Fechner.

Puo ho keteka letsatsi la tsoalo ea hae lilemo tse lekholo. 1)

Ka la 19 April, 1901, lilemo tse lekholo ho ne ho fetile letsatsi leo hakaakang ha
Fechner la pele o ile a bona leseli la lefate lena. Haeba kajeno, ba ne ba lumela ho
bitsoa ho Nachfeier letsatsing lena, Royal Society Saxon of Sciences joalokaha le
haufi ntshwaela leng setho bona erstwhile hora e le 'ngoe tlhompho ho hopola lintho,
kahoo ho ka etsahala hore ebe hlokomela hore yunivesithi rna' me motse oa rna oa
Leipzig ho letlotlo le sa monna enoa ho etsahala seoelo ka litokelo tsa pele ho
moo. Mokhatlo oa univesithi ena o 'nile a buisana le ke hora ea, jwalo ka metso e
supileng kpa e le seithuti sa meriana ka lethathamo la baahi ba eona thuto, ho ba
bang, hobane ka mor'a hore mosebetsi o morusu joaloka mosuoe oa thuto ea fisiks le
filosofi ea Sechsundachtzigjhrige tsoang bophelong phapang e kholo. Motseng empa
eo a neng a thehile lapeng la hae, 'me o ne a khethile ho eena ka mor'a matsatsi a sa
moahi tlotlego motseng ona o ile a le metse ka metso le ba bang ba' maloa. Ka
makhulo le meru ea tikoloho bona scooped ka kutloisiso eo ea bophelo hohle ho
sebelisa lintho tsa tlhaho oo filosofi ea hae e khotsofatsoa, kamehla lijo tse
foreshe. Ka bencheng har'a lifate tsa Rose Valley, kajeno batho ba fetang sheba
Erzbste hae Meadow talana ka morao menahano ba itlhahela, eo a e-s'o qadile
mehato ea ho qetela ea lifilosofi tse itseng tsa hae.
1)

e neng e toaretsoe holong oa Univesithi ea Leipzig lebitsong la Royal. Sachs. Mokhatlo oa Mahlale

hodima bo11 E se eka 1,901th

Mokhatlo oa Mahlale ke batlang ho elella bofelong ba entrant ho kena selika-likoe

sa likamano tsa ao. Ha a ne a theha ka 1846, ikopanya Fechner hae hlahlamisa
feela. Lekhonono ho sohle seo ba ne ba sa e matleng a hae ho melao-motheo ea
immutable la tumelo ea hae le tsebo, o ile a distrusted katleho ea ppo ena. Empa ka
mor'a hore e ne bile teng, e ne e le o ile a lula ho fihlela lilemo hae ea ho qetela le e
mong oa litho tsa eona ka ho fetisisa ea mahlahahlaha. Ka botlalo ho feta a neng a
halofo ea bobeli ea bophelo ba hae thuto ea hae butle-butle fokotswa 'me qetellong
sete tsohle,' me ha a seng joalo ho ntse tloha ho kena khutso eo ea ntlo ea hao, kaha e
ne e haholo-holo libokeng tsa setjhaba sa habo rona, eo ho eona e ntse kenella
puisano libuka tsa saense le linaha tse ling. Mona 'ngoe e ne e le ntle bonnete ba hore
ba mo fumana khoeli le khoeli, mahlo a' mala o motala thebe e sireletsang shadowed,
ebang hloko mamela linehelano toaroa kapa esita le ho tloha fount keng tsa fela tsa
patlisiso ea hae e ncha limpho tse tlisoang ke ho fana. Sena ke moo o ile a bolella e
thaothelang sesole sa pele sa pharaletseng mosebetsing kapa ka ho eketsehileng
katoloso bokamoso ba hae le diphetolo ho bona e ne e. Haeba a ka tsela eo e boetse e
le lipotso tse filosofi hore sa tshosiwe eena, eo hangata e leng hlokolosi vormied joalo
empa likamano tsa hantle a hlokomela, eo ho eona botho ba hae ea ditherisano rona
matched lipolelo tse tobileng ho maikutlo a hae filosofi leng sona. The ha khoneha ho
feta ho Esita etseng lipolane tsa kenya letsoho mosebetsing kelello ea mosebetsi ona
o nako e telele, bophelo boima ka hora ena fetang ka potlako e hoo e ka bang

zureichendes setoanto, e se eka ke joalo haholo ka hona ka etsahala hore ebe ka

kholiseha ikhotsofatsa hao haeba ke haholo-holo confine iphumanetse mona ho
nyeoe, dikamano phehelle tse teng pakeng tsa mosebetsi oa Fechner masimong a etsa
lipatlisiso tobileng 'me ba tumelo ikhethang eo toba rna ka mesebetsi ea bona
haholoanyane kakaretso. How Fechner itshwara ea tlhaho, mothehi oa psychophysics
le eena ea qapileng 'collectives ho Fechner rafilosofi? Jwalo ka bolokang le go
dirisiwang dikhomphiutha fisiks ea hanyetsang 'ohle khopolo tsoelo-pele libuka tsa
saense le lipelaelo hlokolosi mabapi le ho sebelisa le hantle yona tebileng sekametse
bolumeling thinker bao lelekisa ho pharaletseng lebisoa ho boela nchafalo le ho
tebisa Kamoo ho bonahalang kateng ba ka Christianity Molimo ilibana ka n'ane ho
meeli e mong oa filosofi o tloaelehileng nakong? Na o ne a batla ho khotsofatsa e le
rafilosofi oa litlhoko tsa hopola hore o ne a amane ho hang le ka lebaka la ho etsa
lipatlisiso ba hae? Kapa, haeba le kamano e pakeng tsa directions tsena tse peli tsa
mosebetsi oa hae kelello e, se ea pejana? E rafilosofi bile teng ba tsoa tlhaho, kapa
lehlakoreng le leng, mathata tobileng hore a methati fanoa ka a hlile, a tsoa
worldview hae filosofi?
dikahare
Eteni oyo:

Ke;

Diphuthelwana:

II;
Ke;

III;

IV;

V;

VI;

II;

III;

IV;

V;

VII;

VIII

VI

I.
Ka halofong ea pele ea bophelo ba hae Fechner a hoo e ka bang feela bile
naturalists. Lintho tse hlokometsoeng liketsahalo tse galvanic, hamorao ba ka fa
liketsahalo ea pono subjective, e afterimages hore ha ho bapisoa sensations hapa ba
mo latelang ho ea sebakeng se mosebetsi barui bongoli ba libuka linaheng, a nehela
haholo-holo karolo ea thuto ea saense, ba bang ba kgutsufatso ya meleng le
lik'hemik'hale ka bomong nako etsa lipatlisiso ka repertories pharaletseng e ne
e. Bana bao ba nyakaletse ea bohale ba hae, tseo a ileng a hatisitsoeng at sa
pseudonym toanang le Dr. Mises, e leng botho ba rata ho bontsha ena botho enneng
talente ho tsona, ba ile ba ba recreations feela ea mosebetsi oa tsona ka botebo, ka
thata. Haholo-holo ba linyefolo tsa filosofi Schelling ea tlhaho 'me ka nako eo haholo
reveling a lichelete ka potlako bokahohleng le concoctions lekaleng la bongaka
entsoeng, fana ka toka ka botepehi maikutlo hape, e leng talima tlaase ka nako eo se
a ntse a ea saense ee tseneletseng ho dikgakanyo fantastis tsa filosofi tsa tlhaho' me
hangata twinned nkile meriana hae ,
Ba ne ba Fechner nile lopolotsoeng bohareng ba mosebetsi oa hae oa ho kula kapa
tse tebileng tsa e-s'o be otla forties lilemong le mefokolo ea, o ne a fapane haholo ha
re le kajeno feela joalokaha nahanne ka. Ntle le ha ho le e 'ngoe o etsa gedchte hae
seo ka sebele ka etsahala hore ebe lokela etsahala feela ka didikadikwe narrowest sa
litsebi, e mong e ne e tla ka etsahala hore ebe re ka eena: E ne e le ho khothala' me
masene mofuputsi bao mosebetsi oa ho galvanism pholletsa bohlale ao a ka phoso

ntan'o e nyenyane koetlisitsoeng mokhoa liteko o ile a batla ho felisa, ne a ka sebelisa

ka tekanyo e itseng e le mohlala o ikhethang oa molebo kajeno. O boetse o lopolotse
linehelano akaretsa tsoelo-pele lefapheng la fisiks le ea k'hemistri, tse neng li
meritorious ka nako ea bona. ditshebeletso tsohle tse empa ha ba ntse ba ha ba na ho
ba le litsebi tse ling tse ngata tsa mehleng eo, mabitso a bona a bue hakaalo e tsejoang
le ho feta ka hare ho libakeng tseo ya boitseanape kajeno. Ka mor'a hore tsohle,
rahistori oa saense e ne e tla ke ke ha khoneha a se ke a ikutloa thepa ea bocha
Fechner makalloang lokileng, eo ho eona e nka le ea mong oa mehleng ea hae le
eena, ke hore mosebetsi o etsoa ke a maholohali, eo a sebetsa. Hlaha empa lilemong
tse 1824 le 1830 ka eena, haufi le phetolelo ea mosebetsi o ka mafu a ea boko, e leng
tlwaetsa buka Thnard ea k'hemistri mogopolofela le sebetsang meqolo 6, joalo Biot
a fisiks bukathuto a 4 meqolo, mosebetsi toanang ba bobedi, ya ka ho feletseng
ntlafalitsoeng khatiso a 5 meqolo, ke eng ikopanya 2 meqolo la repertory oa thuto ea
k'hemistri, tlaleho tsohle tsa bohlokwa ho etsa lipatlisiso tse ncha e nang le, 'me ka
lilemo tse' maloa tse latelang, ho fihlela 1832, 3 meqolo ea mpa feela e le repertory
joalo ea fisiks liteko. Ekeletsoa ena e ne e ka hodima maloa tsa lik'hemik'hale tse
nyenyane tse 'me mosebetsi oa matsoho le thuto e kholoanyane ka
"Mabestimmungen ea galvanic seleng", le "mathomo bukathuto ea ke motlakase",
qetellong, kaha 1830, lere baphatlalatsi la Zentralblatt meriana;therebetween fetileng
matha e le "katekisima kapa Examinatorium tse mabapi le physiology motho", le
"Catechism ea tlhalohanyo kapa ho nahana thuto ea", leo a neng a mo nkile bakeng sa
pokello ea libuka tsa ho ithuta, 'me qetellong boholo ba hatisitsoeng tlas'a lebitso la
Dr. Mises Humoresken.
Tsena li tekano balwa selemo le selemo meqolo 3 ho 4. Haeba meqolo bana feela,
kapa bonyane le hore litlotla tsa mesebetsi e ka sehloohong e ne e tla bonahala eka,
etsoe ka ho fetisisa karolo bafetoleli sebetsa, e ne e tla se a ntse a e-ba phihlello
bohlokoa. Empa motho ea joaloka Fechner o ne a sa mo bpetseng mofetoleli
feela. Moo e ne e sa lekana hore ntho e etsisoang hobane a sebetsa le nosi, kapa o
ntlafala le ho atolosoa fihlela feela ha ho letho le tloha. O ne a selelekeleng ho ea
sehlopha sa boraro sa Thnard a hlalosa thuto ea k'hemistri, ho tloha joale ho ea pele,
libakeng tsa k'hemistri manyolo, o ne a sebelisa feela mosebetsi oa mongoli French
joalokaha dibukathuto tse ling mehleng; ea ntho e ka sehloohong ka mor'a hore a ile a
tlameha ho sebetsa le nosi ho ea ka mehloli e. Ka lebaka leo, tse 'n tsa meqolo tse
teletseng tsa mosebetsi o haholo Fechner mosebetsi hae. Ntho e toanang ha
etsahala'ng ka eena ka fisiks Biot Molimo. A optics, sena ba ne ba sa ntse khomarela
ho thuto ea emanation; Fechner thusa khopolo e tsokoang, e neng e hantle hore na o
sa kena-kenane liteko fihla feela ke Fresnel tlhlong le litokelo tsa bona, phaella ka
ho re le ba ntlafala hohle e mong ea mosebetsi mantlha ho ea ka ho etsa lipatlisiso tsa
morao-rao, 'me nkeloa sebaka ha e ha e sa lekaneng, a khatiso ea bobeli ea galvanism
le electrochemistry toaroa sehlopha ke tse ncha ka ho feletseng, e molemo bakeng sa
nako ea eona ho sebetsa. Ka 'nete, ka nako eo, e ne e dibukathuto tsena tse khl ho
isa tekanyong e mohlomong thepa ya mahlale ea bongoli Sejeremane. Ba ile ba tlas'a
lebitso la bangodi tummeng French, hobane tsena tepisa makhulo a matala
bookselling lebisang katlehong feta inyenyefatsang libui tseo Sejeremane. No ka

tlaase ho moo ke repertories ileng a ikopanya le ho dibukathuto ena e meholo,

litupiso e mosebeletsi hlollang le e mong oa ho laola maikutlo ntho masimong
fapane haholo le ha saense e tobileng, ha ba ntse ba fumane ho tloha ka nako hang
momahane botho le 'ngoe. Eseng feela ka maemo a beha theoha a nako e mengata
hape e ngotsoeng likhatisong tse akatemi liteko tlaleho mosebetsi ba masoha ke mona
ka botepehi le ka ho hlaka busediwe, esita le mehopolo ka linako tse ling ho le thata
tsa diphuputso feela mogopolofela, thuto ea lipalo le 'meleng tseba mongoli ke
tlhaloso luminous maemo a kakaretso le liphello tse hlahisang admirably. nako ea
feela ba tla ho treatises leseli la Poisson, Navier, Cauchy ka sebopeho sa limolek'hule
tsa 'mele, ka elasticity le liketsahalo tse ling tsa mabotho a limolek'hule, ba hlalosoa
ka eena ka likhopolo tsa bona ka sehloohong ka mokhoa o hlakileng keng ea
lekanngoa, e le hore ho tsamaisa lipuisano tsa tsena kajeno nang le melemo ka
bala. One bona tsena libuka le repertories hase bongoli ba libuka linaheng buka ea
litaelo mosebetsi; e le tsa 'nete hore ntho e ka sehloohong ho ikatisa ditshebeletso,
empa ba ekoa empa ka tsela ea ka mongoli o fumaneng oa fella ka libuka tsa saense
le o tseba ho sebelisa, ka tsela e itseng e phahameng ea bokgoni behang. Haeba e
mong a sa tsebe hore ka sebele Fechner a se finyeletseng le mong 'me hangata a
mpefatsang maemo a Link sohle seo motho a ka nahana hore ka morao lebitso pata
sechaba se eohle ea litsebi.
U se ke ua ithaopela Fechner ba ne ba nkile ena moroalo khlhali boeena. Ka
sebele ho ka be ho khetha ho nehela nako ea hae feela diphuputso tse
ikemetseng. Empa le motlhatlhedi penniless neng fumanoa mona Leipzig ea
tepahalang, mozindo kutloisiso ea oncoming molekane oa lona o ne itetlehile ka
mosebetsi oa pene ea hae. Pejana ho moo, mora oa mosebeletsi o ne o lemoha hore
ho tloha Grosrchen moriana o, ho ithuta leo a bao Baccalaureat a neng a mo
khethile le rekileng, mosebetsi oa hae ka hare ho joalo. O eo e bophelo lula e le
setsebi sa puo sa phutholoha ha aa toanela, etsoe mokhoa ona o bongaka, 'me sena
se, haholo-holo boemong bo eo ho ne ho ka nako eo, o ne a sa lumellane ka hore
saense e tobileng chesehang bocheng ba se a ntse a mashome a mabeli a hae " bopaki
ba hore khoeli e Jodine "- iodine litareng neng a sebelisoa Allerweltsmittel - 'me
selemo hamorao a hae" panegyric ea phekolo hajwale "pelo eohle ho feta kamoo a
neng ae entse monate. Joalokaha setsebi sa fisiks, o ile a tlameha ho itetleha ka qala
mosebetsi ona e akatemi. Ena, Leha ho le joalo, e ne e ka nako eo etsahala hore ebe
esita le ho feta kajeno sa tsitsa a bile-tlama se meutloa. O itetleha ka mosebetsi oa
hae.Motseng oa khoebong buka, ho ka mo fa ho se ho haella ha likonteraka bongoli
ba libuka linaheng. Ha e le hantle, ba ile ba tla ka bongata ho eena, ho feta e ne e
molemo bakeng sa ho mo loketseng; 'me a paka hore esita le le setsebi sa puo ea ileng
a mpa a ngola a re mesebetsi libuka tsa saense le hantle ka Leipzig pele e neng e
khona ho iphelisa ka chelete eo ea pene ea hae, empa ke ba phela ka bongata, hang e
lekaneng, empa ha a ne a inyenyefatsa a na lipolelo tsa hae, feela ho lekaneng, 'me a
fana ka hore o, joaloka Fechner, e ne e khona ho sebetsa bonyane tse tharo.
Ka hona, joalokaha mosebetsi oa ho dibukathuto ba baholo le repertories fela, o ile
a amohela habonolo e ntjha bookselling ke mosebetsi e le hore a ne a tepile hore o
lokela ho boloka eena bakeng sa bokamoso bo nako e telele bophelong ba hae sa ka

ntle. E ne e le basebetsi ba nkang baphatlalatsi ba "Lexicon ntlo", le "e feletseng buka

ya bokgoni bo sebetsang bophelo ba bile lihlopheng tsohle", e leng hlaha ka mor'a
lilemo tse ngata 1834-1838 a hatisoa meqolong e tse robeli tse khl. Karolo e khl
ea sehlooho se reng, joalokaha biographer hae Kuntze tiisetsa hoo e ka bang karolo ea
boraro ea kakaretso le e hasa holim 'sa toaneng ba bafo, tsoa Fechner fetileng. A ne a
utloisisoa repertory 'meleng ho Bochabela ea fisiks ke bao ka litholoana tsa ho thata
ka ho fetisisa mathata thuto ea lipalo, kahoo o ne a tseba ka tlung Lexicon nehelano
ea hae ea ho se tlaase-tlaase Bass lemoha monyetla oa tloaeleha ho etsa modumo
fate ha keletso e molemo bakeng sa moahi le compatriot Hand a tsoela, kamoo
motho ea lokelang ho toara pokothong ea hae, e le hore u lokise sebaka hangata e
theko e boima e ne e se ho hlokahala 'me. tse ling tse joalo.
Empa ka lebaka la ho ditabeng bongoli ba libuka linaheng Fechner, tseo ka tsona a
ne a tepile ho fumana bophelo ba hae tsa ka ntle, hovered e naleli unlucky. Nakong
eo o ile a ngola libuka tsa ho ithuta la hae le leholo 'me repertories oa thuto ea
k'hemistri le ea fisiks, saense tsena li ne li kopanela ka boeona e ferekantse leholo ka
hare. Lilemong tse toanang, moo a ileng a sebetsa k'hemistri sa manyolo bakeng sa
semela Thnard'sche ka tsela pharaletseng haholoanyane ka ho fetisisa ho mehloling
teng, Justase Liebig ne a thehiloe ka Gieen hore laboratoring, e leng futuhela mehla
e mecha ea lekala ena ea saense ea bitsoang lik'hemik'hale. A fisiks, optics,
thermodynamics, 'me haholo-holo Motlakase o ile a ithuta redesigns karolo e' ngoe e
feletseng, enrichments karolo e 'ngoe ea bohlokoa. Faraday a khanyang naleli hlaha
feela joale ho ea pele mahlo a fellang teng ea fisiks liteko, joalokaha buka Fechner ea
galvanism le Ropertorium yona 'meleng a tsoa. Kahoo, ho ile ha etsahala hore batho
ba mesebetsi e leng lipuo tseo a neng a khathetse karolong e molemohali a
mahlahahlaha a hae a bocha, o siiloe ke nako ha ba ne ba hula ka hlaha. Le ho feta a
atleha le Lexicon ea lelapa. Tepo ea toanang ka lilemo tse ngata tse ka ntle
dingongoreho bophelo ho ba se nang balekane ka thuso ea, o ne a ke ke
phethahala. Fektheri o ne a behile ka boeona tloha qalong feela phofu ea bohata. E ne
e toana le seo e neng e le Brockhaus'sche Encyclopedia bakeng sa ho molemo
rutehileng, etsetsa didikadikwe batho ba eketsehileng. Mohlomong e ne e le ntle,
empa, ka nako eo kapa bonyane ke kamoo pakane le bohata, hobane. Ka didikadikwe
ea oo mosebetsi o ne o ikemiselitse ho hlokahala hore e joalo e be moemeli oa
sebpeho ile hang o ile a ikutloa Fechner ne a etsa sehlabelo nako ea hae le mosebetsi
oa lefeela. Le hoja sena se ne se boneng haufinyane haholo, kahoo o ile a etella empa
ka boinehelo bo sa thekeseleng ho mosebetsi wa khampani fela. Ha e le e tsamaee W.
Weber ho Gttingen lehlabuleng la 1834 e deputation of Arts a hlaha ho eena 'me a
mo bolella nakong ea ntoa ea hae le boima bakeng sa boteng lokela ho hona joale
felile, faculty ne a entse qeto ea mo susumelletsa hore moprofesa e feletseng ea fisiks
ho khetha, joalokaha a ile a hlalosa, pele e le setho sa moifo oa ka, Senior rona elella
bofelong ba Drobisch, ka letsatsi le leng o ile a bolella hore a ke ke a amohela qeto e
thehiloeng tsebong ena hobane o ile a ikutloa a tlamiloe ke futsitseng oa hao hobane
ba tlamehile lapeng lokota. Feela a susumetsa potlakileng oa metsoalle ea hae, e leng
ha ho pelaelo hore e boetse e le mohoeletsi oa Lexicon boeona, motsoalle oa hae

Hartel ne a etsa qeto ea ho ea kopana le foromo tloaelehile ka nako eo ea molaetsa ho

'mele e leng o ile a fuoa hobane esita hang-hang.
Empa e tsoa ho nako eo a fihlellwa seo o ne a batla, e leng boemo ba ikemetseng,
ho nang le tsona, ho itlhahisetsa mesebetsi ka bolokolohi motsamao mo siea, ho tloha
motsotsong oo matla a hae a ne a robehile. The feteletseng mosebetsi oa ba neng ba
khathetse. Ka thata o ne a feela phetha boikarabelo yona puo eo. Ka lilemo tse hulela
ka boemo ena. Nakong ena, ho ne ho moo a, ka mor'a mosebetsi o qamaka, e leng
lokela ho khotsofatsa dienjini etsa lipatlisiso tsa hae, ntle leha ho le joalo e sa
utloahaleng mo boiteko bo boholoanyane ba kelello, eo a neng a ikutloa a sa khone
ho otla holim 'a sebaka sa subjective liketsahalo leseli. Kahoo lithuto tsa hae tse ntle
tsa mebala subjective tlatsetsang ka oscillating le bola 'mala oa afterimages ka
sensations fapaneng, sebetsa leo kajeno tla fihlela joale a haha etsa lipatlisiso tse
eketsehileng libakeng tsena ho ile ha hlaha. Bakeng sa hae, empa lintho tse
hlokometsoeng tsena e ne e inauspicious. The mokhathala kakaretso oa mehleng oa
tsamaiso ea hae ea methapo ne a hona joale fumanoe hore ho shebella tlhaho
bohlokoahali lekala bakeng sa matoao a bona, lekala ditshwantsho. Hona joale qala
ho mo bao nako lilemo tse tharo ba mahlomola, moo a qetang likhoeli tse 'maloa moo
ho leng lefifi, kamore, eo e batla ka linako tse ling fifala ke kamore e blackened, eo a
sheba, le ho feta, ho ba ho hongata hakana le ho feta hlokofatsoa ke liketsahalo
subjective leseli, pele moo ba phonyoha e ka khonehang. Etsoe sena se etsa hore a mo
mmuso hae khahlanong le leha e le efe tusumetso overexcitable kantle. matsatsing a
lulang a jeoa ke bolutu, ba arohane ka boeena tsoang moahelani oa hae. Lingaka li ne
ba tseba ho se keletso. Empa mofuta thusa ka botsona. The khathetse tsamaiso ea
methapo phomola, 'me ka butle-butle, le ea lekala ditshwantsho tse boela leseli bula
ke tusumetso ea hore re tla ngola autosuggestion salutary tse bolokehileng tse kajeno
hobane Fechner ile ka ikutloa joaloka motho e mocha. Hore tlhokomeliso ea eketseha
ea bophelo tseo ka tloaelo tsamaea a fole ka mor'a boloetse bo tebileng, o ile a boela
bokgabane hae kelello toaroa.
Empa mosebetsi ona e ne e se e mong. The tlhaho ba neng ba ka linako tse ling
inehetse mekhoeng litorong tsa filosofi ka lihora tse emeng sa, o ne vorwandelt a
rafilosofi e. Likhopolo tsa filosofi ea hae e ncha o ne a ka sebele khale thabile ka ho
eena. Se a ntse e mong oa pele-pele oa Mises yona mangolong a hore "bapisang
kaheho ea Angels" ho tloha 1825, 'bapala le bona ka sebpeho jocular, empa, kaha
hamorao o ile a re ka boeena, o ile a ho hang ho ne ho bolela ho mpa ho ka
bosoasoi. Lilemo tse leshome hamorao, o ile a ka nako eo, se a ntse a ha ho
lebeletswe lintlha habohlokoa ho rera ka le teng "bukeng ea bophelo ka mor'a lefu
la", mohlomong artistically ea phethahetseng ka ho fetisisa har'a mesebetsi eohle ea
hae, e leng maikutlo hore Zendavesta bolaoa hamorao. Empa pele, ka hore elation ka
mor'a ho kula haholo, maikutlo a hae mabapi le Molimo le lefateng, ka lefate lena
'me ke kene lehafing kaofela entsoe. E 'ngoe ea libuka tsa hae qetela a, nahana ka
bophelo ba hae, a re ka eena: "Ha ke e matleng a hae ka palo ea batho bao bophelo e
ne e entsoe bonolo, empa ho fumana ke ke phuputso e entsoeng moelelo oa taba
eohle le nahana ke mpe ka ho fetisisa e 'nile karolo e' ngoe o ile a sireletsa 'na ea
bobeng bo fetisisang a ka liphello, karolo e' ngoe fetisa hamolemo ho ka liphello, 'me

seo ke tla lokela eng kapa eng u batla, seo o ile a haneloa ho' na, finyelloa, ke tla
futsanehileng sa ntse ea bohlokoa haholo likamanong. " Ke nahana re ka re ho
eketsehileng: Na bao likoluoa li sentseng meaho-s'o be teng, phapang bophelong ba
hae ka matla a maholo ho kena dihalofo tse pedi, o tla lokela mohlomong
eketsehileng mosebetsi oa hae 'meleng ho lipatlisiso atlehang haholoanyane. Empa o
ile a ke seo kajeno bakeng sa rna, o ne a tla be a thata.
II.
Ho ananela mehopolo filosofi Fechner ka tsela e loketseng, o lokela ho nka hore ba
haholo-holo kamano ea bona ho e mong le mabapi le ba bona ba ho e itseng mathata
ntse bileng le eona saense leihlo. Ke mang ea khotsofalle ho bona motheo oa filosofi
ena ke hore ho uena batho eseng feela le liphoofolo, empa le limela, e leng Lefate,
bo lipolanete tse ling le linaleli tsitsitseng libopuoa phehiloe khang, 'me hore motho a
qetelle ana' ohle meea Molimo teroneng e le moea o lefate, e leng e ka sebele bona e
fetang hanyenyane tiiso majabajaba tse ke keng larileng ipolelang hore ba novelty
sonderliche. Hobane lithuto tse joalo tsa animatsioon bokahohleng le Allbelebung
mofuta kamehla 'me joale recurred filosofi. empa rata ho lumela Fechner le likhopolo
tsena tsa boholo-holo mythological tsamaisane a diphetho tse itseng, tse mabapi le
tokafatso fetohile fapane haholo le eena. O boetse o na le filosofi ea hae eseng
hapuoe tsoang ling tsa mehloli e ba baholo, empa ke hantle hore ba fetohile tsoa ka
boeena rafilosofi e.Ke 'nete hore o kene bocheng ba hae le filosofi ea tlhaho ea
Schelling buisana. O bala khaolong ea pele ea filosofi Oken ea tlhaho 'me, kaha
hamorao o ile a tlaleha, o ne a makatsoa ke khanya ea menahano tse
ngata. Tshohanyetso mo fa buka ea lula e sa hlakang, 'me joalokaha Dr. Mises o ile a
lumela e bobebe ka ho songoa of Sciences ena ea tlhaho filosofi e. Ka mor'a hore
tsohle, ho ka etsahala hore ntho ea pele latent sa feleng tekamelo, a lula a le
mehopolo e itseng tseo ka tsona hopola hamorao Fechner ho Oken le eena. empa
setoanto sena e 'nile ea mahae ke lithuto tsa saense tse fumanoang nakwana. Ba ile
ba ho nahanoa tataiso ea hae le mokhoa oo, e le hore ba hlekefetse ka tsela hatellang
ea linnete tsa saense le likhopolo e le Schelling le Oken ne ba le molato ka botsona,
kaha e ne e ke ke ha khoneha.
Fechner a litalenta tsa saense, joalokaha bontoa ka yona tse fapa-fapaneng tsamaea
mosebetsi ona ea timo, e ne e le ikhethang ka ho fetisisa. Ba ne ho motsoako oa
thepa, eo ka sebele ke ka seoelo haholo ka sebpeho joalo. Ka lehlakoreng le leng
hlolloa mo molao kakaretso oa mehleng oa liketsahalo tsa tlhaho, 'me ho ne ho
hlomelloa le e tlotloang handover, likamano ka lebaka la rarahaneng pholletsa
Analysis methodical dikamano tsa bona pete. Eena ka boeena o boletse a ipaka hore o
e seng sa lipalo; 'me e ke kahlolo ena e matla ke keng hana haeba a mohlomong
lebeletsoe eketsehileng bophelong ba hae ho feta tsa thuto ea lipalo fetisisa
sebele. Hoo e ka bang oa mehleng oa mathematics ea hlahisoa ka pel'a eona thusang
o ne a tseba admirably tlang ho tla, 'me o ile a sebelisa e ka linako tse ling ho tloha
libakeng tse hle le meeli ea libakeng tse ka seo ba neng ba eo qalong e reretsoe. E
feela ho transfera ena mathateng le lecha, o ile a bonta ka linako tse ling e go nneng
babatsehang. Empa e le setsebi sa lipalo ppo, o ne a sa. Where joalo e ncha, ka ho

toba tsamaisanang le la fetoha mesebetsi e meng ntle le litseleng ba ne ba nkile,

joalokaha bohlale Fechner a khathetse ka tloaela sebaka ya disebediswa tse teng ho le
joalo ke a sebetsa nyeoe ea hlahisa ka bobona maemo. Leha ho le joalo, o ne a
bonahatsa bohlale joalo ka seoelo timong ea mokgwa wa etsa liteko. Tsa pele tsa
bashebelli ba atisa ho sebelisa mekhoa efe haphazardly tloaela oa Tsamaiso e o ne a
tseba ka lebaka la melao-motheo ea eona 'me le tsoang mehloling ena ka nako eo
hlahisa mekhoa e mecha, e tsoetseng pele. Kahoo, ka kutloisiso e itseng e matla ea ho
loanela ho nepahala, e neng e bonta haholo-holo ka ea mo ho tloha qalong mekgwa
sebelisoa ka linako tsa kopantseng hlokometsoeng e mengata ea ka morero oa ho
ntsha e laolehileng ea ditlamorao le liphoso lemohileng ho kopantswe. Ba
"Mabestimmungen ea galvanic seleng" nyoloha hore ho thehoe "mekhoa ea tsehetso
ea hlabollo 'meleng lekanya"' me mosebetsi oa posthumous ka "collectives" ke
bothata bo ka sehloohong liteko kapa khopolo ea mokgwa wa etsa liteko nehela
mosebetsing Fechner a letoto la bopaki bo phatsima kaha sena sa tloaelehang le a
screen reader mode ea bona ea opereishene fetisisa ikhethang semela.
empa fuoa Eitse mo s'o thepa e 'ngoe e ka sebele ha hangata le amahanngoa le hore
le talenta ea tobileng. Eo e ne e thahasello ea hae e be e hlabollang a sensuous
intuition lefate, haholo-holo nakong ea ha a ne a thabela oa hae ntse e ponong
unclouded, etsoe bolokang batho bohle, esita le tse sa lebelloang le fortuitous leo
fetisa fetisisa bohlasoa; Mecha ea kutlo e leolitsoeng. Haholo-holo lefateng la
khanya le mebala thabela ha ka nako e toanang kutloisiso ea shebahalang hantle. ho
fapa-fapaneng le leha ho le joalo bakeng sa motho eo e leng fileng nako ea bona,
kahoo ebile le hohela haholo oa lefate oa subjective ditshwantsho tse: Karolo ena, e
distal mo mathoasong a lekholo a se a ntse a sa e tobileng tsoang lithuto tsa bao
fihlela joale, ka nako eo hulela boholo qojoa Phatlalatso sebakeng sa ka lebaka la
randomness yona ho bonahalang eka e ne e liketsahalo. 'Nete ea hore o neng eseng
feela fumana mona hlokomolohuoa empa pele a tlisa le hore le puso a morusung oa
liketsahalo tsena, tseo a ileng a itseng ea kolotang ntlheng ena haholo e lemohileng
lehlaso le monate le tekamelo ea ho Analysis e tobileng.
Empa, joaloka kamehla thepa tsena, e leng e ne e le tlhaho ho Melao e, esita le
rafilosofi oa ka 'na ba esengaka, ea sebetsang tse kang "bukeng ea bophelo ka mor'a
lefu la" kapa "Zendavesta" ba ile ba sitoa tlisa. Mona Ka hona hlaha ka sebele ha ho
ka tlaase ho moo pele, e ile ea eketseha Leha ho le joalo ke fates le Area Site phaella:
hore boikutlo bo tebileng tsa bolumeli, e leng tlatsa le hantle sohle seo motho a ena
'me mohlomong kahobane ka linako tse ling khona ho hula ho feta ho ithuta mathata
saense, empa ka nako eo hape hore e be bleibendstes bophelo thahasello e proven. Ka
sebele ho ke ke kutloisiso ena ea bolumeli e leng o sa tsoa isoa ka ntle ho borafilosofi ba tlhaho. Leha ho le joalo, filosofi ea hae e ne Ka lehlakoreng le leng ba sa
hlla ame liqeto tsa bona ikhethang, haeba ho ne ba sa tsoetsoeng ka moea oa tlhaho
eo.
Na le haufi hakae hona joale empa o ne a tla boela ho be le ho leka ho utloisisa
tsoang khato eo adversarial ea litsobotsi tse joalo tsa le rasaense le ba bolumeli
thinker-rafilosofi, kahoo e ntse e ne e tla hloka e leng boemo boraro. E itetlehile ka
tobotsi ea botho ba le nang le ponahalo ea mona le mane a se a ntse a mosebetsing

oa hae ea saense, boemong ba hae ba bolumeli le baruti o empa fuoa setempe tsa lona
haholo-holo filosofi hae 'me a mohlomong o ile a ikutloa ka ho fetisisa mokhoa o
khahlisang ho kopaneleng liphate ho ea botho le eena. Ke tseba bakeng sa mokhoa
ona hang fumana e mong polelo e reng kakaretso ho feta ea ho hloka leeme ka ho
feletseng 'me sebete a kholiseho . Ha ke hopole ho kile ua ikopanya thepa ena
lohelletsoe metheo a motho e mong ka tekanyo e tshwanang; thepa e ea ho kile ua
kopana, ke nahana hore ke win holehiloe bophelong ba ka. Leibniz o kile a re a ipaka,
o ile a ikutloa le tekamelo ea ho le pono leha e le efe ho mo khahlanyetsa raha ho
lumellana tlas'a lithibelo tse itseng.Fechner ka 'na ua khona ho bua ka tsela e ka hanghang, o ile a ba khelositse qalong e mong le e sheba le ntle ho hanyetsa lithibelo leha
e le life. Ha maikutlo a atile ho amohela thabela kapa balaoli hlomphuoa ne bakeng
sa hae, kahoo, ho ne ho loketse feela ha ho ho feta tsosang lipelaelo tsa hae. Hobane o
ne a kholisehile hore mokhoa oa likhopolong tsa moetlo le tumelo ea nang le bolaoli
ba kotsi ka ho fetisisa ho fetisisa le le tloaelehileng le sebelisoang malapeng lititiso
ka tsela e unprejudiced oa ho sheba lintho. Empa lehlakoreng le leng, o ne a e boetse
e ba khopolo ea ho fetisisa makatsang ke letsatsi itseng Lumetse lia ikhanyetsa
khopolo eseng khahla. O ile a talima leng e monate joaloka talimang lintho tse
ratoang e le ho etsa diteko toaneloang ke maikutlo a, e leng o ile a Ka hona ka sebele
ho na e ka tlaase ho tseo qalong ba ile ba batla ho hanyetsa le mokhoa oohle
fumaneha ho eena mabaka. "Ke hlokolosi ka tumelo, empa ba boetse ba le hlokolosi a
se lumele," o kile a re oa ka boeena. Le takatso ea ho pheha khang maikutlo, e neng e
ikhethang ho eena, ka hona e ne e se hore o belaella lintho tsohle li tsamaea le
khanyetso ea hae le nakong eo e neng e toaretsoe ha a ile a tlameha ho lahla hae
counter, likhang; empa moo seo se etsahala, e leng 'nete hore ea liketsahalong
etsahala seoelo ha a ne a ka ho phethahetseng ba ikemiselitse ho ikokobelletsa
likhang beha pele. Esita le ka tlaase kile ua ikopanya hanyetsanang hae sepheo sa le
ho teneha tlaase-tlaase tsa botho, empa e tsoa ho polemic hae kamehla khanya ea
mosa purest. A unsized hlolang ka nako e ngangisano o ne a ka etsahala hore ebe roba
theoha le mantsoe hore maikutlo a thweng ka 'na ka sebele ba bangata ba na bakeng
sa bona' me u fumane balateli ba bona, feela bakeng sa hae, a ke ke a amohela. Sena
se etselitsoe ho qabana le mo thabele kelello rarest mosa, esita le ile a etsa atleha
joalo ho bua kgaisano ha ho mohla u tsamaea ka ntle etseng phaello o tswela pele.
Ntho feela e neng e ka excite mo takatso e matla ka tekanyo e itseng e itseng, o ne a
mamarela ho thuto, haeba se ne se sa etsahale ka la hare tsa lona kholiseho
hae. dogmas bolumeli le tsa thuto ea mahlale e ne mo ntlheng ena toanang. Le hoja a
ipitsa le boitlamo Mokreste, kahoo o ile a hlokomela empa eseng e le 'ngoe thuto
kereke joalokaha tlamang ka lebaka la tumelo ea hae. 'Me le hoja a ne a le kholisehile
ea molao ka tieo oa lefate a hlollang, joalokaha precondition oa tsebo leha e le eferamahlale boa hore o ne a ke ke gutted le thato ea motho a molao ona, kahoo ho ne ho
se ea se nang molekane o ile a hlokomela ka molao tlhaho tsa saense ea bitsoang
tlhaho, eo a neng a eketsehileng o ne a bone e le ponto amahanngoa le boemo ba
tsebo ea rna ka ho latellana 'me lintlafatso Ka hona mohlomong nakong e tlang
nolofalletsa.

Sena se sebapali ea botho Fechner ke e mong lokela ho lula hopola; e mong o

lokela, ka maikutlo, behile ba bang ba tletse moea oa khethollo moo eena ka boeena
na, esita le filosofi ea hae, haeba a le mong a batla ho etsa toka ho eona. Monyako ho
ea hae "Zendavesta" o ile a hlokomela, o ile a sebetsa ea feletseng ho se na lisebelisoa
tsa sona tse ling tse utloahalang le joaloka ba sebelisa saense ea tlhaho, 'me ho
phaella ho eo ho eona ho ke keng ba leha e le efe, hafeela u lula u tieo ka lebaka la
phihlelo eo, tsoa ho eena empa ho be le pono e momahaneng ka ba mpatlelang
lefate. lisebelisoa tsena tse peli ke inductionle papiso : The induction e leng
itemogela eng go melao e akaretsang ea linnete tse ka bomong, 'me papiso eo le leng,
ha re tsebe, ahlola ke a re tsebisa dintho phihlelo e ngata. On induction le papiso ka
tsela e atlehang eo e seng feela saense bonahetseng ka bomong, empa e boetse e
thehiloe ho eona ea lefate tloaelehileng nka bona futsitseng 'me ka hona esita le
didikadikwe e batsi ya tsa setjhaba rutehileng e atile ea saense. Nakong e fetileng ka
latola ea leng likhopolo tsa moetlo mohlomong e khahlang haholo tseo a li ngotseng
filosofi na Fechner tsena tloaelehileng Weltallsicht ea pono ea bosiu bo le bongbitsoa:
The pono e bosiu hobane lefate lena kaofela tsa mebala le melumo, e sensations le
maikutlo, lintho tsohle ka ho seo re swathika ena bophelo ka thabela ka ho nahanisisa
ka lintho tsa tlhaho le litebelisano le botho ba rona libopuoa'moho le rna, e le ea
nakoana boiphihlelo ba subjective, e le ithetsa kile ua-nchafatsa sheba lefate le ntse
le lokela ho phuthetsoe ka sa finyellehe habonolo lefifi le bafu moo ho khutsitseng
pherekano ka boeona. Ha ho letho le empa temoso ya liathomo le botsitso, mekhatlo
monotonous, 'me ka pherekano ena' maloa feela e hlakileng le e brase dintlha tse sa
libpuoa sentient hore hlaha ka nakoana, feela ho teba khutlela bosiu
potolohileng! Ke kamoo Fechner nahana hore le pono e lefateng ea tlhaho, empa o
hapuoe ea Theology ntle ho itoanela, ho se na a hlokomela hore ho joalo Molimo
lefateng se setle e fetoloa Hadese, le hore ka tebello ea khanyang Beyond hore
lumella u ho khothatsa,, ea sa tsitsang eketsehileng ke ke ho etsa ka tlaase ho moo
utloisisa haholoanyane joang hlaha tloga moo tse joalo tse tsoang eo lefifi lefate
lena.
Empa na see se Night le pono a tekanyo e phahameng ka ho fetisisa khotsofatsang,
ha ho, joalokaha o ile a bolela, ka lebaka la tsebo ea saense, empa e ka 'nete hlaha
feela ka hore saense ea ema inductions bona' me dipapiso halofong le hore ba ka hona
setoanto sa fellang ea lefate ka laola, e le hore e ka ba a loketse bakeng sa sa ho
lahla likamano tse itseng, empa fetoloa e fosahetseng, e hlaha hang ha o sheba
lipolelong tseo lekanyelitsoeng bakeng sa ntho ea sebele e feletseng ea
lintho. Fechner fuputswa phoso ea lena "le pono bosiu" haholo-holo nakong ho
hloleha yona feletseng tse peli lemoha mathata bapisoa le bona, mathata a utloileng
ka nako leha e le efe ea tse tebileng le tse thata ka ho fetisisa mong oa filosofi. E
'ngoe ke bothata ba bophelo , e mong e leng oa ho ilibana .
III.
Ke joang bophelong? Ho ea ka ba le maikutlo a atileng ea metsoako manyolo li
hlaha kae-kae le nako e itseng har'a rna maemo e sa tsejoeng ea thepa ea inorganic
ea tlhaho. phelang ba kahoo dihlahiswa ea bafu, tse sa pheleng tlhaho. E na,

joalokaha Fechner hlokometse lebaka leo fuoa mong le e mong boiteko ba ho hlahisa
ka tsela e itseng nakong phelang bonyane mofuta ofe rarahanang dintho
inorganic.Empa ho bapala ka matla e ne e sa ntse e le tsa lefeela. Ho e-na qeto ea ho
tloha sena hore esita le ba phelang ha ho mohla ho hlaha ho tswa ho sa pheleng, empa
ha re esita khotsofalla ka bobona le ho nkuwa ea hore ho na le maemo a bakeng sa
sebopeho sa manyolo le teng linako pejana tsa lefate, e le hore ha e sa le teng le
kajeno, 'me khona ho hlahisa artificially a dilaboratoriamo rona o kile a; tepeletsang
boemo leha ho le joalo pejana tsa lefate, ho ea fihla re ka etsa liqeto tse mabapi le
bona, u sa bophelo ba phelang ba ne ba molemo ka ho eketsehileng ho feta ba
kajeno. Ka lehlakoreng le leng, e tsoela ha e le hantle le hore, lehlakoreng le leng, tse
phelang tsohle ke bona ba ka ea pele hlaha metabolism tsa eona le ka nako eo ho
pholletsa oeng dintho bona inorganic, heedless felile. Leha ho le joalo phihlelo ena e
etsang hore li amoheloa haholoanyane priori probable hore pono ea tloaelehileng e
fetola ho kena bo fapaneng eona: Not ba phelang o tsoa e sa pheleng, empa e sa
pheleng tsoa phelang.
A re nke hore sete ena, kahoo re tla hona joale joang kapa joang a tlameha ho etsa
qeto ea hore eo se phelang, se 'nile hlahile ka har'a ho tloha ka letsatsi le leng
libpuoa tsohle tse phelang tsa lefate, lefate le ke: The Earth lebaka leo, re ke ke
feela ka setoanto thothokiso, empa ea sebele le oa 'nete ka kutloisiso ea
rona m lokela ho re. Re bososela pityingly tumelo ea meloko sehlh ka ho fetisisa
ba nahanang hore batho ba bpiloe ka majoe. Le seo re se etsang hamolemo ha re
sheba batho eseng feela empa ho boetse ho liphoofolo le limela, lintho tsohle tse
phelang lefateng e le precipitate, e leng ba ka lootho beha leqepheng la boima bafu
lefika joang? Re 'nile ra tebisa re le ho ithuta Globes tsa lefate a schoolrooms rona
ho fihlela re boloka lefate le bakeng sa lefate, ka lithabeng, linka, maoatle a penta
le baahi ba phelang bona ho mpa ho kwa. Fechner bonta bothoto ba maikutlo a ena
ke toro ea tlhaho e. Sena se sheba lebpong la metsi hlakileng eo ho eona sesa ho
potoloha e tala kapa o mosoeu, nakong lintlha tse peli bo fapaneng bolo. Egg,
monahano oa naturalists, ke eng e ka ba joalo joang? Ka sebele e infusorium sa
tloaelehang khl! 'Me o lebeletse ho thaba ea tlhompho, e leng tla ba ho mo nka e le
Ehrenberg tse ncha fuoa ha e hlalosang mefuta ena e ncha. A tlisa bolo tlas'a ya
microscope eo. O ile a fumana setsiba ea linyane feela e tala 'me eyelashes a mefuta
eohle ea inks. Empa joalokaha ho sebetsa magnifications phahameng, e fellang
kateng le hore infuser e ncha e sa entsoe ka lisele, joalokaha a ne lebeletsoe, empa
hore ho pota-pota boieane joalokaha likaroloana tsa motheo holim 'a lifate, lipalesa,
linku, lipere, lintja, batho ba -' me ka tohanyetso a sibolla o e 'ngoe ea matheba
fallela ka botsona. Ho tloha ka tlhaho bona leseli. A sebpuoa, kahoo o ile a nahana,
eo ke e matleng a hae le limela tsohle le liphoofolo, tse kang sebpuoa ke ke ua
khona ho ba eng kapa eng e ntle le phelang. The tlhaho tse ling, e leng o ile a re ka ho
hlakileng, teha eena. Empa eo e neng e nepahetseng?
The khanyetso sehloohong e isang bophelong ba lefateng timong, ke hore e supa
ho hloka metsoako tsohle morphological le lik'hemik'hale, tseo re nkang hore ho
hlokahala bakeng sa thata ka thulaganyo bophelo. Lefikeng boima bohle ba Lefate
bonta ho se lisele, ho sa dinama tse nyenyane le makala, eseng ke liprotheine. Empa,

botsa Fechner, ha ho hlokahala hore lefate ka kakaretso boela bonta lihlahisoa

tsohle manyolo ba se ba ntse holimo phelang ea hore e hlahisa, a nang le tsona? Ka
sebele, haeba re bitsa lefate organically, kahoo re tla lokela ho bitsa ka kutloisiso e
'ngoe e le batho ba fapa-fapaneng manyolo ba constituents bona. Re lokela ho nkoa e
le motho ea le hore e phahameng, mofuta toanang le ba batho ba bang naheng e
toanang lefate 'mele, tse phelang eseng tlaasana ho phela lefateng hore ba
pholohe. Ho ea ka pono ena, empa ha re fumana ho tsona ho hlahang bakeng sa
phapang pakeng tsa ba phelang le sa pheleng se ke ha khoneha ho haha hore
sebopeho le disebediswa tsa ho se toane, empa feela ka litobotsi kakaretso oa
mehleng oa phetha molao leha e le efe, e leng hlaha ba ile ba hlokomela nakong
litopo tse fapa-fapaneng liketsahalo. Hona joale mekhatlo eohle ea mofuta manyolo
le inorganic ke 'meli melao-motheo e khl taba, mokhoa oa pele e ka kakaretso
haholo amohela, empa la bobeli ba atisa ho hlokomolohuoa kapa bonyane eseng ka
tsela e loketseng, e lumela: molao-motheo oa causality le fihlile qetellong kapa ka
botleng . Ho ea ka molao-motheo oa causality khutlele hohle 'me ka linako tsohle, ho
fihlela moo ho maemo a toanang teng hape, esita le katleho eo e toanang hape. Le
hoja molao-motheo ona laola mofuta kaofela, ba phelang joaloka e sa pheleng, 'me
moo e neng e ea lefate ea moea; empa ho nkoa ka bohona haholo hlakang joaloka
'ngoe ka fumana ka ho qaqileng semelo sa dibakeng motho ka mong ponahalo' me
kahoo e boetse e le ho se toane ikhethang ea inorganic le lefate manyolo ka thuso
ea eona. Boemo bo fapane le molao-motheo oa fihlile qetellong.E hlaha feela
joalokaha causality ea lemohileng kakaretso oa mehleng oa tsela ea liketsahalo tsa
tlhaho. Empa le hoja lena e totobatsa feela melao e akaretsang ea liketsahalo, o ile a
bua hore tataiso eo fetela molao. Ka lebaka leo, causality le fihlile qetellong ha ba
haholo e hanyetse, empa ba tlatsana mong le e mong tse ling tse, 'me e lokela ho ba
ho hlokahala feela hore melao motho ka mong hore beha tsela ea matoao a ka mor'a
molao-motheo o e bakang, eo hape akarelletsa ba maleban e leng delineates molaomotheo Final hlakile hore oona. The se na bothata ho phelisana ka melao-motheo ea
hona habohlokoa hore molao-motheo qetela e boeona lebaka la maemo a teng bakeng
sa tshebediso ya molao-motheo oa causality lefateng. Molao-motheo ona kakaretso
na Final Fechner hamorao, latelang le e mong oa publicans bukeng ea hae "Ka Nature
ea Comets" bolaoa nahanela, "molao-motheo oa tekamelo ea ho botsitso" bitsoang
kateng. Empa khopolo boeona e ke thepa Fechner Molimo. O hlakile haholo
"Zendavesta" 'me pele ho moo, a 1849 e neng e toaretsoe ho bua setjhabeng sa rona
"Hoo e ka bang molao oa causality", o ile a bonta. Molao-motheo o ho qetela e
bonta hore o bitswang a 'nete ea hore lintho tsa tlhaho e mong le e ka tsela e itseng
feela ea ka ntle' me tsamaiso Ka hona batlang e koaloa 'me karolo ka' ngoe e batlang
e ikemetseng batla ho khutlela puso e toanang ea joalo ka mor'a hore a nako e
khutsoanyane kapa ho feta hape hore o ne a pele e neng e. Kahoo morethetho oa ka
hara kristale letsoai, motho eo letsoai likaroloana ka lebaka la ho boemo ba bona
mogote ka mehla ho ea equilibrium toanang. Kahoo nka lefate ka orbit yona ho
potoloha letsatsi kamehla e sa maemo a toanang. Me ho joalo le ditsela tsa tshebetso
e toanang bophelo nchafatsa oona ka phelang nako le nako karolo e 'ngoe ka hare ho
e' ngoe le hantle e toanang, karolo e 'ngoe a sa phetoho melokong e latelang. Ea
mong oa rna khahlanong kena litsamaiso tsa tlhaho kapa metsoako bona empa matla

ka molao-motheo ona e feletseng, empa hohle feela e likhakanyo. The oscillations

kamehla limolek'hule tsa fetoha ha fetola boemo ba bona mogote. Ho phetha molao
lipolanete phihlelo meferefere le diphapano ka lebaka leo a liehe ea nang le botsitso
eona. The Lebensprozo tsa lintho tse phelang butle-butle khathetse equilibrium bona
'me lisosa qetellong ho phumulwa ea eona ka ho feletseng. The pharaletseng
haholoanyane ho feta tsamaiso e itseng, e tlameha ebe ho feta leha ho le joalo atamela
likhakanyo tsa lona tshwano feletseng ka hlahe hape ea linaha toana le tekanyo e
toanang fokotseha ka meferefere hore simoloha litusumetso kantle. Me ba qetella
ba lokela ho a utloahalang a hore bokahohle ka kakaretso hona, molao-motheo oa
botsitso ka ho feletseng.
Hona joale, ha ho le jwalo, bonahala e le mefuta e 'meli ea le tekamelo e joalo ho
botsitso fapana, e pete bo rarahaneng le ho feta. Ka mohlala oa botsitso le bonolo
hakana fana ka molek'hule leha e le efe inorganic: The likaroloana tsa kristale, e leng
vibrate ho pota-pota maemong a bona a equilibrium, ba khutlele hang-hang
khutlisetsa ho maemo a toanang. Mehlala e rarahaneng botsitso ho fana ka phelang
le likarolong bona elemental. Sele ka 'ngoe a fumana ho pholletsa le thulaganyo ya
uptake le pelehi mafura le boemong hoo e ka bang tsitsitseng,' me Hoa toana le ka
kaofela le likarolo tse ngata phelang 'me qetellong ke tlhahlamano ea baholo ba
meloko ea phelang, ka mokgwa ka alternation ea tsoalo le lefu, e le' ngoe manyolo
diforomo tse ncha. Empa tekamelo ea ho botsitso fihla mona feela senoloa ha re
bapisa mela eketsehileng ea fapanyetsana e re; Hape, phelang amohelang feela ka
tsela eo hlaha ho tswa ho tsitsitseng ka tlaase ho moo ka metsoako tsitsitseng
inorganic. Le tekamelo kakaretso maleban botsitso ka lebaka leo kopanya le
tekamelo ea ho fallela e re tsitsitseng haholoanyane, manyolo ka metsoako
inorganic.
E leng oa mefuta ena eo hona joale e tlase bobona hore ebe litsamaiso
marang? Joaloka lefate la rna le ke tlang hape a motsamao yona ho potoloha
letsatsi le tekanyo e phahameng haholo ea mo e ka nnang ka maemo a toanang,
karolo e 'ngoe ea nang le botsitso e phethahetseng ea' mele ea inorganic. Ka
lehlakoreng le leng e lumellana ka hlakile hore rarahaneng ea operation ya periodicity
ea liketsahalo tsa bophelo. Ha 'mele ea rna, kahoo mobu o na le sebopeho sefe
tobileng ke kwa phethiloe, lekgotleng amahanngoa ke e busa oa mabotho le likamano
tsa morero kaofela, ea joalo oa boitaolo' me a koala sefahleho kaofela ho eona ka
'mele ea lintho tse ling tse lefateng. Ka ho toanang, papaling ea ho dithulaganyo e
arotsoe ka, linako khl le tse nyenyane kamehla iphetang sepakapakeng le nako ho
eona.Bona o kahoo criterion ea bohlokoa ea manyolo ka sebopeho sa sena kamehla le
botjha nchafatsoa ha ho phetha molao, kahoo ha ho ho pelaelo hore, ka mor'a hore
maikutlo a Fechner a hlla, hore phetoho ya mekhatlo marang mohlala ka ho fetisisa
e phethahetseng ea khopolo ea motsamao manyolo ke ho hang. phethehong ena ea
periodicity manyolo ya ditshebetso marang thehiloeng empa feela hore ke tsona
meshing le rarahaneng linako sebopeho sa botsitso hoo e ka bang ea phethahetseng
yona jwaloka e khl joaloka hore na limolek'hule tsa inorganic feela Lefateng, e
amahanya. Sena se ka nako eo ho fella ka ho qobelloa ea Leha ho le joalo, ho
khetholla bophelo ena manyolo ea litsamaiso marang e le ka bonngoeng tseo tse

phelang ka bomong le likarolong bona elemental. Fechner bitsa

hore kosmorganische , senalimolek'hule manyolo . Ka mor'a hore kamano ea hae e
bakang ka e etsang bophelong lefateng ho lefate ka bolona, empa o lokela ho, ka
maikutlo a hae, limolek'hule manyolo ho hlokahala tsoang motsamao o
kosmorganischen hlaha; 'me ka mor'a hore a re hohle dithulaganyo bophelo ba
phetoho tekamelo ea tsitsitseng ka tlaase ho moo e be metsoako tsitsitseng
haholoanyane ka nka hore neng e etsahalla hong le ho hlaha ha inorganic limolek'hule
manyolo ho tloha mekhatlo kosmorganischen boetse thepa ea pele oa ho ruta. Kahoo
lefate ha e sa le hlaha e le e sebaka se sengata Link phelang, empa ka kutloisiso ea
sebele joalokaha 'm oa libpuoa tse phelang ho eona. Le lefate ka lehlakoreng le
leng ke link tsa 'ngoe feela meeli e khl kosmorganischen ea tsamaiso ea rona
letsatsi, tseo ka lehlakoreng le leng ke tlaasana ho bophelo ka kakaretso oa bokahohle
joalokaha a ho qetela o akarelletsang tsohle bonngoe.
IV.
Joalokaha nahana ka potso ena leha e le qaleho ea bophelo, e fellang kateng
maikutlong a Fechner le boemong ba bobeli ba ka mor'a ka timoloho ea ho
hlokahalloa ke motsoali ilibana joalokaha ho tloaelehileng le pono ea lefate. U ka
hlaha ho tswa ho ilibana ea le mailiili ntle le ho fana lebaka la tsela eo ka eona e ne e
ho khoneha. Ke 'nete hore re haholo ho feta se ka pele ho laela tsekong ena
dipapiso.Hobane ka kelo-hloko ea ho ba o mong, re ke ke ra sheba ka, kaha hoo e ka
bang leha e le efe feela ka ilibana hae o leng sona hang-hang itseng. Liphoso le
mofuta sa khotsofatseng ba batho ba tloaelehileng le pono lefate itetlehile ka 'nete
ea hore e sala beha ka dipapiso latelang' me boholo ka ntle feela mona. liphoofolo tse
lebisitsoe ho moea o me ka hona le kelo-hloko; hobane ba na le tse toanang le
tsamaiso ea rona ea methapo, le hoja u sa ka bonyane tseba hore na tsamaiso ena e ea
methapo kena rua ilibana, le lebaka leo ka lona e lokela ho ba fapane ka khethollang
ena ea metsoako e meng. Le litokelo toanang, boo motho e kenyeletsa: Liphoofolo
hloka methapo ho ikutloa, kahoo limela ba bao ho hlokahalang le litokelo e toanang,
e le 'ngoe ka re: The violins hloka likhoele bakeng ngola lintlha, ho akarelletsa le
likhoele lekolilo ho tla hlokahala hore medumo. Ho e-na maemo ao ea kelo-hloko ba
ho ba fihla ka eona, ho ikemisetsa ho latela maemo a ea hae ikhethang, boipiletso ba
e entsoe ho ditlhoko o sebetsang ho e mong ea mosa fapaneng ka ho feletseng maemo
bohlokoa. Haeba semela na a ikutloa joang, kahoo e ke ke bile teng ka ho hlakile hore
methapo ea kutlo; empa mang ea kileng a paka hore ha ho na boikutlo ntle
methapo? Haeba e mong empa boholo ba itokisitseng, hobane oa liponahatso tse
itseng tsa bophelo attributable ho protozoa, e leng e boetse e na boikutlo methapo ea
kutlo. Hona joale, ha ho le jwalo, e senolang hore ha bophelo ba limela li litsela tse
ngata mofuta fapaneng ho feta bonolo ea liphoofolo tsena. Empa ke mang ea re
bolella hore sensations ka mpa feela a ekoa feela ke a senolang hore ha bophelo ba
liphoofolo? ho batla ho feletseng, e le hore lefate, lefate e ne e tla lokela ho ba le
boko le tsamaiso ea methapo, ke qetello sa lokelang ho feletseng le karolo e ho
lohle. A boko a batho le liphoofolo hore e matleng a hae ho eona, Lefate se a ntse a
na le e ngata ka ilibana makala a mofuta hlokahalang. Haeba e potolohileng ka

kakaretso libpuoa tsohle tsa eona, joale mokhatlo o hlophisitsoeng oa libpuoa tsena
'me ka hona a boela a bona lekanang ya substratum ea ilibana ke keng a pheta e
feletse ena hape.
Relies kahoo ha ho nkuwa tloaelehileng le sebelisoang malapeng feela ke dipapiso
sa toanelehe ka ntle, empa e sa ntse e le karabo molato eseng feela ka taba ea
timoloho ea kelo-hloko ka kakaretso, empa hape e thusitse le 'ngoe bakeng lisosa tsa
ho etsoa phetoho ea liketsahalo tsa ka ilibana. tla ho rna 'me le tsoele mehopolo
eo. Ka motsotsoana fuoa ilibana rona kamehla kenyelletsa ditokiseletso feela ka
dikahare fokolang haholo. Mona e ka 'na haufinyane bopilwe segopotso sa maikutlo
fetileng, ka linako tse ling ho ka etsolla e ikutloa joang ka ho toba ha a ke ua
retelehela ho se fuoe tlhokomelo ea rna, qalong lule le mailiili ho hamorao hlaha ka
kelo-hloko. Where maikutlo a tsoa hona joale hore, ka mor'a hore ba nyamela-hloko,
e botjha kena toanang? Le moo ho ea bao ba nang nyamela ho eena? Fechner araba:
Joalokaha bophelo ba se nang balekane feela joalokaha lehlomela la tshebetso
pharaletseng ea bophelo, joalokaha ho ka kelo-hloko, ho ka 'na hona joale ba ho hlaha
ea pele ea toanang motho kapa ka ho fetoha ketso elang hloko tlhoko ea khopolo e
le' ngoe, ba feela ne a utloisisa ho tloha ha e le hantle hore e mong le kelo-hloko ka
bomong leqepheng la kakaretso ilibana itetlehile ka submerge liphihlelo hae, 'me
boo ba ka tsoha hape. Hore ka ilibana bokahohleng, eo mong le e mong ka ilibana ka
bomong libopuoa ea lefateng e hlaha, empa re ka nahana ka feela tlangwa ho
bophelo kakaretso ea lefate rna.Ka tsimoloho ea pele ea kelo-hloko ea rna ke
kahoo toana ho tsosa borokong. Ha e le hantle tlisa le eona ea motho ha a hlaha
haholo thepa ba kelello ho lefate le leng e ka ba hlalosetsa e le ya memori
lefifi. How ntan'o pheta ho hlaha ha ilibana ka bomong a Together ea borokong ka
kutloisiso e itseng, ho tla le eang maikutlo a me qetellong esita le maemong a fetola
tataiso ea fuoe tlhokomelo ke dithulaganyo oo alternation ea robetse matla 'ohle hape
ho dikahare ka bomong ea kelo-hloko e bang teng. liphihlelo tsena tsohle ka hare
lokisetsa ka bobona tlas'a setoanto sa monyako oa akheha. About haufi ena qalong
behilweng e le theko ea sehlooho ea nako e telele ea tsoha ka ilibana latela moelelo
oa yona eohle; 'me joale tsoha ka holimo sena theko ka sehloohong sa ntse ho fetola
harmonics ea nako e khutsoanyane, maikutlo a motho ka mong le mehopolo tse
etsang dikahare tse itseng tsa ilibana, le tseo kahoo toana le teng mochesong o ka
holimo tse ka sehloohong hlahella "lintel". Ka lebaka leo, ba haufi le ho kena ka
sehloohong, joalokaha haufi ena e ka holimo, ho se nkoa e le moedi hore ilibana ea le
mailiili, empa feela e le e 'ngoe eo a arola ho feta thibeloa ke le kelo-hloko
pharaletseng. Leha ho le joalo, kaha tlhokomeliso pharaletseng tla ba le haufi le ho
kena eona, kahoo re ka, kae kapa kae moo, ke morero o mocha ka bomong ilibana,
hlalosa sena e le tshebetso ya ho bokella ka lilemo tse fetang haufi. The ilibana tsa
lefate kenyelletsa ditokiseletso joalo ka tsela e toanang ea consciousnesses ea ho
phela ka ho ba setho sa eona libpuoa joalokaha ilibana rona hae liphihlelo tsa hae
instantaneous; le hore kaofela ilibana na le letlotlo lena la hopola lintho le
akarelletsang histori ea lefate lohle le libpuoa tsa lona tse phelang tse ho lona, e
toanang le kelo-hloko ea habo rona mona sheba morao ho moelelo oa maphelo a
rna ka bomong. Lefate ka bolona empa kamoo tsamaiso sa potoloho ea lipolanete

'me joale kopanyang mekgwa joalokaha kosmorganisches setho se le sena bokahohle,

ke karolo le kelo-hloko yuniti hape link tsa' ngoe feela ka tatellano tsoela pele a
nyolohela mefuta e meng ea kelo-hloko, ka ho fetisisa, e leng di akaretsa, ka
kakaretso-hloko ea bokahohle boeona ke ilibana ke Molimo.
Hape ka kelo-hloko ena ea Molimo, eo ho eona consciousnesses tse ling tsohle li
akarelletsa ho tloha phahameng ka ho fetisisa ho tse tlaase-tlaase, joalokaha liphihlelo
tsa hae ka bomong, empa hona joale fellang kateng Fechner Leha ho le joalo ha ho
moo ho toba, empa u ha e le hantle molao-motheo oa monyako, 'me e etsa hore sena
se ka nako e toanang terene ea bohlokoa haholo ea kgopolo hae oa Molimo, ho ke ke
fapaneng ka ho fetisisa e tshwanang formations filosofi kgopolo. Ha a ntse a atamela
lintho tsohle bakeng sa diyuniti tlaase-hloko mona ka tlase monyakong ea ho etsoe
hloko hore phahameng ka ho fetisisa ka holimo haufi, kaha tsela feela ea ho Fort bo
boloka le ho tsosolosoa ha nchafatsoa ha dikahare tse jwalo e secured le bakeng sa tsa
ilibana tlaase. Empa Fechner ha a lumele hore ilibana e tsoang ho Molimo phetha
nakong e tlang e oohle oa bokahohle a ka boeona. Na le hoo, e sutumetsa khopolo ea
ntshetsopele, eo emoloa ea hae ea timoloho ea bophelo joalokaha ilibana e hlaha,
joale etsa nahana hore sena se mabapi le Molimo ka boeena. Sena se etsoa ke tokelo
ho tloha qalong e akaretsang, a melao marang ea causality le fihlile qetellong e
actuated rera leano la lefate lebisitsoe ho ilibana la Molimo, empa o bona moralo
bokantle ea plan lefate ka tsela ea liketsahalo marang e le letoto la liphihlelo tse ncha
matsatsing a ilibana la Molimo. O bapisa Molimo hore a moetsi oa litoanto e, e leng
mosebetsi oa hae ha a ntse a e okaokela tloha qalong feela kemisong ea eona
kakaretso kelellong, empa ke hobane'ng ha ka bonang esale pele mong le e mong ea
sethala se nang balekane ba bolaoa. Ka kutloisiso ena, ho ea ka mo ilibana e tsoang
ho Molimo pele toanang le ea batho, ke feela, ho hlakile ho tloha qalong ea junifomo
hantle rerile, lumelloa ke molao; 'me Molimo oa mo mor'a hore tsohle, ke gabotse,
sehlahisoa sa liphihlelo tsa hae, e leng boetse ho na le liphihlelo tsa bokahohle, feela
joalokaha motho ka mong ke sehlahisoa sa batho libakeng tsa eona. khopolo ena ho
bonahala ho eena kahoo ho neng ho bonahala, hobane e etsa hore eena ka nako e
toanang ho bonolo ho nahana ka batho ka bobona jwalo ka accessary le performer oa
mesebetsi ea Molimo, 'me ka bobe bo teng lefateng le sebe e le' nete hore a mofuta
oa pele oa Molimo e makatsang, empa empa ho itetleha ka ho phethoa ha ppo le ho
hlahisa se molemo le ho se setle bohlokoahali elements ea taelo ea lefate. Tsena ke
menahano, eo a neng a hopola tsa 'meli e meholo ea Jeremane Theosophists bo16 le
la bo17 la lilemo, e leng ho seng joalo tumelo ea hae le litobotsi tse ngata tsa
tloaelehileng, nakong Paracelsus le Jakobo Boehme. Empa esita le ka bo-rafilosofi ba
ea nako ea hae, e leng o ne a averse ka lebaka la libe tsa bona khahlanong le saense
ea bitsoang seng joalo, le Schelling, esita le ba nang le Hegel a ama mona, le hoja ba
ne ba sa likamano tsa bana ba kena ka boeena mabapi le haufi le ho kena ka ilibana.
V.
Haeba bophelo le kelo-hloko ha ho mohla hlaha, empa phetha mesebetsi ea
mantlha oa bokahohle, kahoo ka maikutlo a hona joale le tsona ka ho toba tlhahiso,
ka bobeli ha e le hantle feela lipolelo tse sa toaneng tsa liketsahalo tse toanang. Ha

e le hantle, e Fechner a emoloa. Ke eng e oo re o filoeng kwa e le khokahano, empa e

pharaletseng dithulaganyo o motle tlhaloganya sebaka le ya ntango kantle ho fetisetsa
bophelo motsamao hore re bokella lekgotleng joalokaha yuniti e matla ea kelo-hloko
ea rna. Joalokaha setereke, re ea pele hlaha fapane le ntlha ka n'ane ho periphery ea
eona ebe ka mor'a moo ho tloha setsi sa eona, leha ho le joalo ke oa potoloho e
toanang, ho joalo le ka dithulaganyo habohlokoa hakaakang le ditshebetso tsa
ilibana e le 'ngoe liketsahalo meleng-ba kelello, e mong le nkoa feela ho tloha ntlha e
fapaneng ea maikutlo ana. Mona kaofela bole boemong ka ntle ka tsela e multiplicity
likarolo motho ka mong, bakeng sa boemo ba ka hare ho eona koala a be le bonngoe
ka kelo-hloko hammoho. Ka lebaka leo, maemo a ka bobeli ba e tlatsetsang, o empa
ka bobeli hapa eohle ea ntho ea sebele. Ho na le Fechner ha ho unknowable "Ntho ka
bohona", bao feela tjee liponahatso ne ba le mothating tsa dikgopolo tseo tse peli,
empa lefate ke hore 'mele ebile ba ntse ba ea moea ka boeona, ha re ntse re ba tseba
ka ho toba' mele ea rna le ka moea oa rna. Kahoo moea hase e khethehileng,
unausgedehntes ntseng ba e neng hlooho ofisi ea eona ka ntlha fanoa ka
bokong. Fechner etsa sena monadological kapa atomistic hae synechologische pono e
fapaneng. Ho ea ka mo kaofela phelang 'mele e phehiloe khang, joalokaha ka sebele o
boetse o thehiloeng bophelong senohi ka bond litho tsohle. Bao mekhatlo, tseo tse
liketsahalo motho ka mong ea kelo-hloko li toba tlangoa, e bitsoang Fechner
mangolong a hae hamorao "mekhatlo psychophysical". Joalokaha bophelo le
animatsioon ha feela bptjoa, empa lona qalong, hammoho le mokhatlo oo tsehetso
ea hlabollo 'meleng ke ntho e etsisoang. Le thulaganyo kosmorganischen mong le
mekhatlo tsohle psychophysical. Le khethollo ea la Kosmorganischen bakeng
limolek'hule manyolo empa le motsamao psychophysical ka bomong ba ntan'o theha
hore leng sesosa sa ilibana ka bomong ea libopuoa phelang. Ka lebaka leo, ho tloha
ka nako ikamahanya psychophysical motsamao le kelo-hloko. Mong le e mong le
'ngoe ea puso ilibana e tlangwa ho e khethehileng ea psychophysical sisinyeha; 'me
ho hlahile khopolo e joalo e le ya segopotso setshwantsho feela ea ka nchafatsa ba
bona hape, hobane ba ka e amahanngoang tjhelete yohle ilibana e le khopolo ea
sebele e tsoela pele ho ba teng ka tlase ho monyakong oa ilibana ka bomong, kahoo
hape motsamao amahanngoa ka feela pheta, hobane, o kile a bptjoa, ha ho mohla
beha hape, empa ka aa koalle ka pelong nakoana. Fechner bonta nako ena e sa
lekanyetsoang tsa mekhatlo psychophysical ke setoanto sa leqhubu ha e lifapano ho
e metsi le ntseng ba e mong, disappears leihlo, empa bonneteng e le hore ka bophara
mokhatlo oo o tsoela pele.
setoanto sena e tla ba bonnete ba hore, potso e totobetseng hore na ba qetella ba
mo tshisinyo psychophysical ka fetohe e le hore ba u se ke ua kena leseling joalokaha
e le 'ngoe hape; 'me potso ena tlisa joang kapa joang batho ba bang naheng:
Joalokaha e fellang kateng le ntsetso-pele ea kelo-hloko ea rna, ha bophelo ba
qetella?
Fechner lumela hore karabo ea potso ena motheong oa ho nahanela oa mokha ona
tsehetso ea hlabollo 'meleng ke ke ha khoneha ka tsela eo. Empa o ile a nahana hore o
ne a etsa se Analysis 'meleng hase eka lebaka la ho hloka tsebo ea rna ea mekhatlo
ena ho vorfolgen bao fates. Ka lebaka leo, ha ho letho tloha empa ka lehlakoreng le

kelello ba etsa liopereishene tse ho nahannweng, e leng ka nako eo beha ka bobeli

tjena qetello mabapi le lintho tse amanang 'meleng leqephe le tsoang moelelo oa
lona. Bonang! E hona joale ke bopaki ba ke keng ea qojoa ea atolosa ka atolohela
hle ea nako ntsetso-pele ea dithulaganyo tsa go ilibana a sa katoloso ea kelo-hloko
ea batho mabapi le kakaretso, nako e telele bophelo ba motho. Ha a ntse a 'mele oa
motho kamehla nchafatsoa ka lebaka la ho le thulaganyo ea metabolism, e le hore
qetellong ha ho nyutlelie a lula a se tsoanang, ya memori ea monna-moholo o
khutlela khale ka bongoaneng. Ke hore, ha a ntse a re, e utloisisoa feela ha ka boela
tlosa o kile a tse baketsweng mekhatlo psychophysical ho likarolo tse ncha le libaka
tse ncha 'mele.
Haeba ho le joalo, ka tsela ena ea tswelopela tsa liphihlelo a rna a kelello le
substrates bona psychophysical e sa tlameha ho dintho tse itseng phehella, kahoo re
na lebaka la ho nka hore e tlangwa ke ho boloka 'mele ea rna. Ke 'nete hore setopo
ha e sa le motsamao psychophysical ea nang le bokhoni bo hlokehang bakeng sa ho
hlaha ha maikutlo le mehopolo. Empa ke hobane'ng ha lokela ho tsoela pele mekhatlo
tsena ka tsela e itseng a lefate le re potolohileng? Ha e le hantle, Fechner sheba ho
nkuwa sena ka ho emoloa ha oohle oa hae oa ka ilibana ka bomong e le "e
tsamaellanang" ka lebaka la mocheso e ka tlaase mona haufi eona "Unterwellenborn"
tlhaloso e pharaletseng ka ilibana o qobelloang. Sena se ne se be elang hloko
haholoanyane, haeba e se ba tsoela pele boteng ba bona, liphihlelo tsa moea ka
bomong ho eena; le liphihlelo tsena utloa empa ho boetse ho jwalo ka kelo-hloko ka
ho fetisisa ea bohlokoa ea botho ba hae. A nyamele inta ka ilibana ka kelo-hloko e
akaretsang ka hona ho bonahala eka ho eena inconceivable. Ditheeletso empa e mong
a tla ho ntshetsopele ya ka ilibana ka bomong nang le ho hongata ho ba sena ka
ilibana kakaretso. Empa o ile a nahana hore o ka 'na ba nka hore lintho tse bakang
lekhalo la ba tla oa ka bonngoeng le qetellang, e leng ba beha ho bophelo senohi ke
hore re inehele ho e lekanyelitsoeng mokhatlo oa' meleng. The bophelo ka mor'a lefu
ke ka hona le ka 'nete le bophelo bo teng lefateng lena. Leha ho le joalo, ho ke ke ka
tsela e analogous ho batalatsa e phahameng ea boteng ba rna ba hona joale,
joalokaha sena ke boemo bo itseng ba phahameng ho etellang e dreamlike puso pele a
tsoaloa ka boeona. Monna ea sa utloisoe bohloko hang empa ka makhetlo a mararo
lefateng. Mokhahlelo oa pele ea bophelo ke boroko bo sa khaotseng, ea bobeli e sa
fapanyetsane pakeng tsa robetse le Together, ea boraro e balebeli ba e sa feleng. U se
ke ua phela ka thko, atameleha libaka ka holimo sepakapakeng kapa ka tlaase ho
mobu oa tsa rona tloha, empa har'a rna. Re ka 'na, ho ya meeli ea' mele ea rna, a re
ka pelong, fetoha mehopolo ea le bona. Empa u phela ka le kelo-hloko e hlakileng le
re potolohileng le ho rna. Ka mor'a hore tsohle, ba bang ba menahano ea rna e ka
'na ha hlaha ho pholletsa le seabo ha bona ka ho toba ka ho fetisisa bophelong ba rna
ba moea. Le hore ke "toka le leholo la ppo e mong le e mong baka la maemo a
bokamoso ba hae ba boeona liketso tsena ke batho ba se ke ba putsoa ke meputso
Link kapa likotlo ;. Ha ho na leholimong 'me ha ho ea liheleng ka kutloisiso
tloaelehileng tsa Bakreste, Bajuda le Balichaba moo moea o tla ka mor'a lefu la empa ka mor'a hore ba pholoha khl sethaleng maloetse, lefu, e develops ka lenyele
ho immutable, leha e le efe sethaleng morago ga moo e ka lebaka la seo e kileng ea

tumellano constituent ea tlhaho lefateng tsoela pele ka 'me ka ntseng ba phahameng;'

me, ho itetlehile ka motho ea molemo kapa e mpe, e babatsehang kapa tloaelehileng
le sebelisoang malapeng etsa ka khothalo kapa bile dutseng di sa sebetse, o phetse
hantle kapa kula, bophelo latelang e matla kapa u fokola ka phelang e le thepa ea hae
joang .... nako e telele empa ea seng 'nete, le bobe phutheho e sa ntsane e susumetsa
le ka' na loanela ho ba teng ha sona ka oa 'nete, e ntle, e le letona, le tla toarella hlla
ka matla leha e le neng hla, ba tla timetsoa ke ba lona-morao le ho eketseha liphello
maholo. " Ka hona a hore hiernieden siea letlotlo la lerato, tlhompho le tlhompho ea
borapeli, ho hlolloa ka ho hopola batho ka mor'a hae. Seo a ileng a siea bakeng sa
bophelo ba lefate mor'a hae, o ile a hapa le ho bolaoa ka ho hapa kgutsufatso
tlhokomeliso ea tsohle nahana hore Posthumous tlohang ho eena; o rescinded e
bushel, leo a mpa feela nkoa khoahlapisitseng ka bomong bophelong. Sena ke e mong
oa matlotlo hore re lokela ho bokana bakeng sa sepakapakeng. "
Ke kahoo mona 'me le ka n'ane ho phutheha ka e le' ngoe bophelo bo sa feleng,
sebakeng sa eona bakeng sa batho ba ke lefate, ho ea moea oa bona oa ho e
kopanelang papaling ea ho, 'me e leng e bopa ya lipakeng le di akaretsa, hore oa
halalela bakeng sa hae, kahoo a shanofatsa ke boeena pono eo bosiung ba la hlla
saense ee bonang feela ka ithetsa nakoana ea luminous le bothata bo kae tsa
tlhaho. Hantle, e lokela Ka hona bona leseli la eang utloe molumo, e fana ka khola
litholoana le ho utloa libpuoa tsa. Empa hase kaofela re pota-potileng mofuta wa
ntseng ba e arotsoe ka libpuoa tse fapa-fapaneng hore e hlahisoa, le bao bophelo ba
ba captively bakeng sa bona feela likarolong tsa sona ka bomong? Ka hona, ke na le
maikutlo a tlhaho hore pele hore lerootho pono mofuta oa saense kajeno, 'me ba tla
sala, haeba sena tsoela ho theosa hape, hore toloki leseli, ea capstan boeona ikutloa,
hobane lefate lohle khantsitsoe ke pono e toanang, ba ho utloa lintho toanang ka
eona ke ka melumo e etsang hore batho ba thabele mofuta potolohileng ka
boeona. Sena ke Letsatsi la hore Fechner juxtaposes le pono e bosiu, 'me eo a
nahanang eseng feela nyalanang le liphello tsa saense, empa tseo a boetse a
kholisehile hore ba coinciding feela ke sephiri sa bophelo ka mor'a lefu la ka moelelo
oa taba le phihlelo ea rna' me tsebo tsela ile a rarolla. Bopaki bo ka kholiseha Day
ena, ha a ntse a lumela, ha nyane feela joalokaha ka ipakile, le pono e bosiu. Empa
hang ha tumelo ea 'nile tsa bitsoa ka ho thusa ho tlatsa likheo tsa tsebo, kahoo ho
lumella mo pelaelo hore Letsatsi ke telisang tumelo ruileng. 'Me joalokaha le lna le
ka nahana ka boeena a ketsahalo leha e le efe e tumelong sa bolulo phethahala filosofi
ea hae le ka ikutloa ke thabile hore ho hang boima, e sebelelitseng mo boteng,
mohlomong a mo mong oa batho ba luckiest ba kileng ba phela.Eena ka boeena o
boletse a ipaka: "Na ha ho buuoe ka lefifi le o nako e ho neng ho bonahala ka ho
fetisisa se nang tepo ea bophelo ba ka, mafube e qalang ea Letsatsi ka likhopolo tsa"
bukana ena e se e ntse pele ho bophelo ka mor'a lefu, "Ke ne ke se na ho mamella ka
nako eo." Ergreifend ho bua sena ka ba bang ba ya maboko tse e-itlhahela, haholoholo matsatsing ana a ho ya lefifi. Kahoo, ka hore "pina matoenyehong":
Haeba lintho tsohle li tsamaea
darkens,
tima ke bili,
The jeoa ke bolutu sa ntse ne e

phatsima
tsoang linaleling a ho qetela a;
0 re nahana hore 'hore letsatsi
hlakileng ntse e,
ka letsatsi le lecha la paradeise
ya
Krrish pele u e;

kapa temaneng ho qetela ho bukana eo "ka sepheo se sebe tharo le mabaka a tumelo":
Molimo itetlehile ka moea oa
melne;
Lengeloi mohlape oohle
ka maralla a eona a mangata
khanta khanyang ke bona
tsamaea,
'me e nkile ho' na.

Khopolo ea Allbelebung mofuta le omnipresence la Molimo ka lna ka lipina tsena

tsohle. Poleloana e reng thothokiso fetisisa ka etsahala hore ebe nahana hore sena se
ka 'Morning le Spring "e mong ea bitsoang thothokiso fumanoa:
Molimo, ke lokela ho rata ho
rapela ho uena,
Ho rapela tsohle ka 'na;
empa ke mantsoe a eseng hore ho
ne ho tla se etsa,
joaloka' na, ha ke ntse ke u
fumana?
How questioningly erbanget
kahoo pelo ea ka,
Ching sekhukhu pholletsa holo:
What a re Langet rata bakeng sa
lna,
Molimo ha e iphumanetse feela.
a uena boetse o re khothalletsa
hore matsoho a hae,
e leng otlolle ke re sireletsa,
eseng ho batla 'mo moo lefateng
fella,
uena, Molimo o ka tlung.

VI.
nako ea ha Fechner filosofi mangolong a qala ho hlaha a setjhaba, o ne a ho nka
bohato ba hao, mpe ka ho fetisisa ho khoneha. Joalokaha meqolo e meraro ea
Zendavesta, nehelano ena pharaletseng haholoanyane ea maikutlo a hae, e
hatisitsoeng ka 1861, busitse ea lefate libuka tsa saense ka ho feletseng lintho tse

amanang le fapaneng. Filosofi ea tlhaho ne a ka ho phethahetseng entsoeng fiasco, le

naleli e mong oa filosofi Hegelian ne a ba khoehlisa tsebeletsong; ea pessimist
Schopenhauer leta ka Frankfurt sa ntse fumane mabapi le tsoho ea mosebetsi oa hae
lebala, ka nako eo ha ho motho ea ne a lumela empa ka boeena. Ludwig Feuerbach
'me ka lilemo tse latelang, e leng ho tsamaea ka lintho tse bonahalang mehatong ea
hae fisioloji tla ho kopana e ratoang litlhoko tsa filosofi, ha ba saense stringent
eketsehileng ikhula libakeng tsa bona tsa botsebi le filosofi ka kakaretso ka tlwaelo
sheba bakeng sa boemo ba busoe. Ke joang ho na le mosebetsi o e leng se a ntse a
phatlalatsa a tlotla e le thuto e tsoang linthong tsa leholimo le bophelo ka mor'a lefu,
joalokaha eng kapa eng jwalo ka ha e le toro fantastis hlaha, e leng ho ba le ha ho
letho le ho se etsa le saense!
Fechner utloa bohloko haholo tlas'a linakong tsena tse sa thabiseng. Ha a khathetse
ke se lumelang, e leng o ile a hlla, 'me o ile a ikutloa ke thabile hore ebe phatlalatsa
ka makhetlo-khetlo ka foromo e ncha ea lefate. The Zendavesta a latela, ka tepo ea
hore e khutsoanyane mofuta o mong oa phatlalatso oa mehopolo ea hae e esengaka
meralo e le menyenyane. Selelekeleng ho treatise "Ka potso moea" o re ho bamameli
hore ho feletseng ke ke ra fumana tsela ea hae ea ho tsoa maikutlo boholo-holo bethe
hore o ne a ka lekhetlo la pele hoeletsa 'bukeng ea hae ea bophelo ka mor'a lefu la ":"
Ema! " Ha motho a sa utloe eena, hobane o ne a buile ka makhetlo-khetlo: "!
Emela" "Joale ke hooa nako bohlano, 'me haeba ke phela, ke tla ka makhetlo a
botelela le la bosupa, emela!' hooa, 'me kamehla ho na le ntho e le' ngoe feela,
Tsoha! ' . Empa e-ba bakeng sa di-call tse tla tsosa lefateng le robetse, o na le
phefumoloho matla; ke mpa feela e le phefumoloho a phefumoloho ena ".
Most ho bohle a ipelaetsa khahlanong le lebitso la molori. A molori, o re, u bitsa ka
nepo ba ileng ba kena kae-kae u le leholimong kapa lintho lefateng joalokaha sebele,
e le hore hanana le nkoa melao ea lefate hlollang, 'me ka boo ho seng mabaka ka
litemana tse potolohileng phihlelo eo e ka bonta. Ka kutloisiso ena, bakeng sa tsona.
Mohlala, e ne e thuto ea o fetela oa meea fantastis, kapa hore na e tla ba fantastis ho
nahana hore moea oa motho letsatsing kapa polanete kapa kae kapa kae lefateng le
hle bakeng sa ho phela. Fancy ke ka lebaka leo ha e le hantle letsatsi lohle atileng
tumelo ea bolumeli, hobane ba ananela ho se mediations kapa likamano pakeng tsa
lefate la hona joale ea rna le oa boteng ba rna nakong e tlang. Empa u mponta
hape, kahoo o ile a botsa ntlha moo maikutlo a ka e hanyetsana le linnete tse pakang
seo thehoa! U tla fumana ntlha ena ha ho moo. Ho fapana le hoo, seo ke se rutang, e
nkiloeng e fana ka maikutlo ea mofuta oa sebele le bophelo ba sebele. Leha ho le
joalo, ha e se e ntse e akarelletsa ho etsa sena e hang-hang lemohuoa bakeng sa rna
ntho ea sebele ea lintho. Empa filosofi ha e se e le taba ea tsebo, empa ea
tumelo. Motho a ke ke ipaka e worldview, kamoo ho ka ipaka e Theorem ea lipalo,
'me ba ke ke ba bonta empirically kamoo motho a ka boloka buiwang ka sone
tlhaho. Tabeng ena, filosofi le tumelo mo ema ka lebaka toanang. Filosofi e ka nako
e toanang bohareng pakeng tsa bolumeli le saense. O na le ho lumellanya ka bobeli
ke ho ntshetsa pele e worldview e setseng liphello tsa saense line, ha a ntse a fana ka
kelello ea bolumeli hloka khotsofale.

One bona Fechner etsa filosofi mosebetsi o fapaneng ho feta hangata ba

fumantshwa ke ileng a talima mosebetsi ona e le 'ngoe libuka tsa saense tseo
kaofela. Tsa bo-rafilosofi le leholo la nakong e fetileng, ho na le e nyenyane e
tsejoang mangolong a sa tloaeleha Fechner e Kant le Tsoang ho ya tlhokeho ya Kant,
o ho tloha lula e axiom tsa filosofi tsa saense, ka pel'a hao esita rutang mabapi mofuta
wa lintho ntho e 'ngoe o ne a pele. haholo-holo bokhoni ba fakalthi ea rna ea tsebo
ba lekoa hore lipolelo tse joalo tsa Tlhokahalo ea sena ke filosofi Fechner a lula
angoang. Motho o ne a talimela lefeela bakeng sa ntho e 'ngoe ea hae e neng e ka ba'
nile ba bua joalokaha epistemology kapa boitshwaro bo ka kutloisiso ea saense, e le
ngotse hlahlobo tse mahlonoko tseo melao-motheo ea ea nkang khato ea batho. Ka
hona motho ea tla empa e boetse e lekanya filosofi ena le o pharalletse sa nepahalang
ho sona, haeba u batla ho bopa ho akha filosofi libuka tsa saense le bona. ba Sena se
tla ka molao-motheo le sieo. Na le hoo, ho ke ke feela hammoho ka reinterpretation
oa litumelo tsa bolumeli e le boleng bo phaella ho liphello tsa saense, le batho
reinterpretation le tlatsetsa ena lokela ho etsoa ka tsela e tumelo le tsebo eo se nang
molekane, tse lumellanang ka booona, takatso ea ho tsebo joaloka tlhokeho ya
boiketlo ba batho tumelo khotsofatsang momahanya. Ka hona filosofi Fechner ke
hantle filosofi bolumeli kapa, mohlomong ka nepo haholoanyane bonta leha ho le
joalo, theodicy. Empa hase theodicy ka kutloisiso Leibniz Molimo. Ha ho leka ho
tlisa ea Bokreste dogmas tsamaiso e nang le lekhetlo la pele nosi thehoa tsa filosofi
hae ka tsela e lumellanang. The thuto e Fechner khahlanong mahala ho feletseng. E
ne e tla enfelopo e leng ipata mesebetsi ea mantlha ea bolumeli ea tumelo ea Bokreste
khafetsa ho feta ho sireletsa.Haholoanyane joalo mo konokono ena e tsebahala e le
motho oa bohlokoahali keng ea qojoa ea botho.
Ke ka mor'a hore tsohle, le be le fane ka molao Fechner haeba ba lahla lebitso la
molori. Ha e le hantle, filosofi ea hae e fanciful, empa fantastis ya ka dipehelo tsa
ntho ea sebele tsitlella fetola bapala oa monahanong, e ha ho joalo. Ke 'nete hore e na
menyetla e' ohle feela tjee oa ho nahana. More khona ho empa o ile a boela ha se
ikana ka boyena. The tokafatso ea boemo ena sheba feela Fechner hore tumelo eseng
le 'muso arohana ntle tsebo ne, empa hore o ne a bohlokoahali a bohareng ba sena
ruileng, ho hokahanya le tlatsana metsoako ea eona. Haeba re nka hore batho ba bang
ba le kelo-hloko ka bohona tlatsetsa toanang le a rna, kapa hore a libaka tse hle le
linako tsa bokahohle sebetsa ha ho ka tlaase ho moo joalokaha e etsahala lefateng le
re potolohileng, molao oa causality, hammoho le ba ba bohlokoa haholo bakeng sa
batlehang saense ea bitsoang e le hantle feela e le taba ea tumelo. Feletseng
likhopolong ka taba eo le mabotho a eona, ka melao eo ka ho fetisisa kakaretso oa
mehleng oa mofuta le bophelo ba moea, ba ile ba senola ka bobona se a ntse a
toauoa joalokaha litumelo tse ka hore ba se ke sa unanimity e leha e le efe
fihlellwa. Ba bang ba bona ho bonahalang hore ho boloka feela ka tiisa, hobane u
tloaela ho eona. Mothating ona Fechner hona joale sebelisa filosofi. Ho hloka hore u
thathamise khetholla pakeng tsa tsebo e hlileng ba le tumelo feela, le hore motho a ke
ke ka hona amohela litumelo esita le joalokaha ba 'nete hobane li fetisetsa rna kapa a
kopo kakaretso. Na le hoo, tumelo ke kahoo bohlokoahali ho tlatsetsa tsebong eo,
leha ho le joalo ka feela ho nkuwa jwalo ka criterion la tumelo utloahalang a hore o

ne a tlisa tlatsetsa joalo kgotsofatsang etsa qeto. criterion ena hloleha hona joale ho
tumelo ea eona e tiileng litumelo tsa batho ba tloaelehileng le pono ea lefate,
joalokaha ho fegwa ke saense ea kajeno. O bona e lehlakoreng le leng la tekanyo e
feletseng phethahala hae pono ea hae ea lefate, phetoho e ka likamano fetisisa
habohlokoa hore. Ke ka ilibana ha ba hanyetsoa ena, hammoho le tumelo e tiileng ea
hore dikahare le nyakallo ea ho ruta hae, e leng e fana ka Fechner a filosofi
mangolong a le thatho ikhethang. Ha a batle hore ho kholisa hore feela re se na
likhang, empa o na le ho hong tsa moea oa moprofeta ea ileng a o itenotse ka ea
lakatsang ho lokolla batho tsoang talima liphoso inveterate le ho etsa thabo ea
Molimo e ncha le tsebo e eketsehileng ka je bohobe lefate.
VII.
Leha ho le joalo, Fechner ka 'na se ke ua khathetse ho ba kamehla resound bocha
pitsong mor'a-up, o ne a butle-butle temoho ke ua hlokomoloha seo, kantle le ho nka
karolo, e leng fumanoa mangolong a yona tse nyenyane tse tloaelehileng ho ne ho ka
la motho ka mong likelello sekametse bolumeling, filosofi ea hae ha ho a
didikadikwe batsi bontitse phunyeletsang matla, e le hore ba eona, ke eng e neng e le
e bohloko ka ho fetisisa bakeng sa hae, e ne e leng e monate joaloka ho tloha saense
ea tlhaho, ea hlokomolohuoa ke ba lefate bo-ramahlale boa tsa filosofi sebelisoang
linthong tsa molao. E mong o ne a mohlomong tena joalo hllehile, ka hle leka
kholiseho ea hae ho fana ka input ba hana. Ha ho joalo Fechner. kholiseho ea ao tlala
mo hae tumelo e tiileng ea hae, ha aa khaotsa ho phehella pakane ea hae.Leha ho le
joalo fetohe ka lilemo tse fetileng tse mashome a mararo a ho qetela tsa bophelo ba
hae ho ea karolong e ea semelo sa mesebetsi ea hae. Mesebetsing e kgolo eo a
hatisitsoeng nakong ena, o ile a fetoha, haeba ke 'na ba sebelisa poleloana e reng, e
leng hlokomelisang maqiti tekong ea hae; E o ile a fetola ena haholo-holo bohlokoa
ka ho fetisisa ea mesebetsi ena, e leng "mekhoa ea psychophysics", hoo bakeng sa
tlhahlobo e ka ntle feela ea ka morero oa ka boeena feta se seng ka hlaha.
Kae kapa kae moo ke ena e totobetse joaloka ha bapisa psychophysics le lilemo tse
leshome pele ho moo ha hlaha Zendavesta. Moo re ka sebeletsa e boetse e le
Zendavesta, re ikutloa mahae ka lekala la mystical-theosophical khopolo-taba, ka
eseng hakaalo filosofi joalokaha worldview thothokiso. Re fallela feela a
sepakapakeng 'me ka morago ga fano. Lefate le tsohle tseo a lulang ho eona, bo na le
morero e le 'ngoe feela bakeng sa buka ena, hobane ke e mong oa "lintho tse
leholimong". A psychophysics re tsamaea tseleng ea diphuputso hlaphohetsoe le e
nepahetseng. Hloekileng hlokometsoeng bonahetseng, ka hloko ba ile ba sebetsa-tsoa
mekhoa ea moralo etsa liteko le phoso felisoa, qetellong ea lipalo melao formulations
e leng latela tieo ya ka dipholo tsa liteko teng, latela e mong le e mong. Lokela ho
moo.lumela ho "thepa ea motheo" ba na le moea o sa e tobileng ea boemo bo tlaase la
pele ka tsohle tlhaho koetlisoa le ho lahla setsebi sa lipalo hore ba be hlokolosi ka
tsela e hlophisehileng haha timo e ncha ea tsebo ka qala; ka "Zendavesta" empa a be
le moea oo le toro lefate thothokiso etselitsoe hore ba lokela ho etsa'ng le batho
tobileng mosebetsi psychophysical ha e le hantle feela joalokaha le mongoli toanang
"Mabestimmungen ea galvanic" ho hong? Empa ke mang ea khaolong ea ho qetela

ea psychophysics le ea bala tsohle tsa Zendavesta lokela khutla maikutlo a ena. Ho

tloha ka ho totobetse hore psychophysics ea Fechner 'nile ha ho letho le empa e se
boiteko ba ho fetisisa pharaletseng le ho phethahetseng o ile a etsa ho lokafatsa
etselitsoe ka tumelo ea Zendaveata ke lehlakoreng la postulated ke likamano tse ntle
tsa hae pakeng tsa lefate' meleng le kelellong ka nepo 'me kahoo kapa bonyane ke
kamoo ka hara hajwale huloang ke phihlelo eo meeli hore a tsohe lekala la tumelo
feela tjee ke ho tseba.Empa psychophysics ha e felle feela mosebetsi ona, empa ho sa
utloahaleng tse tsoang hohle ka ba le maikutlo a lefate le neng le ntshetswa pele ka
Zend-Avesta, ka lithuto tsa Molimo le lefate hammoho le emoloa 'mele le moea,
joalokaha lekana ena fokola ka palo jwalo ka ipaka psychophysics fuputswa, a mollo
morao hang-hang ho le hore bohle-se akarelletsang. E hlaha hobane e le 'ngoe ho feta
le kenella ka hare ho kena mesebetsi ena, kamehla ho hlaka hore ka bobeli e ha e le
hantle le na le dikahare tsa hao e toanang, le hoja likarolong motho ka mong ha
dikahare sena li lokisetsa le toaroa ka tsela e fapaneng haholo ho tsona. Ka 'nete,
khutlela mehopolo eohle ea bohlokoa ea Zendavesta a psychophysics hape; empa ho
na le boetse fetola melao-motheo ea psychophysics ho fumana se a ntse a Zendavesta.
Mabapi le maikutlo a hae hore lintho tse bonahalang le tsa moea bonded hammoho,
ba hlalane feela ke boemo ba ka ntle le ka hare thepa pono ea ntho ea sebele li,
Fechner ne a se a nkoa e le potso a Zendavesta ha e sa pakeng tsa liketsahalo tsa
ilibana rna 'me ngollana bona dithulaganyo motsamao 'meleng a lemoha kamehla
lipalo. O ne a araba potso eo ka tumelano habonolo. Ke lekanyetse ea generality ea
molao-motheo oa causality ka lehlakoreng le leng 'me ka ho bokhobeng ba le kelohloko tse itseng dithulaganyo' meleng ka lehlakoreng le leng, tse kang kamano e
utloahalang a bitsoa ka mor'a hae, 'me o boloka o ka nako e tsoanang bakeng sa
tekanyo phahameng ka ho fetisisa probable hore ba ka junifomo, etsoe dirisana hang
pakeng tsa' mele le moea a utloahalang ka tsela e toanang molao ea lipalo o teng. O
tsoela ke e sebelisoa ka litsela tsa mosebetsi ea lipalo, e leng tabeng ena, e priori fana
ka maikutlo a. The proportionality bonolo hakana hlaha e sa amoheleheng ho eena
hobane ba eang ho mofuta toaneng tsa corporeal ha etsa toka e le motswako wa
ngata e le mefuta e fapaneng ya mekhatlo e mengata le moea. O ile a ithuta ka nako
eo hlakisa le kamano eo ke letoto la lihlooho tse, e leng tsoela pele ka molao e
fapane. Mona qetella a phehella mo kamano e jwalo ka ho fetisisa ka etsahala hore:
The mentlele kgatelopeleng bonolo hakana k, 2, 3, 4, 5 .... ho k thutatekanyo, 2, 4, 8,
16 .... Ho eona o ile a bonahala qalong setshwantsho hlakileng ea matla haholo ,
tsoelo-pele le bonolo hakana letotong ea lipalo toanang liphetoho sa khaotseng oa
tlameletswe dikelellong, 'me bakeng sa pharaletseng , maemo a e khloanyane tsa
thutatekanyo multiplicity e lekanang ea physicality ho bone. The tlhophiso ea ka
bobeli lihlooho tse latellanang tse tsosa ha a ntse a lemosa hamorao, ka tohanyetso
hoseng ho hong, ka la 22 October 1850 a. O ile a fumana khopolo, ho ka 'nang e
lekanang malongobani keketseho ea kinetic ikoetlisa matla tsamaisana e toanang
sebeletsa kholo e feletseng ea tiisetso ea moea. Kahoo sebopeho sa pele sa ho thoeng
Molao psychophysical Basic ile ka mokgwa wa mosebetsi ea logarithmic, tse kang
tse fumanoang latelang hore hlokometsoeng letoto la bophahamo ba modumo ea
bobeli ea Zendavesta e le "tlhaloso tobileng. la molao-motheo o mocha oa kelello ea

lipalo." Mona se re bone Fechner bohlokoa ka sehloohong ea mosebetsi ona ke hore

e, kaha logarithm bakeng sa boholo filoeng ea khang zero 'me joale fetoha hampe, ho
fana ka lebaka la ho monyakong oa ilibana ikarabella' me ke ka lebaka leo ho ka
etsahala hore etsa hore ho fokotseha ha mona ka tlase litlhokahalo linting ka
kakaretso, ka tsoela pele ho ba teng ka ilibana. On nkotisa motho ka mong
bonahetseng ea molao, ho akarelletsa le likamano tsa dikgao tsa 'mino ka maqhubu a
le sensations subjective oa leseli maemo sepheo sa leseli, e fetohile retrospectively
ela hloko haholo feela.
tekanyo eo boemedi ena e fetohile ka likarolo tsa psychophysics! Hobane, ka mor'a
psychophysics e ka kakaretso hlalosoa e le e khopolo e tobileng ea ba itshetlehileng
kamano e pakeng tsa 'mele le moea, qalong o ile a etsa ntho kahoo o ile a re feela
bonahetseng rarolla. Har'a ba ba itshetlehileng kamano e bonolo ka ho fetisisa, e leng
qolla nta ikutloa ho susumetsa ba bang Link fa a phahame ho bona. Joale e ntan'o ba
fumane boitsebiso bo hlokahalang bakeng sa mekgwa e joalo e etsoa lipatlisiso
lekanya li qapa. Sena se lateloa ke fumanoang ea physiologists le fisiks, bao e leng
mona fella, hona joale etelloa pele ke lithuto tsa khale Ernst Heinrich Weber bo
mabapi le moelelo oa ho sikoa. Ke eo ho buuoang Weber le ea ileng a qala ho leka ho
fumana hore na molao o kakaretso pakeng tsa hlasimollang le ho ikutloa, mefuta e ho
tloha joale ke eena ka mor'a hore e mong ea bitsoang "molao Weber" e motheo oa
lipuisano tse matla tseo kaofela ka ho eketsehileng. Sena se lateloa ke mela, e ke
lipontso ka la monyako eo.Khopolo ea monyako e sa juxtaposed ea "phapang
haufi." Ke karo-karolelano ea 'meleng bo hlasimollang tshisinyo tohloa le
dithulaganyo tseo tsa libaesekopo hare tsamaiso ea methapo hore ee ho ikutloa ka ho
toba a toanang le eo,' me oo hona joale o poleloana "mekhatlo psychophysical" o
tlisa. Ke Weber molao oa ponto ea na le kamano pakeng tsa ka ntle motsamao
meleng le motsamao psychophysical?Kapa ho toana le kamano e pakeng tsa
motsamao psychophysical le boikutlo? Bopaki ba ho nkuwa e qetellang nkoa Fechner
toauoa bakeng feela hore linnete tsa monyako le phapang haufi batla setatemente le
tshwanang. Phapang monyakong empa e lokela ho amana le ho phetoho ea motsamao
psychophysical a ikutloa joang, kaha tiisetso la liphello mong ka phapang haufi paka
mabapi bona ka ho toba le molao Weber Molimo. Molao ona ka boeona kapa ea
ngollana mo mosebetsi logarithmic ka hona joale hantle haholo e le motheo
itshetlehileng ho kamano pakeng tsa libakeng tse peli tsa bohlokoa tseo 'meleng le
kelellong, ho se mohla ho nahana ka jwalo ka ha pakeng tsa metsoako e sa toaneng
ea tsela ea ho susumetsa ba bang' meleng joalo. Ka tsela e toanang Fechner bona
moo o ile a fumana "molao bapileng" ho ea ka e leng ho utloa phapang pakeng
susumetsa ba bang 'meli e toana ikutloa a maholo ha ho teneha ka bobeli tojunifomo kapa decreases, netefatso ya maikutlo ana. empa O ile a boela a bona e
toanang bapileng molao mofuta oa ho fallisa Molao Weber tsoang ka ntle ya hare, e
leng mediates phetoho ea ho tloha "ka ntle", e leng "psychophysics hare." Ka lebaka
la sena sohle oela ho liphetoho sensations le mekhatlo psychophysical tse bakoang
toba ke susumetsa ba bang ka ntle. Ka lebaka leo ikopanye ka ho eketsehileng boetse
ho etsoa phetoho ea ho robala ebile Together, e bolela e fetohang ea hloko, ho tla le
eang litoanto memori tlas'a tobotsi ea "psychophysics hare." Joale nang proven ke

molao bapileng bakeng Fechner hore molao Weber bo boetse bo sebetsa ka taba ena,
'me ha e le hantle hore monyakong lokela khutlela ho eena ka mor'a hae. E ka nako
eo e bonta lemohileng hang-hang hore re khopolo ea haufi toba mona esita le
diphetolo multiple: Kahoo alternation ea robetse matla 'ohle joalokaha haufi
akaretsang ea kelo-hloko, e leng fetoha ha eona ho ka hloko ha Partialschwelle
bakeng mesebetsi ea matsoho ka bomong. Kahoo ho hlaha le pono e akaretsang ea le
thulaganyo ya ka ilibana hore tsokele leqheka lena, e neng e hinted nakong a
Zendavesta. Le leqheka la tsokoang empa hape e fetiswa ha ea ka setoanto sa ka
holimo ka tlaase le e theko e etsa tlhahiso ea ke ilibana ka bomong ka maemo kholo e
tsoelang fokolloa. The ilibana ka bomong e nyalana joalo ka "psychophysical baeta
ea lefate." Ntle tseo animatsioon bokahohleng oa bokahohle, eo mong le e mong ka
ilibana ka bomong ke e le karolo ea kelo-hloko, motho eo moea oa bophelo e ke ke ea
hlalosa ka ho Fechner. Kahoo psychophysics retelehela phallang filosofi tsa tlhaho,
'me sena. Ka pono eo ea bolumeli ea motheo e le hore, batho joalokaha a mong le e
mong ea moea o bona lefateng le senoleha ha mozindo ea bomolimo lehlaseli tsoang
botlalo leseli la moea la Molimo Butle-butle le ka tohanyetso, 'mali a ea
hlokometsoeng tobileng le bonahetseng ea ka ntle e se e khutletse ke psychophysics
hare ho theosophy Zendavesta. Kahoo psychophysics Fechner ho e inductive bopaki
tsamaiso bakeng sa filosofi ea hae. E ne e le boitekong ba ba liphetolelo tsena ho fana
ka ka lebaka ea eona input hae ba ile ba hlleha, o ile a ne a tepile hona joale e leng
ea pele mohlomong fokola ka palo, empa e le hore a finyelle pakane ea phahameng:
O ne a tepile filosofi ena li re ke, haeba e se ho etsa ka ho feletseng e bile, nakong
Leha ho le joalo ho feta tse bontang hore e ne e le monyetla o moholoanyane oa ho
fetisisa bakeng sa boemo ba saense ea bitsoang tobileng. Ho finyella sena, o ne a sa
feela hula seo a se lumelang subjective qalong ho lumella bua lintlha le thehiloeng
melao formulations bakeng sa hae empa ntle ho boithati o ile a latola likarolong tse
itseng tsa motheo oa mosebetsi, esita le eena mongoli ea ppo ea hae haholo,
psychophysical motheo, ho e beha tlas'a lebitso sireletsang Eh Weber, 'me, a batla a
ho hloka toka ho ka boeena, o ile a Weber ea "ntat'a psychophysics", ka sebele ha ntle
rera ka tsela eo lokisetsa baeti ba fihlelang ho molemo ho ba e sebakeng se secha.
VIII.
O ile a botsa potso e lekgetlo la ntlha hore na Fechner neng a se lumela lifilosofi tse
itseng tsa diphuputso hae tobileng, kapa, lehlakoreng le leng, hore na sena se ne se
fella ho tloha filosofi ea hae, ke ka lebaka leo, ke nahana, a ba araba. Ka sebele, ho
tloha lapeng o ne a Fechner tlhaho; 'me mosebetsi oa tobileng ea nako ea pele ea
bophelo ba hae ha ho mokhoa fapaneng tse thehiloeng ho feta tharollo ea mathata a
letho hahiloeng ka konkreite ka botsona, tseo ba neng ba sebetsana. moelelo mong oa
filosofi oa hae ba tsela e sa tobang feela, a mokgwa wa saense, hlla ke ho koetlisa
kelello ea hae. worldview hae ikhethang empa, bao half-thothokiso, half-filosofi thuto
ea Allbelebung le bokahohleng animatsioon, oa mohaho o hierarchical le ntshetsopele
ya lero la, ho qalong ikemetseng tsa mesebetsi ea hae libuka tsa saense ne. Sena se
fapana ho tloha nakong eo filosofi ea hae e hlla sebopeho sefe tiileng
haholoanyane. Jwale mosebetsi tobileng e classified feletseng tlas'a merero ea ea

filosofi. Ho tloha Zendavesta hore ke "khopolo ea athomo", ke "likhopolo tsa ppo le

ho iphetola ha lintho", 'me ke hlaha "psychophysics" khahlanong tsohle. From
psychophysics e sa ntse e, ba susumetsoa ke lipotso tse itseng tsa mokgwa wa
psychophysical hore se makala a theoha "collectives", empa e neng e boetse e thabile
ke le tokelo ya hoo hape le talimang lintho thahasello e filosofi a leke lintho tse
latelang molao kakaretso oa mehleng oa liketsahalo tsa tlhaho. Mona ke lipontso tsa
sena kgwathago posthumous mosebetsi le puo ea pele Fechner toaroa ka la 18 May
1849 sechabeng rna "ka kalafo ea lipalo tsa mefuta manyolo le
dithulaganyo". Kahoo ka sehloohong mosebetsing Fechner a ema a nako ena ea
morao e ka kotloloho kapa e seng ka kotloloho tlas'a ponto ea filosofi ea hae. The
banyakisisi tobileng behoa haufi le eena feela ke lipotso tse filosofi, empa
habohlokoa ka ho fetisisa har'a bona, o nkile feela bakeng sa morero o fapaneng
bakeng lefateng la hae le hore ba fumane le motheo bobebe le 'me ka nako e
toanang lithulusi ho fana ka input bona ka saense. Habohlokoa ke hore, ka nako e
telele le eena lipatlisiso tsa saense le tsa filosofi tse inahaneloang koana nebeneinanea ka ntle ho ama ka ho toba, o ile a sohle se ka ntle ho mosebetsi tobileng, filosofi le
ea bolumeli nahanelwa hammoho le lithothokiso le ho phetelana lipale e qabolang, ka
mor'a pseudonym ea Dr. Mises ipata. ho fapana le hoo ena disappears hape ka
mangolong e ratoang ea bolumeli le filosofi ea motsotso oo ha a ne a emela etsa
lipatlisiso tobileng tebeletsong ea filosofi ea hae; feela bakeng sa Humoreskes le
buka selotho o 'nile a mo likhatisong tsa hamorao.
Atleha ho etsa'ng ne hona joale ho hlla a le boemong bo tlamahantsoeng le libetsa
tsa saense ea bitsoang boitekong ba ena e qetellang Fechner, o akha filosofi ea hae?
Ha e le ponahalo ea 'metsoako ea psychophysics "lilemo ho ne ho fetile, o ile a
khona ho koala hore haeba pakane phahameng ka ho fetisisa oa mosebetsi ona, ho
sokoloha ha lefate libuka tsa saense e ne e bile ho seo a se lumelang filosofi le tsa
bolumeli, o ile a boela a ha fihla shebiloeng sena hase' nete ea o ne a. Hantle
psychophysics thabile hlohlelletsa. Ka mathata a bona le mekhoa ea bpileng puisano
ea lehlaso le monate ka didikadikwe ea ba nang le seabo e haufi-ufi, ea physiologists
le litsebi tsa kelello. The mekhoa ea tsamaiso ya inonye kamano e pakeng tsa
hlasimollang le ho ikutloa ba ne ba koetlisitsoeng ka hloko. molao Weber 'nile karolo
e' ngoe atoloswa ho Makala a mang kutlo, karolo e 'ngoe thibeloa ka hare ho meeli ea
matla a eona. The formulations ea lipalo Fechner ile a hlokomela kapele dumetse
haufinyane liteko, 'me haholo-holo tlhaloso ea molao Weber e ne e tlotloang khang:
The emoloa psychophysical hlahile ya mmele ea ileng a rala motheo oa molao ka
karo-karolelano ea Link motsamao' meleng bo hlasimollang amanang le ho tsamaea
bohareng psychophysical le kelello, e leng o ile a bona ponto e kakaretso oa li
amanang ea linaha kelello le dithulaganyo ka mo fapaneng. Empa e ka sehloohong eo
e leng likhopolo tsa filosofi Fechner, o talima ba ka likamano tsa batho ba ilibana ka
bomong ka theko mona ka tlase haufi yona tjhelete yohle ilibana le tlhophiso
consequent ea ba ka psychophysical Stufenbau lefate - sena ntlha ea motheo eohle ea
thuto ea hae eo e ka holimo e ne e le ho itokisetsa seo feela le tokafatso e lokela ho
ba, o ile a fetela a khutse. Ho ne ho bonahala tsitsang hore esita le ba neng ba busily

amehang ka tshebedisano litabeng tsa psychophysics ka ntle, khaolong ka

'psychophysics hare "o ne a qeta ho bala.
Boemo bona bo ka 'na ba mokhelo disconcerting nakong habanya taba; On
tlhahlobo eo atamela, hoa utloahala ho lekaneng. Joalokaha kholisang Fechner
boeena ka 'na ua tlhophiso ya ka ilibana batho ka Stufenbau lefate ke' nete ea haufi,
e ile a fumana karolo e ntle ea lebotho la bona susumetsang, empa tsena mabaka
psychophysical bakeng sa hae ho toba hore ka lebaka likhopolong tsa konopo e
bulelang eo e felloa, ho sa natswe psychophysics bohle ba ne ba nkile motso re tiile
ho eena. Empa mang kapa mang sepheo sa talimane mabaka ao le likhopolong e
akarelletsa, ho sa tsotellehe taba e potolohileng bona metaphysical nkoa, e leng se
khonang mona dingongoreho utloahalang a eseng haufi. Hore tshisinyo
psychophysical le joalo e phehella ho kena egoist, ho tela meeling ea kelo-hloko ka
mor'a hore a karohano e telele, hape, kaha e fana ka Fechner setoanto sa tsoela pele
ha ka tela shafts, haholo-holo ka lebaka la liketsahalo tse kakaretso oa mehleng oa
ntlafalo ea matla, ha ho hloke tlhokomelo e kaalo lekaneng. empa ho feletseng
kgatello ya e bolela e sa toaneng ea kelo-hloko, tse kang ho etsoa phetoho ho robala
ebile Together, e eang 'me a tla ba litoanto ka hlooho, e leng liphetoho hloko, le
khopolo e toanang ea holimo le tlaase hloa le ka mohla shoa psychophysical
undulation ne a Analysis tebileng tsa kelello a phunyeletse mofuta wa ditransekshene
tse hlahloba ka ho eketsehileng, ho feta papiso ka ntle feela hlaha ho pata mofuta oa
'nete oa dithulaganyo ba fetang loketse ho hlaha leseling. Ebang u sheba
dingongoreho tsena tsohle, e ne excite qabeletsoe psychophysics kelello, ha ba
buisana hore ho hatisoe mosebetsi latelang e ne e le boikarabelo hlakileng, e se eka
Leha ho le joalo ho belaela, kaha ha ho mohla ba tla ho polelo e reng tiile. Empa ho
toba hore na likhanyetso joalo ho loha leano la tsokoang tlhahiso tlhaho ho feta ba
nang le hlakileng ka ilibana mahlonoko, kahoo ba ile sa etsa habonolo le ho feta ho
etsa qeto ea hore kaofela "psychophysics hare" le maemo 'ohle khomaretse bona
inferences ka n'ane ho puisanong sala. 'Mopi oa saense e ncha fumanoa ka boeona
ka tsela eo nolofalletsa boemo ba ho ba le ho tsoelapele ho ho kena liqhobosheane ka
ntle e leng pota-potiloe e sireletsa mosebetsi oa hae, ha a ntse e le setsi sa boemo ba
hae, eaba o lebaka e le hantle ne a sa tsoa hahoa outworks hae, iketsa mohanyetsi eo a
se etsang eseng ho ne ho bonahala ba teng. maemo ena o na le hamorao ngotsoeng ho
ea sireletsa ponong ea hae psychophysical sebetsa Fechner a ngotsoe sebapali
bona. Matla le mokoka oo a jwalo ka sireletsa emoloa hae ea Molao Weber, o tlohang
kelellong le 'meleng lefateng motheo molao-motheo e utloahalang, ha e mong a
nahanang hore ka psychophysical hore o nahana ka boleng kaofela bakeng sa hae
psychophysics e le motheo e nepahetseng worldview hae filosofi na, ema kapa a
tlameha ho a oa. E ya ka dipehelo tsa Tabeng ena haufi le pono eona ka seo a se
lumelang yona tebileng filosofi re ke ke ra hlleha ho tsota boitoaro boo a feletseng
unprejudiced tohloa hakaalo 'me ba ile ba leka ho etsa toka ke presuppositions bona.
E na ho tloha le supa hape ho feto-fetoha ea lilemo tse hae ea ho qetela eo ho
bonahalang hore hase babang ka bonyane, hang silafalitsoe qetellong ha a hlokomela
empa a se ke koala e le hore a eme le emoloa hae ea molao ha ea psychophysical hoo
e batlang e mong, 'me kahoo ha a o ne a itse filosofi hae ka psychophysics tsa saense

ho fumana monyako, tepo ena o ne a hllehile. O ne a apara e le khobile matoafo

Serene ea litsela tsa lipelaelo eseng hore 'nete e tla qetella hlla phoso, ebang hona
joale ka' na eaba kholiseho ea hae 'nete kapa bohata. A molumo oa itokolla habonolo
ke empa ba bang ba babatsa tsela eo ba lilemo tse hae ea ho qetela. How etsa
bokamoso ba psychophysics, o re qetellong ea 1882 ea "Allgemeine Zeitung"
ngotsoeng e ratoang khohlano, e tla itetleha haholo-holo litabeng tse peli: ea pele ho
tsona e leng hlla maikutlo a fapaneng mabapi le bohlokoa ba ho molao
psychophysical ka letsatsi le leng, 'me ea bobeli, ebang the'll paka 'psychophysics
hare "tsitsitseng. Ho itetlehile ka qeto ea lipotso tsena li tla psychophysics "ebang
tsoela pele gehends feela e itekanetseng tehetsa karolo e phethoang haufi kelello le
ea fisiks joalokaha kamano lipapali tsa ka bobeli kapa litebello khl le libaka tse
ncha masimong oohle oa boteng Anhalt le ho fana ka tshehetso."
Ka sebele e bile ho hloka toka le eena ka hore na kahlolo eo, Mongoli oa
psychophysics. Ho mona o atleha joaloka meea e joalo ka linako tse ling ho bpa
mang, ha likhopolo tsa bona ba sa batle ho hlokomela, seo hona joale e boetse e le
matlotlo bohlokoa nyelisa, ba fumana ba le tseleng ea ho lipakane tsa bona vainly
aspired. Ha Kepler a hae "Harmonice mundi" ka lekhetlo la boraro la melao ea eona
tharo tse ka sehloohong e etsang hore sebaka, e leng qeto dipehelo tsa linako tsa
lipolanete ho sebaka bona bolele tsoang letsatsing, joalokaha eka mehopolo fantastis
buang ka bohlokoa mystical ea dikhutlontsi ba kamehla le e tsamaellanang dikgao tsa
'mino bakeng sa Kosmos, ea neng a e fetisitswe likhakanyong hae, 'me a hore molao
boeona o ile a bona e' ngoe ea mohaho oa diboloko tse etsang mosebetsi oa kaho oa
babatsehang ea lefate ea eona mystical tumellanong qapa feela. Kepler oa lefate
tumellanong o nako e telele ea nyamela. Empa ea boraro ea melao ea eona e fetohile
motheong oa khopolo eo, eo ho eona khopolo ea hore lintho tumellanong lefate hape
ho ile ha hlaha ea saense purer foromo, khopolo e akaretsang oa matla a
khoheli. Kahoo a ka 'na a boela a tla khanya joaloka likhakanyong metaphysical hore
Fechner e hahiloeng eona "psychophysics hare" paka bogeys le ho lebaloa le
nako. Ke eng e tla ha ho mohla ho lebaloa, ke hore o ile a kenya joalokaha mekhoa ea
pele e nepahetseng, melao-motheo ea se nepahetseng hantle sa ho lekanya le
lemohileng etsa liteko ho ithuta bophelo ba moea, 'me seo a se kahoo o ile a etsa
kelello saense tse fumanoang ka kutloisiso ka tieo lentsoe la ho khoneha. Se a ntse
Herbart ne e hovered joalokaha shebiloeng, empa o ne a feletseng hloloheloa tsela e
tse ka etsang ho eena. Physiologists, ka libakeng tse moeling oa 'meleng le psychical
ne ngata a sebetsang a ho tloha Johannes Mller a ne a ntse a sebetsa ka ho qaqileng,
empa ntle le temoho e hlakileng ea mosebetsi o kakaretso le ntle nahana ka koetliso
mekgwa ee tseneletseng e. Feela Fechner, o ile a bula tsela e ka ithutang nepahetseng
ea bophelo ba moea le ba hae "mekhoa ea psychophysical lekanya" e leng, qalong o
ne a rerile bakeng sa bothata ho khetheha, ba ne ba tsamaisoa habonolo atoloswa ho
libakeng tse ling. Etsoe Fechner mosebetsi ona e eketsehile ka ho feletseng maikutlo
metaphysical, 'me ha a sheba a mo feela jwalo ka sesebelisoa bakeng sa polelo ea
likhopolo tsena, o nyenyefalitse ea bohlokoa le ho pharalla. O ile a re haeba hore
morero oa metaphysical ea nako sefi, molebo ea psychophysical tla lula feela
joalokaha ka tsela e itekanetseng ho phaella ho kelello. Kajeno re tla bohlokoa hase

bonyane feela ka bona hore ha e angoa ke talimang lintho ka fetohang tsa filosofi le e
kahoo haholo a thusa ho boloka kelello ea ipitsa semelo sa 'mele ikemetseng tsa
hlometseng litsamaiso metaphysical saense ea bitsoang tse khothatsang.
Ha e ntse e emela joale, leha ho le joalo, e le ho ke ke ka mor'a hore lipotso tse
'ohle, le Fechner a filosofi worldview? Na le lona, ho phaella ho eo ea Mongoli oa
eona hang lebaka lena, ka bohona ha ho molemo? Kapa tla joaloka tsitsang ka 'na
shebahala joaloka mabaka bona psychophysical le kelello, leha ho le joalo e boetse e
boleloang bona ka ho sa feleng? Ho arabeleng potso ena e le 'ngoe e ka' na hopola
lentsoe Fechner, eo filosofi e seng Theorem ea lipalo, e leng e lokela ho ba e ka ba
'nete kapa bohata. filosofi leha e le neng ke se na khopolo e hlakileng. Historing ea
worldviews filosofi hlalane ho hlaka mefuta e 'meli ea litsamaiso oa ho nahana. Ba
bang ba batla saense ya nako ea bona, 'me hangata ka tataiso e' ngoe sekamela
lehlakoreng, empa hantle empa le tlas'a tusumetso ea mabaka a tsohle tse ka
sehloohong sebetsang kopana ho oohle oa beliefs e. sebapali ena e tse ling tsohle li ka
holimo filosofi ea Aristotelian hore o busitse joalokaha poleloana e reng ka ho fetisisa
e feletseng ea saense e le mekae mehleng eo ka lilemo tse makholo tsa thuto ea
mahlale ho nahana. Lekholong la bo17 la lilemo Descartes e toanang loanneng le
fihlellwa ka karolo e itseng 'me qetellong ea 18 re ka' na lithuto tsa Kant hlokomela
boemo ba kutloisiso ena e moqotetsane "filosofi libuka tsa saense." Leha ho le joalo,
mofuta oa bobeli oa filosofi. U batla ho ba tsamaiso tieo saense, empa, khotsofatsoe
liphello tsa monahano oa kgopolo fa, o ile a batla ho etsa pono e lefateng leo le
litlhoko tsa hopola ho ba baka khotsofalo le takatso ea ho tseba ka n'ane ho meeli ea
nako thusang beha ka masene atamela lipatlisiso tsa saense ka thuso ea monahanong
ya ke. filosofi ena ke hore e le hore ho rarolla lilotho teng ka takatso ea lona, a
nyetsoe ke tiiso. Ke tiiso ho latela hore o bona ha ho hlokahala, moo maruo a puo
kgopolo fa hlleha, hlokomela menahano ea bona le maikutlo hlakileng 'me ho joalo
ho akha filosofi khutlisetsa ho mohloling oa' ona sa pele, thuto e iqapetsoeng
kgutlang hape. Na ho ka bakeng sa tokelo ea boteng ba mofuta ona ka tsela ea
thothokiso oo oa filosofi kena bopaki bo matla sprechenderes joalokaha 'nete ea hore
bahlalefi, filosofi ea saense botho Western e begon-anh,' me mohlomong kahobane sa
ntse tlaase ho feta leha e le efe ea ba ileng ba tla ho eena haholo saenseng , bolumeli
le bophelo nachwirkt har'a rna hore Plato, kae kapa kae moo a latola mo thuso ea
monahano oa ka tieo kgopolo fa, tmo, e lithoko tsa filosofi o neng o setabelo? 'Me
haeba re ipotsa hore na ke eng e bile mahlakore a mabeli a ena e khl ea borafilosofi, e atlehang ka ho fetisisa, kahoo re ka' na pelaelo hore hantle ha e sa le
seroki se filosofi empa o toaneloa seatleng pele dialectician eo.
E leng tsa mefuta ena e 'meli ea worldviews filosofi Fechner a Gedankensytsamaiso ke e ke ke sa tsitsang. E ke ea letoto la litiiso tsa filosofi, 'me ha e le hantle o
ne a sa batle ho ba tseba le ka litsela tse ling nkoa. Filosofi ne e le ho mo nka e le taba
ea tumelo, eseng oa tsebo. Empa joalokaha lithoko tsa filosofi hang ntshetsopele ya
litsamaiso tsa filosofi na tokelo ea bona, e se eka oona a kopa molao ho bona ka
bobona, e le hore ba e latela histori hantle motheo o tiileng ka letoto la litsamaiso tse
amanang oa ho nahana, 'me maikutlo a ka, nka ipha matla boemo ba feta filosofi
Fechner a ba tla fuoa hae a ho ba teng ha busa. Qalong ho akha filosofi ea tlhaho ea

Schelling le sekolong hae amanang - sebapali oa hao kakaretso ho akha filosofi ena e ke keng ba tsitsang. Empa likhopolo tsa filosofi tsa tlhaho khutlela ho eena ka ea
hlileng tsebong, Mellow, ho na lipolelo tsa saense ea bitsoang tsela oncoming
hape. Ka hona, haeba menahano tsoelo-pele ea lekholo la bo19 la lilemo e liketsahalo
tseo momahane atamela pono fuoa ke hjana khloanyane, hlokomoloha ka matsatsi
a ho qetela ea ka rahistori oa filosofi, o ile a ka 'na a re: Ha e le mathoasong a lekholo
lena moo nahanisisa kelello ea lefate o ile a nkeloa sebaka ke le pono hlake
haholoanyane ea tlhaho ha e ntse e haholo-holo ka wolfgagng goethe fumanoa
poleloana e reng ea eona ea lithoko, le moo ka nako e toanang li sibolotseng tse ncha
masimong 'ohle, hokahantsoe saenseng ea galvanism eo, le thulaganyo lik'hemik'hale
tsa liketsahalo bophelong, thahasello kakaretso hobane rosa tlas'a phello
tebelisano-'moho ea boqapi boo tsena e fantastis, le sieo hanyenyane ho khelosoang
mohohlo likhakanyong filosofi tlhaho e neng saense ho hlokahala kena likhohlano,
tseo kahobane baemeli ba bona ho ya ka mokgwa oo ka tieo oa ho nahana libuka tsa
saense haelloa, 'me ka lebaka la nako ea ho tlatlapuoa ha filosofi ea liphetho tse ncha
leha ho le joalo o se butsoitseng. Ena e ne e akha filosofi ea tlhaho ea Schelling le
sekolong hae. Empa ka nako eo, halofo lilemo tse lekholo hamorao, monna ea ileng a
etella khampani filosofi ena Romantic ea tlhaho qetellong le mokgwa hamolemo ho
fihla. Ka ho phethahetseng koetliselitsoe ho ba holileng tsebong e saense ea bitsoang
Leha ho le joalo tlhaho ba mehleng ea hae, o ile a bpa le pono ea lefate hore ka
sebele lula e le lithoko tsa filosofi, empa e leng recurred likhopolo ferekana kelellong
eo filosofi ea tlhaho e Mellow, sebopeho saense ha a ntse a Mongoli oa eona ka nako
e toanang a phetha thmo ea hae bophelong ba saense o positive zufhrte letlotlo la
likhopolo tse ncha 'me u fe litlhahiso. Monna enoa o ne Fechner, e renovator le
Mophethahatsi oa maikutlo a lerato filosofi ea tlhaho ea lekholong la ea leshome le
metso e robong.
Diphuthelwana.
k. mehopolo ea Personal.
Botho ba Fechner a loomed e mong oa ba sebakeng se khutsitseng, boinyenyefatso
dibopego setsebi se seng, joalokaha e etsahala halofo e qalang ea lekholo la bo19 la
lilemo hangata e ntseng e sa physiognomy ea liunivesithing tse rona ho khetheha,
batho ba fetang teng ha e boima ea. Esita le foleteng e nyenyane ka Blumengasse
Leipzig jereng setempe sa ntle ea ikokobelitseng haholo, empa ka hare khotsofetse
teng. Ka unadorned kamoreng e nyenyane ho ithuta ho ne ho e boholo ba lisekoere
tafoleng bonolo, eo, ha e, e telele e nang le mebala ea eona ne a kile ua ba le ho penta
amohuoa. Ka marako a ka kamoreng eo 'me esita le tse nyenyane tse alcove-joaloka
bapileng kamoreng e ne e le Bookshelves tse seng kae, tala a patsi, leo libuka
fokolang haholo, empa shocks khl li ne li bokella ngotsoeng ka letsoho.The hae
bala Fechner ile hoo e ka bang ka ho feletseng latola ka boemo ba hae nako e telele-a
eme leihlo, 'me haeba ba tehetsa ka ho bala mo sebetsang metsoalle le haholo-holo
banana lihora tse seng kae letsatsi le letsatsi, kahoo ho ne ho mpa feela e le st
molepo. Kahoo na o ne a ea neng a ipabola ka boeena nakong ea bocha ba hae ke
erudition makatsang masimong a sa toaneng, ho itetleha ka a le lilemo hamorao,

boholo ho atamela ho tloha ka bobona le seo o ile a fana letlotlo mehopolo ea

hae. buka eo, eo a neng a ka ho fetisisa e atisa ho sebelisoa e ne e le logarithms, e
leng hoo e ka bang kamehla larileng tafoleng ea hae; le ho bala hore hapa mo go
tlhaolega, e ne e ngotsoeng ka letsoho la hae, eo a neng a le nako e telele ho phetapheta sebelisa hape ho fihlela ba hlla mo foromo khotsofatsang. Taba ea pele, o ile a
sebelisa unreadable haholo bakeng sa batho ba bang hore ba ngole menahano ea hae
mabapi le lishiti tse hlephileng Quart. Ka mor'a moo, moetso ona ile ile a qaqisa ka
sebpeho lehafing; 'me tlhokeng qetella a koaloa likoping qetela hloeka Folio, tseo
hangata ba babeli ba latela mong le e mong tse ling. O ile a ngola, e le hore ho
bebofatsa ho bala, a lettering khl, tse deciphering bakeng sa hae hanyenyane, etsoe
mofetoleli e ne e le linako tse thata haholo. On piletso o ne a ka mohla u tloaetseng.
Hoo e leng hlabisang lihlong e leng mongoli oa hlokolosi, kahoo Fechner e ne e le
mabotho la letsoalo ho fetisisa. Ka tjhelete e oa invoices motho ka mong seo a se
etsoa bakeng sa psychophysics le bakeng sa collectives ke incalculable, 'me o ile a
hlleha ka thata ho kholisa ka boeena ke ho pheta-pheta bala ho nepahala ha lebaka
leo. Leha ho le joalo lilemong tsa morao tjena o ile a sebelisa ha slid bo-rasaense ya
hare e monyenyane bao mosebetsi hlaha timong ea psychophysics, ho boela se
tshohla hoo e ka bang mong le e mong le 'ngoe ea likoloto tsa bona.
Kahoo boholo ba nako ea hae e ne e arotsoe pakeng tsa ho nahana le ho
ngola. Hobane e ka etsahala hantle hore o, haeba a ne a tsamaea ka letsatsi le letsatsi
le motsoalle oa tepahalang, o ile a itumella a fole feela ka matsatsi 'ohle, sa tsoa qala
ho, hang khutla seterateng ho kena thuto ea hae ea ho ka potlako e le maikutlo a hore
o o ne a tlile ho apara pampiri. Leha ho le joalo ba ne ba ha u mo etela, le ka mohla le
maikutlo a ho toenya eena ka mosebetsi o. O ne a rata ho iponahatsa e nang le
litabeng ntseng, e leng ka nako eo etsa hore mohoo oo tsela ea hae hang-hang ho
liqabang ne ba lokela ho thabisa. Hangata ka taba ea moqoqo amehang mo ka ho
hlaka ka nako e itseng ka mor'a moo. Hobane e ka etsahala hore, letsatsing le
hlahlamang lengolo toaseha ngangisano e neng e etsahetse ho eena e le morao
haholo, 'me seo a tsoela pele e puisano ea linako tse itseng ka ngollano telele ka tsela
ena. O ne a rata empa ho fokotsa moqoqo ho meralo e nepahetseng. seo a se lumelang
filosofi le tsa bolumeli, e leng seo a tle a sa khathale entsoeng tletse mashano
mangolong a hae, o ile a angoa ka seoelo. Esita le ho seng joalo, o ne a ka dipehelo
tsa mosebetsi oo sa tshosiwe eena, eseng buisanang le. Ho ile tsoang ho tsona hangata
feela ha ba ne ba ea phethoa. Bopaki bo fetisisa otlang oa sena ke "collectives". Ha ke
ka kopo ya mohlolohali lokisetsa lipampiri tse ba hae ka mor'a lefu la hae, ke ile ka
makatsoa a tekanyo e phahameng ka ho fetisisa, ka fapaneng mekhahlelo e
hlalositsoeng ka holimo, ea ileng a sebelisa ho lelera pholletsa ngotsoeng ka letsoho
la hae, ho fumana karolo e khl ea mosebetsi ona. Ha ho na motho o ne a tsejoa ka
boteng ba mosebetsi ona, leha Mrs Fechner leha e le efe, le hoja a ne a ntse a nkile
moralo lilemo tse ka bang mashome a mabeli 'me mohlomong kahobane
phetheselang seo ho emeloang lokisetsa boeona nako e ka etsang lilemo tse leshome
oa metsoalle ea hae le basebetsi-'moho. Ka khumo e babatsehang le tlatsana
mosebetsi ona, e leng GF Lipps lebitsong la Royal. Mokhatlo oa tsebo Stick e
toenyehile u ka ho hlaka .erkennen sethala moo ho neng ho mosebetsi Fechner,

joalokaha makala a mo lefu, hobane mohoeletsi e nkile hloko hore ba etsa tlatsana
tsamaisanang le ho fapana ho liphetolelo tsa bona tsa mongoli bonta. Ke feela ba
bone buka eo e ile boeona, ka sebele etsa khopolo e lekaneng ea mathata a mosebetsi,
tseo ka tsona ke mopesi khona ho pholosa litholoana mosebetsing ona ho qetela
Fechner bakeng saense.
2. Fechner mabapi le filosofi ea nako ea hae.
Fechner boeena o ile a hlokomela le filosofi Schelling ea boitsebiso o ne a etsa "ho
fumana lintlha leha e le life tse hlakileng sa kopane." Empa le metse ka metso ka a ba
talimang Schelling a sebetsa, tsa tlhaho-filosofi Oken, o na le eena "ka ho titanic tse
makatsang la hae la pele ka pono ea tloaelehileng oa tlhaho 'me hape ba nako e itseng
a tataiso ea hae o ile a khothalletsa" (Zendavesta II, leq tse 351). Ha e le hantle, e
mong ka linako Oken fumana libaka tse ngata tse e leng resonate maikutlo a Fechner
Molimo. Ke tsosa e bontsa tse latelang: Oken, buka ea Natural Philosophy 1809-11,
ke, leq 24: "Kantle ho bophelo, ha ho na letho le ho e mpa e le hantle hore ho ke
ke .." "Ha ho na bophelo bo bocha lebotho la bokahohleng; bophelong ke ntho e ncha
lefateng Tloong ka mor'a ho bptjoa, empa timolohong, ho hlahile khopolo, e leng
khopolo ea ho Molimo, entelechy boeona le liphello tsohle tsa sona." P. 25: "E mong
le ntho e phelang e imene habeli: A teng ka bohona le e Absolute ka koahetsoe." P.
81: "Ba ja sebaka se sengata se chitja le hore e boemong ke keng ba lekanngoa." "The
boemong Ka hona ke foromo ka ho fetisisa ea phethahetseng, sebopeho
pele." "Haeba Molimo a batla ho ba oa sebele, e lokela ho hlaha tlas'a mokgwa wa
boemong eo, tsela e 'ngoe ea Molimo ha a eo. Molimo ntseng di le teng ke boemong
ke keng ba lekanngoa." "Bokahohle ke boemong, 'me sohle ke Totales bokahohleng,
ke bolo." P. 86: "Ba e phethahetseng haholo e sa tshisinyo ya ntho e ke e le
selikalikoe, e leng e phethahetseng haholo e tla ba joalo." II, S. 15: The Urschleim
bpiloe ba tsoang likarolong tsohle manyolo, ke slime leoatle "(Sheba Fechner,
litlhahiso tsa ho ppo le histori ea tsoelo-pele, leqepheng la 86 ..) P.16:". Where e
atleha moo bochaba leoatle phelang ho nka sebopeho sefe, e le phelang phahameng
ho eona hlaha. "p.17: batho ka bomong All manyolo lokela ho shoa." Empa ho
timetsoa ha sena hase bakeng sa tlhaho. . Sena se fella ka e le 'ngoe ho panya ha
leihlo bang phelang libakeng tse ling "" Esita le sehlopha lefate ka ho sa feleng, ntle
le fetola. "P.18:" Shoa ke mohoo o khutlela ho Molimo, eo lintho tsohle li tsamaea e
le sieo. "" Shoa na . felisa, empa feela phetoho e "" nyamele 'me ponahalo ea oa batho
ka bomong feela le phetoho e' ngoe ea ho kena naheng e leng, o fetela bao tsela eo ka
eona ke ka Molimo. "leqepheng la 25 a re:" archetypal phelang e leng setoanto sa
lefate. O lokela ho ka lebaka leo ba le chitja sebopeho sefe "p.26:". The archetypal
phelang ka lebaka la ho solicitation a moea bolla "" The matheba la pele manyolo ke
bubble .. Lefatsheng manyolo na motheong ea eona e egoist ea bubble "(Infusoria)
p.27:." Haeba lefate manyolo tsoa infusoria, kahoo lefate lohle manyolo lokela ho
hlaolela ho tloha infusoria ho; Limela le liphoofolo ka feela Metamorphoses ea
Infusoria ba "(a bopaki ba sena sheba Oken hore lefu la phelang hlaha hape
infusoria.) P.81:". Ho kahoo hase bpa phelang e khl ho feta ntlha infusorischer. E
ke ke bpa phelang le ho mohla e bpiloe, leo e seng nyenyane. "" Lintho tsohle

Larger e sa bptjoa, empa ntshetswa pele. "" Motho e sa bptjoa, empa ntshetswa
pele. "
Ho phaella ho libaka tse joalo tsa mosebetsi, e leng lipuo tseo feta kapa ka tlaase
Fechner ama haufi le eena, ka fumanoa, ka ho hlakileng, tse ling tse ngata, 'me ho na
le ka kakaretso feela ba neng ba phetha karolo ea ho khetheha tse hlahelletseng ka
filosofi ea tlhaho ea Schelling le sekolong hae, e leng Fechner ho mohla ne e tla ba o
ile a lumela. Koana haholo-kenyeletsa fetisetsa iphetang ea malatodi Polar ea
galvanism le matla a khoheli ho tlholeho ke lintho tse sa toaneng le ho khonahala
boetse dithulaganyo kelellong le bapala le dipapiso ho hang hore empa, e sa ntse e
feta ka lebaka meeli toka ka bophara, e leng o na le Fechner lumella haholo , (Sheba.
EG. Ka Oken, doli 0. III, S. 126, 130.) Ka mor'a hore tsohle, e lokela ho lumela hore
ho ke ke toba hore nakong Oken tloaelaneng sebele le bopaki ba saense o positive ho
nahana ka khopolo-taba e ke tsela e oo ka oona a ka linako tse ling e leng likhopolo
tse ncha labella a lumela hore ba foromo sa ntse e tala. Sena ke 'nete haholo-holo tsa
direkoto tsa lona ntshetsopele bao ka sehloohong tse thathamisitsoeng ka holimo. Ha
e ne e ka linako tse ling a rorisa sa tsoa ke Schelling, e le hore e ne e le selelekela sa
eng ka khopolo ea ho iphetola ha lintho, ba bolela hore ke fosahetseng ka ho
feletseng. Schelling na ha ho mohla ho fapana le ka kutloisiso eo le sebaka se setle
utloisisa khopolo ea ntshetsopele, eo ho eona wolfgagng goethe "e Metamorphosis ea
Limela", e leng ne a le mona haholo-holo ka eena ka tusumetso, ba ne ba nkoa e le
lipalesa joaloka boemong ba phahameng ea lakane eo. Etsoe sena ke bopaki bo
hlakileng ba hore Schelling, ka mor'a hore a hahoa ka "Lintlha Tse ka e Philosophy ea
Nature" 'me ka "moea lefate" nts'etsopele joalokaha nyolohang e, e leng "moralo oa
pele ea tsamaiso ea filosofi tlhaho" ntho e felisoa, kahoo boholo ba nako hlalosang
tatellano ea mekhahlelo a tataiso tlaase tswelang pele toaroa, feela hore a khutlele ka
"Introduction" leqepheng moralo ka morao ho ea ka taelo nyoloha. Oken le joalo, e
fihla Kea bona, e le eena feela ea bo-rafilosofi tsena tsa tlhaho ea nang le ntshetsopele
manyolo ho hlakile hore ke ea sebele nkwa le isoa menahano tsena ho batho. O ne a
ka kutloisiso ena ea selelekela ea 'nete ea thuto ea ho iphetola ha lintho, ha a ntse a
infusorienartigen hae "e bua" le "protoplasm" e leng likhopolo tse itseng tsa sele le
khopolo protoplasmic ba boetse ba lebeletse.
Kahoo joale belaetseng buka e amana kelello tsoang filosofi Fechner le filosofi ea
Romanticism, o sa ntse angoa ke boikarabelo e leng tsamaiso ea bophelo Hegel taba
feela unappealing. A predominating thahasello ea hae filosofi tlhaho le boemong bo
sa thabiseng hore toasoa mo Hegel'sehe dialectic, e leng ntho e utloahalang. Ho
tloha "moea lefate" la Hegel o ne a theha sa tsebe. O ile a bona a mo feela chelete e
likelello tsa botho ka bomong 'me a re bonngoe ba sebele ba moloko oa batho o ne a
tlile empa feela ke kakaretso, bonded ho le molao-motheo substrate ea moea ea
sebele ho iphetola batho. Fechner ke le ntse tlhaho bo-rafilosofi. lefate la moea na
bakeng sa hae, ka kutloisiso ea feela e le sehlahiswa ntshetsopele tse ling tse
thahasellisang tsa tlhaho le tseo bohlokoa, le hoja ho lehlakoreng le mofuta sebele
nahanoang feela joalokaha mosebetsi e kelello. Mona ama a sa ka ho toba amehang,
mehopolo Fechner a ka sebpeho sa le tsa moea, ka la lefate lena 'me mohlomong
kahobane a le haufi haholo le ea tebileng ka ho fetisisa romantics tsa filosofi le

thothokiso, Novalis. (Sheba. Novalis 'mangolong a hlophisitsoeng. Ernst Heilborn

2nd karolo e' ngoe I.Hlfte, S. 3, 4, 244 ff.)
Ba tsoang likarolong tsohle tseo e leng e boetse e hlalosa boemo ba Fechner ho
rafilosofi ba bang, haholo-holo Kant ka lebitso la "Zendavesta" Kant e seoelo
boletsoeng. ka "Letsatsi", o ile a fihla ka makhetlo a mangata ho bua le eena, empa
feela ho lahla khopolo ea "ntho e ka bohona", e leng bonahala joaloka ho leka ho
timetsa thabo ea lefate. hangata ka ho fetisisa a sebelisa mangolong a hae le Herbart
le Lotze. Herbart a kelello ea lipalo e ne e bonahala e ntle eo ea pele a mo bululetse
ka maikutlo a ho batla ho etsa ntho e nepahetseng hantle kamano e teng pakeng tsa
tshebetso meleng le psychical (Zendavesta II, leq 373). From Herbart o boetse nkile
khopolo ea "haufi", e leng ka nako ya e le hantle le eena finyeletse e tebileng haholo
metaphysical leng se bolelang hore ha a Amehile Haholo ka seo. A Herbart le Lotze o
ile a loana tseleng eo le otlang mabaka a monadological pono ea moea, ho tobana le
mo hae "synechologische".
Joalokaha Fechner entse filosofi hae hantle oa hao u le, kahoo o tla boela ho be
khona ho bua ka eena hore o ile a bonta litsamaiso tsa morao tjena tsa filosofi, ho
utloisisa batlang e futsanehileng. Etsoe diphuputso epistemological le nahanelwa
libaka tse tummeng historing o haelloa ke kutloisiso ea. Nature le bolumeli - tsena e
ne e le lipalo tsa tse peli ho potoloha e leng monahano oa hae filosofi tsamaea.Moo a
ileng a ile a libakeng tse ling, tse kang e amang melao a treatise ea "Ka molemo
phahameng ka ho fetisisa", kapa esita le ho litsebi tsa kelello, joalokaha likhaolong
tse qetellang ea psychophysics joalokaha hlokometsoeng hae kamehla lebisa tsoa
linthong tsa tlhaho tsa eona le filosofi ea bolumeli ba ,
Sena se mofuta motsoako le filosofi ea bolumeli ba habile lipakane boetse ho na le
filosofi Fechner a sebapali bona pantheistic. Eena ka boeena o, ha a ne a bitsoa
"pantheist", eseng hanyetsa. Empa ke 'nete hore eona e' nile ka maikutlo a hore polelo
ena fokola haholo ha itsoe. Ha e le hantle, sebpeho sa menahano ea hae e thehiloeng
eketsehileng mabapi le moo ba fapana mefuta e meng e tloaelehileng ea pantheism
feta ka moo ba ka latela le bona. Hobane sebapali sena u tla khona ho fumana haholoholo ka litsobotsi tse tharo. Ngoe ke ka ho fetola filosofi hae le eang ho liphello tse
ntle tsa ho etsa lipatlisiso tsa saense. Ho fihlela joale Fechner tsoela ka ng'ane
qetellang, o ile a fumana kae kapa kae moo le bona Bibele ea ikhanyetsa tabeng
tobileng. Ena ke terene e leng a arola filosofi hae leng likhopolo tsa bona ho seng
joalo amana haufi tsa tlhaho filosofi Schelling jwalo ka mystical theosophy
hlileng. filosofi ea hae e theosophy, e lithutong tsa bona tse mabapi le lintho tse
lefateng ka n'ane ho theosophy ka etsahala hore ebe mystical; empa e ke
Theosophy e tlhaho ea kajeno. Ea bobeli, e fapana le mefuta e sa e tloaelehileng ea
ntshetsopele ya Pantheism filosofi tsa morao-rao, e kang hore thuto ea "benching
psychophysical" bokahohleng e haholo-holo ke litsamaiso tsa Spinoza le Hegel 'me
ho tloha ka boleng kakaretso ho mona ho motlatsi oa bofelong filosofi ea
Schopenhauer ke kgopolo la Molimo ke ke ha khoneha feela, empa o batla. Hobane
bakeng sa hae sa ka ilibana e tsoang ho Molimo koala ha a ntse a consciousnesses tse
ling tsohle ka bohona, empa ho ke ke ha toana le tsoanang ho Balang eo; empa e
itshwara ho ea ka e mong oa Fechner atisa ho sebelisa papiso e toanang ho bona, e le

ea kenyelletsa selika-likoe bakeng rapaletse e ngotsoe didikadikwe. bonngoeng ena

ea theism le pantheism tlisa leng likhopolo Fechner a kopana le mefuta e fetileng le
tsoa hong ea theosophy mystical. Joaloka kuta yona psychophysi Stufenbau lefate
resonates ka maikutlo boholo-holo Emanationsideen kahoo Fr. Krause tsa bophelo ba
akha filosofi e e-na hamorao, filosofi e le tse khothatsang Schelling, o Franz Baader a
ppo le topollo thuto, Chr Related.. Empa na filosofi Fechner ea sena pele ho vious le
tsoa hong theosophical likhopolo-taba tse le nosi, 'me ke ba phahameng ba nang le
bona ke busang a le sebopeho eona litabeng tsa saense ea mathata a letho.
A tsobotsi ea boraro ea Philosophy Fechner a qetella ena hore e lahla dipehelo leha
e le efe transcendent. Ha ho na ea lefate ea lintho tse ka botsona ka morao lefate
hlollang. Boo li bo fupereng larileng e sepheo bohlokoa ea "Letsatsi", e leng e na le
lintlha tseo hantle kholiseho ea hore mofuta hore re bone, u utloe, ikutloe mofuta oa
sebele. Empa Molimo le libpuoa lipakeng pakeng tsa hae le batho, liphoofolo le
limela tse feela joalokaha ba fuoa ho rna ka intuition, hlile. Bokahohle bo ile ba hore
re Leha ho le joalo feela mokhoa o sa fellang, empa a sa ntse lemoha karolong ena a
botle bo hlollang tsohle tsa eona hlomphehang, ke lefate sebele; Molimo-le kelohloko hore re latsoa ho rna, ke Molimo ka boeena, eseng motho a nke khato ka
lintho feela tjee tsa Molimo, ho sa phatlalatso ea litobotsi tsa lona ka bomong. A
talima sena, hore ho ba le ponahalo ea mong, kopana Fechner, sa tsebe, mohlomong
ka ho fetisisa famously mmoho le thupello le leng, haholo fapaneng wa ho ruta Hegel
hammoho. Leha ho le joalo, tla joaloka a Hegel ka "khopolo e feletseng", kahoo esita
le eena ka dualism tsa 'mele' me moea transcendent reappear. Ka sebele, o ile a
bonta, hore saense feela ke bona "Bosiung pono e" gelange hore ba equate
abstractions bona sa ntho ea sebele ea lintho, o ile a lula empa toaroa ka boeena a
pherekano ena. Lintho tse bonahalang le lefate la moea lule mo kamehla, a moea oa
litobotsi lithuto tsa Spinoza, le mahlakore a mabedi leeme fapaneng ea ho, eo re ka
sebele ho lula a le boemong bo sa toaneng ea lemohileng, empa moo a boela a fetola
boemo ba bona feela hobane diteng tsa temoho, hobane ho inta ena ka mor'a mong le
e mong oa mahlakoreng 'meli e sa toaneng. Feela tlas'a boemo ba joalo phapang
sebele 'meleng le psychical ne sebele pono ea hae ka molao Weber e le molao-motheo
oa tirisanommogo magareng mahlakoreng' meli ea ho ba le moelelo o itseng. Ne a
kile ua nahana haufi raha hore saense le litsebi tsa kelello ba le dintho eseng tse fapafapaneng bakeng sa dikahare tsa yona, empa ba mefuta e sa toaneng e buang feela ea
sebetsa ka phihlelo e toanang momahaneng, kahoo o ka ba le hae "Letsatsi" ho
toara dogmatism libuka tsa saense bo fapaneng; empa o ne a etsa bonnete ba hore
bohle ba ntle le likhopolo-taba tse transcendent, oo a neng a thehiloe khopolo ea
"haufi".
3. Fechner filosofi mokgwa.
Selelekeleng ho "Zendavesta" (Vol. I, leq XXI ff.) Fechner e hatisa hore o filosofi
hae ha ho le mekhoa e meng e sebetsang ho feta leha e le neng, haholo-holo litabeng
tsa saense o ile a hlokomela haholo saenseng, e leng ea "generalization ke induction
le papiso. " O ile a lula le inductions hae 'me dipapiso ke ra khaotsa ho nyamela ka
halofo kapa e sa fellang le liphello life, empa ba batla hore ba feto-fetohe pholletsa ho

isa bofelong; 'me kaofela nang busa le eena pele metsotso a fole papiso, ha a na
saense ba tlohela mosebetsi ho tloha induction eo. E mong a ka bitsa sena inta
characterization mokhoa hae ho hlokeha; empa o tla empa ba ke ke ba thusa empa ba
fumana fella. Mabapi le induction eo ho ke hore e bua unconsidered makhasi e mong
oa peculiarities ka ho fetisisa khethollang mokhatlo oa Fechner'schen induction, taba
ea hore hangata ho tsoa itseng sehlopha se e le hantle, ntle le ho sheba ho leha e le efe
inductions tsamaisanang le thusang. Mabapi le papiso eo ho ke hobane ba retelehela
ho bokella ka peculiarity tse itseng tsa Fechner'schen tiriso ya thulaganyo dipapiso le
fetisetsa libakeng tse fapaneng ka ho feletseng phihlelo, le fetisa. thepa tsena empa
induction le papiso ba nang le eena, eseng feela ka khanyetso e tsoang ho e mong le
tse ling, empa ba boetse ba ema ka lehlakoreng le leng ho pholisi latela ntho e
molemo mekgwa saense tsa tebeliso ea mekhoa ena. Mona, ho ka kakaretso ke e le
puso hore induction ho fana ka bolelloa batho ba bangata ho ka khonehang
motheong, le hore papiso ho tlaleha liketsahalo se latelang, ho Maemong a ao, lipotso
tse haufi-ufi le ntho mathata lithibelo. Khanyetso ena bo hlomamisitsoeng pakeng tsa
induction le papiso e ka lebaka la e etsa moelelo mofuta mekhoa peli hantle. The
induction tla fumana molao-motheo kakaretso, e leng lintlha tseo motho ka mong
tsona li sebeletsa e le motheo oa eona, e ka subsumed: fuoa ke tlhokahalo ea e
feletseng ea hore e tla ke ua hlokomoloha 'nete leha e le efe habohlokoa hore kahoo
induction joalokaha e feletseng ho ka khonehang.Papiso lehlakoreng le leng infers
tsoang ntho e 'ngoe, ka ho ya ka thepa ikemiselitse fuoa morao koala mabapi le ho
latelwa ha metheo a mang, ha aa ka a bapisoa le' ngoe. O lokela ho ka lebaka leo ho
tswela pele ho tloha qalong e ho fokotsa ho ipapisa bona ho motho ka mong,
joalokaha haufi kamoo ho ka khonehang mong ho e mong dintho ema. Joale Fechner
etsa joalokaha lekanyelitsoeng ha ho khoneha le dipapiso hae e le pharaletseng
haholoanyane kamoo ho ka khonehang fetola inductions hae, tsotella mo esita le
induction a qetella feletsoe ka papiso feela, inkele nakong dipapiso hae koloi ke palo
ea tsona ka semelo sa inductions, ntle ena, Leha ho le joalo, bona Security ne e tla ba
tsoela molemo o mokaakang hobane dipapiso na le hoo, tsoang lintlha tse sa toaneng
tsa hlaseloa, hangata e hanyetsane le mong le e mong tse ling tse, kahoo o lokela ho
hanyetsang, hobane feela papiso e joalo tela ho ipapisa fapaneng directional
mamelle ho sebapali bona utloahalang. A mehlala e seng mekae ba tla bonta sena.
E mong oa ba ka sehloohong inductions Fechner ke eena ea e thehiloe kgopolo ea
hae ea bophelo. The thweng ke eena le matla a leholo a fosahetseng mohlala o ntseng
boiteko bohle ho tlisa nta Unorganischem bophelo manyolo, ba hllehile, ka sebele
u tla se ke ua hana thebolo hae. motheong oa induction ena Empa haeba a e ntan'o
feela fumana mohopolo oo ntle tsa bophelo hantle ka ho hlahloba ha dithulaganyo tsa
bophelo tlas'a ntlha feela ho phetha molao feela oa 'moho ka tsela e itseng sedate
periodicity kamehla, joalokaha ka sebele lintho tse ngata penyang haholo. Khopolo ea
bophelo se ke feela inahaneloang haholo, lehlakoreng lena ea lipalo-'meleng, e
tlameha ebe ka holim'a tsohle ka lik'hemik'hale le ka fa mmele thepa e leng
khethollang bophelo, e rera; sena e ka ba empa e le hore inahaneloang phetha molao
ntlha eseng tlase. Leha ho le joalo, e itetlehile khopolo eohle ea qaleho ea
Molokularorganischen tsoang Kosmorganischen ka taba ena feela hakaalo, se

bohlokoa bakeng sa kgopolo fisioloji ea bophelo thepa. Ka lebaka la motheong sena

se lekanyelitsoeng empa e boetse e oela matsatsing a mokgwa wa eohle ea bopaki ka
seabo sa tsa induction a tsoantsetso eo. Khopolo ea bophelo bo mona 'nete eseng ka
induction, empa toauoa mpa feela hlaha hore periodicity ea kamehla ea dithulaganyo
marang o ile a tlisoa ka papiso le ea tshilong ya dijo ka le dithulaganyo ho ikatisa ea
bophelo manyolo.
Jwalo ka induction ke thibelo ee ho palo e fokolang haholo ea litobotsi fetoha
papiso feela, ebe ka mor'a moo e reretsoeng hona joale empa ka Fechner e ngata
dipapiso eo a batla ho lokafatsa re behela hae o ka sehloohong ho e bontsoang mona e
makatsang ya tsamaiso induction. Kahoo boholo ba nako "Zendavesta" e joaloka
keng tsa fela ka totobatsang ea dipapiso pakeng tsa thepa tsa lefate le tsa libpuoa
tse phelang ho lona, joalokaha e etsahala ho latola ha likhanyetso e neng e ka tlosoa
ho sa bao e seng ho latelwa ea litobotsi tse itseng. Empa le ho feta Fechner leka ka
matla ho sebelisa Mabakeng khoneha ntle tseo ba fumana feela leha e le efe, 'me ho
akarelletsa linako tse ling bao hore o tla ha baa ka ba iphaphatha le morero oa ho
pheha khang hae ka tsela e sireletsehileng lahle, ea lahleheloang joalo haholo theolelo
hae bona ho hloka leeme litabeng tsa saense, 'me ho ba bonolo e se etsahala hore e
lebagane herlaufenden dipapiso ha e le hantle li lumellana. Kahoo a ka mohlomong
lumellana ha a re hore e mong lokela ho lebella hape ka Lefate hoo e leng kaofela
manyolo hase mokhatlo oa toanang le libpuoa tse phelang ho lona, ho tloha ka
kutloisiso ditho tsa sephiring, methapo le boko ea libpuoa tsohle tsa eona ho
matleng a iketse'ng. Empa haeba a na le kgetho ya a ke ke a fosoa, ho tlisa holim 'a
leoatle joaloka leihlo la lefate ka sebeletsang pepeneneng le chitja likarolong
kobehileng leihlo la mabapi jj (Zendavesta II, maq 225ff.), Joale e mong o lokela ho
Leha ho le joalo ba re leihlo joalo le leholo le le e lekanang methapo ea kutlo Optical
'me e boko e amanang tla hloka khl. Mona dipapiso senya baa ka likhanyetso le
lecha bitsa morao, ea neng a sa tsoa otloa ile sa nyoloha le mehleng
timong. Libukeng hamorao Fechner fetohile hlokolosi haholoanyane ha a sebelisa
dipapiso. Empa sohle seo a sa kang a qojoa ena bokella kotsi mona.
4. aesthetics sekolo sa likonyana le e ileng ea latela se ngotsoeng mangolong a
saense.
Har'a mesebetsi e hamorao Fechner li methati tse peli ka ho latelwa le bona ka
maqiti a beha mabaka bo-ramahlale boa le psychophysics ka lebaka toanang: ".
Likhopolo tsa ppo le ho iphetola ha lintho" tsa "khopolo ea athomo" le O lined
nyoloha ka bona lebisitsoe atileng tekamelo filosofi mokgwa wa leha e le "ea pele
ho bokgabane", e leng ho le joalo, ho fihlela joale ka nako e toanang occupying e
hlokomelehang mokhelo boemo ba ha a avowedly ho hang ka kamano ea ka tumelo e
e akaretsang etsa nyahlatso. Empa ke hantle hore na renunciation sena se metse ka
metso mona ho hlaka la ho phehella ho nta phapang tumelo Fechner khahlanong
ponong ea filosofi ea busang bohale. The "aesthetics tsoang holimo", e leng tla
hlahloba melao-motheong e akaretsang filosofi, eseng ho tsoa ho shebella ba bang ka
ho toba le papiso ya dintho bokgabane, motheo oa botle, o Fechner "e aesthetics
tlaase" khahlanong le hona. O batla ho bonta hore mona hammoho le mafapheng a

mang, phihlelo ea ke mohloli oa tsebo ea rna; 'me o ba hulela ka morero sena ho

phaella ho shebella ba bang ba liphello kelello oa bonono ea boikemisetso etsa liteko
tsa dipehelo tsa monyaka le ho se thabe oa foromo e bonolo le e hlokang leeme ho
nkang, e le ho rala metheo ea e "aesthetics liteko." Ho tloha litholoana tsa ho
shebisisa le teko o fetisa nako eo feela melao-motheo ea oo tieo bonahetseng,
thehiloe feela ka karo-karolelano ea intente ho phello ea oona kelello tumello e
totobatsoa. Kahoo mona ho ba sieo ha ea kamano ho e eketsehileng kakaretso filosofi
tumelo ka taba ea mosebetsi oo hantle thehiloe. The ipelaetsa khahlanong le
aesthetics tloaelehileng ka feela ba joalo tsitlella, haeba a khampani ena e boetse e
lumela ntle ho mabaka hae itokolla ka ho feletseng. Kamano e le tataiso e akaretsang
ea monahano oa hae empa ka boela ke ke hlokomolohuoa. Sena se tla hohle, esita le
ka mehopolo ea Molimo le ho se shoe tse sebelisang ka ho toba e be e hlabollang
intuition a litokelo tsa bona; 'me ntlheng ena ke inahaneloang, sebetsa le intuition ntle
bopa dikgopolo likhopolo-taba tse tletseng bora. Etsoe filosofi ena ea intuition lulang
moo ne e ke ke sebakeng sa molemo ka ho eketsehileng hore a bonte matla a bona,
ho feta ea aesthetics ea hohle sebetsana feela le dibopeho tsa intuition hang-hang. Na
Fechner Eitse ha a ntse a fana ka maikutlo a hore e be ho khonehang ho beha
aesthetics ho maikutlo a hae psychophysical tsa motheo kamanong, kahoo ke
hobane'ng ha sa "pele ho bokgabane" mohlomong o ile a joalo filosofi ka kutloisiso
aesthetics ea hae ka tekanyo eo e toanang e leng karolo ea pele ea psychophysics ho
lithuto tsa tse sa bobeli sa liluloana tsa "psychophysics hare.
Sebakeng se seng, o ile a kenetse loanteng ho akha filosofi inahaneloang khopolotaba tse neng a "khopolo filosofi le tsa nama tsa athomo" oa hae. Empa a bonahala
lintho ka tokomane ena le se a ntse a loanela ho lumellanya ba busang a talimang
lintho fisiks le maemo le batlang filosofi ea hae, ho etsa ho hlaka. Kaha bonta
groundlessness oa khanyetso filosofi ho atomism, qalong o ile a hlahloba khopolo
atomistic ho eona foromo bonolo, ka lebaka la ho liathomo le bonolo hakana ntlhajoaloka, ka mantsoe a nepo hore Analysis ea lipalo, moo e etsa hore tshebediso ya
khopolo eo ea athomo, feela lebotho hlokahala lintlha tse itseng. Empa eseng joaloka
likhala ao, eo a neng a latela tsela ea ho sheba nako eo, hohle toaroa molaotheo
atomistic ea taba joalokaha hlokomela empa ka maikutlo a mang ho ka khonehang a
qapa melao ea liphello mabotho, ke lithuto ntan'o ho hlokeha khahlanong, ea
originality ea boqapi boo eona. Philosophically mona ke haholo-holo rekoto tsa
bohlokoa tseo ha e le hantle ha ho mohla taba ka boeona, empa feela melao ea
liphello tsa bona ba fuoa ho rna, leo re ileng ra ile ka khutlela haufi le batho. Hona
joale, o ne a tla junifomo mofuta Kausaulprinzips latela, tlhoko ea rna ea ea tlhaloso
ea lintho tsa tlhaho khotsofatsoa ea phethahetseng ka ho fetisisa, ha eka ho bonolo ho
fumana molao ba se nang balekane, e leng joalokaha Maemong a yona khethehileng e
ne e tla qhelela ka thko melao leha e le efe e khethehileng ka botsona. Hore molao
oa matla a khoheli, joalokaha e 'nile ea lokela linako tse ling, molao sena se ka se ke
ua ho ruta liphello tsa mabotho a limolek'hule. Ka hona Fechner batla ho kenyeletsa
bona le hore a molao ba se nang balekane matla ka ho amohela, liphello tsa
likaroloana tse peli mong ho e mong e boetse itetlehile ka ho ba teng ha likaroloana
tse ling, hoo lintho tsena ka ho tsoelang pele thatafatsa mokgwa wa molao le

keketseho palong. Hona joale o fana ka e toanang ho phetha khopolo e joalo mathata
le leholo hakaalo ea lipalo hore theolelo ea liketsahalo e provisionally ha khoneha ka
tsela ena, ho ke ke leha ho le joalo a molao-motheo oa thahasello e khl ka ho
bonta hore ke nahanoang haholo ho e tloaelehileng ea haholo litsela tse sa toaneng
ho fihlela sepheo sa ho tlhaloso e momahaneng ea tlhaho. E ne e tla lumella khopolo
e ba mabotho multiple, eseng feela subordinating mabotho a khoheli 'me ea
limolek'hule le toanang melao kakaretso; empa hape le molao oa inertia, e leng
hangata nkoa e le adventitious ho ea ka ntle-a sebetsa ho mabotho a thepa ea taba, ka
ka moo ho bonolo khethehileng hlalosoa lemoha hore molao kakaretso likhoka. E
leng, joaloka phello khoheli pakeng tsa litsi matla 'meli e le ka b joalokaha sehlahisoa
sa directions ka bobeli ho tloha le mmitsa tsotsi, ka hona ho bonahala eka joalokaha
ho sekwere la sebaka se batlang, kahoo inertia ba ne ba nkoa e le setsi sa' ngoe ea
lebotho la ngollana sehlahisoa sa zero hle. Joalokaha molao-motheo oa inertia fate,
li ne li empa ka nako eo e fihlang mabotho a limolek'hule hore haufinyane khahle ba
itetlehile ka palo ea likaroloana kena kamanong e haufinyane nyonyehang, ho
classified atamela. toanang. Mona mabotho ana a limolek'hule hona joale e seng
feela ea lik'hemik'hale, empa se e le ka lebaka bohlokoa ka ho fetisisa bakeng sa
Fechner, e lokela ho baloa har'a makhotla a manyolo, tse boletsoe ka liketsahalo tsa
bophelo. A periodicity ea kamehla ea motsamao o ke tsoela pele mabotho a 'moho
fapaneng tlang liphello Joaloka motsamao o marang fihla, e leng ea nako le nako
liketsahalo tsa bohlokoa tsa tse phelang e tla tsoa mabotho joalo limolek'hule tsa
otara ya phahameng. Ona ke molao kakaretso oa mehleng oa lebotho la ka boeona
mohloli oa hore molao-motheo oa botsitso, e leng Fechner tobane joalokaha atileng
ka ho fetisisa marang molao-motheo Final molao-motheo oa causality. Haeba a tle ho
leka ho felisa kgopolo tse itseng tsa inertia, dikotwana katametso se a ntse a mabapi
le likhopolo tse ngata tse etsahetseng nakong e likhakanyong tsa morao tjena ea fisiks
mogopolofela ka lisosa tsa matla a khoheli, kahoo o na le ho nahanela ea eona ea
mabotho a limolek'hule a supa tsela ea ho ka botleng, e mehaho e manyolo ka ba ka
lebaka la ketso ea melao e phetha molao hlokomela ka boeena.Kenyelletsong ena ea
molao-motheo teleological Fechner ama le likhopolo tse fetohile a sebetsang a boela
a etsa hore ho hlahisoe morao-rao tsa saense. Empa ha a ntse a mocha o vitalism
kajeno physiology ka tlwaelo steers morao ho Irrpfade ea vitalism khale le mabotho a
yona tse tobileng tseo bophelo, Fechner supa tsela e ka qoba sena untenable e telele
boemo ba ka.
Ho majabajaba tsela, ke liqeto tsena ho tsoa molaong kakaretso oa mehleng oa
mabotho mofuta haholo-holo feela ka molao oa bobeli filosofi tlhaho likhatisong tse
di fa godimo, e leng "Lintlha Tse ka ppo le ho iphetola ha lintho tsa lintho tse
phelang." Le hoja nako ea ho hamorao e le "Elements ea Psychophysics", mongolo
ona o sa ntse dikahare tsa yona boitsebiso boo hore bo mona pakeng tsa khopolo ea
athomo le psychophysics, sebakeng sa bona. Har'a ba neng ba se beha mohopolo
kakaretso oa tsoelo-pele ea lefate manyolo bonta pele ponahalo ea Darwin, e ne e
ka etsahala hore ebe Fechner ka fumana penshene ea hae. Se a ntse a "Zendavesta" o
ne a qapa khopolo ena mabapi le maikutlo a hae mabapi le ho sebelisa Allbelebung
tlhaho. E o ile a mona e le e mong oa ditsela tse motho a ka leka ho utloisisa

ntshetsopele manyolo, ho bokelloa ha tohanyetso, tse baketsweng ke mabaka a

hlahang kantle ho se toane ho hlalositsweng esita le ile a bolela dipapiso ba leng ho
ikatisa ea limela le liphoofolo tseo ka tsona Darwin hamorao kahoo tshehetso ya
bohlokwa khopolo ea hae o ile a bona (Zendavesta II, leq 179). Empa Fechner ne a
ile a hlalosa tsela ena ho tloha qalong ea impassable. Hape e ne e haholo-holo thuto
ea ho iphetola ha lintho kantle ho boemong ba eona ba pele oa ho
nahana. Selelekeleng ho "mehopolo" o bolelang hore o ne a feela ka mor'a hore leqe
ho hongata sokolohela hae. Sena se bolela hore sebopeho sa nehelano mosebetsing
ona hamorao hona joale empa fetoloa. A ne a beha pele mesebetsi ea pejana ea
khopolo ea hae ikhethang oa hore lintho li iphetotse mabapi otloloha le thuto ea hae
ea Allbelebung le tlhaho le Lefate joalokaha ha letsatsi le hlahlamang libopuoa
lipakeng pakeng tsa Molimo le libpuoa tse lefateng, kahoo o ile a hona joale nka
ponong haholo tsa khopolo ea Darwin ea ho iphetola ha lintho ka ka kakaretso ba
khelositse maleban, empa ka nako e toanang a etsa ka sebpeho sa paakanyong le
phethahatsong ya toanang ikemetseng tekolo botjha tlhaho le le leng. Ho finyella
sena, a qala ho ithuta ho nahanela ka tsela eo vortiefen hore ke phapang kgopolo fa ea
manyolo le inorganic puso ea limolek'hule, 'me joale ntshetswa pele motheong oa ho
khetholla ena, ho nkeloa ka lapeng la puso kosmorganischen ea taba, e leng moo ho
limolek'hule manyolo' me ka hona lintho tsohle tse re "bophelo" pitso ka kutloisiso e
tloaelehileng, o ne hlaha. Ka nako eo etsahalang ho lekolwa botjha melao-motheo ea
tiisitsoeng Darwin ho loanela ho ba teng le ho tlhopho tlhaho pholletsa tloaela sebaka
le maemo a sa Link ea bophelo, ke sekametse haholo ho fana ka sena moelelo oa
bona. Empa ha feela le joalokaha maemo a makhaola-khang a ke ke a amohela karolo
e 'ngoe hobane ba ba qetella ba mo amahanngoa morao hore ho thehoe empirically
kae kapa kae moo lemohuoa oa ba phelang ho tloha e sa pheleng, karolo e' ngoe
hobane bakeng sa tsona Expedient ne a hlaha ho tswa ho lotho ka phoso le
morero. Leha ho le joalo bukeng ea ka "Letsatsi View" o ne a batla ho bonta
khoneha nakong eo e nkuwa ke e mong oa similes yona bolaea. sedirelwa A, e leng
nako e se nang moeli laela, a etsa qeto ea hore ba se ke tlohela ntlo ea hae ho matha
pele ho kemiso e tobileng. O fana ka lihahi litene le seretse le ho abela bona ho majoe
haholo tsitlella, joalokaha e eketsa monyetla oa ho bokella 'ngoe. Kaha o ne a nako ea
ho leta, kahoo ruri ke lintho tse etsahalang tse ngata inexpedient boetse nako e itseng
leboteng la mohaho oa bolulo hlaha. Ha e le hantle, ka mor'a hore lilemo tse likete
ketsahalo ena e hlaha hantle. Empa lebala sehahi ka bomalimabe, banna ba hae ba ho
emisa, 'me gore e tle e se etsahala hore sena motsotso latelang lerako sa tsoa bptjoa
senya hape. Ho sa le joalo, e na moahelani oa hae, ea ileng a fa lihahi a rera leano la
tobileng matsoho, ka nako e telele ha thehoa bolulo.
lokela melao-motheo ea ntlafatso ya manyolo, joalokaha a bolela Fechner, kamoo
melao-motheo ea tlhaloso ea tlhaho ho hang, ka holim'a tsohle, a nkile liketsahalo
boeona, pele u qamaka ho seng joalo phihlelo e ka isoa ho tsona. Ka lebaka leo,
ntshetsopele le thulaganyo ka bobona melao-motheo ea immanent empa o nahana
hore o ka 'na ba talima haholo-holo tse tharo: molao-motheo oa botsitso, ebe ho
buuoa ntlha khethollo ea,' me dipharologano fa fokotseha. Ntho e latelang re thulana
le ha ho sheba libpuoa tse phelang, e seng a iponahatsa bona, empa tumellano eo ka

eona pheta e re bona ntlafatso. Empa boo li bo fupereng sebetsang molao-motheo oa

botsitso e le 'ngoe foromo e phethahetseng haholo e tseo ho tsona ho bonoa
motsamao o marang ba tle ba hlalane ka tobotsi ena, manyolo le bokahohleng ka
tsela e tsoanang ho tloha botsitso niedereren tsa inorganic. Where hona joale etsahala
matsatsing a tekamelo ena e akaretsang ho pheta e toanang maemo a ntshetsopele
liphetoho, joalokaha nka joalo ka kakaretso kamehla karolo ea tsamaiso eo e matleng
a hae ho e mong le tse ling: Ba atlehe e le "referense mohlala" differentiations. Kahoo
a se a ntse phapang makala a ka bomong tseo e phelang ho pholletsa le Correlation
mesebetsi ea bona, 'me ka tsela e toanang ka lintho tsa tlhaho mefuta e fapaneng
manyolo, tse joalo. Ha e litho tsa Kukat ea limela tse itseng le mefuta e' mele le
colorations oa bona etela likokoanyana. Bakeng sa tloaela sebaka joalo bobeli ka
thusa ka ho fetisisa ka mor'a hore esita le qaleho ea tlhompho bonahatse khethollo ea
hlahile ka mor'a maikutlo a Fechner ea ho loanela ho ba teng ha;Timoloho ea
karolong e qetellang ka lebaka leo ho nkoa diphapano mpa feela tohanyetso ho le
joalo, e hanyetsana monyetla tsohle. Na le hoo, tshebetso ena e lokela ho thehiloe
karo-karolelano ea ho ba hammoho le mefuta e mengata ea fapaneng manyolo e
thehiloeng ho tloha qalong ho kajeno, e leng Correlation oa makala a phelang e ka
bomong analogous ka ho feletseng. Sena ke, leha ho le joalo, a bonta hore 'muso oa
phelang ha bopilwe ea ho ba le nosi le teng, empa e le hore ke karolo ea kaofela, e
leng ka boeona na litobotsi ea bohlokoa ea e ntseng ba phelang. Jwalo ka kakaretso
hona joale Kamoo ho bonahalang kateng lefateng la rna bao e leng lesoha o
sehlahlo likarolong tse bohle ba teng ka limela le liphoofolo tsa bona. Ke bofelong ba
ithuta molao-motheo oa "fokotseha dipharologano fa" nahana hore hona joale e leng
mofuta manyolo teng preponderance oa tekamelo ea ho botsitso holim 'hore na ho
phapang butle-butle feela etsahetse linako pejana ho bpa le etse joalo le maemo a
itlhokoletsa' nile atlehang haholoanyane ho feta kamoo ho kajeno, pele hlahloba
mathata ho felisa, e leng bonahala ho lokisetsa ka timoloho mefuta bolaea
ditshebetso tse mabapi le litsela tsa ntshetsopele tsa tlhaho. Fechner re, sena sohle se
etsahetse ne a supa hore linakong tsa pele ho moo phapang ho ile ha etsoa lebelo ho
feta ka potlako ho feta hona joale. Sena se Hape, e ne e tla lula re sa utloisiseheng,
haeba u batla ho sheba liphetoho tsohle feta ho bile le litholoana mpa feela ka phoso
tsa ntoa ea Link bakeng teng. Hobane ke sephiri na ke hobane'ng ha ntoa ee lefateng
kajeno pakeng tsa tse fapaneng joalokaha pakeng tsa tlhaho tse toanang ha baa
lokela ho phehella ka matla ka ea fela. Fasse lehlakoreng le leng etsa hore ho hlahisoe
manyolo e le mohato o sa khaotseng o tla etsa ntho e joalo e fapaneng ka etsahala
hore ebe utloisisa kamoo hobane ka sebele kajeno potlako nakong katleho pele ebe
leha e le tsoelo-pele ea batho le butle-butle ho feta. Jwalo ka Sefefo matha
ntshetsopele mathoasong a lekholo Ka hona kile ua tla phetoho ea kosmorganischen
ka mekhatlo ea limolek'hule manyolo ho nkoa, e ile ea lateloa butle-butle feela fihla
bakeng sa bobeli, molao-motheo oa tekamelo ea ho botsitso sebelisa hamolemo
libaka tseo ho ntse.
Kahoo Fechner, ppong pale ea hae 'mali ho tswa lipotso tse qalong ea kamohelo
ya Darwin ho iphetola ha lintho kgopolo kgato ka kgato ho e emoloa e leng phetoho e
feletseng ea khopolo atileng likamanong ka ho fetisisa ntho ea bohlokoa. Where tsena

sebetsa le etse mosebetsi oa bopengwi tohanyetso; ha a ntse a bitsa liphetoho

correlative. Moo ho batho ba manyolo nosi khahlanyetsa mong le e mong tse ling tse,
ha ba ntse ba hlophisa mona tloha qalong feela taba ea ho senya bonngoe tlhaloso e
pharaletseng hara manyolo. Phapang ea kosmorganischen le limolek'hule manyolo
motsamao, khopolo ea lefate e le le leholo, e akaretsang ea batho bohle ba phela
lefateng libpuoa m phelang, menahano tse neng li behoa mateanong a ea pejana
tlhaho mangolong a filosofi, ba ile ba fella mona tsela ea etsoa lipatlisiso e e leng
kamoo ho bonahalang kateng feela ke ho hlahloba le consequent ntshetsopele ya
dikgakanyo libuka tsa saense teng. Feela ka mor'a hore o ile a etella mali ho fihlela
joale, o ile a qetella ka tlhaloso ho "Litumelo" leqepheng phethoa ha setoanto
etselitsoe sa ntshetsopele manyolo ho phaella; 'me joalokaha e le hona joale, o ile a
akaretsa ka maqephe a seng makae, hape, thuto ea oohle oa lintho tsa "sepakapaka le
Beyond", e leng ne a kile a theha sehlooho sa "Zendavesta" eo ka eona koala khopolo
ena ea tsoelo-pele.
5. Fechner kelello.
Melao-motheo ea kelello Fechner a e-na tsa lona "psychophysics hare." Sena se se
o ile a re Analysis bonahetseng ea bophelo ba kelello ba hore re etse kelello joalokaha
mosebetsi o kajeno, a mo Ha ho tsotellehe hore, empa hore ke hantle e kelello
metaphysical. Ke ena empa ho boetse ho ka kutloisiso ea hore e arabe potso ea hore
kamano ea kelello 'meleng' me e mong ho qetello bokamoso ba moea, kahoo ho
mabaka a kelello bakeng sa tshwaneng tumelo le lintho tsena tse latelang busitse. Ka
mor'a hore Fechner lipuisanong tse setulong sa moea, khahlanong le monadological
le pono e ratang lintho tse bonahalang o na le emoloa ea hae ea bophelo le
animatsioon ngollana "synechologische" buuoa hantle thehiloe, ho ke ke hoo e ka
bang feela lentsoe "linting" ka dikopo tsa sona tse sa toaneng, ba mo hiriloe. kelello
eohle ea hae, ho fihlela ha a gets bukkake amehang nang le tlhaloso ea linnete tse
bonahetseng, ke kopo ea khopolo ena hlahella ka mefuta e fapaneng ya dithulaganyo
ba kelello: ho hlaha ha ilibana a ngoana, ho fetoha ha eona ho robala nako e telele ea
matla 'ohle, tse tlang le tla maikutlo , ka ho falla ba tlhokomelo le thulaganyo ya
dipharologano. Hape, kahoo se ke papiso, e bapala karolo alleinherrschende. Lintho
tsohle tse etsahalang ka kelo-hloko ea batho oela, etsoe Fechner tlas'a tobotsi sa
lipono tse makatsang hlahella; 'me joalokaha ilibana rna ba fetola ts'ebetso ea ka
kakaretso, ho hlakile hore ha fetola leha e le efe e bitsoa hlahisa polelo e tloaelehileng
le ka holim'a monyako kapa e oela mona ka tlase monyakong e, sena se ka ho mohla
hlleha. ke seo ntho ea sebele ea Analysis kelello, e leng Aufzeigung ea multiplicity
le mefuta e fapaneng ya dithulaganyo ba kelello, empa e ntse e ka ho feletseng ka
morao: Ke eena ea hlohlelletsang hore kgopolo hlahella le e mengata ho feta e leng
setoanto sa shafts holimo ka tlaase le e ho le ponto haella. Kaofela thahasello e
Fechner li eseng feela utloa oa thuto ea kelello ka tsela e loketseng, empa sena ke ho
mo feela karolo ea tlhaho le filosofi ea bolumeli. Ha a tsebe kamoo bophelo ba
kelello ka boeona itshwara, empa e le "psychophysical Stufenbau Lefate" lokisetsa
kopanyang ea moea ka bomong. Ke hobane'ng ha a hlokomela etsa ho hongata
hakana boteng ba linting, eo ho eona o ne a bonahala ho bona bopaki bo otlolohileng

tsa likamano tsa batho ba ilibana ka bomong hore ba phele kakaretso oa mehleng oa
akheha. empa ke hobane'ng ha a nahana hape, bakeng sa hlahlobo le Nachweisung ea
molao Weber ke ha e le hantle mosebetsi oa ho etsa liteko tsa litsebi tsa kelello
khathetse. Kahoo ka hloko o ile a ithuta ho fihlela qetellong ea mosebetsi oa hae, e
leng amanang le taba ena, eng kapa eng o lumella oao. Ea Leka chronometric ho nka
lintho tse hlokometsoeng botsoalle, dithulaganyo memori, joalo-joalo tsebo, o ne a ka
mohla ho susumelletsoa.
O ne a Fechner a hae "psychophysics hare" fihlellwa seo o ne a batla, a ka be a
atleha ho bonta kgopolo hlahella ka thehilweng ke e bolelang joalokaha sehlopha se
laolang 'me bohle-ho hlalosa kelello, o ile a ne e tla ba ileng filosofi ea hae ea ho
fihlela kae tseo e leng ha e le hantle ho ea ka polelo ea hae e hae feta mosebetsi oo oa
filosofi. Etsoe filosofi sena se ne se hona joale, empa ba 'nile ba fetang hanyenyane
tumelo feela, ba ka be ba bile le' psychophysics hare "le motheo oa thuto ea mahlale
tse ka 'nang ua se ileng sa felisa empa se latelang,' me haholo-holo ba tsoelang pele
liqeto tsa bona sebopeho sa tshebediso, empa seo ka bohona kaheho hierarchical oa
lefate lena thehiloeng Bibeleng. Haeba Fechner sepheo sa sena ha se finyelloang
hobane "psychophysics hare" insufficiently ipakile, ho rarolla mathata a kelello,
kahoo ka hona hlla kahoo filosofi hae ha e le hantle feela hore sebopeho se kang sa
intuition tsa bolumeli hape, o ne a nkile ho tloha qalong tseka hore ba
samelang , Lelekisa, a kholisehile ho tiisa, empa Fechner ne a ha e le hantle ba tlohela
mangolong a hae hamorao, haholo-holo psychophysics, sena tumelo lenaneo pele. O
ne a leka ho tsosa filosofi ea hae le saense e tobileng.
6. Fechner mabapi le sedimo.
Fechner a tumelo e tiileng ea ka ka mor'a lefu la moea ka lekala la bophelo ba hae
ba lefate ba mo tlisa ho tloha ka boeena a ho toba le mehopolo ea liphello tsa moea
hole, clairvoyance, lithotsela, ha ba ntse ba ba le ka linako tsohle ba ile ba mamela
mysticism filosofi. Hape le ka Fechner ke mohlahlami oa filosofi ea tlhaho ho tloha
qalong ea lekholo la bo19 la lilemo, e leng ee banna ba kang Ennemoser, albagbogg
Schubert, har'a ba bang tsena tseo ho thoeng boselamose le mystical lehlakoreng la
bophelo senohi cheseho lengoa. Haholo-holo 3rd sehlopha sa "Zendavesta" o bolela
ka makhetlo a 'maloa ho tse ileng tsa ngoloa ea ba ea bitsoang, hammoho le Justinus
Kerner le lipuisanong tse ling tse somnambulist, ho Swedenborg a "Leholimo le
Hell", joalo-joalo e le hantle, o ile a lebisa matatoli tsena e le "talimang lintho" ho ea
pele, e toanang le ea hae, e ne e (Zendavesta III, S. 78ff.), ntle ntoeng bakeng sa ntho
ea sebele libukeng joalo mystical tlalehiloe. Empa kaha o ne a sebelisa jwalo ka ha
likhang, o ne a ka sebele motheong efe kapa efe e thehiloeng 'neteng nka e
probable. Kaha e ne e ke keng ea qojoa ka lebaka le neng le bitsoa ka mor'a lilemo tse
ka balateli ba ea lithuto tse ncha mohlolo le litaelo Fechner le boikgethelo e le paki
kapa kopang e netefadiwe ho thoe linnete tse pakang seo lik'hamera tsena
mehlolo. Kahoo Reichenbach eena ha a qosa ka boeena, le Odlehre hae "leqepheng
lirethe tsa ka stapler" 'me hoo e ka bang khahlanong le thato ea hae, o qobelloang mo
thupeng a Liteko hae tlisa Lumella (hopola matsatsi a ho qetela a Odlehre le mongoli
oa eona, 1876) , Ka tsela e toanang na hamorao le meea mo fa ba bang hora sa

thabiseng. 'Nete ea hore esita le spiritualists tla ho eena, eona e na le ka sebele hase
ho re makatsa. Ho fapana le hoo, ka ngolang hae o kile a ngola: "Ho isa bohleng bo
itseng, ke makatsoa ke hore pono ea ka ea bophelo ka mor'a lefu, e le Ke ntshetswa
pele 'bukeng ea bophelo ka mor'a lefu la' 'me ka ho qaqileng haholoanyane Karolong
e 3rd tsa' Zend Avesta ', ho sa tsotellehe kamano ea bona ba lutse le maikutlo a sa
spiritualists le sebeletsana le liteko tse spiritualist, a selika-likoe sa spiritualists ka
bobona hoo e batlang e ha e hlokomelehe ;. e leng ka tsela eo e lokela ho ba se na
lebaka la hore ke itunya-tunya lingoliloeng tsa bona. "
Empa feela joalokaha mehato Fechner a ka sebelisoa didikadikwe spiritualist, a
ipolella ho inehetse mekhoeng ke balateli ba motsamao ena, haholo-holo lilemong tse
1877-78, ho tloha ka mahlakoreng 'limemo tse fapaneng ho ba le seabo
sances. Empa o ne a fetohile ba hlokolosi haholoanyane kaha "Zendavesta". Ho
tloha sebetsa libuka tsa saense ea "psychophysics" o ile a tepisa ka nako ena
lebisang katlehong khl ho feta "bophelo boselamose moea" ke liketsahalo tsa
belaetsang ea; 'me a ka hona o ile a hana limemo tse joalo tse tsoang fetofetohe. Joalokaha makala ka letsatsi le leng Fr. publicans, e astrophysicist e
tsebahalang, mofapa, e leng kantle le tse seng kae basebetsi-'moho le leng, Fechner le
W. Weber e le moeti e, - moeti enoa e ne e tummeng American seaplane Slade. Kahoo
Fechner ne hoo e batlang e ka bopaki involuntary le morupeluoa ea mananeo a 'maloa
spiritualistic. Ke nang le tsona liketso tse peli likotoana tsa letsoho Fechner ka boeena
oa libokeng tseo, e qaqileng matha tsoang ho eena ba ngolang ho tloha November
1877 ho January 1878, eo a neng a ka hloko seo ba se boneng le ka maikutlo a ho
entse ho eena, litlaleho ka mor'a mong le e mong fa setlhopha se kopane, 'me
lebisitsoe ho 'na, leshome le metso e haufi-ufi le ngotsoeng ka lishiti tse tlala lengolo
ka June 1879 ka lona a qetella a beha tsoa boemong ba eona mabapi le sedimo. Ho
tloha ka lengolo lena ketekeloang hong e hlaphohileng 'me ka linako tse ling esita le
ka tsela ea sebele hantle le hamorao taba ena ka "Letsatsi" inehetseng ho litlhaloso, e
le na ea hona joale e toanang ha ba thahaselle ho khetheha ho feta. Hongata hakana
tse thahasellisang le ho feta khethollang mokhatlo oa "Tlhokomeliso ka tumelo
joaloka seo ba se bonang" Fechner ke tayari. First ke mengolo a mo amohelang
tsoang Slades bonono mesebetsi ea matsoho, boholo a sa thabiseng. Ka mor'a hore, o
ne a bonta hore ka makhetlo a mangata melemo kaofela tsebahala hore letlapa
mangolong a tlas'a tafole, ho phahamisa litafole le litulo, joalo-joalo, o ile a re: "Na
ke ka mor'a hore sebapali kakaretso lihlahisoa tsa hlahisa tsamaea, kahoo letho ha bo
bapisoa le 'na ho pholletsa le maikutlo ya . romela entseng, entsoe ka thahasellisang
maqheka a fapa-fapaneng legerdemain, e juggler kamehla boloka reins matsohong a
hae 'me ha ho evasion, o ile a lumella tsoa selika-likoe, o ile a hona joale oa tseba ho
laola hantle hore na ka ho ithuta saense liketsahalo tse fanoa o ne a sa boletsoeng; e
haelloa ke maemo a lohle hore a etse joalo. Re mpa re ne Mona le, kapa o ne a
utloisoa bohloko ke ha esita le feela ho liha seo Slade ne a sisintsweng. hore re
sisintsweng diphetolo s'o lebisitsoe, leha ho le joalo e ne e tla etsa lipatlisiso tobileng
ho phetha feela e le hore maemo a 'me litsela tsa liteko ne a ka khonehang fetotsoeng
tsoang go th e itseng sefahleho Punk le ngoletsoe. "

A diboloko tsena, boemo ba e mohlomong bitsoa hore qalong ea liteko tsa

Slade'schen nka le Fechner W. Weber bo fapaneng. Ntho e 'ngoe e etsahalang, ke
kamoo Fechner tlaleha molekhetho ea neng a se a ntse a kholisehile sephiring, ile ka
lla, empa e leng se boetseng sisinya lipelaelo tsa hitherto lekhonono bashebelli e
setse: molekhetho ile ka tlameha ho teori ea hae ea lefateng' n tse talingoang
mahlakoreng meea ho hlahloba tsoa sunning ho tloha aprons a zugesiegelte se ka
khoele bofelong ba eona ka ntle ho tharollo ea mafito tiiso ke meea eo. 'Me teko ena e
ne e Kamoo ho bonahalang kateng o ile a atleha! The sebelletsang boetse Weber le
Fechner bakeng sa "experimentum crucis". Empa le hoja publicans amohela lebaka
ka cheseho, Fechner phaella ka lesisitheho. E hltse le eena a ikutloe u sa phutholoha
hore haeba liketsahalo tsena lokela nete, khoho le maoatla ba boleloang sebapali
toanang tsosa maikutlo a itseng sa toaneloe ke mesebetsi ea lefateng la moea, ho
maikutlo a hae mabapi le bophelo ka mor'a lefu a sa fapana le hoo thabiseng
ema. Eena ka boeena o ile a thusa hobane, joalokaha a ne a tseba hore
"Experimentum crucis" letho ho hanyetsa, le nkuwa eo e ka etsahala hore ebe
amehang mona ke e sa tloaelehang, liketsahalo pathological, eo ka eona le leng
litebello lefateng latelang lokela ho lumella pona u ithata. Ke boemo ba e bonta
qetellong ea "Letsatsi": "Ho le pono letsatsing leo e ka ba e ka kapa ntle le sedimo,
empa metoasong empa ho e-na ntle ho feta ba nang le e toanang, hobane ha ho se
ho e ka litsela tsa bohlokoa haholo kopana le eena 'me mona e prop ka batla, e, ke
nahana, ho fihlela ho meeli e itseng hlile fumanoa ho eona, e luleng empa ka tsela e
sa tloaelehang ea eona, eseng feela ka bona, empa ho ea ka tsamaiso eohle ea tsebo ea
rna mehleng ka ho sona. "
Nahana ka bokae Fechner ne a ile a batla ho pholletsa le bophelo ba hae, ho fumana
bopaki ba hore tumelo ea hae, hohle moo ba kamehla batla ho fana ka, kahoo u sa
khone ho thusa empa tsota itlhahlobisisa tseo a toba liponto tsa spiritualist, 'me le o,
esita le ka mor'a o thweng ea Experimentum cruets lumela o lokela ho eketsa, boleng
ea bopaki ena a fosahetseng ho feta maikutlo a be tse khothatsang: o ne a tla etsa ntle
le ho e-na ho feta hore a ka itetleha ka tekanyo e e itseng hona joale. Ha a qetella a
ile a lumela ka ho teko hore e le hore a hlle 'me qetellong a boela a tse ling tse
purported ghost liponahatso joalokaha a ke ke a qobelloa ho lumela thehiloeng thetso,
kahoo ho hlaka, ha e le hantle e ne e ka tsela eo, haufi le molao-motheo oa hae oa ho
se be leeme ho feletseng, e tsamaisana le molao hore a ka etsa qeto e thata monna eo
na bokantle ba monna ea tepahalang, ho toara bakeng sa swindler e. O ne a ka hona
Fechner bala melaetsa ea, lilemo ka mor'a hore mosali oa mohlolohali oa mohlanka
ea neng a tsamaea le Slade mabapi le maeto hae (ea fihla Ke hopola ka "bona hona
joale"), e hatisitsoeng, o tla lokela nakong kahlolo ea hae teng qalong hore e le hore
ho likotoana sleight Handle, ema. Ka mor'a hore melaetsa ena Slade ne e leng "rabara
motho" 'nile, empa ka tlameha ho mosebetsi ba lokela ho tela ka lebaka la leqeba
hanyenyane. Kahoo na o ne a lokela hore a "seaplane" ba. Ha a ntse a matsoho a hae
hodima tafole ka lenyele le batho ba joalo-bitsoa "bashebelli" li ile tsa di ne tsa
kopanngwa ho theha "ketane", o ile a etella likotoana tsohle bonono tlas'a tafole le
name maoto, tse neng li e qetellang apere lieta ntle bohatong le stockings silika, e le
hore o ne a sebelisa menoana feta menoana. The letlapa mengolo phahamisa litafole

le litulo ne e le tsa 'nete hore ho bonolo ho phetha ka mokhoa ona, hammoho le

libapali e mong bolsa ba neng ba sa ka phoso kile sekolong sa bana rabara ea
Molimo, a ka' na ka mor'a hore tsohle khona ho hlalosa ba nang le letsoalo le
hloekileng, e le hore ditshebeletso tsena ke ke ha khoneha ka tsela ea sleight
tloaelehileng , Esita le sephiri sa kamoo a tlisa "Experirnentum crucis" le nodes ka
hora ea bone fuoa tiisitsoe thapo ho iphetola batho, Slade e amana haufi-ufi isoa
lebitleng, hobane feela ba nang le likotoana tsejoang 'me hangata nile ba sebele
sleight nang le tsona' muso ona ka ho hlollang lelapa toana.