Nacionalizmi dhe militarizimi ballkanik ishin n thelb m ngusht t lidhura me

praktikat dhe moralin e imperializmit t Fuqive t Mdha, se do t kishte dashur t

pranonte The Times-i. ushtrit e Ballkanit qen financuar nga huat perndimore,
firmat perndimore i furnizonin me arm e me teknologji tjetr, oficert e tyre qen
shkolluar dhe organizuar nga francez, gjerman, rus dhe britanik. 1

Synimi i shteteve t reja pr t rrmbyer territore, duke mos marr parasysh shum
faktet me karakter demografik e historik, pasqyronte praktikat Fuqive t Mdha
fqinj t tyre veprimet arbitrare t t cilave n Kongresin e Berlinit bn q t kishte
shum territore t diskutueshme.2

Pushtimi i Bosnj Hercegovins nga Vjena jo vetm u kishte mohuar disa qindra
mijra serbve t drejtn pr t bashkjetuar me vllezrit e tyre n vet Serbin,
por edhe kishte prer rrugn m t drejtprdrejt ndrmjet Serbis dhe daljes s
lakmuar prej saj n Adriatik.

Austriakt po shfaqnin nj interesim t padshirueshm pr tokat Shqiptare dhe

portin e Durrsit

Britanikt dhe Gjermania ishin n pajtim t plot se , sikundr e formuloi m pas

kancelari Berthmann Hollweg, kto problem ballkanike mund t hyjn n pun
pr zhvillimin e bashkpunimit anglo gjerman n Evrop. 3

Rusia ndrmori nj politik t nxitjes s shteteve ballkanike t hynin n aleanca pr

t qen t sigurt ndaj zgjerimit t mtejshm t Austro Hungaris. Duket se edhe
Britania e Madhe e mbshtet.4

1 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 221
2 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 221
3 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 224
4 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 224

Fuqit e Mdha nuk e kishin kuptuar edhe aq mire ndryshimin e madh politik e
ushtarak q kishte ndodhur n Serbi, Bullgari e Greqi gjat pesmbdhjet viteve t
shkuara. Strategjit e tyre sulmuese synonin grabitje territoresh nga Turqia n
Shqipri, n Maqedoni, n Thrak, n Kret dhe n ishujt e Egjeut. ka kishte
ndryahuar ishte se Sofia, Athina dhe Beogradi nuk qen m t gatshme tu
pruleshin krkesave strategjike t Fuqive t Mdha, edhe pse nuk kishte gjasa t
vepronin pa ndonj shenj miratimi nga Rusia. Ato tani e kishin kuptuar se po t
arrinin n ujdi me njra tjetrn pr bashkpunim ushtarak, ather mund ta
dbonin Turqin nga Evropa, donin apo nuk donin Fuqit e Mdha 5
Pas pushtimit Italian t provincs osmane t Tripolitanis, Rusia shtoi prpjekjet
diplomatike pr t krijuar nj aleanc ballkanike ku t hynin Greqia, Bullgaria,
Serbia dhe Mali i ZI, me synimin q t ndrmerreshin veprime ushtarake kundr
Turqis. Biseimet ndrmjet Sofjes dhe Beogradit prfunduan me nj traktat q u
nnshkrua praktikisht m 12 mars 1912.6
Bashkpunimi ndrmjet shteteve ballkanike nnkutonnte katastrof pr shqiptart.
N rast se shembej Perandoria Osmane n Evrop, serbt, malazezt, grekt dhe
bullgart do t shprfillnin prkatsin territorial t shqiptarve, pavaarsisht se ata
prbnin shumicn e popullsis n vilajetet e Kosovs, Janins dhe Shkodrs.
Ndryshe nga shumica e fqinjve, shqiptart nuk kishin shtet e mbi t gjitha nuk
kishin nj system shkollor t vetin me nj alphabet t prcaktuar qart. Ksaj i
shtohen edhe ndarjet fisnore dhe vshtirsit gjeografike, duke vshtirsuar
jashtzakonisht do prgjigje t bashkrenduar kunder ushtris turke , ose aleancs
ballkanike.7
N fillim t shekullit 20th atentatet politike befas u shpeshtuan, duke paralajmruar
fillimin e epoks s terrorit politik. Nga 1900 1913, 40 krer shtetesh, politikan e
diplomat ran viktima t plumbave ose bombave t terroristve Nga kto
atentate 28 u kryen n Europ N Ballkan ndodhn tet atentate me sukses; ndr
to pr dy mbretr, nj mbretresh, dy kryeministradhe pr kryekomandantin e
ushtris turke. Numri i vrasjeve me sukses ishte m i vogl se i orvatjeve n
prgjithsi.8

5 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 225
6 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 226
7 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 227
8 Misha Glenny, The Ballkans, 1804 1999, Nationalism, warand the great powers,
(Tirana, Toena & Instituti i Dialogut & Komunikimit 2007), 303

The idea of a Balkan alliance extended back to the 1860s, when the Serbian
government provided some shelter assistance for Bulgarian revolutionaries. In 1891,
the Greek premier, Trikoupis, had proposed a Bulgarian Greek Serbian alliance.
Neither Serbia nor Bulgaria had responded enthusiastically at that time. The Slavic
states remained aloof from their Greek co religionists because of lack of interests
in Greek aspirations in the Aegean and because of rivalries with the Greeks over
Macedonia. In 1897 the Bulgarians and Serbs reached an ephemeral agreement for
cooperation in Macedonia.9

9Richard C. Hall, The Balkan Wars 1912 1913: Prelude to the First World War, (New
York, Routledge 2000), 4