ig GUVENLIGi UZMANLIGI -A- SINIFI SERTIFIKA EGITIM PROGRAMI ELEKTRIKLE ILGILi SAGLIK VE GUVENLIK ONLEMLERI EGITIM NOTU BOLUM 1: TANIMLAR Kiigiik geri nma gerilimi 50 Volt’a kadar olan gerilim degeridir.(_ shlikeli gerilim: Etkin degeri Altematif akimda 50 Voli” wn dogma akumda 120 Volt’ un iistiinde olan, yiksek gerilimde ise, hata siiresine bagh olarak deiigen gerilimdir Algak gerilim:Etkin degeri 1000 Volt ya da 1000 Volt’ un altmda olan fazlar arasi gerilimdir. "Yiiksek gerilim:Fikin degeri T00U Volt” un tizerindelt fazlar ataat geri “Elektrik Kavvetli-alam tesislert [nsanlar, diger canlilar ve esyalar icin baa dural (yaklagma, dokunma vi rik enerjisinin tiretilmesini, ézelli iktiriimesini, iletilmesini; Mdagitilmasim ve _mekanik enerjiye, wide ek Rélaniin csislerdir. “Elektrik ig tesisleri: Elektrik eneyjisinin “tretlmes! ve dagilmasina dair yapllarm iginde veya bu yapilara ek olarak kurulmus tesisler disindaki her tirltl algak gerilim tesisleri, evlere ait, bag, bahge tesisleri, Jetemeye agilmasina kadar kurulmus gecici tesisler. BOLUM 2: ELEKTRIK TESISLERINDE GUVENLIK 2.1. Genel Giiventik: Elektrik Tesisati cins ve hacmine gore ebliyetli elektrikgiler tarafindan tesis edilerek bakam ve igsletmesi saglanmalidir, Bu hususta Elektrik ile ilgili Fen Adamlarmin Yetki ve Sorumluluklulan Hakkinda Yénetmelik hikimlerine uyulmahdir. Bu Yonetmelik; rup:En a2,3 veya 4 yil yiksek teknik 6grenim gorenler. En az 2 yillk yiksek teknik Bgrenim gérenler ile ortaokuldan sonra en az sdrenler, 3. tineli Grup:En az lise dengi mesleki ve teknik dgrenim gorenler, lise mezunu olup bir dgrenim yik stireyle Bakanhklarin agms oldugu kurslan basen ile tamamlamis olanlar ile 3308 says Curakhk ve Mesleki Egitimi Kanunu’ nun Sngdrdiigi egitim sonucu ustalk belgesi alanlar. (Elekitik Ue ilgili Fen Adamlanmn Yetki, Gorev Ve Sorumluluklan Hak. Yonetmelik Madde:3) phen Ve art2.2 Yetkiler: Elk. ig tesisi plan, Elk. ig tesisi yapum |Igletme ve | Muayene ve kabul proje hazarlanmasi | igleri bakum igleri_ | islert ve imzalanmast isleri & [eGrup: SOKW ~ 150 KW 1500 KW | Kendileri tarafindan E 400 V 35KV yapilan tesislerin | ___hakam, muayene, 2.Grup:|30KW 125 KW TOOOKW | paptann ve kabul igin aon pe gereldiiglerin TeKW 75KW 300 KW | tamamlanmast, 400 400 V Yeterli elektrik bilgisi olmayan kimseler yardumei olarak galistridiginda, bunlara énceden gerekli bilgiler ve talimatlar verilmeli, agiklamalar yapilmahdhr. Elektrik tesisleri her tirlii igletme konumunda cana ve mala herhangi bir zarar vermeyecek sekilde yapilmali ve isletilmelidir. insanlann dikkatsizlikle yaklastlabilecekleri uzakhkta bulunan clektrik tesislerinin gerilim aluindaki béltimlerine dogrudan dograya ya da ginlik hayatta kullanlan aygitlarla dokunulmasim Snleyiei teknik tedbirler alinmahdur 2.3. Giivenlik mesafeleri: Haya hatt: iletkenlerinin en biiyiik salgi durumunda dizerinden gectikleri yerlere olan en kiigik diigey uzakhklart 1 iletkenlerin tizerinden gegtigi yer Hattin izin verilen en yiksek siirekli isletme gerilimi (kV) 0-1 (1 dahil) 1-17,5 36 72,5 170 420 C En kiigiik dlsey wgakhklar (m)_ Urerinde trafik olmayan sular (sulann F 45" Sil) 6 (8,5 kabank yizeyine gore) ‘Arag gesmesine elverisli gays, tarla, otlak|5* 6 [6 { 7 (95 vb. { ‘Arag gegmesine elverisli kOy [ve gehir jigi]5,5* 7 |7 |7 [8 [2 yollart ce By ee Set \ ‘Sehirlerarasi karayollan Ci _li_|7 [419 [iz] [Agere Tes 25 25 (3, [3 15 iverine herkes tarafindan gikilabilen die 25 35 [35 [4] [5 [87 damb: yapilar | Czerine herkes tarafindan gikilmayan ik |2 33 [35/5 (87 jdamh yapiar ' : Elektrik hatlan eB z 2 [2 (25 Petrol ve dogal gaz boru_hatlari 9 go {9 {9 Uzerinds trafik olan sular ve _kanallar th 45 s_|5 {16wakliklar sulann en Kabank diizeyinden gecebilecek tagitlarm en yilksek noktasindan Olgiilmelidir.) | Tet berlesme) hatlary a eee [43_| Elektriksiz demiryollan (ray — demirinden|7 105 | ‘élgiilmelidir) | Otoyollar 4 if [ia ia [ie [is (*) Yaltimas hava hatu kablolan kullamldiginda bu yikseklik degerleri 0,5 m. azaltylmalidur Hava hath iletkenJerinin agaclara olan en kiigitk yatay uzakhklari_ Hatta izin verilen en yiiksek siirekli Yatay weakhk m KV oF (dahil) i 1-170 (70 haris) 170 i 170-420 (0 aekit) | Hava hatt iletkenlerinin en biiyiik salmimh duramda yapilara olan en kiigtik yatay wzakhklart Hattm izin_verilen en ydksek sirekdli Yatay uzakhik isletme geri m KV (i dabily i (36 dabil) _ = 36-725 (72,5 dahil) 725-170 (170 dabil) 170-420 (420 dahil) BERRA Gerilim altindaki iletkenlere mutlak yaklasma mesaf _ ~_ Volt’_| Santimetre (em) | 1.500 30 1.500 _|~50.000 50 50,000 | 150.000 120 150.000 | 250.000 200 250,000 | 420.000 350 2.4, Giivenlik boyutlandirmasi: Elektrik tesislerinin bitin bolumleri, isletme kogullari nasil olursa olsun, kisa devre akamimin kesilmesine ve bu kesilme ant dahil olmek izere, en bilyik kisa devre akminin etkisiyle insanlar igin hethangi bir teblike olusturmasina, yangm grkmasina, ya da tesislerin zarar ugramasma engel olacak bigimde diizenlenmeli ve boyutlandinlmaldir. Elektik tesisleri gerek isletme, gerekse onarim ve bakim igin kisa sirede, gabuk ve giivenle izlenebilecek bigimde agik olarak dizenlenmelidir. Biltiin Gnemli tesis bélimlerine veaygitlara yetkililerce kolayca ulasilabilmeli, zorluk gekilmeden yerlerine konulabilmeli ya da yerlerinden gikantabilmelidir. Tesisler, anza, bakum ve onarum nedeniyle gesitli boliimlerin devre dist olmast durumunda, isletmenin olabildigince kesintisiz stirebilecegi bigimde bolimlere ayrilarak diizenlenmelidir. Devre digi edilen tesis boldmleri ya da aygitlar uygun ve kolayca girillebilecek aymma diizenleri ile gerilimsiz duruma getirilmelidir. Elektrik tesislerindeki kesiciler ve aytricilar her tril hava sartlarinda devreyi tam ve gtivenli bir bicimde ayumis olmalidir, Bu aygitlann agik ve kapalt konumlant gtivenli bir diizen ve konum géstergesiyle fark edilecek sekilde olmalidr 2.5.Plektrik bakum onarum iglerinde giivenlik tedbirleri: Elektrik tesisatumn, cihazlanmin veya guplak iletkenlerinin daima gerilim altnda bulundugu kabul edilmeli ve teknik bir zorunluluk olmadikga gerilim alunda elektrik onarim: yapilmamahdir. Elektrik tesisat: veya techizatinin bakum ve onanminda bunlari devreden gikaracak bir devre kesme tertibati bulunmali, devreden gikanldiktan sonra bunlanin toprakl olmast hali devam etmelidir. Yitksek gerilimli tesislerde gerilim kaldiimadan, akim kesilmeden higbir galisma yapimamalidur. Algak gerilimli tesislerde yapilacak islere girisilmeden dnce gerilim Kesilmelidir. Ancak zoruntuluk hallerinde, galima mtisaadesi veya hizmet talimatinda sayilan sartlar dahilinde ve agagidaki hususlara uyularak galisma yapilmasi gerekir. a-Platformu olmayan bir direge gikilmasim icap ettiren bir islem bahis konusu olmadikga yalitkan bir egya tizerinde durulmali, b-lyi durumda bulunan yalitkan eldivenler ve sap: yalitkan aletler kullanilmalh, ¢-Ciplak iletkenler civarinda galigirken baret, yalitkan althkh ig ayakkabisi ve ig elbisesi giyiimeli, 4-Notr teli dahil igyerine yakin olan gerilim alundaki diger iletkenlerden gahsanm kendisini énceden izole etmesi saglanmaldir. Gerilim altindaki clektrik devrelerinin, clektrik makinelerinin veya cihazlannin bakim ve onarum, bu isle géreviendirilen yetkili ve ebliyetli teknik elemanlar tarafindan veya bunlarin gézetimi ve sorumlulugu altmda diger sahislar tarafindan yapilmalidir. Yer alti kablolannda yapilacak bir islemde, elektrik kesilmesinden hemen sonra kapasitif bosalmay: temin igin, tzerinde galisilmasi gereken kablolarm biitiin iletkenleri kisa devre edilmeli ve topraklanmalidir. Kisa devre ve topraklama islemi galisma yerinin en yakin kisumlan dzerinde ve bu yerin her iki ucunda yapilmaldir. Yeniden gerilim aluna girme teblikesini Snlemek igin, fazlarn tayini, deney vs. igin topraklama kaldildhgi taktirde gerilim vermeye elverisli bulunan biittin ayineilar agile durumda kilitlenmis olmalidu.Elektrik tesislerinin tesis, igletme bakim iginde goreviendirilen kimselere isletme sorumlulant tarafindan isin stiresi, yeri, cinsi ve Snemi ve uyulacak kurallara iligkin yazih gorev talimatt verilmelidir, Sézlt olarak telefon veya telsizle verilen talimatlar tekrar ettirilmeli, yanliy antamalara ve hatalt manevra yapilmasina meydan verilmemel Yitksek gerilim tesislerine ayrilan ve isletilen yerlere, kugtk boyutlu elektrik gereglerinden baska esya konulmamah, buralar, baka isler igin kullamimamah, kapilan kilithi tutulmalt ve ilgisiz kisilerin girmeleri Onlenmelidir, Bu yerlerin kapisina girig yasagim bildiren ikaz Jevhasi asiimalidir. Elektrik islerinde kullanilan manevra cubuklart, neon lambali istankalar, sigorta pensleri, kauguk eldivenler, yalitkan sehpalar, yangin séndiirme cihazlar: gibi alet ve araglar periyodik olarak denetlenmeli, her zaman ise uygun ve saglam durumda olmalari saglanmahdir. Yiiksek gerilim tesislerinde bulunan hitereler, gikuslar, kesici ve ayimicilari nerelere ait oldugunu gésterir yazih levhalar, uzaktan okunabilecck sckilde techizatin uygun yerlerine asiimah, ayrica hat. basi direkleri tizerine ait oldugu fiderin ismini belirten levha asilmahdir. ‘Agik hava elektrik tesisleri en az_180 santimetre_yikseklikteki duvar veya tel kafes gitle gevrilmis olmak, ikaz levhalan takilmah, giris kapilar: kilitli olmalidir. Tesislerin igi ve etrafi kuru ottan anndinims olmalidir.. — Kesicilerle kendi ayineilan arasinda kilitleme ditzeni bulunmah, kesici agilmadan ayinci agilip Kapatilamayacak sekilde olmahdir. Ayniea bitcrede, gerilim oldugunda kapist agilmayacak gekilde otomatik kilitleme tertibatt bulunmahdur Yuksek gerilim tesislerinde ve havai hatlardaki gahsmalar, biti ig giivenligi tedbirlerini * aldirmak ve izlemekle g6revir olan, en az iki kigiden olusaa ekip tarafindan yapnlmatnd. Yiiksek gerilim tesislerinde galismaya baglamadan dnce asaZadaki tedbirler almmalsdir: a)lse-baslamadan Garey Emti-ve-Galiyma-MusaadcsiFormu diizenlenmeli, galisma yaptlacak tesisin dzelikleri_bildirilmelidir. Yitksek gerilim tesislesinde enerji kesme ve yenidien enerji verme iglemleri bir tutanakla kayit altina alsnmali, bu tutanak isyerinde bulundurulmahdar ilar byUzerinde galisma yaptlacak techizatr gerilimsiz buakmak igin kesiciler_ve_ay __apilmalidir, Birden fazla kaynaktan beslenen elektrik fesisatinda, Kablo veya hava ‘zerinde onaruma girigilmeden Once akum her y6nden kesilmelidir. o}Elektik sebekelerinin bakim, onarim, yenileme islerine baslamadan ince, bu sebekelerden beslenen tiketicilerde jeneratér bagh olup olmadigi arastimimah, ters besleme olup olmedgi tespit edilmelidir. Aynca bu jeneratbrlerde e 7 )Kesici ve ayiriemun her fazanin agik oldugu gozle ve arag ile teker teker kontrol edilmelidir. e)Kesici ve ayieilar agik durumda kilitlenmelidir,re ‘NKesme cihazlart ve kumanda tertibat tizerine ikaz levhast astimalidar, o)Kilitleme tertibati meveut degilse, kesici ve ayirieimn yaninda bir ndbetgi bulunmahdu. b)Calisma yerinde gerilim yoklugu kontrol edilmelidir. {)Bir enerji hatinda bakum-onartm galismast yapilacaginda, bu hatts Kesen bagka bir enerji attr bulunup bulunmadigi arastindip tespit edilmelidir. Meveut oldugu taktirde galigma yapilan hat etkileyip gerilim altnda burakma teblikesine kargi gerekli tedbirler alindiktan lsmaya baslanmalidir. /-J)Onarilacak hava hatlarinm her iki tarafi devreden gikariidiktan sonra galigma yerinde S gorilim yoklugu tespit edilmeli, gerilim yoklugu tespit edildikten sonra galisma yerinin yakmmda ve calisma yerini besleyebilen biitiin kollar dzerinde topraklama ve kisa devre Cistemien yapilmalidir. Calsma stiresince kisa devre ve topraklama tedbiri kaldrilmamahidir. k)Topraklama ve kasa devre islerinde yahitkan eldiven, baret, yalitkan ayakkabi, yalitkan hah veya tabure ile yalitkan istankalar kullanilmalicar, DGalizma yeri, gerektiginde levha, bayrak, flama ve bariyerler gibi isaretlerle sunurlandirikmalidr. isletmenin sorumlu kisileri veya ig glivenligi gdrevlisi, ig siresince calsanlann tehlike ile karsilasabilecekleri higbir devre kapama iglemi yapilmamasim saglamahdirlar. Topraklama ve asa devre tedbiri, ancak blittin galismalar bittikten ve bunlan yapaniarin hepsine haber verildikten sonra kaldirdimalidir. ; Blektrik tesislerinde isletme, bakim ve onarim islerinde yapilen ige uygun olarak, alisantara, hat tifegi, gerilim detektsri, faz kalemi, neon lambalt istanka, topraklama ve kasa devre aparati, galisma gerilimine dayamkh kauguk eldiven, izole tabanit ayakkabt, elektrikgi bareti, | gan kemeri, ayakgak ve ilk yardim malzemeleri gibi teknik malzeme ve kisisel oruyucular verilmeli, bunlann i basinda kullanum saglanmahdir. Hat montaj ve demontaj islerinde kullanilan. bucurgat, palanga, makara gibi alet ve edevatm periyodik kontrolleri yapimalt, arvzalt olantar kullandirsimamabdir, Bu malzeme ve kisisel koruyucular periyodik olarak Kontrol edilmeli, her zaman saglam ve Kullanmaya hazar halde bulundurulmalds. Elektrik tesislerinin demontaj ve montaj islerinde ig kazalarma kargi gerekli tedbirler almmalidir, Gerilim altindaki baska hat tellerine temas tehlikesine ve indiksiyon akimi olusmasina karsi her tirle Snlemler alinmaldir. Bu islerde galisanlara elektrigin 6zellikleri, tehlikeleri ye kazalardan korunma tedbirleri konusunda gerekli bilgiler verilmeli, ikazlar yapilmahdir. Arazide ve trafo merkezlerinde isletme, bakum-onarim girevi yapanlara ig gitvenligi ve ilk yardum egitimi verilmelidir. zerinde yiksek gerilim ve algak gerilim bulunan milsterek direklerde gabsymna yapilacaginda, her iki gerilim de kestirilmelidir.Kesici ve ayrneiann yanhshkla ya da yetkili olmayan kimseler tarafindan kapatilmasm énlemek igin bunlarin kumanda diizenleri kilitlenmeli, ayrica kumanda kollart Gizerine ikaz levhalan asilmalidir Yiksek gerilim sigortalan, ancak aymeist agip gerilimi kesildikten ve sigortanm her iki tarafinda gerilim bulunmadigi kontrol edildikten ve kisa devre ve topraklama tedbiri aldiktan sonra degistirilmelidir. Elektrik hatlant yakininda agaglarin budanmast ve kesilmesi igleri ancak isletmeden sorumlu olan goreviilerin g6zetimi altinda yapilmalidir, Haya hatlarinin bakim onarim galsmalannda miimkiin oldugunca bomlu, izole sepetli ig mokineleri kullamimalidhr, Bu makineler, operatdri tarafindan her kullanumdan nee kontrol edilmeli, ayrica yetkili teknik eleman tarafindan periyodik kontrolden gegirilmeli ye ‘kontrol belgesi diizenlenmelidir. Uzun bomlu vinglerin, yiksek damperli kamyon ve i makinelerinin, eneyji hatlan altinda alismasina izin verilmemelidir. Bu araglarin hat telleri yakininda galistiriimast sirasinda tellere temas tehlikesine kargi gerekli tedbirler alinmall, arag siiriicileri bu hususta bilgilendirilmeli ve uyariimahdir. Enerji hatt: tesis edilitken mimkiin oldugunea bir baska enerji hatt ile kesigmemesi igin gerekli tedbirler alinmalt, zoruntuluk dogarsa, kesigme yerindeki direkler durdurueu tipinden segilmelidir. Hat tellerinin birbirine yaklasmasi ve emniyet mesafesine girmesi Onlenmelidir. Hat atlatmass yapthirken meveut hattin enerjisi kestirilmelidir. Enerji hatlanmin bakim, onarim cahgmalarmm giindiiz yapilmasi esastir, Gece galigma yapilmasi gerekiyorsa projektorler kullamilarak uygun ve yeterli aydinlatma saglanmalidir. Fatima, yagmurlu, yikli havalarda enerji hatlannin bakim ve tamiri yapilacaginda atmosferik bosalma teblikesine, indiiksiyon akumina ve izolasyon durumuna azami dikkat edilmeli, gerekli tedbirler almmaldir. Elektrik tesislerinde uygun yerlere: a) Elektrik akamimin neden oldugu kazalarda yaptlacak ilk yard, b) Tesisin baglama semast, ©) Tesisin igletilmesi strasinda alnmasi gereken Ozel Gnlemler, ile ilgili kasa talimatlar asiimaladw. 2.6. Direkler: Up yildan fazla kullantian agag diregin tiimii glrimeye kargi etkili bir sekilde emprenye edilmig sekilde korunmalidir, Bir agag direge saglam oldugundan emin olunmadikga gikilmamalidir. Diregin salam olup olmadigt basit dig muayene ile meydana gikanlamayacagindan, direge trmanmadan énce ya bir gekig ile dip tarafina vurulmak suretiyle dolgun ve tinlayan bir ses gikarip gikarmadig kontrol edilmeli, ya da dip kism: en az 20 santimetre kazilip ¢tirdme olup olmadigt muayeneedilmetidir. Don halinde gekigle yapilan muayenede aldanmak miimkin oldugundan direge gikmadan evvel diregin kalduma catallan, payanda veya lenteleme gibi bagka bir vasita ile kuvvetlendirilmesi saglanmalidir. Eski agag direklerde hat tellerinin kesilmesi veya kurtanimast, daha genel olarak bir diregin denge durumunu degistirmek gibi bir isleme tesebbiis etmek gerekirse, bu ditegin durumu ne olursa olsun ige girigmeden énce yani trmanmaden énce yukarida belirtilen kuvvetlendinme islemi yapslmalidr. Agag direklerin tepesi yamur sularinin gGirtiict etkisine karst etkili bigimde korunmalidir. Gift ve A tipi direklerde baglantilar, yagmur sulannm birikmesini Snleyecek sekilde yapilmabdir. Algak gerilim direklerinde kullanilan lenteler, en alt iletkenin 50 santimetre altina baglanmig olmalidir. Yiiksek gerilim hatlarmdaki direlderin lenteleri topraklanmig olmalidir. Elektrik hatlarina ait direklere miimktin oldugunca haberlesme kablosu gckilmemelidir. de lamba degisimi yapilmadan Gnce gerilim kestirilmeli, gerilim altnda lamba Imemelidir. BOLUM 3 ELEKTRIK i¢ TESISLERINDE GOVENLIK 3.1, Aydinlatma tesisleri: Makinelerin bareketli pargalarmn ve bunlarin bulundugu mekanlann aydinlatiimasinda gGriintti yanlmalanm dnleyecek teknik tedbirler alinmalidir. isyerlerinde herhangi bir ariza sebebiyle 1siklarin snmesi ihtimaline karst yeteri kadar yedek aydmlatma araglari bulundurulmelt, gece galismasi yaprlan yerlerin gerekli mahallerinde aydmnlatma yetersizlifi nedeniyle gerektiginde otomatik olarak yanabilecek yedek aydinlatma tesisatt bulundurulmalhr. 3.2, Fig-Priz, Sistemleri: Figler, aym tesiste kullanilan farkh gerilimler igin kullanilan prizlere sokulmayacak yap: ve 6zellikte olmahdir. ‘Ara fis-priz diizenlerinin yalitkan dizenekleri uygun sekilde korunmalidir. Yiksck amperajh prizler tzerinde aynca bir salter bukndurulmalidir. 3.3. Elektrikli makinelerin baglantlar: Elektrikli makinelerin koruma tipi, yerlestirildikleri yerlerdeki sartlara uygun segilmeli, fazla nem, buhar bulunan yerler ile yagh yerlerdeki elektrik motorlannin gerilim altindaki Kisumlanyla baglantlan uygun sekilde korunmus olmalidir.Elektrik makinelerine iliskin baglantilar gahsma sirasmda meydana gelebilecek titresimlere dayanikl: bigimde segiimeli ve yapilmahdr. 3.5.Elektrik Salterleri: 1-Salter ve kumanda diigmeleri, kendiliginden veya herhangi bir garpma ile makinay: hareket ettimmeyecek sekil ve Ozellikte yapilmis olacak ve igginin kolayca kullanabilecegi yerde butunmalidir, 2-Bir isginin bir makina veya tezgahin gesitli kisimlarmnda galismasi gerektigi hallerde, bu tezgahin birden fazla durdurma ve bir tane galisturma dilgmesi bulunmalicir. 3-Bir tezgahin cesitli kasimlarmnda birden fazia iggi galistiga hallerde, her iggi igin bir galistrma ve bir de durdurma diigmesi bulunmali ancak bitin galisma_diigmelerine bastimadan makine gahsmayacak, buna Karsihk, durdurma diigmelerinin birine basmak suretiyle makina duracak sekilde olmalidir. 4-Bir makina ve tezgah iizerinde birden fazla elektrik motoru bulundugu hallerde, tezgahin bitin faaliyetini durduracak bir ana salteri veya bir veya daha fazla durdurma diigmesi bulunmalidir. 5-Calisturma diigmeleri yesil, durdurma diigmeleri kirmiz1 renkte olmalidir. 6-Bir atélyede bulunan makine ve tezgablann ayn ayn: durdurma tertibatindan baska, atlyedeki veya kisimdaki makine ve tezgablan tamamen durduracak bir ana salteri veya baska bir tertibat: bulunmaldir. 7-Bir atélye veya kamda bulunan makine ve tezgablar, bir yerden galistinldyga ve kumanda edildigi ve bunlanin hareketlerinin kumanda yerinden gortilemedigi hallerde, uygun haber verme sistemi kurulacak, galismaya baslamadan dnce sesle ve isikla haber verilmelidir. 3.6,Sigortalar: Alternatif veya dogru akim devrelerinde Kkullanilan sigortalar kapal bir tablo igine monte edilmeli, degeri 32_amper’ in dstinde olan sigortalar en alter veya anahtarla, kontrol altina alinmahdir. Bu salter ve anahtarla akam kesilmeden tablo kutusu kapags agtimayacak ve “pit Kepak kapanmadan akim verilmeyecek sekilde olmalicir. Yiiksek kesme gicli salterle enerji verilmesi suasinda salter patlamast riskine kars1 gerekli tedbirler alnmalicir. Sigortalar degistirilmeden nce gerilim dig: burakilmah ve gerilim yoklugu kontrol edilmelidir. Sigorta gerilim dist birakilamyorsa, Kesicilerle devrenin kesilmesi saglanmals, Wun tekrar servise konulmasinda sigortanin yeniden yanmast ihtimali g6z. Gniine alsnarak sigortay: degistiren kisinin kendine zarar gelmeyecek sekilde elleri ve yiiziintin korunmast igin gerekli kigisel koruyucular kullandinimalidr. Elektrik tesisterinde orijinal olmayan, yamanmig ve tel sarilerak koprilenmis sigortalar kullanulmamalidir. 3.7. Gerilim altmdaki béliimler: Gerilim altindaki lasmnlarin dokunmaya karst gerilimi 50 Volt’tan yukari olan alternatif veya 120 Volt’ tan yukart olan dogru akumls boliimleri devreleri yalitslmis olmali ya da dogrudan dogruya dokunmaya karsi korunmus olmalidr.Elektrik kablotan gerilim degerine uygun olarak yalitilmalt ve bu kablolarla bunlarmn baglants ve kontrol tertibats dis etkilere karst uygun sekilde korunmalidir. Kaynak tesisleri, tavlama ve eritme ocaklar ile elektroliz. tesisleri gibi elektro-kimyasal tesislerde teknik ve isletme bakimmndan dokunmaya karst Koruma yapilamazsa, ¢alisma zemininin yalitlmast, yalitkan ayakkabi kullandinlmast, yahtkan aygttlar verilmesi gibi tedbirler alinmal, aynca tesisin uygun yerlerine gerekli ikaz levhalant asilarak gahganlar uyariimalidir, Yahtlan galisma zemininin izolasyon direnci Slgilerek uygunlugu tespit edilmelidic. Vinglere akim saglayan hava iletkenleri uygun sekilde yerlestirilmis ve korunmus olmalt ve buniarin aluna veya yakinina malzeme istifi ve yrgim yapilmamalichr. fletkenler mekanik ve kimyasal etkilerden korunmus olarak yerlestirilmelidir. Kontrol, bakim ve onanmu yapilacak makine ve elektrik devrelerinin, tesisatmm, motor veya techizatin enerji kaynaja ile baiilantist kesilmeli, akami kesen galter veya anahtarlarin agik Gurumda olmalart ve bu sekilde kalmalan saglanmal, onarm bitirilmeden devreye akam verilmemelidir. Akun kesen salter veya anahtarlarda kilitleme tertibat bulunmah veya salter ve anabtarlarn iizerine, galigma yapildigim gosteren ikaz, levhalart asilmalidir. Calisma yerinde gerilim yoklugu tespit edildikten sonra bakum onarm galismalarina baslanmaldur 3.8.Tevai tablolar: Igyerinde galisanlarin erisebileceBi yerlerde bulunan tevzi tablolari, panolan ve kontrol tertibatr ile benzeri tesisat, kilitli dolap veya hilere iginde olmahdir. Sag malzemeden yapilmig ana kuvvet panolarinin én ve arka galigma tabanlan, elektrik akumim gegirmeyen, uygulama gerilimine dayanskli izole malzeme ile kaplanmis olmaldir. Bu malzemenin eni el ulagma mesafesi dikkate almarak segilmelidir. Tevzi tablolarmin iiretim ve kullamminda Elektrik tg Tesisleri Yénetmeligi hiktimlerine uyulmaldir. Tevzi tablo ve pano yanmna ve altina malzeme istif edilmemelidir. Tevai tablosu veya benzeri tertibat tizerinde bulunan sigortelar, galterler, ilgili standartlara ve Elektrik ig Tesisler Yénetmeligi hiktimlerine uygun yapilms ve korunmug olmalidir. Tablo veya pano ilzerindeki sigorta, galter ve anahtarlann tizerine, kumanda ettigi yeri gBsteren etiketler bulunmaldar. Tozlu ve nemli yerlerde kullamitan tabloter tamamen sizdimaz, bigimde Kapali dékme demir ya da gelik sagtan yapilmalacir, Tevzi tablolan, panolannin metal gévdesi ile gerilim altinda olmayan biitiin metal bélimleri topraklanmahdhr. Gerilimi 1000 Volt” u gegmeyen ana dagrtm tablolan, bakimi ve ayant gorektiren her kism kolayca erigilebilecek, iletkenler kolayca izlenebilecek, salter veya kumanda cihazlari tablonun Gninden idare edilebilecek ve bitiin dlg0 ve kontrol aletleri ile sinyalizasyon cihazian tablonun én cephesinden kolayca gortinebilecek sekilde diizenlonmelidir. Gerilimi 1000 Volt’ tan fazla olan ana dajitum tablolan, hiicreler ve yiiksek gerilimle galigan biitin aletlerin metal Koruyueulan topraklanmis olmal veya bunlar uygun gekilde izole 10edilmeli ye butin metal kollar ile diger bittin metal baglantilar topraldanmaldsr. Bunlarm Kontroltinde, bakim ve onarmmnda akum kesilmeli ve kontrol baksm veya onarim: yapilan tablo veya hitere digerlerinden bir paravana veya bélme ile ayrilmalidir 3.9.Transformatérler ve kondansatérler: Transformatér, Kondansatér ve berzerlerinin Konuldugu igyerlerinin yeteri kadar havalandirilmast saglanmali ve duvarlan ile kapilart yangina dayanikh olmalidar. Transformat6r, Kondansatér ve benzerleri, sarj kalintlanm dnleyeoek sekilde baglanms ve kontrol edilmis olmahi ve bu techizatin bulundugunu bildiren ve buniara dokunulmadan nce almmasi gereken tedbirleri aguklayan levhalar uygun yerlere konmalidir. Transformatbrler ve kondansatér merkezlerindeki diger yilksek gerilim cihazlart, parmakhkli veya kafes telli kapilar ile kapal Sze! hiicrelere yerlestirilmis olmalidir, Yaksek gerilim hiicrelerinde yaltulms tabure, kauguk eldivenler, neon lambalt tstankalar, manevra gubugu, yangin stndiirme cihazlari, topraklama- kisa devre teghizati ve manevra talimati haiz tabela vb. bulundurulmalidir, 3.10.Akiimiilator tesisleri: Aktimiilatérlerin bulundugu yerler tercihen dogal havalandirmanin yeterli olabilecegi bigimde yapilmalidir. Pencere, kapi vs. ile havalandirma igin gerekli hava saglanamezsa, akimitlatdr tesislerinin buyidiigtine gére krvileam yapmayan aspiratér, havalandirma borulan ya da kanallari gibi yapay havalandirma diizenteri kullamimalidir, Akimlatér bataryalan, tesisi gerektiginde bitin kutuplan kesilecek sckilde yapimalidir. Bataryalar kolayea ulagilabilecek ve denetlenebilecek sekilde yerlestirilmeli, yerlostirme konasunda havalandwma durumu da dikkate almmahdtr, Akémiilatér odalarindaki elektrik tesislerinde, nemli ve benzeri yerler igin segilen iletken, kablo ve geregler kullanilmalidir. Bu yerletde akkor telli lamba ve sizdimaz tip armatiir kullanilmahdir. Anahtar, priz vs. gibi isletme smasinda alevlenmeye sebep olebilacak kivilomm gikeran elektrik araglan akii odalerinin digina konulmalidir. 3.11 Seyyar Hletkenler: Isyerlerinde siirekli olarak taginabilir veya gckme iletkenler kullanilmamalidir. Ancak isin geregi olarak gecici olarak kullanilacaginda gerekli ig gtivenligi tedbirleri alinmaladur Taginabilir iletkenlerin kullanilmast gereken yerlere yeteri sayida ve uygun sekilde topraklanms elektrik prizleri tesis edilmelidir, Tasinabilir elektrik kablo iletkenlerin gok damarh , dayanukch kauguk veya plastik malzeme ile kaplanmig olmali, gerektiginde eBilip biikillebilebilecek bir metalle dayamchhgs artriimah ve bunlarin keplamalan bozulmaroah, baglantilant iyi durumda tutulmalidir iWKazan iginde veya buna benzer dar ve iletken kisimlan bulunan yerlerle islak yerlerde alternatif akimla caligan lambalar kullanidigs taktirde, ktigitk gerilim veya korayuew ayirma sagjlayan aygatlar (giivenlik tranformatérd) calisma yerinin disinda tutulmalic, 3.12, Elektrik kaynak makinelerinde gitvenlik: Elektrik kaynagi yapilan yerler, bagka iggilerin galisti® yerlerden ayri olmah veya iggilerin galigmasina engel olmamah sekilde ik gegirmeyen tasinmaz veya tasinabilir uygun paravanalarla ayrilmis obmahdar. Blektrik kaynak makineleri ve teghizati yahtilmis veya topraklanmis, kaynak penseleri kabzah ve diy yiizleri yalrtulms ve kaynak tsisina kargi elektrot pensleri uygun sekilde korunmus olmalidhr. Elektrik kaynak makinelerinin galteri, makine tzerinde bulunmalt, kablolar salam sekilde tespit edilmis olmalidir. Besleme ve Kaynak kablolan, (izerinden tagit gegmesi halinde zedelenmeyecek ve bozulmayacak gekilde korunmalidrr. Blekwik kaynak makinelerinin temizlenmesi, tamir ve bakimi veya yerinin degistirilmesi sirasinda makineler sebekeden ayrihp elektrifyi kesilmelidir. Kaynak makinelerinin bakim ve onarim. yetkili elektrikgiler tarafndan yapsimahdhr. SAAT SANTIYELERIL Insaat santiyeleri ile diger agi gahsma yerlerinde kullanilan clektrikli el aletleri ktiptk gerilim veya 1/1 oranh, sargilan birbirinden ayn givenlik transformatériinden (ayirict transformatér) elde edilen gerilimle galistinilmah veya bzel olarak imal edilmig gift yalitkanlt olmaldir. Giivenlik transformatérd Kullanimast halinde gikis devresine yalnz 1 adet elektrikii el aleti baglenmalicir Santiyelerde elektrik baglama tesisleri ve tablolarr kapal tipte, kililli ve dig etkenlere karg1 yalitulmis ve korunmus olmalidir ingaat santiyelerinde bikkdlebilen, iletken olarak ancak iki kat lastik kabih, gok damarl iletkenler kullanimalidir. [letkenler ezilme, kesilme gibi etkilerden korunmus olarak gekilmelidir, Bayiik mekanik zorlanmalar olabilecek yerlerdeki iletkenler, uygun aski ditzeni kurularak korunmalidir. Elektrikli el aletleri ve el lambalan igin en azindan mekanik zorlanmalara dayamkh lastik kalsfh iletkenler kullamiimalidir. Santiyelerde kullanilacak anahtar, fis, priz, buat gibi isletme araglari en azindan damlayan Suya kargi Korunmus tipten olmalidt. Insaat santiye sahast yakimindan hava hati iletkenleri veya yer alti clektrik kablolan geciyorsa, gerekli emniyet mesafeleri saglanmadan veya elektrik hatlan. uzaklastlmadan ingaat galigmalarina baslanmamaldhr. A psceh ber’ oe Kegel’ akin o6lelert ies 12Hava hattr ile ingaat arasinda yeterli emniyet mesafesi bulunsa bile, ingaata baslanmadan ‘nce hat iletkenlerine yaklagmay1 Snleyici diger teknik tedbirler alinmalidir. Insaat yakinindaki enerji hattmun tehlikesine kars1 galisanlar uyariimal, buna ait ikaz levhalan uygun yerlere asilmalidsr Binalarda yapilacak ek insaat, onarm veya boya isleri ile benzeri galig ‘nce gerilim alundaki iletkenlere yaklasmas1 gereken kimselerin korunmast amacla, mimktn oldugu taktirde gahyma siiresince hatin enerjisi Kestirilmeli ve benzer teknik tedbirler alnmalidir. Santiyelerde Kullantian yiiksek bomlu vinglerin ve beton pompa makinelerinin ingaat yakinindaki enerji hatlarma yaklagma tellikesine karsi gereken tedbirler alinmalidir. Mobil beton pompa araglan miimkiin oldugunca hat iletkenlerinin bulunmediga bir cepheye kurulmalidi, Pompa operatiriine miimkiinse kablosuz. kumanda aleti verilmeli veya uygun yalitkanhktaki zemin izerinde durarak galismalan saglanmaldwr. Bu isler santiye sefinin veya santiye g6revlisinin gizetimi alunda yapilmahcir. Pompa operatértine elektrik hatlarinin tehlikeleri hakkinda egitim verilmelidir. Su borusu ve insaat demiri gibi wan, iletken metal gubuklar ile yiiksek seyyar iskeleler ve plstformlann santiye iginde tanmast veya bu malzemelerle galisma_sirasinda, ingaat sahasindan gegen elekirik hava hatt: tellerine temas teblikesine kargi gerekli tedbirler alnmahdur, Ingaatn dst katlarina elle veya makara yardumyla yahut gurgir ving Kullanlarak malzeme gekme isleri yapilacaginda, ingast yakinindan elektrik hat gecip gepmedigiine dikkat edilmeli, gerekli gtivenlik tedbirleri ahnmadan galisma yapilmamahdir. Santiyelerde iskele kurulduktan sonra dahi Elektrik Kuvvetli Akim Tesisleri Yénetmeliginde belirtilen yatay ve dtisey emniyet mesafeleri korunmahidir. BOLUM 5: PARLAYICI PATLAYICI ORTAMLAR Parlayic1, Patlayict ortamh isyerlerinin “Teblikeli Bélge” plan gizilmelidir Tehlikeli sahalar, parlayres ve patlayict karisimin meydana gelmesine sebep olan kaynagin, bu kasumi meydana getirebilme ihtimali esas almarak, ilgili yonetmelige gore Ug tehlike balgesine aynimalidir. (of Feblikeliatmosferin devant oldugu veya uzun streli periyotlarla bulundu, bulunma ihtimalinin oldugu yerler “0.(sifirinc1) Tehlike Bolgesi” olarak ele alimp isaretlenmelidir. of Tell atmosferin zaman zaman veya periydik olarak olugabildigi veya olusmaihtimalinin oldugu yerler “1 (birinci) Tehlike Bolgesi” kabul edilerek iglem yapilmahdir. Normal sartlarda ve galisma esnasmnda patlayict karisimm olusmadigt, ariza veya anormal t galigma neticesinde tehlikeli atmosfer olusma ihtimali olan sahalar “2.(ikinci) Tehlike Bélgesi” olarak ele alinip isaretlenmelidir. Yes Forse co grated) Ly @ Padlomong 13Bunun digindaki sabalar “Tehlikesiz Saha” olarak kabul edilmelidir. Patlayicr ortamin, 0,(sifirincs), 1.(birinci), 2.(ikinei) Tehlike bélgelerinde kullanilacak elektrik cihazlannda, asagida belirtilen hususlar dikkete alinmaldir: (1.)Normal galigmada patlama kaynagq olabilen cihazlar 1. Tehlike bilgesinde kullanilacaksa alev sizdurmaz koruma muhefazali tipten olmalidsr. (2.)Arttirimis emniyetli tip cihazlarin 1. Tehlike bélgesinde kullantimasindan miimkiin oldukga kaginmah veya 1, Tehlike bélgesinin en az riskli, devaml: kontrol edilebilecek yerlerinde kullaniimalidir. (3.)Yaga daldirmal tip korumal: cihazlarm 1, Tehlike bélgesinde kullanilmasindan kaginstmalidir (4.)Basmnglandinimis tip cihazlar kendi kontrol ve koruma devreleri ile teghiz edilmiglerse teblikeli sahalann biitiin blgelerinde kullanilabilirler. (5.)Yiiksek gerilimli cihazlann 1. Tehlike bélgesinde kullanimasindan kaginilmalsdir. (6.)Normal galigmada gereginden fazla asin sicakhk treten, tiretme ihtimali olan cihazlar alev sizdumaz ve basingla korunmus tipli olarak 1, Teblike bélgesinde kullanilabilit aneak bu cihazlarin arturilims emniyetli olarak kullemiimasindan kaginiimalidir, (7.)Sifirinex(0.) Teblike bélgesinde prensip olarak kendinden emniyetli ve 6zel korumals cihazlar kullantimald. 5.1.Elektrik motorlani: Parlayici, patlayici maddelerin tretildigi, kullamldig ya da elden gegirildigi yerlerle, galigmalar strasinda parlayabilen ve patlayabilen gaz, buhar, toz. veya benzerlerinin gaktig yerlerde bulunan elektrik motorlarinin besleme kablotarmm baslica kumanda tertibatt ile iermik starterleri, akim kesicileri, komiitatérleri, réleleri, direngleri ve benzeri tertibat: atege dayamkh ve izole edilmis oda veya hiicreler igine yerlestirilmelidir. stat k elektrige karst topraklanmali, kayisla min her iki tarafina topraklanmag metal Transmisyon tertibatindaki miller ve yatakla kusnak arasina ve kaytsin kasnag terk ettigi taraklar uygun gekilde konmalidur Ark veya laviloum gikaran elektrik motorlan parlayres, patlayicr ve yamicr madde bulunan ortamlarda kullanimamalidir. 5.2,Statik elektrik énlemleri: Parlayici ve patlayie: maddelerin bulundugu yerlerle bu maddelerin yakimmdaki yerlerde statik elektrik yuklerinin meydana gelmesine karst nemlendirme, topraklama, iyonizasyon, vb. gibi uygun tedbirler alinmalsdir. Statik elektrigi iletmeyen malzemelerin Kullanimasindan miimkiin oldugu kadar kagamilmalrdir. Sivi_ parlaysc: ye patlayicr maddelerin cok bily0k skma hizlan ile doldurulup bosaltilmasindan, sigramahi ve yilksck basungla doldurulmalarmdan kagmilmalidir Parlayicr sivilarin konuldugu bitin depolar ve bora donammlan, boru baglantian statik clektrige karst uygun sekilde topraklanmaldw. Depolarin parlayser sivilarla doldurulmas: ve bosaltilmasinda arag ile depo arasinda topraklama hattr baglanust yapilmal: statik elektrige karg1 tedbicler aliomahdhr. 14Opiitilerek toz haline getirilmis maddelerin pnématik konveyérlerle tasinduju hallerde, statik elcktrige karst Konvey6rlin metal borulani bitiin hat boyunca birbirine iletken baglant olmali ve topraklanmali, Titan, Aliiminyum ve Magnezyum ince tozlarmin tasindigi yerlere statik elektrik dedektérleri veya benzeri uygun tertibat konulmalidr. Statik elektik birikmelerine karst, gerekli_ yerlere statik elektrik yk gidericileri ve notralizat6rler konulmalt veya uygun diger tedbirler alinmalidir. Tabanca boyast yapilan tesislerde boyanacak veya verniklenecek metal pargalar, boyama hierelerinin bitin metal ismnlan ile davumbazlar, Kaplar, emme terlibatr ve boya tabancalari uygun sekilde topraklanmig olmalidir. Sentetik akaryakit kaplari iletken maddelerle kaplanmalidir. Akaryakit depolama tanklarr akaryakit doldurulduktan sonra ilgili standartlara uygun olarak gerekli bir stire dinfendirilmelidir. 5.3. Alev sudirmaz teghiz: Alev gegirmez, cihazlarm kullanilmasindan Gnee imelatg ve saticr miiesseselerden bu cihazlarin gerektigi gibi olduklanna dair belgeler alinmalidir. Alev gegimmez. cihazlarm izerinde yapilacak herhangi bir onanm veya degisiklik bu cihazlarm ilk gitvenlik durumlarins bozmayacak veya azaltmayacak sekilde yapilmahdrr. Patlayrcr ortamde kullantlan eihaz etiketlerinde agagida belirtilen bilgilerin bulunmas: gerekmektedir. (°-Yapimer firma tant, -Sertifika otoritesi tanitums, -Patlayie1 ortam tanitimi, -Uydugu standart numaralan, ‘imal tarihi, seri no, Katalog numarast, Gerilim ikez1, Diger koruma kodlan, | -Varsa standartlastirilmis cihaz tipi, ~Cihaz teknik karakterleri Se Alev gegirmez cihazlar igin kullamilacak iletkenler eksiz borular iginde bulunmal veya madeni Jahfl, zirhlt yahut mineral tecritli kablolar kullamlmalidir. Bu gibi aletlere iletkenlerin baglantisi, tesisatin alev gegirmez 6zelligini bozmayacak gekilde yapilmalidir, Tehlikeli bir ortama giren elektik tesisat borulan tehlike alanmna girdikleri noktada alev sizdumaz buatlarla donatilmalidir, $.4,Teghizatin korunmast: Giivenlikli olduklan yetkili makamlar tarafindan onaylanmis aletler ve tesislerin dzerinde giivenlik durumlarsni bozacak higbir degisiklik yapitmamalsdur. 15Parlayici bir ortamda akin kesici tertibat, kumanda ettigi makine veya cihazin hemen de bulunmadiga hallerde bunlann kontrol, bakim veya onarim strasinda beklenmedik anda gerilim altinda kalmasim Snlemek igin gerekli tedbirler Gnceden alinmahdir. Akumn kesicilerde, Kontrol ettixleri cihazlan belirten uygun etiketler bulundurulmahdur Parlayrci, patlayict ortamlarda sigortalar daima teblike bélgesi digina konmalidur. Ancak bunun saglanamadig: hallerde bunlar alev gegirmez kutular iginde bulunmalt ve bu kutular gerilim kesilmeden agilmamalidir. Bu gibi kutular tzerinde bu hususu belirten ikaz yazilan bulunmalidir, Parlayrci, patlayica tehlikeli ve zararl maddeler bulunan yerlerde, aydinlatma devresi de dabil olmak dizere elektrik tesisatt bir yl gegmeyen stireler iginde muntazaman chliyetli elemanlar tarafindan kontrol ve bakima tabi tutulmalidr. Parlayict, patlayict ortamlarda suni aydinlatmna tesisleri ancak alev sizdimaz armattirlerle yapilmah, aksi halde ortam dismna yerlestirilmig lambalardan yararlamlmaldur. Parlayici, patlayicr ortamlardaki bitin madeni bolme ve gatt kisimlart ile makine ve teghizat uygun sekilde topraklanmalidir. Motorlarin durdurulup gahisturiimasma uzaktan kumanda eden tesisat da diger bitiin elektrik tesisatt gibi, tozlara karg1 korunmug olmalidir. Seyyar elektrik cihazlan teblikeli bir ortem iginde hig bir nedenle kullam!mamaladir. Patlayict ortamlt isyerlerinde acil durumlarda kullaniimak tizere, aydinlatma ve yangin tesisatt barig elektrigi kesebilecek en az tg yerde acil durdurma butonu bulunmalider Deprem riski olan bélgelerde kurulu bulunan patlayrct ortamh igyerlerinde, muhtemel bir depremde; yangin sistemi ve aydmlatma harig tiim elektrik enerjisini otomatik olarak kesecek deprem sensér cihazi bulunmalidir. Parlama ve patlama tehlikesi olusturabilen organik tozun meydana geldigi, tagindig, aktanldiga ve galsildigt yerlerde elektrik motor ve jeneratérleri toz gegirmez tang tipten olmali veya devaml olarak temiz hava basilan tecritli hderelerde bulundurulmald. Motorlarin uzakian kumanda edildigi hallerde kumanda diigmeleri toz gegirmez. tipten imal edilmis olmah veya toz gegitmeyen ayn bir odada bulunmalidhr. Parlama ve patlama teblikesi olusturan orgenik tozlann islendigi, tagindij veya aktariidyga Konveytrler, elevatirler, silolar veya benzeri tertibatin igini aydinletmakta kullanilacak clektrik lambalan toz gegirmez etang globlann igine ahnmah ve elektrik tesisaty aynica arpma, diisme gibi mekanik teblikelere Kary: uygun tarzda korunmus ve buralarda diyaniya tesis edilmis olan toz gegirmez. etang anabtarlar kullanilmalzdir. 5.5.Yildimdan korunma: Parlayict, patlayte, yanter, teblikel syerler, ya, boya veya diger parlayior sivilamr bulandaga binalar, yiiksek bacalar, yilkgok” ~binalay ite: tizerinde-direk-veyarsivri-gukantilar yahut su depolan gibi yUksek yerler bulunan™ binalar, yildmima Kargi yipiirlukteki mevzuatin éngérdiigil sistemlerle donatiimahdir, Hava tildigi, iglendigi ve depolandifs 16hatlan ise uygun kapasitedeki parafudrlar ile korunmahdir, Tamamen gelik konstriksiyon binalarla sag ve borulardan imal edilmis tank ve benzeri gelik depolanin yeterli bir topraklamaya tabi tufulmast bu hususun yetkili teknik eleman tarafindan kontrol edilerek yeterliliginin belgelendirilmesi zorunludur. Paratonerler ve yildinma karst abnan diger koruyucu tertibat en az yilda 1 defa ebliyetli elektrikgiye kontrol ettirilmeli, diizenlenen belge isyerinde bulundurulmalidir. BOLUM 6:TOPRAKLAMA Genel olarak her tiirlit elektrik isletme araglarmn, makinalann, elektrik aygit ve tesislerinin isletme akum devrelerine iliskin olmayan fakat yalitim hatasi, ark veya kagak alamlar sonueu, yiiksek dokunma gerilimi ve adum gerilimlerinin; gerilim alunda bulummayan metal govdeler, iletken govdeler, metal muhafazalar vb. yerlerde siireldli olarak kalmasim dnlemek ve buralara temas eden insanlarm hayatim korumak igin: Algak ve yiiksek gerilimli tim tesislerin “Koruma Topraklamalan”; ve alcak gerilim gebekeleri ile elektrik ig tesislerinde ndtr iletken aracilig ile yapilan ve “sfirlama” olarak adlandirilan “Korama —Topraklamalan” Topraklamaler YOnetmeligi ve Elektrik lg Tesisleri Yénetmeligi hiiktimlerine uygun olarak yapilmalidr. 6.1, Topraklama kontrolii: ‘Topraklama tesisatt periyodik olarak en az. yilda bir, yer degistirebilen igletme elemanlan igin altt ayda bir defa yetkili teknik elemanlar tarafindan muayene ve Glgtimleri yapilmalidir. Yapilan muayene, élgiim ve kontrol sonueu diizenlenecek belge, isyerinde bulundurulmaldir, Kontrol, dlgiim ve muayenelerde élgiim noktalani, motor giglesi, gabsma gerilimi, motor fominal akimi, sigoria agma akumi, iletkén tertibi, lgGlen topraklama direnei, hesaplanan Gj a direnci nugler belgede apikea bel lidir, Kontrol, dIgiim ve muayeneler,~ ee ik Tesislerinde Topraklama Yonetmeligi'nin Madde 10-EK-P hiikimlert geryevesinde~ apilmahidi a Elektrik dretim, iletim ve dagatim tesislerinin topraklama tesisaty, hatlar harig 2 yilda bir, enerji nakil ve dagitim hatlarimin topraklamalan ise en geg 5 yilda bir muayene, dlome ve denetlemeye tabi tutulmalr, dlgiim sonuglan kaydedilmelidir. Toprak hatlan kolay muayene edilecek sekilde gekilmis olmaldir. Toprak baglants hatlan aik gekildigi taktirde mekanik ve kimyasal etkilerden korunmus olmalidir. 6.2,Koruma iletkeni: Tasmabilir giplak metal kisiml elektrikli el aletlerinin topraklanmast, topraklama elemant bulunan fig ve prizlerle yapilmah, bunlara akun saglayan kablolar dagumik bulunduruimamab, gecitlerde yikksekten gegirilmelidir. Aletler, besleme kablosu i¢inde bulunan dzel ve standartlarla belitlenmig topraklama iletkeni ile topraklanmahdr. Koruma iletkenlerinin bajilantst tam bir iletkenlik saglayacak bigimde yapilmalidn. 7Koruma iletkenli bir koruma sisteminde kullanilan elektrikli araglar topraksiz prizlerden ve koruma diizeni ohnayan tesisattan beslenmemelidir. Koruma iletkeni olarak kullanilan yalttimg iletkenler ve sifir iletkeni bittn uzuntuklary boyunca dzel olarak belli renklerde isaretlenmig olmahdir. Bu isaret baska iletkenler igi kullanilamamalidhr. Koruma iletkeni ézenle dogenmis olmah, toprak igareti ile belirtilmig olan baglanu noktalanna baglanmaldw. Koruma iletkeninin ve baglama yerlerinin kendiliginden gevsemesi onlenmelidir. 6.3. Kagak alam rélesi-topraklama kontaktéri: Elektrikli el aletleri tizerinde meydana gelebilecek kagaklarin tehlikeli gerilim seviyesine gelmeden énce alete gelen elektrik devresini kesen kagak akim réleleri de uygun bir ig gtivenligi tedbiridir. ‘Topraklamah aletlerde topraklama devresindeki kesinti halinde aletin elektrik devresini kesen bir kontaktériin bulunmast sekli de gegerli sayshi. Hazwlayan: Hiiseyin OZCAN is Miifettisi Elektrik-Elektronik Miihendisi