ALI- PAA FIDAHI

Fidahii su zvornika begovska porodica iz XVIII i XIX veka. Iz ove porodice su

generacijama imenovani kapetani grada Zvornika. esto su kapetani Fidahii ujedno bili i
sandak-begovi Zvornikog sandaka. Iako je funkcija sandak-bega (mutesarif, upravitelj
sandaka) u Osmanskomcarstvu bila via od funkcije kapetana (komandanta utvrenog
grada), u Bosni je daleko veu ast i presti inilo biti kapetan. Kapetanstvo je bilo nasledno
kod bosanske vlastele, prelazilo sa oca na sina, i davalo svom nosiocu politiku, vojnu i
ekonomsku mo. Mogue da je Ali-beg bio sin onog Mehmed- pae koji je poginuo na
Miaru. Za Ali- pau se kae da je bio malo stariji, silan, zulumar, pijanica, ali i veliki junak.
Ali-beg Fidahi se prouo u borbama u Srbiji od 1805. do 1813. godine, nakon Prvog
srpskog ustanka, a posebno u ponovnom zauzimanju Beograda, to je odjeknulo u Bosni. Jer,
u svjeem sjeanju su bili strani zloini nad muslimanskim narodom, pogotovo enama i
djecom, koje su srpski ustanici poinili prilikom ulaska u Beograd 1806. godine. Sultan je
posebnim fermanom od 3. januara 1814. pohvalio bosanske ratnike, meu njima i bega
Fidahia, koji je svoje junatvo potvrdio i kad je pritekao u pomo novom bosanskom veziru
Abdurahim-pai, kad je on 1826. godine postavljen na to mjesto sa zadatkom da se, u skladu
sa novim zakonom, obrauna s janjiarima.
Taj stari rod vojske, koji je vijekovima imao izuzetan uticaj, ukinuo je sultan
Mahmud II i uveo nizame, redovnu vojsku, po ugledu na evropsku praksu. To je, dakako,
izazvalo pobunu janjiara, ali i konzervativnog plemstva, koje je u tome vidjelo poetak
ukidanja dotadanjih privilegija. U Stambolu je pobuna krvavo uguena, ali u Bosni to nije
moglo lako da se izvede. Jer, za razliku od Stambola, gdje su janjiari ve odavno izgubili
nekadanji ratniki oreol, u Bosanskom ejaletu oni su imali veliki ugled zbog stalnog uea u
borbama, pogotovo za odbranu Bosne. Ukaz o ukidanju janjiara proitan je u Sarajevu 15.
jula 1826. godine, to je izazvalo veliku uzbunu.
Novi vezir Abdurahim-paa, dotadanji beogradski muhafiz, doao je na mjesto
neodlunog Mustafe-pae Belenlije, ali nije uspio sasvim uguiti pobunu, uprkos brojnim
lukavstvima, kojima je uklonio mnoge voe bune. On se ve ranije sprijateljio s Ali-begom u
Zvorniku, pa je poslao njega u Sarajevo, na elu odreda od hiljadu vojnika, da kazni
pobunjenike. Ali-beg je u Sarajevo stigao 17. februara 1827. godine i vrlo brzo je slomio
pobunjenike, a njihove voe vezane odveo veziru u Zvornik. Nakon toga sultan mu je za
ratne zasluge dodijelio titulu pae, kao i upravljanje zvornikom kapetanijom, poetkom
1829. godine. Ali, Zvornik je ve imao kapetana, Ali-begovog amidia Mehmed-pau, koji se
pobunio, jer se titula kapetana nasljeivala, a ne davala fermanima.