TS 3233e GRE TAIMA GC MOMENT HESAP ve

TAHKKLER
8.3. TAIMA GC YNTEM VARSAYIMLARI

Birim deformasyon dalm kesit derinlii boyunca dorusaldr.

Maksimum beton birim ksalmas, cu = 0.003 kadardr.
Betonun ekme dayanm yoktur.
Kesit tama gcne ulatnda betondaki gerilmeler, birim deformasyonla orantl deildir.
Beton basn blgesindeki gerilme dalm deneylerle saptanan beton basn bilekesinin
bykl ve etkime dzeyini doru olarak veren herhangi bir eri (parabol, dikdrtgen) ile
ifade edilebilir.

Ancak, gereki sonular veren eitli gerilme dalmlarndan biri olan dikdrtgen; byk
hesap kolayl salamas nedeniyle seilmelidir. Sz konusu dikdrtgenin genilii 0.85 f cd ,
derinlii ise maksimum basn blgesinden tarafsz eksene kadar olan uzakln k1 katsays ile
arpmndan elde edilir ( k1 x ) (ekil 1). Ancak, bu derinlik eleman derinliinden byk olamaz.
k1 katsays betonun karakteristik dayanmna bal olarak;
Eer f ck 30 MPa ise k1 = 0.85

Eer f ck > 30 MPa ise k1 = 0.85 0.0075( f ck 30) dur.

ekil 1. Betonda dikdrtgen basn dalm

8.4. TAIMA GC YNTEMNDE EMNYET KAVRAMI
8.4.1. Genel

Z. Polat, ngerilmeli Beton, TS3233e Gre Eilme Tama Gc

1 /4

Yapya etkiyen ykler ve yapnn gerek dayanm, hesaplarda varsaylanlardan deiik olabilir.
Yk etkisi ve dayanp sabit olamyp zamanla byk deiiklikler gsterebilirler. Yap emniyeti,
ancak dayanmn yk etkisinden byk olmas ile salanabileceinden ykn varsaylandan byk,
dayanmn ise varsaylandan kk olma olaslklar gz nnde bulundurularak, ykler birden
byk katsaylar ( f ) ile arplr, dayanm ise birden byk dayanm katsaylarna ( m ) blnr.

Rk

> Fk . f

Yk ve dayanm katsaylar iyi seilirse, yap iin ngrlen kullanm sresince dayanmn
etkisinden byk kalmas, benimsenebilir bir olaslk iinde salanm olur.
8.4.2. Malzeme Dayanmlar
Malzeme Karakteristik Dayanm
Malzeme karakteristik dayanm, kullanm sresince bu deerden dk deerler elde edilmesi belli
bir olaslkla sz konusu olan dayanm deeridir. Bu deer, dayanmn aritmetik ortalamasndan
kktr.
Malzeme Hesap Dayanm
Malzeme hesap dayanm, karakteristik dayanmn birden byk malzeme katsaysna blnmesi ile
elde edilir.
antiyede Elde Edilecek Ortalama Beton dayanm
Beton karakteristik dayanmnn salanabilmesi iin antiyede elde edilecek ortalama beton
_

dayanm, f cm = f ck + 1.28 denklemiyle hesaplanr.

Bu denklem, karakteristik dayanmdan kk dayanm elde edilmesi olaslnn %10 olmas
ilkesine dayanr. Standart sapma deerinin bilinmedii durumlarda yaklak olarak karakteristik
dayanma C25 ve C30 iin 6 MPa, dier beton snflar iin 8 MPa eklenmelidir.
8.4.3. Yk ve Malzeme Katsaylar
Tama gc hesaplarnda kullanlacak hesap yk deerleri, aada verilen tertiplerden elde
edilecek en elverisiz deerler olarak ileme katlr. Bu deerler eksenel kuvvet N d , eilme
momenti M d , kesme kuvveti Vd , burulma momenti Td vs olarak adlandrlr.
Rzgr ve deprem bulunmayan durumlarda,
1.4G + 1.6Q
Rzgr yknn bulunduu durumlarda,
1.4G + 1.6Q
1.0G + 1.3Q + 1.3W
0.9G + 1.3W
Deprem yknn bulunduu durumlarda,
1.4G + 1.6Q

Z. Polat, ngerilmeli Beton, TS3233e Gre Eilme Tama Gc

2 /4

1.0G + 1.0Q + 1.0 E

0.9G + 1.0 E
Tama gc yntemine gre kesit hesab yaplrken beton ve elik iin aadaki malzeme
katsaylar kullanlmaldr.
antiye betonu iin mc = 1.5

f cd =

f ctd =

f ck
1.4

f ctd =

f yk
1.15

f pd =

Fabrika betonu iin mc = 1.4

f cd =

f ck
1.5

elik iin ms = 1.15

f yd =

f ctk
1.5

f ctk
1.4

f pk
1.15

Yukarda gsterilen yk ve malzeme katsaylar yalnz tama gc hesaplar iin geerlidir.

Aktarma srasnda veya kullanm ykleri altnda yaplan gerilme kontrol ile, kullanlabilirlikte
ilgili (atlak ve sehim kontrol) hesaplarnda tm yk ve malzeme katsaylar 1.0 alnmaldr.
8.5.

MAKSMUM DONATI YZDES

ngerilmeli ve
dzenlenmelidir.

veya

ngerilmesiz

donat

yzdeleri

aadaki

koulu

salayacak

biimde

( + p ' 0.25

Burada;

As f yd
bd f cd
A f
p = ps pd
bd f cd
As' f yd
'
=
bd f cd
=

(ngerilmesiz ekme donats)

(ngerilme donats)

(Basn donats)

dr.
Tablal kesitlerde ise;

pw

veya
salanmaldr.

(w + pw w' 0.25

Burada;

w =

As1 f yd
bwd f cd

Z. Polat, ngerilmeli Beton, TS3233e Gre Eilme Tama Gc

3 /4

pw =
w =
'

Aps1 f pd
bw d f cd
As' 1 f yd
bwd f cd

dir.
Maksimum donat yzdesi snr ngerilmeli betonda gevrek krlmay nlemek iin konulmutur.
Tama gc hesaplarnda tablal kesitlerde tarafsz eksenin tabla iinde kalmas durumunda ,

p , ' deerleri

(bu durumda tablal da olsa bw yerine b kullanlacaktr-ZP); tablann altnda

kmas durumunda ise w , pw , w deerleri kullanlacaktr. Burada As1 , Aps1 , As1

alanlar tabladaki basn kuvvetinin karl olan donat alanlar karldktan sonra kalan donat
alanlardr (tablal kesit halinde basn donatsnn pratik bir anlam yoktur-ZP).
'

8.6.

ADERANSSIZ NGERME DONATISI

EKLENECEK ADERANSLI DONATI

'

KULLANILMASI

DURUMUNDA

8.6.1. Genel
ngerme eliinin aderansz olarak kullanld eilme elemanlarnda, aderansl ek donat
yerletirilmesi gereklidir. Bu donat, kullanm ykleri altnda ekme oluan blgenin u yzne
yakn ve dzenli bir biimde datlarak kullanlmaldr.
Burada aderansz ngerme eliinden kastedilen; ard-ekmeli elemanlarda etraf erbetle
doldurulmam, betonla temas kesilmi ngerme donatsdr.
8.6.2. Kiri ve Tek Dorultuda alan Plaklarda Minimum Aderansl Donat

As = 0.004 At
olmaldr.
Burada;

At = Kesitin ekme blgesi alt yz ile brt beton alann arlk merkezi arasnda kalan
alandr.
8.6.3. Her ki Dorultuda alan Plaklarda Minimum Aderansl Donat
Her iki dorultuda alan plaklarda pozitif moment blgesinde kullanm ykleri altnda ekme
gerilmelerinin sfr olmas halinde (ekme gerilmesi olumamas durumunda ZP) minimum
aderansl donat kullanlmayabilir. Negatif moment blgesinde minimum aderansl donat
kullanlmas gereklidir.

Z. Polat, ngerilmeli Beton, TS3233e Gre Eilme Tama Gc

4 /4