Otto von Bismarck

Otto von Bismarck (1 Nisan 1815 - 30 Temmuz 1898),

19. yzylda gevek bir konfederasyon olan Almanyann
gl bir imparatorlua dnmesinde en nemli rol oynayan ve ilk anslyesi (babakan) Alman devlet adamdr. Unvanlar Bismarck-Schnhausen Kontu ve Lauenburg Dk olan Otto von Bismarck Yeni Almanya'y kl
ve kan politikasna gre kuracan syledii iin kendisine Demir anslye (babakan) ad verilmitir.

zgemii

Tam ad Otto Eduard Leopold von BismarckSchnhausen olan Bismarck, 1 Nisan 1815te Prusyada
Branderburg'un kk bir kasabasnda Junkerin (byk
toprak sahibi aristokrat) olu olarak dnyaya geldi.
Berlin'de lise eitimini tamamladktan sonra Gttingen niversitesi'nde hukuk okudu. Gl bir fiziksel
yapya sahip olan Bisamarck vaktini ava gitmek ve
at binmek ile geirirdi.[1] 1847'de Federal Meclis
(parlamento) yeliine seildi. Bismarck, eski ynetim
biimini korumaktan yana olduu iin Almanya'y
sarsan 1848 Devrimleri'nin, askeri g kullanlarak
bastrlmasn savundu. 1859'da Rusya, 1862'de de
Fransa bykeliliine getirildi.

Siyasi kariyeri

Ocak 1861 tarihinde tahta kan Prusya kral I. Wilhelmin askeri harcamalarn artrlmas ynndeki abalar, Prusya parlamentosundaki liberaller tarafndan engellenmitir. Bunun zerine I. Wilhelm, muhafazakarlarn da destekledii Bismarck babakan atamtr. 22 Eyll 1862 tarihinde greve balayan Bismarck, meclisteki
ilk konumasnda, byk sorunlarn kan ve klla zlebileceini belirtmitir. zleyecei politika da hep bu
temele dayanacaktr. Bismarck, Almaya'da kapitalizmin
sanayide ve ticarette gelimesini desteklemek iin, eski
kartlar olan liberaller ile i birlii yapt. Bununla beraber katoliklere ve siyasal temsilci Merkez Partisi'ne kar yeni devletin dmanlar olduklarn ileri srerek savama giriti. Kulturkampf (Kltr Sava) ad verilen
bu uygulama katoliklerin direnii ve Bismarck'n Almanya'y yeni ortaklar olan tutucularn yardmyla ynetmek
istemesi nedeniyle 1878'de son bulmutur.

1863 ylnda Polonyada kan bir ayaklanmada Rusyay

destekleyen Bismarck, bu lkeyle ilikilerde bir yumuama salad. Ardndan Fransa ile bir ticaret antlamas
imzalad. Bu antlama, Prusyann denetimindeki ve dier
Alman prensliklerinin de katlm olduu gmrk birlii
iin de geerli bir antlamadr, dolaysyla Avusturya antlamann dnda tutulmu oldu.
Almanyann ulusal birliini kurmak iin yola kan Bismarck, Avusturyay da yanna alarak, Germen Konfederasyonu adna 1864'te Danimarka'ya sava at.
Schleswig ve Holstein dklklerini -ki nfuslarnn byk ounluu Alman aslldr- Danimarka krallndan
kopard. Bu iki dklkten Schleswig, Prusya, Holstein de
Avusturya tarafndan ilhak edildi.

Ertesi yl, uygulad diplomasiyle Fransa ve Rusya'nn

Bismarck, ilk ii olarak meclisi datt ve kraln otorite- tarafszln salayarak 1865'de, Holsteini igal eden
Bismarck, Germen Konfederasyonunun sona erdiini
sinin stnde bir g tanmadn aklad.
1

SYAS KARYER

ilan ederek Prusya ordularn Bohemyaya srd. 1866

ylnda Sadowada Avusturya ordusu yenilgiye uramtr. Buna karn, hibir direnci kalmayan Avusturya karsnda ilerlememitir. Gerekte ordularn Viyana'ya srebilecek olana vard. Bismarck, ileriki yllarda Avusturya'ya bir mttefik olarak ihtiya duyacan hesaplamtr. Savan ardndan yaplan antlamayla Avusturya,
Prusya'nn nderlik ettii Kuzey Alman Konfederasyonu'ndan karld.
Bu atmalar srasnda Prusyaya cephe alan Alman
prensliklerinin zerine giden Bismarck, bu prensliklerin
topraklarn ilhak etti. Btn bu gelimelerin sonucunda
Orta Avrupada Alman birlii, bir federasyon ats altnda oluturulmasnn ilk atlmlardr.
Hemen ardndan halk tarafndan seilen temsilcilerden
oluan bir parlamento, Reichstag, ve Alman Federasyonunu oluturan devletlerin atadklar temsilcilerden oluan Federal Konsey, Bundesrat kuruldu.
Bismarck, gneydeki Alman devletlerini de Prusya'nn
denetimi altna almak istiyordu. Ama bunu salamak iin
Fransayla bir atma nedeni gerekiyordu. 1870'te, Fransa, Kral Wilhelm'den spanya taht zerindeki haklarndan vazgemesini, spanya tahtna Prusya Hohenzollern
Hanedanndan Leopoldn getirilmemesini istemesi, Bismarcka arad frsat salad. Yine diplomasiyle Rusya ve Avusturya'nn yanszln salad. Kral Wilhelmin
buna kar kmasnn ardndan Fransa ve Almanya atma ortamna srklendi. Kral III. Napolyon komutasndaki Fransz kuvvetleri, Sedan Muharebesi (1870)'nde
yenilgiye urad. 1871 tarihinde dzenlenen Frankfurt
Bar ile Fransa, Alsace ve Lorraine endstri blgesini
yitirmesi yan sra sava tazminat demek zorunda kald. Bismarck bu savata henz Alman birliine katlmam olan gneydeki Alman devletlerini de safna ekmeyi
baarmtr. Bu zaferin sonucunda, Alman Ulusal Birlii
kurulmu oldu. Prusya Kral I. Wilhelm, Alman mparatoru, Bismarck ise Alman anslyesi unvanlarn aldlar.
Fransa'nn yenilgisi ise III. Napolyon mparatorluu'nun
yklmasna ve Fransa'da 3. Cumhuriyetin kurulmasna
yol amtr.[2]
Bismarck, Prusya egemenliinde gl bir Almanya kurma dn geree dntrd ve Wilhelm, 1871'de Alman imparatoru olarak ta giydi. 21 Mart 1871 tarihinde
Prens unvan alan Bismarck, anslye olarak atanmtr.

ki bar grmelerin kmaza girmesi zerine arabuluculuk grevi stlenen Bismarck, Berlin Kongresinin toplanmasn salam ve bu kongreye bakanlk etmitir.
Kendisi de bir Junker (byk toprak sahibi aristokrat)
olan Bismarck, i politikada giderek tutucu bir izgiye
ynelmekteydi. Arlkl olarak askeri harcamalarn getirdii bte aklarn giderebilmek iin ek vergiler koymak istemesine kar kan parlamentoyu, I. Wilhelme
ynelik bir suikast giriimini bahane ederek fesh etmitir.
1870-1900 yllar arasnda, nedenleri halen tartmal
olan genel ekonomik durgunlukla mcadele iin gmrk
duvarlarn ykseltmitir. D ticarette izledii bu korumac politika, byk toprak sahipleri kadar sanayicilerin
de desteini kazanmasna yol amtr.
D politikada karmak bir a oluturan antlamalar ve
ittifaklar yoluyla uzlamac bir tutum izleyen Bismarck,
i politikada tam tersi bir tutum srdrmtr. 1890l
yllarda ortaya koyduu korumac d ticaret politikas,
batan beri kendisini destekleyen Liberal Partinin taban
kaybetmesine yol amtr. te yandan Bismarck, Avrupada ilk olarak ii kesimini kapsayan emeklilik sistemi, salk ve kaza sigortalarn da dzenlemi, Sosyal Demokratlarn tabann zayatmtr.

Bismarckn ierdeki uygulama ve dzenlemeleri, ortak

bir para biriminin belirlenmesi, bir merkez bankasnn
kurulmas ve ticaret kanunu, medeni kanun gibi temel yasal dzenlemelerle balamt.
1882'de de Prusya'y, Avusturya ve talya ile l ttiAmacna ulam olan Bismarck, yeni Almanya'y g- fak'ta birletirdi.
lendirmek ve zenginletirmek iin bar yanls bir siyaset
izlemeye balad. Almanya, Avusturya ve Rusya arasnda
mparator Birlii diye bilinen antlamayla hem Avusturya ve Rusya arasnda bar korumaya, hem de Fransa'y Almanya'ya saldrmaktan caydrmaya alt.

1884 ylna kadar Almanyann smrgeleri olmas gerei zerinde hi durmayan Bismarck, Gneybat Afrika,
Dou Afrika, Kamerun, ksmen Yeni Gine zerinde smrge hakimiyeti kurmutur. Bu giriimler, Almanyann
tek byk ithalat-ihracat liman olan Hamburglu byk
Mart 1878 de Osmanl mparatorluu ile Rusya arasnda- ticari kesimin desteini salamaktr. te yandan kara Avrupas dnda kar alanlarnn olmas, ngiltereye kar

3
Fransa ile ittifak kurabilmek iin dayanak oluturmakta,
bu giriime bir inandrclk kazandrmaktadr.
1888 ylnn Mart aynda I. Wilhelm lnce yerine III.
Friedrich imparator tacn giymitir. Haziran aynda III.
Friedrich lnce yerine II. Wilhelm imparator oldu.

Bismarck Ant, Hamburg

1890 ylnda antisosyalist yasalarn srelerinin uzatlmas konusunda meclis tkannca seimlere gidilmitir. Seimler, Bismarck destekleyen, -bata Liberal Parti olmak zere- yenilgisiyle sonulanmtr. Bismarckn politikalarna kar olan Sosyal Demokrat, lerici ve Katolik Merkez Partileri ise seimlerden glenerek kmlardr. Bismarck, II. Wilhelme, bir askeri darbeyle parlamenter sistemin ortadan kaldrlmas ardndan parlamentonun yetkilerini kstlayan bir anayasa yaplmasn,
bundan sonra parlamenter rejime dnlmesi iin bask
yapmtr. II. Wilhelm bu baskya kar knca bakanlar topluca istifaya armtr. Ancak, dileri bakan
olan olu dnda hibir bakan buna taraftar olmamtr. Tm desteini yitiren Bismarck, grevinden ayrld.
Friedrichsruhtaki maliknesine ekildi ve 30 Temmuz
1898de ld.

lgili maddeler
Alman Milli Birlii'nin Kuruluu
Bismarck'n ttifaklar Sistemi
kili ttifak
Anti-Sosyalist Yasa

4 Dipnotlar
[1] Fahir Armaolu 19. Yzyl Siyasi Tarihi, Alkm Yaynlar,
ankara 1995 s. 300
[2] Oral Sander, Siyasi Tarih (lkalardan 1918'e). mge Kitabevi, Kasm 2005. sh. 220

5 METN VE GRNT KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LSANS

Metin ve grnt kaynaklar, yazarlar ve lisans

5.1

Metin

Otto von Bismarck Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Otto_von_Bismarck?oldid=17880238 Katkda bulunanlar: Murtasa, Dbl2010,

Dbl2010bot, YurikBot, Denisutku, Makedon, FlaBot, Makif2074, Filanca, Vikiyazar, Nosferat, EmreDuran, DeveDiKeNi, 3291~trwiki,
Dnya vatanda, Bahar, Escarbot, Thijs!bot, JAnDbot, Mach, rk elma, VolkovBot, Rei-bot, Yugoer, TXiKiBoT, Arinna'l, Synthebot,
Numbo3, Gerakibot, Sakhalinio, Ekindedeoglu, BotMultichill, SieBot, Vikiizer, Loveless, Byrialbot, AlleborgoBot, Idioma-bot, MD, DragonBot, DorganBot, Ertly, CarsracBot, Tanhabot, Msuottoman, MelancholieBot, Luckas-bot, Ventusa, Kudelski, Ptbotgourou, Nallimbot,
Mirada, sikhan16, ArthurBot, Khutuck Bot, XeBot, Xqbot, GhalyBot, Generalbor, Stukageschwader, TobeBot, Trk Svarisi, KamikazeBot, RedBot, EmausBot, ZroBot, Erasmus.new, YBot, Cguven, KumulBot, Wall-e Bot, Mjbmrbot, ChuispastonBot, Vitruvian, KevinMc,
Ullierlich, MerlIwBot, Vagobot, Nebra, Peykbot, Addbot, Doruk455, Ahmet Turhan, Merahm, Y.repik, Terkimasiva ve Anonim: 17

5.2

Resimler

Dosya:Commons-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Lisans: Public domain

Katkda bulunanlar: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be
slightly warped.) zgn yazar: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created
by Reidab.
Dosya:Flag_of_Germany.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/ba/Flag_of_Germany.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: ? zgn yazar: ?
Dosya:Flag_of_Germany_(3-2_aspect_ratio).svg
Kaynak:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/Flag_of_
Germany_%283-2_aspect_ratio%29.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar:
User:Mmxxxxxxxx
Dosya:Flag_of_the_German_Empire.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ec/Flag_of_the_German_
Empire.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: Recoloured Image:Flag of Germany (2-3).svg zgn yazar: User:B1mbo and
User:Madden
Dosya:Flag_of_the_German_Reich_(19351945).svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7c/Flag_of_the_
German_Reich_%281935%E2%80%931945%29.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar: Fornax
Dosya:Hamburg-Bismarck-Denkmal.jpg
Kaynak:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/86/
Hamburg-Bismarck-Denkmal.jpg Lisans: CC-BY-SA-3.0 Katkda bulunanlar: ? zgn yazar: ?
Dosya:Otto_vonBismarck_Signature.svg
Kaynak:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Otto_vonBismarck_
Signature.svg Lisans: Public domain Katkda bulunanlar: Traced in Adobe Illustrator from http://digital.library.upenn.edu/women/ruete/
arabian/vi.jpeg zgn yazar: Otto von Bismarck
Dosya:Otto_von_Bismarck.JPG Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e5/Otto_von_Bismarck.JPG Lisans:
Public domain Katkda bulunanlar: Evert A. Duykinck, A Portrait Gallery of Eminent Men and Women of Europe and America, with
Biographies. New York: Johnson, Wilson and Company. http://www.jamessmithnoelcollection.org/images/otto%20von%20bismarck.jpg
zgn yazar: Evert Duykinck
Dosya:Otto_von_Bismarck_by_N.Repik.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Otto_von_Bismarck_
by_N.Repik.jpg Lisans: CC BY-SA 4.0 Katkda bulunanlar: http://www.pinterest.com/pin/555842778984183085/ zgn yazar: Nikolay
Repik
Dosya:Wikiquote-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Wikiquote-logo.svg Lisans: Public domain
Katkda bulunanlar: Ykleyenin kendi almas zgn yazar: Rei-artur

5.3

erik lisans

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0