M U

Nhn thc, tnh cm v ch l tam gic vng cua i sng tm l con ngi.
Suy ngh, phn quyt v hnh ng cua con ngi u ln lt b chi phi bi
bayu t c bn . y l nhng yu t c lin h mt thit v c s tc ng
qua li ln nhau. Trong nh n thc l tin cua hot ng tnh cm v ch,
ngc li tnh cm v ch gn lin vi hot ng nh n thc; chng kt hp vi
nhau v di tc ng cua thc lm cho con ngi c nhng c im tm l
ring bi t,n nh. lm r mi quan h trn, bi tiu lun sau xin bn v vn
: Nu mi quan h gia nhn thc- tnh cm- hnh ng, ch. Rt ra cc
kt lun cn thit.

NI DUNG
I. Cc khi nim
1. Nhn thc
Nhn thc l qu trnh tm l phn nh hin thc khch quan v bn thn
con ngi thng qua cc gic quan v da trn kinh nghim hiu bit cua bn
thn. Nhn thc mc thp l nhn thc cm tnh, mc cao hn l nhn
thc l tnh. Nhn thc l tnh v nhn thc cm tnh c quan h cht ch vi
nhau, b sung cho nhau, chi phi ln nhau trong cng mt hot ng thng nht
cua con ngi.
Nhn thc cm tnh l mc nhn thc u tin, thp nht cua con ngi.
Trong con ngi phn nh nhng thuc tnh bn ngoi, nhng ci ang trc
tip tc ng n gic quan cua h. Nhn thc cm tnh bao gm: cm gic tri
gic.
Nhn thc l tnh l mc nhn thc cao con ngi, trong con ngi
phn nh nhng thuc tnh bn trong, nhng mi quan h c tnh quy lut cua

hin thc khch quan mt cch gin tip. Nhn thc l tn bao gm t duy v
tng.
2. Tnh cm
Tnh cm l thi cm xc mang tnh n nh cua con ngi i vi hin
thc khch quan, n phn nh ngha cua chng trong mi lin quan n nhu
cu v ng c cua h. Tnh cm l sn phm co cp cua s pht trin xc cm
trong iu kin x hi.
3. Hnh ng ch
Hnh ng ch l hnh ng c thc, c chu tm, i hi s n lc khc phc
kh khn, thc hin n cng mc ch ra.
ch l mt nng ng cua thc, biu hin nng lc thc hin nhng
hnh ng c mc ch, i hi phi c s n lc khc phc kh khn.
ch l mt thuc tnh tm l c nhn. N khng c sinh ra m hnh
thnh, ti luyn trong qu trnh con ngi u tranh vi kh khn, thiu thn
trong cuc sng. Do vy khng phi ai cng l ngi c ch.
II. Mi quan h gia nhn thc, tnh cm, ch
Nh n thc,tnh cm v hnh ng l 3 m t c bn cua i sng tm l con
ngi, chng c mi quan h ch t ch vi nhau,lin quan v nh hng ln
nhau. Trong nh n thc l tin cua hot ng tnh cm v ch, ngc li
tnh cm v ch gn lin vi hot ng nh n thc;chng kt hp vi nhau v
di tc ng cua thc lm cho con ngi c nhng c im tm l ring
bi t, n nh.

1. Mi quan h gia nhn thc, tnh cm

Tnh cm v nhn thc lun c mi quan h hai chiu:
Tnh cm lun l ng lc mnh m thc y v chi phi nhn thc, kch thch
s tm ti v sng to cua con ngi.
V d: Nh khoa hc Bogdanov rt yu thch nghin cu khoa hc v ng
say sa vi cng trnh nghin cu cua mnh, l cng trnh nghin cu v
truyn mu vi nim tin c th ko di tui th cua con ngi. Bogdanov
dng chnh con ngi mnh th nghim. Sau 11 ln truyn mu nh th, cng
vi s tm ti, sng to, ng by t s hi lng khi cho l ci thin ng k
v th lc, chn ng vic hi u cng nhiu triu chng khc trong c th.
Khng ch ring Bogdanov m nhiu ngi quen bit ng cng nhn ra iu .
Ho hng vi nhng kt qu t c, nm 1925 Bogdanov thnh lp Vin
nghin cu v mu. Chnh bi gii khoa hc nhn ra tm quan trng v tnh
ng n cua nhng cng trnh nghin cu v mu cua Bogdanov, vy nn, cho
n nay, vin ny vn cn tn ti v c mang tn ng. Nh vy, chnh tnh yu
khoa hc, nim tin vo s trng sinh cua con ngi tr thnh ng lc mnh
m, thc y nhn thc, s sng to, tm ti cua Nh khoa hc Bogdanov.

Nh khoa hc Alexander Bogdanov v c m trng sinh

Tuy nhin, tnh cm cng c th lm nhum mu, bin dng nhn thc. Tnh
cm c th lm cho kt qu cua nhn thc khng hon ton ng vi hin thc
khch quan.
V d: Khi qu yu, nhn thc cua con ngi s tr nn hn ch, h tr nn
a nghi v li, ghen tung,m qung, khng phn bit c u l ng, u l
sai, khng suy ngh k trc khi hnh ng, ,.v.v. V vy, thng lm nhng
chuyn di dt gy nn hu qu, mt mt khng ng c nh: t t do tht tnh
hay thc hin hnh vi phm ti nh nh ngi, git ngi (nh ghen) tha
mn cn gin d cua bn thn
Khng ch tnh cm tc c tc ng n nhn thc m nhn thc cng tc ng
tr li tnh cm,lm cho tnh cm c ni dung.
V d: Nh bo A ang vit bi bo v mt v n bun lu ma ty m trong
b co B ang phi i din vi bn n cao nht cua php lut. Ti vng qu
ho lnh qu hng cua B, nh bo A c nhng ngi dn y k rt

nhiu v cuc i cua t t ny. c bit, B vn xut thn trong gia nh c

hon cnh v cng kh khn. B B mt sm, m B nhc nhn nui ba anh em B
n hc. B tng l mt hc sinh gii, mt ngi con hiu tho. Nhng v gia
cnh qu kh khn, hc ht lp mi th vic hc hnh cua B dang d. B phi b
hc ln thnh ph kim vic lm ph gip gia nh. Sau rt nhiu ln thay i
cng vic vi ng lng t i, B b m ngi xu d d vn chuyn ma ty
cho bn chng c nhiu tin gi v cho gia nh. Hm nay, nh bo A
n xem phin ta phc thm xt x b co B. Gi y, nhn B ng trc vnh
mng nga, nh bo A nhn thc c rng: i khi chnh hon cnh y
con ngi ta n con ng ti li ch u phi bn cht cua con ngi lc no
cng xu. Ch v mt cht thiu suy ngh, mun c nhiu tin gi v cho m gi
m B dn chn vo con ng t ti. Qua , nh bo A cm thy thng
xt v cm thng hn i vi con ngi ny.
2. Mi quan h gia nhn thc, ch
ch v nhn thc c mi quan h cht ch, tc ng qua li vi nhau:
Nhn thc c tc ng ti ch, lm cho ch c ni dung xc nh. Ni dung
cua ch nm trong cc khi nim biu tng do qu trnh nhn thc em n.
Hay ni cch khc, nh c nhn thc, con ngi c tri thc v th gii khch
quan, tri thc l nguyn liu ni dung cho ch con ngi.
V d:L con gi ai cng mun mnh xinh p, c vc dng thon th. Tuy
nhin, khng phi ai cng c c iu mnh mong mun. Mt s bn n s hu
thn hnh khng nh mong i. H nhn thc c rng bo ph khng nhng
gy nn mt t tin m cn khin h phi i din vi nguy c mc bnh rt cao.
Nh s nhn thc kp thi m mt s bn tr n lc tp luyn kt hp vi

ch n ung hp l vi mt quyt tm cao v ch gim cn mnh m.

Cui cng, h cng nhn c kt qu nh mnh mong i.
ch tc ng tr li vi nhn thc, lm tng kh nng tr tu cua con ngi
trong vic nhn thc th gii khch quan. Gip con ngi huy ng sc mnh
khc phc nhng kh khn c th nhn thc s vt hin tng mt cch tt
hn, nhanh hn v chnh xc hn.
V d: A v B l hai hc sinh c sc hc ngang nhau. A tng t c
gii nht k thi ton cp tnh, B cng tham gia nhng khng c gii. K thi
i hc n, A v ngh mnh hc tt ri v khng cn phi n nhiu na nn
chu quan v trt i hc. Cn B, vi quyt tm v n lc hc tp, rn luyn
khng ngng, B khng nhng vo trng i hc mnh mong mun m cn
tr thnh thu khoa cua trng . Nh vy, hai ngi c sc hc nh nhau,
nhng ngi no c ch quyt tm hn, ngi s t c thnh tich tt
hn.
Tuy nhin, gia ch v nhn thc khng phi bao gi cng c s thng
nht. Trong cuc sng c nhng ngi c nhn thc ng, c quyt nh sng
sut nhng li khng u ch thc hin v ngc li, cng c nhng ngi
cosys ch cao nhng li hng ch vo nhng mc ch tm thng, nh
mn v khng t c nhng thnh cng ln trong cuc i.
3. Mi quan h gia tnh cm, ch
ch v tnh cm c mi quan h hai chiu:
ch v tnh cm c mi quan h bn cht vi nhau, chng u l ng lc cua
hnh ng, thc y hoc km hm hnh ng. C hai trng hp:
Khi tnh cm cng chiu vi ch th n lm tng sc mnh cua ch.

V d: Trong hc tp, nu ta yu thch cc mn hc thuc chuyn ngnh

Lut, c tnh cm vi n th ch hc tp tt, dnh c hc bng s c tng
cao. Cng yu thch, chng ta cng hc tp hng say, ch hc tp cng mnh
m, v l ng lc hng ti thnh cng.
Khi tnh cm tri ngc vi ch v cn tr hnh ng th chu th phi dng
ch km hm tnh cm, hn ch nh hng tiu cc cua n i vi hnh ng.
V d: Vic chn, thi hay hc mt trng i hc no c th l do
thch cua mi c nhn hoc cng c th l do s sp t cua ng b, cha m. Khi
vic hc i hc ti mt ngi trng m ta khng h mong mun v ch l s
p t cua ngi ln th vic hc s l s tra tn. T s b g b, bt p hc tp
cua gia nh, ta s thy vic hc l nhm chn, v v, t nht v khng to hng
th. Tt c s khin ta tr nn mt mi, chn bc, hc tp sa st v dn n tnh
trng chn hc, b hc.
ch cng tc ng ngc tr li tnh cm, ch gip cho con ngi xc nh
c nhng tnh cm ng n, bn cht.
V d: Ta c ngi thn l ti phm ang b truy n. V y l ngi m ta
rt thn thit nn ta rt mun bao che cho ngi . Nhng theo quy nh cua
php lut, vic cha chp hay gip ngi phm ti b trn l vi phm php lut,
l ti che giu ti phm theo quy nh cua B Lut Hnh S Vit Nam. Chnh v
khng mun bn thn cng tr thnh ngi vi phm php lut v mun ngi
thn cua mnh c hng lng khoan hng nn ta phi khuyn rn ngi thn
cua mnh ra u th, nu khng c th ta phi i bo vi c quan cng an
gip ngi thn cua mnh c gim bt ti trng.

KT LUN
- Trong khi ra nhng con ng, nhng bin php xy dng, gio dc tnh cm
ng n cho hc sinh cn ch trng ti tm l cua mi ngi.
- Trnh s dng nhng bin php hnh thnh tri thc vo vic hnh thnh tnh cm:
dy khoa hc t nhin ta c th dng nh l, dng cng thc. Nhng xy dng
con ngi, khng th theo cng thc c.
- To mi trng sng lnh mnh trong vic hnh thnh nhn cch, tnh cm cua
bn thn mi ngi.
Nh vy, qua vic tm hiu mi quan h gia nhn thc tnh cm ch,
chng ta c th phn tch c nhng tnh hung c th trong thc t i sng.
Nu bit kt hp, vn dng nhng mt tch cc cng nh hiu c c ch, mi
quan h bn cht cua ba yu t ny, chc chn chng ta s c cch la chn gii
quyt ng n cho mi cng vic trc mt v cng vic s thc s tr nn
hiu qu hn rt nhiu.