REPUBLIKA E SHQIPRIS

KUVENDI
GRUPI PARLAMENTAR I PARTIS DEMOKRATIKE
Nr. _______Prot.

Tiran, m 29/09/2016

KRKES
Pr zhvillimin e nj referendumi t prgjithshm
DREJTUAR:

KUVENDIT T SHQIPRIS

NGA:

JO M PAK SE 1/5 E DEPUTETVE T KUVENDIT T

SHQIPRIS, ANTAR T GRUPIT PARLAMENTAR T
PARTIS DEMOKRATIKE

BAZA LIGJORE:

Pika 2 e nenit 150 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris,

si dhe pika 5 e nenit 126 dhe neni 131 i ligjit nr. 9087, dat
19/06/2003 Kodi Zgjedhor i Republiks s Shqipris.

I nderuar z. Kryetar i Kuvendit,

Grupi Parlamentar i Partis Demokratike vlerson se lejimi i importit t llojeve t
caktuara t mbetjeve n territorin e Republiks s Shqipris, cenon interesin publik,
pr shkak se, rrezikon jetn dhe shndetin e brezave t sotm dhe t ardhshm; krijon
premis t qart t shfytzimit t ktij aktiviteti nga grupet kriminale ndrkombtare t
importimit t mbetjeve t rrezikshme; bie ndesh me prioritetet ekonomike kombtare, si
dhe me zhvillimin e qndrueshm t vendit ton. Ky fakt nnkupton se, lejimi ose jo i
importimit t llojeve t caktuara t mbetjeve, sht cshtje me interes publik dhe pr
pasoj ajo konsiderohet nj cshtje me rndsi t vecant, n kuptim t nenit 150/2 t
Kushtetuts s Republiks s Shqipris.
Importi i mbetjeve ka qen tem e debatit publik edhe m par. Opinioni publik sht
shprehur n mnyr masive kundra importit t mbetjeve. Kt e dshmon mbledhja e
rreth 64 mij firmave kundr lejimit t importit t mbetjeve, n kuadr t krkess pr
zhvillimin e nj referendumi mbi kt cshtje. Kjo krkes, e nnshkruar nga m shum
se 64 mij qytetar, sht konsideruar e ligjshme dhe, pr pasoj me Dekretin nr. 8093,
dat 08.04.2013 Pr caktimin e dats pr referendum t prgjithshm, u vendos data
22 Dhjetor 2013 pr zhvillimin e tij. N kushtet kur, ligjvnsi ndaloi me ligj importin e
cdo lloji mbetjeje, ather Referendumi i dekretuar nga Presidenti i Republiks nuk u
zhvillua. N kuadr t ktij zhvillimi publik, vlersojm se, ligjvnsi duhet t udhhiqet
nga vullneti popullor n trajtimin e nj cshtje q ka qen objekt i nj krkese t
miratuar pr referendum.
Pas ktij zhvillimi, cshtja e mbetjeve nuk sht m dhe nuk mund t jet m, n
vullnetin e Kuvendit apo Qeveris, por sht n vullnetin e vet qytetarve t
Republiks s Shqipris, prsa koh me iniacitiv t 64 mij qytetarve, kjo cshtje u
1

dekretua pr Referendum. Mbi kt cshtje, duhet dhe mund t vendos vetm populli.
Asnj justifikim, asnj argument dhe asnj arsye nuk mund t pranohet n shprfillje
apo n kundrshtim t ktij vullnetit popullor. Pr m tepr, duke qen se, Shqipria
sht pal n Konventn e Aarhusit, e cila n nj nga kollonat e saj, krkon pjesmarrjen
e publikut n vendimmarrje t tilla, si lejimi apo jo i importit t mbetjeve vlersojm se,
kjo sht nj cshtje q duhet ti nnshtrohet vendimmarrjes s drejtprdrejt t
qytetarve shqiptar.
PR KT ARSYE:
N mbshtetje t piks 2 t nenit 150 t Kushtetuts, ku specifikohet se: Kuvendi, me
propozimin e jo m pak se nj t pests s deputetve ose me propozimin e Kshillit t
Ministrave, mund t vendos q nj cshtje ose nj projektligj i nj rndsie t vecant
t shtrohet n referendum, krkojm nga Kuvendi miratimin e krkess pr zhvillimin e
nj referendumi t prgjithshm. Konkretisht:
A. Cshtja q shtrohet pr referendum sht:
-

A DUHET T LEJOHET IMPORTI I MBETJEVE N TERRITORIN E

SHQIPRIS?
PO

JO

B. Rndsia e cshtjes
sht fakt i gjithpranuar se importi i llojeve t caktuara t mbetjeve, mund t prdoret
si mekanizm pr vnien n jet t aktivitetit kriminal t importimit t mbetjeve t
rrezikshme, nj aktivitet gjersisht i prdorur nga grupet ndrkombtare kriminale.
Gjendja aktuale n Shqipri, imponon domosdoshmrisht q ndrsa diskutohet cshtja
e importit t mbetjeve, t mbahet n konsiderat realiteti mbi eficencn e Qeveris pr
t luftuar veprimtarit kriminale. Qeveria ka dshtuar plotsisht t siguroj kontrollin
efektiv mbi territorin, por ndrkoh pretendon se, mund t kontrolloj importin e llojeve
t caktuara t mbetjes. Realiteti tregon se, gjendja n pikat tona t kalimit kufitar,
prdoret nga trafikantt shqiptar dhe ndrkombtar pr kalim t paligjshm t
lndve narkotike, cka krijon bindjen e plot se n t njjtn mnyr do t prdoret
edhe nga grupet kriminale ndrkombtare pr futjen n Shqipri t mbetjeve t
rrezikshme. Trafiku i lart i lndve narkotike, i cili do t ishte i pamundur pa
mbshtetjen dhe bashkpunimin e segmenteve t Policis s Shtetit t t gjitha
niveleve, sht nj tregues i qart i pamundsis dhe mungess s vullnetit t Qeveris
pr t mos lejuar aktivitete kriminale, sic sht edhe importimi i mbetjeve t rrezikshme.
Lejimi i llojeve t caktuara t mbetjeve e nxit dhe e lehtson veprimtarin kriminale t
importimit t mbetjeve t rrezikshme.
Nj shtet, ku mafia e drogs arrin t ndrtoj nj pist avionsh q prdoret pr trafik
ndrkombtar t lndve narkotike vetm disa kilometra larg kyreqytetit, nuk ofron
asnj garanci se do t ndaloj futjen n Shqipri t mbetjeve t rrezikshme, nn
justifikimin se ato jan mbetje t parrezikshme. Niveli i lart i korrupsionit n vend,
sht nj tjetr faktor q krijon bindjen e nevojshme se, lejimi i importimit t llojeve t
caktuara t mbetjeve, mund t prdoret nga grupet ndrkombtare kriminale si
mekanizm pr futjen n territorin e Shqipris t mbetjeve t rrezikshme. N kushtet
2

ku qeveria nuk kontrollon dot cilsin e ushqimeve q futen n vend, ku doganat dhe
portet e shqiptarve jan t hapura pr krimin, pr arm, pr drog, ku ndrtohen pista
pr avion q transportojn drog, vlersojm se, bn t pamundur t besosh se
Qeveria sht n gjendje pr t eleminuar rrezikun e futjes s mbetjeve t rrezikshme.
Nga ana tjetr, vendi yn nuk disponon infrastrukturn dhe kapacitetet njerzore pr
kontrollin e monitorimin e importit t mbetjeve, q pr karakteristikat q kan (volum i
madh apo paketim n dimensione t mdha, cka vshtirson hapjen e paketimeve),
vshtirson kontrollin dhe mbikqyrjen e tyre, duke krijuar potencial t lart pr futjen e
paligjshme t mbetjeve shum t rrezikshme dhe ndotsve t tjer t mjedisit.
Lejimi i importimit t mbetjeve gjithashtu mund t cenoj eficencn dhe sasin e
riciklimit t mbetjeve t vendit ton. Deri tani nga t dhnat zyrtare rezulton se n
Shqipri gjenerohen 386 milion e 728 mij e 650 kg mbetje n vit, nga t cilat vetm
17 pr qind e tyre riciklohet. Pra, 83 pr qind e mbetjeve t vendit ton sht ende n
treg e paprekur nga kompanit e riciklimit. Riciklimi i mbetjeve shqiptare sht n radh
t par, nj potencial i madh pr industrin ricikluese shqiptare dhe, s dyti sht nj
prfitim i drejtprdrejt i Shqipris, e cila sot sht edhe m e ndotur se dje.
Ndalimi total i importit t mbetjeve sht sot plotsisht i justifikuar edhe sa i prket
vizionit pr zhvillimin e ekonomis, ku turizmi, bujqsia, agrobiznesi jan ndr shtyllat
m kryesore t zhvillimit ekonomik. Pr pasoj, importi i mbetjeve, nuk prputhet me
prioritetet kombetare t zhvillimit ekonomik t vendit, q jan turizmi dhe bujqsia, si
dhe me zhvillimin e qndrueshm t vendit ton.
Nga pikpamja teknike, prpunimi dhe depozitimi i mbetjeve t importuara n territorin e
Republiks s Shqipris klasifikohen si veprimtari me shkall t lart ndotje dhe q
mund t passjell ndotje masive shtes, prvec ndotjes s krijuar nga menaxhimi i
mbetjeve t gjeneruara brenda vendit. Aktualisht, vendi yn sht i prekur nga nj
gjendje e rnduar e mbetjeve t brendshme q keqmenaxhohen, si dhe ruhen, digjen
apo prpunohen n ambjente t hapura, duke dmtuar rnd mjedisin dhe shndetin e
qytetarve t Republiks s Shqipris. Pr m tepr, sht fakt i provuar shkencrisht
q importi i mbetjeve shton n mnyr t konsiderueshme CO2 dhe gazrat ser. Nga
ana tjetr, nj sasi e madhe e mbetjeve, sado i lart qoft standarti i menaxhimit t tyre
rrit n mnyr t padiskutueshme rrezikun e ndotjes s mjedisit si rrjedhoj e damarve
ujor t shumt t Shqipris.
Gjithashtu, importi i mbetjeve nuk prputhet as me objektivin social kushtetues q
shteti, brenda kompetencave kushtetuese dhe mjeteve q disponon, si dhe n plotsim
t nisms dhe t prgjegjsis private synon ndr t tjera nj mjedis t shndetshm
dhe ekologjikisht t prshtatshm pr brezat e sotm dhe t ardhshm, si dhe
shfrytzimin racional t pyjeve, ujrave, kullotave dhe burimeve t tjera natyrore mbi
bazn e parimit t zhvillimit t qndrueshm. T dy kto objektiva madhore sociale,
rrezikojn t mos prmbushen, nse lejohet importimi i mbetjeve t rrezikshme apo jo t
rrezikshme, duke cenuar n kt mnyr interesin publik.
C. Qndrimi i nismtarve n lidhje me cshtjen
Deputett nnshkrues t ksaj krkese, jan kundr (JO) lejimit t importit t mbetjeve
pr disa arsye:
3

S pari dhe mbi t gjitha, lejimi i importit t mbetjeve n territorin e Republiks s

Shqipris, rrezikon seriozisht jetn dhe shndetin e qytetarve shqiptar, krijon premis
t qart t shfytzimit t ktij aktiviteti nga grupet kriminale ndrkombtare t importimit t
mbetjeve t rrezikshme, bie ndesh me prioritetet ekonomike kombtare, si dhe me zhvillimin e
qndrueshm t vendit ton.

S dyti, t gjitha kushtet politike, ekonomike, apo sistemi i drejtsis n Shqipri,

bjn q importi t jet i rrezikshm dhe lehtsisht t futet n dor t grupeve kriminale
ndrkombtar t mbetjeve, q kan interes t importimit t mbetjeve t rrezikshme.
Nj vend q sht shndrruar n prodhuesin masiv t lndve narkotike, si dhe ku
transportimi i tyre jasht vendit, bhet lehtisht n rrug automobilistike, ajrore apo
detare, n disa raste me mbshtetjen dhe mbrojtjen e vet punonjsve t Policis s
Shtetit.

S treti, sot n Shqipri ka nj munges totale t rendit publik dhe t kontrollit

nga Qeveria. Shqipri sht evidentuar si nj vend q ka korrupsion, kapje dhe
kriminalizim t lart t qeverisjes qendrore dhe asaj lokale. Sot n Shqipri qeveria nuk
garanton dot, as cilsin e produkteve ushqimore q importon, nuk kontrollon dot as
pikat e kalimit kufitar, t cilat prdoren lehtsisht nga grupet kriminale pr trafikim t
lndve narkotike. Ky sht tregues q vendi yn nuk sht n gjendje pr t
kontrolluar efektivisht importin e mbetjeve n Shqipri. Mungesa e kontrollit rrit n
mnyr t arsyeshme bindjen se, mundsia e importit t disa llojeve t mbetjeve mund
t prdoret nga grupet kriminale pr importimin e mbetjeve t rrezikshme.

S katrti, shum vende t huaja, prfshir vendet fqinj, kan nj situat

emergjente n lidhje me mbetjet e rrezikshme dhe t parrezikshme dhe ka interesa t
mdha pr t larguar ato nga kto vende drejt vendeve t tjera, ku importimi do t ishte
m i leht. Kjo do t thot q Shqipria mund t kthehet drejtprdrejt n shnjestr t
t gjitha vendeve pr t sjell mbetje t rrezikshme dhe t parrezikshme n vendin ton,
prfshir ktu edhe shnjestrn e grupeve kriminale ndrkombtare, asaj q njihet si
mafia ndrkombtare e plehrave. Kjo situat do t bnte Shqiprin nj vend t
pajetueshm, pr shkak t dmtimit t shndetit nga mbetjet.

S pesti, rruga e vetme pr ti prer rrugn nj katastrofe kombtare sht

ndalimi total i importit t t gjitha llojeve t mbetjeve. Importi i cdo lloji mbetjeje meriton
ndalimin me do kusht dhe me do mim, pr shkak t efekteve shkatrruese dhe
helmuese q ka pr Shqiprin, pr shqiptart, pr do qytetar shqiptar, pr fmijt tan
dhe pr brezat q do t vijn.
4

N kto kushte, duke qen se krkesa prmbush kushtet e parashikuara n nenin 150
t Kushtetuts, si dhe n nenet 126 dhe 131 t ligjit nr. 9087/2003, ku theksohet se: 5.
Krkesa pr fillimin e procedurave pr referendum pr nj shtje te nj rndsie te
veant duhet t prshkruaj qart shtjen q shtrohet, rndsin e saj si dhe
qndrimin e nismtarve ne lidhje me at shtje. shtja duhet formulohet ne mnyr
t qart, t plot dhe pa ekuivok dhe n mnyr t till q zgjedhsit t mund t
prgjigjen me "PO" ose "JO", krkojm nga Kuvendi q kjo cshtje me rndsi t
vecant t shtrohet pr Referendum. Gjithashtu, n prputhje me nenin 31 t
Rregullores s Kuvendit, krkojm q kjo cshtje t prfshihet n rendin e dits
s seancs plenare t dats 29 Shtator 2016.

DEPUTETT: