You are on page 1of 44

gurmiq igAwn imSnrI kwlj dw mYgzIn

k`qk-m`Gr nwnkSwhI sMmq 546

imtMqu
wnu

j h ig A
wn

wsu Aig
pRg

November 2014

GIAN

15/-

gurmiq igAwn

pUjw Akwl kI, prcw Sbd kw, dIdwr ^wlsy kw

gurU nwnk
sm`ucI mn`uKqw
dw rihbr

jMmU kSmIr ivc


kudrqI AwPq

niSAW dw sMqwp
hMFwauNdIAW AO rqW

siqgur nwnk pRgitAw


imtI DuMd jig cwnxu hoAw
gurduAwrw nnkwxw swihb (pwiksqwn)

gurmiq igAwn gru`p


bIbI gurpRIq kOr Aqy bIbI kIrq kOr vloN
nvIN gurbwxI sIfIz nwnk kI mlwr jwrI

Singers:
Gurpreet Kaur
Keerat Kaur

Table: Paramjot Singh


Dilrube: Sandeep Singh
Music Instruments: Sonu Khanna

kI Aqy ik`Qy ?

PUNPUN 03763/19/1/2010-TC

gurmiq ivrsw

(mwisk mYgzIn)

nvMbr 2014

m`uK sMpwdk : rwxw ieMdrjIq isMG


sMpwdk : ipMR. gurbcn isMG pMnvW
sih sMpwdk : kYptn Avqwr isMG pirMgVI
pRbMDk: gurmiq igAwn cYrItybl tr`st (rij:)
pRkwSk: gurmiq igAwn imSnrI kwlj
pMjwbI bwg, jv`dI, luiDAwxw- 141013
Pon: 0161-2521700 Email: gurmatvirsa@gmail.com
Website: www.gurmatgian.org
sMpwdkI borf: ieMjI. joigMdr isMG, suKivMdr isMG ddyhr,
bIbI mnrwj kOr, fw. srbjoq kOr
kwnI slwhkwr: AYfvokyt jspwl isMG cu`G
ies mhIny dy gurpurb qy ieiqhwsk idhwVy
-

jnm idhwVw Bgq nwmdyv jI


:
pRkwS purb gurU nwnk swihb
:
ShIdI idhwVw bwbw dIp isMG jI :
gurg`dI gurU goibMd isMG jI
:
ShIdI gurU qyg bhwdr swihb jI :
jnm swihbzwdw zorwvr isMG
:

3 nvMbr
6 nvMbr
13 nvMbr
24 nvMbr
24 nvMbr
28 nvMbr

hyT ilKy bYNk AkwaUNts rwhIN syvw Byjo jI


Axis Bank
Branch : Adda Dakha (Ldh)
IFS Code : UTIB0000197
- Gurmat Gian (For Literature House) :
- Gurmat Gian Missionary College :
- Gurmat Gian College For Women :
- Gurmat Parchar Kendra
:
- Gurmat Virsa
:
- GGT Edu Aid
:

913010032529069
913010032837193
913010032522345
913010032551518
913010032526897
913010032528884

For Sending cheques and funds


from foreign countries
IDBI Bank, Feroze Gandhi Mkt., Ludhiana-141001
SWIFT CODE: IBKLINBB041, IFSC CODE: IBKL0000043
- Gurmat Gian Charitable Trust

sMpwdkI

inqnym ivAwiKAw

svwl jvwb

Sbd vIcwr
guru-iSS dy irSqy
Shwdq dy ArQ
gurU nwnk sm`ucI mnu`Kqw dw rihbr
AMD ivSvws dIAW hnHyrIAW glIAW...

8
11
13
14
16

jMmU-kSmIr ivc Awey hVH pRBwvq...

18

nMny vwrs

20

pMQ pRmwixq is`K rihq mirXwdw dI vIcwr-19

22

niSAW dw sMqwp hMFwauNdIAW AOrqW

24

AMimRq vylw

26

kI AsIN Awzwd hW?

27

kwiv PulvwVI

28

KuSI ik`Qy hY?

29

swfI KyqI

30

ishq sMBwl

31

gurmiq sMjog

34

sqMbr mhIny dI srgrmIAW

36

gurmiq ivrsw mMgvwaux leI cMdw


cMdw
swlwnw
lweIP

dyS
150/1500/-

ivdyS
50 $
300 $

izAwdw jwxkwrI leI sMprk kro: 97819-90206


qusIN cMdw AXIS Bank ivc is`Dw (Online)
vI jmHw krvw skdy ho
Branch: Adda Dakha, IFS Code - UTIB0000197

A/C Name
GURMAT VIRSA

A/C No.
913010032526897

: 043104000087814

zrUrI sUcnwvW
- gurmiq ivrsw mYgzIn ivc Cpx vwlIAW rcnwvW dy ivcwr
lyKkW dy in`jI huMdy hn[ zrUrI nhIN ik sMpwdkI borf ienHW nwl
pUrI qrHW sihmq hovy[
- koeI vI vwd-ivvwd luiDAwxw kcihrIAW ivc hI inbyVy jwxgy[
- sMpwdkI borf iksy vI rcnw k`tx jW r`d krn dw pUrw h`k hY[
nvMbr 2014

sMpwdkI

jMmU-kSmIr ivc kudrqI AwPq Aqy


pMjwb ivc Awaux vwlIAW AwPqW

kuJ smW pihlW au`qrw KMf ivc


kudrqI AwPq Bwv qyz mINh hVH dy rUp
ivc eyMnyH zor dI AwieAw ik dyKidAW
dyKidAW icrW dy bxy hoey Gr, hotl qy
Dwrimk AsQwnW dIAW mzbUq iemwrqW
eydW if`g rhIAW sn ijvyN qwS dy p`qy
ifgdy hox[ GrW dw smwn, dr`Kq, kwrW
qy mnu`K ruVHdy jWdy lokW ny A`KIN dyKy sn[
eysy qrHW hI jMmU kSmIr ivc Kws qOr qy
sRIngr dy Awly duAwly iek dm pwxI ny
smuMdr dw rUp Dwrn kr ilAw[ pSU Aqy
mnu`KW ijauNdy jwgdy loQW dw rUp Dwrn
kr gey[ ieh loQW pwxI au`qy
kwZzW vWg qrdIAW hoeIAW
keI keI idnW qk nzr
AweIAW sn[ imMtW ivc suKI
v`sdy Gr aujwV dw rUp Dwrn
kr gey[ Fih FyrI hoey GrW
ivcoN Awpxy jIA l`B rhy lokW
dw duK dyiKAw nhIN jw skdw
sI[
kudrqI ienHW dohW simAW
'qy smwj syvI j`QybMdIAW,
srkwr qQw lok drdI vIrW ny idl KolH
ky musIbq ivc iGry prvwrW pYrW isr
krn dw Xqn kIqw hY[ qwzw imswl
jMmU-kSmIr ivc AweI kudrqI AwPq
dw iSkwr hoey prvwrW dI syvw sMBwl
ij`Qy srkwr Awpxw &rz inBw rhI hY
auQy dyS-ivdyS dIAW sMgqW qy smwj
syvI sMsQwvW ny vI Awpxw Awpxw
Xogdwn pwieAw hY[ gurU nwnk swihb jI
dw imSn vI eyho smJwauNdw hY ik in`jI
suAwrQ qoN au`pr au`T ky dunIAW dI kIqI
hoeI syvw hI AslI syvw hY ijs nwl
smwj ivc mwx siqkwr hI nhIN huMdw
sgoN nvyN smwj dw inrmwx vI huMdw hY[
ivic dunIAw syv kmweIAY]
qw drgh bYsxu pweIAY]
khu nwnk bwh lufweIAY ]4]
2

isrI rwgu mhlw 1, pMnw 26

A`KrIN ArQ- (hy BweI!) dunIAw


ivc (Aw ky) pRBU dI syvw (ismrn) krnI
cwhIdI hY qdoN hI aus dI hzUrI ivc
bYTx nU QW imldw hY[ hy nwnk
AwK(ismrn dI brkiq nwl) by-i&kr
ho jweIdw hY[ (koeI icMqw-sog nhIN
ivAwpdw)[
ies smyN gurmiq igAwn imSnrI
kwlj luiDAwxw ny vI dys-ivdys dIAW
sMgqw dy sihXog nwl ies syvw ivc
Awpxw ih`sw pwieAw hY[ kwlj dI iek
qmMnw sI ik ieh iek`Tw hoieAw swrw

smwn shI qy loVvMd prvwrW imlxw


cwhIdw hY ies leI ieh swrw smwn
kwlj dI tIm ny Awp auQy jw ky vMifAw
hY[
kudrqI AwPqW roikAw nhIN jw
skdw, ieh qW AwauNdIAW hI rihxIAW
hn qy nukswn vI huMdy rihxy hn[ kudrqI
AwPqW A`gy iksy dw koeI zor nhIN c`l
skdw[ hW kuJ Aijhw kIqw jwxw
cwhIdw hY ik iehnW AwPqW smyN jwnI qy
mwlI nukswn G`t qoN G`t hovy[ kudrqI
AwPqW dy nukswn G`t krn vwsqy soc
ivcwr dI loV hY, ivauNqbMdI dI zrUrq
hY[ phwVI Kyqr dIAW AwpxIAW
sm`isAwvW huMdIAW hn[ mkwn, glIAW
bzwr qMg huMdy hn[ keI QWvW 'qy
byqrqIbI nwl auswrI kIqI geI huMdI hY
ijs nwl nukswn v`D hox dI sMBvwnw

rihMdI hY[ srkwr


aucycy qOr qy gurbcn isMG pMnvW
99155-29725
ies pwsy iDAwn
dyx dI loV hY ik hr iksm dI auswrI
ivauNq bMdI nwl hoxI cwhIdI hY[
sRIngr dI KUbsUrqI dyKx leI dysivdys dy sYlwnI vI bhuq izAwdw AwauNdy
hn[ ies leI AjyhIAW QWvW 'qy mnu`KI
isr izAwdw idsdy hn[ ies kudrqI
AwPq dw auh vI iSkwr hoey hn[
srkwrI qMqr AijhI AwPq leI
pihlW iqAwrI krnI cwhIdI hY[ bhuqw
nukswn E`Qy hI huMdw hY ij`Qy
izAwdw lok rihMdy hox[ ies
leI pwxI dy inkws vl aucycw
iDAwn dyx dI loV huMdI hY[
Bucwl Awid dI siQ`qI dw
swhmxw krn leI vI Xog pRbMD
hoxy zrUrI hn[ kudrqI AwPq
BWvyN roikAw qW nhIN jw skdw
pr ivauNqbMdI nwl Ajyhy
nukswn GtwieAw zrUr jw
skdw hY[
phwVI Kyqr ivc sB qoN v`D idkq
smwn vMfx dI AwauNdI hY[ ikauNik
sVkW t`ut jWdIAW hn[ AwvwjweI dy
swDn Kqm ho jWdy hn[ mYdwnI ielwky
ivc zrUrI smwn QoVy smyN ivc hI
phuMcwieAw jw skdw hY[ kwlj dI tIm
ny iek vwikAw dyiKAw hY ik pMjwb qoN
keI tr`k smwn dy Br ky gey sn pr
izMmyvwr ivAkqI tr`kW dI tIm nwl
koeI nhIN sI[ auh smwn E`Qy vMf Awey
ij`Qy hVH dw koeI vI nukswn nhIN hoieAw
sI[ gYr izMmyvwrI nwl vMfy gey smwn qoN
loVvMd lok vWJy rih gey[
kudrqI AweI AwPq iek socx
vwlw ivSw hY ik smwn ikhVw ikhVw
vMifAw jwey[ ikauNik AwPq dw iSkwr
hoey lokW dIAW zrUrqW idn-b-idn
bdldIAW rihMdIAW hn[ pihlI styj
nvMbr 2014

'qy iqAwr kIqy hoey lMgr dI zrUrq huMdI


hY ikauNik hVH mwry ielwky ivc AMnH
pkwaux dI sm`isAw huMdI hY[ AwPq ivc
Psy hoey lokW sur`iKAq QWvW 'qy
phUMcaux dI iek bhuq v`fI cnOqI hUMdI
hY[ iPr isr F`kx leI qMbUAW dy pRbMD
dI zrUrq huMdI hY[ iPr dvweIAW qy
kpiVAW dI zrUrq huMdI hY[ sB qoN v`fI
zrUrq AwPq ivc Psy lokW hONsly dI
huMdI hY[ hONslw nw r`Kx krky nukswn dI
imkdwr hor vI v`D ho jWdI hY[
fyF mhIny auprMq kwlj ivc do
ngrW dIAW pMcwieqW AweIAW ik AsW
A`Dw A`Dw tr`k Awty dw iek`Tw kIqw
hieAw hY[ A`goN kwlj dI tIm ny AwPq
mwry lokW pu`iCAw igAw ik Awtw lY
leIey, qW aunHW vloN au`qr imilAw ik
ies smyN ij`Qy AsIN bYTy hW ey`Qy Awty dI
nhIN sgoN dvweIAW qy grm k`piVAW dI
zrUrq hY[
Aijhy smyN 'qy smwj ivroDI AMsr vI
mOky dw pUrw pUrw lwB auTwauNdy hn[
AwPq mwry lokW dw nW lY ky augrwhIAW
iek`TIAW krdy hn jo shI QWvW 'qy nhIN
phuMcdIAW[
AsIN ieh smJdy hW ik ij`Qy ies
kudrqI AwPq ivc iGry lokW dI
shwieqw krn leI hryk ny syvw ivc
ih`sw paux dw Xqn kIqw hY[ E`Qy keI
rwjnIiqk pwrtIAW dy nyqwjnW ny JUTy
vwAdy vI kIqy hn jo Swied hI pUry hox[
keI nyqw jn kyvl PotoAW lhwaux leI
B`jy iPrdy nzr Awey[
ieh qy iek kudrqI AwPq AweI sI
ijs ivc v`sdy BweIcwry ny Awpxw bxdw
Xogdwn pwieAw hY[
qsvIr cy dUjy pwsy pMjwb ivc AsIN
kudrqI AwPqW Awp sdw p`qr dy rhy
hW[ A`j srkwr, smwj syvI j`QybMdIAW
qy hr bu`DIjIvI socxw cwhIdw hY ik
A`j AsIN pMjwb dIAW muSklW vl
iDAwn nw id`qw qW Awaux vwlIAW
pIVHIAW sw kdy muAw& nhIN
krngIAW[ pMjwb ivc Awaux vwlIAW
iBAwnk AwPqW vl iDAwn dyx dI
nvMbr 2014

zrUrq hY[
syK &rId swihb jI dw vwk hY
byVw bMiD n sikE, bMDn kI vylw]
Bir srvru jb aUClY, qb qrxu
duhylw]1]
A`KrIN ArQ: jdoN srovr (nkw
nk) Br ky (bwhr) auClx l`g pYNdw hY
qdoN ies ivc qrnw AOKw ho jWdw hY
(Bwv; jdoN mnu`K ivkwrW dI A`q kr dyNdw
hY, qW iehnW dy csky ivcoN inklxw AOKw
ho jWdw hY)[
ipCly mhIny 15 sqMbr iek Kbr
CpI sI ik ptnw swihb dy gurduAwry dI
nvIN iemwrq bxwaux leI 600 kRoV
Krc kIqy jwxgy[ nwl hI sk`qr
crnjIq isMG dw ibAwn sI ik ies kMm
leI prvwsI BwrqIAW qy kwrobwrIAW qoN
aumId Anuswr Dn rwSI dw Xogdwn
imlx ivc koeI sm`isAw nhIN hoeygI[
ies kwr syvw leI smyN dI koeI sImw
qih nhIN hoegI[ tokrIAW nwl pYsy
iek`Ty kIqy jwxgy Bwv ik Awmdn dw
iek hor drvwzw KoilHAw igAw smJo[
Krcy dw koeI ihswb nhIN hoeygw[
qsvIr dw dUjw pwsw--eysy hI AKbwr
qy iek dUjI Kbr buFlwfw dy iek
twhlIAW ipMf sI[ ies ipMf dI b`cI
kmljIq kOr ny kwlj jwx leI AwpxI
mW pwsoN krwieAw mMigAw[ mW ny Awpxy
byty mzbUrI dI hwlq ivc cwr iklo
kxk dy dwxy vycx leI ikhw qW ik
iehnW dwixAW vyc ky BYx itkt jogy
pYsy id`qy jwx[ jd b`cI kmljIq kOr
pqw l`igAw qW aus ny mwipAW qy boJ
smJidAW hoieAW grIbI h`QoN qMg Aw ky
Gr ivc p`Ky nwl Pwh lY ky KudkSI kr
leI[ b`cI ny Awpxy KudkSI dy not ivc
iliKAw hY myrI mOq dw kwrn myry Gr dI
grIbI hY[ b`cI A`gy ilKdI hY ik mYN koeI
ik`qw mu`KI kors krky Awpxy pYrW 'qy KVw
hoxw cwhuMdI sI[ pr myry mwpy grIbI
krky mY pVHwaux qoN Asmr`Q hn ies
leI mYN boJ nhIN bxnw cwhuMdI[ ies b`cI
dw ipqw BweI bMqw isMG idhwVIdwr iek
ivAwkqI hY[ eydW dI Kbr iek iKfwrn

dI sI ijhVI grIbI h`QoN hwr idAW


hoieAW ryl g`fI Q`ly isr dy ky AwpxI
jwn nwl Kyl geI[ zrw ku socx vwlw
ivSw hY ik kI AsW iemwrqW
bxwauxIAW hn jW ik prvwrW dI sMBwL
krnI hY?
pMjwb dI DrqI qy koeI Dwrimk
idhwVw huMdw hY qW sVkW dy iknwirAW
qy iek mIl ivc iqMn iqMn lMgr lgwey
jWdy hn[ fWg dy zor nwl lokW D`ky
nwl lMgr Ckx leI mzbUr kIqw jWdw
hY[ pqw nhIN AsIN kOm dI ikhVI syvw
kr rhy hW? is`KW dw isDWq bVw vDIAw
hY ik grIb dw mUMh gurU kI golk hY[
gurduAwirAW qy sonw cVHwieAw jw irhw
hY pr AwriQk p`KoN p`CVy prvwrW dI
koeI vI swr lYx leI iqAwr nhIN hY[
A`j kIrqn drbwrW dI cmk-dmk,
ibnw loV qoN lMgrW dI Brmwr, cMgIAW
BlIAW iemwrqW qoV ky mwrbl nwl
F`k ky au`pr sonw lgw ky syvw dy nW 'qy
kOmI srmwey G`ty kOfI roilAw jw irhw
hY[ ngr kIrqnW duAwrw prcwr G`t qy
lokW qMg v`D kIqw jw irhw hY[ zrw
socIey kI AsW pMQ dy ikMinAW prvwrW
dI sMBwl kIqI hY? kihr (kwr) syvw
vwly bwibAW ny grIb prvwrW koloN
borIAW dIAW borIAW dwxy iek`Ty kIqy
hn pr loVvMd pirvwr dI kdy swr nhIN
leI hY[
swfI iek pIVHI sMGrS ivc ShId
hoeI hY qy dUjI pIVHI niSAW ny qbwh kr
ky r`K id`qI hY[ qIjw p`K nOjvwnW leI
srkwrI nOkrIAW imlx dI QW 'qy
TyikAW qy r`iKAw jw irhw hY[ pMjwb
ivc byrozgwrI mUMh icVHw rhI hY[
pMjwb dy pwxIAW dw hwl dyKo,
zmIn vwlw pwxI hr roz nIvW huMdw jw
irhw hY[ dirAwvW dy pwxI dI vMf gYr
kudrqI hox krky pMjwb ivcoN pRq`K rUp
ivc pwxI mukdw nzr Aw irhw hY[ jy
ikrswn Jony dI QW 'qy koeI hor Psl
bIjdw hY qW aus dI mwrkIiMtMg koeI
nhIN hY[ fMg tpwaU nIqIAW nwl kdy vI
srkwrW nhIN c`ldIAW qy nw hI
qr`kIAW huMdIAW hn[

gurU nwnk swihb jI ny iek bVw


ipAwrw iKAwl id`qw hY ik jy Awaux
vwly smyN mu`K r`KidAW pihlW iqAwrI
kIqI jwey qW AsIN imlx vwlI sjw qoN
mukq ho skdy hW[ jy smyN nw sMBwilAw
qW AsIN Awp shyVIAW AwPqW qoN mukq
nhIN ho skdy[
Ago dy jy cyqIAY qW kwiequ imlY
sjwie]
swhW suriq gvweIAw rMig qmwsY
cwie]
bwbrvwxI iPir geI kuieru n rotI
Kwie ]5]
rwgu Awsw mhlw 1 pMnw 417
A`KrIN ArQ-- jy pihlW hI (Awpo
Awpxy &rz ) cyqy krdy rhIey (cyqy
r`KIey) qW (AjyhI) szw ikauN imly?
(ieQoN dy) hwkmW ny AYS ivc, qmwiSAW
dy cwA ivc Awpxw &rz Bulw id`qw sI[
(hux jdoN) bwbr dI (duhweI) iPrI hY qW
(hor prjw qW ikqy rhI, koeI) pTwxSwhzwdw BI (ikqoN mMg-ipMn ky) rotI
nhIN Kw skdw[5[
kuJ srkwr dy iDAwn Xog g`lW:
pMjwb ivcoN Qok dy BwA dr`KqW dI
ktweI hoeI hY, v`fw dr`Kq koeI rih hI
nhIN igAw[ kI dr`KqW dI ktweI krky
AsIN kudrqI vwqw vrn Fwh nhIN
lgweI? kI r`uKW qoN ibnW AsIN vwqwvrn
bcw skdy hW?

ipMfW ivcoN lg-pg C`pV Kqm hI ho


gey hn ies leI GrW dy pwxI dw koeI
inkws nhIN hY[ GrW dy nlikAW dw
pwxI pIx Xog nhIN irhw hY[ srkwr dI
koeI ivauNq bMdI nhIN hY[ kI ibmwrIAW
jnm nhIN lYxgIAW, Awp shyVI AwPq
AweygI hI AweygI[
PslW sbzIAW leI inrDwrq
imkdwr qoN v`D dvweI dI vrqoN krn
nwl kYNsr vrgI AwPq Awpxy Awp hI
AwauNdI ids rhI hY[
mwrU niSAW dI AwPq hyT nOjvwn
pIVHI Aw geI hY[ q`QW Anuswr niSAW
krky bhuqy nOjvwn sMqwn pYdw krn dy
kwbl hI nhIN rhy[ qy iehnW niSAW
krky hI GrW ivc s`Qr ivC rhy hn[
hr swl Srwb dy TyikAW dI igxqI
v`D rhI hY[ dUjy pwsy srkwrI skUlW dI
hwlq qrs Xog hY qy pbilk skUl lu`t
dw Gr bxy hoey hn[
smwj ivc mYirj pYilsW dy bol bwly
nwl pMjwb dy lokW dI AwriQkqw qbwh
ho rhI hY[
s`iBAwcwr dy nW qy nOjvwn pIVHI
ASlIlqw pros pros ky id`qI jw rhI
hY[
Drm dy nW qy fyrwvwd dI Amr vyl
ny smwj Gux vWg Kw ilAw hY[
gurduAwirAw 'qy sonw qW cVHwieAw
jw irhw hY pr dUjy pwsy prvwrW dy

izMmyvwr jIA krzweI hox dy nwqy Awqm


h`iqAwvW kr rhy hn[ kdy vI iksy
gurduAwry dI pRbMDk kmytI ny nwl
aujVdy prvwrW dI swr nhIN leI hY[
ij`Qy kudrqI AwPqW hyT Awey
prvwrW dI swr leI geI hY auQy pMjwb
ivc Awaux vwlIAW AwPqW qoN bcx dy
vI sw pRbMD krny cwhIdy hn[
AKbwrI q`QW Anuswr CotIAW
PYktrIAW hzwrW dI igxqI ivc bMd ho
geIAW hn qy l`KW dI igxqI ivc hunr
mMd kwmy ivhly hoey hn[
A`j srkwrW fMg tpwaU nIqIAW
C`f ky zmInI qL dIAW hkIkqW smJ
ky lMmyrIAW XojnwvW aulIkx dI zrUrq
hY[ zmIn dy pwxI bcwaux leI r`KW
dI slwmqI leI. prwlI swVn qoN
bcwaux leI srkwr, smwj syvI
j`QybMdIAW qy buDIjIvI vrg isr joV
ky hMBLy mwrny cwhIdy hn[
ies mhIny ivc gurU nwnk swihb jI
dw purb dys-ivdys dIAW sMgqW bhuq hI
SrDw Bwvnw nwl mnw rhIAW hn[
zrUrI hY ik auhnW dI bwxI, is`iKAw qy
isDWq smJx dw Xqn vI krIey[
gurduAirAW dIAW golkW kort
kcihrI dI QW qy loVvMd pirvwrW dI
sMBwl qy kOmI auswrI leI vrqxw
cwhIdw hY[
-0-

gurmiq pRcwr kyNdr leI AkwaUNt nMbr


gurmiq pRcwr kyNdrW dy pRbMDk / spWsr vIrW bynqI kIqI jWdI hY ik kyNdr dI mwiek shwieqw hyT ilKy bYNk
AkwaUNt ivc ByjI jwvy[ Awpxw nwm Aqy kyNdr dw nwm zrUr ilKxw jI[
AXIS Bank Branch Adda Dakha IFSC Code: UTIB0000197,
A/C 913010032551518, qusIN GURMAT PARCHAR KENDRA dy nwm qy cY~k vI Byj skdy ho[

cMdw nivAwaux sbMDI

jy Awp jI dw swlwnw cMdw ies mhIny Kqm ho igAw hY qW mYgzIn lgwqwr jwrI r`Kx vwsqy dubwrw cMdw Byjo jI[
mYgzIn dI swlwnw Bytw 150/-(bYNk rwhIN 160/-) Aqy lweI& mYNbriSp 1500/-(bYNk rwhIN 1510/-) hY[ cMdw Byjx smyN
Awpxw nwm bYNk klrk zrUr ilKvwE Aqy mu`K dPqr ivc cMdw Byjx dI sUcnw zrUr idE[ qusIN ies mYgzIn dw cMdw hyT
ilKy A/C iv`c vI Byj skdy ho[
AXIS Bank Branch Adda Dakha IFSC Code: UTIB0000197,
A/C 913010032526897, qusIN GURMAT VIRSA dy nwm qy cY~k vI Byj skdy ho[
4

nvMbr 2014

inqnym ivAwiKAw

Bwg 2

ipCly smyN qoN pwTkW dI Aw rhI purjor mMg iDAwn ivc r`KidAW nvW kwlm inqnym ivAwiKAw SurU
kIqw igAw hY[ pMQ pRis`D pRo: swihb isMG jI duAwrw inqnym dw kIqw hoieAw tIkw ipCly mhIny qoN lVIvwr
pRkwSq kr jw rhy hW[ aumId hY ik sMgqW vloN BrpUr huMgwrw imlygw[

gwvY ko qwxu hovY iksY qwxu]


gwvY ko dwiq jwxY nIswxu]
ArQ: ijs iksy mn`uK smr`Qw huMdI
hY, auh r`b dy qwx gwauNdw hY, (Bwv auhdI
is&iq-swlwh krdw hY qy aus dy auh kMm
kQn krdw hY, ijnHW qoN auhdI v`fI qwkq
pRgt hovy)[ koeI mn`uK aus dIAW dwqW hI
gwauNdw hY, (ikauNik ienHW dwqW auh r`b
dI rihmq dw) inSwn smJdw hY[
gwvY ko gux vifAweIAw cwr]
gwvY ko ividAw ivKmu vIcwru ]
ArQ: koeI mnu`K r`b dy sohxy gux qy
sohxIAW vifAweIAW vrxn krdw hY[ koeI
mn`uK ividAw dy bl nwl Akwl purK dy
kTn igAwn gwauNdw hY (Bwv, Swsqr
Awidk duAwrw Awqmk i&lws&I dy AOKy
iviSAW 'qy ivcwr krdw hY)[
gwvY ko, swij kry, qnu Kyh]
gwvY ko, jIA lY iPir dyh]
ArQ: koeI mn`uK ieauN l`gdw hY,
Akwl purK srIr bxw ky (iPr) suAwh
kr dyNdw hY[ koeI ieauN gwauNdw hY, hrI
(srIrW ivcoN) ijMdW k`F ky iPr (dUjy srIrW
ivc) pw idMdw hY[
gwvY ko, jwpY idsY dUir]
gwvY ko, vyKY hwdrw hdUir]
ArQ: koeI mn`uK AwKdw hY, Akwl
purK dUr jwpdw hY, dUr idsdw hY, pr
koeI AwKdw hY, nhIN (nyVy hY), sB QweIN
hwzr hY, (sB ) vyK irhw hY[
kQnw kQI n AwvY qoit]
kiQ kiQ kQI, kotI koit koit]
ArQ: kroVW hI jIvW ny byAMq vwrI
(Akwl purK dy hukm dw) vrxn kIqw hY,
pr hukm dy vrxn krn dI qot nhIN Aw
skI (Bwv, vrxn kr kr ky hukm dw AMq
nhIN pY sikAw, hukm dw shI srUp nhIN l`B
sikAw)[
dydw dy, lYdy Qik pwih]
jugw jugMqir KwhI Kwih]
nvMbr 2014

ArQ: dwqwr Akwl purK (sB jIAW


) (irzk) dy irhw hY, pr jIv lY lY ky Q`k
pYNdy hn[ (sB jIv) sdw qoN hI (r`b dy id`qy
pdwrQ) KWdy cly Aw rhy hn[
hukmI hukmu clwey rwhu]
nwnk ivgsY vyprvwhu ]3]
ArQ: hukm vwly r`b dw hukm hI
(sMswr dI kwr vwlw) rsqw clw irhw hY[ hy
nwnk! auh inrMkwr sdw vyprvwh qy pRsMn
hY (Bwv, BwvyN r`b hr vyly sMswr dy byAMq
jIAW Aqu`t pdwrQ qy irzk phuMcw irhw
hY, pr eyfI v`fI kwr nwl aus koeI
Gbrwht nhIN hY[ auh sdw iKiVAw hoieAw
hY[ aus eyfy v`fy pswry ivc Kicq nhIN
hoxw pYNdw[ aus dw iek hukm-rUp s`qw hI
swry ivhwr inbwh rhI hY)3[
Bwv- pRBU dy v`Ko-v`Kry kMm vyK ky mn`uK
Awpo AwpxI smJ Anuswr pRBU dI hukm-rUp
qwkq nwl AMdwzw lwauNdy cly Aw rhy hn,
pr iksy pwsoN mukMml AMdwzw lg nhIN
sikAw[
swcw swihbu, swcu nwie,
BwiKAw Bwau Apwru]
AwKih mMgih dyih dyih,
dwiq kry dwqwru]
ArQ: Akwl purK sdw iQr rihx
vwlw hY, aus dw inXm BI sdw At`l hY[
ausdI bolI pRym hY Aqy auh Awp Akwl purK
byAMq hY[ AsIN jIv aus pwsoN dwqW mMgdy hW
qy AwKdy hW, (hy hrI! sw dwqW) 'dy'[ auh
dwqwr b^SSW krdw hY[
Pyir ik AgY rKIAY, ijqu idsY drbwru]
muhO ik bolxu bolIAY,
ijqu suix Dry ipAwru]
ArQ: (jy swrIAW dwqW auh Awp hI
b^S irhw hY qW) iPr AsIN ikhVI Bytw aus
Akwl purK dy A`gy r`KIey, ijs dy sdky
sw aus dw drbwr ids pey? AsIN mUMhoN
ikhVw bcn bolIey (Bwv, ikho ijhI
Ardws krIey) ijs sux ky auh hrI sw

ipAwr kry?
AMimRq vylw scu nwau vifAweI vIcwru]
krmI AwvY kpVw, ndrI moKu duAwru]
nwnk eyvY jwxIAY sBu Awpy sicAwru
]4]
ArQ: pUrn iKVwau dw smW hovy (Bwv,
pRBwq vylw hovy), nwm (ismrIey) qy aus
dIAW vifAweIAW dI ivcwr krIey[ (ies
qrHW) pRBU dI imhr nwl 'is&iq'-rUp ptolw
imldw hY, aus dI ikRpw idRStI nwl 'kUV dI
pwil' qoN ^lwsI huMdI hY qy r`b dw dr pRwpq
ho jWdw hY[ hy nwnk! ies qrHW ieh smJ Aw
jWdI hY ik auh hoNd dw mwlk Akwl purK
sB QweIN BrpUr hY[4[
QwipAw n jwie, kIqw n hoie]
Awpy Awip inrMjnu soie]
ArQ: auh Akwl purK mwieAw dy
pRBwv qoN pry hY (ikauNik) auh inrol Awp
hI Awp hY, nw auh pYdw kIqw jw skdw hY
Aqy nw hI swfw bxwieAw bxdw hY[
ijin syivAw, iqin pwieAw mwnu]
nwnk, gwvIAY guxI inDwnu]
ArQ: ijs mnu`K ny aus Akwl purK
ismirAw hY, aus ny vifAweI pw leI hY[ hy
nwnk! (AwE) AsIN BI aus guxW dy Kzwny
hrI dI is&iq-swlwh krIey[
gwvIAY suxIAY, min rKIAY Bwau]
duKu prhir, suKu Gir lY jwie]
ArQ: (AwE, Akwl purK dy gux)
gwvIey qy suxIey Aqy Awpxy mn ivc aus dw
pRym itkweIey[ (jo mn`uK ieh Awhr krdw
hY, auh) Awpxw duK dUr krky suK ihrdy
ivc vsw lYNdw hY[
gurmuiK nwdM, gurmuiK vydM,
gurmuiK rihAw smweI]
guru eIsru, guru gorKu brmw,
guru pwrbqI mweI]
ArQ: (pr aus r`b dw) nwm qy igAwn
gurU dI rwhIN (pRwpq huMdw hY)[ gurU dI rwhIN
hI (ieh pRqIq AwauNdI hY ik) auh hrI sB
5

QweIN ivAwpk hY[ gurU hI (swfy leI) iSv


hY, gurU hI (swfy leI gorK qy bRhmw hY[ gurU
hI (swfy leI) mweI pwrbqI hY[
jy hau jwxw, AwKw nwhI,
khxw kQnu n jweI]
gurw iek dyih buJweI]
sBnw jIAw kw ieku dwqw,
so mY ivsir n jweI ]5]
ArQ: auNj (Akwl purK dy ies hukm
) jy mYN smJ (BI) lvW, (qW BI) aus dw
vrxn nhIN kr skdw[ (Akwl purK dy
hukm dw) kQn nhIN kIqw jw skdw[ (myrI
qW) hy siqgurU! (qyry A`gy Ardws hY ik)
mY iek smJ dyh ik ijhVw sBnW jIvW
dwqW dyx vwlw iek r`b hY, mYN aus Bulw nw
idAW[5[
qIriQ nwvw jy iqsu Bwvw
ivxu Bwxy ik nwie krI]
jyqI isriT aupweI vyKw
ivxu krmw ik imlY leI]
ArQ: mYN qIrQ auqy jw ky qd ieSnwn
krW jy ieauN krn nwl aus pRmwqmw KuS
kr skW, pr jy ies qrHW pRmwqmw KuS nhIN
huMdw, qW mYN qIrQ (auqy) ieSnwn krky kI
K`tWgw? Akwl purK dI pYdw kIqI hoeI
ijqnI BI dunIAw mYN vyKdw hW, (ies ivc)
prmwqmw dI ikrpw qoN ibnW iksy kuJ
nhIN imldw, koeI kuJ nhIN lY skdw[
miq ivic rqn jvwhr mwixk
jy iek gur kI isK suxI]
ArQ: jy siqguru dI iek is`iKAw sux
leI jwey, qW mn`uK dI bu`D dy AMdr rqn,
jvwhr qy moqI aupj pYNdy hn, (Bwv
prmwqmw dy gux pYdw ho jWdy hn)[
gurw, iek dyih buJweI]
sBnw jIAw kw ieku dwqw,
so mY ivsir n jweI ]6]
ArQ: (qW qy) hy siqgurU! (myrI qyry
A`gy ieh Ardws hY ik) mY iek ieh
smJ dyh, ijs krky mY auh Akwl purK
nw ivsr jwey, jo swry jIvW dwqW dyx
vwlw hY[6[
jy jug cwry Awrjw, hor dsUxI hoie]
nvw KMfw ivic jwxIAY,
nwil clY sBu koie]
ArQ: jy iksy mnu`K dI aumr cwr jugW
ijqnI ho jwey, (inrI ieqnI hI nhIN, sgoN

jy) ies qoN BI ds guxI hor (aumr) ho jwey,


jy auh swry sMswr ivc BI prgt ho jwey qy
hryk mnu`K aus dy ip`Cy lg ky qury[
cMgw nwau rKwie kY,
jsu kIriq jig lyie]
jy iqsu ndir n AwveI q vwq n puCY
ky]
kItw AMdir kItu kir dosI dosu Dry]
ArQ: jy auh cMgI nwmvrI K`t ky swry
sMswr ivc soBw BI pRwpq kr ley, pr jykr
Akwl purK dI imhr dI nzr ivc nhIN Aw
skdw, qW auh aus bMdy vrgw hY ijs dI koeI
^br BI nhIN p`uCdw (Bwv, ieqnI mwx
vifAweI vwlw huMidAW BI Asl ivc
inAwsrw hI hY)[ sgoN Aijhw mnu`K (Akwl
purK dy swhmxy) iek mwmUlI ijhw kIVw hY
(KsmY ndrI kIVw AwvY, Awsw m: 1)
Akwl purK aus doSI Qwp ky (aus auqy
nwm Bu`lx dw) doS lwauNdw hY[
nwnk inrguix guxu kry
guxvMiqAw guxu dy]
qyhw koie n suJeI
ij iqsu guxu koie kry]7]
ArQ: hy nwnk! auh Akwl purK guxhIx mnu`K ivc gux pYdw kr dyNdw hY qy guxI
mnu`KW BI gux auhI bKSdw hY[ ieho ijhw
koeI hor nhIN idsdw, jo inrgux jIv
koeI gux dy skdw hovy[ (pRBU dI imhr dI
nzr hI aus au~cw kr skdI hY, lMmI
aumr qy jgq dI soBw shwieqw nhIN
krdI)[7[
suixAY isD pIr suir nwQ]
suixAY Driq Dvl Awkws]
suixAY dIp loA pwqwl]
suixAY poih n skY kwlu]
nwnk Bgqw sdw ivgwsu]
suixAY dUK pwp kw nwsu]8]
ArQ: hy nwnk! (Akwl purK dy nwm
ivc suriq joVn vwly) Bgq jnW dy ihrdy
ivc sdw iKVwau bixAw rihMdw hY,
(ikauNik) aus dI is&iq-swlwh suxn
krky (mn`uK dy) du`KW qy pwpW dw nws ho jWdw
hY[ ieh nwm ihrdy ivc itkwx dI hI
brkq hY ik (swDwrn mn`uK) is`DW, pIrW,
dyviqAW qy nwQW dI pdvI pw lYNdy hn qy
aunHW ieh soJI ho jWdI hY ik DrqI AkwS
dw Awsrw auh pRBU hY, jo swry dIpW, lokW,

pwqwlW ivc ivAwpk hY[8[


suixAY eIsru brmw ieMdu]
suixAY muiK swlwhx mMdu]
suixAY jog jugiq qin Byd]
suixAY swsq isimRiq vyd]
nwnk Bgqw sdw ivgwsu]
suixAY dUK pwp kw nwsu]9]
ArQ: hy nwnk! (nwm nwl pRIq krn
vwly) Bgq jnW dy ihrdy ivc sdw iKVwau
bixAw rihMdw hY; (ikauNik) r`b dI
is&iq-swlwh suxn krky (mnu`K dy) du`KW qy
pwpW dw nws ho jWdw hY[ Akwl purK dy nwm
ivc suriq joVn dw sdkw swDwrn mn`uK
iSv, bRhmw qy ieMdr dI pdvI 'qy ApV
jWdw hY, mMdw mn`uK BI mUMhoN r`b dIAW is&qW
krn l`g pYNdw hY, (swDwrn b`uD vwly BI)
srIr ivc dIAW gu`JIAW g`lW, (Bwv A`KW,
kMn, jIB Awidk ieMdrIAW dy cwilAW dy
ivkwrW Awidk v`l dOV-B`j) dy Byq dw pqw
l`g jWdw hY, pRBU myl dI jugqI dI smJ pY
jWdI hY, SwsqRW isMimRqIAW qy vydW dI smJ
pY jWdI hY (Bwv, Dwrimk pusqkW dw Asl
au~cw inSwnw qdoN smJ pYNdw hY jdoN AsIN
nwm dI suriq joVdy hW, nhIN qW inry l&zW
hI pVH C`fdy hW, aus AslI jzby ivc
nhIN phuMcdy, ijs jzby ivc A`pV ky auh
Dwrimk pusqkW aucwrIAW huMdIAW hn)[9[
suixAY squ sMqoKu igAwnu]
suixAY ATsiT kw iesnwnu]
suixAY piV piV pwvih mwnu]
suixAY lwgY shij iDAwnu]
nwnk Bgqw sdw ivgwsu]
suixAY dUK pwp kw nwsu]10]
ArQ: hy nwnk! (Akwl purK dy nwm
ivc suriq joVn vwly) Bgq jnW dy ihrdy
ivc sdw iKVwau bixAw rihMdw hY,
(ikauNik) Akwl purK dI is&iq-swlwh
nwl (mn`uK dy) du`KW qy pwpW dw nwS ho jWdw
hY[ r`b dy nwm ivc juVn nwl (ihrdy ivc)
dwn (dyx dw suBwau), sMqoK qy pRkwS pRgt ho
jWdw hY, mwno, ATwhT qIrQW dw ieSnwn
nwm jpx dy ivc hI Aw jWdy hn)[ jo
siqkwr (mn`uK ividAw) pVH ky pwauNdy hn,
auh Bgq jnW Akwl purK dy nwm ivc
juV ky hI iml jWdw hY[ nwm suxn dw sdkw
Afolqw ivc ic`q dI ibRqI itk jWdI
hY[10[
(...c`ldw)
nvMbr 2014

pwTkW dy svwlW dy jvwb


svwl :-kI dsqwr sjwaux qoN
pihlW gurduAwry jw ky koeI mrXwdw
inBwauxI zrUrI hY?
jvwb:- AYsI mrXwdw bwry 'is`K
rihq mrXwdw' ivc koeI izkr nhIN hY[
jdoN b`cw dsqwr sMBwlx Xog ho jwvy,
dsqwr sjw dyxI cwhIdI hY[ keI b`cy v`fI
aumr ivc vI ptkw ijhw bMnI iPrdy hn[
pu`Cx qy d`sdy hn ik AsIN Plwxy gurduAwry
jw ky Ardws krky dsqwr sjwvWgy[ ies
qrHW AnBol hI rihq dI Av`igAw hoeI jw
rhI hY, jo nhIN hoxI cwhIdI[
svwl:- kI ieko sQwn qy ieko smyN
iek qoN v`D sRI gurU gRMQ swihb dy srUp
pRkwS krnw auiocq hY?
jvwb:- dIvwn AsQwn qy ieko smyN
iek qoN v`D srUp pRkwS krnw auicq nhIN
hY[ pwT krn vwly pRymIAW leI invyklw
kmrw hoxw cwhIdw hY, ijQy iek qoN vD
srUp r`Ky jw skdy hn qWik pRymI jn pwT
kr skx[
svwl:- is`K Drm iv`c aupwSnw
iks dI ho skdI hY?
jvwb:- is`K Drm ivc kyvl Akwl
purK dI aupwSnw (ArwDnw) krn dw
ivDwn hY[ jo dyvI dyvqy, Avqwr Awidk nUM
Awpxw ieSt mMn ky aunHW dI aupwSnw krdy
hn, auh gurmiq qoN AigAwnI hn[ gurU
Amrdws swihb swihb dw ies pRQwie
mhWvwk hY:sdw sdw so syvIAY,
jo sB mih rhY smwie]
Avru dUjw ikau syvIAY,
jMmY qY mir jwie]
(gUjrI kI vwr, m:, pMnw )
svwl:-hyT ilKy SbdW dy pd ArQ
ilKo[
jvwb:- isl-p`Qr, vwt-rsqw,
srvir-srovr iv`c, imrg-ihrn,
hsqI-hwQI, sUAtw-qoqw[
svwl:-hyT ilKIAW pMkqIAW dy
ArQ d`so jI[
mn kuMcr, pIlku guru, igAwnu kuMfw,
jh iKMcy, qh jwie]
nwnk, hsqI kuMfy bwhrw, iPir
iPir auJiV pwie]
nvMbr 2014

jvwb:- Bwv ArQ:-mn hwQI vWg


hMkwrI hY[ guru mwno mhwvq hY, jo igAwn
dy AMks (kuMfy) nwl mn nUM is`Dy rsqy
clwauNdw hY[ gurU qoN bgYr mn rUp hMkwrI
hwQI Btkdw rihMdw hY[
svwl:-gurU-pMQ iks nUM AwKdy
hn?
jvwb:-is`K rihq mrXwdw AMdr
ilKy SbdW nUM pRgtwauxw lwhyvMd hovygw,
guru pMQ iqAwr-br-iqAwr isMGW dy
smu`cy smUh nUM 'gurU-pMQ' AwKdy hn[ ies
dI iqAwrI dsW guru swihbwn ny kIqI Aqy
dsm gRMQ jI ny iesdw AMqm srUp bMnH ky
guris`KI sONpI[
svwl:-nwmkrx sMskwr bwry d`so
jI[
jvwb:- pMQ pRvwinq is`K rihq
mrXwdw AMdr nwmkrx sMskwr bwry
sMKyp qOr 'qy AMikq hY:
is`K dy Gr bwlk dw jnm hox
mgroN jd mwqw au`Tx-bYTx qy ieSnwn
krn dy Xog hovy qW (idnW dI koeI igxqI
muk`rr nhIN) t`br qy sMbMDI gurduAwry
kVwh pRSwd lY ky jwx jW krwaux Aqy gurU
jI dy hzUr prmysir idqw bMnw (soriT
m:), siqgur swcY dIAw Byij (Awsw
m:) Awid ^uSI qy DMnvwd vwly Sbd
pVHn[ aupRMq jykr sRI guru gRMQ swihb jI
dw pwT r`iKAw hovy qW pwT dw Bog pwieAw
jwvy[ iPr vwk ilAw jwvy[vwk dy AwrMB
dy Sbd dw jo pihlw A`Kr hovy, aus qoN
gRMQI isMG b`cy dw nwm qjvIz kry Aqy
sMgq dI pRvwngI lY ky nwm pRgt kry[
lVky dy nwauN ip`Cy 'isMG' Sbd Aqy lVkI
dy nwm ip`Cy 'kOr' Sbd lgwieAw jwvy,
aupRMq 'AnMdu swihb' dIAW Cy pauVIAW
mgroN b`cy dy nwm-sMskwr dI ^uSI dw Xog
SbdW iv`c Ardwsw kr ky kVwh pRSwd
vrqwieAw jwvy[
svwl:- is`KI dw 'mUl mMqr' kI
hY?
jvwb:-is`KI dw mUl mMqr sRI gurU
gRMQ swihb dy AwrMB ivc drj hY, <>,
siqnwmu, krqw purKu, inrBau, inrvYru,
Akwl mUriq, AjUnI, sYBM, gur pRswid]
ies iv`c Akwl purK dy srUp qy guxW
dw vrxn hY[ mUl mMqr dw Bwv hY is`KI dw

-gurmiq ivrsw ibaUro

mu`Flw aupdyS[
svwl:-mYN ie`k jpujI stIk pVHI
hY ijs iv`c hr pauVI dy ArQ dyx
mgroN iliKAw sI ik ies pauVI nUM eynI
vwrI eyny idn pVHn nwl ieh Pl
imlygw Awid[ kI ieh TIk hY?
jvwb:-AYsy stIk AnpVH
ilKwrIAW ny rcy hoey hn ijnHW nUM gurmiq
AsUlW bwry koeI jwxkwrI nhIN huMdI[
kyvl pYsw kmwaux leI keI dukwndwr
ikqwbW vycx leI ieho ijhIAW Pl dyx
vwlIAW khwxIAW nwl GV ky Cwp idMdy
hn qW ik pusqk KRIdx vwly izAwdw
KRIdx [ gurbwxI nUM pVx, smJx qy Aml
krn dw sB qoN v`fw Pl ieh hY ik mnu`K
dw jnm mrn dw gyV Kqm ho ky jIv
Akwl purK iv`c lIn ho jWdw hY[ so AsIN
gurbwxI nUM ies Pl dI pRwpqI leI pVHnw,
smJxw qy vIcwr ky Aml krnw hY[
svwl:-myrI shylI kihMdI hY ik
Bgq nwmdyv jI ny p`Qr pUj ky r`b dI
pRwpqI kIqI sI qy nwl aus ny ie`k swKI
vI suxweI[ kI ieh g`l mMnxXog hY ?
jvwb:- Bgq nwmdyv jI p`Qr pUj
nhIN sn[ aunHW dI AwpxI bwxI jo ik gurU
gRMQ swihb iv`c drj hY, p`Qr pUjw dw
KMfn krdI hY[ jd Bgq nwmdyv jI dI
AwpxI bwxI ies g`l dw KMfn kr rhI hY
qW ikvyN lokW dIAW GVIAW khwxIAW au`qy
ieqbwr kr ilAw jwvy ?
Bgq nwmdyv jI dI bwxI iv`c p`Qr
pUjw bwry ieauN AwauNdw hY:
eykY pwQr kIjY Bwau]
dUjY pwQr DrIAY pwau]
jo Ehu dyau q Ehu BI dyvw]
kih nwmdyau hm hir kI syvw]
(gUjrI nwmdyv jI, pMnw )
ArQ:-ie`k p`Qr nUM dyvqw bxw ky
aus nwl ipAwr kIqw jWdw hY qy dUjy p`Qr
au`qy pYr DirAw jWdw hY[jy auh p`Qr ijs
dI ik pUjw kIqI jWdI hY dyvqw hY, qW dUjw
p`Qr BI dyvqw hY[ ausnUM ikauN pYr hyT
lqwVIdw hY ? Bgq nwmdyv jI AwKdy hn
AsIN iksy p`Qr nUM dyvqw Qwp ky ausdI
pUjw krn nUM iqAwr nhIN, AsIN qW
pRmwqmw dI bMdgI krdy hW
-07

Sbd vIcwr

pwieAw lwlu rqnu min pwieAw

gauVI mwlw mhlw 5 ]


pwieAw lwlu rqnu min pwieAw]
qnu sIqlu mnu sIqlu QIAw sqgur
sbid smwieAw]1] rhwau ] lwQI
BUK iqRsn sB lwQI icMqw sgl
ibswrI ] kru msqik guir pUrY DirE
mnu jIqo jgu swrI ]1] iqRpiq
AGwie rhy ird AMqir foln qy Ab
cUky] AKutu Kjwnw siqguir dIAw
qoit nhI ry mUky]2] Acrju eyku
sunhu ry BweI guir AYsI bUJ buJweI ]
lwih prdw Twkuru jau ByitE qau
ibsrI qwiq prweI]3] kihE n
jweI eyhu AcMBau so jwnY ijin
cwiKAw] khu nwnk sc Bey ibgwsw
guir inDwnu irdY lY rwiKAw]4]
(pMnw-215)
gurU gRMQ swihb jI dw pihlw pRkwS
idhwVw bhuq hI DUm Dwm qy SrDw nwl
is`K jgq ny sMswr p`Dr qy mnwieAw hY[
gurU gRMQ swihb jI nUM gurU Arjn swihb
jI ny 1604 eI. ivc sMkilq krky pRkwS
krvwieAw sI, aunHW dI rcI hoeI bwxI
ivco r`b jI nUM pwaux dw swnUM aupdyS kI
imldw hY ies ivSy nUM ivcwrn dI zrUrq
hY[ gurbwxI smJ dI kmI krky hr
mnu`K ny Awpxy Awpxy ihswb nwl r`b jI
pRqI igAwn dyx dw Xqn kIqw hY[ koeI
kihMdw ik r`b jI sqvy Asmwn qy bVy
Arwm nwl rih irhw hY qy sMswr dI kwr
clw irhw hY[ iksy Bly lok ny Awpxy m`Qy
dI iqRku`tI ivc r`b jI nUM itkwieAw
hoieAw hY[ koeI ieMdR dyvqy dy rUp ivc
dyKx dI cwhnw r`K irhw hY qy koeI hr
g`l ivc aupr nUM mUMh cu`k ky khygw jI
aupr vwly nUM pqw hoeygw jI AsI kOx
hw[ A`j dI swieMs kihMdI hY ik AsI vI
spys ivc hI rih rhy hw[ ivigAwnI
cMdRmw qy Klo ky ieh g`l kih irhw hY
ieMj l`g irhw hY ik ijvy DrqI swfy
aupr hovy qy AsI DrqI qy Klo ik ieh
kih rhy hw cMdRmw swfy aupr hY[ mMgl,
SnIcr Awidk igRhw dI Qwh pwaux dI
8

nIAq nwl A`j dI swieMs ny spys ivc


srdwrI kwiem kr leI hY pr dyKo rsqy
ivc ikqy vI r`b jI dw Gr nhI
AwieAw[ koeI svwh miLAw BUqnw kih
irhw hY ik r`b jI myrI mu`TI ivc hn jdo
mrzI mY idKw skdw hw qy donw h`Qw nUM
hyTw aupr krky khygw jI dyKo r`b jI
id`sdy ny nw, AMnHy SrDwlU auJ hI khI
jwxgy hw jI swnUM huxy hI ids igAw jy qy
swfw jnm vI sPl ho igAw hY jI[ bwbw
jI DMn Bwg swfy qy hrl hrl krdy Grw
nUM qur Awaudy hn[ is`KI ivc Ajyhy lok
pYdw ho gey hn jo Awpxy Awp nUM is`K G`t
qy bRhm igAwnI izAwdw AKvw ky KuS
huMdy hn[ keI vwrI qy ieh vI suxIdw hY
ik bRhm igAwnI jI dI is`DI r`b jI nwl
g`lbwq hY, auhnw qy ikMnI ikMnI vwrI r`b
jI nUM Awpxy h`QI rotI KuAweI hY jI[
ieh qy lokw dy Awpo Awpxy iKAwl hn qy
keI hor vI ho skdy hn pr Asw qy ieh
dyKxw hY ik gurU Arjn pwqSwh jI r`b
jI pRqI swnUM kI aupdyS dy rhy hn[ rwg
gauVI ivc auhnw duAwrw aucwrn kIqy
iek Sbd dw ADwr bxw ky ies ivSy nUM
smJx dw Xqn kIqw jweygw[
pwieAw dw ArQ hY l`B ilAw, lwl
rqn dw ArQ bhuq kImqI r`b jI, min
pwieAw dw Bwv ArQ idmwg ivc sUJ
dw pYdw hoxw[ AglI quk dy ivc swrw
kuJ sp`St kr id`qw hY, siqgur jI dy
Sbd duAwrw ies dI prwpqI hoeI hY[
ies pRwpqI dy do nqIjy inkldy hn iek
qw qn ivc sIqlqw AwaudI hY qy dUjw
mn ivc sIqlqw AwaudI hY[ rhwau
dIAw qukw ivc bhuq hI suMdr FMg nwl
r`b jI dI pRwpqI pRqI swnUM d`isAw igAw
hY[
pwieAw lwlu rqnu min pwieAw]
qnu sIqlu mnu sIqlu QIAw sqgur
sbid smwieAw]1]
ies dy is`Dy ArQ bxy ik hy BweI!
mY Awpxy mn ivc iek lwl l`B ilAw hY,
qy ieh lwl mYnUM siqgurU jI dy Sbd ivco

imilAw hY ijs dw
nqIjw ieh inkilAw
hY ik myrw srIr gurbcn isMG pMnvW
Bwv hryk igAwn
99155-29725
ieMdRw Swq ho igAw
hY qy myrw mn vI Swq ho igAw hY[ rhwau
dIAw qukW ivc iPr cwr nukqy swfy
swhmxy Awaudy hn-pihlw nukqw
siqgur jI dy Sbd dI ivcwr, dUsrw r`b
jI dI pRwpqI, qIjw srIrk TMfk qy cOQw
mn dI iqRpqI[ swfy mn AMdr Bly Aqy
bury do bIj hmySW hI rihMdy hn ijhVI
sMgq swnUM iml geI ausy hI bIj ny pRgt
ho jwxw hY[ siqgur jI dw igAwn
mMdvwSnwvw nUM Dodw hY qy cMgIAw
ibrqIAw nUM jnm idMdw hY[ mn dI soc
ivc iek Bgvwn bYTw hY qy dUjw SYqwn
bYTw hY[ siqgur Sbd smwieAw mY
gurU jI dy Sbd ivc lIn ho igAw Bwv
gur-aupdyS dI smJ Aw geI ik gurU
kih kI irhw hY, myry AMdr hI luky hoey
Awqimk su`K dyx vwly gux pRgt ho gey[
lwl rqn sq-sMqoK, inMmRqw-hlymI
mnu`Kqw dI syvw vrgy kImqI gux vrqx
dI jwc Aw geI[ qnu sIqlu srIr
TMfw ho igAw hux pMjwbI ivc jy srIr
TMfw ho jwey qw aus nUM mirAw hoieAw
smiJAw jwdw hY, qn sIql dw Bwv
ArQ srIr dy nwl jo igAwn ieMdry hn
auh TMfy ho gey Bwv mr gey A`Kw, kMn,
zbwn qy bwkI AMgw nUM smJ Aw geI ik
iksy dw burw ikau icqivAw jwey[ 'mnu
sIqlu' AMdr TMfk pYdw ho geI mn dI
qih ivc bYTI eIrKw, swVw, icMqwvw qy
nPrq vrgIAw iBAwnk ibmwrIAw dw
sdw leI Kqm ho jwxw hI mn dI
sIqlqw hY[ ies qo pihly Sbd ivc
iek hor nukqw swfy swhmxy Awaudw hY
auh vI iDAwn ivc ilAwaux dI loV hY[
r`b koeI sQUl rUp ivc nhI hY ik ijs
dw koeI iehnw A`Kw nwl dIdwr kIqw
jwey r`b jI dy sdw rihx vwly gux hI hn
ijnHw bwry gurbwxI igAwn ivco swnUM pqw
nvMbr 2014

l`gdw hY[
Bwvnu iqAwigE rI iqAwigE ]
iqAwigE mY gur imil
iqAwigE]
srb suK Awnd mMgl rs mwin
goibMdY AwigE ]1] rhwau ]
mwnu AiBmwnu doaU smwny msqku
fwir gur pwigE ]
sMpq hrKu n Awpq dUKw rMgu
TwkurY lwigE ] (pMnw-214)
Bwvn dw ArQ ey suK gRihx krny qy
duKw dw iqAwg krnw Bwv ArQ mn dy
skMlp qy ivklp-hy myrIey ByxY mY mn dy
skMlp qy ivk`lp C`f id`qy hn[ gurU dy
aupdyS dI smJ AwieAw hux mYnUM
prmwqmw dI rzw im`TI l`gx l`g peI hY
ijs krky swry pwsy suK AnMd qy KuSIAw
hI KuSIAw idsx l`g peIAw hn[
siQ`qI AjyhI ho geI hY ik myrw koeI
Awdr kry jw myry nwl AwkV vwlw slUk
kry, mYnUM hux dovy ieko jyhy hI jwpdy hn,
ikauik mY Awpxw isr gurU jI dy crnw
ivc r`K id`qw hY[ gurU jI dI ikRpw nwl
myry mn ivc prmwqmw dw ipAwr bx
cu`ikAw hY, hux mYnUM Awey Dn dI KuSI koeI
nhI, qy AweI ibpqw qo du`K nhI pRqIq
huMdw[ ieh hY Asl r`b jI dw drSn[
qn qy mn dI sIlqw AMdrlI qy
bwhrlI iekswrqw dw dUjw nw hY[ mwn
qy Apmwn vrgIAw g`lw qo au`pr au`T
jwxw hI r`b jI dI nyVqw hY[ r`b jI ny qw
swfy jIvn ivco pRgt hoxw hY[ sB qo
sOKw sUqr gurU dy suJHwey hoey rsqy nUM
ieKiqAwr krn dw hY[ msqku fwir
gur pwigE m`Qw gurU swihb jI dy crnw
ivc r`K id`qw-m`Qy ivc idmwg hY jo
swfI mnu`KI sUJ dw kydr hY qy hr vyly
sMklp qy ivk`lp ie`Qo hI jnm lYdy
rihMdy hn[ m`Qw r`Kxw Awpxy Awp nUM
gurU jI dy A`gy FyrI krnw hY smrpq
krnw hY ijQo AwpxI soc Kqm huMdI hY qy
gurU jI dI soc dw jnm huMdw hY[ iek
nvI pRBwq vwg iek nvI soc pRgt huMdI
hY, sB qo pihlw Btkxw Kqm huMdI hY hr
Gr ivc ausy dw hI rUp idsdw hY[ jMglw
nvMbr 2014

bIAwbwnw ivc ausy dI dw jlvw idsdw


hY[ inj suAwrQ ibgwngIAw vrgIAw
iKJHw Kqm ho jwdIAw hn[
bws bwsrI eykY suAwmI auidAwn
idRstwigE ]
inrBau Bey sMq BRmu fwirE pUrn
srbwigE]
(pMnw-215)
mn ivc KojI ibrqI dw auqpMn
hoxw,BrwqrI Bwv dw pYdw hoxw,
duSmxIAw dIAw lIkw dw Kqm hoxw,
AwpsI swJ dw qwl myl hoxw hI r`b jI
dy prgt hox dIAw inSwnIAw hn[ so
ArMBk Sbd dy pihly bMd ivc iPr kuJ
nukiqAw vl swfw iDAwn idvwieAw
igAw hY, m`Qw gurU jI dy A`gy r`Kxw, mn
nUM ijqxw, iqRSnw Bu`K qy icMqw vrgIAw
Alwmwqw qo sdw vwsqy Cutkwrw
pwauxw[
lwQI BUK iqRsn sB lwQI icMqw
sgl ibswrI ]
kru msqik guir pUrY DirE mnu
jIqo jgu swrI ]1]
iksy cIz dw gwh ipAw hovy qw aus
ivco AslI q`q l`Bxw muSkl huMdw hY[
kxk dy gwh ivco dwixAw dI prwpqI
leI sKq imhnq dI zrUrq hY[ ieMj hI
swfy mn ivc iqRSnw, Bu`K qy icMqw dw
gwh ipAw hoieAw hY ies gwh ivc s`cI
soc dw Amolk rqn rUpI luikAw hoieAw
hY[ sony nUM SuD hox leI keI vwr aus dI
AgnI pRIiKAw huMdI hY, iPr ikqy jw ky
auh cmk dydw hY[ mnu`KI soc ijs nUM mn
jw idmwg dI sMiGAw id`qI geI hY ies
ivc Bu`K, iqRSnw qy icMqw dI bhuq hI
brIk prq cVHI hoeI hY[ ies prq nUM
auqwrn leI gurU jI dy smrpq hoxw
peygw[ Bu`K dw pRBwv bhuq pRbl hY,
mnu`K bhuq dPw ies dy ADIn ho ky hI
cldw hY[ jpu bwxI AMdr qw gurU nwnk
swihb jI ny mu`Fly rUp ivc hI ies qo
bcx dw sMkyq dy id`qw hY[ BuiKAw BuK
n auqrI jy bMnw purIAw Bwr swrI
dunIAw dI Dn dOlq jy ieh mnu`K ie`kTI
kr ley ies dI Bu`K dUr nhI ho skdI,

Bu`K dw dUjw nw lwlc hY[ lwlc dI mw


iqRSnw hY,ijvy ijvy iqRSnw v`DdI hY
lwlc pu`qr AMdro AMdrI jvwn hoeI
jwdw ey-lwlc pu`qr pwlx dI hr vyly
ies mn nUM icMqw v`F v`F ky KWdI rihMdI
hY myrw pu`q kI Kweygw[ ieh swrI
prikRAw mn ivc Bwv idmwg dI soc
ivc GuMmdI rihMdI hY[ gurU swihb jI
kih rhy hn ik pUry gurU A`gy nqmsqk
hoieAw iehnw brIkIAw dI smJ Aw
skdI hY[ kru msqik guir pUrY
DirE dw ADwr pyS kIqw hY[ m`Qw qy
pUrw gurU---mn krky gurU swihb jI qo
aupdyS lYx dI koiSS krnI hY qw ik mn
dIAw KwhSw au`qy kwbU pwieAw jw sky[
mn nUM ij`qx dw ArQ hY ies dIAw
KwhSw qy kwbU pwauxw, jy ies g`l dI
smJ Aw jwey qw smJo sMswr nUM ij`iqAw
jw skdw hY[ iehnUM ikhw hY pwieAw
lwlu rqnu min pwieAw mn dIAw
iqRSnw qy kwbU pwauxw sMswr ij`qxw
hY[iPr AwdmI foldw nhI hY[ ies
Sbd dy dUsry bMd ivc hor vI bVw
ipAwrw iKAwl gurU jI idMdy hn[
iqRpiq AGwie rhy ird AMqir
foln qy Ab cUky ]
AKutu Kjwnw siqguir dIAw qoit
nhI ry mUky ]2]
r`b jI jdo l`B jwdy hn qw iPr
mnu`K foldw nhI hY[ SrwbI AwdmI pwso
qwlw nhI KulHygw ikauik aus dy h`Q fol
rhy huMdy hn, aus pwso cwbI nhI l`gdI[
smuMdr ivc byVI fol jwey qw iknwry
l`gxw AOKw ho jweygw[ ieMj hI sMswr
ivc mwieAw dy J`KV Ju`l rhy hn AwdmI
ivcwrw fol jwdw hY gurU jI Prmwaudy hn
ik hy prmwqmw mYnUM folx qo bcw lY[
hm folq byVI pwp BrI hY pvxu lgY
mqu jweI gurU swihb jI ny mYnUM AKu`t
Kzwnw id`qw hY nwm dw, ijs krky mY
folx qo bc igAw[ iek AmIr AwdmI
bhuq swrw Dn pdwrQ C`f ky mr igAw,
auh dw b`cw h`Q ivc cwbIAw PVI bwhr
sVk dy iknwry qy Klo ky ro irhw hY[ iksy
jwx vwly rwhI ny pu`iCAw, Eey qUM ikau
9

rodw ey qyrw bwp qw qyry vwsqy ikMnw


kImqI Kzwnw C`f igAw hY A`go ro irhw
b`cw kihMdw hY, ik Kzwnw qw bhuq v`fw
bwp C`f igAw hY pr mYnUM aus Kzwny nUM
Kolx dI jwc nhI AwaudI ik cwbI ikvy
lweI jwdI hY[ nw mukx vwlw gurbwxI
dw Kzwnw swfy pws hY pr iPr vI sVk
dy iknwry qy Klo ik AsI ro rhy hw
ikauik cwbI nhI lw rhy; gurbwxI dI
ivcwr nhI kr rhy eysy leI dUrIAW
vDIAw hoeIAw hn ijs krky r`b jI
swnUM l`Bdy nhI hn, qy AsI Btkxw ivc
pey hoey hw[
kImqI rqn dI prwpqI huMidAw
Bwv r`b jI dI smJ AwieAw, ijs nUM
nwm vI ikhw igAw hY sB qo pihlw
sMqoKI huMdw hY ijs nUM 'iqRpq AGwie'
ikhw igAw hY[ sMqoK Awaux qy iksy dy
pdwrQ vl dyK ky folygw nhI, prwieAw
rUp, prwieAw Dn, v`FI-irSvq A`gy
Jukygw nhI, folygw nhI ikauik siqgur
dI bwxI dw AKu`t Kzwnw vrqx dI ies
nUM jwc Aw jwdI hY[ ieh Kzwnw kdy vI
mukygw nhI mn qy qn ivc im`TI TMfk
rhygI[ qIsry bMd ivc qwq prweI dI
sm`isAw vl swfw iDAwn idvwieAw
hY[
Acrju eyku sunhu ry BweI guir
AYsI bUJ buJweI ]
lwih prdw Twkuru jau ByitE qau
ibsrI qwiq prweI ]3]
ipCly kuJ smy qo styjw qoN Awm hI
iek g`l suxn nUM imldI hY ik nwm dI
kmweI krnI cwhIdI hY, qy ieh kmweI
isrP nwm bol bol ky AwKx nUM hI ikhw
jwdw hY[ ies g`l dI gihrweI q`k
jwieAw jwey qw pqw l`gdw hY ik SuB
guxw dI inqw pRqI vrqo krn nUM hI
kmweI ikhw igAw hY[ gurbwxI dy
aupdyS qy clx nwl jw ies dw inqw
pRqI AiBAws krdy rihx nwl jo
qbdIlI AwaudI hY, aus dw nw hY kmweI,
qy aus nUM hI ikhw igAw hY pwieAw
lwlu rqnu min pwieAw guir AYsI
bUJ buJweI eynI pIfI smJ id`qI ik
prweI eIrKw dw prdw lih igAw[
10

Awm Grw ivc jdo eIrKw jnm lYdI


hY qw dUrIAw v`DxIAw SurU ho jwdIAw
hn[ pihlw pRkwS idhwVw qw Asw zruUr
mnwieAw hY, iehnw Sbdw dw kIrqn vI
zrUr hoieAw hY, socx vwlI g`l hY ik kI
swfIAw eIrKwvw Kqm ho geIAw hn,
nhI ieh isrP kihx khwaux dIAw hI
g`lw hn Aml nhI hY[ ies leI r`b jI
id`sdy nhI hn[ 'guir AYsI bUJ buJweI'
nwl qw prweI qwq dw prdw pry h`t
igAw hY[ glI muh`ly vwly Awpxy id`sdy
hn ikauik hMkwr dw prdw lih igAw
hY, myr qyr vwlIAw bMdSw Kqm ho
geIAw hn[ r`b jI nUM pw ilAw iesy hI
Sbd dIAw AKIrlIAw qukw ivc gurU jI
ny ies dI ivl`Kxqw d`sI hY[
kihE n jweI eyhu AcMBau so jwnY
ijin cwiKAw ]
khu nwnk sc Bey ibgwsw guir
inDwnu irdY lY rwiKAw]4]
gUMgy nUM guV KuAw idau qy iPr aus nUM
ieh pu`C ilAw jwey ikau BeI iehdw
suAwd ikdw dw AY, pr gUMgw KwDy hoey
guV dw suAwd nhI d`s skdw ikauik
auh bol nhI skdw[ ijhVw vI BYx vIr
'siqgur Sbid smwieAw' dy kQn
Anuswr Sbd ivc smw igAw, Bwv aus
ny ieh rs c`K ilAw, jIvn dy ivc
Apnw ilAw jw Sbd Anuswr qurn l`g
ipAw aus dy jIvn ivc AweI qbdIlI
ibAwn nhI kIqI jw skdI[ qukw dw
pwT hY so jwnY ijin cwiKAw c`Kx dw
ArQ hY koeI cIz peI hovy aus nwl
augL lw ky AwpxI zbwn qy auh augL
lwauxI qy iPr aus dw suAwd d`sxw aus
nUM ikhw igAw hY c`Kxw[ cwh ivc im`Tw
iknw ku hY ieh qy hux c`K ky hI d`isAw
jw skdw hY[ kI gurbwxI vI c`KI jw
skdI hY ? jy c`KI nhI jw skdI qw iPr
iehnw qukw dw Bwv ArQ ilAw jweygwijs nUM gurbwxI ivcwr dI cytk l`g geI
qy aus cytk ivco Awqimk sUJ dw pRgt
ho jwxw c`Kxw hY, suBwA ivc qbdIlI dw
Aw jwxw, ieh rs auh hI jwx skdw hY
ijs ny Awpxy Awp nUM Fwl ilAw hY[ gurU
Arjn pwqSwh jI nUM gurU rwmdws jI dI

g`l smJx dw rs Aw igAw, pr ipRQI


cMd nUM swrI aumr ies dw rs nhI
AwieAw, sgo gurU ipqw nwl JgVw hI
krdw irhw hY[ gurU Arjn pwqSwh jI
sc Bey ibgwsw prmwqmw dy igAwn
dw cwnx, jo gurU jI ny id`qw hY, inDwn
irdY lY rwiKAw ihrdy ivc nwm dw
Kzwnw r`K id`qw[
swrI quk dy ArQ ies qrHw hn hy
BweI ! ieh iek AYsw Ascrj AnMd hY
ijhVw ibAwn nhI kIqw jw skdw[ ieh
rs auhI jwxdw hY ijs ny ieh c`iKAw
hY[ hy nwnk ! AwK-- gurU ny myry AMdr
prmwqmw dy nwm dw Kzwnw ilAw ky r`K
id`qw hY, qy myry AMdr aus sdw kwiem
rihx vwly prmwqmw dy igAwn dw cwnx
ho igAw hY[
so ies Sbd ivc prmwqmw nUM ikMj
pwauxw hY ies dw ivDI-ivDwn d`isAw
igAw hY, ikauik r`b jI dw koeI rMg,
rUp, jwq, Skl nhI hY nw hI auh mnu`Kw
vwg jMmdw mrdw hY, iPr aus dI r`bI
inXmwvlI nUM ApnwieAw aus dw dIdwr
kr skdy hw[ ieh kImqI inXmwvlI
swnUM gurbwxI igAwn ivco iml skdI
hY[
1. rhwau dIAw qukw ivc gurU jI dy
isDwq nUM mn krky smJxw hY---ijMdgI
nUM inXmbMD krn nwl, mn qy qn ivc
iek itkwau Aw jwdw hY, jo jIvn dy
sunihrI gux hn, ijnHw nUM lwl rqn dw
nw id`qw igAw hY[
2. mn, qn ivc sIqlqw Awaux
nwl Bu`K, iqRSnw qy by--loVy Jory Kqm
huMidAw mn qy kwbU pw ilAw jwdw hY jy
kr mnoN gurU jI nUM smripq hoieAw jwey
qw smJo jg nUM ij`q ilAw, is`Dy A`Krw
ivc r`b jI nUM pw ilAw[
3. siqgur jI dy d`sy suinhrI AsUlw
nUM ApnwieAw bMdw lwlc krky iPr
foldw nhI hY[ sMqoK ivc hmySw r`ijAw
rihMdw hY[ r`bI SuB guxw dw Kzwnw AYsw
vDIAw hY ky ieh kdy mu`kdw hI nhI hY[
4. r`b jI nUM pwaux krky jo qbdIlI
AweI hY aus krky prweI qwq dw prdw
hI bwkI
lih igAw,
hrqy
vyly dI eIrKw swVHw
sPw 12

nvMbr 2014

gurU-iSS dy irSqy
ividAw iek Aijhw cwnx hY jo
pihlW Awpxy mn ruSnwauNdw hY qy Pyr
hI dUjy dy Dur AMdr q`k phuMc ky aus dy
mn nUM rOSn krdw hY[ jy iksy au`qy ieqr
iCVkxw hovy qW vI iCVkx l`igAW ku`J
iC`ty Awpxy au`qy vI pY hI jWdy hn[
iblkul ieMj hI jy iksy au`qy vwr krnw
hovy qW vI pihlW Awpxy srIr AMdr mwVy
hwrmonW dw hVH SurU ho jWdw hY jo hOlI hOlI
swfy srIr dw nws mwr idMdy hn, Pyr hI
dUjy au`qy vwr kIqw jWdw hY[
bhuq G`t jxy Xwd r`Kdy hn ik iksy dw
kIqw Blw keI vwr Aijhy mOky vwps
imldw hY jdoN hor koeI Aws nhIN bcdI[
AijhI iek audwhrx dw mYN izkr krn
l`gI hW[
mYN lMfn ivKy mYfIkl kwlj
ivc geI qW au`Qy iek borf au`qy
iek fwktr dw izkr sI[ aus
bwry ku`J ieauN iliKAw hoieAw sI
:iek skUl ivc iek b`cw
byhoS ho ky if`g igAw[ au`Qy iek
AiDAwipkw ny aus b`cy nUM
cu`ikAw qy myz au`qy iltwieAw[
pu`Cx au`qy pqw l`igAw ik auh
b`cw '' ivktr'' bhuq ZrIb Gr
iv`coN sI qy ausny svyr dw nwSqw vI nhIN
sI kIqw hoieAw[ AiDAwipkw ny Jtpt
Awpxy duiphr dI rotI qy Qrms iv`coN
cwh k`F ky aus b`cy nUM dy id`qI[ ieMj pMj
idn auh b`cw skUl AwauNdw irhw qy pMjy
idn AiDAwipkw ny AwpxI dupihr dI
rotI qy cwh aus b`cy nUM id`qI[ CyvyN idn qoN
bwAd auh b`cw Pyr kdy skUl nhIN
AwieAw[
smW pw ky AiDAwipkw irtwier ho
geI Aqy Awpxy ipMf dy Gr ivc rihx
clI geI[ iek idn ausnUM hwrt AtYk
ho igAw qy auh bhuq sIrIAs ho geI[
guAWFIAW ny ausnUM nyVy dy hspqwl
phuMcwieAw[ au`QoN dy fwktrW ny ausdI
ivgVI hwlq vyK ky v`fy hspqwl rYPr
kr id`qw[ iek mhInw auh au`Qy dwKl
nvMbr 2014

rhI[ AKIr iek idn nrs ny Aw ky


ausnUM ikhw ik svyry ausnUM Cu`tI imlx
vwlI hY[ svyry hspqwl dw ibl qwr ky
auh Awpxy Gr jw skygI[
bzurg AiDAwipkw nUM swrI rwq
nINdr nhIN AweI[ eyny v`fy hspqwl dw
mhIny Br dw ibl qwrn leI aus kol
mwieAw nhIN sI[ jy krzw cu`kdI qW
ikvyN ivAwj pUrw krdI?
iesy auDyVbun ivc svyr ho geI[
jdoN svyr dy nwSqy dI plyt lY ky
hspqwl dw bMdw ausdy kmry AMdr
viVAw qW nwl ibl vI sI[ kMbdy h`QW
nwl ausny ibl cu`ikAw[ ibl dy mUhry
iek CotI ict l`gI hoeI sI[ aus au`qy

iliKAw sI - siqkwrXog mYfm, A`j


quhwfy pMj idnW dI KwDI rotI qy cwh dw
ibl qwr id`qw hY[
hyTW ausy ividAwrQI ''ivktr'' dy
ds^q sn jo hux ies v`fy hspqwl dw
ieMcwrj bx cu`ikAw sI[
Asl mwAixAW ivc iehI gurU iSS
prMprw huMdI hY[ swfI DrqI au`qy sdIAW
qoN qurdI AwauNdI ieh prMprw hux ku`J
iqVkx l`g cu`kI hY[ keI QwvW qoN ieh
^brW nSr hox l`g peIAW hn ik
ividAwrQI Awpxy AiDAwipkW dI kdr
nhIN krdy Aqy AiDAwpk vI pUrw doS
ividAwrQIAW ivc hI k`F rhy hn[
iek Jwq mwrIey puMgrdy bUty Aqy
mwlI dy irSqy v`l! iek v`fw sMGxw
dr^q bx jwx leI mwlI bUty nUM jIA
jwn nwl isMj ky, ausdIAW twhxIAW

CWg ky, roz loVINdw


pwxI pw ky, gofI kr
ky ausnUM v`fw ho jwx
qk ausdI syvw krdw -fw: hriSMdr kOr
hY[ Pyr dr^q mwlI nUM ausdy AMq q`k
Pl qy CW dyx Xog bx jWdw hY[
ku`J ieho ijhy hI gurU iSS dy irSqy
dIAW imswlW swfI DrqI au`qy BrIAW
peIAW hn[ gurU dy iek ieSwry au`qy
eyklivAw ny AMgUTw k`t ky Dr id`qw[
ieh ies leI hoieAw ik gurU koloN BwvyN
corI hI shI pr isry dw igAwn imilAw
ijs nwl ausdI v`K pCwx bxI Aqy auh
swrI aumr leI Awpxy gurU dw irxI ho
igAw[
AiDAwpk nUM gurU dw drjw
id`qw igAw hY pr, gurU bxn leI
ikMny iqAwg dI loV hY, ies
dIAW ku`J audwhrxW v`l iDAwn
dyeIey[ gurU Amrdws jI ny jdoN
iSS bxn bwry soicAW qW 62
swlW dI aumr ivc gurU AMgd
dyv jI dI syvw krn l`gy qy 72
swlW dI aumr au`qy gurU dI aupwDI
imlI[ gurU qyg bhwdr jI ny
sIs vwr ky gurU hox dy drjy nUM
hor aucweI au`qy phuMcw id`qw[
isrP ieh hI nhIN, gurU goibMd isMG jI
ny gurU bxn leI nvW ieiqhws
isrijAw[ Awpxw Awp hI nhIN blik
mW, ipE, pu`qr, Gr bwr, sB ku`J
inCwvr kr ky Awpxy nwl juVy bMidAW
nUM pu`qr dw drjw dy ky invwijAw[
nqIjw - sdIAW qk Aijhy gurU dy
nwmlyvw 'aus' dI soc Aqy 'aus' dy
iqAwg A`gy sIs Jukwaux au`qy mjbUr ho
jWdy hn Aqy iSS khwey jwx au`qy vwry
vwry jWdy hn[
ieh qW spSt ho hI igAw ik
mOjUdw gurU iSS dy ivgVdy irSqy ivc
isr& iSS dI hI ZlqI nhIN huMdI blik
gurU vI Awpxy Awp nUM aus aucweI qk
phuMcwaux ivc nwkwmXwb rih jWdy
hn[
11

vYsy vI isAwxy kihMdy hn ik jy iksy


ausqwd dw Swigrd ausqoN AgWh nhIN
lMG sikAw qW zrUr ausqwd ivc koeI
kmI hovygI[ vDIAw ausqwd dI pCwx
hI iesqoN huMdI hY ik ausdy Swigrd
ausqoN do kdm AgWh lMG cu`ky hox!
b`cy dI pihlI AiDAwipkw mW huMdI
hY[ auh izMdgI b^Sx dy nwl nwl ausnUM
qurnw, bolxw, lokW ivc ivcrnw
isKwauNdI hY[ pr Asl rol AiDAwpk
dw huMdw hY - dUijAW nwl imlvrqx,
vDIAw izMdgI jIaUx dw FMg, AwpsI
ipAwr vDwauxw Aqy Awaux vwly smwj
nUM vDIAw isrjx ivc mdd krnw!
ies bwry iek hor vwikAw dw izkr
krnw cwhWgI[ myrI jmwqx dw Brw
POj ivc sI[ iek idn ^br imlI ik
auh ShId ho igAw hY[ hornW vWg mYN vI
ausdy Gr A&sos krn geI[ au`Qy iek
bzurg AOrq jdoN Gr AMdr vVI qW
iekdm pMdrW vIh jxy au`T ky ausdy pYrIN
h`Q lwaux l`g pey[ iksy ny myrI shylI
dy mwipAW dy kMn AMdr vI Kusr Pusr
kIqI qW auh vI J`t au`T ky ausy bzurg
AOrq dy A`gy Ju`k gey[
mYN soicAw iksy fyry dI ieMcwrj
hovygI[ myrI shylI ny mYnUM ieSwrw kIqw
ik Aw aus bzurg nUM imlwvW[ jdoN mYN
AnmMny nwl au~TI qW ausny myry kMn ivc
hOlI ijhI ikhw, '' ieh myry Brw dI
ihswb dI tIcr sI[ '' byXkInI ijhI
nwl mYN qurdI socx l`gI ik ihswb dI
tIcr nUM eyny jxy Ju`k ky ikauN iml rhy
sn?
kol phuMc ky vyiKAw myrI shylI dy
mwpy aus ihswb dI AiDAwipkw iek
Ptx dy nyVy phuMicAw kwgz KolH ky ivKw
rhy sn[ ij`QoN ij`QoN auh kwgz moiVAw
igAw sI, au`QoN cypIAW lw lw ky ausnUM
joVn dI nwkwmXwb koiSS kIqI geI
sI[ kwgz dIAW qYAW KolH ky aus
AiDAwipkw A`gy kr ky myrI shylI dy
ipqw boly, '' mYfm jI, ieh kwgz
pCwxdy ho? '' ausny AYxk TIk kridAW
nIJ lw ky vyiKAw qy hW ivc isr
ihlwieAw ik ieh ausy dI ilKweI hY[
12

myrI shylI dI mW bol peI, jdoN


myrw pu`qr ShId hoieAw qW swfy iv`coN
iksy dI qsvIr aus kol nhIN sI[ ausdw
C`lxI hoieAw ijsm jdoN swnUM moiVAw
igAw qW ausdI jyb ivc ijhVw prs
Aw^rI swh C`fx smyN sI, aus ivc ieh
kwgz ipAw sI[
mY jwnx dI auqsukqw hoeI ik aus
ivc Aijhw kI iliKAw sI jo jwn qoN v`D
AzIz sI? hwl ivc keI hor jxy
APsos krn Awey vI AiDAwipkw nUM
iksy sMq dI cylI mMn drSnW leI nyVy ho
gey sn[
AiDAwipkw A`KW pUMJdI hoeI bolI,
'' mYnUM nhIN sI pqw ik myrw ieh kIqw kMm
eynw fUMGw Asr C`fygw[ '' eyny nUM bwkI
vIh jxy vI ijhVy pihlW au`Ty sI, Awpo
AwpxI pCwx krvw ky AiDAwipkw nUM
d`sx l`g pey ik AsIN vI ieh kwgz
jwn qoN v`D sWiBAw ipAw hY[ koeI khy
lwkr ivc r`iKAw hY, iksy ny Awpxy
ivAwh dI AYlbm eysy qoN SurU kIqI sI,
koeI AwiPs dI myz au`qy SISy hyTW lweI
bYTw sI qy iksy ny mVHw ky Gr dI kMD au`qy
tMigAw hoieAw sI!
myry qoN pu`Cy bZYr irhw nhIN igAw ik
Aw^r ies kwgz ivc kI eynI ^ws g`l
hY[
ihswb dI AiDAwipkw ny d`isAw,
jdoN mYN skUl pVHwaux l`gI sI qW mYnUM
d`isAw igAw sI ik A`TvIN jmwq sB qoN
v`D rOlw pwaux vwlI hY Aqy ieh Awpo
ivc lVdy JgVdy vI bhuq hn[ mYN Awp
vI pihlI klws lYNidAW vyiKAw ik ibnW
vjHw auh iek dUjy nwl JgVx nUM iqAwr
bYTy rihMdy sn qy iek dUjy dIAW
iSkwieqW krdy rihMdy sn[
eynw suxdy swr au`Qy KVHy 15-20 aunHW
dy ividAwrQI muskurw pey qy rqw
SrimMdw vI hoey!
AiDAwipkw ny aunHW iv`coN iek dw
moFw QpQpw ky ikhw, ieh irMg lIfr
sI[ ikauN beI Xwd AY?
ausny isr Jukw ky hwmI BrI qW
AiDAwipkw ny g`l A`gy qorI, '' mYN iek
idn Awpxy mn ivc PYslw ilAw ik mYN

ieh sB bdl dyxw hY[ aus idn klws


ivc mYN iek nvW qjrbw kIqw[ hr iksy
nUM kwgz id`qw ik bwkI dI pUrI klws dy
muMfy Aqy kuVIAW dy nW ilK ky aus A`gy
aus bwry sB qoN vDIAw g`l ilKx[ mYN
hdwieq kIqI ik iek hrP vI iksy bwry
mwVw nhIN ilKxw[ isrP qwrI& hI
ilKxI hY[ ijsny sB qoN vDIAw dUjy bwry
iliKAw, ausnUM ienwm id`qw jwvygw[ auh
swry kwgz ie`kTy kr ky mYN Gr lY geI[
Pyr nvW kwgz lY ky iek b`cy dw nW au`qy
ilK ky hy T W swrI klws dy
ividAwrQIAW ny jo aus bwry iliKAw
sI, auh Awpxy h`Q nwl drj kr id`qw[
ieMj hI hr b`cy dw v`K kwgz bxwieAw[
ieh swry ividAwrQI ausy kwgz dI
g`l kr rhy hn jo mYN Awpxy h`Q nwl
ilKy sn pr ivcwr ienHW swirAW dy
sn[ iek dUjy v`loN ilKy qwrI& dy Sbd
eynw fUMGw Asr C`f gey ik aus klws
ivc mwr-kutweI, lVweI-JgVy au`kw hI
^qm ho gey[ mYnUM audoN Awp hI AMdwzw
nhIN sI ik ieh kwgz ienHW b`icAW leI
bySkImqI bx jwx vwly hn qy ieh aunHW
nUM Aw^rI swh qk sWB ky r`Kxgy[ ''
myry mn au`qy AijhIAW g`lW fUMGw
Asr C`fdIAW hn[ eysy leI ieh g`l
mYN Bulw nhIN skI[ ies iv`coN bhuq ku`J
is`Kx vwsqy imldw hY[ mnoivigAwink
p`KoN hr jxw dUjy iv`coN ^wmIAW l`B ky
^uSI mihsUs krdw hY[
lVweI krnI qW vYsy hI bhuq sOKI
hY[ b`icAW qoN iek dUjy pRqI cMgw Bwv
drswauxw iek cMgy AiDAwpk dI
inSwnI hY[ auh g`l ikMnw fUMGw Asr C`f
ky geI, ieh qW spSt ho hI igAw[ aus
AiDAwipkw ny hr ividAwrQI nUM BwvyN
nw pVHwieAw hovy, pr socx dI sm`rQw
b^S id`qI hY[
ieho ijhy AiDAwipkW sdkw hI
ikhw jWdw irhw hY ik skUl KulH jwx au`qy
jylHW dI loV nhIN rihMdI[ A`jkl dy
bdly mwhOl ivc swfI pVHweI ku`J
AijhI ho cu`kI hY ik skUlW kwljW ivc
fwktr, ieMjInIAr qW iqAwr ho rhy
hn pr ienswn bxwauxy bMd kr id`qy
nvMbr 2014

Shwdq dy ArQ

-jgjIq kOr 98147-42741

ShId kI jo mOq hY,


voh kOm hI hXwq hY[
hXwq qo hXwq hY,
voh mOq kI hXwq hY[
gurU ipAwirE ! sB qoN pihlW ieh
smJx dI koiSS krIey ik ShId jW
ShIdI dw ArQ kI hY? ShId ArbI
BwSw dw l&z hY[ ijs dw ArQ hY, s`c
dI gvwhI dyx vwlw, h`k s`c qy iensw&
leI lVn vwly nUM ShId AwiKAw jWdw
hY jW r`b dy rwh qy mrn vwly ivAkqI
nUM ShId ikhw jWdw hY[ is`K kOm ShIdW
dI kOm hY[ is`K ieiqhws ShIdW dy KUn
nwl rMigAw hY[ ShIdW dw KUn Drm dw
bIj huMdw hY[ jy ieauN kih ilAw jwvy ik
ShIdW Aqy kurbwnIAW dw dUsrw nwm
is`KI hY qW ieh koeI AiqkQnI nhIN[
jdoN jdoN vI bdI ny isr cuikAw, zulm
ny AMgVweI leI, cIkW-kUkW Aqy
PirAwdw nwl Asmwn cIirAw igAw
qW bdI dw isr kuclx leI zulm dw
mlIAwmyt krn leI jy koeI inqirAw
hY qW is`K hI sI[ ie`zq-AwbrU, AxK,
zmIr nUM iksy A`gy Jukw dyx nwloN ShId
hoxw sO guxW cMgw hY[
syvk kI EVik inbhI pRIiq]
jIvq swihbu syivE Apnw clqy
rwiKE cIiq]1](pMnw-1000)
q`qIAW qvIAW 'qy bYTx leI,

AwirAW nwl cIry jwx leI, KopVIAW


luhwaux leI, dygW ivc aubwly jwx
leI, nyijAW au`qy tMgy jwx leI, jy iksy
ny hIAw kIqw qW auh is`K hI sn[ Drm
dI Awn qy Swn nUM brkrwr r`Kx leI
Aqy mwnvI kdrW kImqW bcwaux leI
ShIdW dy isrqwj sRI gurU Arjn dyv
jI dy kdmW 'qy clidAW is`KI dw
jYkwrw bx ky Awey sRI gurU qyg bhwdr
jI dw lokweI ivc sUrj vWg cmk irhw
hY, ijnHW ny isrP is`KI leI hI nhIN
blik smu`cI mwnvqw leI kurbwnI
id`qI[
A`j kI hY? jgHW jgHW qy bxIAW
smwDW nUM ShIdW dw nW dy ky s`uKWsu`KxIAW, SrwbW cVwaux dw dOr
cilAw hY[ mnmu`K lok dyKw-dyKI ivc
l`gy qury jw rhy hn[ ShIdW dw nW dy ky
smwDW qy m`Qy tykI jw rhy hn[ gurbwxI
nUM ivswr id`qw jWdw hY[ v`fy vfyirAW
dIAW kurbwnIAW nUM Bulw id`qw hY[
ShIdW dw nW dy ky smwDW dy ip`Cy l`gy
nzr Aw rhy hn[ iehnW pwKMfW krm
kWfW ivcoN k`Fx leI gurU swihbwnW ny do
sO aunqwlI swl dw smW lw id`qw pr
ies sMswr dy lokW dI soc ikQy KVI hY?
dyKw dyKI sB kry mnmuiK bUJ n
pwie] (pMnw-28)
hux qusIN dso swD sMgq jI! qusIN

is`K gurU dy ho ik
smwDW dy? jy kr gurU
dy ho qW ieh pKMf
krm, s`uKW-suKxIAW
qy SrwbW cVHwauxIAW
C`fo[ ikMny pirvwr aujV gey,
AYksIfYNt, AxAweIAW mOqW, Dn dw
au j wVw, lVweIAW-JgVy , kql
byieqPwkIAW[ jykr nSy krn vwly
mnu`K ny kuJ nhIN sMvwirAw qW nSy krn
vwly pIrW qy smwDW ny vI kuJ nhIN
sMvwrnw[ jy qusIN Brm krdy E ik
smwDW ivc koeI pIr PkIr hY ieh
Brm iqAwgo[ jy pIr eynI SkqI vwlw
hY qW kI pIr ny ie`tW dIAW bxIAW
smwDW ivc hI bYTxw sI? ienHW smwDW
ny quhwnUM kuJ nhIN dyxw[ Es Akwl
purK nUM pUjo, ijs ny swrI isRStI swjI
hY, iek nwl juVo, isMG sjo[ gurbwxI
pVogy qW blvwn bxogy[
mwnuK kI tyk ibRQI sB jwnu ]
dyvn kau eykY Bgvwnu ] (pMnw-281)
ijhVw koeI gurU dw ipAwrw is`K
mhwn siqgurU DMn DMn sRI gurU gRMQ
swihb jI dI pwvn gurbwxI dy piv`qr
aupdySW 'qy Aml krn dw AiBAws SurU
kr lYNdw hY, AYsy gurU dy ipAwry is`K dw
ies dIn dunIAW ivc Awsrw hI gurU
Awp bx jWdw hY[ -0-

gey hn[ bhuigxqI AiDAwpk vI


Awpxy Awp nUM ikqwbW q`k hI sImq rK
ky izMmyvwrI ^qm hoeI mMn lYNdy hn[
iehI kwrx hY ik pVHy ilKy
byruzgwr nOjvwn ibnW iksy syD qoN CyqI
Btk jWdy hn[ nqIjy vjoN jurm, nSy,
mwr kutweI, BrUx h`iqAw, blwqkwr,
GrylU ihMsw, CyqI pYsy kmwaux dI hoV,
vqnoN pwr B`jx dI cwA Awid qyzI nwl
pYr pswr rhy hn[
hr glI muh`ly ivc KuMBW vWg au`gdy
skUl izAwdwqr pYsy kmwaux dw DMDw
hI bx ky rih gey hn[
bhuqy skUlW ivc mwdw BrUx h`iqAw,
mwipAW dI syvw, dyS pRym, t`br ivc

rihx dw slIkw, vDIAw GrylU mwhOl


isrjx dw qrIkw, Awid bwry koeI
izkr nhIN krdw[
AOKw smW ikvyN jirAw jwvy, is`Dw
isKr v`l Jwkx qoN pihlW aus v`l
jWdw rsqw XwnI sihjy sihjy pOVIAW
cVHn bwry shI syD nw imlx kwrx
bQyry ^udkuSI kr jWdy hn[
nYlsn mMfylw ny ikhw sI ik dunIAw
bdlx leI ividAw qoN v`fw koeI
hiQAwr nhIN[ mhwqmw gWDI ny qW hr
iksy nUM iSS bx ky rihx bwry slwh
id`qI sI[ aunHW ikhw sI ik jIE r`j ky
ijvyN qusIN k`l hI mrn l`gy ho
qy Awpxw hr kMm A`j hI

inptwE! pr, jdoN ku`J is`Kx jW gRihx


krn dI g`l hovy qW ieh soc ky gRihx
kro ijvyN qusIN hmySw leI jIxw hY qy
Amr ho, so in`T ky pUrI jIA jwn lw ky
is`Ko!
hux g`l rih geI dovW, gurU iSS, nUM
Awpo AwpxI izMmyvwrI smJ ky ividAw
gRihx krn vwly isstm ivc ku`J
bdlwE ilAw ky ies irSqy nUM hor
piv`qr krn Aqy iesnUM ibhqr smwj
isrjn dw zrIAw bxwaux dI!
ieh krnw AOKw nhIN, ies bwry mYN
spSt kr cu`kI hW[ so AwE rl iml ky
ies qbdIlI nUM sMBv krIey qy in`gr
aupwA aulIkIey! AwmIn!! -013

nvMbr 2014

gurU nwnk sm`ucI mnu`Kqw dw rihbr


^urwk ivBwg (modIKwnw) pMjwb dy sB qoN v`fy A&sr dI hYsIAq iv`c, gurU nwnk swihb jI ny
krIb cOdW swl ibqwey[ ies lMmy Arsy dOrwn gurU jI dy jIvn ivc ikMny auqrwA cVHwA Awey, ieiqhws
^wmoS hY[ aunHW dy in`q dy pRcwr Aqy ivhwr nwl ikMny ku lokW dy jIvn bdly, pUrI igxqI nhIN
imldI[ Aijhy sMkyq zrUr imldy hn ik aunHW dw kMm krn dy FMgW kwrn byeImwn lokW ny qohmqW bhuq
lweIAW[ jo srkwrI mulwzm lokW nwl D`kw krdy sn, gurU nwnk swihb ny aunHW iPtkwirAw[ jo
mulwzm Kzwny sMnH lwauNdy sn, aunHW nOkrI qoN br^wsq kIqw[ ZrIbW, XqImW, ApwhjW leI
kYptn Avqwr isMG
lMgr SurU kIqw igAw[ AjweIN lu`ty jw rhy pYsy lok BlweI dy kMmW 'qy lwauxw SurU kIqw[ in`q idn
97819-90206
dIAW imlxIAW vkq, dOlq ^W ^udw dw vwsqw pw ky lokW 'qy ho rhy Axigxq iksm dy
AiqAwcwrW qoN rokx vwsqy gurU jI pRyrnw krdy rihMdy sn[
bhuq lMmy Arsy qoN suxdy Aw rhy hW
bwbw nwnk sulqwnpur iv`c modI sI[
A`gy hor sux rhy hW ik gurU jI q`kVI nwl
Anwj qol ky sbMDq lokW idAw krdy
sn[ bhuqI vwrI dwxy qolidAW auh
qyrW 'qy Atk jWdy[ dwxy qol ky pweI
jWdy, pr mUMhoN qyrW-qyrW aucwrdy
rihMdy[ ijs dw ArQ sI ik inrMkwr jI,
sB kuJ qyrw hY, mYN BI qyrw hW[ ieh lok
sB qyry hn.. ies qrHW aunHW dI ilv
juV jWdI[ nvwb kol iSkwieqW
phuMcdIAW, nwnk jI ny qyrW-qyrW AwK
ky swrw modI^wnw lutw id`qw hY[ pVqwl
krn 'qy sB ihswb shI pwieAw jWdw
hY[ mYN jdoN iekwgr ic`q nwl cwry jnm
swKIAW pVHIAW qW mn byAMq pRySwnI
hoeI[ AwE ivcwr krIeyA`j q`k lyKkW qy pRcwrkW ny modI
dy ArQ hI nhIN smJy[ ienHW svwlW dy
juAwb jnm swKIAW dy AMdr mOjUd hn,
pr koeI iDAwn nwl pVHy qW shI[
vlwieq vwlI jnm swKI ivc sMKyp FMg
vrq ky iliKAw hY ik BweI jY rwm (byby
nwnkI jI dw pqI) jI sulqwnpur ivKy
v`fw A&sr sI[ aus dI nvwb dOlq ^W
q`k is`DI g`lbwq sI[gurU nwnk jI dI
ividAw Aqy suBwA bwry BweI jY rwm jI
ny nvwb swrI g`l d`sI[ aus ny nwnk
jI imlwaux vwsqy idn inXq kr
id`qw[ im`Qy idn jY rwm jI Aqy gurU
nwnk swihb jI kw&I swrI Bytw
(nzrwnw) lY ky nvwb snmu`K jw KVy
14

hoey[ aus ny kuJ svwl kIqy[gurUu nwnk


swihb ny d`isAw ik mYN &wrsI (qorkI)
piVHAw hW[ ihswb vwly swry nukqy
jwxdw hW[ vwpwr dw vI kw&I qjrbw
hY[ aumId hY ik quhw iSkwieq dw mOkw
nhIN imlygw[ gurU nwnk jI dy juAwb sux
ky aus dI pUrI qs`lI ho geI ik bhuq
v`fw ivdvwn qy ihswb dw mwihr hY[
nOkrI leI zrUrI hukm jwrI kr ky gurU
nwnk swihb jI AiqAMq kImqI
duSwlw (isrpwau) dy ky snmwn kIqw
igAw[
q`kVI v`tw lY ky, Anwj qol ky lokW
dyx vwlw mwmUlI ijhw mulwzm hoieAw
krdw hY[ ieMny Coty nOkrW dI ieMtrivaU
nvwb (A`j dy gvrnr) nhIN ilAw
krdy[ Coty mulwzmW isropy dy ky
snmwnq nhIN kIqw jWdw[ gurU nwnk
bwbw jI pMjwb dy isvl splweI ivBwg
dy muKI sn[ gvrnr q`k phuMc v`fy
A&srW dI hoieAw krdI hY, Coty
mulwzmW qW nyVy vI nhIN Ptkx id`qw
jWdw[ hW kdI kdweIN AwauNdy jWdy
dUroN BwvyN vyK lYx[ modI dw ArQ hI
mwl godwm dw muKI hY[ jnm swKI iv`c
hI sp`St ho jWdw hY ik gurU nwnk swihb
jI ny A`gy bhuq swry kMmcor mulwzmW
nOkrI qoN br^wsq kr id`qw[ aunHW dI
QwvyN iemwndwr nvyN bMdy nOkrI 'qy r`Ky
gey[ qlvMfI dy keI swry ivAkqIAW ny
gurU nwnk swihb rwhIN nOkrI pRwpq
kIqI[ Anwj qolx vwly v`itAW dw

izkr iqMn jnm swKIAW iv`c nhIN


hY[isr& BweI mnI isMG jI dw nwm
vrq ky iksy AigAwq ivAkqI v`loN
ilKI geI jnm swKI ivc izkr hY[
auh BI ies qrHW hY, ie`k mx qoN lY ky
eyk pwau q`k v`ty imly[gurU nwnk jI ny
sB qoN Coty v`ty pwa nmskwr kIqw[
qUM DMn hY Cotw AKvwxw prvwn kIqw
hY[ qyrW-qyrW qolx dw hvwlw iksy
swKI ivc nhIN hY[ bwkI iqMny jnm
swKIAW ivc nw qyrW-qyrW hY, nw
v`itAw dw izkr hY[pqw nhIN iks
AwDwr 'qy AijhI mnGVq swKI PYlw
id`qI geI[ sulqwnpur iv`c gurdvwrw
h`t swihb vI auswr ilAw igAw hY[
au`Qy v`ty swihb BI ikqoN ilAw ky r`K
ley gey hn[sMgqW drSn krvwey
jWdy hn qy ie`QoN dw ieiqhws srvx
krvwieAw jWdw hY[ nw v`itAW dI koeI
kImq hY, nw qyrW qyrW dw koeI mu`l hY[
gurU nwnk swihb jI dI ie`k hor Anmol
vsqU sI jo bhuq fUMGy K`fy ivc d&n kr
id`qI geI[ AwE aus A`KW swhmxy
swkwr krIey^urwk ivBwg (modIKwnw) pMjwb
dy sB qoN v`fy A&sr dI hYsIAq iv`c,
gurU nwnk swihb jI ny krIb cOdW swl
ibqwey[ ies lMmy Arsy dOrwn gurU jI dy
jIvn ivc ikMny auqrwA cVHwA Awey,
ieiqhws ^wmoS hY[ aunHW dy in`q dy
pRcwr Aqy ivhwr nwl ikMny ku lokW
dy jIvn bdly, pUrI igxqI nhIN
nvMbr 2014

imldI[ Aijhy sMkyq zrUr imldy hn ik


aunHW dw kMm krn dy FMgW kwrn byeImwn
lokW ny qohmqW bhuq lweIAW[ jo
srkwrI mulwzm lokW nwl D`kw krdy
sn, gurU nwnk swihb ny aunHW
iPtkwirAw[ jo mulwzm Kzwny sMnH
lwauNdy sn, aunHW nOkrI qoN br^wsq
kIqw[ ZrIbW, XqImW, ApwhjW leI
lMgr SurU kIqw igAw[ AjweIN lu`ty jw
rhy pYsy lok BlweI dy kMmW 'qy lwauxw
SurU kIqw[ in`q idn dIAW imlxIAW
vkq, dOlq ^W ^udw dw vwsqw pw ky
lokW 'qy ho rhy Axigxq iksm dy
AiqAwcwrW qoN rokx vwsqy gurU jI pRyrnw
krdy rihMdy sn[ dOlq ^W nvwb
AwpxIAW mzbUrIAW d`sdw sI, vyKo
nwnk jI! mY id`lI pqI iebrwihm loDI
dy hukmW muqwibk kMm krnw pYNdw hY[ jo
lgwn (tYks) id`lI v`loN swfy leI
inrDwrq hY, auh iek`Tw kr ky, hr
hwlq ivc sw Byjxw pYNdw hY[ lokW kol
Kwx leI AMn-dwxw bcy BwvyN nw bcy[
iesy qrHW ieslwimk kwnW lwgU
krwaux vwly mu&qI (kwzI+j`j) QW pur
QW qwienwq hn[jykr mYN aunHW dI d`sI
SrHw muqwibk &Ysly nw krW qW mY
ieslwm ivroDI AYlwn ky g`dI qoN
auqwirAw jw skdw hY[ myry kol ienHW
muSklW dw ielwj nhIN hY[
hr roz dI pRyrnw sdkw nvwb dOlq
^W id`lI srkwr dw ivroDI bxdw clw
igAw[ ieqny ivc bwbr bwdSwh ny
Bwrq 'qy hmlw kr id`qw[ dOlq ^W ny
bwbr dI ivroDqw nw krn dI Srq 'qy
pMjwb dw rwj Awpxy kol rihx dw vcn
ilAw sI[ mwmlw id`lI Byjx dI QwvyN,
A&gwinsqwn Byj idAw krWgw[ bwbr
ny pihlW BI iqMn vwrI lwhOr q`k dy
ielwky dI lu`t mwr kIqI sI[ kIqy
iekrwr muqwibk dOlq ^W ny aus ivr`uD
Ku`lHyAwm jMg nhIN lVI[ cOQI vwr bwbr
ny 1526 eIsvI iv`c Bwrq 'qy zbrdsq
hmlw kIqw[ id`lI pqI iebrwihm loDI
hrw ky id`lI dy q^q 'qy kwbj ho
igAw[ pMjwb ivc Awpxw suqMqr rwj
nvMbr 2014

kwiem krn dI ie`Cw r`Kx vwly dOlq ^W


bwbr ny igR&qwr krvw ilAw[ dOlq
^W nwl bwbr ny DoKw kIqw[ kuJ
mhIinAW dy qsIhy sihMdw ieh bhwdr
dOlq ^W loDI, bwbr dI kYd ivc hI ^udw
ipAwrw ho igAw[
BwvyN dOlq ^W Awpxy ierwdy ivc qW
kwmXwb nhIN hoieAw, pr gurU nwnk
swihb jI dI isiKAw sdkw ies dy
jIvn ivc ie`k ivSyS qbdIlI zrUr
AweI sI[ AwzwdI dI pRwpqI vwsqy ies
ny AwpxI jwn q`k inCwvr kr id`qI[
BweI gurdws jI ny nvwb dOlq ^W dw
nwm gurU nwnk dy is`K dy qOr 'qy drj
kIqw hY[ pVHodaulq ^W loDI Blw, hoAw ijMd pIru
AibnwsI] (vwr 13, 11)
(dOlq ^W bwry sMKyp vyrvw is`K pMQ
ivSv koS, fw.rqn isMG j`gI, pMnw 988
Aqy mhwn koS, BweI kwnH isMG nwBw,
pMnw 654 'qy vyK skdy ho[)
gurU nwnk swihb jI v`loN kIqy gey
kRWqIkwrI kMmW bwry sB vyrvy Aqy
GtnwvW lukw id`qIAW hn[ h`tI 'qy bYT
ky qyrW-qyrW AwK ky, ^zwnw lutweI
jwxw, svyry vyeIN ivc cu`BIAW lweI jwxw
jW kIrqn krI jwxw, vrgIAW by-isr,
pYr dIAW khwxIAW, hr QwvyN hwvI ho
geIAW hn[ v`Ko-v`Kry FMg Apxw ky,
swry swKIkwrW ny gurU nwnk swihb
iqlkDwrI iliKAw hY[ jMjU pwaux qoN
ienkwr krn vwly bwbw jI swKIAW
ilKx vwilAW ny iqlk lgvw id`qw,
mwlw pihnw id`qI, cONkVw mwr ky A`KW
bMd kr ky, ismrn krvw id`qw[ jogIAW
vwly swry Awsx lwauNdy ilK id`qw[ aunHW
swKIAW is`KW ivcly cotI dy
ivdvwn ny shI hox dw srtIiPkyt
b^S id`qw[
gurUu nwnk swihb jI ny bwbr dy
hmly vkq jo vyiKAw Aqy suixAw, aus
dw JMjoV dyx vwlw ibrqWq cwr SbdW
rwhIN sMswr dy snmu`K r`K id`qw hY[ ienHW
cwr SbdW cMgI qrHW pVH Aqy smJ ky
nvyN isirEN ieiqhws iliKAw jwvy qW

auh s`c dy nyVy hovygw[ pwTk jn kdI


^ud ienHW SbdW ivcwr sihq pVHn dI
Kycl krn1. Kurwswn
2. jYsI mY AwvY
3. ijin isir sohin ptIAw
4. khw su Kyl qbylw GoVy
jnm swKI pRMprw pusqk dy pMnw 311
'qy ie`k lwjuAwb pMkqI hY ik bwbw nwnk
dOlq ^W loDI dw A&sr (modI) hox
kwrn pkiVAw sI[pMkqI ieauN hY- qW
Dum peI jo nwnk qpw ieho hY[ jo daulq
^W loDI dw modI Awhw Aqy &kIr hoieAw
hY[ daulq ^W dw nwau suix ky ibhrwm
^W gusw KwDw su[ AwKx l`gw jo mjbUq
r`Kx, gurU nwnk bDw[
(jnm swKI pRMprw, ikrpwl isMG,
pMnw-311)
ip`Cy Awey pRsMg lVIvwr piVHAW
g`l sp`St ho jWdI hY ik bwbw jI
bwbr dy bwZIAW nwl PiVAw qy byVIAW
iv`c jkiVAw sI[ bwbr dy swhmxy
iljw ky pUrI qs`lI kr lYx qoN bwAd
irhwA kIqw igAw sI ikauNik gurU jI
bhuq pihlW hI nOkrI iqAwg cu`ky sn[
hor bhuq swry lokIN jo ibnW kwrn S`k dy
AwDwr 'qy PVy gey sn[ gurU nwnk jI ny
aunHW C`f dyx leI pRyrnw kIqI, jo
bwbr ny mMn leI[ jykr gurU nwnk
mwmUlI qyrW-qyrW kr ky Anwj qolx
vwlw htvwxIAw huMdw qW bwbr bwdSwh
A`gy pyS krn dI loV nhIN sI[ koeI BI
Cotw mulwzm, AwpxI ie`Cw nwl szw dy
skdw sI[ bwdSwh swhmxy cotI dy
Ahudydwr hI pyS kIqy jWdy hn[ swrI
Gtnw dI jwn k`Fx vwsqy iesy khwxI
ivc gurU nwnk BMg dIAW s`q mu`TW dy
ky, bwbr ny s`q pwqSwhIAW dw vrdwn
pRwpq kr ilAw sI[ kwS! ik is`K
ivdvwn, du`D dw du`D qy pwxI dw pwxI
v`K krn dI isAwxp Aqy ihMmq kr
skx[ gurbwxI dw kRWqIkwrI Kwsw
lokweI dy snmu`K r`K skx[
-015

jykr ip`Cy v`l prq ky Bwrq dy


ieiqhws qy JwqI mwrdy hW qW ieh g`l
bVI au`Br ky swhmxy AwauNdI hY ik ieh
dyS sdIAW q`k ies krky gulwm irhw
ikauNik ieQoN dy bhuqy lok vihmW qy BrmW
ivc Psy hoey sn[
jwq-pwq dy AwDwr qy v`K-v`K
vrxW ivc vMfy hoey sn[ lokW dw iek
bhuq v`fw ih`sw rwjnIqk GtnwkRm Aqy
smwijk siQqIAW AwpxI iksmq
smJ ky pRvwn krdw Aw irhw sI[

v`fw rol is`K gurU swihbwn ny Adw


kIqw[ sRI gurU nwnk dyv jI qoN lY ky
dsvyN pwqSh sRI gurU goibMd isMG jI q`k
gurU swihbwn ny AwpxI krnI Aqy kQnI
nwl lokW ivc ieh ivSvws pYdw kIqw
ik rwjnIqk Aqy smwijk jbr
AwpxI iksmq smJ ky pRvwn krnw
iksy vI qrHW auicq nhIN hY, sgoN Awpxy
bl Aqy bu`DI nwl jwbr SkqIAW dw ft
ky swhmxw krnw cwhIdw hY[ ies dy nwl
hI gurU swihbwn ny lokW ieh vI idRVH

kwiem kIqIAW[ gurU ieiqhws Aqy


gurbwxI dI rOSnI ivc gurU swihbwn qoN
bwAd vI sdIAW q`k is`K pMQ jbr qy
zulm dy iKlw& idRVHqw Aqy dlyrI nwl
jUJdw irhw[ dyS dI AwzwdI leI
jUJidAW, AMgryz swmrwj dy iKlw&
is`K pMQ Aqy smu`cy qOr 'qy pMjwbIAW ny
jykr dyS ivc sB qoN v`D kurbwnIAW
kIqIAW hn qW ies dw ishrw vI gurU
swihbwn v`loN pYdw kIqI geI smwijk
cyqnw hI jWdw hY[ ieh swfw

AMD-ivSvws dIAW hnHyrIAW glIAW


ivc Btk irhw hY pMjwb

-sqnwm isMG mwxk

Swnwm`qw ieiqhws hY, ijs 'qy


AwpxI iksmq AwpxI bu`DI
is`K pMQ dy vwirs Aqy smu`cy
Aqy bl nwl bdlx, rwjnIqk
qOr 'qy pMjwbI byh`d mwx krdy
Aqy smwijk A`iqAwcwrW dw
hn[
ft ky ivroD krn dI cyStw
bhuq G`t lokW ivc sI[ iesy
pr A`j dy pMjwb jdoN
krky Bwrq sdIAW q`k gulwm
dyKdy hW qW byh`d inrwSw huMdI
irhw[ kyNdrI eySIAw qoN lSkr
hY[ smwj ivc nWh-p`KI
cVH ky vwr-vwr Bwrq 'qy hmly
vrqwry bhuq BwrU ho cu`ky hn[
krdy rhy Aqy ieQoN dI DnBwvyN v`fI igxqI ivc pMjwbIAW
dOlq lu`t ky bVI Swn nwl
ny aucyrI is`iKAw pRwpq kIqI
vwps prqdy rhy[ ivdySI
hoeI hY qy izMdgI dy v`K-v`K
sUrj gRihx dOrwn iek mW Awpxy b`cy ryq ivc
hmlwvr isrP Dn-dOlq hI
KyqrW ivc aunHW ny Aihm
dbwauNdI hoeI[ AMD-ivSvwsIAW dw kihxw hY ik
nhIN, sgo N ieQo N dIAW
pRwpqIAW vI kIqIAW hn, pr
Aijhw
krn
nwl
bImwrIAW
dU
r
hu
M
d
IAW
hn[
suAwxIAW vI gulwm bxw ky
AiDAwqmk Aqy bOiDk Kyqr
nwl lY jWdy sn[ ieiqhws ivc
ivc AsIN kwPI h`d q`k gurU
krvwieAw ik krwmwqW nwl kdy vI kuJ
AsIN dyKdy hW ik lMmy smyN q`k ieh
swihbwn v`loN Aqy gurbwxI v`loN drswey
hwsl nhIN huMdw[ jo kuJ vI mnu`K hwsl
Srmnwk islislw cldw irhw[
gey gwfIrwh Bu`l bYTy hW[ v`fI
krdw hY, auh AwpxI imhnq, ivSvws
igxqI ivc lok vihmW-BrmW dw iSkwr
kyNdrI eySIAw qoN hox vwly hmilAW
Aqy idRVH ierwdy dy isr 'qy hwsl krdw
hn[ AwpxIAW rwjnIqk, AwriQk
smyN ieQoN dy bhuq swry swD qy sMq ieh vI
hY[ bl hox nwl hI bMDn Cu`tdy hn[ sRI
Aqy smwijk sm`isAwvW h`l
dwAvy krdy rhy ik aunHW kol AijhIAW
gurU gRMQ swihb ivc drj gurbwxI dw
krvwaux leI pKMfI swDW-sMqW mgr
ir`DIAW-is`DIAW hn, ijnHW nwl
v`fw ih`sw mnu`K qrkSIlqw dw sMdyS
qury iPrdy hn[ bhuq swry pVHy-ilKy lok
hmlwvr AMnHy ho jwxgy Aqy auh Bwrq dy
idMdw hY Aqy h`k Aqy s`c leI KVHy hox
vI pKMfI swDW-sMqW mgr ies Aws
lokW dw koeI nukswn nhIN kr skxgy[
leI pRyrdw hY[
nwl qury iPrdy hn ik auh koeI AijhI
BweI gurdws jI ny vI AwpxIAW vwrW
ieh gurU swihbwn v`loN jgweI geI
krwmwq
krngy, ijs nwl aunHW dIAW
ivc aus smyN dy BwrqI smwj dI in`GrI
cyqnw dw hI is`tw sI ik swDwrn lokW ny
swrIAW sm`isAwvW h`l ho jwxgIAW[
hoeI hwlq dw izkr kridAW auprokq
gurU swihbwn dI AgvweI ivc muZl
q`QW dw vrnx kIqw hY[
1 nvMbr, 1966 BwvyN SRomxI
swmrwj dy jbr qy zulm ivru`D s^q
AkwlI
dl ny lMmy sMGrS qoN bwAd
ies qrHW dI Gor inrwSw BrI siQqI
lVweI lVI Aqy mwnvqw dy ieiqhws
pMjwbI bolI dy AwDwr 'qy v`Kry sUby dI
ivcoN BwrqI smwj auBwrn leI sB qoN
ivc bhwdrI dIAW nvIAW imswlW
16
nvMbr 2014

sQwpnw qW krvw leI pr ies sUby dI


koeI AijhI s`iBAwcwrk Aqy ividAk
nIqI nhIN bxweI geI, ijs nwl ieQoN dy
nOjvwnW ivc ivigAwnk idRStIkox dw
ivkws huMdw Aqy auh vihmW-BrmW Aqy
jwqW-pwqW qoN injwq pwaux dy smr`Q ho
skdy[ pKMfI swD-sMq aunHW Awpxy
cuMgl ivc Psw ky aunHW dw SoSx nw kr
skdy[ pMjwb ivc bxn vwlIAW
srkwrW v`loN Aijhw nw krn dw hI
is`tw hY ik A`j ies Coty ijhy pMjwb ivc
fyirAW dw swmrwj qyzI nwl PYl igAw
hY Aqy bhuqy fyry lokW dw rwjnIqk,
AwriQk Aqy srIrk SoSx krn ivc
ru`Jy hoey hn[ AnpVHqw Aqy jhwlq dw
iSkwr lok AwpxIAW sm`isAwvW h`l
krvwaux leI imhnq nwl jykr kuJ
Dn kmwauNdy hn qW aus dw vI v`fw ih`sw
auh fyirAW ivc bYTy pKMfI swDW dy
crnW ivc cVHw AwauNdy hn[ lok ZrIbI
dI dldl ivc Dsy hoey hn[ imAwrI
is`iKAw qoN vWJy hn[ ielwj dIAW
shUlqW qoN ivrvy iBAwnk ibmwrIAW
nwl do-cwr ho rhy hn[ pr fyirAW dy
Bvn Aqy fyirAW dIAW zmInI ivrwsqW
lgwqwr vDdIAW jw rhIAW hn[ pMjwb
ivc bhuq G`t Aijhy fyry hn, jo ZrIb
lokW ssqI Aqy imAwrI ishq qy
ividAk shUlq dyx leI AwpxI
Awmdn dw v`fw ih`sw Krc krdy hoxgy[
isAwsI pwrtIAW dy AwgU ies nWhp`KI vrqwry dy ivru`D purAmn FMg nwl
lokW jwgrUk krn leI koeI stYNf
lYx dI QW ienHW fyirAW ivc jw ky votW
dI BIK mMgdy Aksr dyKy jWdy hn[
ies dw hI is`tw hY ik jdoN ienHW fyirAW
dy fyrydwr jwiez-nwjwiez FMg nwl
lokW dI sMpqI hV`pdy hn jW iksy ^ws
ielwky ivc lokW AwpxI sMpqI vycx
leI mjbUr krdy hn jW fyrydwrW dy h`QoN
srIrk SoSx dw iSkwr hoey lok
iensw& leI pRSwsn dw bUhw KVkwauNdy
hn qW srkwrI mSInrI fyrydwrW nwl
KVHI nzr AwauNdI hY[ isAwsI
pwrtIAW dI vot rwjnIqI kwrn hI
fyrydwr hor qy hor mzbUq huMdy jw rhy hn
Aqy aunHW dw AMD-ivSvws lokW dy

nvMbr 2014

ivSwl ih`isAW q`k PYldw jw irhw hY[


ies p`K qoN pMjwb dI AjokI siQqI
ikMnI in`Gr cu`kI hY, ies dw AMdwzw
ies g`l qoN hI lwieAw jw skdw hY ik
duAwby dy iek au`Gy fyry dy muKI dw 28
jnvrI, 2014 idhWq ho igAw sI pr
aus dy cyly, ijnHW ny aus dI imRqk dyh
fyry AMdr PrIzr ivc r`KI hoeI hY, 7
mhIinAW bwAd vI ieh dwAvw krI jw
rhy hn ik mhwrwj smwDI ivc lIn hn
Aqy kdy vI vwps prq skdy[ hYrwnI
dI g`l qW ieh hY ik pMjwb dI SRomxI
AkwlI dl dI srkwr, ijhVI ik
Awpxy-Awp gurU swihbwn dy mhwn
ivrsy dI vwrs smJdI hY, ies sMdrB
ivc AMD-ivSvwsIAW dw p`K pUrdI
nzr Aw rhI hY[ aukq fyry dy muKI dw
idhWq hoieAW BwvyN 7 mhIny ho gey hn
pr srkwr v`loN Ajy vI aunHW dI imRqk
dyh 'zY`f pl`s' sur`iKAw id`qI hoeI
hY[ sI.Awr.pI. Aqy pMjwb puils dy 67
dy lgBg AiDkwrI Aqy jvwn auQy
qwienwq hn[ hux ieh mwmlw pMjwb
Aqy hirAwxw dI hweIkort q`k vI
phuMc cu`kw hY[ mwxXog hweIkort dw
ies sbMD ivc AMiqm &Yslw Awauxw
bwkI hY[ pr ies kys dI suxvweI
dOrwn hweIkort dy mwxXog j`jW ny jo
it`pxIAW kIqIAW hn Aqy pMjwb
srkwr dy vqIry pRqI jo pRSn auTwey
hn, auh vrnxXog hn Aqy pMjwb dy
lokW leI ivSyS mh`qv r`Kdy hn[
mwxXog j`j swihbwn ny pMjwb srkwr
dy vqIry sbMDI s^q it`pxI kridAW
ieh ikhw hY ik iek ivAkqI, ijs
fwktrW ny imRqk krwr id`qw hoieAw hY,
aus dI imRqk dyh ies qrHW ikvyN qy
ikMnI dyr leI r`iKAw jw skdw hY Aqy
aus 'zY`f pl`s' sur`iKAw iks AwDwr
'qy id`qI hoeI hY? pMjwb srkwr dy vkIl
ies AwsQw dw mwmlw krwr idMidAW
hweIkort ivc aukq fyrydwr dy pu`qr
v`loN imRqk dyh lYx leI pweI irt dw vI
ivroD kr rhy hn[
aukq kys dw hweIkort v`loN kI
&Yslw kIqw jWdw hY, ieh qW Awaux vwly
idnW ivc pqw l`g jweygw, pr ies

swry GtnwkRm ny ieh sp`St rUp ivc


zwhr kr id`qw hY ik AMD-ivSvws dy
p`K qoN pMjwb dI siQqI ikMnI in`Gr cu`kI
hY Aqy ies sMdrB ivc pMjwb srkwr
ik`Qy KVHI hY? gurU swihbwn dI ieh
DrqI ijhVI rwjnIqk Aqy smwijk
cyqnw nwl srSwr sI, A`j ikMnI bMjr
ho cu`kI hY[ aunHW lokW slwm krnw
bxdw hY, jo ies swry mwmly
hweIkort ivc lY ky gey hn Aqy ies dy
inAWsMgq inptwry leI sMGrS kr rhy
hn[
jykr pMjwb dy lokW AMD-ivSvws
dIAW hnyrIAW glIAW ivc Btkx qoN
bcwauxw hY Aqy aunHW ivc ivigAwnk
Aqy qrkSIlqw BrpUr soc ivkisq
krnI hY qW byh`d zrUrI ho igAw hY ik
pMjwb srkwr pMjwb leI iek
pRgqISIl s`iBAwcwrk Aqy ividAk
nIqI bxwey Aqy pRBwvSwlI FMg nwl
aus lwgU kry[ ies dy nwl hI pMjwb
ivc AMD-ivSvwsI AmlW rokx leI
ausy qrHW iek pRBwvSwlI kwn
bxwieAw jwxw cwhIdw hY, ijs qrHW ik
mhwrwStr Aqy Bwrq dy hor bhuq swry
sUibAW ny bxwey hoey hn[ ienHW kwnW
dw AiDAYn krky pMjwb ivc vI jldI
qoN jldI ieh kwn bxnw cwhIdw hY[
ies dy nwl hI pMjwb dIAW rwjnIqk
pwrtIAW dy AwgUAW vI lokW qoN votW
AwpxI kwrguzwrI dy AwDwr 'qy aunHW
q`k is`DI phuMc krky hwsl krn dw
rsqw Apxwauxw cwhIdw hY[ fyrydwrW dy
drvwzy 'qy n`k rgV-rgV ky hwsl
kIqIAW votW nwl nw qW cMgI
jmhUrIAq ivkisq kIqI jw skdI hY
Aqy nw hI lokW cMgw pRSwsn id`qw jw
skdw hY[ jykr pMjwb ivc fyrydwrW dI
pkV iesy qrHW mzbUq huMdI geI qW auh
idn dUr nhIN jdoN lokW dw SoSx krdykrdy ieh fyrydwr srkwrW vI
blYkmyl krn l`gxgy Aqy rwj dy
Amn-kwn leI vI iek v`fw ^qrw
bx jwxgy[ pMjwb ivc pihlW vI keI
mOikAW 'qy Aijhw kuJ vwpr cu`kw hY[
-017

jMmU kSmIr iv`c Awey hVH pRBwvq


ielwky dI A`KIN if`TI irport
mOq ie`k At`l s`cweI hY[
sMswr iv`c jo vI AwieAw hY aus ny
cly jwxw hY[ mOq dw swieAw burw hY
Aqy ij`Qy vI pYNdw hY au`Qy vYrwngI,
audwsI Aqy keI qrHW dy hor KlwA
pYdw kr idMdw hY[kudrqI Aw&q
iv`c ijhnW mwipAW dy pu`q-DIAW,
BYxW dy vIr, bIbIAW dy suhwg,
b`icAW dy mwpy, lokW dy kwrobwr
Aqy Axigxq h~sdy - v~sdy
pirvwr kudrqI Aw&q iv`c
Acwnk mOq dI god ivc cly gey[
jMmU kSmIr dy smu`cy BweIcwry nwl
dunIAW Br dy Bly ienswnW
dI
hmdrdI au`Br ky swhmxy Aw rhI hY[
hr qrHW dI sMBv shwieqw phuMcwx dw
Xqn ho irhw hY[ BwvyN ik ieh hmdrdI
ieh shwieqw ivCuV cu`ky pirvwr mYNbrW
dI QW pUrI nhIN kr skygI[ pr iPr vI
ienswnIAq dw &rz pihcwxidAW
pirvwrW nUM muV pYrW isr KVy krn leI
ieh Xqn zrUrI hn[ ies qihq
gurmiq igAwn imSnrI kwlj v`loN vI
XQwSkq syvw iv`c ih`sw pwaux dw Xqn
kIqw igAw hY[
jMmU kSmIr iv`c ipCly idnIN Awey
hVHW qoN pRBwivq ielwikAW iv`c ij`Qy
v`K-v`K jQybMdIAW, sMsQwvW, sBwsuswietIAW ny md`d dw auprwlw kIqw
hY[au~Qy aucycy qOr qy gurmiq igAwn

imSnrI kwlj, luiDAwxw Aqy dySivdyS dIAW sMgqW dy sihXog nwl


mdd ByjI[ ByjI hoeI sm`grI vMfx
leI ivSyS qOr qy kwlj v`loN iek tIm
ByjI geI ijs ny SRIngr dy v`K-v`K
ielwky ijvyN AlUcw bwg, qulsI bwg,
jvwhr ngr, moqI bwg Awid ielwikAW
iv`c ies sm`grI vMifAw[kwlj dI
tIm ny qkrIbn 9 idn SRIngr iv`c
rihMidAw au`Qy dy vsnIkW dIAW muSklW
Gr-Gr jw ky suixAw Aqy loVvMdW
q`k sm`grI phuMcwx dw pUrw Xqn
kIqw[
kwlj dI tIm dy ivcridAW hoieAW
iek Gtnw gurduAwrw klgIDr swihb,
jvwhr ngr ielwky dI swhmxy AweI
ik gurduAwrw swihb dI dUsrI mMijl
pwxI iv`c fu`bI hox kwrn gurU gRMQ swihb
jI dy srUp r`Kx leI suKWvIN QW nhIN sI

sPw 10 dw bwkI
iqRSnwlU suBwA dw Kwqmw hI ho igAw hY[ myry hMkwr dw prdw
swrw hI cu`ikAw igAw hY[
5. ijs BYx vIr ny Awpxy Awp nUM gurU jI dy ies sMdyS ivc
Fwl ilAw hY, sc Bey ibgwsw Bwv r`b jI dw pRkwS ho
igAw, pr ijs ny ieh rs c`K ilAw hY Bwv r`bI inXmwvlI nUM
Apxw ilAw hY s`cy r`b jI nUM aus ny pw ilAw hY[
iPr d`isAw jwdw hY ik prmwqmw nw qw jMmdw hY qy nw hI
auh mrdw hY nw aus dw koeI rMg rUp hY qy nw hI aus dI koeI
mUrq hY is`KI dw isDwq sUrj dy cwnxy vwg sdw cmkdw hY ik
18

-gurpRIq isMG

Aqy nw hI koeI syvwdwr Aqy sMgq


Awpxy Awpxy duKW kwrn ies pwsy
iDAwn dy skI[ pr ie`k gurU kw
ipAwrw pirvwr vIr jMgbhwdr
isMG Aqy ausdI pqnI qy hor
prvwirk mYNbr ijMnW ny gurU gRMQ
swihb jI dy srUpW gurduAwrw
swihb dI iblifMg dI C`q au`pr
iek SYf hyTW r`iKAw Aqy byAMq
muSklW dy bwvjUd siqgurU dI syvw
iv`c hwzr rhy[ ieh pirvwr
BwrqI POj dy Aqy hor bcwA
krmIAW dy kihx qy vI siqgurU jI dy
srUpW C`f ky jwx leI iqAwr nw
hoieAw Aqy qkrIbn 22 idn ie`k qKq
qy gurU gMRQ swihb jI dy srUpW szw ky
Awp hyTW hI smW bqIq krdw
irhw[AYsy pirvwrW iml ky kwlj dI
tIm ny ij`Qy pirvwr dw DMnvwd kIqw
au`Qy Akwl purK dw vI Sukr kIqw[
ielwky dI gurduAwrw pRbMDk kmytI Aqy
bwkI isMG sBwvW vI aucycy qOr 'qy
pirvwr dw snmwn krnw bxdw hY[
gurmiq igAwn imSnrI kwlj,
luiDAwxw dI tIm iv`c BweI nC`qr
isMG, BweI gurpRIq isMG, BweI hrimMdr
isMG, BweI puSipMdr isMG, BweI kuldIp
isMG, BweI SmSyr isMG, BweI gurid`qw
isMG Swiml sn[
-0-

sPw 10 dw bwkI
ijhVw vI gurU jI dy d`sy hoey rsqy nMU AKiqAwr krky cldw hY
auh r`b dw hI rUp ho jWdw hY[ r`b jI swfy suBwA, swfI izMdgI
ivco pRgt hoxw hY[ r`b jI iksy nUM nw qw vr dydy hn qy nw hI
iksy nUM koeI srwp dydy hn, ijhVw vI aus dy hukm nUM smJ ky
clygw auh hI su`K pweygw[ gurU Arjn pwqSwh jI dw iek hor
bVw ipAwrw vwk hY-sMq pRswid myry pUr mnorQ kir ikrpw Byty guxqws ]
sWiq shj sUK min aupijE koit sUr nwnk prgws ]
(pMnw-716)
nvMbr 2014

swnUM ikauN mwrnw cwhuMdy ho?

mW 84 dy kqlyAwm dw sI qy
cwry pwsy kihr sI[ kI
ksbw, kI Sihr, kI ipMf? swrw dyS
idn vyly hI hnyrI rwq ivc fuibAw
hoieAw sI[ iksy kuJ ivKweI nhIN sI
dy irhw[ mwro mwrI cl rhI sI[ dyS
vwsI iek dUjy Awpxw duSmx smJ
rhy sn[ BweIcwrw nW dI koeI SYA
ikDry nzr nhIN Aw rhI sI[ myrI
izMdgI ivc vI 84 dy kqlyAwm dI
Gtnw vwprI sI[
aus smyN mYN qy myrI mwqw Sihr
(kYQl) gey hoey sI[ auQy Acwnk hI
cwry pwsy B`j dOV mc geI (aus smyN qk
ieMdrw gWDI dw kql kr idqw igAw
sI)[ AsINN Ajy b`s ivc hI bYTy sI qy
b`s, A`fy qoN isr& iek iklomItr dUrI
'qy sI ik iksy ny ieh ^br b`s ivc
phuMcw idqI ik dUjy Sihr (AMbwly) qoN
lokW (ihMdUAW) dw iek tr`k Br ky ieQy
phuMicAw hY[ b`s ivc iek pRSn sI
'iks vwsqy?' jvwb sI 'is`KW mwrn
Aqy aunHW dy gurduAwirAW swVn
vwsqy' ikauNik AsINN vI is`K sI qW
bcwA qW zrUrI sI[
myrI mwqw vI pUrI qrHW fr geI[
aunHW b`s ivc bYTy swry lok duSmx
jwpx l`gy, ijs ivc swfy ipMf dy lok vI
sn[
vyKdy hI vyKdy swrI b`s ^wlI ho
geI[ AsIN vI b`s ivcoN hyTW auqr
Awey[ myrI mwqw ieh i&kr sI ik
AsINN hux ikDr jwvWgy? A^Ir aunHW ny
inMm swihb gurdvwry jwx dw &Yslw
kIqw ikauNik AsIN b`s A`fy 'qy jw nhIN
sI skdy[ so auhnW ny mu`K sVk dy K`by
pwsy vwlI glI ivc jwx dw &Yslw
kIqw[ AsIN dovyN mW-pu`qr lokW dIAW
nzrW qoN bcdy bcwauNdy, keI glIAW dy
moV t`p ky, iek QW phuMcy[ ieQy kuJ lok
KVy sn[ mYN qy myrI mwqw fr geI[ swfy

nvMbr 2014

gurbwj isMG # 098130-50216

AMdr ieh i^Awl cl rhy sn ik Swied


ieh lok sw mwr dyx, PV lYx jW hor
kuJ kr dyx[
aunHW lokW 'c KVy iek nyk ienswn
ny ikhw, ies dukwn AMdr Aw jwau,
AsIN Str bMd kr rhy hW, quhw ieQy
koeI nukswn nhIN phuMcygw[ pr myrI
mwqw ny ikhw, AsIN inMm swihb
gurdvwryy jwxw hY, ieQy nhIN ruk
skdy[ aunHW 'coN iek ivAkqI boilAw,
mwqw jI, qusI ies lVky dy vwl KolH
idau qy ies dI gu`q kr idau qW quhw
koeI ^qrw nhIN rhygw[ qusI swhmxy
vwlI BIVI glI rwhIN jwau[ A`gy
JWgIAW dy Gr Awauxgy ijnHW dy Gr qusIN
pnwh lY skdy ho[
aus smyN mYN isr& 10 swl dw sI
Aqy cOQI jmwq 'c pVHdw sI[ mY
qkrIbn hr g`l dI smJ Aw rhI sI[
mY ies g`l dw pqw sI ik mYN is`K hW
Aqy ihMdU lok mY mwr skdy hn pr ikayuN
? ies bwry mY pqw nhIN sI[
AsIN dovyN mOq dy swey qoN frdy hoey,
keI glIAW pwr kr ky, JWgIAW dy
muh`ly phuMcy[ auQy aunHW ny swfI pUrI mdd
kIqI[ aunHW ny swnMU pwxI ipAwieAw Aqy
rotI vI KuAweI hwlWik swfI Bu`K iblkul
mr cu`kI sI[ aunHW dIAW suAwxIAW ny
myrI mwqw nwl hmdrdI BrIAW g`lW
kIqIAW pr mYN bhuq sihimAw hoieAw
sI Aqy vwr vwr soc irhw sI ik ieh
lok sw ikauN mwrnw cwhuMdy hn? AsIN
ikhVI ZlqI kIqI hY? ikhVw BYVw kMm
kIqw hY? ikhVI Bu`l kIqI hY, pr jvwb
myry kol nhIN sI[
Swm Fl geI sI[ AsIN Ajy vI
JWgIAW dy GrW 'c TTMbry pey sI[ kuJ
dyr bwAd ^br AweI ik inhMgW vwly
gurdvwry 'qy hmlw ho igAw hY[ isMG
bcwaux dI pUrI vwh lw rhy hn[ auh
(is`K) igxqI ivc G`t sn[ lokW ny

bIVIAW, isgrtW, gurdvwirAW AMdr


su`tIAW[ aunHW ny p`Qr mwry pr isMG AVy
rhy[ aunHW ny kMDW qoVnw SurU kIqw, auh
KuS sn Aqy iek dUjy SwbwSI dy rhy
sn[
pr Acwnk iek hwdsw vwpirAw[
puils ny BVkI hoeI BIV 'qy golI clw
idqI, gurdvwrw swihb bcwaux qy
lokW dI jwn bcwaux vwsqy pr iek golI
ihMdU (bwxIey) dy muMfy jw v`jI[ auh ausy
smyN auQy hI FyrI ho igAw[ auh s`q BYxW
dw iek Brw sI[ lokW 'c hwhwkwr mc
geI[ puils ny hvw 'c &wieirMg kIqI[
kuJ lok frdy B`jx l`gy[ Swied ies
leI ik ikqy puils aunHW kql dy kys
'c PV nw lvy[
QoVI dyr bwAd Sihr ivc &Oj dy
sYinkW dIAW keI g`fIAW phuMc
geIAW[ vyKo vyKI lok Apxy GrW, ipMfW
B`jx l`gy[ kuJ hI GMitAW bwAd
mwhOl SWq ho igAw[ swry Sihr (kYQl)
ivc kri&aU l`g igAw pr hux auh s`q
BYxW dw Brw vwps nhIN Aw skdw sI[
i&rkwpRsq lokW ny aus muMfy ingl
ilAw sI[
sw dyr rwq JWgIAW ny inMm swihb
gurdvwry phuMcwieAw qy ieQy is`KW ny
s^q pihrw lwieAw hoieAw sI[ AsIN
shI iTkwxy phuMc gey sI pr mYN iPr vI
soc irhw sI ik aus lVky ikauN
mwirAw igAw?
ikauN mwirAw aus lVky ? aus dw
ksUr kI? mY pqw sI ik ieMdrw gWDI
mwr idqw igAw sI pr AsIN qW nhIN sI
nw mwirAw[ mY jUVy dI QW gu`q ikauN
krnI peI? ies leI ik jUVw is`KW dI
inSwnI hY[ mYN iPr iehI socI jw irhw sI
pr myry kol ienHW svwlW dy jvwb nhIN
sn[
-019

nMny vwrs

so mY ivsr n jweI

jpujI swihb dI lVIvwr ivcwr


ivc AsIN AYqkIN pMjvIN pauVI dI
vIcwr kr rhy hW[ ies Anuswr
prmwqmw nw bxwieAw jw skdw hY nw
ikqy rK ky sQwipq kIqw jw skdw hY[
auh sdw Awpxy Awp qoN hY Aqy ivkwrW
Aqy JUT dI kwlK qoN rihq hY[ auh guxW
dw ^zwnw hY aus Xwd krdy rhIey
ikauNik ijnHw ny vI iehnW guxW dI vrqoN
jIvn iv`c kIqI hY aunHW ny dunIAW iv`c
vI mwx ilAw Aqy AwpxI nzr iv`c vI
mwxXog bxy rhy[ ausdy guxW gwauNdy
suxdy mn ivc aus nwl ipAwr bxweI
r`KIey[ ies ipAwr sdkw jIvn ivc
AauguxW krky Awey swry du`K imt jWdy
hn qy mn ivc suK qy AwnMd fyry lw lYNdy
hn[
jdoN AsIN gurbwxI rwhIN r`bI guxW
Awpxy AMdr dyKxw SurU kr idMdy hW qW
sw smJ AwauNdI hY ik r`bI guxW nwl
hI jIvn ivc sihj dw rwg AwauNdw hY,
ibbyk bu`D dI ividAw AwauNdI hY[ sw
hr QW vsdy r`b jI dI smJ AwauNdI
hY[khy jWdy dyviqAW dI AslIAq smJ
AwauNdI hY qW swfy mn ivcoN ieko Awvwz
AwauNdI hY ik hy Akwl purK jIE! mY
soJI b^So qW ik mYN Awp jI jo ik sB
sMswr dy jIvW sB kuJ dyx vwly ho
kdI vI nw Bu`lW[ sdw Awp jI dIAW
id`qIAW dwqW dw mYN Sukrwnw kr skW[
AYsI smr`Qw b^So jI qy ieh isr&
kihx dI g`l nhIN hY[ ijnHW mnu`KW ny
Sukrwnw krnw isiKAw hY auhnW dw
jIvn AwnMd pUrn ho jWdw hY[ ies
audwhrx qoN ieh sp`St ho jWdw hY[
ikrn kOr qy Srn kOr shylIAW
sn[ dovyN iek`TIAW hI bcpn qoN
KyfdIAW pVHdIAw v`fIAw hoeIAW[
Awps ivc bhuq hI ipAwr sI[ v`fIAW
hoeIAW ivAwhIAW geIAW[ieko hI ipMf
auh ipMf QoVw pCiVAw hoieAw sI[ aus
20

ipMf ivc aunHW dy pyky ipMf vrgIAW


shUlqW nhIN sn[ hux dohW dy Al`gAl`g suBwA auGV ky swhmxy Awaux
l`gy[ ikqy vI jwxw hovy b`s &Vn leI
G`to-G`t iqMn iklomItr qurnw pYNdw sI[
ikrn kOr iKJ jWdI ik ie`Qy qW tYNpU vI
nhIN cldy ikho ijhy ipMf Ps geI hW pr
iesdy ault Srn kOr prmwqmw dw
DMnvwd krdI ik aus ny ieqnIAW
Swndwr l`qW id`qIAW hn ijs krky
iksy qy inrBr nhIN rihxw pYNdw qy iqMn
iklomItr quridAW dohW shylIAW
g`lbwq krky Awpxw mn hlkw krn dw
vI mOkw imldw hY[hun ikrn kOr gu`sy
iv`c au`TI qW auhI rwh AOKw l`gdw[Srn
kOr DMnvwd iv`c huMdI qW aus ausy rwh
dw pqw hI nw l`gdw iek idn iesy qrHW
dovyN pyky jwx leI qurIAw jw rhIAW sn
ik ikrn kOr gu`sy nwl aubl peI[
ikrn kOr:- AYqkIN bwpU jI
zrUr jw ky kihxw ik mY ik`Qy ivAwh
id`qw hY[pwxI vI tUtIAW iv`c nhIN
AwauNdw nlkw gyV gyV ky h`Q duKx l`g
pYNdy ny[
Srn kOr:- BYx myrIey! swrw ipMf
iesy qrHW hI pwxI gyVdw hY AwpW koeI
v`^ry QoVw hW[
ikrn kOr:- nw qY du`K nhIN huMdw[
Srn kOr:- du`K ikauN hoxw ? Sukr
hY ik nlkw gyV ky pwxI Aw jWdw hY[jy
ipMf ivc pwxI hI nw huMdw Pyr ?
ikrn kOr:- pqw nhIN qUM ikhVI
im`tI dI bxI eyN[ myrw qW rox hI inkl
jWdw hY[
Srn kOr:- roxw ikauN ey[ cMgw
pirvwr ey, mW-bwp hn[pqI vI bhuq
cMgw ey, nnwx idaur ipAwr krdy hn[
ikrn kOr:- auNJ pirvwr qW myrw
vI bhuq cMgw ey pr kMm krnw hI pYNdw ey
Awpxy pyky ipMf ikMnI mOj hY[
Srn kOr:- BYx! hr QW hwlwq

Prk huMdy hn[vfI


gl ieh hY ik Awpw
dovy ieko ipMf hw ies
leI mwlk dw Sukr pRo mnrwj kOr
sw Gr dy imlx idMdy 9855561976
hn[ ies leI Sukr[ sw bhuq ipAwr
krdy hn ies leI Sukr iek`TIAW pyky
jWdIAW AwauNdIAW hW[ies leI Sukr
dovW dy pqI r`b dw nwm lYx vwly hn qy
Awps ivc vI bVw ipAwr hY[ ies leI
Sukr[
ikrn kOr:- Srx kOr ieMny swry
Sukr qY ikvNy l`B pey hn[
Srn kOr:- l`Bx dI g`l hY[ qUM vI
l`BygI qW l`B pYxgy[
ikrn kOr:- hW dyiKAw jwvy qW
bhuq kuJ AYsw hY jo mwlk dw id`qw
hoieAw bVw Anmol hY[
Srn kOr:- iPr AsI Awpxw
iDAwn auQy lweIey qW mwlk dIAW
id`qIAW byAMq dwqW leI Sukr krIey[
ikrn kOr:- TIk hY[BYx myrIey! mY
vI A`j qoN bwAd CotIAW CotIAW cIzW
leI gu`sw nw krky DMnvwd l`BWgI qy aus
Akwl purK dw krWgI ikaNuik mY
mihsUs ho irhw hY ik ieMJ krn nwl mn
TMfw hMudw jw irhw hY[
Srn kOr:- bhuq hI cMgI g`l hY
Sukr hY mwlk dw ik myrI BYx hux KuS
irhw krygI[ DMnvwd hY ikrn kOr! qUM
myrI g`l sux vI leI qy mMn vI leI[
ikrn kOr:- DMnvwd qW qyrw hY!
BYx qUM mY hr QW Sukr krnw isKw id`qw
hY[
ipAwry nMinHE! AYqkIN AwpW mwlk
dIAw id`qIAW sB dwqW leI sdw
Sukrwnw krnw isKxw hY jI[
nwnI dI nMnHI ijhI bynqI pRvwn
krnw jI[
quhwfI s`B dI nwnI
mnrwj kOr[
nvMbr 2014

(bwl khwxI)
jdoN Kw pI ky sOx l`gy qW icMqo icVI
AwpxI rwxI DI bolI, rwxI, jldI
sON jw, AwpW k`lH suv`Kqy au`T ky ikqy
jwxw hY[ eynI g`l rwxI AwK icMqo
ibsqrw TIk krn l`g peI pr rwxI
ru`K dI twhxI 'qy bYTI ie`k tk Sihr dI
roSnI v`l dyKI jw rhI sI[ rMgbrMgIAW roSnIAW aus cMgIAW
l`gdIAW sn[ Awaux vwlI k`lH aus ny
AwpxI shylI mnI nwl Sihr dIAW
roSnIAW dyKx jwxw sI[ AwQx vyly
rwxI qy mnI ny ieh slwh bxweI sI[
AwpxI mMmI dI g`l sux ky aus dw mn
fu`bU-fu`bU krn l`g ipAw sI[ hnyrw pY
igAw sI[ hux qW auh mnI d`sx
vI nhIN sI jw skdI[ rwxI socW
soc rhI sI[ keI vwr qyz roSnI dI
lwt GuMm ky ru`K dIAW twhxIAW
cIrdI aus dIAW A`KW cuMiDAw
jWdI[ rwxI dI mMmI Sihr dy
iblkul nyVy rihMdI huMdI sI[ auh
rwxI Aksr d`sdI sI, ''DIey,
Sihr bVw hirAw-BirAw sI[ Pu`lW
qy PlW dw AMq nhIN sI[ pwxI dI vI
bwZW iv`c koeI Gwt nhIN sI pr sB
kuJ dy bwvjUd koeI iK`c ijhI srIr pY
jWdI sI[ Jtky ijhy l`gdy sn[ swfy
keI BYx-Brw qwrW ijhIAW iv`c aulJ ky
pqw hI nw l`gdw ikvyN DrqI 'qy ptk
jWdy['' rwxI socdI ik mMmI Sihr dIAW
qwrI&W vI krdI hY qy mwVw vI AwKdI
hY[ bIqy k`lH jdoN auh ru`K Q`ly im`tI nwl
KyfdIAW Sihr dI roSnI bwry g`l kr
rhIAW sI qW Swied aus dI mMmI g`l
sux geI sI[
rwxI qy mnI eyDr Aw ky myrI g`l
suxo[ mMmI ny dovW kol bulw ilAw[
auh KyfdIAW-KyfdIAW au`T ky mMmI kol
clIAW geIAW[
ik`Dr jwx dI iqAwrI Aw
shylIAW dI[ mnI dI mMmI bolI sI[
icMqo dy kol mnI dI mMmI vI AweI bYTI

nvMbr 2014

icVIAW dI jUn
sI[

mMmI jI, AsIN qW Gr-Gr


KyfdIAW sI[ rwxI qy mnI dovyN
iek`TIAW bol peIAW[ qusIN hr roz
ikhVI slwh krdIAW ho? icMqo icVI
ijvyN aunHW qoN g`l k`Fvwaux dI DwrI bYTI
sI[
mMmI jI, mYN qW AwQxy quhwfy kol
hI sI[ bs QoVHw icr isKr twhxI qy
bYTI sI rOSnI dyKx leI['' rwxI frdIfrdI bolI[ ''Sihr qW bhuq vDIAw hY
DIey[ mYN qY Sihr dy ru`KW qoN imldy PlW
bwry d`isAw sI pr pqw nhIN kI hY au`Qy[
swfw nukswn ho jWdw ey[ Pu`lW Aqy PlW

kI krIey[ icMqo AwpxIAW DIAW


dI bhuq icMqw sI[
mMmI jI, au`Qy hor pMCI kW, gtwrW,
Gu`gIAW, qoqy, mYnw rihMdy hoxgy['' rwxI
ny sB kuJ sihj suBwA bol id`qw[
DIey, swfI qW zrw ijMnI jwn ey[ auh
qW v`fy ny[ AsIN qW mnu`K dI vrqoN leI
AweIAW nvIAW mSInW qy KMiBAW qoN
qRihMdIAW hW['' ies vwr mnI dI mMmI
bol peI sI[
auh mSIn ijhVI mnu`K kMnW nwl
lw ky g`lW krI jWdw ey['' mnI ny hYrwn
ho ky pu`iCAw[
''hW-hW pr qusIN ik`Qy dyK leI auh
mSIn? icMqo icVI hYrwn ho ky bolI pr
^qrnwk qW auh v`fy-v`fy KMBy ny[
aunHW dy lwigEN lMGo qW srIr suMn ho

jWdw ey[ qusIN dovyN swfy nwl irhw kro[''


icMqo icVI ny dovW shylIAW qwiVAw
sI[
''mMmI, ijhVy bMdy k`lH ru`K v`Fdy sI,
aunHW kol auh mSIn sI['' rwxI ny
d`isAw[
mW nwl g`lW krdIAW-krdIAW auh
iPr im`tI iv`c jw ky Kyfy pY geIAW sn[
icMqo icVI qy mnI dI mMmI dovyN kw&I dyr
g`lW krdIAW rhIAW[ aunHW dIAW g`lW
iv`c Awpxy leI Gr dy rYx-bsyry dI
icMqw sI[ auh do swl pihlW Sihr qoN
ies ipMf iv`c Aw ky Kyq iv`c l`gy ru`KW
au`qy rihx l`g peIAW sn[ ies Kyq
iv`c ru`K qW bhuq sn pr idno-idn
Gtdy jw rhy sn[ ie`k idn qW
motr dy kol vwly ru`K 'qy kuhwVy c`lx
l`g pey sn ijs au`qy mnI dI mMmI qy
mnI rihMdIAW sn[ ies leI mnI
dI mMmI qy icMqo icVI icMqw iv`c
sn[
''BYxy, ies Kyq dy qW hux kuJ
ru`K hI bcy ny['' mnI dI mMmI icMqo
icVI kih rhI sI[
''hW! l`gdw ieh swry hI k`ty
jwxgy[ AwpW ikqy hor itkwxw
bxwauxw paU['' icMqo icVI kih rhI sI[
''l`gdw k`lH swfw ru`K vI k`itAw
jwaU['' mnI dI mMmI fuskdI hoeI bolI[
''iPr prsoN swfw['' icMqo icVI
bolI ''BYxy k`lH rl-iml ky nvW
itkwxw dyKx c`ldy AW['' icMqo icVI ny
mnI dI mMmI AwiKAw[
''jwxw hI paU, BYxyiPr b`icAW
vI nwl hI lY c`lIey['' dovyN BYxW ny cuMJW
imlw ky sv`Kqy iksy hor sQwn dI Bwl
iv`c jwx dI hwmI Br leI sI[
ies leI A`j rwxI AwKrI vwr
Sihr dI roSnI dyK ky AwpxI mMmI kol
Aw peI sI[ aus iblkul nhIN pqw sI
ik k`lH aunHW ny ie`QoN ik`Dr au`f jwxw
hY[
-021

pMQ pRmwixq is`K rihq mirXwdw dI vIcwr-19


Awm lokW Aqy smu`cy smwj nUM Awpxy
igAwn duAwrw koeI nroeI syD dyx dI
bjwey aunHW dIAW BwvnwvW dw nwjwiez
lwB auTwaux dI ibrqI ies jmwq qy
h`doN v`D hwvI ho geI Aqy slwh mSvry
dy nW qy hI AMNnHI lu`t dw dOr SurU kr
id`qw[vihmw gRsI mnu`KI soc vwly lok
Aijhy lokW kol jWdy ijnHW qy aus nUM sB
qoN v`D Brosw huMdw hY AwpxI hr muSkl
dw h`l kFvwaux dI Bwvnw nwl Btkdw
mnu`K AwpxI lu`t krvwauNdw rihMdw
hY[kIqw krwieAw, du`KW dw kwrx Aqy
ielwj, hr qrHW dIAW prySwnIAW Aqy
muSklW dw h`l, Awid ijhy lwry
AigAnI lokW nUM Brmwaux leI kw&I
huMdy hn jo pu`Cxw Awid dyx vwly lokW vloN
lwey jWdy hn[ies p`K ivc hI joiqS dI
dukwn lwaux vwly, qWqirk Aqy pu`Cxw
d`sxw dyx vwly AKOqI swDU qy sMq AwpxI
cqurweI nwl smwj nUM hr qrHW nwl KUb
lu`tdy hn ikauNik igAwnhIx lok jo
ienHW kol jWdy hn ies vihm ivc huMdy
hn ik iehI swfy swry du`KW dw h`l
k`Fxgy[Ajoky smyN ivc vI ienHW cwqur
lokW ny AwpxI dukwndwrI dw mIfIey nUM
KrId ky AKbwrW qy tI vI cYnlW rwhIN
KUb pRcwr ArMiBAw hoieAw hY ijsdw
mwVw pRBwv Awm mnu`K gRihx kr irhw
hY[ gurmiq isDWq ies lu`t krm qoN
mnu`K nUM sucyq krdy hn[gurbwxI igAwn
mnu`K nUM Aijhy BrmW ivc Psx dI bjwey
Awpxy jIvn krmW dI prK pVcol qy
zor idMdw hY qW ik swfIAW prySwnIAW
dI jV jo swfI mwVI soc Aqy krm huMdy
hn aunHW nUM jwx ky AsIN dUr kr skIey
Aqy Btkx Aqy hr qrHW nwl lu`ty jwx qoN
bc jweIey[
bMdy Koju idl hr roj nw iPru
pryswnI mwih ] (pMnw-727)
s`uKxw:- isK Drm ivc pRBU A`gy
AwpxI mn dI Bwvnw dw pRgtwA s`cy
mn nwl krn nUM Ardws ikhw igAw
hY[Awpxy hr du`K su`K hox qy mn dI
22

cVdI klw leI Ardws au`qm swDn


hY[iksy mMg dI Bwvnw Anuswr Srq
Awid r`KxI ik jykr myrI ieh mMg pUrI
ho jwvy qW mYN Plwxw-Plwxw krm krWgw
jW dwn Awid dyvWgw su`Kxw khwauNdw
hY[Aijhy kMm gurmiq ivc pRvwn nhIN
hn[mnu`Kqw dI syvw krnw Aqy hor cMgy
kMm ibnHW Srq krny DrmI jIvn dw
muFlw AsUl hn[SrqW dI ibnwA qy
dwqW dI pRwpqI krn dw dwAvw
mnmuKqweI Aqy AigAwnqw qoN v`D kuJ
nhIN hY[ies swrI kudrq Aqy pdwrQW
dI pYdwieS kwdr ny iksy Srq dI pUrqI
leI nhIN kIqI Aqy nw hI ies nUM pYdw
krn leI iksy ny aus kol su`Kxw su`KI sI
jW Ardws kIqI sI[
Awip kry iksu AwKIAY horu kry n
koeI] AwKx qw kau jweIAY jy BUlVw hoeI]
jy hoie BUlw jwie khIAY Awip krqw ikau
BulY] suxy dyKy bwJu kihAY dwnu AxmMigAw
idvY] dwnu dyie dwqw jig ibDwqw nwnkw
scu soeI] Awip kry iksu AwKIAY horu kry n
koeI]
(pMnw-766)
qU AxmMigAw dwnu dyvxw sBnwhw
jIAw] (pMnw-585)
gurbwxI muqwbk jo mnu`K s`c nwl
ipAwr krn vwlw hY auh ieho ijhIAW
SrqW Aqy lyiKAW ivc nhIN pYNdw sgoN
gurmiq dI rOSnI ivc smJdwrI vwlw
jIvn ijaUNdw hY[gurbwxI aupdyS hY:
cMgY cMgw kir mMny mMdY mMdw hoie]
Awsku eyhu n AwKIAY ij lyKY vrqY
soie] (pMnw-474)
so suKxw Awid dw krm mnu`KI mn
dI AigAwnqw hY ijs nUM suAwrQI
Dwrimk lokW ny keI khwxIAW GV ky
smwj ivc pRcwirAw hY Aqy Awpxy loB
dI pUrqI kIqI hY[
SIrnI:- iksy ^uSI Awid ivc jW
iksy pIr dy AsQwn qy, mVHI, kbr,
Awid qy cVHwey jWdy pRSwd nUM SIrnI ikhw
jWdw hY[BrmW ivc Bu`ly smwj ivc

Anigxq pIrW,
PkIrW, kbrW,
mVIAW, mjwrW, dI
-hrijMdr isMG
pUjw huMdI hY Aqy auQy
sBrw
dwn, pRSwd Awid cVHwey
jWdy hn[su`Kxw su`KIAW jWdIAW hn,
krmkWf kIqy jWdy hn, Aqy ienHW krmW
ivcoN iksy suK dI Aws kIqI jWdI hY[fr
jW lwlc Aqy dyKw dyKI ienHW krmW dI
v`fI vjh huMdI hY ijs kwrn ienHW QwvW
qy BwrI BIV huMdI hY[igAWn dI sWJ jW
mnu`KI smwj dy Bly dw koeI mksd hI
nhIN hY[AijhIAW QwvW qy jwx vwly lok
jo mVHIAW, kbrW, mtIAW Awid dI pUjw
krdy Aqy BytwvW cVwauNdy hn aunHW nUM auh
lok nzr hI nhIN AwauNdy jo AwpxI
izMdgI dIAW loVW purIAW krn dy smr`Q
hI nhIN hn[rotI kpVw ividAw, smwj
ivc mwn snmwn Aqy srIrk ielwj
Aqy Aijhy hor swDnW dI Gwt kwrn
ikMny hI lok mwVw jIvn bqIq krdy hn
aunHW dI koeI syvw sMBwl nhIN kIqI
jWdI[sgoN vwDU QwvW qy pYsw, pdwrQ
Aqy hor swDn smwn brbwd kIqy jWdy
hn[gurbwxI ivc PurmwieAw igAw hY
ik mnu`K dI AvsQw vyKo ik auh inrijMd
cIzW dI pUjw krky jIvq Bwv kMm
Awaux vwlIAW cIzW nUM brbwd krdw hY
iesy krky hI mnu`Kqw duKI ho rhI hY[
inrjIau pUjih mVw sryvih sB
ibrQI Gwl gvwvY ] (pMnw-1264)
is`K Drm ivc AijhI pUjw Aqy
cVHwey pRSwd SIrnIAW mnm`q pRvwn
kIqIAW geIAW hn Aqy mnu`Kqw dI syvw
nUM prm Drm Aqy SRySt pUjw dw ruqbw
id`qw igAw hY mnu`Kqw dI syvw hI r`b dI
syvw hY[
ivic dunIAw syv kmweIAY ] qw
drgh bYsxu pweIAY ] (pMnw-26)
PrIdw Kwlku Klk mih Klk vsY
rb mwih ]
mMdw iks no AwKIAY jW iqsu ibnu koeI
nwih] (pMnw-1381)

nvMbr 2014

vy d *, SwSqr*, gwieqrI*,
gIqw*, kurwn*, AMjIl* Awid au`qy
inScw nhIN krnw[hW,Awm vwkPI leI
AnmqW dy gRMQW dw pVHnw Xog hY[
(pMnw-20)
vIcwr:- is`K Drm dI vIcwrDwrw
hr pRkwr dy Byd-Bwv qoN rihq smwj dI
isrjxw qy jor idMdI hY[isK vIcwrDwrw
dI Awmd qoN pihlW vI keI m`q,
mzhb, Aqy isDWqk vKryvyN v`fI p`Dr
qy mOjUd sn[ienHW vKryivAW dy Awpxy
keI kwrn ho skdy hn pr ienHW zwqI,
Aqy mjhbI vKryivAW ny v`fI p`Dr qy
mnu`KI smwj ivc fUMGy pwVy pw id`qy Aqy
mnu`Kqw keI iksm dIAW vMfW dI iSkwr
huMdI geI[krmkWfW, vihmW-BrmW,
AigAwnqw BrIAW rsmW, Aqy mnOqW ny
Drm dI Asl Bwvnw nUM mnu`KI jIvn qoN
sdw hI pwsy r`iKAw hY[SrHw, SwSqrW dy
inXm, Aqy ismRqIAW dy kwnUMn smwj qy
Zlbw pweI r`Kdy rhy[jdoN Drm
vIcwrDwrw Aijhy pRpMcW ivc aulJ
jWdI hY qW Drm dy nW qy ADrm BwrU ho
jWdw hY Aqy iesdw aultw Asr pY ky
smwj Aqy mnu`Kqw dw Gwx huMdw rihMdw
hY[gurmiq vIcwrDwrw ny Aijhy vrqwry
dI GoK kIqI hY Aqy Drm dI invyklI
pihcwx nMU mnu`Kqw dy swhmxy r`iKAw
hY[Dwrimk vKryivAW ivcoN aupjI iGRxW
dy ^qrnwk q`q nUM gurmiq ny ^qm krn
dw rsqw id`qw hY[Drm gRMQW dI isiKAw
dI inrK-prK krky aunHW dw swrQk
p`K mnu`Kqw swhmxy r`iKAw Aqy bxwvt
nUM nkwr id`qw[isK vIcwrDwrw mnu`KI
jIvn dIAW s`cweIAW nUM soDx sMvwrn
Aqy aunW nUM jIvn ivc Apnwaux nUM hI
prm Drm mMndI hY[ies krky iksy hor
mzhb nwl nw qW iesdI qulnw krnI
bxdI hY Aqy nw hI iesnUM iksy iPrky jW
mhb dw ih`sw bxwieAw jW AwiKAw jw
skdw hY[
nw hm ihMdU n muslmwn]
Alh rwm ky ipMfu prwn]
(pMnw -1136)
hmrw Jgrw rhw n koaU] pMifq mulW
nvMbr 2014

Cwfy doaU ]
(pMnw-1158)
pMifq mulW jo iliK dIAw ] Cwif cly
hm kCU n lIAw] (pMnw-1159)
mrXwdw dy auprokq bMd ivc iesy
hI isDWq dI puStI kIqI geI hY ik
swfw mwrg mzhbI BydW dI bxwvt qoN
v`Krw Aqy inrwlw hY[byd, kqyb Awid
dw izkr kridAW hoieAW gurbwxI ivc
isK nUM AnmqI ikqwbW AQvw gRMQW qy
eImwn nw r`Kx leI ikhw igAw hY[
khq kbIr Bly Asvwrw ] byd kqyb
qy rhih inrwrw ] (pMnw-329)
byd kqyb iePqrw BweI idl kw
iPkru n jwie ]
(pMnw-727)
byd kqyb isimRiq siB swsq ien@
piVAw mukiq n hoeI ]
eyku AKru jo gurmuiK jwpY iqs kI
inrml soeI ]
(pMnw-747)
byd kI puqRI isMimRiq BweI] sWkl
jyvrI lY hY AweI]1] Awpn ngru Awp qy
bwiDAw] moh kY PwiD kwl sru sWiDAw]1]
rhwau ] ktI n ktY qUit nh jweI] sw
swpin hoie jg kau KweI]2] hm dyKq
ijin sBu jgu lUitAw] khu kbIr mY rwm
kih CUitAw] (pMnw-329)
ienHW auprokq gRMQW nUM Awm
jwxkwrI
leI piVHA jw skdw
hY[ikauNik guxW dI sWJ pwauxw gurmiq
dw isDWq hY[isK nUM ienHW gRMQW dI
vIcwrDWrw dI soJI hovy qW cMgI g`l hY qW
hI gurmiq isDWq dI ivl`Kxqw hor cMgy
FMg nwl smJ ivc AwvygI[pr Awm hI
dyKx Aqy sunx ivc AwauNdw hY ik isK
AKvwaux vwly AigAwnqw kwrx dyKw
dyKI, jW kuJ lok Srwrq jW swijS nwl
gurduAwirAW ivc Aqy isKW dy GrW ivc
rwmwiex, mhWBwrq, gruV purwx,Awid
dw pwT jW vydk mMqrW nwl hvn Awid
krdy krvwauNdy hn jo ik isK leI pUrn
qOr qy ivvrijq hY[AijhIAW rIqW qoN
isKW nUM dUr rihxw cwhIdw hY ikauNik
ienHW gRMQW dI vIvwrDwrw nwl gurmiq dw
dUr dw vI vsqw nhIN hY[vyd, purwx,
ismRqIAW, SwSqr, rwmwiex, mhWBwrq
Awid dw gurbwxI isDWq nwl koeI myl

nhIN hY[jo kuJ ienHW gRMQW ivc AMikq hY


aus dw gurbwxI iblkul vI smrQn
nhIN krdI[sgoN AijhIAW rsmW Aqy
krmW qoN dUr rihx dw rsqw d`sdI
hY[pr Aijhy krmW qoN bcx leI ieko
hI rsqw hY ik gumiq isDWqW dw igAwn
hovy qW ik guMmrwhkun pRcwr Aqy dyKw
dyKI dy AigAwnqw Bry kMm swfy smwj
aupr Asr nw pw skx[SrwrqI iksm
dy idmwZ vwly lok jW sMgTn jwx bu`J ky
isK sMgqW ivc BulyKy pYdw krdy hn Aqy
Aijhy gRMQW nUM gurmiq dy AwSy Anuswr
kih ky pRcwrdy hn jo ik iek v`fy JUT qoN
v`D kuJ nhIN hY[gurbwxI dy auprokq
bcn ies sMdrB ivc GoKx Xog hn[so
isK sMgqW nUM cwhIdw hY ik gurbwxI
isDWq nwl sWJ pw ky Awpxw jIvn
sMvwirAw jwey Aqy hornW qoN mnm`qW Aqy
AnmqI krmW qoN bicAw jwvy[
*vydihMdU mq dy cwr gRMQ ijnHW dy nW
hn irg, Xjur, swm, AQrv[ ienHW
gRMQW dw rcyqw koeI iek ivAkqI nhIN hY
v`K v`K smyN keI irSIAW ny ilKy[
ienHW ivc dyvI dyviqAW dI pUjw,
kudrqI SkqIAW dI pUjw, hom X`g,
blIAW dyxIAW, tUxy jwdU, mMqr
Awid dw izkr hY [
*SWSqrigxqI ivc Cy hn SWK,
pqMjl, jog (inAwie), vYSyiSk,
mImWsw, vydWq[
*gwieqrI-iqMn pMkqIAW vwlw iek
mMqr ijs ivc sUrj nUM dyvqw mMn ky
ArwDnw kiqI geI hY[
*gIqw mhWBwrq gRMQ dw iek ih`sw
ijs ivc ikRSn jI kurKyqr dy mYdwn
ivc kOrvW qy pWfvW dy Xu`D smyN Arjn
aupdyS idMdy hn[
* kurwn ArbI BwSw ivc muslmwnW
dw Drm gRMQ[
* AMjIl-eIsweIAW dw Drm gRMQ[
gurmiq ivc ieh sB kuJ pRvwn
nhIN hY ies leI gurbwxI dw isK ienHW
qy inScw nhIN r`Kdw [
(...c`ldw)
23

niSAW dw sMqwp hMFwauNdIAW AOrqW


A`j pMjwb iv`c vih rhy niSAW dy
dirAw ny ie`QoN dy nOjvwnW mwnisk Aqy
srIrk p`KoN KoKlw kr id`qw hY[ ies dI
mwr isr& ieh nOjvwn hI nhIN J`l rhy
sgoN aunHW nwl mW, BYx, pqnI Aqy DI dy
rUp iv`c juVIAW AOrqW aunHW qoN vI v`D
ieh sMqwp Bog rhIAW hn[
pqI pqnI dw JgVw pulIs ivmYn
sY`l qk Aw phuMicAw sI[ pqI nSy dI loV
pUrI kridAW-kridAW Gr dIAW cIzW
vycx l`igAw[ auNgl iv`c pweI ie`k Cwp
qy kMnW iv`c pwey kWitAW qoN ielwvw aus
ny ie`k-ie`k kr ky AOrq dy swry gihxy vI
vyc id`qy sn[ ie`k idn nSy dI loV pUrI
krn leI aus ny AwpxI pqnI du`D
iv`c nINd vwlIAW golIAW pw ky rwq
aus dy kWty vI auqwr ley[ ieh pMcwieqI
qlwknwmy leI Aw^rI Gtnw swibq
hoeI[ DI, mW dI cuMnI dw lV PV ky aus dy
mgr-mgr qurn l`gI qy aus dw A`T ku
virHAW dw pu`qr aus dI dwdI ny godI cu`k
ilAw[ audoN qk AOrq dw iSMgwr dovyN kWty
hYroien dw DUMAW bx cu`ky sn[
C`bI ku virHAW dI AOrq Awpxy pqI
niSAW qoN rokdI qW Gr iv`c klyS
huMdw[ ieMj ru`s-rusyvW keI vwr hoieAw[
cwr ku virHAW dy s&r iv`c aunHW dy Gr
pu`qr qy DI ny jnm ilAw[ aus ivAkqI
ny smYk qy hYroien dw mihMgw nSw krdykrdy cwrW iv`coN do Kyq vyc id`qy sn[
zmIn dy ie`k hor tukVy vycx leI
kwgz iqAwr hox l`gy qW aus kuVI ny mwl
mihkmy qy pu l Is dw drvwzw
KVkwieAw[ pMcwieqI qOr 'qy ie`k vwr
iPr smJOqw ho igAw sI[ KorI pqI ny
pqnI qoN pMcwieq qy Qwxy iv`c hoeI
pirvwr dI byie`zqI dw bdlw lYx leI
AOrq vI nSy 'qy lw id`qw sI[ auh corI
iCpy rwq dI rotI vyly posq dw ie`k cmcw
pqnI dI dwl iv`c Gol idMdw[ do

24

-gurpRIq isMG qUr


mhIinAW bwAd auh AOrq pyky Gr geI
qW aus dw srIr tu`tx l`gw[ ipMf dy
hspqwl qoN Sihr dy hspqwl qk mrz
dw koeI pqw hI nw l`igAw[ srIr tu`tdw
rihMdw, ipMjxIAW 'coN ijvyN jwn inkldI
hovy, bycYnI qy Gbrwht[ bImwrI dy l`Cx
l`BidAW-l`BidAW posq qy A&Im dy nSy
dI qoV dy l`Cx nzr Awey sn[
niSAW ivru`D c`l rhI muihMm qoN
auqSwihq ho ky ie`k bu`FI mW ny nS`eI
jvweI bwry sUcnw id`qI[ aus dIAW
dohqIAW ivAwhuxXox ho geIAW sn pr
aus dw jvweI niSAW dI loV pUrI
krdw-krdw jwiedwd dw v`fw ih`sw vyc
cu`ikAw sI[ hux auh do Kyq iek`Ty vycx
dI iqAwrI kr irhw sI[ bu`FI mW ny
kcihrI dy gyiVAW dI pUrI kMnsoA r`KI[
aus ny dovyN dohqIAW nwl lY ky ifptI
kimSnr dy d&qr drKwsq id`qI ik
b`cIAW dI jwiedwd aunHW dw bwp A`gy nw
vyc sky[ iesy drKwsq dI ie`k kwpI lY
ky auh iqMnoN myry d&qr vI AweIAW sn[
ieSwry nwl dovyN kuVIAW d&qr qoN
bwhr Byj ky auh niSAW bwry sUcnw dyx
l`gI[ nSw ^rIdx vwilAW dw smW,
puVIAW ik`Qy-ik`Qy peIAW huMdIAW hn qy
pYsy dI sMBwl ikvyN qy ik`Qy kIqI jWdI hY,
aus ny dbvIN Awvwz iv`c hwlwq pUry
ivsQwr nwl d`sy[ AglI svyr hI Cwpw
mwirAw igAw[ niSAW dw qskr jylH
cilAw igAw qy bu`FI mW kol bYT ky nS`eI
jvweI dw ielwj krvwaux l`gI[
ipMf dy gurduAwry qoN AnwaUNsmYNt
hoeI ik nSw krn vwlw koeI nOjvwn
ielwj krvwauxw cwhuMdw hY qW auh im`QI
QW phuMcy[ srpMc nwl pihlW hI do-iqMn
nOjvwn qy cwr-pMj ivAkqI auDr Aw
rhy sn[ pRSwsn dI shwieqw nwl
nOjvwnW nSw Cufwaux leI nSw CufwaU
kyNdrW qk iljwieAw jw irhw sI[ jdoN

ieh AnwaUNsmYNt ho rhI sI qW ie`k


nOjvwn smYk dw tIkw lwaux iv`c mgn
sI[ pqnI ny ielwj dw vwsqw pwieAw
qW auh gwlHW k`Fx l`igAw[ aus lVkI
ny 100 nMbr qoN myrw mobweIl nMbr ilAw
qy swrI Gtnw sWJI kIqI[ ie`k GMty
bwAd auh ivAkqI myry d&qr sI, audoN
auh smYk dy nSy iv`c gu`t sI[ aus dy
GroN sirMjW, lweItr, AYlUmInIAm
Poiel dy AD sVy tukVy qy nSw krn
dIAW hor inSwnIAW vI imlIAW[ tIky
lw-lw ky aus dI hr nwV ivMnHI peI sI[
mYN aus dI bWh PV ky tIikAW dy inSwn
vyKx l`igAw[ gu`t 'qy do-iqMn KrINF, do
qwzy z^m, kUhxI 'qy tIikAW dy inSwnW
dI lMmI lweIn Aqy hux aus dy p`t dIAW
nwVW dI vwrI sI[ mYN aus nwl g`lbwq
kr irhw sI qW d&qr iv`c ie`k bzurg
AOrq dw^l hoeI, isr dy vwl iK`lry
hoey, m`Qy 'qy muVHkw, gly iv`c KuSkI,
slvwr dy pONcy iB`jy hoey qy pYr pWfU im`tI
qy ryqy nwl il`bVy hoey[ kihx l`gI, ''mYN
Kyq bor krw rhI sI[ pqw l`igAw ik
pulIs PV ky lY geI[ mYQoN irhw nhIN
igAw Aw^r pu`q AY myrw['' auh pu`q
dw ielwj krvwaux leI vwsqw pwaux
l`gI[ nOjvwn dI bWh Aqy aus dI mW dy
pYrW vwrI-vwrI vyK ky mYN aus nOjvwn
dy niSAW Aqy bor dy p`qx dI siQqI dy
AMdwzy lgwaux l`gw[
ie`k lVkI ny bynqI kIqI ik aus dy
pqI ivru`D Adwlq iv`c niSAW sbMDI
suxvweI ADIn kys dw inptwrw hox iv`c
dyr ho rhI hY[ sbMiDq pulIs krmcwrI
v`loN Adwlq iv`c pyS ho jwx dy Brosy vjoN
hI auh myry d&qr AweI sI[ aus dy pqI
dI kYnyfIAn ieMmIgRySn dy vIzy dI
imAwd do mhIinAW bwAd pUrI hoxI sI[
aus fr sI ik kys lmkx nwl aus dy
pqI dw vIzw r`d ho jwvygw[ aus dI mMg
nvMbr 2014

jwiez qy swDwrn sI[ mhIny ku bwAd


auh bhuq GbrweI hoeI iPr myry d&qr
AweI[ drAsl auh nOjvwn nSw C`f
nhIN sikAw sI Aqy AwpxI pqnI dy
bweI ku virHAW dy Brw nwl lY ky nyVly
Sihr qoN hYroien ^rIdx cilAw igAw[
dovW pulIs ny PV ilAw[ auh kuVI hux
iPr kYnyfIAn ieMmIgRySn pyprW dI
imAwd qy SrqW dw vwsqw pwaux l`gI[
mYN aus dI ies mMg 'qy iK`J igAw sI[
Aw^r auh kihMdI, ''jy C`f nhIN skdy qW
aus dI QW myry Brw 'qy muk`dmw drj kr
idau[ dovyN ie`ko kwr iv`c hI qW svwr
sn['' aus ny QoVHw ruk ky AwiKAw[ aus
dy bolW iv`c byv`sI sI[ r`KVI vwly idn
aus dw AY`s.AY`m.AY`s. AwieAw[ auh jylH
mUhry KVHI Brw dI mulwkwq leI mYQoN
mdd mMgx l`gI[ jylH krmcwrI ny mY
d`isAw ik aus v`loN bMnHI r`KVI hMJUAW
nwl iB`j ky is`lHI ho geI sI qy aus kuVI
dy bol isskIAW dy Bwr Q`ly d`b ky
byArQ ho gey sn[
Awpxy Gr qoN cwlI iklomItr dUr
kwlj pVHdw ie`k nOjvwn niSAW dw
AwdI ho igAw[ kwlj dI pVHweI ivcwly
C`f auh kwlj &Is qy itaUSn dy pYsy lY ky
hYroien pINdw irhw[ swl bwAd kwlj
ipRMsIpl dI ic`TI AweI qW ieh Byq
Ku`ilHAw[ Gbrwht iv`c aus dI mW qoN
Gwqk ZlqI hoeI[ ic`TI pVHidAW hI
aus ny Awpxy pu`q dw &on imlwieAw[ jdoN
auh Awpxy hI Sihr dy b`s A`fy 'qy au`qr
irhw sI qW mW ny aus ic`TI pVH ky suxw
id`qI[ aus ny ie`ko g`l ic`TI qoN ielwvw
AwKI sI ik ic`TI pVHidAW hI qyrw ipE
qyry kwlj igAw hoieAw[ auh pl qy Awh
idn auh nOjvwn kdy Gr nhIN AwieAw[
iqMn vrHy lMG jwx 'qy vI auh AOrq mhIny
iv`c ie`k A`D vwr Awpxy pu`q l`Bx
kwlj zrUr jWdI hY[ auh QoVHI dyr kwlj
kMntIn iv`c bYTdI hY[ st`fI rUmz iv`c
l`gIAW klwsW SIiSAW rwhIN vyKx l`gdI
hY[ Cu`tI hox 'qy kuJ ividAwrQIAW qoN
Awpxy pu`qr bwry pu`C-pVqwl dw Xqn
krdI hY[ vwps muVdI hoeI auh kwlj dy

nvMbr 2014

mu`K gyt 'qy KVH ky h`Q joVdI Aqy isr


JukwauNdI hY[ koeI duAw krdI hY jW
aulWBw idMdI hY, aus dy bolW bwry iksy
kuJ vI pqw nhIN[
pulIs suivDw sYNtr dy bwhr ilKy
fr`g hYlp lweIn dy mobweIl nMbr rwhIN
aus kuVI ny myry nwl rwbqw kwiem kIqw[
drAsl aus ny pRym ivAwh krvwieAw
sI qy aunHW Awielts dw pypr pws kr ky
ivdyS jwx dw Xqn kIqw[ iesy aumId
iv`c ivAwh qoN iqMn vrHy bIq jwx 'qy vI
aunHW jIvn joq A`gy nhIN qoirAw sI[
ivdyS jwx dI As&lqw qoN bwAd
mwnisk pRySwnI kwrn aus dw pqI
hYroien dy nSy dw AwdI ho igAw[ aus
kuVI ny v`fy Sihr dy ie`k nSw CufwaU
kyNdr iv`c iqMn mhIny isrhwxy bYT ky aus
dw ielwj krvwieAw[ aus kuVI dI
mOjUdw sm`isAw ieh sI ik ielwj
krvwaux qoN bwAd vI swQI aus dy pqI
mobweIl &on 'qy ims kwl mwr ky bwhr
s`d lYNdy qy hYroien dw sUtw lvw idMdy[
pqI ies pwisauN rokx leI auh
ims kwl vwly nMbr mY not krvwaux
l`gI[ ie`k qoN bwAd dUjw, iqMn nOjvwn
pulIs dI igR&q iv`c Awey sn pr ieauN
aus nOjvwn ies pwisauN roikAw nw jw
sikAw[ pqnI dy XqnW sdkw nSw C`fx
leI auh dubwrw hspqwl dw^l vI
hoieAw pr s&l nw ho sikAw[ pqIpqnI iv`c klyS rihx l`gw qy ie`k
ABwgy idn auh nOjvwn nihr iv`c Cwl
mwr ky mu`k igAw[ auh kuVI izMdgI dIAW
muSiklW iv`c fuMb qW geI pr mrI nhIN[
aus dw ipMf mwlvy vwly pwsy hrIky
hY`f qoN A`T-nON iklomItr dI dUrI qy hY[
aumr qkrIbn s`qr vrHy, pqlw, CwtvW
qy kwmw srIr[ BwvyN aus bu`FI mW dI rUh
du`KW nwl JMbI peI sI pr aus dy bolW
iv`coN ikrq dI ^uSbo AwauNdI sI[ aus dw
g`l smJwaux dw qrIkw sMjm vwlw sI[
aus dw Awpxy pu`q nwl hI JgVw sI[
drAsl aus dw pqI qy ie`k pu`qr
niSAW dI Byt cVH cu`ky sn qy aus dw nSw
krdw ieh pu`qr jwiedwd 'coN ih`sw mMg

irhw sI[ ieho JgVw sI[ pMcwieq vI


aunHW dy nwl AweI sI pr koeI &Yslw nw
ho sikAw[ ''khwxI ^qm Aw bs, ies
mweI dw poqrw vI nSw krn l`g ipAw,''
ie`k pMcwieq mYNbr ny mY hOlI Awvwz
iv`c d`isAw[ ieh mweI niSAW ivru`D
pIVHI dr pIVHI keI lVweIAW hwr cu`kI
hY[
aunwBI rMg dw sUt pihnI myry d&qr
AweI ie`k swDwrn pyNfU kuVI nS`eI pqI
dIAW krqUqW d`sdI-d`sdI fuskx
l`gI[ ijvyN koeI dm lY-lY ky iPr dOVdw
hY ieauN hI auh pwxI dw iglws pI ky iPr
bolx l`gI[ boldI-boldI auh guMm-suMm
ijhI ho geI[ aus dw ipMf nihrW iknwry
siQq hY qy aus ny nS`eI pqI qoN qMg Aw ky
'mYN pwxI au`qy pY jwxw cwhuMdI hW'
kihMidAW ^udkuSI krn dI mnodSw
pRgtwieAw sI[ ies Gtnw qoN mhInw ku
bwAd mYN izlHy dy smUh AiDkwrIAW nwl
mIitMg krn l`gw[ mIitMg dy A^Ir iv`c
AsIN guMm hoey ivAkqIAW Aqy bypCwx
qOr 'qy sskwr kr id`qIAW lwSW dy
k`piVAW qy inSwnIAW qoN ivAkqIAW dI
pCwx krn l`gy[ lVI nMbr cwr, p`cI ku
virHAW dI ieMk AOrq dI lwS sUey iv`coN
imlI hY ijs ny aunwBI rMg dw sUt
pihinAw hoieAw hY[ boldw-boldw auh
krmcwrI ie`k PweIl iv`c n`QI kIqIAW
aus lwS dIAW &otoAW ivKwaux l`gw[
ie`k ABwgw i^Awl myry izhn iv`c
Awaux qoN pihlW hI myry sihXogI ny KVHw
ho ky d`isAw ik auh kuVI ijhVI pwxI 'qy
pY jwxw cwhuMdI sI, ipCly mhIny qoN guMm
hY[ aus dy bolW iv`c mOq dw sihm sI[
AOrqW dy duKWq dIAW bhuqIAW
GtnwvW smwijk prdy qk phuMcdIAW hI
nhIN, bhuqIAW klm dI pkV iv`c nhIN
AwauNdIAW qy kuJ ku Srm-hXw dI
lCmx ryKw nhIN lMG skdIAW[
AijhIAW izAwdwqr GtnwvW dw izkr
BwvyN ikqy vI nw hovy pr niSAW dw sMqwp
BogdIAW AOrqW dI pIV Asih hY[
-0-

25

AMimRq vylw
AsIN bhuq jgHw qy AMimRq vyly dI
mh`qqw bwry pVHdy hW[ is`K Drm iv`c jy
g`l krW qW ies dw Kws sQwn hY[
auN\qW jy ivigAwnk p`K vI dyiKAw jwvy
qW swieMs dy muqwibk qW AMimRq vyly dw
smW Bwv phu Putwly vwlw smW ijs
pMjwbI iv`c qVkw vI ikhw jWdw hY, bhuq
lwBdwiek hY[ aus smyN swfw srIr idn
Br dIAW swrIAW QkwvtW qoN bwAd
qroqwzw hoieAw huMdw hY[ idn Br dI
dOV- B`j v`l vI iDAwn nhIN huMdw[
kudrq vI aus vyly SWq qy KuS w huMdI
hY[qwzI hvw qy pMCIAW dw cihkxw vI
mn hor qroqwzw kr idMdw hY aus vyly
mY idn ivc krn vwly kMmW dI koeI
icMqw nhIN huMdI[ jy ieMJ khW ik ieh
vylw myry Awpxy leI hY qW koeI glq
nhIN hovygw[ is`K Drm iv`c ies dI
mhwnqw bhuq hY ikauNik siqgurU jI sw
bwxI rwhIN swfy jIvn dy mnorQ bwbq
smJwaNudy hoey kihMdy hn:BeI prwpiq mwnuK dyhurIAw]
goibMd imlx kI ieh qyrI
brIAw]
jy myry jIvn dw mnorQ aus pRBU
imlxw hY qW imlwp qW hI ho skdw hY, jy
mn iv`c itkwA hovy[ ieh itkwA
AMimRq vyly sihjy hI bx jWdw hY ikauNik
aus vyly myrw mn iksy duinAwvI pwisAW
v`l Btkdw nhIN huMdw qW hI jo AMimRq
vyly auTdy hn ies rs BlI BWq jwxdy
hn qy mwxdy hn[ pr svwl ieh pYdw
huMdw hY ik jo AnMd mYN aus vyly mwixAw
ik auh swrw idn bixAw irhw ??
Asl iv`c purwqn simAW iv`c jdoN
koeI g`l Xwd r`KxI huMdI sI qW swfy
bzurg Awpxy rumwl jW cuMnI gMF mwr
idMdy sI qW jo jdoN aus v`l iDAwn jwey
qW Xwd Aw jwey ik ieh kMm krnw
hY[Ajoky smyN iv`c AsIN Awpxy PonW qy
Reminder lgw idMdy hW[ ies qrWH
26

-kMvljIq kOr

siqgurU jI ny vI AMimRq vylw sw iek


gMF dy rUp iv`c id`qw hY[ pihlW qW mY
ies dw suAwd c`KW Bwv gMF mwrW qy iPr
jdoN vI ies gMF v`l vyKW qy mY Xwd Aw
jwvy ik ieh AMimRq vyly qW mYN Awpxy pUry
jIvn bxwauxw hY[
ieh gMF kih leIey jW inSwnI kih
leIey siqgurU jI ny bKiSS kIqI hY[
pr jy swfy kol inSwnIAW qW hox pr
jIvn ijaUx dw isDWq inkl jwvy [
siqgurU jI jo Sbd bwxI iv`c
bRwhmx leI vrqdy hn, auh swfy au`qy vI
lwgU huMdy hn[
brq nym krm Kt kIny bwhir ByK
idKwvw]
iesy qrWH jy kuJ hor A`gy socW qW myry
gurU vloN id`qy pMj kkwr vI inSwnIAW
hn jo mY gurU hukmW dy Anuswr jIvn
ijaUxw isKwauNdIAW hn[ hux mYN
inSwnIAW qW Dwrn kr lvW pr gurU dy
hukmW dI pwlxw nw krW qW iPr kI
Pwiedw?
auhI jo A`j sw smwj iv`c suxn
imldw hY, lY AMimRq Ckx dw kI lwB hY?
ikauNik jIvn qW aus Anuswr bxwieAw
hI nhIN qy ausdw Zlq pRBwv smwj iv`c
dyKx imilAw [ Awm mnu`K dy mn iv`c
svwl KVw ho igAw jy iek AMimRqDwrI
mnu`K vI JUT boldw hY, dUijAW nwl T`gI
krdw hY, prwieAw h`k KWdw hY, kOVw
boldw hY qW dso AMimRqDwrI hox dw kI
lwB ? ieh qW hI hoieAw ijnWH mnu`KW ny
AMimRqpwn qW kr ilAw Bwv inSwnIAW
qW pw leIAW pr auhnW AnuswrI Awpxw
jIvn nw bxwieAw [
Awau au`dm krIey ik ieh jo
inSwnIAW siqgurU jI ny bKiSS kIqIAW
hn kyvl auhnW dy DwrnI hI nw bxIey,
blik siqgurU jI dy aupdyS dy muqwibk
Awpxw jIvn bxwaux dI koiSS krIey[
-0-

ie`k AwdmI Aqy


ausdIAW cwr pqnIAW
pRwcIn Bwrq iv`c ie`k AwdmI dIAW
cwr pqnIAW sn[ ie`k vwr auh AwdmI
gMBIr rUp nwl bImwr pY igAw Aqy mOq dI
CeIAw qy phuMc igAw[ mOq swhmxy dyK ky
aus bhuq iek`lwpn mihsUs hoieAw[ aus
ny pihlI pqnI ausdy nwl dUjI dunIAW
iv`c c`lx leI Awgrih kIqw, prMqU ausny
ikhw, qusIN mY hmySW pRym id`qw hY, pr
hux swfy Al`g hox dw smW Aw igAw hY[
Alivdw! myry jIvn swQI[ jdoN ausdI
dUjI pqnI c`lx leI ikhw qW ausny
ru`Kypn nwl ikhw, quhwfI pihlI pqnI ny
mnHW kr id`qw qW mYN ikauN nwl c`lW[ qusIN
Awpxy svwrQ dy kwrn mY pRym kIqw hY[
qIjI pqnI ny A`KW iv`c hMJU Br ky ikhw,
myry ipAwry pqI, mYN bhuq duKI hW[ mY
quhwfy nwl pUrI hmdrdI hY[ mYN quhwfy nwl
SmSwn q`k c`l skdI hW[ ieh myrw
Aw^rI &rz hY[ hux ausny cOQI pqnI
bulwieAw, ijsdI ausny kdy vI izAwdw
prvwh nhIN kIqI sI[ ausny aus nwl
ZulwmW dI qrHW vrqwA kIqw Aqy hmySW
aus dy pRqI nwKuSI zwihr kIqI[ ausny
soicAw ieh qW inSicq qOr qy ienkwr hI
krygI, prMqU iek`lypn dI Bwvnw Aqy fr
ieMnw izAwdw sI ik auh cOQI pqnI
AnuroD kry ibnW nhIN rih sikAw[ prMqU
cOQI pqnI ny ikhw ik, mYN quhwfy nwl zrUr
c`lWgI[ mYN hmySW quhwfy nwl rihx leI
idRVH pRiqigAw krdI hW[ mYN quhwfy nwloN
Al`g nhIN ho skdI[
mhwqmw bu`D khwxI smJwauNdy hoey
kihMdy hn, pihlI pqnI srIr hY, ijs
AsIN bhuq ipAwr krdy hW pr ieh ie`Qy hI
nSt ho jWdw hY[ dUsrI pqnI Dn, sMpqI,
pd priqStw hY, jo ie`Qy hI rih jWdy hn[
qIsrI pqnI duinAwvI irSqy hn, Brw,
BYx, pqI, pqnI Awid[ jo A`KW iv`c hMJU
Brky SmSwn BUmI q`k hI Aw skdy hn[
cOQI pqnI swfy krm hn, jo AsIN dunIAW
iv`c ivcrdy hoey krdy hW, auhnW kIqy hoey
praupkwrW hI dunIAW Xwd krdI hY Aqy
Awpxw rol mwfl bxwauNdI hY[
DMnvwd sihq dYink Bwskr

nvMbr 2014

kI AsIN Azwd hW?


-AMgryz isMG r`qoky 98140-98844

mwirAw is`kw jgq ivc nwnk


inrml pMQ clwXw] (1-45-4) BweI
gurdws jI dI rcnw Anuswr gurU nwnk
swihb jI ny inrml pMQ dI isrjxw
kIqI[ inrml Bwv S`uD s`c dw mwrg[
gurU nwnk dyv jI qoN lY ky gurU goibMd
isMG jI q`k Bwv AkqUbr 1708 jdoN
gurU jI ny AwigAw BeI Akwl kI qbY
clwieE pMQ dw hukm krky swry is`K
jgq hukm kr idqw sI ik A`j qoN
bwAd is`KW dw gurU kyvl Sbd gurU gRMQ
swihb jI hI hn[ joq gRMQ ivc srIr
pMQ ivc (AMimRqDwrI isMGW dw smUh)
pMcW kw gur eyk iDAwn dI pirBwSw
idqI sI[
pr A`j jdoN is`KW v`l vyKdw hW qW
ieh svwl mn ivc auTdw hY ik kI AsIN
Azwd hW, juAwb AwauNdw hY ik nhIN[ jy
Azwd nhIN qW gulwm kdoN qoN iks dy ho
gey hW, AwE vIcwr krIey[
gurU goibMd isMG jI dy joqI joq
smwaux qoN bwAd bwbw bMdw isMG bhwdr
jI ny is`K rwj sQwipq kIqw qy is`K kOm
rwj krn dI jWc isKw idqI[
aus smyN is`K zmIr krky Azwd sn
qy iesy vwsqy 1849 q`k rwj kr gey[
pr jdoN is`K rwj Kqm ho igAw qW
AMgryzW ny sw zmIr qOr qy gulwm krn
vwsqy swfy ieiqhws ivc qW ivgwV
pwieAw hI sI, nwl hI gurU gRMQ swihb
nwloN qoVn leI sMqvwd vI prgt kr
idqw qy AsIN hux swD lwxy dy vI gulwm
ho gey hW[
AwE hux hor vIcwr kriey ik iks
iks dy gulwm ny A`j dy is`K:
jdoN gurU goibMd isMG jI ny is`KW dI
prK krn vwsqy dwdU dI kbr nMU qIr
nwl nmskwr kIqI sI qy is`KW ny gurU jI
qnKwh lweI sI[ pr A`j dw is`K
Awp hI kbrW, mVHIAW, pIrKwinAW,
nvMbr 2014

jTyirAW Awid dw gulwm ho hI igAw hY[


mirAw pUj pUj ky swfI kOm dI zmIr
hI mr geI, AxK ikQoN l`BygI[
Sgn, ApSgn, iQqW-vwrW,
sMgrWd, m`isAw, pUrnmwSI, mOlIAW,
r`KVI, vrqW, SrwDW, syhirAW,
cUiVAW, sMDUrW, ibMdIAW, cUVIAW,
gwinAW, jYmwlw, joqSIAW, ibaUtI
pwlrW, nweIAW, TyikAw, posq, APIm,
smYk hYroien, golIAW, tIikAW, fWsrW,
AKMf pwTW, sMpt pwTW, fyirAW, lIfrI
dIAW kursIAW Awid dw gulwm ho igAw
hY[ pqw ikauN ikauNik AsIN s`c dI
vIcwr gurbwxI nwloN tu`t gey jW qoVy gey
hW[ gurU ny hI sw AxK, gYrq bKSxI
hY pr AsIN gurU ip`T dy ky KVy hW[
AsIN 93% ShIdIAW dy ky vI 1947
gulwmI gl pw leI hY auh vI auhnW dI
jo gurU nwnk nwm dy duSmx hn qy auhnW
ny hr vyly hI sw gulwm bxwaux dw
auprwlw kIqw hY qy auhnW dw twkrw
krn leI keI XoDy auTdy rhy ny qy auTdy
rihxgy, pr A`j swfI nOjvwn pIVHI
iehnW duSmxW ny nSy, piqqpuxy dw
AwdI bxw idqw hY[
A`j AsIN gulwm ho ky vI nwhry
AwzwdI dy lw rhy hW, 'rwj krygw
Kwlsw' pr ikQy swfI zmIr qy srIr qW
niSAW, bwibAw, jTyirAW, pIrKwinAW
dy gulwm ho cu`ky hn, pihlW Awpxy
srIr, zmIr qy gurbwxI dw Et Awsrw
lY ky kbzw kr is`KW, iPr ieh nwAry
qyry mUMh qoN cMgy l`gxgy, pMjwbI BwSw qW
pMjwb ivc vI dUsry nMbr qy hY qy qUM vI
pVHnI C`f id`qI hY[
Aw! Azwd hox bwry soc qy gurbwxI
dy hukm mMn ky s`cI zmIr v`loN ijaUNdw
ho jw qy dunIAW v`loN mr iPr jIvn hY[
sbid mrhu iPir jIvhu sd hI qw
iPir mrxu n hoeI ] (pMnw-604)

is`iKAwdwiek pRsMg

jIvn s&r
rivMdr isMG sUdn
94786-15711.

izMdgI dy jo pl AsI guAw bYTy hW,


swfy sBnW leI swfI izMdgI 'c
kOVIAW-im`TIAW XwdW lY ky bsyrw bxw
cu`ky hn[ nw cwhuMdy hoey vI jW iksy vI
mOky 'qy Swied AijhIAW socW, iKAwlW
AwpxI izMdgI nwl AsI joV ky
dyiKAw sI, ikDry Aijhy s`c dI Awpxy
leI klpnw kIqI sI jo sw smy qy
hwlwq nwl iesy qrHW mjbUrI vs ijaUNdy
rihx leI mjbUr krdw hY[
izMdgI ivc sB sB kuJ qW nhI
iml jWdw, iPr ikau ienHW AwSwvW dw
eynw ivSwl smuMdr smyt ky aus iek
hI qwrI nwl pwr kr lYx dy idl hI
idl 'c mnsUby bxw ky bYTy hoey hW
AsIN[ idlW ivc hMkwr, haUmY, n&rq
dw iek bhuq v`fw PqUr pwlI bYTy hW
AsI sB[ ies PqUr ivc hI fu`by
hoieAW nwl nw jwxy jd izMdgI ny A`KmcolI kr dyxI ey qW sB kuJ ieh
hMkwr, haUmY DirAw-DrwieAw rih
jwxw ey ieQy[ iPr iks nwl iglyiSkvy, rusvweIAW hoxIAW ny[ dosq!
ieh sB ienHW cldy swhW dI rvwngI qy
ienHW Ku`lHIAW A`KW q`k hI sImq hY[
iPr nw iksy swfy ivhVy Awauxw ey qW nw
hI iksy AsI aus dIAW g`lW dw
Aihsws krvwauxw ey qy rhI g`l iek
ies dunIAw... dI[ Awpxy ruJyivAW
kwrn dunIAw kd iksy Xwd krdI ey
jW Xwd r`KdI hY[ jIvn s&r ivc
itmitmwaudy qwry hW AsI[ nw jwxy
kd, ikQy tu`txw ey qy Alop ho jwxw hY[
-0* mw pRyrnw dw swDn huMdI hY[ ies
leI ies dw is`iKAq hoxw zrUrI hY[
* iek p`ly mw dI mmqw qy iek p`ly
dunIAW dy swry AYSo Awrwm vI r`K
id`qy jwx qw vI mw dI mmqw vwlw
p`lw BwrU hI rhygw[
27

kwiv PulvwVI
mMnoN g`l ivdvwnW dI
-pRSoqm isMG sohl 98720-20709

AY siqgurU dy is`Ko mMnoN


mMnoN g`l ivdvwnW dI[
s`c kihxoN jo frdy nhIN,
pRvwh nhIN krdy jwnW dI[
is`K dw isr siqgur dI Bytw,
nhIN iksy dy fyry dI[
swD sMq qy mhMq sBy ny,
ieko nsl lutyry dI[
Sbd gurU dw p`lw PV lau,
C`f ky pUC hvwnW dI,
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
cVq JVwvw Kw Kw ijhVy,
iP`ty vWgr Joty ny,
vr, Srwp, mukqI dy c`kr,
pwauNdy idl dy Koty ny,
loV nhIN iehnW dy KIrW,
pUVy qy pkvwnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
ijs pRcwrk kol iksy is`K,
kwlj dw ifplomw nhIN,
fyrwvwdI auh pRcwrk,
is`K Drm dw somw nhIN[
pVHy ilKy nw mUrK bnIey,
krIey prK SYqwnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
dyeIey nw augrwhI AYvyN,
by-mirXwdw fyry nUM[
ijhVy rog nwl GoVI mr geI,
auho rog vCyry nUM[
KohlI pol keIAW dI isMGW,
krwmwqI byeImwnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
28

mMnoN g`l ivdvwnW dI[


pMQ pRvwinq rihq mirXwdw,
nUM jo mMndw nhIN[
is`K gurU dw AMg pMQ dw,
auh kdI vI bndw nhIN[
A`f mirXwdw Qwp ky pwpI,
krdy g`l nukswnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
iehnW qweIN mwieAw dy ky,
pYsw nw brbwd kro[
gurmiq dw iltrycr lY ky,
mu&q vMfo qy Xwd kro[
jIvn sPl kro isMGo,
kdr gurU PurmwnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
101 AKMf pwTW dI
bwby lVI clwauNdy ny,
AYnw Krc krky ply,
iksy dy kuJ nw pwauNdy ny,
bwxI qweIN mMqR smJx
rIq jo vyd purwxW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
pUjw Akwl kI prcw Sbd dw,
Kwlsy dw dIdwr kro[
gurU gRMQ ey guruU Aswfw,
bwxI dw siqkwr kro[
gurbwxI dy ArQ sohl pVH,
kQw suxo guxvwnW dI[
AY siqgurU dy is`Ko mMnoN
mMnoN g`l ivdvwnW dI[
s`c kihxoN jo frdy nhIN,
pRvwh nhIN krdy jwnW dI[
-0mw dI mmqw iek sdw-bhwr
hirAw Aqy GxI Cw dw auh bUtw
hY, ijs nUM pwr krky Zm, i&kr,
sog vwlI Du`p b`cy q`k kdy vI nhI
phuMc skdI[

gurUu jI hukm
koeI hY mMndw[
-gurivMdr isMG
Kwlsw (Pwizlkw)
84378-64002

pw ky gwqry is`K hW bxdy,


is`KW vwlI g`l nw koeI[
vyK ky hwl A`j dy is`KW dw,
is`KI iPr DwhW mwr ky roeI[
hux qW nW dI is`KI hY,
p`ly aupdyS qW ivrlw bMndw[
bwxI pVH qW lYNdy ny,
gurUu jI hukm koeI hY mMndw[
AsIN AMimRq vMf ley AY,
AMimRq dI swr iksy nw jwxI[
mYN iehdw, mYN auhdw CikAw hY,
A`j hoeI ie`k dI ^qm khwxI[
A`j pMQ iKlr igAw ey,
KyrU KyrU hoieAw swrw[
iksy nUM smJ nw AwauNdI ey,
ieMnw viDAw ipAw pswrw[
bwxI nwloN tu`t gey hW,
tu`t ky dyhDwrI guruU bxwey[
bwxI qoN jIvn is`KxW sI,
AwpW qW hor hI kMm clwey[
is`KI jodVI krdI hY,
AwpW ho iek`Ty jweIey[
bYT msly is`KI dy,
bVy ipAwr nwl suljweIey[
swnUM vwsqw guru dw ey,
vYr ivroD nw iksy dw krIey[
Awps iv`c hI lV lV ky,
AYvyN gYr mOq nw mrIey[
hux jy iml bYTy nw,
qW AwpW kdy ie`k nhIN hoxw[
smW lMiGAw muVnw nhIN,
ipCoN pY ju Gu`t-Gu`t roxw[
ipCoN pY ju Gu`t-Gu`t roxw[
-0nvMbr 2014

KuSI ik`Qy hY?

-AjIq isMG cMdn

ienswn ie`k QW qoN A`k ky dUjI QW v`l B`jdw hY qW ik aus ^uSI iml sky[ sYlwnI vI ieMj hI krdy hn[ kuJ
mhIny ie`k QW guzwr ky iPr vwps cly jWdy hn[ ieMj ^uSI iksy ie`k QW nwl nhIN b`JI hoeI[ ^uSI hr QW hY pr
ienswn ies pRwpq audoN krdw hY, jd ienswn Awpy nwl ieksur hovy[ ieksurqw guAw ky koeI ^uSI sMBv nhIN hY[
qusIN audoN ^uS huMdy ho, jd qusIN
Awpxy nwl ieksur ho jWdy ho jW iPr
ies swry sMswr nwl vI ieksur ho jWdy
ho[ ibnW ieksurqw ^uSI hwsl nhIN
kIqI jw skdI[ vjMqrI jd vwieln
vjwauNdw hY qW auh ^uS huMdw hY; vwieln
dIAW qrMgW vjMqrI dy srIr iv`c vI
gUMjdIAW hn qy ieh qrMgW Awly-duAwly
vI qrMigq kr idMdIAW hn[ Awpxy
nwl ieksur hoxw bVw zrUrI hY[ Awpxy
nwl ieksur hoey ibnW ienswn kdy ^uS
nhIN huMdw; sgoN du`K Bogdw hY[ ijaUNdw
nhIN, Awpxy-Awp GsItdw hY[
ku d rq kdy ieksu r qw nhIN
guAwauNdI, iesy leI ies ieksurqw iv`c
bUty, Pu`l qy suMdr ru`K JUMmdy hn[ pMCI
ienHW ru`KW 'qy bYT ky kudrq dI lIlw
mwxdy hn[ ienswn vI jy kdy iKJdw qy
duKI huMdw hY qW auh Awpy ieksur krn
leI ienHW kudrqI QwvW v`l B`jdw hY Aqy
Awpxy-Awp kudrq dw ie`k Bwg bxw
lYNdw hY qy iPr auhI qrMgW iKJy-icVy
ienswn SWq kr idMdIAW hn[ srIr
dI guAwcI ieksurqw brkrwr ho jWdI
hY[ ieMj ie`k Awm ienswn Awpxy-Awp
AnMq nwl joV lYNdw hY[ AnMq nwl
joV ky ienswn ies AnMq dw hI ie`k
ih`sw bx jWdw hY[ auh AnMq jo
ieksurqw iv`c b`Jw hY, hmySW gUMjdw
rihMdw hY[ jdoN vI AsIN ies AnMq nwloN
nwqw qoV lYNdy hW, AsIN hnyrIAW K`fW
iv`c jw if`gdy hW[ swfy koloN ^uSI kohW
dUr clI jWdI hY[ cIK-ichwVw pwauNdw
b`cw, mW v`l B`jdw hY qy mW nwl icMbV ky
SWq ho jWdw hY[ ieMj Awpxy-Awp nwloN
tu`tI hr rIz Awpy nwl juVn leI qWG
nvMbr 2014

iv`c rihMdI hY[


do pRymI jdoN ie`k-dUjy iv`c swh lYNdy
hn qW ikMny ^uS huMdy hn, aunHW mihsUs
huMdw hY ik aunHW dIAW ijMdW qW BwvyN do hn
pr auh ie`k ijMd bx ky ijaUxw cwhuMdy
hn[ jdoN auh ie`k-dUjy nwl bglgIr
huMdy hn qW sB Byd-Bwv imt jWdy hn qy
auh AnMq ^uSI iv`c tu`bI mwr lYNdy hn[
pqI-pqnI vI jy ieksur iv`c ho ky
rihMdy hn qW aunHW dI izMdgI ^uSIAW nwl
Br jWdI hY[ auh ie`k-dUjy dy AOgx qy
Bu`lW Bulw ky isr& ie`k-dUjy iv`c gux
hI l`Bx l`g pYNdy hn[ jy koeI qru`tI
ie`k-dUjy iv`c hovy vI qW aus
nzrAMdwz krky ie`k-dUjy ipAwrdy
hn[ ieMj krn nwl aunHW izMdgI dI
ie`k pirBwSw l`B pYNdI hY qy auh sohxw
jIvn bsr krdy hn[
pMCI jdoN kudrq nwl ieksur huMdy
hn qW auh ru`KW dIAW tihxIAW 'qy bYT ky
gIq gwauNdy hn[ ATKylIAW krdy hn qy
AnMq PYly AwkwS iv`c au`cIAW aufwrIAW
Brdy dyKy jw skdy hn[ swrw bRihmMf hI
pMCIAW dw Gr hY[ AwlHxy 'c qW pMCI

audoN hI bYTdy hn, jd rwq k`txI hovy jW


Awpxy b`icAW cogw dyxw hovy, nhIN qW
pMCI hmySW AwzwdI Bwldy hn[ sony dy
ipMjry vI pMCI koeI ^uSI nhIN dy skdy[
pMCIAW leI jo luq& AwzwdI iv`c hY,
auh hor ikqy nhIN[
jdoN skUlW iv`c Cu`tIAW ho jwx qW
b`cy nwnky jw bYTdy hn[ kuJ idn au`Qy
mwmw-mwmI nwl guzwr ky ^uS huMdy hn[
nvIN QW vI sw ^uSI idMdI hY[ ies leI
ienswn ie`k QW qoN A`k ky dUjI QW v`l
B`jdw hY qW ik aus ^uSI iml sky[
sYlwnI vI ieMj hI krdy hn[ kuJ mhIny
ie`k QW guzwr ky iPr vwps cly jWdy
hn[ ieMj ^uSI iksy ie`k QW nwl nhIN
b`JI hoeI[ ^uSI hr QW hY pr ienswn
ies pRwpq audoN krdw hY, jd ienswn
Awpy nwl ieksur hovy[ ieksurqw guAw
ky koeI ^uSI sMBv nhIN hY[
qusIN AwpxI ^uSI, sYr-spwty kr ky
BwvyN ikqy vI l`Bdw iPro pr jo ^uSI
quhw Awpxy ksb qy kMm s`cI rUh
nwl krky imldI hY, auh hor ikqy nhIN[
-0-

iSkwieq

SyK swAdI muslmwn ivdvwn PkIr hoey hn[ aunHW ny bhuq swrIAW ikqwbW
ilKIAW hn[ auh ApxI iek ikqwb ivc ilKdy hn ik myry pYr ivc juqIAW nhIN
sn[ mYN Kudwqwlw (pRmwqmw) nwl iglw krdw jw irhw sI[ myry pRBU ny AijhI
lIlw idKweI ik swhmxy iek Apwhj dyiKAw[ auh ivcwrw krmw dw mwirAw,
ijs dy nw qW pYr hn Aqy nw h`Q[ ip`T dy Bwr DrqI au`pr ryNg irhw sI[ iPr kI
hoieAw! mYN ausI vyly KudwbMd krIm dy iszdy (Juknw) ivc igirAw, l`K l`K vwr
Sukrguzwr hoieAw, vwh myry pRmwqmw! qUM qW mY sB kuJ idqw hY[ kI hoieAw jy
juqIAW nhIN hn, pYr qW slwmq hn, ieh mnu`K dyh qW srbgux pUrn hY[
dyvn hwry dy dIAw, dInI mwnuS dyh[
Awgy qyrw kwm hY, jo cwhy kr lyh[
29

swfI KyqI

ikswnW leI isrdrdI, cUihAW dI rokQwm ikvyN kIqI jwvy?


fw: AmrIk isMG (9463071919)

auNj qW keI qrHW dy kIVy-mkOVy kwrn cUhy bwhr Aw jWdy hn[ ienHW 10-15 gRwm dwxy Aqy nwlIdwr dwKly qy
&slW dw nukswn krdy hn pr iek`lw bwhr Awey cUihAW soitAW nwl cutkI Br dwxy sukw ky mUMh bMd kr idE[
cUhw hI 6-25 &IsdI hwVHI Aqy swauxI mwirAw jw skdw hY[
Aijhw krky iqMn idn q`k cUhy Aqy PVy
dIAW &slW dw nukswn kr idMdw hY,
(A) ipMjirAW dI vrqoN krnI: cUihAW pwxI ivc fubo ky mwro[
ijs nwl ikswn Aqy dyS v`fw cUihAW PVn leI v`K-v`K qrHW dy ipMjirAW dI dubwrw vrqoN krn leI
AwriQk nukswn auTwauxw pYNdw hY[ ipMjirAW dI vrqoN kIqI jw skdI hY[ G`to-G`t 30-35 idnW dw vkPw zrUr
pMjwb ivc ku`l 8 iksmW dy cUhy pwey jWdy ienHW ipMjirAW dI vrqoN krn qoN pihlW r`Ko[
hn[ cUhy Awpxy cwqr idmwg, izAwdw ipMjirAW cMgI qrHW Do ky swP kr lYxw
kIVymwr zihrW dI vrqoN nwl
b`cy jMmx dI smr`Qw Aqy AwpxyrokQwm: cUihAW dI kIVymwr
Awp ielwky dy vwqwvrn
zihrW dI vrqoN nwl rokQwm krn
Anuswr Fwl lYx dI smr`Qw krky
leI zihrIlw cogw vrqx leI
jnsMiKAw bhuq qyzI nwl vDw lYNdy
bhuq hI swvDwnI Aqy shI qrIkw
hn[ cUhy Awm krky Ku`fW ivc
vrqx dI zrUrq hY[ cUihAW dw
rihMdy hn Aqy suMGx Aqy suAwd dI
ies zihrIly cogy Kwxw, vrqy
smr`Qw qyz hox kwrn Bojn dI cox
gey dwixAW dw imAwrIpx, suAwd
krn ivc Kws muhwrq r`Kdy hn[
Aqy qyl dI mihk 'qy inrBr krdw
auprokq ivSySqwvW kwrn cUihAW
hY[
dI rokQwm krnI hornW kIiVAW
zihrIlw cogw bxwaux dw
Aqy pMCIAW dy mukwbly AOKI Aqy
qrIkw:
v`KrI huMdI hY[ so cUihAW dI
(a) ijMk PwsPweIf dI
rokQwm leI, ipMf p`Dr 'qy smUihk
vrqoN: iek iklo bwjrw, kxk,
iek-do qrIikAW nwl hI cUihAW dI rokQwm
qOr 'qy cUhy mwr muihMm clwauxI
jvwr dw dlIAw jW ienHW dw
nhIN kIqI jw skdI, ies leI &slW dIAW v`Kbhuq zrUrI hY ikauNik jdoN ikswn
imSrx lY ky ies ivc 20 gRwm qyl
v`K AvsQwvW Aqy bhup`KI XojnwbMdI nwl v`K-v`K
iek`ly-iek`ly cUihAW dI rokQwm
jykr ho sky qW mUMgPlI dw qyl Aqy
qrIky Apxw ky cUihAW dI rokQwm kIqI jw skdI
krdy hn qW cUhy lwgly KyqW ivc
25 grwm ijMk PwsPweIf pw ky
hY[ cMgy nqIjy lYx leI cUhy mwr muihMm ipMf p`Dr
dOV jWdy hn, ijs kwrn swriQk
cMgI qrHW imlwE[ ies qrHW
qy clw ky ipMf dI swrI zmIn, bIjI hoeI, bwgW
nqIjy nhIN imldy[ ipMf p`Dr 'qy
iqAwr kIqy zihrIly cogy kwgz
vwlI, jMglwq, KwlI QwvW qy smUihk qOr qy
muihMm ivc gRwm pMcwieqW Aihm
dIAW puVIAW bxw ky Kyq ivc gyJ
cUihAW dI rokQwm krnI cwhIdI hY[
BUimkw inBwA skdIAW hn[
vwlIAW jgHw 'qy r`Ko[
kxk dI ktweI qoN bwAd Aqy Jony
(A) bromwfwieElon dI
dI lvweI qoN pihlW qkrIbn do mhIny cwhIdw hY qW jo iksy iksm dI muSk nw vrqoN: 20 gRwm bromwfwieElon 0.005
q`k Kyq KwlI rihMdy hn ies leI ies Awvy[ swP ipMjirAW KyqW ivc cUihAW &IsdI pwaUfr, 20 gRwm bUrw KMf Aqy
smyN dOrwn cUihAW dI suc`jI rokQwm dy Awaux-jwx vwly rsiqAW Aqy 20 grwm qyl iek ik`lo iksy vI Anwj
mSInI Aqy kIVymwr zihrW nwl kIqI jw nukswn vwlIAW QwvW 'qy r`Ko[ v`fI dy dlIey ivc imlwE Aqy pUry Kyq ivc
igxqI ivc cUihAW PVn leI pihlW
skdI hY[
40 QwvW 'qy r`Ko[
cUihAW ipMjirAW ivc 10-15 gRwm
mSInI qrIky :
(e) rYkuimn dI vrqoN : 50 gRwm
(a) soitAW nwl mwrnw: &slW dI Anwj qyl lgw ky do qoN iqMn idnW q`k rYkuimn 0.0375 &IsdI pwaUfr, 20
ktweI qoN bwAd jdoN rOxI kIqI jWdI hY mUMh KolH ky r`Ko[ cUihAW gJwaux qoN gRwm mUMgPlI jW sUrjmuKI dw qyl Aqy
qW pwxI Ku`fW ivc vV jWdw hY, ijs bwAd ipMjry AMdr kwgz dy tukVy au`qy
bwkI sPw 33 qy
30
nvMbr 2014

ishq sMBwl

fw. AjIqpwl isMG

kYNsr dw mukwblw kro nw ik BY-BIq hovo

mYfIkl ivigAwn dy Kyqr iv`c hoeI


bySumwr qr`kI kwrn hux v`K-v`K qrHW dy
kYNsr qoN frn dI loV nhIN blik
SurUAwqI pVwA 'qy ies dw pUrn ielwj
sMBv hY[ jy smyN isr ielwj nw
krvwieAw jwvy qW ieh jwnlyvw swbq
ho skdw hY[
kYNsr huMdw kI hY? sOKy SbdW 'c
kihxw hovy qW kYNsr srIr iv`c sY`lW dy
bylgwm vwDy dw ie`k smUh hY[ kYNsr
srIr dy AMg ivSyS qoN hornW BwgW 'c vI
PYl skdw hY[ jy srIr iv`c qyzI nwl
vDx vwlI koeI gMF hY qW auh kYNsr ho
skdI hY[ auh gMF jy qyzI nwl nhIN
vDdI qW aus dy kYNsr hox dI sMBwvnw
G`t huMdI hY[ idmwg 'c qyzI nwl vDx
vwlIAW gMFW 'itaUmr' ikhw jWdw hY[
Xwd rhy hr gMF kYNsr nhIN huMdI[
kYNsr dI pCwx Aqy pVwA: kYNsr dI
pCwx Aqy pVwA dw pqw krn leI pYt
sI.tI. skYn byh`d PwiedymMd hY[
bwieEpsI (mws dw tukVw) jWc nwl vI
kYNsr dw pqw l`g jWdw hY pr pYt sI.tI.
skYn nwl srIr dy iksy vI AMg (idmwg
C`f ky) iv`c kYNsr dw p`kw pqw
lwieAw jw skdw hY[ idmwg dy kYNsr
gRsq ih`sy dI AYm.Awr.AweI. jWc v`D
kwrgr is`D huMdI hY[ pYt sI.tI. skYn
ilmPomw, PyPVy dy kYNsr, Kwxy dI nwlI dy
kYNsr, b`cydwnI dy mUMh dy kYNsr dw pqw
lwaux leI pRmu`K jWc hY[ ies iv`c
kYNsr pIVq ivAkqI dy kYNsr rog dy
pVwA dw pqw l`gdw hY Aqy shI ielwj
dI idSw qYA ho jWdI hY[ ielwj ip`CoN
ies jWc rwhIN ieh vI pqw l`g jWdw hY
ik kYNsr dy AMS srIr iv`c hn jW nhIN[
ies jWc nwl kYNsr gRsq Bwg dy 5
im.mI. qk dI siQqI dw pqw l`g jWdw
hY[
sweIbrnweIP: ies mMdBwgw hI
nvMbr 2014

khWgy ik dyS iv`c AnykW lok kYNsr dI


qIjI jW cOQI styj (pVwA) dOrwn
hspqwlW 'c ielwj leI phuMcdy hn[
sweIbrnweI& ie`k Aiq AwDuink
qknIk hY ijs dI vrqoN nwl byhoS kIqy
bgYr kYNsr dw ielwj kIqw jWdw hY[
sweIbrnweI& ryfIE dw ie`k byh`d
kwrgr 'twrgyt isstm' hY, ijs iv`c
rogI dy srIr dy pRBwivq AMg 'qy srjrI
kIqy bgYr kYNsr dw ielwj sMBv hY[
sweIbrnweI& ryfIE srjrI idmwg,

Brain Cancer

rIVH dI h`fI, PyPiVAW, pYnikRAwz Aqy


gurdy dy kYNsr dy ielwj 'c s&l swbq
hoeI hY[ ies qoN ielwvw mUMh qy gly dw
kYNsr jy dubwrw ho jwvy qW sweIbrnweI&
dy zrIey aunHW dw ielwj sMBv hY[
Biv`K dI aumId hY pRotwn QYrypI:
ivikrx ielwj
(ryfIeySn QYrypI)
kYNsr 'qy ij`q hwsl krn leI ie`k
Ain`KVvW AMg hY[ dyS iv`c pRotwn QYrypI
rwhIN ivikrx ielwj kYNsr dy ielwj
iv`c kuJ dhwikAW qoN Aml 'c ilAWdw
jw irhw hY[ ies qknIk dy ielwj nwl
ivikrx aUrjw kYNsr gRsq Bwg 'c ByjI
jWdI hY[ ies dy is`ty vjoN kYNsr gRsq
Bwg dy Aws-pws mOjUd hor ishqmMd

Awm itSU pUrI qrHW nwl bcw ley jWdy


hn[ b`icAW iv`c hox vwly kYNsr 'coN
KopV 'c hox vwly kYNsr (jo srjrI nwl
TIk nhIN ho skdy) dy mwmly 'c vI ieh
kw&I kwrgr is`D hoeI hY[ ies QYrypI dy
zrIey Aijhy 80 qoN 90 &IsdI kYNsr
^qm kIqy jw skdy hn[ pRotwn QYrypI
dyS iv`c auplbD nhIN hY pr nyV Biv`K
iv`c dyS dy coxvyN hspqwlW 'c ies
QYrypI dI shUlq muh`eIAw ho skdI hY[
bRyn kYNsr qy spweIn kYNsr:
idmwgI (bRyn) qy rIVH dI h`fI (spweIn)
nwl sbMDq kYNsr dy kysW iv`c ipCly kuJ
swlW 'c kw&I vwDw hoieAw hY[ Aksr
Aijhw vyiKAw igAw hY ik srIr dy dUjy
AMgW 'c hox vwly kYNsr ijvyN PyPiVAW
Aqy CwqIAW dw kYNsr vI bRyn qy spweIn
sYkMfrI kYNsr dy rUp 'c AsrAMdwz
krdw hYauN[
bRyn kYNsr: bRyn kYNsr dI SurUAwqI
styj glweIEmw kihMdy hn[ bRyn
kYNsr dy swry mwmilAW iv`c lgpg 80
&IsdI kys glweIEmw nwl hI sbMDq
huMdy hn[ Awm qOr 'qy Aijhw vyiKAw
igAw hY ik pihly pVwA dw bRyn kYNsr
b`icAW dy isr dy ipCly Bwg 'c qy bwlgW
dy isr dy Agly ih`sy 'c izAwdw huMdw hY[
l`Cx: isrdrd, jIA k`cw hoxw,
byhoSI Cw jwxI jW Pyr kOmw 'c cly jwxw[
b`icAW Aqy bwlgW dy Awm vrqwE 'c
qbdIlI hoxI[ XwddwSq 'c kmzorI
AwauxI qy imrgI dy dOry pYxy[
nvInqm ielwj: srjrI, ryfIE
QYrypI qy kImoQYrypI rwhIN bRyn kYNsr dw
muFlw ielwj kIqw jWdw hY[ sYkMfrI bRyn
kYNsr 'c ryfIE QYrypI dI vrqoN kIqI
jWdI hY[ ies dy qihq sB qoN nvInqm
ielwj gwmwnweI& qy sweIbrnweI&
nwmk mSInW duAwrw idmwg qy spweIn
dy kYNsr pRBwivq ih`isAW 'qy ivikrx dy
31

zrIey kIqw jWdw hY[ auNj muFly kYNsr dy


kysW dw ielwj vI gwmwnweI& qy
sweIbrnweI& rwhIN kIqw jWdw hY[
spweIn kYNsr: kYNsr nwl pRBwivq
hornW AMgW dw burw Asr jd spweIn
'qy pYNdw hY qW ies hwlq nwl pYdw hoey
rog sYkMfrI spweIn kYNsr kihMdy
hn[ Aijhy kYNsr dy mwmly kuJ izAwdw
hI swhmxy AwauNdy hn[ spweIn kYNsr
dy sB qoN v`D swhmxy Awaux vwly l`CxW
iv`c spweInl kwrf jW spweIn nrv
dw pRBwivq hoxw hY[ ies kYNsr dy kuJ
hor l`Cx ies pRkwr hn: h`QW-pYrW 'c
kmzorI mihsUs hoxI, suMnwpn qy mlmUqr dI ikRAw 'c qklI& mihsUs
krnw, rIVH dI h`fI 'c kmzorI kwrn
grdn, kmr jW ip`T 'c Asih drd
hoxw[
ielwj: spweIn kYNsr dw ielwj
imnIml ienvyisv ifkmpRyisv srjrI
nwl kIqw jWdw hY[ ies dy nwl hI
spweIn mzbUq krn leI skiraU qy
rwf Awid dI vrqoN (iestrUmytySn) vI
ielwj dI ie`k ivDI hY[ ielwj dy Aml
'c ryfIE QYrypI qy kImoQYrypI dI vI vrqoN
kIqI jWdI hY[
mUMh dw kYNsr: BwrqI aup mhWdIp
(Bwrq, pwiksqwn, bMglwdyS Awid)
iv`c sB qoN v`D hox vwlw mUMh dw kYNsr
hY[ ies dw kwrn ieh hY ik ies
mhWdIp dy invwsI qMbwkU dI iksy nw
iksy rUp 'c v`D vrqoN krdy hn[ gutkw,
pwn mswlw qy qMbwkU i^lw& c`lIAW
AnykW muihMmW dy bwvjUd lokW dI qMbwkU
dI lq kuJ T`lH peI hY pr ies qoN
Cutkwrw pwauxw Ajy vI su&nw hI l`gdw
hY[ BwrqI aup mhWdIp dy lokW 'c mUMh dy
kYNsr dy kys ku`l dw 20 &IsdI hn
jdoNik ivksq dySW 'c ieh AMkVw isr&
5 &IsdI hY[ hor kYNsr vWg mUMh dy kYNsr
dy Kyqr iv`c mukMml hoey swry Koj kwrjW
ny ipCly iqMn dhwikAW 'c nvIAW
aumIdW jgweIAW hn[ jy mUMh dy kYNsr dy
kysW 'c vwDw hoieAw hY qW ies nwl TIk
32

hox vwly rogIAW dI igxqI vI vDI hY[


sY`lW, jIn qy rswiexk p`Dr 'qy ies rog
dy kwrnW dw pqw lwaux Aqy ies ip`CoN
ielwj dy Aml 'c kw&I qr`kI hoeI hY[
SurUAwqI pVwA 'c ielwj: mUMh dw
kYNsr rwqo-rwq qW pYdw huMdw nhIN[
qMbwkU, gutkw qy pwn mswly dI vrqoN
nwl hOlI-hOlI swfy sY`lW 'c smu`cIAW
qbdIlIAW huMdIAW hn jo ienHW AwdqW
dy bxy rihx krky kwlWqr 'c kYNsr pYdw
krdy hn[ mUMh dy kYNsr dy pYdw hox 'c
lgpg ds qoN pMdrW swl l`gdy hn[ sB
qoN pihlW mUMh dy kYNsr qoN pihlW dI
hwlq 'ifsplyjIAw' dy rUp 'c swhmxy
AwauNdI hY[ ies ip`CoN ieh hwlq v`Kv`K pVwvW qoN lMGdI hoeI kYNsr bx jWdI
hY[ mOjUdw hwlq iv`c A`j-k`lH
'ifsplyjIAw' dy p`Dr 'qy kYNsr
pnpx qoN rokx dIAW koiSSW jwrI hn,
ijvyN kuJ dvweIAW jy ifsplyjIAw dI
p`Dr 'qy id`qIAW jWdIAW hn qW kYNsr
bxn dw Aml nw isr& rukx l`gdw hY
blik Gtx vI l`gdw hY[ 'vwSpIkrn'
lyjr rwhIN vI ifsplyjIAw jVHoN ^qm
krky kYNsr hox qoN roikAw jw skdw
hY[
hor ivklp: ryfIeySn QYrypI qy
kImoQYrypI dI suc`jI vrqoN nwl vDI hoeI
gMBIr AvsQw vwly rogI vI TIk ho rhy
hn[ AweI.AYm.Awr.tI. qy bRykI QYrypI
dIAW nvIAW ryfIeySn qknIkW ny swry
kYNsr rogIAW pUrw ishq lwB id`qw
hY[
istksImYb qy jyiPntinb
nwmk swlts dI vrqoN 'tWgyNitf QYrypI'
dy zrIey krn dI vjHw nwl muK dy kYNsr
dy ielwj iv`c sMBwvnwvW dy nvyN drvwzy
Ku`lH cu`ky hn[
kYNsr mnoivigAwnkW dI BUimkw:
qMbwkU vrgy pdwrQW dI lq Cufvwaux qy
kYNsr ielwj dy lMmy Arsy dOrwn pIVq
ivAkqI swry mwnisk JMjtW iv`c dI
guzrnw pYNdw hY[ ies hwlwq qoN auBrn
'c kYNsr mnoivigAwnk dI BUimkw

mh`qvpUrn is`D huMdI hY[ ivAkiqqv


jWc dy ip`CoN id`qI jwx vwlI in`jI slwh
pIVq ivAkqI 'c kYNsr nwl lVn dw
mnobl vDwauNdI hY[ gru`p kwaUNsilMg 'c
'ishq siqsMg' vrgy qjribAW nwl
kYNsr pIVq lokW 'c skwrwqmk soc dw
ivkws ho irhw hY[ AijhI soc kYNsr
nwl lVn 'c pIVq S^s dw mnobl
vDwauNdI hY[
ienHW g`lW v`l iDAwn idau: v`Kv`K iksm dy kYNsr dI rokQwm ies g`l
'qy inrBr krdI hY ik smyN-isr
SurUAwqI dOr 'c ienHW dw pqw l`g jwvy[
jy koeI S^s keI idnW qoN srIrk
rUp nwl AOKw qy Eprw mihsUs kr irhw
hY qW aus jldI hI fwktr qoN rwie
lYxI cwhIdI hY[
50 swlW qoN v`D aumr vwly mrdW
swl 'c ie`k vwr pRostyt, spySiPk
AYNtIjn (pIAYsey) tYsitMg krvwauxI
cwhIdI hY[ Aijhw ies leI ikauNik 50
swl dI aumr ip`CoN mrdW 'c pRostYt
kYNsr hox dIAW sMBwvnwvW vD jWdIAW
hn[
v`fI AMqVI dy kYNsr dw pqw krn
leI ml dw Awklt bl`f tYst
krvwieAw jWdw hY[ AYc.AweI.vI. qy
vwiers nwl hox vwlI ijgr dI soj
(hYpytweIts) qoN bco[
kuJ AOrqW iv`c AMfydwnI (EvrI) qy
CwqIAW dy kYNsr dw kwrn ipqwpurKI
(jY n y i tk) vI ho skdw hY [
AOrqW iv`c hox vwly srvweIkl kYNsr
dw pqw lwaux leI pYp smIAr tYst qy
kwlposkopI nwmk jWcW krvweIAW
jWdIAW hn[
ishqmMd AwdqW bxweI r`Ko,
qMbwkUnoSI Aqy Srwb qoN prhyz kro[
ishqmMd Kwx-pIx dIAW AwdqW
pwE[ Bojn 'c hrIAW sbzIAW qy mOsmI
PlW Swml kro[ inXmq ksrq krn
dI Awdq pwE[
srvweIkl kYNsr dw twkrw ikvyN
nvMbr 2014

krIey: srivks jW b`cydwnI dy mUMh dy


kYNsr (srvweIkl kYNsr) nwl dunIAW
dy iksy vI hor dyS dI qulnw 'c Bwrq
iv`c ikqy v`D AOrqW dIAW mOqW huMdIAW
hn[ srvweIkl kYNsr b`cydwnI dy mUMh
dw kYNsr hY[ srivks b`cydwnI dy hyTly
ih`sy dw qMg Bwg hY[ ieh kYNsr 30 swl
qoN v`D aumr dIAW AOrqW 'c sB qoN v`D
huMdw hY[
kwrn: b`cydwnI dy mUMh dy kYNsr dw
sB qoN Awm kwrn hwrmYn pYiplomw
vwiers (AYc.pI.vI.) mMinAw jWdw
hY[ ieh rog ies vwiers qoN pIVq iksy
ivAkqI nwl srIrk sbMD sQwpq
krn dy mwiDAm rwhIN vI ho skdw hY[
hwlWik AYc.pI.vI. vwiers keI pRkwr
dy huMdy hn pr sB qrHW dy AYc.pI.vI.
srivks kYNsr nhIN krdy[
l`Cx: pyt dy hyTly ih`sy (pyfU) 'c
drd, mhWvwrI smyN 'c qbdIlI,
lkorIAw dy nwl ^Un dw Awauxw ijs iv`c
bdbU vI ho skdI hY[
jWc: b`cydwnI dy mUMh dy kYNsr dw
SurUAwqI pVwA 'qy hI pqw l`g jwx nwl
ies dw ikqy v`D s&lqwpUrvk ielwj

hox dIAW sMBwvnwvW vD jWdIAW hn[


mwihr fwktrW dI slwh hY ik sB
AOrqW 21 swl dI aumr qoN hI
srivks kYNsr dI jWc krvwauxI
cwhIdI hY[ 21 qoN 29 swl dIAW AOrqW
hr swl pYp smIAr krvwauxw
cwhIdw hY[ 30 qoN 65 swlW qk dI aumr
dIAW AOrqW hr pMj swl 'c ie`k
vwrI AYc.pI.vI. jWc krvwauxI cwhIdI
hY[
ielwj: hr kYNsr dw ielwj pIVq
AOrq dy kYNsr dI styj (pVwA) qy hor
sm`isAwvW 'qy inrBr krdw hY[ SurU dI
styj 'qy b`cydwnI k`Fx leI srjrI
kIqI jWdI hY[ ies qoN ielwvw rYfIkl
ihstry k tmI 'c b` c y d wnI, do n o N
AMfydwnIAW, XOnI dw Bwg qy aus Kyqr
dIAW ilMPigltIAW srjrI rwhIN k`F
id`qw jWdw hY[
ryfIeySn: ies QYrypI 'c kYNsr
sY`lW nSt krn qy itaUmr htwaux
leI AYksry dI vrqoN kIqI jWdI hY[
ryfIeySn QYrypI srjrI qy kImoQYrypI
dy nwl hI vriqAw jWdw hY[ kImoQYrypI
dy qihq kYNsr sY`lW nSt krn leI

sPw 30 dw bwkI
20 gRwm bUrw KMf iek ik`lo iksy vI
Anwj dy dlIey ivc imlwE[
cogw r`Kx Aqy muihMm clwaux dw
smW : meI-jUn dw mhInw:- cUhy mwr
muihMm clwaux dw bhuq hI FukvW smW hY
ikauNik Kyq KwlI hox kwrn cUihAW
dIAW Ku`fW v`tW, pwxI dIAW KwlHW,
ivrwn QwvW 'qy v`fI igxqI ivc sOiKAW
hI l`B jWdIAW hn [ Swm vyly swrIAW
Ku`lHIAW Ku`fW bMd kr idE[ AglI svyr
hryk Ku`f ivc 10 gRwm ijMk
PwsPweIf/bromwfwieElon jW 20 gRwm
rYkuimn vwly cogy kwgz ivc pw ky
bromwfwieElon vwlw cogw 6 ieMc
fUMGweI qy r`Ko[
Jony dI &sl ivcoN cUihAW dI
rokQwm: Agsq mhIny dOrwn jdoN &sl
g`by 'qy AweI hovy qW cUhy mwr dvweI dI

cUihAW dI rokQwm

nvMbr 2014

vrqoN kro nhIN qW ipCyq hox dI hwlq


ivc cUhw dvweI Kwx qoN guryz krygw[
kmwd dI &sl ivcoN cUihAW dI
rokQwm: ikauNik kmwd dI &sl cUihAW
dy vwDy Aqy rihx leI bhuq hI FukvIN
&sl hY, ies leI swl ivc do vwr,
pihlW julweI mhIny Jony dI lvweI qoN
bwAd Aqy dUjw AkqUbr-nvMbr mhIny
Jony dI ktweI qoN bwAd cUihAW dI
rokQwm krnI cwhIdI hY[ ienHW dovW
simAW dOrwn 15-15 idnW bwAd do vwr
zihrIlw cogw vrqxw cwhIdw hY, pihlw
ijMk PwsPweIf Aqy dUjw rYkuimn jW
bromwfwieElon dI vrqoN krky[
gyj pwauxI : ijMk PwsPweIf vwlw
zihrIlw cogw vrqx qoN pihlW bgYr
zihr qoN Anwj dy dwxy, KMf Aqy qyl dy
imSrx Kyq ivc 30-40 v`K - v`K

dvweIAW dI vrqoN kIqI jWdI hY[


kImoQYrypI dIAW kuJ iksm dIAW
dvweIAW AOrqW 'c kuJ sweIf iePYkt
kr skdIAW hn[ fwktr dI slwh qy
inXmq rUp 'c pYp skIinMg qy
AYc.pI.vI. tIkwkrn nwl srvweIkl
kYNsr dI rokQwm kIqI jw skdI hY[
kYNsr CUqCwq dI ibmwrI nhIN hY[
cwkU jW lohw l`gx nwl srIr 'c kYNsr
PYlx dI soc ie`k Brm hI hY[ isr& 5
jW 10 &IsdI kYNsr hI ipqwpurKI
(jYnyitk) huMdy hn[ bhuqy kYNsr iksy
ivAkqI dy jIvn kwl 'c hox vwlIAW
jYnyitk qbdIlIAW kwrn huMdy hn[
AijhIAW qbdIlIAW dy AnykW kwrn ho
skdy hn, ijvyN qMbwkU dI vrqoN, Du`p
dIAW Altrwvwielt ikrnW dy
ryfIeySn dw srIr 'qy Asr Aqy kuJ
rswiexk q`qW dy mwhOl 'c rihxw[
hyAr fweI jW priPaUm lwaux nwl
kYNsr ho jwx dw Ajy koeI sbUq nhIN hY[
ieh vI Brm hY ik SUgr dI vrqoN nwl
kYNsr qyzI nwl vDdw hY[ SUgrXukq
pdwrQW dI vrqoN nwl kYNsr sY`lW dy vwDy
au`pr koeI Asr nhIN pYNdw[ -0sPw 30 dw bwkI
QwvW 'qy kwgz dIAW puVIAW ivc r`K ky
gyj pw lYxI cwhIdI hY[
zihrIlw cogw pwauxw : bgYr
zihr qoN cogw r`Kx qoN 2-3 idnW bwAd
10 gRwm ijMk PwsPweIf/bromwfwieElon
jW 20 gRwm rYkuimn vwly cogy kwgz
ivc pw ky Kyq ivc 40 v`K -v`K QwvW 'qy
r`Ko[
iek-do qrIikAW nwl hI cUihAW
dI rokQwm nhIN kIqI jw skdI, ies
leI &slW dIAW v`K-v`K AvsQwvW
Aqy bhup`KI XojnwbMdI nwl v`K-v`K
qrIky Apxw ky cUihAW dI rokQwm kIqI
jw skdI hY[ cMgy nqIjy lYx leI cUhy
mwr muihMm ipMf p`Dr qy clw ky ipMf dI
swrI zmIn, bIjI hoeI, bwgW vwlI,
jMglwq, KwlI QwvW qy smUihk qOr qy
cUihAW dI rokQwm krnI cwhIdI hY[ 033

gurmiq sMjog dI Online syvw SurU


Awp jI pVH ky Aiq pRsMnqw hovygI ik gurmiq igAwn imSnrI kwlj vloN ijQy pihlW qoN hI auswrU smwj
leI keI auprwly kIqy jw rhy hn, auQy hux guris`K b`cy b`cIAW dy ivAwh/AwnMd kwrjW leI gurmiq sMjog syvw
AwrMB kIqI jw rhI hY qW ik AsIN Gr bYTy hI Awpxy lVky/lVkI leI Xog, guris`K vr l`B skIey[ ieh syvw
Online SurU kIqI jw cu`kI hY[ qusIN Gr bYTy Awpxw Pwrm Br skdy ho[ cwhvwn s`jx hyT ilKy Pon nMbr qy sMprk
krn dI ikRpwlqw krnI Aqy loVINdw Pwrm Br ky ies syvw dw lwB auTwau[ swrI jwxkwrI gupq r`KI jwvygI[
sMprk: 98152-70101, 98773-00225 Web: gurmatsanjog.com, Email: gurmatsanjog@gmail.com / yahoo.com

kMinAw dI loV
Pwrm nM. 124
luiDAwxw vwsI (24-7-1988) bI.ey.,
(fI. PwrmysI), Awpxw mYfIkl stor,
Awpxw mkwn, lVky leI GrylU guris`K
lVkI dI loV hY[ (Cast No Bar) sMprk98155-51156.
Pwrm nM. 143
luiDAwxw vwsI 28 swlw, k`d 5'-6",
nOkrISudw sYlrI 10,000/- leI GrylU
lVkI dI loV hY[ sMprk- 80540-87244
Pwrm nM. 145
isrsw vwsI AMimRqDwrI, 21 swlw,
k`d 5'-5", Awmdn 25,000/- Awpxw
kwrobwr, (Cast No Bar) leI GrylU
guris`K lVkI dI loV hY[ sMprk094165-04450
Pwrm nM. 146
luiDAwxw vwsI 33 swlw, k`d 5'-3",
Oil Trader 15,000/- leI GrylU lVkI
dI loV hY- mo: 94170-17588
Pwrm nM. 151
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, 14-587, k`d 5'-8" B.Com., Awpxw kwrobwr,
Awmdn 50,000/- leI GrylU AMimRqDwrI,
guris`K lVkI dI loV hY[ sMprk: 9814036321
Pwrm nM. 152
pitAwlw vwsI AMimRqDwrI 26 swl,
k`d 5'-6" (10+2) AwpxI Ice cream
Factory leI AMimRqDwrI GrylU guris`K
lVkI dI loV hY[ Pon: 96461-31309
Pwrm nM. 153
mwCIvwVw vwsI 26 swl, k`d 5'-11",
B.Sc. (Graphic Designer) sYlrI
25,000/- leI pVHI-ilKI, AMimRqDwrI,
guris`K lVkI dI loV hY[ sMprk:
94630-33340, 94171-92575
Pwrm nM. 154
luiDAwxw vwsI 28 swl, k`d 5'-8",

34

B.A., Job Salary 18,000/- PM leI GrylU


lVkI dI loV hY[ sMprk: 98729-03415,
94174-17480
Pwrm nM. 156
luiDAwxw vwsI 27 swlw, k`d 5'-10"
( 1 0 + 2 , I n t e r i o r D e s i g n e r,
pRwprtI+iblfr (Well settled Family)
leI GrylU lVkI dI qurMq loV hY[ sMprk:
98889-03813
Pwrm nM. 162
nUrmihl (jlMDr) vwsI 24 swlw, k`d
5'-10", bI.ey. ibznY~smYn lVky leI GrylU
lVkI dI loV hY[ sMprk: 98554-00087
Pwrm nM. 166
luiDAwxw vwsI, 25 swlw, k`d 5'-6",
bI.ey. sYlrI 10,000/- Awpxw mkwn lVky
leI lVkI dI zrUrq hY[ sMprk: 9815551156
Pwrm nM. 167
id`lI vwsI, 28 swlw, k`d 6', B-Tech
(M.E.) Awmdn 9.5 Lac Package (PA)
lVky leI pVHI ilKI guris`K lVkI dI loV
hY[ sMprk: 99112-35143
Pwrm nM. 168
luiDAwxw vwsI 34 swlw, k`d 5'-7",
B.Com (Accountant) 30,000/- lVky
leI GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk:
98728-00860
Pwrm nM. 172
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, 24 swlw,
k`d 5'-5", B.A., LLB (Advocate) lVky
leI AMimRqDwrI kyskI sjwauNdI bIbI dI loV
hY[ sMprk: 94642-78103
Pwrm nM. 173
luiDAwxw vwsI, 27 swlw, k`d 5'-11",
Medical Rep. leI pVHI ilKI guris`K
lVkI dI loV hY[ sMprk: 94171-84565
Pwrm nM. 174
klk`qw vwsI, 29 swlw, k`d 5'-10",
mYnyjr, cMgI sYlrI guris`K lVky leI lVkI
dI loV hY[ sMprk: 94313-53403
Pwrm nM. 177

luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, jnm imqI


25-9-87, k`d 5'-6", 10+2, Awpxw
ibznY~s SU-Swp, leI suMdr GrylU lVkI dI
loV hY[ sMprk: 98550-58523
Pwrm nM. 179
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, jnm imqI
28-10-90 k`d 5'-8", 10+2, pRweIvyt
nOkrI, leI GrylU guris`K lVkI dI loV hY[
sMprk: 80542-19960
Pwrm nM. 181
id`lI vwsI AMimRqDwrI, jnm imqI 6-386 k`d 5'-10", bI.ey, p`kI nOkrI leI pVHI
ilKI AMimRqDwrI lVkI dI loV hY[ sMprk:
098184-68873
Pwrm nM. 183
kotkpUrw vwsI AMimRqDwrI, jnm imqI
18-12-88 k`d 5'-6", B.Tech, M. Eng,
Salary 20,000/- leI AM i mR q DwrI
kyskIDwrI lVkI dI loV hY[ sMprk:
99887-86755, 98761-78890
Pwrm nM. 184
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, jnm imqI
24-1-86 k`d 5'-10", MCA leI ivdyS ivc
rih rhI guris`K/AMimRqDwrI lVkI dI loV
hY[ sMprk: 99882-99481
Pwrm nM. 189
pTwnkot vwsI AMimRqDwrI lVkw, jnm
imqI 03-08-88 k`d 5'-7", 10+2, Awpxw
kwrobwr, Awmdn 50,000/- rMg swP leI pVHI
ilKI guris`K lVkI dI loV hY[ sMprk 9855992521
Pwrm nM. 192
krnwl (hirAwxw) vwsI lVkw, jnm imqI
29-05-92 k`d 5'-8", B.Com, Awpxw kwrobwr
leI GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk: 08950386036
Pwrm nM. 193
brylI (XU.pI.) vwsI jnm imqI 13-09-86
k`d 5'-5", M.A. Awpxw Goldsmith Business
leI GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk: 09837912291
Pwrm nM. 195
rwxIgMj (vYst bMgwl) vwsI jnm imqI 04nvMbr 2014

12-85 B.Com, k`d 6'-0", Awpxy hotl,


trWsport vY~l sYtlf pirvwr leI lVkI
dI loV hY[ sMprk: 98000-47963
Pwrm nM. 196
jwmngr (gujrwq) vwsI AMimRqDwrI
jnm imqI 07-12-88 MBA (Finance) k`d
6'-0", AwpxI trWsport vY~l sYtlf
pirvwr leI lVkI dI loV hY[ sMprk:
090997-58779
Pwrm nM. 197
rqIAw (hirAwxw) vwsI jnm imqI 1608-87 k`d 5'-4", bI.kwm (kMipaUtr
kors), Awpxw pMswrI kwrobwr leI GrylU
lVkI dI loV hY[ sMprk: 094161-71367
Pwrm nM. 198
luiDAwxw vwsI jnm imqI 26-12-85
k`d 5'-5", bI.kwm, Awpxw kwrobw leI suMdr
GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk: 9988883022

vr dI loV
Pwrm nM. 104
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI jnm imqI
6-4-85 k`d 5'-3", (M.Com., MBA) Job
Salary 35,000/- leI Xog guris`K vr dI
loV hY[ sMprk: 98550-58171
Pwrm nM. 127
luiDAwxw vwsI (28-11-1987) k`d 5'2", B.A. Computer Diploma GrylU lVkI
leI Xog vr dI loV hY[ Pon: 93166-09552
Pwrm nM. 130
luiDAwxw vwsI, (27-6-84) k`d 5'4", B.Sc. M.Sc. (IT), MCA KUbsUrq
lVkI leI ibznY~smYn, srivsmYn vr dI
loV hY[ sMprk: 84378-48105
Pwrm nM. 133
pitAwlw vwsI 29, swlw k`d 5' M.A.,
B.Ed. ETT Teacher in Baru Sahib
Academy
lVkI leI ibznY~smYn /
srivsmYn lVky dI loV hY[ Contact:
0175-2351680
Pwrm nM. 147
id`lI vwsI AMimRqDwrI, 27 swlw, k`d 5
P`ut, Diploma in Fashion Designing
leI lVky guris`K, AMimRqDwrI lVky dI loV
hY[ sMprk- 093124-92286
Pwrm nM. 157
luiDAwxw vwsI, 26 swlw, k`d 5', MBA
(M.Phil) Job in PIMT, Salary 25,000/leI guris`K Businessman /Serviceman
lVky dI loV hY[ sMprk: 80542-21402
Pwrm nM. 158
luiDAwxw vwsI, 27 swlw, k`d 5',
BBA, MCA guris`K lVkI leI Xog vr dI
nvMbr 2014

Pwrm nM. 199


luiDAwxw vwsI jnm imqI 07-05-86
k`d 5'-9", 10+2, nOkrISudw, Awpxw mkwn
leI GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk:
99882-33472
Pwrm nM. 200
luiDAwxw vwsI jnm imqI 13-08-85
k`d 5'-1", bI.ey I-yrs, ieMbRwfrI mSIn
ibznYs leI GrylU lVkI dI loV hY[ sMprk
94630-35151
Pwrm nM. 202
dorwhw (luiDAwxw) vwsI jnm imqI 2808-85 k`d 6'-0", MCA leI Xog kMinAw
dI loV hY[ sMprk: 95018-41942
Pwrm nM. 204
id`lI vwsI guris`K jnm imqI 30-0379 k`d 5'-4", BA sYlrI 37,500/- Awpxw
mkwn leI GrylU/nOkrISudw lVkI dI loV hY[
sMprk: 098710-65233, 096437-83917

Pwrm nM. 206


luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI jnm imqI
27-12-88 k` d 5'-6", B.Sc. IT,
Computer Engg. in Ralson Tyre leI
pVHI-ilKI lVkI dI loV hY[ sMprk:
98038-21921
Pwrm nM. 207
biTMfw vwsI jnm imqI 08-02-88 k`d
5 ' - 1 1 " , B . Te c h R e a d y m a d e
Showroom leI pVHI-ilKI GrylU lVkI dI
loV hY[ sMprk: 99146-64999
Pwrm nM. 208
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI jnm imqI
01-11-88 k`d 6'-0", Matric Hosiery
Agent leI pVHI-ilKI GrylU guris`K lVkI
dI loV hY[ sMprk: 97798-08476, 9814289206
-0-

loV hY[ sMprk: 97795-85956


Pwrm nM. 159
luiDAwxw vwsI, 33 swlw, k`d 5'-3",
QMA, PGDMC Salary 18,000/- lVkI
leI Xog vr dI loV hY[ sMprk: 9888082500
Pwrm nM. 164
luiDAwxw vwsI, 26 swlw, k`d 5'-4",
B.Com., M.Sc. (Teaching) lVkI leI
pVHy ilKy srivsmYn/ibznYsmYn vr dI loV
hY[ sMprk: 98788-98310
Pwrm nM. 165
krnwl vwsI, 29 swlw, k`d 5'-2",
M.Sc., (Ph.D), lYkcrwr lVkI leI Xog
vr dI loV hY[ sMprk: 094168-02525,
099681-97444
Pwrm nM. 176
KMnw vwsI duhwjU kyskIDwrI, jnm imqI
1-10-83 k`d 5 P`ut, AYm.ey. bI.AY~f, tIcr
leI vr dI loV hY[ sMprk: 98889-78875
Pwrm nM. 182
nMgl vwsI AMimRqDwrI jnm imqI 2-889 k`d 5'-3", (MBA Finance) leI
guris`K vr dI loV hY[ sMprk: 9815624178
Pwrm nM. 185
luiDAwxw vwsI guris`K 12-11-89, k`d
4'-7", mYitRk GrylU lVkI leI Xog vr dI
loV hY[ sMprk: 99142-85486
Pwrm nM. 186
luiDAwxw vwsI duhwjU AMimRqDwrI lVkI
02-10-80, (M.Sc. IT) Web Developer
15,000/- k`d 5'-3" leI Xog vr dI loV hY[
sMprk: 92573-16255
Pwrm nM. 187
luiDAwxw vwsI 30-06-86, k`d 5'-8",

M.Sc. lVkI leI izmIdwr, ibsnYsmYn,


srivsmYn lVky dI loV hY sMprk: 9878781812
Pwrm nM. 190
luiDAwxw vwsI AMimRqDwrI, Vegetarian
15-07-89, k`d 5'-3", M.Tech (E.C.E.)
Currently employed as a lecturer in
GRDIMT (Dehradun) leI Xog vr dI loV
hY[ sMprk: 98722-90297
Pwrm nM. 191
Xmunwngr vwsI 28-12-88, k`d 5'4", B.A. GrylU lVkI leI Xog vr dI loV
hY[ sMprk 098963-32476
Pwrm nM. 194
id`lI vwsI 25-01-91, AMimRqDwrI k`d
5'-7", MBA Medical Supervision lVkI
leI pVHy ilKy guris`K AMimRqDwrI vr dI loV
hY[ sMprk: 098189-68410
Pwrm nM. 201
id`lI vwsI guris`K AMimRqDwrI jnm
imqI 30-10-89 k`d 5'-3", BA(Hons)
B.ed, Computer Centre leI pVHy ilKy
guris`K lVky dI loV hY[ sMprk: 09871835628
Pwrm nM. 203
UK (ieMglYNf) vwsI guris`K jnm imqI
1-01-89 k`d 5'-3", CA Good Salary
leI XU.ky sY~t hox vwly lVky dI loV hY[
sMprk: 0044-78773-70469
Pwrm nM. 204
krnwl (hirAwxw) vwsI duhwjU, jnm
imqI 07-07-85 k`d 5'-4", MCA
(Computer) Good Salary leI pVHy ilKy
kwrobwrI/nOkrISudw lVky dI loV hY[ sMprk:
98725-77113
-0-

35

gurmiq igAwn (cY.) tr`st (rij:) luiDAwxw vloN clwey jWdy gurmiq pRcwr kyNdrW dIAW

sqMbr mhIny dIAW srgrmIAW


1. mwlUvwl (95921-16230)pRcwrk BweI jiqMdr isMG jI vloN 3 ipMfW
Aqy 3 skUlW ivc b`icAW dIAW klwsW
lgw ky auhnW nUM gurmiq qy nYiqk isiKAw
idqI jWdI hY[ gurU gRMQ swihb jI dy pihly
pRkwS idhwVy nUM smripq ipMf srW ivKy
gurmiq smwgm r`iKAw igAw, ijs ivc
suKmnI swihb dy pwT qoN auprMq BweI
jiqMdr isMG jI vloN gurmiq vIcwrW dI
sWJ pweI geI[ 7 sqMbr ipMf ijaubwly dI
p`qI ivclI ivKy gurmiq iltrycr vMifAw
igAw[ 8 sqMbr nUM b`icAW dI gurmiq
klws lgweI geI, ijs ivc 80 b`icAW ny
Bwg ilAw[ klwsW ivc b`icAW dw
gurmiq pypr ilAw igAw[ 27 sqMbr nUM
ipMf B`jIAW ivKy GrW ivc jw ky Dwrimk
iltrycr vMifAW igAw[ 28 sqMbr qoN lY
ky 30 sqMbr q`k gurmiq klwsW lgweIAW
geIAW, ijs ivc b`icAW nUM jpujI swihb,
rhrwis swihb, soihlw swihb bwxI dI
sMiQAw krvweI geI[ 17 sqMbr nUM ipMf
Jwmkw ivKy sMgq smyq 50 pRwxIAW ny
sihj pwT AwrMB kIqw[ 15 ipMfW ivc
Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[
2. goieMdvwl swihb (8198814149)- pRcwrk BweI nirMdr isMG Aqy
gurijMdr isMG vloN 7 ipMfW ivc Aqy 9
skUlW ivc klwsW lgw ky b`icAW
gurmiq dI jwxkwrI idqI jw rhI hY[ 33
nOjvwnW nUM KMfy bwty dI pwhul leI pRyirq
kIqw igAw[ v`K-v`K ipMfW ivc jw ky hor
Xqn kIqy jw rhy hn qW jo hor AiBlwKI
iqAwr ho skx[ rozwnw b`icAW nUM
gurduAwrw bIbI BwnI ivKy Swm nUM sMiQAw
id`qI jw rhI hY[ iek b`cy ny kysW dI sMBwl
AwrMB kIqI[ kyNdr vloN ielwky dy 2 ipMfW
ivc Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[
3. q r n - q w r n ( 9 4 6 5 4 93275) - gurmiq pRcwr kyNdr dy
pRcwrk BweI divMdr isMG v`loN 9 ipMfW
Aqy 4 skUlW ivc klwsW lgw ky b`icAW nUM
gurmiq qy nYiqk isiKAw id`qI jWdI hY,
36

ijs ivc lgBg 1035 b`cy isiKAw pRwpq


kr rhy hn[ ipMf in``kw kot DrmcMd ivKy
hr bu`Dvwr bIbIAW dI klws lgweI jWdI
hY, ijs ivc suKmnI swihb bwxI dI
vIcwr kIqI jWdI hY[ 25 b`icAW ny sihj
pwT AwrMB kIqy hn[
4. reIAw (95928-18318)pRcwrk BweI AMimRqpwl isMG jI vloN 8
ipMfW ivc Aqy ie`k skUl gurU Amrdws
skUl BlweIpur ivc b`icAW Aqy sMgq
dIAW klwsW lgw ky auhnW gurbwxI Aqy
gur ieiqhws dI isiKAw id`qI jWdI hY[
v`K v`K ipMfW ivc gurmiq klwsW lgw ky
qy Dwrimk iPlmW duAwrw gurmiq pRcwr
dI syvw inBweI jw rhI hY[ 8 ipMfW ivc
Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[
5. sBrw (98148-70032)pRcwrk BweI divMdr isMG vloN 1 ipMf ivc
Aqy 5 skUlW ivc b`icAW dIAW Dwrimk
klwsW lgweIAW jw rhIAW hn, ijs ivc
lgBg 850 ividAwrQI Bwg lY rhy hn[
2 AkqUbr nUM gurU nwnk mltIvristI
sMsQw vloN aulIky gey smwgm AMimRqsr
ivKy ShId AkYfmI (B`gUpur) dy 35 b`icAW
ny hwzrI BrI, jo AkYfmI ivc gurbwxI
sMiQAw lY rhy hn[ 4 b`icAW ny sihj pwT
AwrMB kIqy Aqy 20 b`icAW ny sihj pwT
jwrI r`Ky hn[
6. m` l H w (89686-21532)pRcwrk BweI jgdIp isMG vloN rozwnw
gurduAwrw swihb ivKy kQw-vIcwr kIqI
jWdI hY[ 3 ipMfW ivc qy 2 skUlW ivc
b`icAW dIAW gurmiq dIAW klwsW lgw ky
auhnW nUM gurbwxI Aqy is`K rihq mirXwdw
bwry jwxkwrI idqI jWdI hY[ Swm vyly
sUrj pRkwS dI kQw kIqI jWdI hY, ijs
ivc sMgq vloN ikhw igAw ik AsIN hOlIhOlI krm-kWf C`f rhy hW Aqy hor gurU,
pIrW, sMqW, swDW nUM C`f ky gurbwxI nwl
juV rhy hW[ KMfy bwty dI pwhul leI pRyirq
kIqw igAw[ 9 b`icAW ny sihj pwT
AwrMB kIqy Aqy 3 b`icAW ny sihj pwT dI

smwpqI kIqI[
7. nwrMgvwl (94655-66666)
pRcwrk BweI AmrpRIq isMG vloN 3 ipMfW
ivc Aqy 2 skUlW ivc gurmiq dIAW
klwsW lgweIAW jWdIAW hn[ ShId
krqwr isMG srwBw nrisMg kwlj iv`c
hr roz BYxW dI gurmiq klws lgw ky
gurbwxI sMiQAw id`qI jWdI hY[ AYs. ky.
AYs. AYs. ieMtrnYSnl pbilk skUl
srwBw ivKy 5 idn klwsW huMdIAW hn[ 12
sqMbr nUM nrisMg dw kors krky jw rhIAW
BYxW nwl gurduAwrw swihb ivKy hoey
Dwrimk smwgm ivc gurmiq vIcwrW
kIqIAW geIAW[ ipMf r`qovwl ivKy BweI
GneIAw jI dy ShIdI purb nUM smripq
smwgm ivc sMgq nwl kQw dI sWJ pweI
geI[ 20 b`cy sihj pwT kr rhy hn Aqy
30 b`icAW ny sihj pwT dI smwpqI kIqI
hY[
8. plwsO r klW (7508548663)- kyNdr plwsOr klW dy pRcwrk
BweI gurdIp isMG v`loN 4 ipMfW iv`c Aqy 4
skUlW ivc gurmiq Aqy nYiqk ividAw
id`qI jw rhI hY[ hr bu`Dvwr sRI gurU isMG
sBw (kMboj) ivKy gurU rwmdws swihb qy
gurU Arjn swihb jI dy gurg`dI idvs qy
vIcwr kIqI geI[ gurduAwrw isMG sBw
ivKy lVIvwr sRI suKmnI swihb dI vIcwr
v`fI sMgq ivc kIqI jWdI hY[ 16-92014 nUM gurduAwrw isMG sBw ivKy A`sU
mhIny dy prQwey vIcwr kIqI geI[ gurU
Amrdws swihb jI qy gurU rwmdws swihb
jI dy joqI joiq idvs qy vIcwr kIqI
geI[ ie`k b`cy ny sihj pwT jwrI r`iKAw
hY Aqy iek b`cy ny sihj pwT dI smwpqI
kIqI[ 2 ipMfW ivc Dwrimk iPlmW
idKweIAW geIAW[ ipMf plwsOr dy smUh
vIrW v`loN pUrw sihXog iml irhw hY[
9. f`l Aqy nwrlI-(9855477302)- pRcwrk BweI krnbIr isMG
Aqy bIbI pRBjIq kOr vloN 2 ipMfW ivc
Aqy 6 skUlW ivc klwsW lgw ky b`icAW

nvMbr 2014

nwl gurmiq vIcwrW dI sWJ kIqI jWdI


hY[ mwVI Epuky, AYm.ey. Cotw, Dun, pu`cr,
nwrlI, g`gobUAw, f`l, Algo Kurd dy
gurduAwry ivKy rozwnw kQw-vIcwr huMdI
hY[ nwrlI, mwVI kMboky qy Algo Kurd dy
gurduAwry ivc b`icAW dIAW klwsW lgw
ky nYiqk isiKAw idqI jWdI hY[
10. Qo b w (85669-34593)pRcwrk BweI gurmuK isMG vloN 4 ipMfW ivc
Aqy 4 skUlW ivc b`icAW gurmiq qy
nYiqk isiKAw dIAW klwsW lgw ky is`KI
isDWqW nwl joiVAw jw irhw hY[ 4 b``icAW
ny sihj pwT jwrI r`Ky[
11. K n w l k l W ( 8 4 2 7 7 47157)- pRcwrk BweI hrqwj isMG vloN
Apxy ipMf ivc hr roz svyr dy smyN mu`K
vwk dI vIcwr kIqI jWdI hY Aqy Swm nUM
AnMd swihb bwxI dI vIcwr kIqI jWdI
hY[ hr roz b`icAW dIAW klwsW lgw ky
auhnW nUM nYiqk qy Dwrimk isiKAw idqI
jWdI hY[ 2 ivAkqIAW ny sihj pwT
AwrMB kIqy[
12. swauNky (FwxI) (9779742206)- kyNdr dI pRcwrk bIbI
AmndIp kOr vloN ipMf dy gurU Gr ivc hr
roz svyry kQw-vIcwr kIqI jWdI hY, ijs
ivc 27 b`cy sMiQAw pRwpq kr rhy hn[
hrgoibMd mwfl skUl swauNky ivKy qy
inSwn AkYfmI AOlK ivKy gurmiq dIAW
klwsW lgw ky lgBg 850 b`icAW nUM
Dwrimk qy nYiqk isiKAw idqI jWdI hY[
2 b`icAW ny sihj pwT dI ArMBqw kIqI
Aqy 7 b`cy sihj pwT kr rhy hn[
13. Bo K Vw (94179-23745)pRcwrk BweI rwjvIr isMG jI vloN 3 ipMfW
dy gurU GrW ivc gurmiq vIcwrW dI sWJ
kIqI jWdI hY[ 4 skUlW ivc gurmiq dIAW
klwsW lgw ky lgBg 540 b`icAW
gurbwxI nwl joVn dw Xqn kIqw jw irhw
hY[ 1 sqMbr nUM pihly pRkwS purb dy sMbMD
ivc gurduAwrw bwbw dIp isMG biTMfw ivKy
kQw-vIcwrW kIqIAW geIAW[ 19 qy 20
sqMbr nUM ipMf jMfw vwlw ivKy hoey gurmiq
smwgm ivc gurmiq vIcwrW kIqIAW
geIAW[ 28 sqMbr nUM ipMf BwgIky ivKy
nvMbr 2014

kwlj vloN b`icAW dy gurmiq mukwbly


krvwey gey, ijs ivc kyNdr BoKVy dy b`cy
gurbwxI kMT dy qIsry gru`p dw b`cw Pst
AwieAw, dUsry gru`p dy Pst qy sYikMf
iqMn b`cy Awey[ BwSx mukwbly ivc dUjy
gru`p dw ie`k b`cw qy kQw-vIcwr ivc qIjy
gru`p dw ie`k b`cw Pst AwieAw[ 25
pRwxI sihj pwT kr rhy hn Aqy 7 b`icAW
ny KMfy-bwty dI pwhul CkI[
14. dOlqpur (97819-01880)pRcwrk BweI dlivMdr isMG qy BweI
lKivMdr isMG v``loN 8 ipMfW ivc Aqy 2
skUlW ivc gurmiq dIAW klwsW lgw ky
b``icAW nYiqk isiKAw id``qI jw rhI hY[
b`icAW dy mnW ivcoN Awly-duAwly dIAW
kurIqIAW, nSw, JUT, byeImwnI Awid k`F
ky kyvl qy kyvl gurU dI vIcwr nwl joVn
dw Xqn kIqw jw irhw hY[ ipMf mMnxW ivKy
Dwrimk iPlm idKw ky sMgqW nUM A`j dy BYVy
smyN fyrwvwd Awid qoN jwxMU krvw ky gurU
gRMQ swihb dI invyklI vIcwr nwl juVn
dw pRx kIqw[ ipMf mMnxW, nOg`jw, krwVI
ivc nvIAW klwsW AwrMB kIqIAW
geIAW[
15. nMgl (97818-98683) pRcwrk BweI hrivMdr isMG jI vloN 3
ipMfW iv`c Aqy iek skUl ivc gurmiq
dIAW klwsW lgweIAW jWdIAW hn[ ipMf
nMgl dy gurduAwrw sIqlsr swihb ivKy
hr roz kQw vIcwr kIqI jWdI hY[ Swm nUM
ipMf DUVkot ivKy BweI hrivMdr isMG qy
BweI qlivMdr isMG vloN hr roz
ieiqhwsk vIcwrW kIqIAW jWdIAW hn[
2 b`icAW ny sihj pwT jwrI r`Ky hn[
pRbMDkW vloN pUrw sihXog iml irhw hY[
16. mwCIvwVw swihb (9465866431)- pRcwrk BweI bljIq isMG vloN
10 ipMfW ivc b`icAW dIAW Dwrimk
klwsW lgweIAW jWdIAW hn[ 3 skUlW
ivc b`icAW Aqy sMgqW dIAW klwsW lgw
ky auhnW gurbwxI Aqy ieiqhws nwl
joiVAw jWdw hY[ 7 sqMbr nUM ipMf aUrnw
ivKy gurU gRMQ swihb jI dy pRkwS purb nUM
smripq smwgm ivc kQw-vIcwr kIqI
geI, ijQy gurmiq klws dy 20

ividAwrQIAW ny kivqwvW qy kvISrIAW


bolIAW[ swry b`icAW nUM pRbMDk vIrW s:
gurdIp isMG, iekbwl isMG, sMdIp isMG
qy pRkwS isMG dy sihXog nwl snmwinq
kIqw igAw[ ipMf cONqw, jwqIvwl ivKy hoey
smwgm ivc Sbd vIcwr kIqI geI qy
b`icAW vloN Sbd pVHy gey[ ipMf Bwgpur dy
ividAwrQIAW nUM ivrwsq-ey-Kwlsw dI
Xwqrw krvweI geI[ 10 pRwxIAW ny sihj
pwT dI AwrMBqw kIqI, 26 pRwxIAW ny
sihj pwT jwrI r`Ky hn Aqy 2 pRwxIAW ny
sihj pwT dI smwpqI kIqI[ 3 ipMfW ivc
Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[ 2
b`icAW ny kysW dI sMBwl AwrMB kIqI qy 4
b`icAW ny KMfy-bwty dI pwhul CkI[
17. mtvwxI (98140-98844)pRcwrk BweI AMgryz isMG r`qoky v`loN
sUicq kIqw jWdw hY ik 4 ipMfW iv`c
gurmiq dIAW klwsW lgw ky b`icAW
gurbwxI qy ieiqhws dI is`iKAw id`qI
jWdI hY, ijs ivc 85 b`cy ih`sw lY rhy
hn[ ipMf n`QUvwlw dy gurduAwrw swihb
ivKy hr roz svyry AnMd swihb bwxI dI
lVIvwr kQw-vIcwr kIqI jw rhI hY[ 1
sqMbr nuMU ipMf JMfyAwxw ivKy b`icAW dw
kivqw, kvISrI dw mukwblw krvwieAw
igAw[ ipMf mtvwxI ivKy b`icAW nUM
Dwrimk iPlm idKweI geI qy BweI
AMgryz isMG vloN gurmiq vIcwrW dI sWJ
pweI geI[ 2 b`icAW ny kysW dI sMBwl
AwrMB kIqI Aqy 20 b`cy sihj pwT kr
rhy hn[ 15 b`icAW ny sihj pwT AwrMB
kIqy hn[
18. bu g rw (95019-20460)kyNdr dy pRcwrk BweI idlbwg isMG v`loN
ipMf bugrw dy gurduAwrw swihb pwqSwhI
nOvIN ivKy hr roz gurmiq dIAW klwsW
lgweIAW jWdIAW hn, ijs ivc vIr Aqy
BYxW sMiQAw pRwpq kr rhy hn[ gurduAwrw
swihb ivKy sRI gurU gRMQ swihb jI dy pRkwS
idhwVy nUM smripq gurmiq smwgm kIqy
gey, ijs ivc BweI idlbwg isMG v`loN
gurmiq vIcwrW kIqIAW geIAW[ gurmiq
igAwn imSnrI kwlj vloN krvwey jw rhy
Dwrimk mukwbilAW ivc ipMf bugrw dy 18
ividAwrQIAW ny Bwg ilAw[ jon p`Dr'qy
37
--

b`icAW dy Dwrimk mukwbly krvwey gey,


ijs ivc 11 b`icAW nUM snmwinq kIqw
igAw[ hr AYqvwr nUM kIrqn dI klws
lgweI jWdI hY[ BweI rivMdrpwl isMG jI
vloN kQw vIcwrW kIqIAW geIAW[ 25
dr`Kq lgwey gey[
19. kwlK (98556-27927)pRcwrk BweI ruipMdr isMG vloN 3 ipMfW
ivc klwsW lgw ky b`icAW Dwrimk
isiKAw id`qI jw rhI hY[ ipMf kwlK dy
gurduAwrw isMG sBw ivKy b`icAW dI
Dwrimk klws lgweI jWdI hY, ijs ivc
b`icAW nUM nYiqk isiKAw dy nwl-nwl
smwijk kurIqIAW Aqy vihmW-BrmW qoN
bcx leI gurbwxI ivcoN Sbd cux ky ArQ
smJwey jWdy hn[ ipMf mwjrI dy
guurduAwrw Bgq rivdws swihb ivKy qy
ipMf nwrMgvwl klW ivKy b`icAW dI
gurmiq dI klws lgweI jWdI hY, ijs
ivc b`icAW nUM kivqwvW, kvISrIAW Awid
isKwey jWdy hn Aqy zbwnI Sbd Xwd
krvwey jWdy hn[ ipMf ivc Dwrimk
iPlm idKweI geI qy 2 b`cy sihj pwT kr
rhy hn[
20. 35 RB gMgw ngr (9680144165)- pRcwrk BweI jrnYl isMG jI
vloN 2 ipMfW dy gurU GrW ivc kQw-vIcwr
kIqI jWdI hY[ ipMfW ivc gurmiq dIAW
klwsW lgweIAW jWdIAW hn, ijs ivc
lgpg 31 b`cy qy v`fI sMgq vI ih`sw lY rhyy
hn[ 2 pRwxI sihj pwT kr rhy hn Aqy
iek b`cy ny sihj pwT dI smwpqI kIqI
hY[
21. srhwlI klW (9803160435)- pRcwrk BweI jogw isMG jI vloN
5 ipMfW ivc gurmiq dIAW klwsW lgw ky
b`icAW gurbwxI Aqy is`K rihq
mrXwdw bwry jwxkwrI id`qI jWdI hY[
b`icAW qy sMgqW nUM vihmW BrmW Aqy
krmkwfW ivcoN bwhr k`Fx dw Xqn kIqw
jw irhw hY[ 6 b`icAW ny sihj pwT jwrI
r`Ky hn[
22. BwgIky (96461-66584)pRcwrk BweI dwrw isMG jI vloN 4 ipMfW
ivc Aqy ie`k skUl ivc klwsW lgw ky

38

ividAwrQIAW gurbwxI Aqy nYiqk


isiKAw idqI jWdI hY[ kyNdr vloN mwlvy
p`Dr dy mukwbly krvwey gey ijs ivc
kyNdr ieMcwrj kYptn Avqwr isMG ivSyS
qOr qy phuMcy Aqy b`icAW dw hONslw
vDwieAw[ AKIr ivc b`icAW nUM
snmwinq kIqw igAw[ 4 pRwxIAW ny KMfybwty dI pwhul CkI Aqy 20 pRwxI sMiQAw
pRwpq kr rhy hn[
23. ShId BweI ihMmq isMG (nvW
Sihr) (98151-12060)- pRcwrk vIr
ggndIp isMG, hrpwl isMG Aqy inrml
isMG v`loN sUicq kIqw jWdw hY ik kyNdr v`loN
20 ipMfW 'c 20 klwsW rwhIN b`icAW,
nOjvwnW Aqy bzurgW nUM gurbwxI aupdyS,
ieiqhws Aqy rihq mrXwdw qoN jwxUM
krvwieAw jw irhw hY[ bwbw bu`Fw jI dI
Xwd 'c ipMf swhloN ivKy iqMn idnw smwgm
krvwieAw igAw ijs iv`c BweI nC`qr
isMG qy ggndIp isMG kotw ny kQw Aqy
inrml isMG ny kIrqn dI hwzrI BrI[
ipMf Drmkot, c`k klwl Aqy pMforw mh`lw
(nvW Sihr) ivKy kQw-vIcwr kIqI geI[
ipMf c`k klwl (bMgw) ivKy s: mnjIq
isMG dy sihXog nwl v`fI sMgq dI nvIN
gurmiq klws AwrMB kIqI geI[ 6
b`icAW ny kysW dI sMBwl AwrMB kIqI[ 20
pRwxIAW ny KMfy kI pwhul Ckx dw pRx
ilAw[ gurduAwrw isMG sBw mjwrI (nyVy
blwcOr) dIAW sMgqW v`loN gurmiq klws
iv`c hwzrI Brn vwly b`cy jo kyswDwrI jW
AMimRqDwrI hn, auhnW dw vjI&w SurU kIqw
igAw[
24. kuMnrW:- pRcwrk bIbI rwj kOr
v`loN sUicq kIqw jWdw hY ik ipMf kuMnrW
iv`c rozwnw gurmiq dI klws lgw ky
b`icAW nUM gurbwxI Aqy ieiqhws bwry
jwxkwrI id`qI jw rhI hY[ 14 b`cy gurbwxI
sMiQAw pRwpq kr rhy hn[ do b`icAW ny
sihj pwT dI AwrMBqw kIqI hY[
25. kysrpur:- kyNdr dy pRcwrk vIr
mlkIq isMG v`loN sUicq kIqw jWdw hY ik
kysrpur ivKy rozwnw b`icAW dI gurmiq dI
klws lgweI jWdI hY[ rozwnw AMimRq vyly
Aqy h&qy dy iqMn idn Swm nUM kQw kIqI

jWdI hY[ ie`k Dwrimk iPlm idKweI


geI[
26. id` q U p u r j` t W (8283941346)- kyNdr dy pRcwrk BweI
kyvlpRIq isMG vloN rozwnw kQw kIqI jWdI
hY[ ipMf ivc hPqy 'c 5 idn klws lgweI
jWdI hY, ijs ivc bIbIAW suKmnI swihb
jI dI sMiQAw lY rhIAW hn[ 15 b`icAW nUM
jpu jI swihb dI bwxI dI sMiQAw idqI
jWdI hY[ iek skUl ivc vI gurmiq klws
lgw ky b`icAW nUM Dwrimk Aqy nYiqk
isiKAw idqI jWdI hY, ijs ivc 176 b`cy
hwzrI Br rhy hn[
27. lwDUpur (86993-09220)nvyN gurmiq pRcwr kyNdr dy pRcwrk BweI
rivMdr isMG vW vloN ipMf ivc klwsW lgw
ky b`icAW nUM Dwrimk Aqy nYiqk isiKAw
idqI jWdI hY[ ipMf ivc gurbwxI dw pRcwr
kIqw jw irhw hY[
28. cImW ^urd (jlMDr) (9855917646)- gurmiq pRcwr kyNdr dy pRcwrk
BweI jgpRIq isMG vloN 8 ipMfW iv`c
gurmiq klwsW lgweIAW jw rhIAW hn[
ienHW gurmiq klwsW iv`c qkrIbn 200
b`icAW nUM is`K rihq mrXwdw Aqy
ieiqhws bwry jwxkwrI id`qI jw rhI hY[
nOjvwnW vloN pu`Cy svwlW dy jvwb id`qy
gey[ ipMf Ejlw ivKy s: mihMdr isMG dy
Gr ivc hoey smwgm ivc kQw-vIcwr
kIqI geI[ ipMf vwsI pUrn sihXog dy rhy
hn[
29. i s r I e y v w l w ( 8 1 4 6 9 68604)- kyNdr dy pRcwrk BweI
ArivMdr isMG vloN ipMf dy gurU Gr ivc
hr roz kQw huMdI hY Aqy hr roz Swm nUM
gurmiq klws lgw ky b`icAW nUM Dwrimk
Aqy nYiqk isiKAw idqI jWdI hY[ 3 b`cy
sihj pwT kr rhy hn Aqy 2 b`icAW ny
sihj pwT dI smwpqI kIqI[
30. Jbwl (98555-98814)kyNdr dy pRcwrk vIr hrpwl isMG v`loN 6
ipMfW ivc Aqy iek skUl ivc gurmiq
dIAW klwsW lgw ky b`icAW nUM Dwrimk
Aqy nYiqk isiKAw idqI jWdI hY[ sRI gurU
hirgoibMd Kwlsw skUl gMfIivMf ivKy
nvMbr 2014

b`icAW dI Dwrimk pRIiKAw leI geI,


ijs ivc b`icAW dy mwipAW dw kwPI ruJwn
vyKx nUM imilAw[
31. c`k klW (75088-51496)kyNdr c`k klW dy pRcwrk BweI qrlocn
isMG v`loN 4 ipMfW iv`c Aqy iek skUl ivc
gurmiq dIAW klwsW lgw ky 135 dy krIb
b`icAW nUM gurmiq dI is`iKAw id`qI jw rhI
hY[ ipMf c`k klW dy do gurduAwirAW iv`c
h&qwvwrI gurSbd dI vIcwr vI kIqI
jWdI hY[ hryk vIrvwr nUM bIbIAW dI
sMiQAw dI klws lgweI jWdI hY[ 2 ipMfW
ivc Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[
ipMf hyrW ivKy hoey gurmiq smwgm ivc
jpujI swihb bwxI dI ivAwiKAw kIqI
geI[ 70 dy krIb b`cy gurmiq AYlImYNtrI
kors kr rhy hn[ 20 b`cy sihj pwT kr
rhy hn Aqy ie`k b`cy ny sihj pwT dI
smwpqI kIqI[
32. ku l wr (98788-20394)pRcwrk BweI kuljIq isMG jI vloN 2 ipMfW
dy gurduAwrw swihb ivc gurmiq klwsW
lgw ky b`icAW Dwrimk isiKAw id`qI
jw rhI hY[ v`K-v`K ipMfW ivc Swm nUM
gurmiq smwgm krvwey gey, ijs ivc
b`icAW ny kivqw, kvISrI, gurbwxI
kIrqn, Sbd-ivcwr Awid dI sMgq nwl
sWJ pweI[ BweI kuljIq isMG jI ny vI
sMgq nwl gurmiq ivcwrW dI sWJ kIqI[
gurduAwrw bwbw nrYx dws jI ivKy rozwnw
svyry lVIvwr gurbwxI dI kQw vIcwr
kIqI jWdI hY[ gurU mwinE gRMQ syvw
suswietI qy ngr dIAW sMgqW dy sihXog
nwl gurmiq smwgm Aqy AMimRq sMcwr
krvwieAw igAw, ijs ivc gurmiq
igAwn imSnrI kwlj dy BweI srbjIq
isMG jI DUMdw, BweI AmrIk isMG jI
cMfIgVH, BweI bldyv isMG jI vfwlw,
BweI srUp isMG jI kMifAwxw Awid
bulwirAw ny sMgqW nwl gurmiq ivcwrW dI
sWJ pweI geI[ 8 b`icAW ny sihj pwT
jwrI r`Ky, iek b`cy ny sihj pwT AwrMB
kIqw Aqy iek b`cy ny sihj pwT dI
smwpqI kIqI hY[
33. A` p rw (84373-61907)nvMbr 2014

pRcwrk BweI nirMdr isMG Aqy gurijMdr


isMG v`loN 15 ipMfW ivc Aqy 5 skUlW ivc
gurmiq Aqy nYiqk ividAw dIAW klwsW
lgweIAW jw rhIAW hn[ 2-10-14 nUM
gurmiq igAwn imSnrI kwlj vloN
Dwrimk mukwbly krvwey gey, ijs ivc
kyNdr dy 15 mukwbilAW ivcoN 13
mukwbilAW ivc b`icAW ny pihlw, dUjw qy
qIjw drjw pRwpq kIqw[ 4-10-14 nUM
nOjvwn syvk sBw A`prw vloN krvwey
swlwnw smwgm ivc gurmiq klws A`prw
dy b`icAW ny kivqw, kvISrI, lYkcr
Awid bol ky smwgm dI AwrMBqw kIqI[
sMgq nUM gurU gRMQ swihb jI dI bwxI nwl
joiVAw igAw[ 3 b``icAW ny sihj pwT
AwrMB kIqy Aqy 18 b`icAW ny sihj pwT
jwrI r`Ky hn[
34. rsUlpur (A`prw) (8528078722) pRcwrk gurpRIq isMG vloN 12
ipMfW ivc klwsW lgw ky b`icAW nUM
Dwrimk is`iKAw idqI jWdI hY[ kyNdr dy
pRcwrk vloN b`icAW nuUM kIrqn dI
isKlweI idqI jw rhI hY, ijs ivc
b`icAW vloN BwrI auqswh vyKx nUM iml
irhw hY[ ipMf rtYfW qy ktwxw dI klws
ivc rwgW ivc kIrqn AwrMB kIqw
igAw[
35. kwlyvwl (l`lIAW) (9815107941)- pRcwrk BweI sqnwm isMG jI
vloN gurduAwrw ShIdW isMGW ivKy svyrySwm rozwnw inqnym qy kQw dI syvw inBweI
jWdI hY[ 6 ipMfW ivc Aqy 3 skUlW ivc
b`icAW dIAW klwsW Aqy v`fI sMgq dIAW
gurmiq Aqy nYiqk isiKAw dIAW klwsW
lgweIAW jWdIAW hn[ 1 sqMbr nUM sRI gurU
gRMQ swihb jI dy pihly pRkwS purb nUM
smripq gu: ShIdW isMGW ivKy Dwrimk
dIvwn sjwey gey[ kwlj vlo id`qI geI
AYjUeyf dI shwieqw rwSI 7 b`icAW dy
mwipAW nUM idqI geI[ 2 Dwrimk iPlmW
idKweIAW geIAW[
36. hvylcWg (98786-53912)kyNdr dI pRcwrk bIbI primMdrjIq kOr
vloN 3 ipMfW ivc b`icAW dIAW gurmiq
klwsW lgw ky auhnW nUM Dwrimk qy nYiqk

isiKAw idqI jWdI hY[ b`icAW nUM jpujI


swihb dI sMiQAw krvweI jWdI hY[ 75
b`cy sMiQAw hwsl kr rhy hn Aqy 2
Dwrimk iPlmW idKweIAW geIAW[
37. AYmW klW (81461-22647)AYmW klW dI pRcwrk bIbI mnpRIq kOr
vloN bu`Dvwr qy vIrvwr nUM b`icAW dIAW
gurmiq klwsW lgw ky auhnW nUM nYiqk
isiKAw idqI jWdI hY[ b`icAW nUM is`K
ieiqhws nwl joiVAw jWdw hY[ 2 b`icAW
ny kysW dI sMBwl AwrMB kIqI[ 25 b`cy
sMiQAw pRwpq kr rhy hn[
38. qlvM f I mwDo (9592656964)- gurmiq pRcwr kyNdr dy pRcwrk
BweI suKijMdr isMG v`loN 4 ipMfW iv`c Aqy
ie`k skUl iv`c b`icAW dIAW gurmiq Aqy
nYiqk isiKAw dIAW klwsW lgweIAW
jWdIAW hn, ijs ivc qkrIbn 350 b`cy
Bwg lY rhy hn[ hr roz svyry gurduAwrw
isMG sBw ivKy kQw-vIcwr kIqI jWdI hY[
39. idAMqpur (98555-40832)pRcwrk BweI gurjoq isMG jI Aqy BweI
suKdIp isMG vloN 10 ipMfW ivc Aqy 3
skUlW ivc rozwnw klwsW lgw ky b`icAW
gurmiq qy nYiqk isiKAw id`qI jw rhI hY[
guris`K PYimlI kl`b vloN v`K-v`K ipMfW
ivc gurmiq klwsW lgweIAW jw rhIAW
hn[ pRbMDk vIrW dw pUrw sihXog iml
irhw hY[ 2 b`icAW ny sihj pwT jwrI r`Ky
hn, ie`k b`cy ny sihj pwT dI AwrMBqw
kIqI Aqy ie`k b`cy ny sihj pwT dI
smwpqI kIqI[ 7 b`icAW ny KMfy bwty dI
pwhul CkI Aqy 2 b`icAW ny kysW dI sMBwl
AwrMB kIqI[
40. rwmngr CM n W (9855985547)- igAwnI kulbIr isMG 'mYrIpur'
vloN 2 ipMfW ivc svyry-Swm rozwnw inqnym
qy kQw dI syvw inBweI jWdI hY[ svyr vyly
vIrW dI gurmiq dI klws lgweI jWdI hY
Aqy Swm nUM b`icAW dI gurbwxI sMiQAw
Aqy gurmiq dI klws lgweI jWdI hY[
ipMf cWglI ivKy hr SnIvwr nUM kQw kIqI
jWdI hY[ 7 b`icAW ny sihj pwT jwrI r`Ky
hn Aqy 2 b`icAW ny sihj pwT dI
smwpqI kIqI[

39

41. BweI mnI isMG (bMgI ruldU)


(99887-66296)- pRcwrk BweI
Avqwr isMG kYry vloN rozwnw lVIvwr kQw
kIqI jWdI hY[ ipMf dy v`K-v`K gurduAwrw
swihb ivc hr roz iqMn klwsW lgweIAW
jWdIAW hn, ijs ivc b`icAW nUM gurmiq
qy nYiqk is`iKAw id`qI jWdI hY[ sMgqW dI
v`KrI v`fI klws lgdI hY[ b`icAW Aqy
sMgqW nUM Dwrimk Xwqrw qy lY ky gey[ 100
b`cy sihj pwT kr rhy hn Aqy 2 b`icAW
ny KMfy-bwty dI pwhul CkI[
42. mnY l w (98147-01847)gurmiq pRcwr kyNdr mnYlw dy vIr
hrivMdr isMG v`loN sUicq kIqw jWdw hY ik
mnYlw kyNdr v`loN 4 ipMfW ivc Aqy 3 skUlW
ivc gurmiq Aqy nYiqk ividAw dIAW
klwsW lgweIAW jWdIAW hn[ kyNdr dy
gurduAwrw swihb ivKy rozwnw lVIvwr
bwxI Aqy ieiqhws dI kQw-vIcwr kIqI
jWdI hY, ijs ivc sMgqW v`fI igxqI ivc
hwzrI BrdIAW hn[ 4 AkqUbr nUM kyNdr
ivKy Dwrimk dIvwn sjwey gey, ijs ivc
AmrpRIq isMG gu`jrvwl jI ny sMgqW nUM
gurbwxI dI kQw rwhIN inhwl kIqw[ BweI
hrivMdr isMG vloN 3 Dwrimk smwgmW
dOrwn kQw-vIcwrW kIqIAW geIAW[
klwsW ivc gurbwxI dI sMiQAw pRwpq
krn vwly b`icAW nUM sRI gurU gRMQ swihb jI
dy SbdwrQ vMfy gey[ smwgmW ivc ngr
dy b`icAW ny kivqwvW Aqy kvISrIAW dw
gwien kIqw[ 5 ipMfW ivc Dwrimk iPlmW
idKweIAW geIAW hn[ 14 b`cy sihj pwT
kr rhy hn Aqy 2 b`icAW ny KMfy-bwty dI
pwhul CkI[
43. sMgqpurw (98551-62647)pRcwrk BweI gurdIp isMG jI vloN 4 ipMfW
ivc Aqy iek skUl ivc Dwrimk klwsW
lgw ky b`icAW is`K Drm dI mu`FlI
jwxkwrI idqI jWdI hY[ gurmiq klwsW
ivc kIrqn dI isKlweI idqI jWdI hY,
ijs ivc nOjvwn vIr vI Swiml huMdy hn[
ipMf mwnUMpur ivKy b`icAW nUM dsqwr dI
isKlweI idqI jWdI hY[ ipMf boNdl Aqy
ipMf GuMgrwlI is`KW ivKy Dwrimk iPlm
'srdwrI' idKweI geI[ gurduAwrw swihb
ivKy krvwey gey gurmiq smwgm ivc
40

BweI gurdIp isMG vloN gurmiq vIcwrW


kIqIAW geIAW[ ie`k b`cy ny KMfy-bwty dI
pwhul CkI[
44. BYxI klW (87288-86249)kyNdr dy pRcwrk BweI gurjMt isMG vloN
ipMf BYxI klW ivKy b`icAW dI rozwnw
klws l`gdI hY[ kyNdr dy gurduAwrw
swihb ivKy svyry BweI gurjMt isMG vloN
kQw-vIcwr kIqI jWdI hY[ klwsW dOrwn
b`icAW nUM jpujI swihb dI sMiQAw id`qI jw
rhI hY[
45. qolyvwl (85579-08580)kyNdr dy pRcwrk BweI gurmu`K isMG vloN
gurmiq dIAW klwsW lgw ky b`icAW nUM
Dwrimk isiKAw idqI jWdI hY[ 54
b`icAW nUM gurmiq dI isiKAw idqI jWdI
hY[ v`K-v`K ipMfW ivc hoey smwgmW ivc
kQw-vIcwr kIqI jWdI hY[
46. AmrgVH (99554-89145)kyNdr dy pRcwrk BweI gurdyv isMG vloN 3
ipMfW ivc klwsW lgw ky b`icAW nUM
gurmiq dI isiKAw idqI jWdI hY, ijs
ivc 50 b`cy ih`sw lY rhy hn[ gurduAwrw
swihb ivKy rozwnw kQw-vIcwr kIqI jWdI
hY[ ipMf nMgl ivc SnIvwr Aqy AYqvwr
nUM klws lgweI jWdI hY[ 2 pRwxIAW ny
sihj pwT AwrMB kIqw[
47. mWgyvwl (94789-46515)pRcwrk BweI AmrjIq isMG jI vloN 4
ipMfW ivc klwsW lgw ky b`icAW nwl
gurmiq vIcwrW dI sWJ kIqI jWdI hY[
ie`k gurmiq klws nvIN SurU kIqI geI,
ijs ivc b`icAW vloN kIqy gey svwlW dy
jvwb id`qy jWdy hn[ 12 b`icAW ny guris`K
AkYfmI biTMfw vloN krvwey jw rhy
mukwbly 'kOx bxUMgw gurU kw ipAwrw' ivc
ih`sw ilAw[ kyNdr dy 13 b`icAW ny BwgIky
ivKy hoey gurmiq igAwn mukwbilAW iv`c
vI ih`sw ilAw, ijnHW ivcoN 4 b`cy pihly
sQwn'qy, 6 b`cy dUjy sQwn'qy Aqy 2 b`cy
qIjy sQwn'qy rhy[ 10 b`cy rwj p`Dr leI
cuxy gey[ 10 sqMbr nUM sRI gurU gRMQ swihb
jI dy pihly pRkwS purb nUM smripq hoey
smwgm ivc BweI hrbMs isMG jI ny sMgqW
nwl kQw-vIcwr sWJy kIqy[ 32 b`cy sihj
pwT kr rhy hn, 2 b`icAW ny sihj pwT

dI AwrMBqw kIqI Aqy 11 b`icAW ny sihj


pwT dI smwpqI kIqI hY[
48. Bu`lrbyt (97796-83914) kyNdr dy pRcwrk BweI gurpRIq isMG DuMn
v``loN 3 ipMfW Aqy ie``k skUl iv`c gurmiq
dIAW klwsW lgw ky b``icAW nYiqk
isiKAw id``qI jw rhI hY[ ipMf DwlIvwl
byt ivKy rozwnw Swm b`icAW dI klws
lgweI jWdI hY[ 9-10-2014 nUM gurU
rwmdws swihb jI dy pRkwS idhwVy nUM
smripq gurduAwrw DwlIvwlbyt ivKy hoey
smwgm ivc BweI gurpRIq isMG DuMn vloN
gurU rwmdws swihb jI dy jIvn sMbMDI
ieiqhws qy gurmiq vIcwrW kIqIAW
geIAW[ ieh smwgm s: jsvMq isMG
AwVqIAW (DwlIvwlbyt), s: ibkr isMG,
s: sqnwm isMG knyfw qy s: kulvMq isMG
Awid vIrW dy sihXog nwl hoieAw[ hr
SnIvwr nUM b`icAW vloN sMgq ivc gurbwxI
kIrqn qy inqnym dI hwzrI BrI jWdI hY[
kyNdr dy pRbMDk s: BgvMq isMG dy pirvwr
nUM rozwnw hI gurbwxI dI sMiQAw idqI jWdI
hY[ ipMf ivc hoey gurmiq smwgm ivc
b`icAW ny gurbwxI kIrqn qy pRcwrk BweI
gurpRIq isMG DuMn v``loN gurmiq vIcwrW
kIqIAW geIAW[ 42 b`cy sihj pwT kr
rhy hn, 5 b`icAW ny sihj pwT dI
smwpqI kIqI hY Aqy ie`k b`cy ny sihj
pwT dI AwrMBqw kIqI[ ie`k b`cy ny kysW
dI sMBwl krn dw pRx kIqw[
49. CMnW (swrMgdyv) (9855841750)- CMnW (swrMgdyv) kyNdr dI
pRcwrk bIbI srbjIq kOr vloN 5 ipMfW
ivc b`icAW dIAW gurmiq klwsW lgw ky
auhnW nUM Dwrimk qy nYiqk isiKAw idqI
jWdI hY[ rYgUlr Gr ivc b`icAW dI
klws lgw ky auhnW nUM gurmiq dy nwlnwl pwT vI isKwieAw jWdw hY[ hPqy ivc
SnIvwr qy AYqvwr nUM ipMfW ivc klwsW
lgweIAW jWdIAW hn[ AYqvwr pihlW
svyry ipMf ivc BYxW nUM suKmnI swihb jI
dw pwT krvwieAw jWdw hY qy bIbIAW dI
sMiQAw qy gurmiq dI klws lgweI jWdI
hY[ 50 b`cy qy bIbIAW sihj pwT kr rhy
hn Aqy 4 b`icAW ny kysW dI sMBwl AwrMB
kIqI[
-0nvMbr 2014

gurmiq igAwn imSnrI kwlj vloN v`K v`K KyqrW ivc clwey jw rhy
gurmiq pRcwr kyNdrW dI kwrguzwrI qsvIrW dI zubwnI
kyNdr BwgIky ivKy hoey Dwrimk mukwbilAW
qoN auprMq kyNdr pRbMDk, pRcwrk vIr
dwrw isMG snmwnq krdy hoey

kyNdr BwgIky ivKy hoey Dwrimk mukwbilAW


dOrwn A`vl Awey b`icAW
mYflW nwl snmwnq kIqw igAw[

kyNdr qlvMfI mwDo ivKy hoey Dwrimk


mukwbilAW ivc ih`sw lY rhy
ividAwrQI[

kyNdr qlvMfI mwDo ivKy kvISrI tIm


Dwrimk mukwbilAW ivc
ih`sw lYNdI hoeI[

kyNdr goieMdvwl ivKy hoey Dwrimk


mukwbilAW ivc ih`sw lYx vwly
b`icAW snmwnq kIqw igAw[
kyNdr goieMdvwl ivKy hoey (aupr)
Dwrimk mukwbilAW ivc ih`sw lYx vwly
b`icAW snmwnq kIqw igAw[ (hyTW)
pRbMDk vIr j`j swihbwnW
snmwnq krdy hoey

gVHSMkr ivKy hoey duAwbw zon dy


Dwrimk mukwbilAW ivc j`j swihbwn
b`icAW dw hunr pCwxdy hoey[

gVHSMkr ivKy hoey duAwbw zon


dy Dwrimk mukwbilAW ivc
ih`sw lY rhy b`cy[

v`K v`K QweIN c`ldy gurmiq pRcwr kyNdrW sdkw kyswDwrI bxy nOjvwn Aqy b`cy
ipMf r`qovwl dw ipAwrw isMG

kyNdr A`prw dw krnvIr isMG

kyNdr sMgqpurw dy ipMf


GuMgrwlI is`KW dw ArSdIp isMG

kyNdr sMgqpurw dy ipMf


GuMgrwlI is`KW dw gurivMdr isMG

Registrar of Newspaper No. PUNPUN 03763/19/1/2010-TC Postal Regd. No. L-6/PB/LDC/0715/2012-2014


Gurmat Virsa Gurmat Gian Missionary College, Punjabi Bagh, Jawaddi, Ludhiana
pRkwSk s. ieMdrjIq isMG, ipMRtr gurmiq igAwn imSnrI kwlj luiDAwxw ny nwrMgvwl ipMRitMg pYR~s, 3461, inaU tYgor ngr,
hYbovwl klW, luiDAwxw qoN Cpvwky dPqr gurmiq igAwn imSnrI kwlj luiDAwxw qoN imqI 15 AkqUbr 2014 pRkwiSq kIqw[

kyNdr mwCIvwVw ivKy loVvMd b`icAW


mweIk shwieqw idMdy hoey
BweI bljIq isMG[

kyNdr mwCIvwVw dy ipMf ku`by (nIloN)


ivKy b`icAW dI l`g rhI
Dwrimk klws

kyNdr mWgyvwl ivKy rwq smyN


l`gdI vIrW dI Dwrimk klws

kyNdr mWgyvwl dy b`cy gurmiq igAwn


mukwbly ivc ih`sw lYNdy hoey[

kolkwqw Aqy Aswm ivKy l`gy gurmiq


kYNpW dOrwn BweI hrijMdr isMG sBrw
sMgq sMboDn huMdy hoey[

gurduAwrw isMG sBw, ryl koc PYktrI


kpUrQlw ivKy hoey gurmiq smwgm
dOrwn (iensY~t)
BweI hrijMdr isMG kQw krdy hoey

Dwmpur (XU.pI) ivKy hoey gurmiq smwgm


dOrwn BweI nC`qr isMG (iensY~t)
sMgq nwl gurmiq ivcwrW krdy hoey

kyNdr mnYlw ivKy hoey gurmiq smwgm


dOrwn hwzr sMgq[ iensY~t BweI
AmrpRIq isMG gurmiq ivcwrW krdy hoey

kyNdr mwlUvwl ivKy Dwrimk klws


lgwaux vwly b`cy pRbMDk swihbwn
Aqy pRcwrk vIr jiqMdr isMG nwl

v`K v`K QweIN c`ldy


gurmiq pRcwr kyNdrW sdkw
kyswDwrI bxy nOjvwn

kyNdr luiDAwxw
dw lwl isMG

kyNdr ieMdOr (m`DpRdyS)


dw ivnod isMG

You might also like