8a.

Sraunati i konstruisati montani nastavak zategnutog tapa prema zadatoj sili. Za zategnuti tap usvojiti valjani IPN profil.
Nastavak izvesti pomou:
-

visokovrednih zavrtnjeva bez sile pritezanja klase vrstoe

10.9

Sila zatezanja
Nt=1000 kN
Osnovni materijal:
0361
Sluaj optereenja:
I
Radioniki crte dati u razmeri: 1 : 10

1.

Osnovni podaci neophodni za proraun

Osnovni materijal 0361 - I sluaj optereenja (JUS U.E7.145/1987)

Doputen normalni napon (strana 567 Tabela 2):

dop = 160 MPa

Visokovredni zavrtnjevi klase vrstoe 10.9 bez sile prednaprezanja (JUS U.E7.140/1985)
Doputen smiui napon (strana 590, Tabela 7):
Doputen napon pritiska po omotau rupe (strana 591, Tabela 8):
2.

Dimenzionisanje zategnutog tapa

max =

Nt
dop
Anet

max =

1000
16 kN/cm2
Anet

A pot 1,25

dop = 240 MPa

b,dop = 280 MPa

1000
= 78,1 cm2
16

Usvaja se I profil I 340

Geometrijski podaci: A = 86,7 cm 2
Rebro: tw = 12,2 mm

Kontrola napona:
3.

max =

No ica:

tf = 18,3 mm
bf = 137 mm

1000
= 11,53 kN/cm2 <16,0 kN/cm2
86,7

Raspodela sile na noicu i rebro

Povrsina noice : Af = bf tf = 13,71,83 = 25,07 cm 2

Povrsina rebra :
Aw = A - 2 Af = 86,7 225,07 = 36,56 cm 2

N t, f = N

Sila u rebru:

N t ,w

Af

25,07
= 289,16 kN
A
86,7
A
36,56
= N w = 1000
= 421,68 kN
A
86,7

Sila u noici :

= 1000

Odnosi se na zbirku ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU - etvrto izdanje

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
4.

Nastavak noice

tf,p x bp

Odreivanje prenika zavrtnja:

maxd0

= 21 mm (strana 750 Tabela 6-IX)

tw,p x h p

Usvajaju se zavrtnjevi M16 .. 10.9

(d=16 mm d0=17 mm)
Kontrola napona u noici

tf,p x bp

Neto povrina noice:

Af,net = Af - 2d0tf = 25,07 - 21,71,83 = 18,85 cm 2

Nt, f
A f .net

289,16
kN
kN
= 15,34
16
2
18,85
cm
cm 2

Proraun podvezica
usvaja se irina podvezica bp = 140 mm
neto povrina podvezica: Af,p,net = bptf,p - 2d0tf,p
tfp(14 - 21,7)

N t, f
dop

289,16
= 18,07 cm 2
16

tf,p = 1,71 cm

Usvaja se podvezica 140 x 18 mm

Nosivost jednog zavrtnja

d2
1,6 2
dop = 1
24 = 48,25 kN
4
4
Fb = d min t b ,dop = 1,6 1,83 28 = 81,98 kN
Fv = m

Fv ,dop = min{ 48,25 , 81,98 } = 48,25 kN

Odreivanje potrebnog broja zavrtnjeva
289,16
= 5,99
48,25

n=
5.

Usvaja se : 6M16 ...10.9

Nastavak rebra

odreivanje prenika zavrtnja:

ts,min 0,6 tw
ts,min 7 mm

optd

5 t s ,min 0,2 = 1,7 cm

Usvajaju se zavrtnjevi M16 .. 10.9

( d=16 mm d0=17 mm )

Odnosi se na zbirku ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU - etvrto izdanje

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
Predpostavlja se mogui raspored zavrtnjeva na rebru:

Kontrola napona u rebru

Aw,net = Aw - 4d0tw = 36,56 - 41,71,22 = 28,26 cm 2

Neto povrina rebra:

N t ,w
Aw,net

421,68
kN
kN
= 14,92
16
2
28,26
cm
cm 2

Proraun podvezica
Usvaja se visina podvezica
Aw,p,net = 2tw,p(hp-4d0)
2tw,p(25 - 41,7)

N t ,w
dop

hp = 250 mm

421,68
= 26.35 cm 2
16

tw,p = 0,73 cm

Usvajaju se podvezice 2 250 x 8 mm

Nosivost jednog zavrtnja

d2
1,6 2
dop = 2
24 = 96,51 kN
4
4
Fb = d min t b ,dop = 1,6 1,22 28 = 54,66 kN
Fv = m

Fv ,dop = min{ 96,51 ; 54,66 } = 54,66 kN

Odreivanje potrebnog broja zavrtnjeva
n=

421,68
= 7,71
54,66

Usvaja se : 8M16 ...10.9

2-2

40

40

2 x 55

55

40

40

270

380

40

40

55

40

2 x 55

140 x 18 x 380

40

35
3 x 60
35

80
180
80

250 x 8 x 270

33
74
33

1 I 340

1-1

140

250
137

1 I 340

340

M16 ... 10.9

Osnovni materijal ^0361

Razmera 1 : 5

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

8a.-1
Sraunati i konstruisati montani nastavak zategnutog tapa prema zadatoj sili. Za zategnuti tap usvojiti valjani IPN profil.
Nastavak izvesti pomou:
-

visokovredni zavrtnjevi sa punom silom pritezanja klase vrstoe 10.9

Sila zatezanja:
Nt = 1000 kN
Osnovni materijal:
0361
Sluaj optereenja:
I
Radioniki crte dati u razmeri 1:10

1.

Osnovni podaci neophodni za proraun

Osnovni materijal 0361 - I sluaj optereenja (JUS U.E7.145/1987)

Doputen normalni napon (strana 567 Tabela 2):

dop = 160 MPa

Prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi klase vrstoe 10.9 (JUS U.E7.140/1985)

Koeficijent pritezanja (strana 584)
Konvencijalna granica razvlaenja (strana 584, Tabela 2)
Koeficijent trenja (strana 586, Tabela 5)
Koeficijent sigurnosti (strana 589, Tabela 6)
2.

1 = 0,7
f02 = 900 MPa
= 0,40
2 = 1,25

Dimenzionisanje zategnutog tapa

Nt
dop
Anet
1000
=
16 kN/cm2
Anet

max =
max

A pot 1,2

1000
= 75,00 cm2
16

Usvaja se I profil I340

Geometrijski podaci: A = 86,7 cm2
Rebro: tw = 12,2 mm
Kontrola napona: max =
3.

Noica

tf = 18,3 mm
bf = 137 mm

1000
= 11,53 kN/cm2 <16,0 kN/cm2
86,7

Raspodela sile na noicu i rebro

Povrsina noice : Af = bf tf = 13,71,83 = 25,07 cm2

Povrsina rebra : Aw = A - 2 Af = 86,7 225,07 = 36,56 cm2

N t, f = N

Sila u rebru:

N t ,w

4.

Af

25,07
= 289,16 kN
A
86,7
A
36,56
= N w = 1000
= 421,68 kN
A
86,7

Sila u noici :

= 1000

Nastavak noice

Odnosi se na zbirku ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU - etvrto izdanje

5

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
Odreivanje prenika zavrtnja:

tf,p x bp
maxd0

= 21 mm (strana 750 Tabela 6-IX)

Usvajaju se zavrtnjevi M20 .. 10.9

( d=20 mm d0=21 mm )

tw,p x h p

Nosivost jednog zavrtnja na smicanje (proklizavanje)

As = 2,45 cm2 ispitni presek za zavrtanj M20

tf,p x bp

1 As f 02
0,7 2,45 90
= 1 0,4
= 49,4 kN
2
1,25
Potreban broj zavrtnjeva
Fs ,dop = m

289,16
= 5,85
49,4

n=

Usvaja se: 6M20...10.9

Kontrola napona u noici

Af,net = Af - 2d0tf = 25,07-22,11,83 = 17,4 kN
NIt,f,red = Nt,f - 0,4n1Fs,dop = 289,16 - 0,4249,4 = 249,64 kN

N I t , f ,red 249,64
kN
kN
=
=
= 14,36
16
2
A f ,net
17,4
cm
cm 2
Proraun podvezica
N I t , f ,red = N f 2 0,4 Fs , dop = 289,16 2 0,4 49,4 = 249,64 kN
Ap,f,net = tf,p (bp-2d0) = tf,p(140-221) = tf,p9,8

N I f , red
dop
A p , f ,net
4.

tf,p = 15,9 mm

Usvaja se podvezica 140 x 16 mm

Nastavak rebra

Odreivanje prenika zavrtnja:

ts,min 0,6 tw
optd

ts,min 7 mm

5 t s ,min 0,2 = 1,7cm

Usvajaju se zavrtnjevi M16 ... 10.9

Nosivost jednog zavrtnja na smicanje (proklizavanje)

As = 1,57 cm2 ispitni presek za zavrtanj M16

Odnosi se na zbirku ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU - etvrto izdanje

6

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

1 As f 02
0,7 1,57 90
= 2 0,4
= 63,3 kN
2
1,25
Potreban broj zavrtnjeva
Fs ,dop = m

n=

421,68
= 6,66
63,3

Usvaja se: 7M16...10.9

Raspored zavrtnjeva na rebru

II

II

Kontrola napona u rebru

presek I-I
Aw,net = Aw - 3d0tw = 36,56-31,71,22 = 30,34 kN
N1t,w,red = Nt,w - 0,4n1Fs,dop = 421,68 - 0,4363,3 = 345,72 kN

N I t , w, red 345,72
kN
=
=
= 11, 4kN/cm 2 16
Aw,net
30,34
cm 2
presek II - II
Aw,net = Aw - 4d0tw = 36,56-41,71,22 = 28,26 kN
NIIt,w,red = Nt,w - 3Fs,dop -0,44Fs,dop = 421,68 363,3- 40,463,3 = 130,5 kN

N II t , w,red 130,5
=
=
= 4,62 kN/cm 2
Aw,net
28,26
Proraun podvezica
usvojena irina podvezice hp = 250 mm

N t , w,red = N t , w 4 0,4 Fs ,dop = 421,68 4 0,4 63,3 = 320,4 kN

Aw,p,net = 2tw,p (hp-4d0) =2 tw,p(25-417)= tw,p 36,4

N t , w,red
Aw , p ,net

dop

tf,pod = 5,5

Usvajaju se podvezice 2250 x 6 mm

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

8b.
Sraunati i konstruisati montani nastavak zategnutog tapa prema povrini poprenog preseka (statiki pokriven).
Dimenzije i oblik poprenog preseka zadati su na skici.
250x15

320x10

250x15

Nastavak izvesti pomou neobraenih zavrtnjeva klase vrstoe 5.6.

Osnovni materijal:
0361
Sluaj optereenja:
I
Radioniki crte dati u razmeri:
1:5

dop = 16,0 kN/cm2

dop = 14,0 kN/cm2

Osnovni materijal: 0361

Zavrtnjevi: neobraeni klase vrstoe 5.6
1.

b,dop = 27,0 kN/cm2

Proraun nastavka noice

Povrina noice: Af = 251,5 = 37,5 cm2
Zavrtnjevi:
M20...5.6

1.1

Proraun ojaanja noica na mestu nastavka

A*f ,net A f (b f n1 d 0 ) t *f A f (25 2 2 ,1) t *f 37 ,5

t *f 1,802 cm

Usvajaju se ojaane noice: = 250x18 mm

1.2

Proraun podvezica na noicama

Pretpostavljaju se obostrane podvezice. irina spoljanjih podvezica je jednaka irini noice (250 mm), a irina
unutranjih podvezica je 110 mm ( 2e2 = 3d0 = 69 mm < 110 mm).
A f , p ,net A f
b p ,1 + 2 b p ,2 2 n1 d 0 t f , p A f

(25 + 2 11 2 2 2,1) t f , p

37 ,5 t f , p 0,97 cm

Usvajaju se podvezice na noicama: = 250x10 + 2=110x10 mm

1.3

Proraun zavrtnjeva na noicama

Fb = 1,8 2,0 27 ,0 = 97 ,2 kN
2,0 2
Fv = 2
14 = 88,0 kN
4

Fv,dop = 88,0 kN

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

nf =

A f dop
Fv ,dop

37 ,5 16
= 6,82
88

Usvaja se: 2x4=8M20...5.6

2.

Proraun nastavka rebra

Povrina rebra:
Zavrtnjevi:

2.1

Aw = 321,0 = 32,0 cm2

M16...5.6

Proraun ojaanja rebra na mestu nastavka

Pretpostavlja se 5 zavrtnjeva u jednom redu.

A*w ,net Aw (d n1 d 0 ) t *w Aw (32 5 1,7 ) t *w 32,0

t *w 1,36 cm

Usvaja se ojaano rebro: = 320x14 mm

2.2

Proraun podvezica na rebru

Pretpostavljaju se obostrane podvezice visine 280 mm (hp = 30+455+30 = 280 mm).
Aw , p ,net Aw 2 h p n1 d 0 t w , p Aw 2 (28 5 1,7 ) t w , p 32,0

t w , p 0,82 cm
Usvajaju se podvezice na rebru: 2=280x10 mm
2.3

Proraun zavrtnjeva na rebru

Fb = 1,4 1,6 27 ,0 = 60,5 kN

1,6 2
14 = 56,3 kN
4
Aw dop 32,0 16
nw =
=
= 9,09
Fv ,dop
56,3
Fv = 2

Fv,dop = 56,3 kN

Usvaja se: 2x5=10M16...5.6

250x10x570

45

320

280x10x270
rupe 17

45

330

40

285
3x65=195

160

55

45

270

40 40

45

570

160

55

40

330
285
3x65=195

280
45

4
2
6

45

320x14x160
rupe 17

250x18x330

rupe 21

250x15

110x10x570

rupe 21

Osnovni materijal: ^0361

Zavrtnjevi: M20...5.6 i M16...5.6
R 1:10

320x10

55

30
220
30

50
4x55=220
50

rupe 21

110
110

55
55
55

55
140
55

350
250

10

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

8b.
Sraunati i konstruisati montani nastavak zategnutog tapa prema povrini poprenog preseka (statiki pokriven).
Dimenzije i oblik poprenog preseka zadati su na skici.
400x18

500x14

500x14

400x18

Nastavak izvesti pomou visokovrednih zavrtnjeva klase vrstoe 10.9 sa punom silom pritezanja.
Osnovni materijal:
0562
Sluaj optereenja:
I
Radioniki crte dati u razmeri:
1:5

Osnovni materijal: 0562

dop = 24,0 kN/cm2
Zavrtnjevi visokovredni klase vrstoe 10.9 f02 =90,0 kN/cm2
Nastavk se izvodi tako da tap na mestu nastavka zadrava oblik sanduastog preseka.
1.

Proraun nastavka gornje noice

Povrina noice: Af = 401,8 = 72,0 cm2
Zavrtnjevi:
M27...10.9

1.1

Proraun zavrtnjeva na noicama

0,7 4,59 90
= 115,7 kN
1,25
A f dop 72,0 24
nf =
=
= 14,94
Fs ,dop
115,7
Fs ,dop = 0,5

Usvaja se: 3x5=15M27...10.9

1.2

Proraun ojaanja noice na mestu nastavka

n
A*f ,net A f 1 0,4 1
nuk

n
(b f n1 d 0 ) t *f A f 1 0,4 1
nuk

(40 3 2,8) t *f 72,01 0,4 3 = 66,21 t *f 2,09 cm

14,94

Usvaja se ojaana gornja noica: = 400x22 mm

11

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
1.3

Proraun podvezice na gornjoj noici

Podvezica je jednostrana. irina podvezice je jednaka irini noice (400 mm), pa se, s obzirom na isti broj rupa za
zavrtnjeve u svakom redu, moe usvojiti da je debljina podvezice na gornjoj noici jednaka debljini ojaane noice.
Usvaja se podvezica na gornjoj noici: = 400x22
2.

Proraun nastavka donje noice

Na donjoj noici se predvia otvor irine 160 mm, kako bi se onoguio pristup zavrtnjevima i njihovo pritezanje.
Broj zavrtnjeva je isti kao i kod gornje noice, ali je njihov raspored izmanjen (videti radioniki crte nastavka).
Takoe se usvaja ista debljina ojaane noice.
2.1

Kontrola napona u donjoj ojaanoj noici na mestu otvora (presek IV-IV)

2
A IV
f ,net = (40 - 16 - 22,8)2,2 = 40,48 cm

N tIV, f ,red = 72 24 3 3 115,7 0 ,4 2 115,7 = 594 ,14 kN

=
2.2

N tIV, f ,red
A

IV
f ,net

594,14
= 14,68 kN/cm2 < 24,0 kN/cm2 = dop
40,48

Proraun podvezice na donjoj noici

A f , p ,net A f

(40 16 2 2,8) t f , p

n
bot n1 d 0 ) t f , p A f 1 0,4 1
nuk

72 1 0,4
= 68,14 t f , p 3,70 cm
14,94

(b

p ,1

Usvaja se podvazica na donjoj noici: =400x38 mm

3.

Proraun nastavka rebra

Povrina rebra:
Zavrtnjevi:

3.1

Aw = 501,4 = 70,0 cm2

M24...10.9

Proraun zavrtnjeva na rebru

0,7 3,53 90
= 88,96 kN
1,25
Aw dop 70,0 24
nw =
=
= 18,88
Fs ,dop
88,96
Fs ,dop = 0,5

Usvaja se: 4x5=20M24...10.9

12

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
3.2

Proraun ojaanja rebra na mestu nastavka

Pretpostavlja se 5 zavrtnjeva u jednom redu.

n
A*w ,net Aw 1 0,4 1
nuk

n
(d n1 d 0 ) t *w Aw 1 0,4 1
nuk

(50 5 2,5) t w* 70,0 1 0,4 5 = 62,58 t *w 1,67 cm

18,88

Usvaja se ojaano rebro: = 500x18 mm

3.3

Proraun podvezica na rebru

Pretpostavljaju se obostrane podvezice visine 440 mm (hp = 40+490+40 = 440 mm).

n
n
Aw , p ,net Aw 1 0,4 1 (h p n1 d 0 ) t w, p Aw 1 0,4 1
nuk
nuk

(44 5 2,5) t w, p 62,58 t w , p 1,99 cm

Usvajaju se podvezice na rebru: 2=440x20 mm

13

rupe 28

400x22x510

rupe 28

400x22x920

500
500x14

28

28

28

50

28

28

28

510

460

350

28

28

28

3x75=225

28

28

28

4x85=340

60

50
650

50

28

28

28

60

28

28

350

80

3x75=225

28

28

28

28

50

595

545

5x85=425

28

28

28

40
4x90=360
40

70
4x90=360
70
60

75
45
160
45
75

75
2x125=250
75

400

536
50
300
50

440x20x650
rupe 25

500x18x350
rupe 25

28

28

28

500x14

28

28

28

60

400x38x1090

400x18

rupe 28

400x22x595

rupe 28

160

Osnovni materijal: ^0562

Zavrtnjevi: M27...10.9 i M24...10.9
R 1:10

14