BLG NOTU

Kime:
Kimden:

T.C. Kalknma Bakanl GAP Blge Kalknma daresi Bakanl (GAP BK)

Konu:

GAP Blgesinde Gne Enerjisi Potansiyeli

Tarih:

22.09.2014

A. GAP Blgesinde Gne Enerjisi Potansiyeli

Yenilenebilir Enerji Genel Mdrl tarafndan yaplan almalara gre; Trkiye'nin en fazla
gne nm alan blgesi Gneydou Anadolu Blgesidir. Blgemizde, yllk toplam direkt
gne nmnn ortalama enerji deeri, metrekare bana 1400 kilowatt-saat zerindedir. Bu
noktada, gneten elektrik enerjisi elde etmekte kullanlan fotovoltaik panellerin enerji retim
deerlerinin belirlenmesinde, dnya leinde standart olarak kabul edilen gne nm
miktarnn metrekare bana 1000 kilowatt-saat olduu unutulmamaldr. Blge iin llm
veriler lke ortalamalar ile mukayese edildiinde, gne enerjisinden elektrik retimi
asndan, Blgenin avantajl durumda olduu ve yatrma olduka uygun olduu aktr.
Aadaki tablodan da grlecei zere GAP Blgesi Gne Enerjisi Potansiyeli asndan
birinci sradadr.

B. llere Gre Gne Enerjisi Potansiyeli

1.

Gaziantep

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 10.9 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.41 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 24000 kWh/yl retim potansiyeli vardr.

2.

anlurfa

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.9 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.43 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26000 kWh/yl retim potansiyeli vardr.

3.

Adyaman

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.7 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.47 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26500 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
4.

Kilis

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.56 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.37 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26000 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
5.

Diyarbakr

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 8.64 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.1 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26500 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
6.

Mardin

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.96 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.44 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26000 kWh/yl retim potansiyeli vardr.

7.

Siirt

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.32 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.46 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26500 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
8.

Batman

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.5 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5.43 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26000 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
7

9.

rnak

Mart-Ekim aylar arasnda gnelenme sresi ortalama 9.7 saat, global radyasyon deeri
gnlk 5 kWh/m2dir. Bu ilde m2 bana 26500 kWh/yl retim potansiyeli vardr.
C. lkemizde Yaplan Lisans Bavurular

Trkiye genelinde 496 adet lisans bavurusu kabul edilmitir. Btn kurulumlar
tamamlandnda 7930 MW kurulu g elde edilecektir. Adyamanda 5 adet, anlurfada 4
adet lisans alnmtr.
D. GAP Blgesinde Kurulumu Tamamlanan Lisanssz Gne Enerjisi Yatrmlar

Proje Ad ve Yeri

Kurulu G
(kW)

Akmkent, ADIYAMAN

500

Dapen, ADIYAMAN

500

Gando, GAZANTEP

500

Tad Pili, GAZANTEP

499

Oda Enerji, ANLIURFA

240

Toplam Kapasite

2239

Akmkent ADIYAMAN

Dapen ADIYAMAN

Gando GAZANTEP

10

Pili GAZANTEP
Tad Pili GAZANTEP

Oda Enerji ANLIURFA

11

E. Trkiye de Gne Enerjisi ile lgili Politikalar ve Verilen Tevikler

Yalnzca gne enerjisi iin bir politika olmayp, lkemizdeki tm yenilenebilir enerji
kaynaklarmzn kullanlmas amacyla politikalar oluturulmutur. Yenilenebilir Enerji
kaynaklarndan elektrik retilmesi hususunda ilk karlan yasa 18.5.2005 tarihli ve 25819
sayl Resmi Gazetede yaymlanan 5346 sayl Yenilenebilir enerji Kaynaklarnn Elektrik
Enerjisi retimi Amal Kullanmna likin Kanunudur. Daha sonra 18.05.2009 tarihli
Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii Strateji Belgesinde; Gne Enerjisinin Elektrik
retimi iin kullanlmasnn yaygnlatrlmas ve lke potansiyelinin azami kullanlmasnn
salanmas hedeflenmitir.
5346 sayl YEK Kanununda tm yenilenebilir kaynaklar iin 5,5 Euro cent/kWh bedel
zerinden alm garantisi getirilmiti. Rzgar ve hidrolik kaynaklarn kullanmnda salanan
arta ramen belirlenen tevik fiyat bata gne enerjisi olmak zere dier yenilenebilir
kaynaklar iin yeterli olmadndan bu alanlarda beklenen gelimeler salanamamtr. Bu
nedenle sz konusu Kanunda deiiklie gidilerek, 08.01.2011 tarihli Resmi Gazetede
yaymlanan 29.12.2010 tarihli ve 6094 sayl "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Elektrik
Enerjisi retimi Amal Kullanmna likin Kanunda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ile
kaynak baznda tevik mekanizmas getirilmitir.
6094 sayl kanunda yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanmn destekleme konusunda fiyat
tablolar gncellenerek yrrle girmitir. Buna gre gne enerjisinden elde edilecek elektrik
enerjisine verilen tevik ve gne enerjisi sitemlerinin yurt iinde imalat sz konusu olduunda
verilecek olan ilave tevikler aadaki I ve II sayl cetvellerde gsterilmektedir.
Madde 6 - (1) 18.5.2005 tarihinden 31.12.2015 tarihine kadar iletmeye girmi veya girecek
YEK Destekleme Mekanizmasna tabi retim lisans sahipleri iin, bu Kanuna ekli I sayl
Cetvelde yer alan fiyatlar, on yl sre ile uygulanr.
I Sayl Cetvel
(29/12/2010 tarihli ve 6094 sayl Kanunun hkmdr.)
Yenilenebilir Enerji Kaynana Dayal
Uygulanacak Fiyatlar
retim Tesis Tipi
(ABD Dolar cent/kWh)
e. Gne enerjisine dayal retim tesisi
13,3
Tablo. 6094 sayl kanuna gre gne enerjisine dayal retim tesislerine verilen tevik

12

II Sayl Cetvel (29/12/2010 tarihli ve 6094 sayl Kanunun hkmdr.)

Yerli Katk lavesi

Tesis Tipi

Yurt inde
Gerekleen malat
1- PV panel
entegrasyonu ve gne
yapsal mekanii imalat

C- Fotovoltaik gne enerjisine

dayal retim tesisi

D- Younlatrlm gne
enerjisine dayal retim tesisi

2- PV modlleri
3- PV modln oluturan
hcreler
4- nvertr
5- PV modl zerine
gne nn odaklayan
malzeme

(ABD Dolar
cent/kWh)
0,8

1,3
3,5
0,6
0,5

1- Radyasyon toplama
tp
2- Yanstc yzey levhas

2,4

3- Gne takip sistemi

4- Is enerjisi depolama
sisteminin mekanik
aksam
5- Kulede gne nn
toplayarak buhar retim
sisteminin mekanik
aksam
6- Stirling motoru
7- Panel entegrasyonu ve
gne paneli yapsal
mekanii

0,6
1,3

0,6

2,4

1,3
0,6

Tablo. 6094 sayl kanuna gre gne enerjisi sistemlerinin yurt iinde gerekletirilmesine
verilen tevikler
MADDE 6/B - (1) Lisans sahibi tzel kiilerin 31.12.2015 tarihinden nce iletmeye giren retim
tesislerinde kullanlan mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamn yurt iinde imal edilmi olmas
halinde; I sayl Cetvelde belirtilen fiyatlara, retim tesisinin ile tmeye giri tarihinden itibaren be
yl sreyle; bu Kanuna ekli II sayl Cetvelde belirtilen fiyatlar ilave edilir.
6094 sayl Kanun ile Yenilenebilir Enerji Kaynaklarna Dayal retim Tesislerinde kullanlan
mekanik/elektro-mekanik aksamn yurt iinde imal edilmesi halinde; I sayl cetveldeki fiyatlara
Kanuna ekli II sayl cetvelde belirtilen ve 0,4 ile 3,5 USD Cent/kWh arasnda deien fiyatlar ilave
edilecek ve bu destek 5 yl sreyle uygulanabilecektir.

13

Sz konusu Kanun kapsamnda karlan "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarndan Elektrik Enerjisi

reten Tesislerde Kullanlan Aksamn Yurt inde malat Hakknda Ynetmelik 19 Haziran 2011
tarih ve 27969 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.
Buna gre yerli katk ilavesi ile birlikte gne enerjisinden elektrik retimi iin verilebilecek azami
tevik fiyatlar aadaki tabloda gsterilmektedir.

katk
(Yurt inde
Gerekleen malata
Cetvel 1
gre alnabilecek en
yksek deer)
Cetvel 2

Tesis Tipi

Toplam En
Yksek Deer
(Dolar sent/kWh)

Fotovoltaik gne

13,3

6,7

20

Younlatrlm gne

13,3

9,2

22,5

Tablo. 6094 sayl kanuna gre toplamda alnabilecek en yksek tevik miktar

YEK Kanununun 4 nc Maddesi gereince, 31.12.2013 tarihine kadar gne enerjisine dayal
retim tesislerinin balanabilecei trafo merkezleri ve balant kapasiteleri ile Gne enerjisine
dayal elektrik retim tesisi kurmak iin yaplacak lisans bavurular kapsamnda belirlenecek olan
santral sahas alan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan ilan edilmitir.
Yatay yzeye gelen toplam gne radyasyonu deeri 1650 kWh/m 2-yldan byk alanlar
seilmitir. [1]
Yllk ortalama toplam radyasyon deeri 1650-1700 kWh/m 2-yl ve zeri olan iller iin alan, ortalama
radyasyon ve il geneli gnelenme sresini ieren bir tablo hazrlanmtr. Blgemizin bir ok ili bu
snr amaktadr.
Gne enerjisine dayal YEK destekleme mekanizmasna tabi olarak yaplacak retim lisans
bavurularndan ayn blge ve/veya ayn trafo merkezi iin birden fazla bavurunun bulunmas
halinde, bavurular arasndan ilan edilen kapasite kadar sisteme balanacak olan belirlemek
iin Kanunda belirlenen sre boyunca uygulanmak zere, Kanunda ngrlen fiyatlarn
eksiltilmesi yntemi ile yaplacak yarmann usl ve esaslar ynetmelikle belirlenmektedir.
Takip eden grafikte gsterildii zere gne enerjisinden elektrik retilmesi adna 27 blgede
toplam 38 ile izin kmtr. En yksek kapasite 92 MW ile Konyaya verilmitir. Dier illerle
birlikte Trkiye genelinde kurulu g 600 MW civarnda olacaktr. 6094 sayl kanunda 600
MW geemeyecei belirtilmektedir.

14

ekil. Blgelerin belirlenmi gne enerjisi retim kapasiteleri

15