Haksz fiil

Bedensel zarar

Tedavi giderleri
Kazan kayb
alma gcnn azalmasndan ya da yitirilmesinden doan kayplar
Ekonomik gelecein sarslmasndan doan kayplar

lm halinde

Cenaze giderleri
lm hemen gereklememise tedavi giderleri ile alma gcnn
azalmasndan ya da yitirilmesinden doan kayplar
lenin desteinde koysun kalan kiilerin bu sebeple uradklar kayplar

lliyet

Ortak illiyet
o Birden ok sebebin tek bana meydana getiremeyecekleri zararl bir
sonucu birlikte meydana getirmeleri
Yaran (birlikte) illiyet
o Birden fazla sebepten her birinin zararl sonucu tek bana meydana
getirmeye yeterli olduu durumlarda sz konusu olur
Seimlik illiyet
o Birden ok sebepten yalnz biri zararl sonucu meydana getirmekle
birlikte somut olayda bu sebebin hangisi olduu tespit edilemiyorsa
Farazi (nne geen) illiyet
o Gerek sebep sonucu zarar meydaa gelmise artk fiil ile zararl
sonu arasnda illiyet ba kurulmutur. Artk farazi sebepleri ileri
srmek suretiyle nasl olsa gerekleecekti denilerek etkisiz hale
getirilemez.

Zamanam

renmeden balayarak 2 yl
Fiilin ilendii tarihten balayarak 10 yl
Tazminat ceza kanunlarnn daha uzun bir zamanam ngrd cezay
gerektiren bir fiilden domusa, bu zamanam uygulanr
Haksz fiil dolaysyla zarar gren bakmndan bir bor domusa zarar
gren, haksz fiilden doan tazminat istemi zamanamna uram olsa
bile, her zaman bu borcu ifadan kanabilir (daimi defi hakk)

Kusur

Kast
hmal
o Ar ihmal herkesten beklenen dikkatin gsterilmemesidir.
o Hafif ihmal ise zenli ve dikkatli insanlarn gsterdii dikkatin
gsterilmemesidir. Objektiftir.

Meru mdafaa

Hukuka aykr saldr. Su tekil etmesi gerekmez. Saldrya urayan kiinin

zarar grm olmas art deildir
Kiinin kendisi veya 3. Kii olabilir
Saldry defetmek amacyla orantl bir ekilde savunma olmaldr.
Savunmada kullanlan aralar ile saldrda kullanlan aralarn benzer
olmas art deildir.

Hukuka aykrl ortadan kaldran haller

Kanunun verdii yetki

Zarar grenin rzas
Daha stn nitelikte zel veya kamusal yarar
Zarar verenin davranlarnn hakl savunma nitelii tamas
Yetkili kamu makamlarnn mdahalesinin zamannda salanamayacak
olmas durumunda kiinin hakkn kendi gcyle korumas
Zorunluluk hali

Tazminat indirimi

Zarar verenin kusurunun hafif olmas

Zarar grenin ortak kusuru
Zarar grenin olaanst yksek bir gelire sahip olmas
Zararn, zarar gren yararna yaplan bir davran sranda domu olmas

lliyet ban kesen sebepler

Mcbir sebep
Olaanst hal
nc kii kusuru
Zarar grenin ar kusuru

Ek kusur kusursuz sorumlulukta sorumlu ahsn ayrca kusuru varsa buna ek

kusur denir
Karayollar trafik kanunu gerek ileten

Malik
Mlkiyeti muhafaza kayd ile satn alan kii
Kiralayan
dn alan
Rehin alan

Farazi ileten

Yar dzenleyicileri
Arac alan ya da gasp edenler
Meslek sahipleri
Devlet ve dier kamu tzel kiileri

Kusursuz sorumluluk

Hakkaniyet sorumluluu
o Tam ehliyetsizler
zen sorumluluu
o Adam altrann sorumluluu
o Hayvan idare edenin sorumluluu
o Yap malikinin sorumluluu
o Tanmaz malikinin sorumluluu
Tehlike sorumluluu
o Tehlikeli iletme iletenin sorumluluu
o Ara iletenin sorumluluu

Gerek adam altran gerekli dikkat ve zeni gsterdiini ispat ederse gerekse
bir iletmede adam altran alma dzeninin zararn domasn nlemeye
elverili olduunu ispat ederse sorumluluktan kurtulma imkan bulunmaktadr.
Yani kurtulu kant getirebilme imkan bulunmaktadr.
Kurtulu kant getirebilme imkan bulunmayan kusursuz sorumluluk halleri

Yardmc ahsn sorumluluu

Tanmaz malikinin sorumluluu
Yap malikinin sorumluluu

Yardmc ahs

Yardmc ahsn sorumluluunda, borlu ile yardmc ahs arasnda bir

alma ilikisinin varl art deilken adam altrann sorumluluunda
adam altran ile alan arasnda bir alma ilikisinin bulunmas arttr.
Yardmc ahsn sorumluluunda, yardmc ahs borcu ifa ederken
szlemenin dier tarafna zarar verirken adam altrann
sorumluluunda alan nc bir kiiye zarar vermektedir.
Yardmc ahsn sorumluluunda borlu kurtulu kant getirme imkanna
sahip deilken adam altrann sorumluluunda adam altrann kurtulu
kant getirmek imkan vardr.

Adam altrann sorumluluu

Zarar gren 3. Kiidir

Zarar gren 3. Kii sadece BK m.66 hkmlerine mracaat edebilir.
Zarar gren ile adam altran arasnda szlemesel iliki vardr.
Adam altran kurtului kant getirebilir.
Adam altran kurtulu kant getirebilir.
Adam altrann sorumluluunda zamanam sresi 2 ve 10 yldr.
Sorumsuzluk anlamas yaplamaz
Adam altran zarar giderdikten sonra kusuru orannda alana rcu
edebilir.

fa yardmcsnn sorumluluu

Zarar gren szlemenin tarafdr.

Zarar gren hem BK m.116 hem de BK m.66 gre borluya mracaat

edebilir.
Zarar gren ile borlu arasnda szlemesel iliki vardr.
Borlu ile ifa yardmc ahs arasnda bir ba olmak zorunda deildir.
Borlu kurtulu kant getiremez.
Borlunun sorumluluunda zamanam sresi 10 yldr.
Sorumsuzluk anlamas yaplabilir.
Borlu zarar giderdikten sonra aralarndaki ilikiye re, yoksa BK m.62ye
gre rcu edebilir.

Kurtulu kant mmkn

Adam altrann sorumluluu

Hayvan tutucusu
Ev bakan

Mmkn olmayan

Yardmc ahs
Bina maliki
Tanmaz maliki
Motorlu ara ileten
evreyi kirleten

Sebepsiz zenginleme

2 yl / 10 yl
yi niyetli zenginleen
o Geri verme annda elinde kalm ola miktar vermekle ykmldr.
Daha nce mal elinden km ise geri vermekle ykml deildir.
o Yapt zorunlu ve yararl giderleri isteyebilir. Lks masraflar
isteyemez. Eyaya zarar vermeden skp alabilir.
Kt niyetli
o Malvarlnda gerekleen oalmay tamamen geri vermekle
ykmldr. Aynen geri vermek mmkn deilse, iade mislen yaplr.
eyin gerek deeri yannda elde ettii hatta elde etmeyi ihmal
ettii semereleri de iade ykmll altndadr.
o Zorunlu giderlerinin ve yararl giderlerinden sadece geri verme
zamannda mevcut olan deer artnn denmesini isteyebilir. Lks
masraflar isteyemez.

Sebepsiz zenginleme davas alamayan haller

stihkak davas alabiliyorsa

o Eya zerine ayni hakkn devam ettii srece sebepsiz zenginleme
davas almaz
o Ann tanmaz yolsuz tescille B adna tescil edilmise, A istihkak
temelli yolsuz tescilin dzeltilmesi davas aabilir. nk mlkiyet
hakkn kaybetmemitir.
nc kii mlkiyet hakkn kazanmsa
o Tapu siciline gvenerek iyi niyetle ayni hak kazanan nc kiinin
kazanm.

Emin sfatyla zilyetten iyi niyetle mlkiyet hakk kazanan nc

kiinin kazanm.
Szlemeye gre iadesi mmknse
Eksik borlarda
Hukuka, ahlaka aykr bir amacn gereklemesi iin verilen eyler varsa
o

Borcu sona erdiren haller ve zamanam

Yenileme borcun konusu ya da taraflarn deitirilmesi eklinde

gerekletirilir.
Mevcut bir bor iin kambiyo taahhdnde bulunulmas veya yeni bir
alacak senedi ya da yeni bir kefalet senedi dzenlenmesi, taraflarn ak
yenileme iradeleri olmadka yenileme saylmaz.

Her alacak 10 yllk zamanamna tabidir. Aadakiler 5 yl.

Kira bedelleri, anapara faizleri ve cret gibi dnemsel edimler

Otel vb gibi konaklama bedelleri ile lokanta vb yerlerdeki yeme ime
bedelleri
Kk sanat ilerinden ve kk apta perakende satlardan doan
alacaklar
Ortaklk
Vekalet, komisyon ve acentalk, ticari simsarlk hari simsarlk szlemeleri
Yklenicinin ar kusuru dnda eser szlemesinden doan alacaklar

ptal bozucu yenilik douran bir haktr. Zamanam deil hak drc srelere
tabidir.
Zamanamnn kesilmesi

Alacaklnn fiiliyle
o Dava amas ya da takip balatmas
Borlunun fiiliyle
o krar, ksmi ifa, faiz demesi, borcu iin teminat gstermesi
Mahkeme ya da hakem kararyla her ilem

Zamanamn durduran sebepler

Velayet sresince, ocuklarn ana ve babalarndan olan alacaklar iin

Vesayet sresince, vesayet altnda bulunanlarn vasiden veya vesayet
ilemleri sebebiyle devletten olan alacaklar iin
Evlilik devam ettii srece, elerin dierinden olan alacaklar iin
Hizmet ilikisi sresince, ev hizmetlilerinin onlar altranlardan olan
alacaklar iin
Borlu, alacak zerinde intifa hakkn sahip olduu srece
Alaca, trk mahkemelerinde ileri srme imkannn bulunmad srece
Alacakl ve borlu sfatnn ayn kiide birlemesinde, birlemenin ileride
gemie etkili olarak ortadan kalkmas durumunda, bu durumun ortaya
kmasna kadar geecek srece.

Takasn artlar

Takas beyannda bulunmak

Borlarn ayn cinsten olmas

Borlarn karlkl olmas

Borlarn muaccel olmas
Takas hakkndan feragat etmemi olmas

Defi

Bir hakka dayanr

Hakim tarafndan resen dikkate alnmaz.
Sadece borlu tarafndan ileri srlebilir.
Zamanam kesin defidir. nceden feragat edilemez.

Tanmaz rehni tescille kurulduundan, tanmaz rehni hem zamanamn keser

hem durdurur.
Tanr rehni ise teslimle gerekletiinden, tanr rehni zamanamn sadece
keser ama durdurmaz.

Alacaklnn rzasyla takas edilebilir alacaklar

Tevdi edilmi eyann geri verilmesine veya bedeline ilikin alacaklar

Haksz olarak alnm veya aldatma sonucunda alkonulmu eyann geri
verilmesine veya bedeline ilikin alacaklar
Nafaka ve ii creti gibi, borlunun ve ailesinin bakm iin zorunlu olup,
zel nitelii gerei, dorudan alacaklya verilmesi gereken alacaklar

Noterden ihtar ekilmesi zamanamn kesmez.

Alacan devri, takas edilecek alacaklarn karlkl olmas kuralna istisna
getirmektedir.
Sebepsiz zenginleme balama saylmaz.
Bor ilikisinde zel durumlar
Ceza koulu

Szleme ile belirlenmelidir

Alacaklnn zarara uramas gerekmez.
Seimlik ceza koulu
o Bir borcun hi ya da gerei gibi ifa edilmemesi halinde kararlatrlan
ceza kouludur.
o Alacakl ya ifay ya da ceza koulunu talep edebilir. Her ikisi
edilemez.
faya beklenen ceza koulu
o Borcun zamannda ya da kararlatrlan yerde ifa edilmemesi halinde
denmesi kararlatrlan ceza kouludur.
o Hem ifa hem ceza talep edilebilir.
Cayma tazminat
o Borlunun szlemeden dnmesi ya da szlemeyi feshetmesi
hallerinde demeyi taahht ettii tazminata denir.

Alacakl temerrd

Alacaklnn borcu muaccel olmaldr.

Borcun ifas hala mmkn olmaldr.

Borlu, szlemeye uygun bir ekilde edimini teklif etmi olmaldr.
Alacakl hakl bir gereke olmakszn borlunun ifasn teklif etmi olmaldr.
Alacaklnn temerrde dmesi ii kusurlu olmasna gerek yoktur.

Mteselsil borluluk

Borlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamn veya bir ksmn sona
erdirmise, bu oranda dier borlular da bortan kurtarm olur.
Mteselsil borlulardan biri, alacaklya kar, ancak onunla kendi arasndaki
kiisel ilikilerden veya mteselsil borcun sebep veya konusundan doan
defi ve itirazlar ileri srebilir.
Mteselsil borlulardan biri ortak defi ve itirazlar ileri srmezse, dierlerine
kar sorumlu olur.
Kanun veya szleme ile aksi belirtilmedike, borlulardan biri kendi
davranyla dier borlularn durumunu arlatramaz.
Aksi kararlatrlmadka veya borlular arasndaki hukuki ilikinin
niteliinden anlalmadka, borlulardan her biri alacaklya yaplan ifadan,
birbirlerine kar eit paylarla sorumludurlar.
Kendisine den paydan fazla ifada bulunan borlunun, dedii fazla
miktar dier borlulardan isteme hakk vardr. Bu durumda, borlu, her bir
borluya ancak pay orannda rcu edebilir.
Alacaklnn borlulardan biri ile yapt ibra szlemesi, dier borlular da
ibra edilen borlunun i ilikideki borca katlma pay orannda bortan
kurtarr.
Borlulardan birinden alnamayan miktar, dier borlular eit olarak
stlenmekle ykmldrler.
Dierlerine rcu hakkna sahip olan borlulardan her biri, ifa ettii miktar
orannda alacaklnn haklarna halef olur.
Alacaklnn mteselsil borlulardan birine dava amas veya icra takibi
yapmas dierlerine bavurma hakkn ortadan kaldrmaz.
Mteselsil borlulardan birine yaplan temerrt ihtar, borlar muaccel olan
dier mteselsil borlularn da temerrde dmesine yol amaz.
Mteselsil borlulardan biri iin kesilen zamanam dierleri iin de
kesilmi olur

Taraf deiiklikleri
Alacan devri

Borlu rzasna gerek yoktur.

Devredenin kiiliine zg olanlar dndaki ncelik ve haklar ve bal
haklar da devralana geer
Asl alacakla birlikte ilemi faizler de devredilmi saylr.
Alacan devri szlemesi ile alacak hakk dorudan 3. Kiiye getiinden
bir tasarruf ilemidir.
Alacak bir edim karlnda devredilmise devreden, devir srasnda
alacan varln ve borlunun deme gcne sahip olduunu garanti
etmi olur.

Alacak bir edim karl olmakszn devredilmi ya da kanun gereince

bakasna gemise, devreden veya nceki alacakl, alacan varlndan
ve borlunun deme gcnden sorumlu deildir.
Szleme haksz fiil sebepsiz zenginlemeden doan haklar da
devredilebilir.

Borcun stlenilmesi

stlenme szlemesi yapan kii, borcu bizzat ifa ederek veya

alacaklnn rzasyla borcu stlenerek, borluyu borcundan kurtarma
ykmll altna girmi olur.
o Borlu, i stlenme szlemesinden doan borlarn ifa etmedike,
dier taraftan ykmlln yerine getirmesi istenemez
o Borlu, borcundan kurtarlmamsa, dier taraftan gvence
isteyebilir
o stlenme borlu ile 3. Kii arasnda gerekleir
o Kural olarak ekle tabi deildir. vazl ya da ivazsz yaplabilir
D stlenme szlemesi alacakl ile borcu stlenmek isteyen 3. Kii
arasnda yaplr. D stlenme szlemesiyle alacaklnn rzas alnm olur
ve d stlenme maddi anlamda gereklemi olur.