het er niet mee eens was, stemde iedereen op het
wetsvoorstel.
3. ofschoon - ugyangy br a jelentse, fknt rott nyelvben hasznljuk
Ofschoon er dit jaar weinig sneeuw blijkt te liggen in Zwitserland, gaan we
toch met wintersport.
118
9.3. Egyb mondatokat sszekt elemek

Ms szfajokat is hasznlhatunk mondatot sszekt elemknt. Itt is megklnbztetnk
mellrendel s alrendel sszekt elemeket.
9.3.1. Mellrendel sszekt elemek
9.3.1.1. Kapcsolatos hatrozszk (verbindende adverbia)
Hasznlatukrl lsd: 5.1.4.
9.3.2. Alrendel szekt elemek
9.3.2.1. Elljrszk
Ezeket a mellkmondatokat elljrsz vezeti be.
A leggyakoribb mondatot sszekt elljrszk voor, tot, na s om. Voor s tot egy
alanyt tartalmaz mellkmondat eltt, na s om egy rvidtett (alany s ragozatlan
ige nlkli, fnvi igenvvel kpzett) mellkmondat eltt llnak:
Tot zij hier aankwam, was iedereen gelukkig.
Voor we hier aangekomen waren, hield zich niemand met die zaak bezig.
Na een beetje geslapen te hebben, werd Jan plotseling wakker.
We probeerden alles om hem te bereiken.
zolang, zover s az ehhez hasonl szavakat kombinlhatjuk tot, voor s in elljrszkkal:
Voorzover ik weet, was Marijke nooit hier.
Inzoverre er geen uitsluitingen zijn, kun je die verzekering rustig afsluiten.
9.3.2.2. Nvmsok
sszekt elemknt szerepelhetnek
a) krd nvmsok (lsd: 6.6.):
Ik weet niet wie dat heeft gedaan.
b) vonatkoz nvmsok (lsd: 6.5.):
De man die hier stond, was mijn vader.
Azokat a vonatkozi mellkmondatokat, amelyek ln wie vagy wat ll, gyakran nem
elzi meg semmi. Ilyenkor a mondat elejn a dat(gene) wat alakot hasznljuk:
Dat wat hij nu zegt vind ik belachelijk.
9.3.2.3. Hatrozszk
sszekt elemknt szerepelhetnek
a) krd hatrozszval (lsd: 5. 1.3.):
Ik wil weten wanneer zij komt.
b) vonatkoz hatrozszval:
De periode wanneer de meeste mensen met vakantie zijn, loopt van half juni
tot half augustus.
c) vonatkoz vagy krd nvmsi hatrozszval:
De stoel waar ik op zit, heb ik van mijn oom geerfd.
119
10. FEJEZET
Mondattan
(de zinsbouw - syntaxis)
120
(DE ZINSBOUW SYNTAXIS)
10.1. Mondatfajtk
a) Funkcijuk szerint megklnbztetnk llt, krd s tagad mondatokat.
b) A mondat szrendje szerint megklnbztetnk
1. fmondatot s
2. alrendelt mellkmondatot.
c) Mondatfajtk a mondat szerkesztse szerint: Aszerint, hogy egy mondatban hny tagmondat van, megklnbztetnk
1. egyszer mondatot, amely csak egy tagmondatbl s
2. sszetett mondatot, amely kt vagy tbb tagmondatbl ll.
Az albbiakban azzal foglalkozunk, hogy egy-egy mondat alkotrszeinek mi a helyes sorrendje.
10.1.1. Az egyszer kijelent mondat
Ezek a mondatok szerkezetk szerint mindig fmondatok.
10.1.1.1. A fmondat
Ktfle fmondat ltezik:
1. egyenes szrend s
2. fordtott szrend fmondat.
10.1.1.1.1. Az egyenes szrend fmondat
Ezeknek a fmondatoknak a szrendje a kvetkez:
1. alany
2. lltmny (ill. sszetett lltmny esetn annak ragozott rsze)
3. a tbbi mondatrsz
4. ms igk alakjai
5. hasonlti szerkezet (lsd: 4. 5. 3. 3.1.)
6. egy te + fnvi igeneves szerkezet (lsd: 10.5.2.)
7. egy mondat egy - egy rsze
10.1.1.1.1.1. Az egyenes szrend fmondat alanya
Ennek a mondatfajtnak teht f jellemzje, hogy az alany ll az els helyen. Az alany
szerept tbbfle nvsz (fnv, nvms, szmnv, az er hatrozsz stb.) illetve teljes tagmondat is betltheti.
10.1.1.1.1.2. A fmondat lltmnya
A mondatban szerepl lltmnyt az alannyal mindig egyeztetnnk kell szmban s szemlyben:
Iedereen was het ermee eens.
Sommigen waren het er niet mee eens.
Az egyenes szrend mondatokban az lltmny kzvetlenl az alany mgtt ll.
10.1.1.1.1.3. Egyb mondatrszek szrendje a fmondatban
Elzetes megjegyzs: Az itt szerepl valamennyi szably azt a szablyt veszi alapul,
mely szerint az sszetett lltmny ragozatlan rszei a mondat vgre kerlnek (lsd:
10.1.1.1.1.4.).
MONDATTAN
121
a) a trgy helye:
A trgy az lltmny ragozott rsze utn ll.
Ik zie de brug.
Ha a mondatban rszeshatroz is szerepel, s gy a trgy, mind a hatroz
fnv, a trgy a (prepozci nlkli) rszeshatroz utn ll:
Jan heeft de leraar de waarheid verteld.
Marijke en Femie hebben hun moeder een leuk cadeau gegeven.
Ha a trgy nvms alak, megelzi a rszeshatrozt:
Jan heeft het de leraar verteld.
Marijke een Femie hebben het hun moeder gegeven.
Visszahat ige esetn a visszahat nvms megelzi a trgyat:
Je herinnert je onze zoon.
A het szemlyes nvms llhat a visszahat nvms eltt:
Jan heeft het zich herinnerd. / Jan heeft zich het herinnerd.
Ha a trgy hatrozatlan,
Ha a trgy hatrozott,
eens, maar, even, al, toch, nog
a trgy eltt llnak:
a trgy utn llnak:
Hij kan even een boek niet vinden.
Hij kan dit boek even niet vinden.
Ik hoor toch iedereen lachen.
Ik hoor de groep toch lachen.
(Hatrozatlan trgy:
(Hatrozott trgy:
- hatrozatlan nvelvel ll fnv - hatrozott nvelvel ll fnv
- nvel nlkl ll fnv
- mutat/birtokos nvmssal
- hatrozatlan nvms)
ll fnv
- nllan hasznlt mutat nvms
- tulajdonnv
- alle, alles, iedereen)
A trgy s ms mondatrszek mondatbeli helynek sszefoglalsa:
- szemlyes nvmsknt vagy nllan hasznlt mutat nvmsknt kzvetlenl az lltmny utn;
- hatrozott trgyknt az lltmny utn vagy a mondat kzepn;
- hatrozatlan trgyknt egyre htrbb a mondatban.
b) eens, even, maar, al, toch, nog, wel egyms kztti sorrendje:
- eens even eltt ll: Je moet eens even opletten.
- maar eens eltt ll: Je moet maar eens opletten.
- Eszerint: Je moet maar eens even opletten.
- al, toch, -nog, wel eens eltt llnak: Je moet toch eens opletten.
Je moet toch maar eens even opletten.
c) Az id-, hely- s mdhatroz sorrendje
Az idhatrozk ltalban kzvetlenl llnak az lltmny mgtt llnak:
Ik zal morgen het huiswerk inleveren.
Egy elljrszs szerkezet, mindenekeltt egy helyhatrozt kifejez
elljrszs szerkezet, meglehetsen messze ll az lltmnytl. De:
A szrend megvltozhat ebben az esetben is, ha a mondat hangslya erre esik:
Ik zal morgen het huiswerk in het gebouw van de universiteit inleveren.
De: Ik zal morgen in het gebouw van de universiteit het huiswerk inleveren.
122
ltalnos szablyok:
- az idhatroz megelzi a helyhatrozt (kivve ha er, hier, daar a helyhatroz):
Ik studeer al vier jaar in Utrecht. (- Ik studeer er al vier jaar.)
- az idhatroz megelzi a mdhatrozt:
Opa leest de laatste tijd moeilijk.
- a hely- s az idhatroz egyms kztti sorrendjben nincsenek megktsek
d) Igektk s elljrszk helye
Az igektk s az elljrszk a mondat vgn llnak, ha
- elvl igektk
- ha az elljrszk az er, hier, daar, waar, ergens, nergens s overal nvmsi
hatrozszkkal (lsd: 5.2.3.) llnak:
Hij ruimde de kamer snel op.
Waar zoek je de hele tijd naar?
(- az igekts igkhez hasonlthatak azon igk, amelyek ms szavakkal lland
kifejezst alkotnak : pl. in het oog krijgen, te binnen schieten
Ze kreeg slechts nu die bijzonder rare jongen in het oog.)
Kivtel:
- mee igekt esetn az irny vagy cl kifejezse mee utn kvetkezik
Wij gaan ook mee naar het concert.
Wil je deze opdracht maken? Daar ben je sneller mee klaar.
- Nha ms mondatrszek, mindenekeltt elljrs szerkezetek llhatnak az elvl
igekt mgtt:
Hij keek het na in sommge woordenboeken.
Mivel azonban nehz meghatrozni, mikor llhatnak az igekt s az elljrsz
mgtt ms mondatrszek, ajnlatos a fszablyt kvetni s az igektt illetve az
elljrszt helyezni a mondat vgre.
er + prepozci: A fmondatban er kzvetlenl az lltmny utn ll.
- Ha azonban lettelenre utal hem, het s ze llnak a mondatban, ezek megelzhetik
er-t:
Stop je je kleren nog in een tas? - Nee, ik heb ze er al in gestopt.
- Ha szemlyre utal szemlyes vagy visszahat nvms szerepel a mondatban,
ktfle lehetsgnk van:
Heb je die jongen ook voor het feest uitgenodigd?
- Ik heb hem er niet voor uitgenodigd./Ik heb er hem niet voor uitgenodigd.
Ben je daar zeker van?
- Ik vergis me er nooit in./ Ik vergis er me nooit in.
az elljrszval kombinlt hier, daar, nergens, ergens s overal is llhatnak
kzvetlenl az lltmny utn:
Wat voor ongeluk? Ik heb hier niets over gehoord.
- A szemlyes s a visszahat nvms fenti nvmsi hatrozk s az lltmny
kztt ll:
Ik heb vader al over het ongeluk verteld. - Heb je hem daar al over verteld?
Ik verheug me erg op het feest. Verheug jij je daar ook op?
e) ook helye a mondatban:
ltalnos szablyokat nehz fellltani, helye ppolyan nehezen megllapthat mint niet helye (lsd: 11.2.1. - 6.).
MONDATTAN
123
Mindig az lltmny mgtt kell llnia valahol a mondatban.

llhat a kvetkez szavakkal, azokra vonatkozvn:
- mellknv eltt: Dat is ook mooi.
- hatrozsz eltt: Ik kom daar ook vandaan.
- elljrs szerkezet eltt: Hij werkt ook bij dat bedrijf.
- hatrozatlan trgy eltt: Anne kocht ook een boek als cadeau.
- hatrozott trgy utn: We kennen jouw vader ook.
Nha llhat az alany eltt is: Ook jij kun je vergissen.
maar s nog szcskkkal kombinlva mindig a mondat legvgn ll:
Dat zeg ik ook maar!
Dat is nog lekker ook!
10.1.1.1.1.4. Az sszetett lltmny ragozatlan rszeinek helye a fmondatban
Az sszetett igei lltmny ragozatlan rszei a mondat vgre kerlnek. Ha az sszetett igei
lltmny hrom vagy ennl tbb rszbl ll, a kvetkez szablyok rvnyesek:
A befejezett mellknvi igenv s a hozz tartoz hebben, zen s worden segdige
egyms kztti sorrendje fakultatv:
Iedereen zou zich wel een beetje hebben geschaamd.
Iedereen zou zich wel een beetje geschaamd hebben.
Kt vagy tbb fnvi igenv kzl az ll a mondat vgn, amelyik az lltmny jelentst hordozza, vagyis a tulajdonkppeni fige:
Ik blijf lezen.
Ik wil blijven lezen.
(lsd mg: 2.3.5.)
10.2. Az sszetett mondat

Az sszetett mondatok (legalbb) kt tagmondatbl llnak.
Mellrendelt sszetett mondat esetn a tagmondatok szrendje azonos az egyszer mondatval. A mellrendel ktszkat lsd: 9.1.
Az alrendelt mellkmondatot alrendel ktsz kapcsolja a fmondathoz, s ez a ktsz
hatrozza meg, hogy az alrendel mellkmondati szrendet kell-e alkalmazni - az esetek
dnt tbbsgben ez gy van - vagy sem (pl.: ha a ktsz a want. lsd: 9.1.1.) Az alrendel
ktszkat lsd: 9.2.
10.2.1. Az alrendelt mellkmondat
Alrendelt mellkmondatnak azokat az sszetett tagmondatokat nevezzk, amelyek a
fmondat valamelyik mondatrsznek (pl. helyhatroz) szerept tltik be. Ezeket alrendel
ktsz kapcsolja a fmondathoz, ami igen kevs kivtellel (lsd fent) a szrend megvltozsval jr:
1. alany
2. ms mondatrszek
3. lltmny (sszetett lltmny esetn gy az lltmny ragozott, mind a ragozatlan
rszei)
A mellkmondati szrendet nemcsak ktszavak, hanem bizonyos nyelvtani
szerkezetek is megkvnjk. Ezek rszletes lerst lsd:10.2.1.4.
Mellkmondat soha nem szerepel fmondat nlkl.
124
Az sszetett mondat kezddhet fmondattal, amelyet egy alrendel ktsz kvet,
majd a mellkmondat:
Iedereen dacht dat Jan onmiddellijk zou komen.
llhat azonban a ktsz s a hozztartoz mellkmondat is az sszetett mondat
elejn, melyet a fmondat fordtott szrenddel kvet.
Dat Jan onmiddellijk zou komen dacht iedereen.
10.2.1.1. A mellkmondat alanya
Mindig szablyos, s egyben a leggyakoribb vltozat, ha az alany az els mondatrsz:
Ik kon plotseling niets zeggen omdat ik erg verbaasd was.
Nha - ha ms szn van a hangsly - nem az alany ll a mondat elejn:
Ze zei dat altijd de anderen praten.
Mivel nem anyanyelvi beszlnek nehz rzkelni, mikor llhat ms mondatrsz mint
az alany a mondat elejn, ajnlatos a mellkmondatot mindig az alannyal kezdeni.
Fgg krdsben (lsd:9.2.2. s 10.2.1.4.b. ) s vonatkozi mellkmondatokban
(lsd: 9.3.2.2.) az a ktsz vagy annak a nyelvtani szerkezetnek az els szava, ami
a mellkmondatot megkveteli, azonos lehet a mondat alanyval:
Dat is de lerares die ons taallessen heeft gegeven.
10.2.1.2. Ms mondatrsz a mellkmondatban
A mondatrszek sorrendjre ugyanazok a szablyok vonatkoznak mint a fmondatnl (lsd:
10.1.1.1.1.).
10.2.1.3. Az (sszetett) lltmny
A leggyakoribb, ha az lltmny ragozott s ragozatlan rszei egyarnt a mondat vgn
llnak:
Ik weet niet of hij dacht dat Johanna zou komen.
A befejezett mellknvi igenv s a hozz tartoz hebben, zijn s worden ragozott
alakjainak egyms kztti sorrendje fakultatv:
Ik hoorde dat de tafel al gedekt was.
Ik hoorde dat de tafel al was gedekt.
Amennyiben az lltmny ragozott rsze a willen, mogen, moeten, kunnen, zullen
mdbeli segdigkkel s illetve a segdigeknt hasznlt gaan-nal ll, elszr ltalban a ragozott alak, majd a fnvi igenevek kvetkeznek. Utbbiak sorrendjre
lsd:10.1.1.1.1.1.4. s 2.3.5.)
Marijke zegt dat ze vandaag niet wil zwemmen.
Hij zei dat hij nooit meer genoeg zou kunnen slapen.
De lehetsges gy is:
Marijke zegt dat ze vandaag niet zwemmen wil.
Amennyiben az lltmny ragozott rsze a komen, blijven, laten, doen, horen, zien,
helpen s leren megfelel alakja, a ragozott rsz mindig az igei csoport elejn ll,
ezutn kvetkezik a fnvi igenv vagy igenevek:
Het is leuk dat Jan ons huis komt bekijken.
Hoe komt het dat ik je hier niet meer zie werken?
MONDATTAN
125
Het is jammer dat Anneke haar haar heeft laten knippen.

Kivtelek, azaz, amikor nem az (sszetett) lltmny ll a mondat vgn:
a) a te + fnvi igeneves szerkezet mindig a mondat legvgn ll (lsd: 10.5.2.)
b) sszehasonlts is mindig a mondat legvgn szerepel (lsd: 4.5.3.3.1 s
10.2. 1.4.d.)
c) elssorban a beszlt nyelvben igen gyakran llnak elljrszs szerkezetek is
az (sszetett) lltmny mgtt:
Iedereen meende dat dit leuk kon zijn voor het nieuwe echtpaar.
10.2.1.4. A mellkmondatok hasznlata
Mellkmondatot a kvetkez esetekben hasznlunk:
a) Az alrendel ktszk utn (lsd: 9.2.).
b) Fgg beszd esetn
Ezeket egy fmondatbl alaktjuk t. A fgg krds krdszval vagy krdszt
tartalmaz mondatrsszel kezddik:
Ik weet niet waarom hij zo lang over de afwas doet.
Ik heb gezien in wat voor een auto ze reden.
c) Vonatkoz nvms utn (ezeket lsd: 6.5.)
Hij is degene die dat nooit zou kunnen zeggen.
Ik weet waar haar juwelen zijn.
A mellkmondatok gyakran bele vannak gyazva a fmondatba:
De man die je gisteren hebt ontmoet, was mijn eerste man.
Egy- egy kzbevetett mellkmondat nha rthetetlenn tenn a mondat egszt, gy
azt csak a fmondat mg helyezzk:
Ik heb dit met die pen geschreven die ik van jou heb gekregen. (s nem pedig:
Ik heb dit met die pen die ik van jou heb gekregen, geschreven.)
d) Hasonlti mellkmondatokban
Ezeknek ktszavai: alsof dan, zo als, zoals, even ... als, evenals
Hij kijkt alsof hij nog nooit zoiets zag. (alsof=mintha)
Hij kijkt zo als een aapje. (zo ... als =gy, mint)
Hasznlatukrl bvebben lsd: 4. 5. 3. 3.1.
hoe ... hoe ktszpr utn mindig mellkmondat kvetkezik:
Hoe beter je leert hoe betere resultaten je in de toekomst zult hebben.
hoe ... deste ktszpr utn ktfle szrend is lehetsges:
a) mellkmondati szrend:
Hoe beter je leert, deste betere resultaten je in de toekomst zult hebben.
b) fmondati fordtott szrend:
Hoe beter je leert, deste betere resultaten zul je in de toekomst hebben.
Ha egy hasonlts rvid, llhat a fmondaton bell is:
Hij kan mooier dan ik tekenen.
126
10.3. A krd mondat szrendje

A krd mondatok is lehetnek egyszerek s sszetettek. Az egyszer krd mondatok az
n. fordtott szrend mondatok. Az sszetett mondatok lehetnek mellrendel s alrendel
sszettelek (lsd: 9.1. s 9.2.)
10. 3.1. A fordtott szrend fmondat (inverzi)
A fordtott szrend (mskppen: inverzi) azt jelenti, hogy az lltmny az alany eltt ll.
A fordtott szrendet a kvetkez esetekben hasznljuk:
a) Eldntend krds:
Vertel je het?
Wil Jan meekomen?
b) Kiegsztend krds, amelyet mindig krdszval vezetnk be:
Wat vertei je?
Waarom wil Jan meekomen?
Megjegyzs: Ha a krdsz az alanyra krdez, termszetesen nem rvnyesl a fordtott
szrend:
Welke boeken liggen er op de tafel?
c) Felszlts, amennyiben az igealak mellett nvms is ll:
Gaan jullie maar zitten!
Sta je nu op!
d) Olyan kijelent md mondatok, ahol egy- egy mondatrszt -mivel hangslyozni
kvnjuk-, kiemelnk. A kiemelt mondatrsz lehet
- idhatroz: Overmorgen gaan we naar een concert.
- helyhatroz: Thuis voel ik me altijd lekker.
- mdhatroz: Lekkerder kun je nergens eten.
- rszeshatroz: Haar mag je het nooit vertellen!
- trgy: Die man ken ik niet zo goed.
- hier, daar, nergens s overal, elljrszval kombinlva: Daar kan ze urenlang over spreken.
- kapcsolatos hatrozsz (lsd:5.1.4.): Je moet weg, anders kom je te laat.
ltalban nincs egynl tbb mondatrsz a fordtott szrend mondatok elejn az
lltmny eltt. Ezek a mondatrszek llhatnak egy szbl, de szcsoportbl is, de
lehet a mondatrsz egy mellkmondat is:
In het theater wordt nu een leuk stuk uitgevoerd.
Als je nu naar het theater gaat, zul je een leuk stuk zien.
e) Kiemelhetnk egy-egy tagmondatot is a mondat elejre:
1. Ha valakinek a szavainak az idzse utn megnevezzk az illett:
Jullie willen toch niet zo vroeg naar huis? vroeg Marijke.
2. az ook al s al kifejezsek utn:
Ik zal het nakijken, (ook) al ben ik er zeker van.
3. Felttelt tartalmaz mondatban, ha nem hasznljuk az als ktszt
(lsd: 2.2.6.3.):
Kom je te laat, zal je niks meer kunnen eten.
Ezt a szerkezetet gyakran alkalmazzuk mocht/mochten alakokkal:
Mocht iemand al moe zijn, kan hij of zij naar huis.
MONDATTAN
127
4. rott nyelvben, az als ktsz utn, amikor az alsof rtelemben ll. Ezek a
mondatok valszertlensget fejeznek ki:
In de kamer zag het eruit als had hier een storm gewoed.
10.4. Tagad mondatok szrendje

lsd: 11. fejezet
10. 5. A fnvi igeneves szerkezetek

Mr szltunk arrl, hogy a mellkmondat legvgn llhatnak fnvi igeneves szerkezetek is.
Ezek szorosabban tartoznak a mellkmondathoz, mivel annak bvtmnyei. Ktfle fnvi
igeneves szerkezetet ismernk:
1. ragozott (segd)ige + fnvi igenv
2. ragozott (segd)ige + te + fnvi igenv
10.5.1. A ragozott (segd)ige + fnvi igenvvel kpzett szerkezetek
a) A mdbeli segdigk (kunnen, mogen, willen, moeten, zullen) utn:
Jan kan deze oefening ook niet oplossen.
Mlt idejket kt fnvi igenvvel kpzik (lsd mg: 2.3.4.4.)
Jan heeft deze oefening ook niet kunnen oplossen.
b) gaan, komen, blijven, zen - a cselekvs aspektusait kifejez igk - utn:
We komen jullie woning bekijken.
Jan blijft vanavond eten.
zijn kznyelvi alak, tulajdonkppen gaan befejezett jelene helyett hasznlhatjuk:
Hij is een boek (gaan) halen.
sszetett mlt idejket kt fnvi igenvvel kpzik:
Femie is onze woning komen bekijken.
c) laten, doen - a mveltetst kifejez igk - utn
Ik laat een jurk naaien.
Dat doet ons onmiddellijk aan hem denken.
Ik heb een jurk laten naaien.
d) zien, voelen, horen, ruiken - az rzkels igi utn:
Ik hoor hem piano spelen.
Ik heb hem piano horen spelen.
e) leren s helpen igk utn:
Jan leert waterskin.
Ik help je de oefening oplossen.
Ezeknl az igknl kt lehetsg van. llhatnak te + fnvi igenvvel is:
Ik help je de oefening op te lossen.
Az igk mlt idejnek kpzsben is kt lehetsg ll fenn:
befejezett mellknvi igenvvel: Ik heb hem geholpen de oefening op te lossen.
fnvi igenvvel: Ik heb hem de oefening helpen oplossen.
128
vagy el is hagyhatjuk te-t:

Ik heb hem de oefening helpen oplossen.
Az elbb felsorolt igk kzl nhny elfordulhat te + fnvi igeneves szerkezettel
is. Ez a szintaktikai klnbsg a jelentsben jelenik meg:
horen + te = kteles : Je hoort goed te werken.
te nlkl = hallani : Ik hoor de vogeltjes zingen.
Ezek kz az igk kz tartozik mg: zien, komen, zijn, vinden
10.5.2. A ragozott (segd)ige +te + fnvi igeneves szerkezetek
Az idetartoz szerkezetek klnbz jelentsek s kpzsek, kzs bennk csak az, hogy
te prepozci szerepel bennk.
1. A fnvi igenv az alany vagy trgy szerept tlti be - a kvetkez igk utn hasznlatos:
a) afspreken (megbeszl, idpontot egyeztet); beloven (gr); besluiten (elhatroz); denken (gondol), menen (vl); dienen, (be)horen (ktelez); hopen (reml); vragen, verzoeken (kr); zeggen, verklaren (kimond) stb.
Ezek az igk mindig befejezett mellknvi igenvvel kpzik befejezett mlt idej
eiket.
b) beginnen (elkezd); durven (mer); hoeven (nem kell = moeten tagadsa); proberen, pogen (megprbl, megksrel); trachten (igyekszik valamit el rni);
weigeren (valamit megtagad); wensen (kvn), vergeten (elfelejt) stb.
Ezek az igk ktflekppen kpzik mlt idejket:
fnvi igenvvel: Ik heb iets wensen te zeggen.
befejezett mellknvi igenvvel: Ik heb iets gewenst te zeggen.
Kivtel:
durven s hoeven ignl mindig fnvi igenevet hasznlunk a befejezett
igeidkben:
Je hebt niet bang hoeven te zijn.
2. staan, zitten, liggen, lopen, hangen igk utn: Ez a cselekvs tarts, huzamos voltra
utal, de egyszersmind kifejezi a kt cselekvs egyidejsgt:
Ik zit te hengelen. lk s horgszom.
Ik lig televisie te kijken. Fekve nzek tvt.
3. Bizonyos ktszavak utn: om, teneinde, door, zonder, na, in plaats van, voor, alvorens
Ezek kzl leggyakoribb az om:
a) clhatrozi mondat helyettestsre:
Ik kom bij jou om iets te vertellen.
b) te + mellknv utn:
Het schilderij is te duur om het te kopen.
4. hebben + te + fnvi igenv
s zijn + te + fnvi igenv utn
Ez a kt szerkezet modlis rtelm, mindkett hasonlan fordthat magyarra,
nyelvtanilag azonban eltr szemlletek:
hebben + te + fnvi igenv cselekv szemllet
We hebben niets te doen. - Nem kell semmit csinlnunk (mert nincs mit).
zijn + te + fnvi igenv szenved szemllet
Er is niets te doen. - Nincs mit tenni. (az alany nem relevns)
129
11. FEJEZET
A tagads
(de ontkenning - negatie)
130
(DE ONTKENNING NEGATIE)
11.1. Nee / geen / niet

Nee: - az eldntend krdsre adott tagad vlaszmondatokat vezeti be.
1. Geen:
- a hatrozatlan nvels, ill. a magban ll fnv tagadsakor hasznljuk
2. Niet:
- minden ms esetben hasznlatos tagadsz
Heb je kranten bij je?
- Nee, ik heb geen kranten bij me (maar ik heb wel boeken meegenomen).
Heb je een krant bij je?
- Nee, ik heb geen krant bij me.
Kent u buitenlanders in de buurt?
- Nee, ik ken geen buitenlanders in de buurt.
Spreekt u Nederlands?
- Nee, ik spreek geen Nederlands.
Heb je de kranten bij je?
- Nee, ik heb de kranten niet bij me.
- Nee, ik heb niet de kranten bij me, maar de boeken.
Gaan wij vanavond wandelen?
- Nee, vanavond gaan wij niet wandelen (maar wij gaan uit).
Ken je haar moeder?
- Nee, ik ken haar moeder niet.
11.1.1. Tagads a geen hasznlatval
A hatrozatlan nvels, illetleg a magban ll fnevet a geen tagadszval tagadjuk.
Heb jij een paar kwartjes bij je?
- Nee, ik heb geen geld bij me.
Kent u vreemde talen?
- Nee, ik ken geen vreemde talen.
Ken je een bakkerij ergens in de buurt?
- Ik ken geen bakkerij hien
11.1.2. A geen mondatbeli helye megegyezik a hatrozatlan nvel helyvel.
11.1.3. A geen s az ltala tagadott fnv kztt llhat:
- mellknv
- hatrozsz
- hatrozott s hatrozatlan szmnv
Verkopen jullie oude spullen?
- Nee, wij verkopen geen oude spullen.
Is dit een grondig voorbereid werk?
- Nee, dit is geen grondig voorbereid werk.
Heb ik zes eieren voor het koekje nodig?
- Nee, ik heb er geen zes eieren voor nodig (vier is genoeg).
Heb je een lepeltje?
- Nee, ik heb geen enkel lepeltje thuis.
Heb je een postzegel?
- Nee, ik heb geen enkele postzegel.
A TAGADS
131
11.1.4. A geen nll hasznlata

11.1.4.1. A geen nllan is hasznlhat az er utn (lsd mg 5.2.2):
Heb je een sigaret?
- Nee, ik heb er geen.
Zitten er nog koekjes in de schaal?
- Nee, er zitten er geen meer in de schaal.
Staan er fietsen in het schuurtje?
- Nee, er staan er geen in het schuurtje.
Az rott nyelvben a geen (nllan) hasznlatos senki jelentsben :
- Geen wist over het geheim van het meisje.
11.1.4.2. A geen sosem fordulhat el a hatrozatlan nvelvel kzsen.
11.2. Tagads a niet hasznlatval

Minden olyan esetben, amikor nem hatrozatlan nvels, vagy magban ll fnevet kell
tagadnunk, a niet tagadszt hasznljuk.
Ben je nu met het schrijven van je boek bezig?
- Nee, ik schrijf nu niet mijn boek, maar een nieuw gedicht.
Weet u de weg naar het centrum?
- Nee, ik weet het niet.
Kom je morgen naar de bioscoop?
- Nee, ik kan niet komen.
11.2.1. A niet mondatbeli helye
A niet mondatbeli helye ersen kttt, mgsem egyszer ltalnosan rvnyes szablyt
megfogalmaznunk, mert tbbek kztt attl is fgg, hogy a tagads mire vonatkozik: az
egsz mondatra, a mondat valamely rszre, illetleg mellkmondatra, fnvi igeneves
szerkezetre stb.
ltalnos szably, hogy a niet kzvetlenl az eltt a sz(csoport) eltt ll, amelyet
tagad, kivve azt az esetet, ha a tagadott sz ragozott igealak (11.2.4.).
Zijn deze jassen nieuw?
- Nee, deze jassen zijn niet nieuw.
Heeft zij het goed geschreven?
- Nee, zij heeft het niet goed geschreven.
Gaan wij naar het centrum?
- Nee, wij gaan niet naar het centrum.
Werk je bij mevrouw de Vries?
- Nee, ik werk niet bij mevrouw de Vries.
Heb je veel te doen?
- Nee, ik heb niet veel te doen.
Heb je twee kwartjes voor me?
- Nee, ik heb er niet twee, maar vier kwartjes voor je.
Woon je in Boedapest?
- Nee, ik woon niet in Boedapest.
Blijfje thuis?
- Nee, ik blijf niet thuis.
132
11.2.2. A fnvi igenv, az sszetett mlt id befejezett mellknvi igeneve vagy az igekts
ige elvl igektje mindig a mondat legvgre kerl, a niet teht megelzi ket:
Gaan wij vanavond wandelen?
- Nee, wij gaan vanavond niet wandelen.
Heb je haar al gezien?
- Nee, ik heb haar nog niet gezien.
Bel je je oude kennissen op?
- Nee, ik bel ze niet op.
11.2.3. Mivel a mellkmondat szrendi szablyai szerint az igealakok kerlnek a mondat
vgre, gy ezeket is megelzi a niet tagadsz.
Hij schreef dat hij volgend jaar niet komt studeren.
Anneke zei, dat ze de weg in Utrecht niet weet.
Ik weet heel goed, waarom zij vanmorgen niet op kon staan.
De huurders die de huur niet kunnen betalen, worden uit het huis gezet.
11.2.4. A niet sosem elzheti meg a fmondatban a tagadni kvnt, szemlyraggal elltott igealakot, st a lehet legtvolabb helyezkedik el tle.
Rook jij soms?
- Nee, ik rook niet.
Werkt hij morgen?
- Nee, hij werkt morgen niet.
Kennen jullie elkaar?
- Nee, wij kennen elkaar niet.
Ken jij de stad een beetje?
- Nee, ik ken de stad niet.
11.2.5. Kln emltst rdemel a niet mondatbeli helye abban az esetben, ha vlemnyt
kifejez igealakokkal hasznljuk. A denken, aannemen, het idee hebben, geloven s hopen
igk esetben a niet tagadsz mind a f-, mind pedig a mellkmondatban elfordulhat
anlkl, hogy az jelentsklnbsggel jrna.
- Ik geloof dat Eva niet te vertrouwen is.
Ik geloof niet dat Eva te vertrouwen is.
- Ik hoop dat het project niet nog een keer verandert zal worden.
Ik hoop niet dat het project nog een keer verandert zal worden.
- Ik denk dat Jan geen boek wil hebben.
Ik denk niet dat Jan een boek wil hebben.
Kivtelt kpez azonban az albbi kt pldamondat ltal illusztrlt eset, ahol is a weten ige
nem vlemnyt fejez ki:
- Hij wist niet dat de tas was gestolen. (azaz: a tskt elloptk)
Hij wist dat de tas niet was gestolen. (azaz: a tskt nem loptk el.)
11.2.6. Ugyancsak a tagadott sz utn tesszk ki a niet tagadszt a kijelent md, egyszer
mondatban, ha a tagads a kvetkezkre vonatkozik:
a) a tulajdonnvre:
Ken jij Anne?
- Nee, ik ken Anne niet.
A TAGADS
133
b) az elljrsz nlkli idhatrozra (a legtbb esetben):

Kan zij morgen komen?
- Nee zij kan niet.
c) az er szcskra:
Is die jongen er die door de politie gezocht wordt?
- Nee, die jongen is er niet.
d) a hier s a daar hatrozszk tagadsra (a legtbb esetben):
Mag ik hier kranten verkopen?
- Nee, hier niet, en daar ook niet.
11. 3. A tagads egyb formi:

nooit / niemand / niets / nergens / noch
11.3.1. nooit
A nooit tagadszt brmilyen sz tagadsra hasznlhatjuk:
Ha szksges - ellenttben a geen tagadszval - hatrozatlan nvms is kvetheti.
Mondatbeli helye megegyezik a niet mondatbeli helyvel.
Ik neem nooit woordenboeken mee naar mijn tentamens.
Ik kan hem nooit thuis vinden.
Mijn vader heeft nooit de mogelijkheid gehad om een studie te volgen.
Mijn broer heeft nooit een auto gehad.
Wij gaan nooit naar het centrum.
Ik bel ze nooit op.
Ik rook nooit.
11.3.1.1. Mg a nooit jelentse sohasem, addig az ooit niet jelentse egyszer nem:
- Jan heeft mij nooit geholpen. (Jan sohasem segtett nekem.)
- Jan heeft mij ooit niet geholpen. (Jan egyszer nem segtett nekem. Pldul erre a
krdsre: Mirt nem bzol meg Janban?)
11.3.2. niemand / niets / nergens
iemand, iets s nergens nvmsok tagad alakjai. iemand nvmst lsd 6.7.2., iets nvmst
lsd 6.7.3.
A nergens nvms ktfle jelentsben hasznlatos:
1. ergens (valahol) tagadsakor: Ik zag hem nergens.
2. a niets + elljrsz helyettestsekor: Hij vraagt nergens over. (lsd mg: 5.2.3.)
11.3.2.1. Mg a niemand jelentse senki, addig az iemand niet jelentse egy valaki nem.
Mg a niets jelentse semmi, addig az iets niet jelentse egy valami nem. Stb.
Ik heb hier niemand gevonden. (Nem talltam itt senkit.)
Ik heb hier iemand niet gevonden. (Nem talltam itt valakit. Pldul erre a krdsre:
Mirt vagy olyan levert, hiszen mindenki eljtt? )
- Ik heb niets gelezen. (Nem olvastam semmit.)
Ik heb iets niet gelezen. (Egy valamit nem olvastam el. Pldul erre a krdsre:
Hogy trtnhetett, hogy megbuktl a vizsgn, hiszen oly sokat kszltl?)
134
11.3.3. noch
A noch tagadszt egyazon mondaton bell szerepl kt azonos rtk mondatrsz
tagadsra hasznljuk, tbbnyire kettzve, ez azonban nem felttlenl szksges.
- Ik ben noch bij oma noch bij de buren geweest.
- Ik ben bij oma noch bij de buren geweest.
(A kt mondat azonos rtelm: Ik ben niet bij oma en ook niet bij de buren geweest.)
11.3.4. al...nog niet, nog geen / nog...niet meer, geen meer
Vannak olyan esetek, amikor a niet vagy a geen tagadszavak egyedli hasznlata nem
fejezi ki megfelelen a kzvetteni kvnt jelentstartalmat.
- Ben je al volwassen? Nee, ik ben nog niet volwassen.
- Heb je al een auto gekocht? Nee, ik heb nog geen auto gekocht.
- Komen Piet en Jan nog? Nee, zij komen niet meer.
- Hebben wij nog geld? Nee, wij hebben geen geld meer.
11.4. A holland nyelvben az egy mondaton bell elfordul ketts tagads - ellenttben
a magyarral - mr nem tagadst fejez ki, az ilyen mondat nem tagadmondat.
- Mijn vader kan niet niets doen. (azaz: Hij moet wel iets te doen hebben.)
- Niemand heeft de vragen niet beantwoord. (azaz: Iedereen heeft de vragen beantwoord.)
135
A szablytalan igk teljes sztri alakja

(Vormen van de onregelmatige werkwoorden)
136
(VORMEN VAN DE ONREGELMATIGE WERKWOORDEN)
Nem kzljk az sszetett igk alakjait, hiszen knnyen felismerhet, melyik igbl kpzett
az sszettel.
gy teht uitgaan-t gaan-bl kpezzk. V.:
gaan
wij gingen
wij zijn gegaan
uitgaan
wij gingen uit
wij zijn uitgegaan
Kzljk azonban a nehezen felismerhet sszetteleket, pldul begrijpen-t grijpen mellett.
Rvidts: z.=zich
bakken
bakte/bakten
h. gebakken
barsten
barstte/barstten
i. gebarsten
bedelven
bedolf/bedolven
h. bedolven
bederven
bedierf/bedierven
i./h. bedorven
bedragen
bedroeg (het)/
bedroegen (ze)
h. bedragen
bedriegen
bedroog/bedrogen
h. bedrogen
beginnen
begon/begonnen
i. begonnen
begrijpen
begreep/begrepen
h. begrepen
belijden
beleed/beleden
h. beleden
bergen
borg/borgen
h. geborgen
bevallen
beviel/bevielen
i. bevallen
bevelen
beval/bevalen
h. bevolen
bewegen
bewoog/bewogen
h. bewogen
z. bezinnen
bezon/bezonnen
h. bezonnen
bezoeken
bezocht/bezochten
h. bezocht
bezwijken
bezweek/bezweken
i. bezweken
bidden
bad/baden
h. gebeden
bieden
bood/boden
h. geboden
bijten
beet/beten
h. gebeterv
binden
bond/bonden
h. gebonden
blazen
blies/bliezen
h. geblazen
blijken
bleek/bleken
i. gebleken
blijven
bleef/bleven
i. gebleven
blinken
blonk/blonken
h. geblonken
braden
braadde/braadden
h. gebraden
breken
brak/braken
i./h. gebroken
brengen
bracht/brachten
h. gebracht
brouwen
brouwde/brouwden
h. gebrouwen
buigen
boog/bogen
h. gebogen
delven
dolf/dolven
h. gedolven
denken
dacht/dachten
h. gedacht
dingen
dong/dongen
h. gedongen
doen
deed/deden
h. gedaan
dragen
droeg/droegen
h. gedragen
drijven
dreef/dreven
i./h. gedreven
dringen
drong/drongen
i./h. gedrongen
drinken
dronk/dronken
h. gedronken
druipen
droop/dropen
h. gedropen
duiken
dook/doken
i./h. gedoken
A SZABLYTALAN IGK TELJES SZTR! ALAKJA

durven
dwingen
ervaren
eten
fluiten
gaan
gelden
genezen
genieten
geven
gieten
glijden
glimmen
graven
grijpen
hangen
hebben
heffen
helpen
heten
houden
houwen
hijsen
jagen
kiezen
kijken
klimmen
klinken
kluiven
knijpen
komen
kopen
krijgen
z. kwijten
krimpen
kruipen
kunnen
lachen
laden
laten
lezen
liegen
liggen
lijden
lijken
lopen
durfde/durfden
dorst/dorsten
dwong/dwongen
ervoer/ervoeren
at/aten
floot/floten
ging/gingen
gold/golden
genas/genazen
genoot/genoten
gaf/gaven
goot/goten
gleed/gleden
glom/glommen
groef/groeven
greep/grepen
hing/hingen
had/hadden
hief/hieven
hielp/hielpen
heette/heetten
hield/hielden
hieuw/hieuwen
hees/hesen
joeg/joegen
jaagde/jaagden
koos/kozen
keek/keken
klom/klommen
klonk/klonken
kloof/kloven
kneep/knepen
kwam/kwamen
kocht/kochten
kreeg/kregen
kweet/kweten
kromp/krompen
kroop/kropen
kon/konden
lachte/lachten
laadde/laadden
liet/lieten
las/lazen
loog/logen
lag/lagen
leed/leden
leek/leken
liep/liepen
137
h. gedurfd
h. gedurfd
h. gedwongen
h. ervaren
h. gegeten
h. gefloten
i. gegaan
h. gegolden
i./h. genezen
h. genoten
h. gegeven
h. gegoten
i./h. gegleden
h. geglommen
h. gegraven
h. gegrepen
h. gehangen
h. gehad
h. geheven
h. geholpen
h. geheten
h. gehouden
h. gehouwen
h. gehesen
h. gejaagd
h. gejaagd
h. gekozen
h. gekeken
i./h. geklommen
h. geklonken
h. gekloven
h. geknepen
i. gekomen
h. gekocht
h. gelcregen
h. gekweten
i. gekrompen
i./h. gekropen
h. gekund
h. gelachen
h. geladen
h. gelaten
h. gelezen
h. gelogen
h. gelegen
h. geleden
h. geleken
i./h. gelopen
138
malen
melken
meten
mijden
moeten
mogen
nemen
nijgen
ontginnen
ontluiken
ontsprunen
ontwerpen
openrijten
opschieten
z. opwinden
overlijden
plegen
pluizen
prijzen
raden
rijden
rijgen
rijzen
roepen
miken
scheiden
schelden
schenden
schenken
scheppen
scheren
schieten
schijnen
schijten
schrijden
schrijven
schrikken
schuiven
slaan
slapen
slijpen
slijten
sinken
sluipen
sluiten
smelten

maalde/maalden
molk/molken
melkte/melkten
mat/maten
meed/meden
moest/moesten
mocht/mochten
nam/namen
neeg/negen
ontgon/ontgonnen
ontlook/ontloken
ontsproot/ontsproten
ontwierp/ontwierpen
reet open/reten open
schoot op/schoten op
wond op/wonden op
overleed/overleden
placht/plachten
ploos/plozen
prees/prezen
raadde/raadden
ried/rieden
reed/reden
reeg/regen
rees/rezen
riep/riepen
rook/roken
scheidde/scheidden
schold/scholden
schond/schonden
schonk/schonken
schiep/schiepen
schoor/schoren
schoot/schoten
scheen/schenen
scheet/scheten
schreed/schreden
schreef/schreven
schrok/schrokken
schoof/schoven
sloeg/sloegen
sliep/sliepen
sleep/slepen
sleet/sleten
slonk/slonken
sloop/slopen
sloot/sloten
smolt/smolten
h. gemalen
h. gemolken
h. gemolken
h. gemeten
h. gemeden
h. gemoeten
h. gemogen (gemoogd)
h. genomen
i./h. genegen
h. ontgonnen
i. ontloken
i. ontsproten
h. ontworpen
h. opengereten
i./h. opgeschoten
h. opgewonden
i. overleden
h. geplozen
h. geprezen
h. geraden
h. geraden
i./h. gereden
h. geregen
i. gerezen
h. geroepen
h. geroken
i./h. gescheiden
h. gescholden
h. geschonden
h. geschonken
h. geschapen
h. geschoren
i./h. geschoten
h. geschenen
h. gescheten
i./h. geschreden
h. geschreven
i. geschrokken
i./h. geschoven
h. geslagen
u h. geslapen
h. geslepen
i./h. gesleten
i. geslonken
i./h. geslopen
h. gesloten
h. gesmolten
A SZABLYTALAN IGK TELJES SZTR! ALAKJA

smijten
snijden
snuiten
snuiven
spannen
spijten
spinnen
splijten
spreken
springen
spuiten
staan
steken
stelen
sterven
stijgen
stijven
stinken
stoten
strijden
strijken
stuiven
tijgen
treden
treffen
trekken
uitscheiden
vallen
vangen
varen
vechten
verbannen
verbieden
verdwijnen
vergelijken
vergeten
verliezen
vermijden
verraden
verschuilen
verslinden
vertrekken
verwijten
verzinnen
verzoeken
verzwelgen
vinden
smeet/smeten
sneed/sneden
snoot/snoten
snoof/snoven
spande/spanden
speet (het)/-
spon/sponnen
spleet/spleten
sprak/spraken
sprong/sprongen
spoot/spoten
stond/stonden
stak/staken
stal/stalen
stierf/stierven
steeg/stegen
steef/steven
stonk/stonken
stootte/stootten
streed/streden
streek/streken
stoof/stoven
toog/togen
trad/traden
trof/troffen
trok/trokken
scheed uit/scheden uit
scheidde uit/scheidden uit
viel/vielen
ving/vingen
voer/voeren
vocht/vochten
verbande/verbanden
verbood/verboden
verdween/verdwenen
vergeleek/vergeleken
vergat/vergaten
verloor/verloren
vermeed/vermeden
verraadde/verraadden
verschool/verscholen
verslond/verslonden
vertrok/vertrokken
verweet/verweten
verzon/verzonnen
verzocht/verzochten
verzwolg/verzwolgen
vond/vonden
139
h. gesmeten
h. gesneden
h. gesnoten
h. gesnoven
h. gespannen
h. gespeten
h. gesponnen
h. gespleten
h. gesproken
i./h. gesprongen
i./h. gespoten
h. gestaan
h. gestoken
h. gestolen
i. gestorven
i. gestegen
h. gesteven
h. gestonken
i./h. gestoten
h. gestreden
h. gestreken
i./h. gestoven
i. getogen
i./h. getreden
h. getroffen
i./h. getrokken
i. uitgescheden
i. uitgescheiden
i. gevallen
h. gevangen
i./h. gevaren
h. gevochten
h. verbannen
h. verboden
i. verdwenen
h. vergeleken
i./h. vergeten
i./h. verloren
h. vermeden
h. verraden
i./h. verscholen
h. verslonden
i. vertrokken
h. verweten
h. verzonnen
h. verzocht
h. verzwolgen
h. gevonden
140
vlechten
vliegen
vouwen
vragen
vreten
vriezen
waaien
wassen
wegen
werpen
werven
weten
weven
wijken
wijten
wijzen
willen
winden
winnen
worden
wreken
wrijven
wringen
zeggen
zenden
zien
zijgen
zijn
zingen
zinken
zinnen
zitten
zoeken
zouten
zuigen
zuipen
zullen
zwelgen
zwellen
zwemmen
zweren
zwerven
zwijgen

vlocht/vlochten
vloog/vlogen
vouwde/vouwden
vroeg/vroegen
vrat/vraten
vroor (het)/-
woei/woeien
waaide/-
waste/wasten
woog/wogen
wierp/wierpen
wierf/wierven
wist/wisten
weefde/weefden
week/weken
weet/weten
wees/wezen
wou/wouden
wilde/wilden
wond/wonden
won/wonnen
werd/werden
wreekte/wreekten
wreef/wreven
wrong/wrongen
zei/zeiden
zond/zonden
zag/zagen
zeeg/zegen
was/waren
zong/zongen
zonk/zonken
zon/zonnen
zat/zaten
zocht/zochten
zoutte/zoutten
zoog/zogen
zoop/zopen
zou/zouden
zwolg/zwolgen
zwol/zwollen
zwom/zwommen
zwoer/zwoeren
zweerde/zweerden
zwierf/zwierven
zweeg/zwegen
h. gevlochten
i./h. gevlogen
h. gevouwen
h. gevraagd
h. gevreten
h. gevroren
h. gewaaid
h. gewaaid
h. gewassen
h. gewogen
h. geworpen
h. geworven
h. geweten
h. geweven
i. geweken
h. geweten
h. gewezen
h. gewild
h. gewild
h.gewonden
h. gewonnen
i. geworden
h. gewroken
h. gewreven
h. gewrongen
h. gezegd
h. gezonden
h. gezien
i. gezegen
i. geweest
h. gezongen
i. gezonken
h. gezonnen
h. gezeten
h. gezocht
h. gezouten
h. gezogen
h. gezopen
h. gezwolgen
i. gezwollen
i./h. gezwommen
h. gezworen
h. gezworen
h. gezworven
h. gezwegen
141
TARTALOM
(Inhoud)
142
1. FEJEZET Kiejts s helyesrs
(de uitspraak en de spelling)
(INHOUD)
(Albertn Balzsi Jlia)
1.1. A kiejts s az rskp viszonya..................................................................................6

1.2. Sztagols a helyesrs szolglatban.........................................................................6
1.3. Az egyes hangok kiejtse s rsa...............................................................................6
1.3.1. Magnhangzk (Klinkers-vocalen)...................................................................7
1.3.2. Kettshangzk (Tweeklanken - diftongen).......................................................8
1.3.3. Mssalhangzk (Medeklinkers - consonanten) ...............................................9
1.3.3.1. Nhny ltalnos szably 9
1.3.3.2 A mssalhangzk rszletes ismertetse 9
1.3.3.3 A mssalhangzk kettzse 11
1.3.3.4 A mssalhangzk hasonulsa (Assimilatie) 11
1.3.3.5 Hangok betoldsa (Klankinsertie) 11
1.3.3.6 Hangkiess (Klankdeletie) 12
1.3.3.7. Zngtleneds (Verscherping) 12
1.4. Szhangsly s intonci (Woordaccent en zinsintonatie)...................................... 12
1.4.1. Szhangsly (Woordaccent)............................................................................ 12
1.4.1.1. Tszavak hangslya (Accent bij ongelede woorden) 12
1.4.1.2. Az sszetett szavak hangslyozsa (Accent bij samengestelde woorden) 12
1.4.1.3. A kpzett szavak hangslyozsa (Accent bij afgeleide woorden) 13
1.4.2. Hanglejts, intonci (Zinsintonatie).............................................................. 13
1.5. Helyesrsi tudnivalk (Spellingregels) ................................................................... 13
1.5.1 Nagy kezdbetk.............................................................................................. 13
1.5.2. Egybers - klnrs (Aaneenschrijven - los van elkaar schrijven) ............. 15
1.5.2.1. Egyberjuk: 15
1.5.2.2. Ktjellel rjuk: 15
1.5.3. Kthangzk a szhatron (Tussenletters in samenstellingen)...................... 17
1.5.3.1. Az s kthangz 17
1.5.3.2. Az n kthangz 17
1.5.3.2.1. Az sszettel hatrn n kthangzt runk, ha 17
1.5.3.2.2. Az sszettel hatrn nem runk n kthangzt, 17
1.5.4. rsjelek (Woord- en leestekens)..................................................................... 18
1.5.4.1. Az aposztrf ( - a hiny jele) 18
2. FEJEZET Az ige
(het werkwoord - verbum)
(Hantosn Reviczky Dra)
2.1. Igei vgzdst nem kap illetve sztri alakok........................................................ 20

2.1.1. A sztri alakok............................................................................................... 20
2.1.1.1. A fnvi igenv (de onbepaalde wijs - infinitief) 20
2.1.1.2. A befejezett mellknvi igenv (het voltooid deelwoord participium van het perfectum) 20
2.1.1.2.1. A befejezett mellknvi igenv kpzse szablyos igk esetn: 20
2.1.1.2.2. A befejezett mellknvi igenv kpzse rendhagy ige esetn 21
2.1.1.2.2.1. A ge- prefix a befejezett mellknvi igenv kpzsekor 21
TARTALOM
143
2.1.1.2.3. A befejezett mellknvi igenv jelzi szerepben 21

2.1.2. A folyamatos mellknvi igenv (het onvoltooid deelwoord - participium
van het presens)............................................................................................... 22
2.1.2.1. A folyamatos mellknvi igenv funkcii s hasznlata 22
2.1.3. Az igekts igk.............................................................................................. 22
2.1.3.1. Az elvl igekts ige 22
2.1.3.2. Nem elvl igektk 23
2.1. 3. 3. Az elvl vagy nem elvl igektk 23
2.1.3.4. Az elvl s nem elvl igekt 24
2.1.3.5. Az igektk jelentse 24
2.1.3.6. Igekt ige nlkl 24
2.2. Igemdok s igeidk, igenemek................................................................................ 25
2.2.1. Kijelent md, aktv........................................................................................ 25
2.2.1.1. A jelen id (de onvoltooid tegenwoordige tijd - presens) 25
2.2.1.2. Fontosabb rendhagy igk jelen ideje 25
2.2.1.3. A S. 2. szemly 26
2.2.1.4.A jelen id hasznlata 26
2.2.2. A mlt idk...................................................................................................... 26
2.2.2.1. Az egyszer mlt (de onvoltooid verteden tijd - imperfectum) 26
2.2.2.1.1. Szablyos igk 27
2.2.2.1.2. A szablytalan igk..........................................................................27
2.2.2.1.3. Igekts igk egyszer mlt ideje 28
2.2.2.1.4. Az egyszer mlt id hasznlata 28
2.2.2.2. A
befejezett jelen kpzse (de voltooid tegenwoordige tijd perfectum) 28
2.2.2.2.1. Az idbeli segdige a befejezett jelen kpzsben 29
2.2.2.2.1.1. hebben mint idbeli segdige 29
2.2.2.2.1.2. zijn mint idbeli segdige 29
2.2.2.2.1.3. hebben s zijn egyes igknl 29
2.2.2.2.1.4. Trgyas s trgyatlan igk 30
2.2.2.2.2. A befejezett jelen hasznlata 30
2.2.2.2.2.1. Az egyszer mlt s befejezett jelen hasznlata kztti
klnbsg 30
2.2.2.3. A
befejezett mlt kpzse (de voltooid verleden tijd plusquamperfectum) 31
2.2.2.3.1. A befejezett mlt hasznlata 31
2.2.3. A jv idk...................................................................................................... 31
2.2.3.1. Az egyszer jv id kpzse (de onvoltooid tegenwoordig
toekomende tijd - futurum) 31
2.2.3.1.1. Az egyszer jv id hasznlata 31
2.2.3.1.2. A jv id egyb kifejezsi formi 32
2.2.3.2. A
befejezett jv id kpzse (de voltooid tegenwoordig
toekomende tijd - futurum exactum) 32
2.2.3.2.1. A befejezett jv id hasznlata 32
2.2.4. A befejezett igeidk kpzse sszetett lltmny esetn................................ 32
2.2.4.1. A befejezett igeidk s egy fnvi igenv a mondatban 32
2.2.5. Kijelent md, passzv (aantonende wijs - indicatief, passie/)....................... 33
2.2.5.1. A befejezetlen igeidk (onvoltooide tijden) 33
2.2.5.2. A befejezett igeidk (voltooide tijden) 33
144
(INHOUD)
2.2.5.3. Mely igkbl kpezhet szenved alak?............................................34

2.2.5.4. Szenved szerkezetek hasznlata 34
2.2.5.5. A hatrozott s a hatrozatlan trgy cselekv mondat
szenvedv alaktsa 35
2.2.5.6. A mlt idk hasznlata a szenved igeragozsban 35
2.2.6. Feltteles md, aktv (de voorwaardelijke wijs, actief).................................. 35
2.2.6.1. A feltteles md jelen idejnek kpzse (de onvoltooid verleden
toekomende tijd - conditionalis) 35
2.2.6.2. A feltteles md mlt idejnek kpzse (de voltooid verleden
toekomende tijd - conditionalis perfecti) 35
2.2.6.3. Felttelessg kifejezse mlt idvel 36
2.2.6.4. A feltteles md jelen s mlt idejnek hasznlata 36
2.2.6.5. Feltteles md, szenved igeragozs 38
2.2.7. A ktmd (de aanvoegende wijs - conjunctie)............................................... 38
2.2.7.1. A ktmd kpzse 39
2.2.7.2. A ktmd hasznlata 39
2.2.8. A felszlt md (de gebiedende wijs - imperatief)........................................ 39
2.2.8.1. A felszlt md kpzse 39
2.2.8.2. A felszlts krlrsa40
2.2.8.3. A felszlt md hasznlata40
2.2.8.4. A felszlt md szerkezetek lehetsges bvtmnyei40
2.3. A segdigk (hulpwerkwoorden).............................................................................. 41
2.3.1. zijn alakjai........................................................................................................ 41
2.3.1.1. zijn hasznlata 41
2.3.2. hebben alakjai.................................................................................................. 41
2.3.2.1. hebben hasznlata...............................................................................42
2.3.3. worden alakjai................................................................................................. 42
2.2.9.3.1. worden jelentse...............................................................................42
2.3.4. A mdbeli segdigk (hulpwerkwoorden van modaliteit).............................. 42
2.3.4.1. Jelen idej alakok................................................................................42
2.3.4.2. Egyszer mlt idej alakok 43
2.3.4.3. A mdbeli segdigk befejezett mellknvi igeneve 43
2.3.4.4. A mdbeli segdigk befejezett jelene s befejezett mltja 43
2.3.4.5. A mdbeli segdigk egyszer jv ideje s sszetett jv ideje 43
2.3.4.6. A mdbeli segdigk hasznlata 43
2.3.4.6.1. kunnen 43
2.3.4.6.2. mogen44
2.3.4.6.3. willen44
2.3.4.6.4. zullen44
2.3.4.6.4.1. zullen egyszer mltjnak msodlagos jelentse 45
2.3.4.6.5. moeten 45
2.3.4.6.6. hoeven46
2.3.4.7. Mdbeli segdigk figei funkciban46
2.3.5. Tbb mint kt igbl ll sszetett igei szerkezetek....................................... 46
TARTALOM
3. FEJEZET A fnv
(het zelfstandig naamwoord - het substantief)
145
(Szalai Erika)
3.1. A nvel (het lidwoord - artikel)............................................................................... 48

3.1.1. Hatrozatlan nvelt (een) hasznlunk............................................................ 48
3.1.2. Nem hasznlunk hatrozatlan nvelt............................................................. 48
3.1.3. Hatrozott nvelt (de/het) hasznlunk........................................................... 49
3.1.4. Nem hasznlunk hatrozott nvelt................................................................ 49
3.1.5. A nvel ragozsa............................................................................................ 49
3.2. A fnv neme(het geslacht van het zelfstandig naamwoord - genus van het
substantief)................................................................................................................ 50
3.2.1. Jelentsk alapjn de-szavak........................................................................... 50
3.2.2. Alakjuk alapjn de-szavak (nnem szavak).................................................. 50
3.2.3. Jelentsk alapjn het-szavak......................................................................... 51
3.2.4. Alakjuk alapjn het-szavak............................................................................. 51
3.2.5. Mindkt nvelvel hasznlt fnevek............................................................... 51
3.2.6. Az sszetett szavak nvelje........................................................................... 52
3.3. A fnevek ragozsa................................................................................................... 52
3.3.1. A birtokviszony kifejezse.............................................................................. 52
3.4. A fnevek tbbes szma (het meervoud van het zelfstandig naamwoord de pluralis van substantieven)................................................................................... 53
3.4.1. Tbbes szmban -s vgzdst kapnak............................................................. 53
3.4.1.1. -s vgzdst kapnak a hossz magnhangzra vgzd fnevek,
kivve -ee, -ie (V.: 3.4.1.e s 3.4.3.6) 54
3.4.2. Tbbes szmban -en vgzdst kapnak a 3.4.1 s a 3.4.3 pontban fel nem
sorolt fnevek.................................................................................................. 54
3.4.3. Rendhagy tbbes szmok.............................................................................. 55
3.4.4. Fontosabb azonos alak szavak eltr tbbes szmmal................................. 55
3.4.5. Nhny fnv csak tbbes szmban fordul el............................................... 56
3.4.6. Tbbes szm helyett egyes szm..................................................................... 56
3.5. Kicsinyt kpzs szavak (het verkleinwoord - het diminutief).............................. 56
3.5.1. Kicsinyt kpzs szt hasznlunk a kvetkez esetekben............................ 56
3.5.2. A kicsinyt kpzs fnevek kpzse............................................................. 57
3.5.2.1. -je kpz 57
3.5.2.2. -tje kpz 57
3.5.2.3. -pje kpzv 57
3.5.2.4. -etje kpz 57
3.5.2.5. -kje kpzvel 57
3.5.2.6. Rendhagy kicsinyt kpzs alakok 58
3.5.3. Nem fnvbl kpzett kicsinyt kpzs szavak............................................ 58
3.5.4. A kicsinyt kpz nlkli s a kicsinyt kpzs szavak viszonya............... 58
3.6. Fnv helyettestse nvmssal................................................................................ 59
3.6.1. Szemlyt jell fnevek helyettestse............................................................ 59
3.6.2. Nem szemlyt jell fnevek helyettestse................................................... 60
3.6.2.1. Alany s trgy60
3.6.2.2. Elljrsz eltt..................................................................................61
146
(INHOUD)
3.6.2.3. Elljrsz utn..................................................................................61
3.6.2.3.1. A nvmsi hatrozsz helye a mondatban 62
3.6.2.3.2. A kvetkez elljrszkkal nem alkothatunk nvmsi
hatrozszt 62
4. FEJEZET A mellknv
(het bijvoeglijk naamwoord - adjectief)
(Kis Irn)
4.1. A mellknv mint jelz.............................................................................................64

4.1.1. A jelzi szerepben ll mellknv...................................................................64
4.1.1.2. helyesrsi szablyok...........................................................................64
4.1.2.1. Mikor nem kap a mellknv -e ragot?64
4.1.2.2. Klnbz ragozhatatlan mellknevek 65
4.2. Az igei-nvszi lltmnyban szerepl mellknv................................................... 66
4.3. A hatrozi szerepben ll mellknv...................................................................... 66
4.4. A mellknv nll hasznlata (zelfstandig gebruik).............................................. 67
4.4.1. Fnv elhagysa esetn................................................................................... 67
4.4.2. A mellknv nll hasznlata iets, niets, veel, wat, allerlei, wat voor,
genoeg, weinig utn......................................................................................... 67
4.5. A mellknv fokozsa (alap- kzp- s felsfok)..................................................... 67
4.5.2. Rendhagy fokozs mellknevek:................................................................. 68
4.5.3. A fokozott mellknv mondatbeli hasznlata................................................. 69
4.5.3.1. A jelzi funkcit betlt kzpfok vagy felsfok mellknv.........69
4.5.3.2. A hatrozi funkcit betlt fokozott mellknv 69
4.5.3.3. Az lltmnyi funkcit betlt kzpfok s felsfok mellknv...69
4.5.3.3.1. Az sszehasonlts 70
5. FEJEZET A hatrozszk
(het bijwoord - adverbium)
(Varga Orsolya)
5.1.1. Helyhatrozk (adverbia van plaats)................................................................ 72

5.1.2. Idhatrozk (adverbia van tijd)...................................................................... 72
5.1.3. Krd (nvmsi) hatrozszk (vragende adverbia)....................................... 72
5.1.4. Kapcsolatos hatrozszk (verbindende adverbia)......................................... 72
5.1.4.1. toen 73
5.1.4.2. echter/evenwel 73
5.1.5. Egyb hatrozszk: 73
5.1.5.1. Ms szfaj szavak hatrozszknt 74
5.2. Az er hatrozsz hasznlata................................................................................... 75
Az er szcska utal szerepben......................................................................................... 75
5.2.1 Az er mint helyhatroz................................................................................... 75
5.2.2 Rszel jelents er.......................................................................................... 75
5.2.3. Elljrval kombinlt er.................................................................................. 76
Az utal er helye a mondatban........................................................................................ 77
Az er szcska nyelvtani jelentsei................................................................................... 78
5.2.4 Helykitlt hatrozatlan alany esetn.............................................................. 78
5.2.4.1. Mikor hagyhatjuk el az er-t hatrozatlan alany esetn? 79
5.2.5 Szenved mondatok alanya.............................................................................. 79
TARTALOM
147
A nyelvtani er helye a mondatban................................................................................... 80

5.2.6. Klnbz szerep er-ek egy mondatban...................................................... 80
6. FEJEZET A nvms
(het voornaamwoord - pronomen)
(Szalai Erika)
6.1. A szemlyes nvms (het persoonlijk voornaamwoord - personaal pronomen)...... 82

6.1.1. A szemlyes nvms alany s trgy/rszes esete............................................ 82
6.1.2. A szemlyes nvms hangslyos s hangslytalan alakja.............................. 83
6.1.2.1. A hangslyos alakokat hasznljuk: 83
6.1.2.2. A hangslytalan alakot hasznljuk: 83
6.1.3. Egyes szm 2. szemly - tegezs s magzs.................................................. 83
6.1.3.1. A tegezs hasznlata: 83
6.1.3.2. A magzs hasznlata84
6.1.4. A het nvms mint a mondat alanya vagy trgya...........................................84
6.1.5. A fnv helyettestse nvmssal: lsd: 3.6....................................................84
6.2. A visszahat nvms (het wederkerend voornaamwoord - reflexief pronomen)..... 85
6.2.1. A visszahat nvmsok hasznlata:................................................................ 86
6.2.2. A klcsns nvms: elkaar (egyms)........................................................... 86
6.2.2.1. A klcsns nvms hasznlata: 86
6.3. A birtokos nvms (het bezittelijk voornaamwoord - possessief pronomen).......... 87
6.3.1. A determinnsknt hasznlt birtokos nvms................................................ 87
6.3.1.1. A determinnsknt hasznlt birtokos nvms alakja csak tbbes szm
1. szemly-ben fgg a fnv (birtok) nemtl: 87
6.3.1.2. Birtokos nvms szemlyt jell fnevek esetn 87
6.3.1.3. Birtokos nvms nem szemlyt jell fnevek esetn 88
6.3.1.3.1. de-szavak 88
6.3.1.3.2. het-szavak 88
6.3.1.3.3. tbbes szm 88
6.3.1.4. A birtokos nvms hangslyos s hangslytalan alakja 88
6.3.2. Az nll birtokos nvms............................................................................. 89
6.4. A mutat nvms (het aanwijzend voornaamwoord - demonstratief pronomen).... 89
6.4.1. A determinnsknt hasznlt mutat nvms...................................................90
6.4.1.1. deze/dit, die/dat:90
6.4.1.2. n en dezelfde, n en hetzelfde:90
6.4.1.3. zon / zulk(e)90
6.4.1.4. dergelijk(e), soortgelijk(e), dusdanig(e), zodanig(e)90
6.4.2. Az nllan hasznlt mutat nvms............................................................. 91
6.4.2.1. deze/dit, die/dat 91
6.4.2.1.1. A deze/dit, die/dat mutat nvmsok melll a szismtlst elkerlend
elhagy-juk a fnevet, ha a szvegkrnyezetbl vagy a szitucibl kiderl, a nvmsok mire
vonatkoznak: 91
6.4.2.1.2 A deze/dit, die/dat mutat nvmsokat hasznlhatjuk fnevek helyettestsre is. Lsd: 3.6. 91
6.4.2.1.3. A dit/dat nvms mint a mondat alanya vagy trgya (V.: 6.1.4.) 91
6.4.2.2. dezelfde, hetzelfde, dergelijk, soortgelijk, dusdanig, zodanig: 91
6.4.2.3. zo n/zulk(e): 91
148
(INHOUD)
6.4.2.4. degene(n), diegene(n), hetgene, datgene, hetgeen: 91

6.5. A vonatkoz nvms................................................................................................. 92
(het betrekkelijk voornaamwoord - relatief pronomen)................................................... 92
6.5.1. Az elljrsz nlkl alkotott vonatkoz nvmsok hasznlata.................... 92
6.5.2. Az elljrsz nlkl alkotott vonatkoz nvms helye a mondatban........... 93
6.5.3. Az elljrszval alkotott vonatkoz nvmsok hasznlata........................... 93
6.5.4. A waar + elljrszval alkotott vonatkoz nvms helye a mondatban....... 94
6.6. Krd nvmsok....................................................................................................... 94
(vragende voornaamwoorden - vragende pronomina).................................................... 94
6.6.1. wie: ki, kik, kit, kiket, kinek, kiknek.............................................................. 94
6.6.2. wat: mi, mik, mit, miket.................................................................................. 95
6.6.3. welk(e): melyik................................................................................................ 95
6.6.4. wat voor (een): milyen.................................................................................... 95
6.6.5. A krd nvmsok hasznlata......................................................................... 96
6.6.5.1. krdszknt: lsd a fenti pldkat. 96
6.6.5.2. fgg krdsben ktszknt: (lsd mg: 9.2.2.) 96
6.7. A hatrozatlan s ltalnos nvms.......................................................................... 96
(het onbepaald voornaamwoord - indefiniet pronomen)................................................. 96
6.7.1. men ltalnos alany....................................................................................... 96
6.7.2. iemand/een: valaki, niemand/geen: senki...................................................... 97
6.7.3. iets/wat: valami(t), niets/(niks): semmi(t)....................................................... 97
6.7.4. al, alle, alles, allen, allemaal......................................................................... 97
6.7.4.1. al, alle: minden 97
6.7.4.2. allen: mindenki(t), alles: minden(t) 97
6.7.4.3. allemaal: mind, az sszes 98
6.7.5. elljrsz + iets, niets, alles.......................................................................... 98
6.7.6. iedereen: mindenki, minden egyes ember, ieder(e), elk(e): minden (egyes).. 98
6.7.7. ander(e), een ander, een of ander, een en ander........................................... 98
6.7.7.1. ander(e): msik, ms 98
6.7.7.2. een ander: valaki ms(t)99
6.7.7.3. een of ander: valami, valamelyik, valamilyen99
6.7.7.4. een en ander: egy(et) s ms(t)99
6.7.8. wie ... ook: akrki(t), wat ... ook: akrmi(t)..................................................... 99
7. FEJEZET Elljrszk s nvutk
(het voor- en achtersetzel - de prepositieen de postpositie)
(Eszenyi Rka)
7.1. Az elljrsz.......................................................................................................... 101

7.2. Az elljrszk hasznlata...................................................................................... 101
7.3. A leggyakrabban elfordul elljrszk listja..................................................... 101
7.4. A nvutk................................................................................................................ 106
7.5. A nvutk hasznlata.............................................................................................. 106
7.6. Elljrsz vagy nvut?......................................................................................... 107
7.7. Elljrsz - nvut kombincik........................................................................... 107
TARTALOM
8. FEJEZET A szmnv
(het telwoord - numerale)
149
8.1. A tszmnv............................................................................................................ 109

8.1.1. A hatrozott tszmnv (het bepaalde hoofdtelwoord)................................. 109
8.1.1.1. A hatrozott szmnevek betkkel val trsa s kiolvassa 110
8.1.2. A hatrozott szmnevek hasznlata.............................................................. 110
8.1.3. Hatrozatlan szmnevek (onbepaalde telwoorden)....................................... 111
8.2. A sorszmnevek (rangtelwoorden)......................................................................... 112
8.2.1. A hatrozott sorszmnevek kpzse............................................................. 112
8.2.1.1. A sorszmnevek hasznlata 112
8.2.2. A hatrozatlan sorszmnevek....................................................................... 112
9. FEJEZET Ktszk
(het voegwoord - de conjunctie)
9.1. A mellrendel ktszk......................................................................................... 114

9.1.1. Egytag mellrendel ktszk:.................................................................... 114
9.1.2. Pros mellrendel ktszk......................................................................... 115
9.2. Az alrendel ktszk........................................................................................... 115
9.2.1.Trgyi mellkmondat ktszava:.................................................................... 115
9.2.2. Fgg krds ktszavai:............................................................................. 115
9.2.3. Idhatrozi mellkmondat ktszavai:........................................................ 116
9.2.4. Okhatrozi mellkmondat ktszavai:........................................................ 116
9.2.5. Clhatrozi mellkmondat ktszava:........................................................ 117
9.2.6. Kvetkezmnyes mellkmondat ktszava:.................................................. 117
9.2.7. Feltteles mellkmondat ktszavai:............................................................. 117
9.2.8. Megenged mellkmondat ktszavai:......................................................... 117
9.3. Egyb mondatokat sszekt elemek..................................................................... 118
9.3.1. Mellrendel sszekt elemek..................................................................... 118
9.3.1.1. Kapcsolatos hatrozszk (verbindende adverbia) 118
9.3.2. Alrendel szekt elemek.......................................................................... 118
9.3.2.1. Elljrszk 118
9.3.2.2. Nvmsok 118
9.3.2.3. Hatrozszk 118
10. FEJEZET Mondattan
(de zinsbouw - syntaxis)
10.1. Mondatfajtk.......................................................................................................... 120

10.1.1. Az egyszer kijelent mondat...................................................................... 120
10.1.1.1. A fmondat 120
10.1.1.1.1. Az egyenes szrend fmondat 120
10.1.1.1.1.1. Az egyenes szrend fmondat alanya 120
10.1.1.1.1.2. A fmondat lltmnya 120
10.1.1.1.1.3. Egyb mondatrszek szrendje a fmondatban 120
10.1.1.1.1.4. Az sszetett lltmny ragozatlan rszeinek helye a fmondatban
123
10.2. Az sszetett mondat..............................................................................................

123
10.2.1. Az alrendelt mellkmondat........................................................................
123
10.2.1.1. A mellkmondat alanya124
10.2.1.2. Ms mondatrsz a mellkmondatban124
10.2.1.3. Az (sszetett) lltmny124
10.2.1.4. A mellkmondatok hasznlata125
10.3. A krd mondat szrendje...................................................................................126
10. 3.1. A fordtott szrend fmondat (inverzi).................................................126
10.4. Tagad mondatok szrendje................................................................................127
10. 5. A fnvi igeneves szerkezetek...........................................................................127
10.5.1. A ragozott (segd)ige + fnvi igenvvel kpzett szerkezetek.................127
10.5.2. A ragozott (segd)ige +te + fnvi igeneves szerkezetek.........................128
11. FEJEZET A tagads
(de ontkenning - negatie)
(Kis Irn)
11.1. Nee / geen / niet...................................................................................................130

11.1.1. Tagads a geen hasznlatval....................................................................130
11.1.2. A geen mondatbeli helye megegyezik a hatrozatlan nvel helyvel.....130
11.1.3. A geen s az ltala tagadott fnv kztt llhat:.......................................130
11.1.4. A geen nll hasznlata...........................................................................131
11.1.4.1. A geen nllan is hasznlhat az er utn (lsd mg 5.2.2):..................131
11.1.4.2. A geen sosem fordulhat el a hatrozatlan nvelvel kzsen...............131
11.2. Tagads a niet hasznlatval...............................................................................131
11.2.1.- 6. A niet mondatbeli helye........................................................................131
11. 3. A tagads egyb formi:.....................................................................................133
11.3.1. nooit............................................................................................................133
11.3.1.1. Mg a nooit jelentse sohasem, addig az ooit niet jelentse egyszer
nem: 133
11.3.2. niemand / niets / nergens...........................................................................133
11.3.2.1. Mg a niemand jelentse senki, addig az iemand niet jelentse egy
valaki nem. Mg a niets jelentse semmi, addig az iets niet jelentse egy valami nem. Stb. 133
11.3.3. noch............................................................................................................134
11.3.4. al...nog niet, nog geen / nog...niet meer, geen meer...............................134
11.4. ketts tagads............................................................................................134
A szablytalan igk teljes sztri alakja.......................................................................135

Holland Nyelvtan

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Holland Nyelvtan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Albertn Balzsi Jlia Eszenyi Rka Hantosn Reviczky Dra

Kis Irn Szalai Erika Varga Orsolya

KIS HOLLAND NYELVTAN

A Kroli Gspr Reformtus Egyetem

Felels szerkeszt: Hantosn Reviczky Dra

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

1.1. A kiejts s az rskp viszonya

1.2. Sztagols a helyesrs szolglatban

1.3. Az egyes hangok kiejtse s rsa

1.3.1. Magnhangzk (Klinkers-vocalen)

bed, het, fles,

breed, speel, steen

de, je, warmte,

boot, groot, woon

dit, ik, ik wil, is

-ig pl. prachtig,

muziek, tien, niet

wie, die, dieren,

brug, kus, zus, ik, vul

muren, wij huren

hossz ; nem kvetheti ketts mssalhangz

neus, kleur, deur

pot, potten, tot,

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

A kettshangzknak nincs rvid ill. hossz vltozatuk, de a helyesrsban hosszknt

Az ei rs igk ragozsa ltalban szablyos (gyenge), az ij rsak rendhagy (ers).

1.3.3. Mssalhangzk (Medeklinkers - consonanten)

idegen eredet szavakban: zs

fiets, boffen, brief

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

idegen eredet szavakban: zs,

paar, slapen, kapper, zeep

weg, wens, bewaren, twee

1.3.3.3 A mssalhangzk kettzse

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

1.3.3.6 Hangkiess (Klankdeletie)

1.4. Szhangsly s intonci (Woordaccent en zinsintonatie)

1.4.1.3. A kpzett szavak hangslyozsa (Accent bij afgeleide woorden)

1.5. Helyesrsi tudnivalk (Spellingregels)

Hij werkt in een ziekenhuis. Wie is dat?

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

Ze baden tot God, die de Zijnen nooit verlaat.

1.5.2. Egybers - klnrs (Aaneenschrijven - los van elkaar schrijven)

1.5.2.2. Ktjellel rjuk:

Noord Amerika (szak Amerika)

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

a betkkel, rvidtssel, szmokkal tv-uitzending, S-bocht, cd-speler, 60alkotott sszetteleket

1.5.3. Kthangzk a szhatron (Tussenletters in samenstellingen)

stadspark, jongensnaam, (vrosi park,

havenarbeider, binnenland, molenwiel

(DE UITSPRAAK EN DE SPELLING)

ha az eltag -ra vgzdik s a tbbessz- gedaanteverwisseling (tvltozs)

s morgens, s donderdags, t regent,

(HET WERKWOORD VERBUM)

2.1. Igei vgzdst nem kap illetve sztri alakok

h a az -en eltti utols mssalhangz zngtlen, azaz t, k, f, s, ch s p, az

A ge- hasznlatra ill. elhagysra lsd: 2.1.1.2.2.1.

2.1.1.2.2. A befejezett mellknvi igenv kpzse rendhagy ige esetn

(HET WERKWOORD VERBUM)

2.1.2. A folyamatos mellknvi igenv

(HET WERKWOORD VERBUM)

nhnyat a gyakori igk kzl, a hangsly szemlltetsvel:

2.2. Igemdok s igeidk, igenemek

(HET WERKWOORD VERBUM)

A kettshangzknak nincs rvid ill. hossz vltozatuk, de a helyesrsban hosszknt

h a az -en eltti utols mssalhangz zngtlen, azaz t, k, f, s, ch s p, az

b) hebben segdigvel llnak, ha nem jelezzk az irnyt, illetve ha magn a cselekvsen

-schap wetenschap, blijdschap

Az -st-re vgzd mellknevekbl azonban nem a felsfok jelvel kpezzk a