Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

SDU International Technologic Science

Vol. 5, No 1, June 2013
pp. 51-61

51
Constructional Technologies

KIRKLAREL BABAESK GAR BNALARININ MMAR VE

YAPISAL ANALZ
Ali YILDIZ

zet
Tren garlar demiryolu mimarisini oluturan en nemli yaplar arasndadr. stasyon alanlarnda ina edilen
yaplar ierisinde garlar, tasarm asndan yeni bir bina tipinin domasna yol aarken kullanlan malzeme ve
yapm teknikleri ile de farkl bir mimarinin gelimesini salamtr. stasyon alanlarnda gar veya yolcu
binalarnn dnda eitli hizmet yaplar da ina edilmitir. Garyolcu binalar estetik kayglarn gdld
yaplar olarak dier istasyon binalarndan ayrlmaktadr. Hizmet binalarnn mimarisi garyolcu binalarna
nazaran sade ve gsterisiz tarzda olsa da ilevselliin ne kt bu yaplar, gerek bezemeleri gerekse yapm
teknii alarndan birbirleri ve yolcu binalar ile uyum ierisindedir. lkemizde Osmanl mparatorluu
dneminde ina edilen demiryolu hatlar yabanc irketler tarafndan yapld iin farkl hatlar zerindeki
istasyon binalarnn mimarisi de farkllk gstermektedir. Bununla birlikte ayn demiryolu hatt zerindeki
demiryolu yaplarnn ounda kk deiikliklerle birlikte benzer projeler uygulanmtr. Krklareli Gar plan
organizasyonu olarak dier gar binalar ile benzer zellik gsterse de cephe ve yapm teknii alarndan zgn
karaktere sahiptir. Krklareli Garnda uygulanan yapm teknii ve cephe bezemeleri ayn demiryolu hatt
zerinde yer alan dier istasyonlardaki yolcu binalarnda da uygulanmtr. Hat zerindeki ikinci byk istasyon
noktas olan Babaeskide ise plan organizasyonu, yapm teknii ve cephe karakteristii alarndan Krklareli
Garnn kk bir kopyas ina edilmitir. Bu alma ile korunma sorunlar bulunan Krklareli ve Babaeski Gar
binalar mimari ve yapsal zellikleri bakmndan incelenmi, yaplara ait orijinal projeler ile mevcut rlveler
karlatrlarak binalarn geirdii deiimler tespit edilmitir.
Anahtar Kelimeler: Krklareli Gar, Babaeski Gar, Demiryolu Mimarisi, Belgeleme, Koruma.

ARCHITECTURAL AND STRUCTURAL ANALYSIS OF

KIRKLARELI BABAESKI RAILWAY STATIONS
Abstract
Railway stations are among the most important structures of railway architecture. Railway stations paved the
way for a new building type while the materials and building techniques provided the development of a new
architecture. Various service buildings were built apart from railway stations and passenger buildings in these
areas. Railway stations are different from other station buildings in terms of aesthetics concerns. Even though the
architecture of service buildings are simpler and more modest that railway stationspassenger buildings, these
buildings which have functionality are in a harmony with each other and railway stations in terms of building
technique. The architecture of station buildings on different railway lines is different as railways which were
built in Turkey in the Ottoman Empire period were built by foreign companies. On the other hand, similar
projects were applied on most of the railway buildings on the same railway lines except little changes. Krklareli
Railway Station plan shows similarity with other railway stations however it has an original character in terms of
faades and building techniques. Building techniques and faade decorations were applied also on railway
buildings in other stations on the same railway line. In the second biggest station point on the line, Babaeski, a

Krklareli niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi Blm, Krklareli

E-posta: ali.yildiz@kirklareli.edu.tr

Vol. 5, No 1, February 2013

Ali YILDIZ

52

little copy of Krklareli Railway Station was built in terms of plan organization, building techniques and faade
characteristics. Krklareli and Babaeski Railway Stations, which have problems of preservation, were examined
in terms of their architectural and structural characteristics and the changes that these buildings underwent were
determined by comparing their original projects and present architectural surveys in the current study.
Keywords: Krklareli Railway Station, Babaeski Railway Station, Railway Architecture, Documentation,
Preservation.

1. Giri
Tren garlar demiryolu ulamnn tarihine tanklk etmekle birlikte geirdii evrimi de ak
bir biimde yanstmaktadr. Bununla birlikte garlarn mimari miras olarak nitelendirilerek
korunmas konusundaki yeterli bilin henz lkemizde olumamtr. Demiryolu
teknolojisindeki gelimeler, hat gzerghlarnn deimesi ve mevcut yaplarn gnmz
standartlarnn altnda kalmas gibi nedenlerle birok garyolcu binas kullanm d kalarak
kaderlerine terk edilmitir. Sirkeci Gar, Edirne Karaaa Gar, Mudanya Gar, zmit Eski
Tren Gar ve Ankara Gazi Tren Gar kullanm d kalan nemli istasyon yaplarndan olup;
Sirkeci Gar dndaki bu garlar gnmzde yeni ilevleriyle hizmet vermektedir. Marmaray
Projesi tamamlandnda trafik younluu byk oranda azalacak olan Haydarpaa Garnn
da yklenecek yeni fonksiyonlar ile kullanlmas sz konusudur, nitekim proje kapsamnda
hat zerindeki birok yolcu binas kullanm d kalmtr. KrklareliByk Mandra
Demiryolu Hatt zerindeki tamacln sona ermesi neticesinde, zamana bal olarak hat
zerindeki istasyon yaplar da bir bir kullanm d kalmtr. Uzun yllar kullanlmayan
yaplar bakmszlk ve ilgisizlik yznden tahrip olmu, nemli bir ksm da yklarak yok
olmutur.
stasyonlar, ulam hizmetinin salanmasnn yannda bulunduklar ehirler iin giri kaps
fonksiyonunu da stlenmitir. Bu nedenle ehre ulaan yolcularn ilk karlatklar yaplar
olan garyolcu binalar, insanlara ehir hakkndaki ilk pozitif veya negatif izlenimi de
vermitir. stasyon binalar kentte birok insann bulutuu bir odak noktas olmu, bu yzden
tasarmlarna byk nem verilmitir. zellikle Avrupa ile dorudan balants olan
Anadolunun liman kentlerinde bulunan gar binalar antsal lekte ina edilmi, Asya ile
Avrupa arasnda bir gei kaps olarak simgesel bir anlam yklenmitir. Tren istasyonlar ve
zellikle garlar hkmetlerin saygnl ve mimari gelimeler zerindeki rolnn ifade
edildii yaplar olmutur (Araz, 1995; Durak, 2006). Garyolcu binalar, istasyon yaplar
arasnda tasarmna en fazla nem verilen yaplar olup, dekoratif elerinin zenginlii ile de
ne kmaktadr.
Kltrel varlk olarak nitelendirilebilecek olan istasyon binalar, ait olduklar toplumlarn,
politik, toplumsal ve kltrel koullarn yanstan elerdir. Bu nedenle de dnemlerinin
zelikleri ve mimari yaklamlar konusunda en doru bilgileri ierir, stn belge nitelii
tarlar. Bu zellikleri nedeniyle de korunmalar gerekmektedir. stasyon binalarnn tarihsel
sre ve kent tarihi ierisindeki durumu ve bu durumun yap zerinde biriktirdii deer
yarglar simgesel deerini oluturur. Garyolcu binalar hem nemli kamu yaps hem de
nemli bir odak noktasdr ve ayrca kent siluetinin vazgeilmez, snrlayc, mekn
oluturucu esidir. Dier taraftan bu yaplar, teknik geliim sreci aamalarnn kant olma
zellikleri ile de nem tamaktadr. Var olan yapm teknikleri ve malzemelerle
zlemeyecek olan yeni yap tiplerine demiryolu inasnda gelimi olan demir ve elik
endstrisi yeni zmler getirmi; endstri devrimi binalar demir, elik ve cam ile vcut
bulmutur (enyiit ve Erten, 2011; Kkerolu, 2006).

SDU International Journal of Technologic Sciences

Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

53

stasyonlar, kentlerin geliimlerini etkileyen ve ayn zamanda bu geliimin ynn de tayin

eden nemli elerden olup, ehir merkezlerini adeta kendilerine doru ekerek onlar
zerinde nemli etkiler, izler brakmtr. Var olan ehirlerin geliim sreci demiryolu hatlar
ile dorudan balantl hale gelmitir. Sanayilemenin getirdii sosyoekonomik koullar ve
nfus art ile byyen ehirler yeni giri kaplar olan demiryolu istasyonlar etrafnda
gelimeye balamtr (Baar ve Erdoan, 2009; Kkerolu, 2006).
KrklareliByk Mandra Demiryolu Hatt zerinde sekiz istasyon noktas oluturulmutur.
Bunlardan Babaeski stasyonu yaplar ile adeta Krklareli stasyonunun bir kopyasdr.
Babaeski Gar plan organizasyonu, bezemeleri ve yapm sistemiyle, Krklareli Garnn kk
bir kopyasdr. Bunun dnda Byk Mandra, Taal ve Kavakl yolcu binalar bezemeleri,
plan emas, lleri ve yapm teknii ile birbirinin aynsdr. Bu yolcu binalar Krklareli ve
Babaeski Garlarna gre daha kk boyutlu olsa da ayn yapm teknii ile benzer pencere ve
saak bezemeleri hat zerindeki btn yaplarda grlmektedir. Bylece bir istasyon alan
ierisindeki yaplarn birbirleriyle uyumlu olmas salanrken, ayn hat zerinde yer alan
farkl alanlardaki yaplar arasnda da uyum salanmtr.
2. Krklareli Byk Mandra Demiryolu Hatt
Balkan Harbinden hemen nce, 19101912 yllar arasnda iktisadi ve askeri neminden
dolay Rumeli Demiryolu Hattndan Krklareline uzatlan 46 kilometrelik KrklareliByk
Mandra Demiryolu Hatt ark Demiryollar Kumpanyas tarafndan ina edilerek iletmeye
almtr (Onur, 1953; M. Ali, 1930; Dursunkaya, 1948).
Rumeli Demiryolu ana hatt, Krklareli snrlar ierisinde Seyitler, Lleburgaz, Alpullu,
Byk Mandra, Pehlivanky zerinden geerek 56 kilometrelik bir mesafe kat ettikten sonra
Edirne snrlarna ular. Ana hattan Byk Mandra stasyonunda ayrlan Krklareli hatt,
NadrlBabaeskiKaramesutluTaalNacakKavakl istasyonlarn geerek il merkezinde
son bulur (ekil 1).

ekil 1. stanbulEdirneKrklareli Demiryolu Gzergh (T.C.D.D. Genel Mdrl Yol

Dairesi Arivinden yararlanlarak hazrlanmtr)
Krklareli demiryolu hattnda 1987 ylna kadar yolcu tamacl yaplrken, bu tarihten
sonra yolcu tamacl son bulmu, demiryolunun askeri ve ticari nakliye amacyla
kullanmna devam edilmitir. Gnmzde ise demiryolu hatt nadiren askeri sevkiyat iin
kullanlmaktadr. Krklareli snrlar ierisinde aktif olarak; Alpullu Gar eflii, Pehlivanky
stasyon eflii, Lleburgaz stasyon eflii hizmet vermektedir. KrklareliByk Mandra

Vol. 5, No 1, February 2013

Ali YILDIZ

54

Hatt zerinde faal olarak alan istasyon bulunmamakla birlikte istasyon alanlar da terk
edilmi haldedir.
3. Krklareli ve Babaeski Gar Binalarnn Mimarisi ve Korunma Durumu
Krklareli ve Babaeski Garlarnn yapm tarihi ve mimar kesin olarak bilinemese de
demiryolu hattnn 1910 ylnda yapmna baland ve 1912 ylnda iletmeye ald
dikkate alnrsa, yaplarn da bu tarihler arasnda ina edildii anlalmaktadr. alma
kapsamnda ulalan Krklareli ve Babaeski Gar Binalarna ait orijinal projelerin Franszlar
tarafndan hazrland tespit edilmi, yaplarda kullanlan baz malzemelerin zerinde
Franszca kelimeler olduu grlmtr. Tm bu veriler nda, yaplarn Franszlar
tarafndan ina edilmi olduu anlalmaktadr. Krklarelinde grev yapm emekli demiryolu
alanlar ile yaplan grmelerde de bu bilgi dorulanmtr. Demiryolu hatt zerindeki
yaplar gerek yapm teknii gerekse bezemeleri ile birbirleri arasnda btnlk
gstermektedir. Neo-klasik slupta ina edilen yaplar, mimari elemanlar ve bezemeleriyle
slup zelliklerini yanstmaktadr.
Krklareli Gar Binas Yksek Antlar Kurulunun 20/04/1990 gn ve 646 sayl karar ile
tescillenerek, Krklareli il merkezi ve ilelerindeki korunmas gerekli tanmaz kltr
varlklar listesine alnmtr (Yldz, 2008). Ancak demiryolu hatt zerindeki dier istasyon
noktalarnda bulunan yaplar ile ilgili herhangi bir tescil almas yaplmam, metruk haldeki
bu yaplar kaderlerine terk edilmitir.
3.1. Krklareli Gar Binas
Dikdrtgen planl, uzun kenar demiryolu hattna paralel olarak ina edilen bina, bodrum,
zemin ve birinci kat olmak zere kattan olumaktadr. Binann zemin katnda giri hol, I.
II.III. snf yolcular ve bayanlar iin bekleme salonlar, yazhanegie blmleri
tasarlanmtr. Birinci kat ise, istasyon efi ve gie memurunun kullanmna sunulmak zere
bitiik iki daireden oluan lojman olarak tasarlanmtr. Lojman ksmna k, yapnn iki
kesinde yer alan ahap yarm dner merdivenler araclyla salanm, bu merdivenler
atya kadar devam ettirilerek ayn zamanda at arasna gei de salanmtr. Merdivenlere
yapnn giri cephesinde yer alan iki kapyla ulalmaktadr, bununla birlikte istasyon efinin
kullanmna sunulmu olan lojman ksmna yazhane blmnden de geilebilmektedir.
Yapnn orijinal projesi ile bugnk durumu karlatrldnda baz kk farklar olduu
tespit edilmitir. yle ki; zemin katta yer alan III. snf bayanlar bekleme salonuna gei
orijinal projede olduu gibi giri holnden deil yazhane blmnden salanmaktadr ve bu
mekn bekleme salonu olarak deil istasyon efi iin ayrlm bir oda olarak kullanlmaktadr.
Birinci katta ise peron cephesine bakan giri holnn st ksmndaki odalarda kapal kmalar
tasarlanm, ancak uygulamada bu ksmlar balkon olarak ina edilmitir. Yap incelendiinde
bu farkllklarn zaman ierisinde yaplan deiiklikler olmad, binann inas srasnda
projede yaplan baz deiikliklerden kaynakland anlalmaktadr (ekil 23).

SDU International Journal of Technologic Sciences

Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

55

ekil 2. Krklareli Gar Binasna Ait zgn Projeler (Yldz, 2008)

ekil 3. Krklareli Gar Binas Kat Planlar, Rlve

Birinci katn lojman olarak kullanlmas nedeniyle, bu kattaki blc duvarlarn saysnda ve
yerinde deiiklikler olmutur. Bu duvarlarn ahap kirilemelere tatlmasnn gvenli

Vol. 5, No 1, February 2013

Ali YILDIZ

56

olmayaca dnlerek, zemin kat tavan demesinin blc duvarlarn getii ksmlarnda
elik profiller kullanlmtr. Giri holnn tavannda bu profillerin getii yerler alt ksma
doru kiri eklinde knt yapmaktadr. Bu knt dey olarak duvarlarda da tula ile
devam ettirilmi, bylece deme yklerinin zemine gvenli bir ekilde aktarlmas
salanmtr. Benzer yapm teknii KrklareliByk Mandra Demiryolu Hatt zerinde yer
alan dier istasyon binalarnda da uygulanmtr.

Resim 1. Krklareli Gar Binas

Peron Cephesi

Resim 2. Krklareli Gar Binas

Giri Cephesi

Gar simetrik bir planlama anlayyla ina edilmitir. Giri hol darya doru tarlarak ana
ktleden ayrlm bylece cepheye hareket kazandrlrken giri holnn yolcular tarafndan
daha rahat alglanmas da salanmtr. Yap ana ktlesinin zeri beik at ile rtlm,
atnn dar kenarlar tepe mahyasna yakn bir hizada krlarak yarm krma at dzeni
oluturulmutur. Ana ktlenin zerini rten bu atya dik bir ekilde saplanan giri holnn
beik ats ile yarm krmahavari at ekli elde edilmitir. Bu at ekliyle giri hol daha
fazla belirginletirilmitir. Giri holnn st ksmndaki gen alnlklar ve saak silmeleri,
pencerelerin ve kaplarn etrafndaki silmeler, balkon kaplarnn ve yan cephelerdeki dar
pencerelerin st ksmlar hizasndaki yatay korniler ile Neo-klasik slup vurgulanmtr.
Zemin kattaki pencere ve kap aklklar ile I. kat balkon kaplarnn tepe noktalarnda ilenen
kilit ta grnml bezemeler ile bu aklklara bask kemer etkisi verilmek istenmitir.
Taycs ahap olan at, asmaoturtma sistemlerin birlikte kullanld makaslara
tatlmaktadr. at arasnn havalandrlmas ve aydnlatlmas iin her iki yan cephede birer
pencere almtr. Bina tula malzemeden kgir yma olarak ina edilmi, bodrum kat tavan
demesi volta deme olarak, zemin ve birinci kat tavan demeleri de ahap kirilerle
oluturulmutur. Yapnn blc duvarlar da ahap konstrksiyon ile ina edilmi, ahap
eleman kullanlan duvar ve tavan ksmlarnda badadi sva uygulanmtr.
Yapnn bodrum katna inen merdivenleri yklm ve bodrum ksmen su ile dolmu,
kuranglez boluklar da zaman ierisinde toprak ile dolarak kapanmtr. duvar ve tavan
kaplamalar yer yer dklm, pencerelerin d ksmlarnda yer alan ahap kepenkler
sklmtr. Yapnn giri hol ilde dzenlenen etkinliklerin birounda sergi salonu olarak
kullanlmakta olup, dier ksmlar tmyle kullanm d kalmtr.
3.2. Babaeski Gar Binas
Babaeski Gar bezemeleri, yapm sistemi, plan organizasyonu gibi zellikleri ile Krklareli
Garnn adeta kk bir kopyas olarak ina edilmitir. Krklareli Gar binasndan daha kk
olan bu yapnn birinci kat gar efinin kullanmna sunulmu bir lojman olarak tasarlanmtr.
Ayrca bu kattaki iki oda lojmandan bamsz olarak bekr memur iin ayrlmtr. Binann
zemin katnda giri hol, I.II.III. snf yolcular ve bayanlar iin bekleme salonlar, gar efi

SDU International Journal of Technologic Sciences

Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

57

odas, yazhanegie blmleri tasarlanmtr. Giri holnn sol tarafnda kalan yazhane,
merdiven boluu ve gar efi odasnn alt ksmnda bodrum oluturulmu, yapnn dier
ksmlar bodrumsuz olarak ina edilmitir. Birinci kata k, yapnn sol kesinde yer alan
ahap yarm dner merdiven araclyla salanm, birinci kat seviyesinde merdiven
boluunda tuvalet tasarlanmtr. Yapnn orijinal projesi ile bugnk durumu
karlatrldnda baz farkllklar olduu tespit edilmitir. Birinci katta, peron cephesine
bakan giri holnn st ksmndaki odada kapal kma tasarlanm ancak uygulamada bu
ksm balkon olarak ina edilmitir. Yap incelendiinde bu farklln zaman ierisinde
yaplan deiikliklerden kaynaklanmad, yapnn inas srasnda projedeki baz
deiiklikler neticesinde oluturulduu anlalmtr. Ancak yap ina edildikten sonra eitli
mdahalelere maruz kalm, zellikle I. katn plan emasnda nemli deiiklikler yaplmtr.
Zemin kattaki bayanlar bekleme salonu ierisine ahap merdiven eklenerek yapnn I. katna
gei salanmtr. Birinci kattaki koridorun sa ucu kapatlarak binann bu ksmndaki oda
bamsz bir konut haline dntrlm, yeni blc duvarlar eklenerek mutfak ve hol
oluturulmutur. Ayrca merdiven boluunun st ksmnda tuvalet eklenmitir. Bu haliyle iki
ailenin kullanmna imkn verecek ekilde yeni bir plan organizasyonu oluturulmutur (ekil
45).

ekil 4. Babaeski Gar Binasna Ait zgn Projeler (Yldz, 2008)

Vol. 5, No 1, February 2013

Ali YILDIZ

58

ekil 5. Babaeski Gar Binas Kat Planlar, Rlve

Yapm sistemi ve malzeme kullanmlar alarndan da Krklareli Gar ile ayn zellikleri
gsteren yap, cephelerindeki bezemeler asndan daha sade bir karakter sergilemektedir.
Krklareli Garndan farkl olarak yapnn pencerelerinin ve kaplarnn etrafnda silmeler
bulunmamaktadr. Ancak projede aklklarn etrafnda silmeler tasarlanm, inaat esnasnda
bu silmelerin de uygulanmad anlalmtr.

Resim 3. Babaeski Gar Binas

Peron Cephesi

Resim 4. Babaeski Gar Binas

Giri Cephesi

Metruk haldeki yapnn ahap kepenkleri sklm, zemin kat pencere ve kaplar tula ile
rlerek insanlarn yamalamasna kar ksmen nlem alnmtr. duvar ve tavan
kaplamalarnda ksmi dklmeler meydana gelmitir. I. kat koridorunun ahap demesinin
bir blm yanarak tahrip olmutur.
Yapnn giri cephesindeki ana kaps Krklareli Gar Binas ile kk farkllklar dnda
benzer zellikte olup, bu kaplarn etrafndaki bezemeler dikkat ekicidir. Giri holne antsal
bir grnm kazandran sslemeler giriin vurgulanmasn da salamtr. Giri kapsnn st
ksmnda ko ba figr eklinde dekoratif bir kabartma oluturulmutur (Resim 56).

SDU International Journal of Technologic Sciences

Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

59

Babaeski Garnn giri kapsnn st ksmnda Krklareli Garndan farkl olarak yatay bant
pencere tasarlanmtr, bylece giri holnn daha iyi aydnlatlmas mmkn olmutur.
Krklareli Garnda ise giri holnn perona bakan cephesinde dzenlenen iki pencere ile
yeterli aydnlk dzeyi salanabilmi, giri kapsnn st ksmnda ayr bir pencere
dzenlenmesine ihtiya duyulmamtr.

Resim 5. Krklareli Gar Giri Kaps

Resim 6. Babaeski Gar Giri Kaps

4. Krklareli ve Babaeski Gar Binalarnn Yapsal zellikleri

Kgir yma sistem ile ina edilen Krklareli ve Babaeski Gar Binalar, volta deme sistemi,
elik putrel ve ahap kiriler ile oluturulan deme sistemi ile ahap taycl deme ve
duvarlarn bir arada kullanld yaplar olarak dier geleneksel binalardan ayrlmaktadr.
Bodrum kat ve temel duvarlar beton ile oluturulan yaplarn zemin kat ve I. kat duvarlar
tula malzemeden ina edilmitir. Youn sirklasyonun olduu zemin kat demesi volta
deme sistemiyle oluturulurken, I. kat demesi ahap kirilemeler ile ina edilmitir
(Resim 78). Bununla birlikte giri hol gibi geni aklkl meknlarn demeleri elik
profiller zerine oturtulan ahap kiriler ile oluturulmutur (Resim 912).

Resim 7. Babaeski Gar Binas

Bodrum Kat Demesi

Vol. 5, No 1, February 2013

Resim 8. Krklareli Gar Binas

Birinci Kat Demesi

Ali YILDIZ

Resim 9. Krklareli Gar Giri Hol

Resim 11. Kavakl Yolcu Binas

Birinci Kat Demesi

60

Resim 10. Babaeski Gar Giri Hol

Resim 12. Taal Yolcu Binas

Birinci Kat Demesi

Gar binalarnn bodrum kat ve temel duvarlar 55-60 cm, zemin kat duvarlar 50 cm, birinci
kat duvarlar ise 39 cm kalnlk ile ina edilmitir. Kgir duvar yzeylerinin kaplanmasnda
kire harl sva, ahap taycl duvar ve demelerin i cephe kaplamalarnda badadi sva
uygulanmtr. Garlarn atlar ahap konstrksiyonlu asmaoturtma sistemin bir arada
kullanld makaslar ile tekil edilmitir (Resim 1314).

Resim 13. Babaeski Gar Binas

Birinci Kat Demesi

Resim 14. Krklareli Gar Binas

Ahap at Makas

SDU International Journal of Technologic Sciences

Krklareli Babaeski Gar Binalarnn Mimari Ve Yapsal Analizi

61

5. Sonular
Tren garlar zgn mimarileri ve yapm sistemleri ile mimari mirasn nemli bir parasn
oluturmaktadr. Gerek tasarm gerekse malzeme kullanmlar asndan demiryolu istasyon
yaplar, mimarinin geliimine katkda bulunmutur. Tarihi anlamda ehirlerin geliimini ve
demiryolu ulamnn geirdii evrimi de yanstan istasyon yaplar nemli birer belge nitelii
tamaktadr. Krklareli ve Babaeski Gar Binalar plan organizasyonu olarak dier garlar ile
benzer zellik gsterse de cephe ve yapm teknii ile malzeme kullanmlar alarndan zgn
karakter sergilemektedir. Krklareli demiryolu hatt zerindeki tamacln son bulmas ile
hat zerindeki istasyon yaplar da kullanm d kalmtr. Metruk haldeki bu yaplar zaman
ierisinde eitli etkiler ile tahrip olmu, birou yklarak yok olmutur. Krklareli stasyon
Alanndaki yaplarn hemen hemen tm son yllarda yaplan almalar ile tescillenerek
koruma altna alnm, KrklareliByk Mandra Demiryolu Hatt zerindeki dier istasyon
yaplar ile ilgili herhangi bir tescil almas yrtlmemitir. Yok olma tehlikesi ile kar
karya olan bu yaplar ile ilgili tescil almalarnn yaplmas ve srekli kullanmlarnn
salanarak yaatlmas gerekmektedir. lkemiz, demiryolu miras asndan zengin bir
potansiyele sahip olmakla birlikte, istasyon yaplarnn korunmas konusunda henz yeterli
seviyeye ulalamamtr. Garyolcu binalar tarihi, mimari ve endstriyel bir miras olarak
deerlendirilmeli ve bu yaplar ile ilgili olarak ncelikle ayrntl tescil almalar yaplarak,
korunmalar iin etkili ve kalc admlar atlmaldr.
Kaynaklar
Araz, M., (1995). Impacts of Political Decisions in The Formation of Railroads and Railroad
Architecture in Turkey Between 1856 and 1950, Ortadou Teknik niversitesi, Sosyal
Bilimler Enstits, Yksek Lisans Tezi, Ankara.
Baar, M.E., Erdoan, H.A., (2009). Osmanldan Cumhuriyete Trkiyede Tren Garlar,
S.. Mh.Mim. Fak. Derg., cilt 24, say 3, s.2943, Konya.
Durak, S., (2003). Bir Mondernleme Projesi Olarak Anadoluda Demiryollar ve Bursa
Mudanya Demiryolu Hatt, Uluda niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Yksek Lisans
Tezi, Bursa.
Dursunkaya, A.R., (1948). Krklareli Vilayetini Tarih, Corafya, Kltr ve Eski Eserleri
Ynnden Tetkik, I. Cilt, Yeilyurt Basmevi, Krklareli.
Kkerolu, E., (2006). Demiryolu Miras Korunmas, TMMOB Mimarlar Odas Ankara
ubesi Blteni, Blten 45, s. 1923, Ankara.
M. Ali, (1930). Balkan Yarmadas Demiryollar (Bulgaristan, Yunanistan, Avrupayi Trk,
Yugoslavya), Demiryollar Mecmuas, say 70, s. 499507, Haydarpaa Devlet
Demiryollar ve Limanlar statistik ubesi, stanbul.
Onur, A., (1953). Trkiye Demiryollar Tarihi (1860 1953), K.K.K. Yaynlar, stanbul.
enyiit, ., Erten, E., (2011). Adana-Mersin Demiryolu Hatt zerindeki stasyon
Binalarnn Tarihi ve Mimari Analizi, .. Mh. Mim. Fak. Dergisi, cilt 26, say 1, s. 37
45, Adana.
Yldz, A., (2008). Tarihi Tren stasyonlarnn ada Kullanmlar; Krklareli Tren
stasyonunun Rehabilitasyonu, Trakya niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Yksek
Lisans Tezi, Edirne.

Vol. 5, No 1, February 2013