Bki Ayhan T.

FIRTINAYA HAZIRLIK

Yap Kredi Yaynlar

Yap Kredi Yaynlar
iir
Frtnaya Hazrlk / Bki Ayhan T.
Kitap Editr: Murat Yaln
Kapak Tasarm: Nahide Dikel
Yap Kredi Kltr Sanat Yaynclk Ticaret ve Sanayi A.. 2005
Btn yayn haklar sakldr.
Kaynak gsterilerek tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda
yayncnn yazl izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz.
Yap Kredi Kltr Sanat Yaynclk Ticaret ve Sanayi A..
Yap Kredi Kltr Merkezi
stiklal Caddesi No. 285 Beyolu 34433 stanbul
Telefon: (0 212) 252 47 00 (pbx) Faks: (0 212) 293 07 23
http://www.yapikrediyayinlari.com
e-posta: ykkultur@ykykultur.com.tr
www.teleweb.com.tr
FIRTINAYA HAZIRLIK

Bki Ayhan T. 1969da Adanada dodu. Marmara niversitesinde Trk Dili ve Edebiyat okudu,
yksek lisans ve doktora yapt. Ayn niversitede retim grevlisi; Cumhuriyet Dnemi Trk iiri
dersleri veriyor.

Mandolinli Kz balkl ilk iiri Milliyet Sanat Dergisi Gen airler Antolojisinde kt (1985);
ayn yl Adanada ilk iir kitabn yaymlad. iirlerini ve iir zerine yazlarn eitli dergilerde
yaymlyor. Dzyazlarnda Bki Asiltrk imzasn da kullanyor.

1997-2004 yllar arasnda iir arlkl edebiyat dergisi Budalay (27 say) kard. Bu dergide
2003 yl sonlarnda Soylu Yeniliki iir balkl manifestosunu yaymlad. Uzak Zamana vg
kitabyla 2004 Behet Aysan iir dln ald.
 Yaptlar
iir: Sevdalar Tnemi u Yreime, Ova, 1985; Hileli Anlar Terazisi, Can, 2001; Uzak Zamana vg, Can, 2003.
Soylu Yeniliki iir
 I

iirin tarihi, kopmalarla belirlenir.

Hilmi Yavuz
 2003 sonbaharnda kan Uzak Zamana vg kitabmda yer alan Sele Kaplan Kre, Hileli
Zar, Aynadaki Grntye Tepki gibi iirler dergilerde yaymlandnda baz air ve
eletirmenlerce aknlkla karlanmt. Bu aknlkta iirlerin biimsel benzersizliinin ve
syleyiteki, dneme gre yabanclamln rolne dikkat ekildiini hatrlyorum. zellikle
Sele Kaplan Kre ierik, syleyi ve biim bakmlarndan tad yenilikler ekseninde inceleme
ve eletirilere konu olmutu. Bu iirleri yazan kii olarak biime dikkat ekiliini, syleyi ve
ierie ynelik belirlemelerde de yeniliin rpertisinden sz edilmesini haz duyarak hatrladm
belirtmek isterim.

Yeni dnemin ruhunu sezme ve yanstma arzusu duyan air, poetikadaki dnm gerekletirirken
yeniliklerin gkten zembille indirilip airin hizmetine sunulmadn bilmek durumundadr. Eski
dnemleri en eskilerine kadar aratrm, derinlikli ve disiplinli okumalar yapm, eski ve yeni
kuakla poetik tartmalara girmi, nceki dnem iirlerinden rnek yorumlamalar ve zmlemeler
gerekletirmi olmaldr. Yeniliin yolunu aarken iir epistemolojisini, poetik birikimi ve
yaratclk sezgisini temel kriterler sayarak genliin acemiliini ve dankln birikimle giderme
yoluna girmi olmak air iin bir zorunluluktur.

Gerek u ki, Trk iiri, keskin bir dnemete.

Bugnden bakldnda 1980 kua airlerinin bireysel eilimlerle veya ortak noktalarda buluarak
kurduklar dnemsel poetikann olgunlat ve kuan temsilcisi saylabilecek airlerin artk bu
olgunluk erevesinde iirler yazd sylenebilir. Olgunluk, kuak iiri adna olumlu bir durum gibi
gzkmekle ve aslnda gerekten de yle olmakla birlikte; olgunluun, yeniliki bir atlma izin
vermeyecek bir konumu da iaret ettii unutulmamaldr. Olgunlua erimi her varlk, sona doru yol
almaya balam demektir. te, 1980 kuann kurduu ve yllar ierisinde olgunlatrd poetika
sonrasnda iir bu anlamda byk bir dnme gereksinim duymaktadr bugn. O kuaktan baz
airlerin ayn heyecanla iir yazmay, yaymlamay srdrmesi, bu dnem iirinin haritasnn ana
hatlaryla izilmi olduu gereini deitirmez: 1980 sonras Trk iiri genel anlamda kendini
yenileyebilme zelliini yitirmitir ve ancak kendi ekseni zerinde dnenmektedir.

Burada, Cemal Sreyann, iirde de azalan verimler kanunu var. Dil bir adan ilendike o
alanda elde edilen verimler bir noktadan sonra azalmaya balyor. Bu bir bunalma yol ayor.
diyerek amlad azalan verimler belirlemesini hatrlamann tam da sras deil mi? Buradan
karak, hem yenilik iddiasnda olan hem de kendine zgln peinde koan bir iirin eskitilmi, ii
boaltlm, arm zenginliini yitirmi biim ve biemlerle kurulamayacan belirtmek yeterlidir
sanrz. Rilke, 1898de modern iir zerine yapt bir konumada modern ncesi iiri eletirirken,
Dne kar hakszlk ediyor gibi grnrsem, beni balamanz isteyeceim; nk byk bir
Yeni ile dolu iim, bu yeni konusunda size baz yce ve grkemli eyleri aklamadan
duramayacam. diyordu. Yukardaki, 1980ler iirine ilikin belirlemelerim iin ayn eyleri
sylemek isterim.

2000li yllarn krlma noktasna rastlayan dnem, dnyada ve Trkiyede yeni almlarn ortaya
kmasna neden oldu. Bu yeni almlarn binyllarn krlma noktasnda yaanmas bir rastlant
olabilir; ne var ki, durum budur ve biten bir dnemin yerine izgileri henz tam olarak netlememi
de olsa yeni bir dnem balamaktadr. Elbette dnemler zaman eksenli dnldnde balarlar;
ama te yandan yenileme eksenli dnldnde balatlrlar da...
 Poetikann yeniletirilmesi gerektii, byle zamanlarda, eskinin tkenen ve rmeye balayan
taraflarn bilen ve yeniliin ne olmas gerektiini sezen airler tarafndan hissedilir. Bu, hem bilgiyle
hem sezgiyle derinden balantldr. Yeniliki air hem eskiyi ve onun eksiklerini iyi bilmek hem de
nnde alan dnemde nelerin yeni saylabileceini, an ruhunu estetik bakmdan hangi
yaklamlarn eksiksiz biimde yanstabileceini sezmek zorundadr. airin asl yapmas gerekense;
nceki dnemde temsilciler tarafndan yaygnlatrlm biemi ve yapy kkten deitirmek,
gemiten alnabilecekleri de yeniden kurgulamak ve bylelikle soylu bir yenilik gerekletirmektir.

Poetikada hem dntrc bir yenilik hem de soylu bir duru peinde olduumuzdan, gelitirmeye
altmz iire Soylu Yeniliki iir tanmlamasn uygun grdk. Yenilik araylarnda temel
noktalardan birinin de biim olduunun farkndayz; nk Trk iirinde biim zerinde epey
zamandr dnlmediini, snrl araylarn biimi de kapsayacak kadar geni olmadn ileri
sryoruz. Yeniliki aire eski dnemlerin biemi ve imge sistemi ve ierii gibi biimleri de
yetmemelidir. Goethenin yzyllar nce syledii, Biimlerin incelenmesi, dnmlerin
incelenmesidir. sz bu balamda Soylu Yeniliki iirin biimsel dntrcle neden bu kadar
nem verdiinin yaklam bakmndan ipularndan biri olabilir.

Buradan hareketle yaplacak ilerin en nemlilerinden biri iirde yeni biimler ve biimin
iselletirildii zgn biemler bulmakt. Bu anlamda, Soylu Yeniliki iir, Trk ve dnya iirinde
hi kullanlmam bir biim gelitirme kaygsna dm fakat gelenein birikimini gz ard etmeyi
eksiklik saydndan, gelenei ve moderni ayn anda iselletirerek iirde yeni bir biim ortaya
koymutur. Bu biim, hem Trk hem de Avrupa iirinde kullanlan biimlerin bireimci bir yenilikle
dntrlmesi yoluyla elde edilmitir: Soylu Yeniliki iirin gelitirdii biimde dizelerin
kmelenii nce birden drde kadar oalarak ilerlemekte, sonra da geriye doru seyredip iir tek
dizeyle bitmektedir. Dize kmeleniinin [1+2+3+4+3+2+1] eklinde gerekletii bu biimde hemen
grlebilecei gibi yatay bir yatay simetrik yap sz konusudur; bu bakmdan yeni gelitirdiimiz
bu zgn biime yatay simetrik yap adn vermekte saknca grmyoruz. Yazlmaya balanmasnn
zerinden iki yldan fazla zaman geen yatay simetrik yapl iirlerin bir arada olduu, biimsel
bakmdan kkl bir yenilemenin gerekletirildii Uzak Zamana vgnn ardndan, yaklak yl
sonra, Frtnaya Hazrlkla okur nne karken bu srede pek ok eyin yerli yerine oturduunu
dnyorum. Hem benim iirimde, hem de gemi dnemin iirinde... Bu manifestoyu yazmaya beni
cesaretlendiren de bir anlamda bu yerli yerindelik dncesi oldu.

Byle bir yapnn yeniliki iirdeki ilevi nedir? Her eyden nce bu yap, gemi dnemlerin Trk
ve dnya iirindeki btn biimlerini bireimci bir yaklamla buluturmaktadr. Ancak bu
buluturmada airi yalnzca biim kaygsnn ynlendirmediini sylemeye gerek yok. Biimin tek
bana iire yalnzca farkl bir grnt saladnn, yeni ve bakir bir biem getirmeyen biimlerin
yalnzca basit bir formalizm ekseninde kalacann, yazlann iir olabilmesi iin baka kriterlerin
de ayn kuatclkla devreye girmesi gerektiinin farkndayz. Eer byle bir biim kaygsna
dtysek bu ayn zamanda binyllarn birikimini yanstabilecek bir ifade bulabilme amacna da
yneliktir. Yan sra, bu simetrik biimin kendi yaps gerei modern eksende bir okseslilie de kap
aabileceini ileri sryoruz.

Ritmin salanmasnda nemli gelerden olan biim ekseninde geni bir kuatclkla bin yllar
kendi sayfasnda buluturmay arzulayan bir iirle kar karyadr okur. Bu, hem bin yllarn hem de
yeni an ritmini yakalamada nemli grlmtr. uras muhakkak ki; d yapnn kuruluunda
anlamn, ieriin dlanmamas, dahas, yeni biimle rttrlebilmesi iin biim yknn anlama
da yedirilmesi gerekirdi. Biim tek bana hibir by ya da iirsellik tamaz; Yahya Kemalin
vezin iin sylediini biim iin rahatlkla syleyebiliriz. Bununla birlikte yeniliin btnlkl
olmas iin d yapnn yeniletirilmesi de iddetli bir arzunun sonucunda olmutur; sarsc bir yenilik
yaratlabilmesinde yapsal dnm de gerekli grlm, iirde modernist bir dntrcln
gerekletirilebilmesi iin biime de ok i dt bilinle kavranmtr.
 II

Verili edebi dille yetinmek istemeyen bir airin,

fiilen mevcut, eriilebilir toplumsal leheleri kullanmaktansa,

zellikle iir iin (...) yeni bir dil

yaratma yoluna gitmesi kayda deer bir noktadr.

Bakhtin
 iirde gerekletirilen bu dnm biimcilik damgas yiyebilir; ama, tarih hkmn verirken
gemi dnemlerdeki biimsel yenilikleri de hesaba katacaktr. imdiden baz itirazlarn ya da
sulamalarn ykseldiini duyar gibi oluyorum. Hemen syleyeyim: Hayr, bu, biimci bir iir
deildir! Biimcilik sulamasyla dnenlere, biimcilikle biimsellik arasndaki ayrm
hatrlatmakla yetiniyorum. Soylu Yeniliki iirin biimci bir iir olmad, biimsellik ekseninde
yryerek ierii de dntrd ve biim-ierik rtmesini salarken her iki eksende birden
yrmeyi arzulad iirlerin birlikte okunuundan sonra grlecektir. Soylu Yeniliki iirin
oluturduu dil ve teknik onun tannmasnda ve alglanmasnda, ierikle birlikte temel rolleri
oynamaktadr. Evet, iirde yepyeni bir dil ve teknik getirdiimizi sylyoruz. Bu dil ve teknik
kendisini, Bakhtinin belirlemesiyle syleyecek olursak, kar klamayan, btn kapsayan bir ey
olarak realize etme yolundadr.

Yeni iir dilinin ve tekniin gelitirilmesinde, bugn, dizeye ok i dmektedir. Bu anlamda, iirin
gelip yeniden dizeye dayand bir gerektir. Dizenin ihmal edilmesi, iirin yapsna gsterilen
titizliin tamamen dalmasna, bylelikle iirin bir yap olduunun giderek unutulmasna zemin
hazrlamtr. Trk iirinde epeydir ihmal edilen dize, airin haysiyeti olma yoluna yeniden
girmelidir. iir duygu ve dncelerle deil, szcklerle de deil, dizelerle yazlr. Szck seimi,
dize kuruluu, ardndan dntrc bir biim ve nihayet btnlkl bir yap. Bu sralama, Soylu
Yeniliki iirin yapsal ynn zetleyen bir belirleme olarak okunabilir. Bununla birlikte
dizenin, iirin btnln salayan birimlerden yalnzca biri olduunu unutmuyoruz; gerekten de
dize tek bana ancak kendine dnkse, msra- berceste olarak sylenmek istenmise bir varlk
ifade edebilir. Yoksa, hibir dize, tek bana bir zgnlk ve estetik deer yaratarak iirin btnn
kapsayamaz. Israrla dizeye vurgu yapmamz, iir iilii denen eyin dize zerinde younlamas ve
buradan karak btne ulamas gerektiini dnmemizdendir. Dizelerin salaml, birbiriyle
kurduu anlamsal ve yapsal balantlar iirin btnlnn salanmasnda byk neme sahiptir.
Son yllarda iirde grlen ve ikyet konusu olan baboluk, danklk, kopyaclk, szck
oyunlarna dknlk, yerli yersiz alnt yapma hastal... gen airin dize iiliini unutmu
olmasndan kaynaklanyor kanmzca. iirin btnndeki anlamn oluturulmasnda ncelikle tek tek
dizelerin belli bir syleyi ve anlam ekseninde bulumas arttr. Eer, airin ii, Valrynin belirttii
gibi kolayc dnyadan ayr bir ilikiler dnyas ekseninde, herkesin uygulad dzen ile hibir
balants olmayan bir dnya, ya da bir nesneler dzeni, bir ilikiler dizgesi yaratmak ise bunun
yaratlmasnda airin ncelikle bir yap peinde olmas gerekir. Byle bir yap yakalanabilirse, bu
iir iin olduu kadar iirli bir yaamn rpertilerinin peinde olanlar iin de benzersiz bir
armaandr.

te yandan bu durum, dizelerin kendi ilerinde de bir gzellie sahip olduklar gereini
deitirmez. Pek ok iirin, aslnda gizemli bir yaratla belli dizeler zerinden yazldn ileri
srebiliriz. iirin btn ykn zerlerinde tamasalar bile iirin k noktas olmalar bu dizelerin
okurda ayr bir tat brakmas sonucunu dourmaz m? Benzetmemi anlayla karlaynz; szckler
arasndaki gizli kurguyu gerekletirme ilevi stlenen bakr telin salad iletiimle elde edilen
iirsel ritm, dizeler ve blmler arasndaki kaynamann gstergesi olarak dnlmelidir. Bu
anlamda; szck ayn zamanda dize demektir, dizenin de iir oluu gibi. Bir iletken olarak bakr tel,
dize ile iirin btn arasnda uzanrken anlam ykn de zerinde tar. Szcklerin dizelerde ve
iirin btnnde birbiriyle kurduu ikili ya da oklu ilikiler, airin ifade biimini belirledii gibi
metinde ilk bakta/okuyuta alglanmas zor bir iirsel atmosfer de yaratr. Bu atmosferin genileyip
derinlemesi, solunabilir olmas metnin sylemsel ve anlamsal geirgenliinin sezilmesiyle mmkn
olabilecektir. Bu da ncelikle, szcklerin szcklerle ve dizelerle, dizelerin dizelerle ve metnin
btnyle kurduu ilikinin kavranmasn gerektirir. iirin anlam szckten kp metnin tamamna,
ayn zamanda da metnin tamamndan kp tek tek szcklere yaylr; dizeleri iletken gibi kullanarak...
Szcklerin bilinen anlamyla dili aarak iir birimi olabilmesi ancak dize kuruluundaki ilevleriyle
mmkndr.

Soylu Yeniliki iir d-biimsel yapsyla gemi alarn sesini duyurmaya alrken ierikte de
insanlarn ve kltrlerin tek-tipletirilmesine itirazlar dillendirmektedir. Bu iir, ierikte de yeniliki
ve an rpertisini verebilen bir iir olma iddiasndadr; yer yer eski zamanlarn bakir gzelliini,
insann doayla btnlemiliini sezdirirken, yer yer de modernizmin getirdiklerini ve
gtrdklerini sorgulamaktadr. Bu sezdirme ve sorgulamada politik ya da genel/toplumsal
eilimlerin tuzana dlmemi, kii olarak airin alglar temel kriter olarak benimsenmitir; nk
sezgisi gl bir airin alglarnn politik ya da genel/toplumsal eilimlerden daha derinlikli
olduuna ve politik dorularn iirsel parltlar yannda ancak birer glge lekesi saylabileceine
inanyoruz. Trk iirinin baz dnemlerinde, varl ve varoluu yanstmada, insann iinde bulunduu
durumu ve bu durumun dnya iindeki kayg uyandrc ayrntlarn ortaya koymada iirin, politika ve
sosyolojiye yenik dmesi zc sonular dourmu, poetik kayplara zemin hazrlamtr. iirde
zeminin kayganlamas ya da airin nne hendekler kazlmas yine byle dnemlerin temel
zellikleri arasnda grnmektedir bugnden baklnca. airin dnyayla, varlkla, zamanla, teki
insanlarla kurduu ya da kuramad ilikinin izdmlerini imgeler yoluyla yanstan iirde bugnden
yarna yaayp yaamayaca bile belli olmayan politik eilimlerin yeri olmadn dnyoruz.
Politika bir itiraf deildir; tam tersine dorularn gizlenmesine, aldatmaya, var olan kendi bildiince
srdrmeye dayanan bir etkinlik alandr. iirin gizleyicilii ise aslnda derin itiraflar yoluyla,
varolanla ilikileri/ilikisizlikleri estetiin szgecinden geirerek sunan bir geirgen perdenin
gizleyiciliidir. Yan sra politik etkinlik evreye kendini dinletmeyi, evreyi ynetmeyi hedeflerken,
iir evreyi dinlemeyi, nesnelerle birebir ilikide onlarn ruhuyla birlemeyi nemseyen, ynetmek
bir yana nesneler, durumlar tarafndan belli bir ballak erevesinde ynetilmeyi arzulayan bir
tavrdr.

Bugn, tarihi yok sayan, yok etmeye alan kksz bir kreselcilik dnyaya egemen olma
yolundadr. Soylu Yeniliki iir, sosyolojik bir grev stlenmemekle ve byle bir grevciliin iir-
d olduunu savunmakla birlikte, ierikte de zamanmzn kayglarn, krlmln, zeminin
kayganln konu edinerek kresellemenin edebiyattaki iir-sesli kartlarndan biri olma
arzusundadr. Biz, insan dendiinde bunu insanlk biiminde alglyoruz. iirin dilini ve tekniini
de buna gre oluturmay ve metnin yapsna szdrrken bu yaklamdan sapmamay hedefliyoruz.
iirin kolay anlalr olmamas gerektiini savunuyoruz; nk insann kolay anlalr olmadn
biliyoruz. Kre, sele kaplma ekseninde dnyor olsa da tarih vardr, her zaman da var olacaktr. u
anda bile bir tarih yaanmakta, yazlmaktadr. Birikimsizliin, tarihsizliin oraklk ve arpklk
olduu, Trk ve dnya iirinin birikimini iselletiremeyen bir iirin modern olamayaca,
modernist olabilme ansn ise asla yakalayamayaca inancndayz. Bizce, modern olmann yolu
gelenekseli zmsemekten, modernist olabilmekse varolan dntrmekten geer.
 III

iir saf zamana ulamann yolu,

varoluun gerek sularnn derinliklerine

daltr. iir, sonsuza dein

yaratc zaman ve ritmden baka bir ey deildir.

Octavio Paz
 Soylu Yeniliki iir, hayat-duyular-duygular-iirsel deneyimleri yanstma balamnda imgelerle
devinen ve bu imgeleri simgeletirme yolunda yrmeyi hedefleyen bir iirdir. Bu iirdeki bahe
hibir zaman yalnzca bahe deildir; geminin aslnda gemi, gmn de gm olmad
gibi. Dolaysyla iirdeki nesneleri alglarken bu dnyann dnda baka bir dnyaya ykselme
zorunluluu vardr. Szn anlama evrilmesinde, airin sezgi ya da deneyim yoluyla bulduklarnn
okura iirsel kodlarla ulamasnda esas rol imgenindir. Duyularn dizeletirirken bilinli ya da
bilinsiz, imgelerden yola kar air. Soylu Yeniliki iirde air-znenin dilin katmanlar
ierisinden yaratt imgelerle yaam deneyimlerinin oluturduu imgeler ayn dzlemdedir. Duyusal
veya duygusal alglar airin zihninde zmlendikten sonra iire yansrken, dil araclyla sunulan bu
imgelerin almlanmasnda okuyucu dilden uzaklar; anlama/anlamaya ynelir. Bir anlam katman
olarak imgenin verili dilden bamszlamas, onu iirin znde yaayan, dille anlam arasnda salnan
bir sarkaca benzetir. Belki de, iirin btn zenginliiyle, anlam da ieren ritmik yapsyla
kavranmasnda dzenleyici ilevi stlenen bir metronoma...

Soylu Yeniliki iir, imge oluturmada da, btnlkl bir anlam yaratmada da dilin soylu
kullanmndan yanadr. Yakn veya ok yakn gemiteki Trk iirinde zellikle baz airlerin
metinlerinde ska karlalan nasr, cenin, k, darbuka, siil, put, gbre, dingil, dk, irin,
patlcan, abiler, hel, balgam... gibi kapsaml arma kapal, anlam bakmndan slktan
kurtulamayan, soyluluktan uzak szckler Soylu Yeniliki iirde yer almamaktadr. Byle bir
sekincilikte szcklerin yalnzca kendilerini tanma, onlar tek biimli-tek katmanl olarak grme
eiliminin benimsendii, sulayc bir tonla ileri srlebilir. Soylu Yeniliki iirin bu sekincilii
yukarda bir ksm sralanan szcklerin yllar ierisinde iirde yaratt dzeysizlik atmosferini de
reddetme tavryla ilgilidir! Sekincilik, szckler balamnda da bu iirin kriterleri arasndadr. Bu
szcklerin iirin biem dzeyini drdne, iiri halkn ayana gtrmeyi hedeflerken ayaa
drdne inanmaktayz.

Szcklerdeki sekinciliine karn Soylu Yeniliki iir, dili (language) btn katmanlaryla
kavrayan, szcklere veya teki dil birimlerine eilirken semantikle grameri, fonetikle morfolojiyi
birbirinden ayrmayan bir iirdir. Dilin biim, anlam, ses, arm... boyutlar bu iirde birlikte
zmsenecektir. Dilin sz olma zellii ne karldnda semantik zerinde younlalmakta,
yalnzca biime girildiinde etimoloji ve morfoloji ne karlmaktadr. Bir belirleme olarak
syleyelim: 1980lerde ve 1990larda dilin etimolojik ve morfolojik zellikleri fazlaca ne
karlmtr; bu ise szn, szcn teki boyutlarndan uzaklamay getirmitir. iirin doas, dilin
katmanlarn ayr ayr dnmeye ve kabullenmeye uygun deildir. Szck oyunlarn ve arlkl
olarak szcklerin morfolojik deerlerini temel alan anlam oaltmalar derinlikli bir iirde kendine
yer bulamaz. Trkenin -iyi ayarlandnda- iiri zenginletirici inceliklerinden biri olabilen bu tip
oyunlarn dozu karldnda iir bir bulmacaya, elenceli fakat sonusuz bir oyuna dnmektedir.
Dil tek bana hitir, dile dayanan abartl szck oyunlar da iire dzeyli kazanmlar salamaz.
Dil ancak yetkinlikle ilendiinde ve bu ileni iirde yeniliki bir yaklamla sunulduunda dilin
deeri ykselmekte, katmanlar zenginlemektedir. Buna bal olarak Soylu Yeniliki iir dilin
katmanlarn iirde temsil ederken bu katmanlar ayrma deil, btnleme biiminde ele alr.

Bugn iirin dilinde, tekniinde, biim ve bieminde dnme duyulan gereksinimin karlanmas
poetikada hem eskinin snrlarnn izilmesini hem de yeninin kaplarnn almasn salayacaktr.
Modern Trk iirinin dnm noktasndaki airlerden biri olan Yahya Kemalin ifadesine dayanarak
syleyecek olursak, yeni bir r sezmekle ona vcut vermek arasndaki almaz mesafeyi kat
etme abasna girmek, 2000li yllarn balarnda Trk iirinin gereksinim duyduu dnm,
yenilemeyi gerekletirmek Soylu Yeniliki iirin temel ynelimidir.

Dntrclk ancak cesur deneylerle mmkndr.

Bki Ayhan T.

(Ekim 2003-Ocak 2006,

Kadky-Beikta)
HAYATTA BEN EN OK KENDM SEVDM
Hayatta Ben En ok Babam Sevdim airi C. Ycele,
Hayatta Ben En ok Annemi Sevdim airi A. Budaka
ve kendime
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Karanlk sularn, sivri yaplarn dibinde
rpnp durdu krmz bir yaratk
Bouldu ve kurtuldu kendi kirinde
Yamaktan bkm bir yamur gibi dindim
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Dalm cambazhane, dikenli tel
Gneli bir gnn derin uykusu
Derinleen uykusu otuz iki yln,
Gneyden batya ksren tren
Rzgra sayfa aan szck delisi
Anszn kapanan kap: kendiliinden
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Yalan syledim ocuklara ve kadnlara
En ok da bahekatlarnda
Balayan yklere sesimi verdim
Bir gemi yanarken bir bakasna
Korsan kllar gibi keskin ve acmasz
Kimse szamad acma: kusursuz yalnz
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Tek kiilik bir vagondum yk trenine eklenen
Sonunda beklenen oldu bir tnelden geerken
Ray deitirdi gneyden batya ksren tren
Derin bir uykudan, arpmayla irkildim
Krmz bir yarata arpmt kalbim
Ne olduunu otuz iki yldr renemedim
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Kristal sandm gecedeki cam bardaklar
arab saat on ikiden sonra itim
Bir gzel kanattm ptm dudaklar: yanlg
Paslanmaktan tedirgin demirden bir at
ocukluumu yeni zamanlara tad
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Mutsuzlua eklenen bir gl gibi
Uzatmaya altm glgesini gnn
Eildim derin sandm s sulara: bakalar
Mora alan yalanc afaklarn izinde
Arayp durdum mortesi afaklar
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Yrtk bir gzellikle sevien yumuak ten,
Efsanelere szlm av yorgunluu
Derin hiliklere gizledi sesimi...
Bir ata bindim, sonra bir gkten indim
Irmaklarn grlts sildi ayak izimi
Delloda krmz bir yarata yenildim
Hayatta ben en ok kendimi sevdim:
Sesleri oaltan sessizlik korkusu,
Feci bir kazada hayatn kaybeden tren,
Karanlkta parlayan uyumsuz lk,
Merhem tanmayan vazgeilmez yank,
kiz kardei korkulu uykularn...
S sanlan derin ve karanlk sularn
Belki de en derin yerinde yittim
Hayatta ben ok kendimi sevdim
sen burda bir yabancsn, stelik kstah
KSTAH YABANCI
sen burda bir yabancsn, stelik kstah
bilmezsin tende dolaan rzgrn tadn
kttaki mrekkebe flemenin hazzn
ellerini yamurla ykadn grlmemitir
sislere boulmutur srtlan baklarn
istersen gmrah ormanlar yannda getir
en ok da kara sular iersin uzak iklimlerden
kum ve okyanus izersin yol haritalarna
cesaretin korkuya gizlendii bellidir gzlerinden
kurnazln hazrdr kurgulanm oyuna
sen bu haritann krk izgisisin, yabancsn:
arlarn, kularn ve atlarn bakir lna
kzl akan nehirlere karr rk yapran
ipei ypratan zehir salr szcklerinden
demir kular derin vadilere akarken
dnden daha yabanc, stelik de barbarsn
BASAMAKSIZ MERDVEN
kuytu baklarndaki buz kuyusu: korku
kimse bir ey retmedi: boluk ve tutku
birbirini aklad derin uurumlarda
hayat: gkyzne basamaksz merdiven
korkunun, yalnzln ve tavanarasnn
birbirine eklendii tekinsiz serven
kle dokunsan ate, atee dokunsan yangn
sudan kurtulmu bulut gibi boluk
gzn ve kn anszn birbirine girdii
erken uyanlardan ilk sarholuk
hayat: bir sarmaln izini srmektir
trmanmak basamaksz merdivenlerden
gelecei boluklarda grmektir
gln dald uykusuzluk, kln savrulduu
zamann korkulu terleyiinden ne ister
kuytu baklarndaki buz kuyusu: korku
KARIIK ZAMANLAR
ekil verilmemi gm ruhu yanstr
gereksizdir tozunu silmek eyann
alnsa da anlatr itirazn gzelliini
gzeldir itiraz yazn frtnayla dolmasna
gecenin gece sanlmasna dnlmeden
armayn: birka karga uabilir sereden
aynay ayna sanrsnz: ruhun gdr
sr: m halidir gzn bilmezsiniz
saatli maarif takviminden rendikleriniz
filizkran frtnasnn vakitsiz skdr
ben-, sen-, ey-, tedavisiz durur gece
saklanan keleri bir bir grlm
hastann zamandan habersiz lddr
yldzlar dkrklardr uzak tanrlarn
kr ktk baklarla yanl kesilmi
ruhu yanstr ekil verilmeyen gm
SONRA GDLECEK YER
hep vard gidilecek bir yer
mmknd lden ormana kaplar amak
arr dururdu mzie benzer sesler
aa syrlrd bulutlardan: deimeye
atlar gergin soluklaryla uzaklard
yaamakt: suyun yaprakta uyuma hali
binbir ifre vard zlecek: zld
en ok da gk zld rzgr konumay unutunca
srlar parltl camlara yazld
yeniden balarz tufandan kurtulunca
imdi her yerde biimsiz bir ahali glgesi
ak ve tartmasz, konumal ve ak
ayn yeri gsteriyor yaamann ibresi
nereye baksanz ayn biimler
kadn vcudunu andran asitli ieler
kalmayacak gidilecek bir yer
BATIK
batk soluklaryla unutulmu hayat
srek avnda taz soyunda geyik srtnda
kabaran en eski en eski en eski zaman
ba dnmesiyle yaayan bir eskiadam
aa kovuunda ta oyuunda takvimsiz
omurgasnda anlalmas zor kavisler
ok uzak gnn karmaasndan
yldrmlardan korkulu da olsa
temizler dlerini kirlisulardan
den talar azar azar krlsa
atlarn gergin haykryla ve
rzgrla dnerken yolunu yitirdii eve
kendini kurtarp derin lardan
hangi alardan geerse gesin
atlarn gidiiyle eksik ve ksk
hayat bulacak soluklaryla kesik
FIRTINADAN SES
kalbini daya frtnadan szlen sese
herkesten kendine kaygl bir yolculuk
l tuhaf rzgrlardan herkese
bir ses ki yalnz vahi kulara yakr
bir sis ki kanyonlara yarar yalnz
kendini srr dudak: soluk mu soluk
rmtr kurdu tanmayan orman
uzayp giden yalnzlktr ulumalarndan
bir gkyz gerilir gecenin stne
balad yerde anszn biter zaman
yol ne kadar uzunsa, ksaysa dnya
yrsn azgn bir ksrakla dnyaya
uzayp giden renkli ufuklar gibi
yaban lklarn umudu kesilse
alacaktr yeniden vahi kanatlaryla atlar
daya kalbini frtnadan szlen sese
SONSUZ UAR
ne gzel yrtard gkyzn yldzlar
uuan izlerine bakarken gkularnn
ne dzgn, ne arzulu, ne sonsuz uar
olurdu her ey yleydi bir salkm zmde
arap olurdu ezilince iki kalp arasnda
krmz zm her yaradan ayr kanar
okurduk yazardk yerin gn ruhunu
vard, yleydi, sahi, kuun uyuduunu
hem arzulu hem sevinli hem yarm
saylamayan bilgilerin yok okluunu
gz gibi szl yazla k arasnda
az gibi, yok gibi, hi gibi deil
brakrdk yara doya doya kanasn da
bir valyenin ruhu atnda yaar sonsuz
ve knsz bir kl ikiye ayrr zaman
imdi bir vahet kendini akla snasn da
HESABA KATILMAYAN
her eyi ayarlamlard:
zaman durduracaklard, damarda kan
yorulmaz kanadn inat gkularnn
n hzn, ocuklarn el sallayn
papatyalarn krlara yayln bile
hesaplamlard bitiini amansz klarn
herkese duyurmulard: gelecekler
sileceklerdi bahe kahkahalarn
ak haykrlarn kadnlarn
geni atelere sdrr gibi alacaklar
yanldlar: hesap yanlt, elenk
iek saylmazd yldzlara sorulursa
tuhaft cennetle cehennemin bulumas
drt iviye gerilen glgesi ehirlerin
yeni bir taknlk yaratacakt, yaratt
bir eyi hesaba katmamlard
CEZA ve SU
zehirli yanlglar iinden geiyor zaman
gururunu ve tekbanaln yeniden yaratyor
maskelere aldrma, cezay umursamayan
tragedyaya glyor, komedyaya alyor
her eyin yeri deimi diyor: grmyor musunuz
cezalar sularmza ne gzel uyduruluyor
kpkzl bir resim: ite kardelik ans
zevkini karyor havada uuan cinayetlerin
mevsimin ayartt uzun aalarn en yenisi
acsna yaslanyor kknden ektiklerinizin
dadaa byyor: giderek ayrlyor rmaklar
nabzn dinleyin, zehrini aln kalbinize
braklrsa kstah bir yabancya satlacaklar
ne kayt ne bilgelik ne erdem ne gkyz
dalyor her ey suun arlnda
zehirli zamanlar iinden geiyor yanlglar da
UZUN TARH
tarih uzundur, uzun bir sonsuzluktur
gsnde eskiyen kllar yldzlara arpar
paralanp yeniden dalr gkyzne
grltldr, sessizdir, sonsuz bir uzunluktur
uyannca atlar ksa uykularndan
suyu arayan iin elbette susuzluktur
bitmez! bitti sandnzda aslnda balar
bundandr yanl bilgelerin armas
belki dinlenmek iin biraz yavalar
tarih: anlalmaz tezatlar devirmesi
kaln kitaplarda yer yer mutsuzluktur
gerekten yaanmtr yaanmad sanlanlar
mutsuzluu ieren uzun umutsuzluktur
sendeler belki ama dmez, yklmaz
insan tarih insan tarih insan demektir
imdi: geceye direnen uykusuzluktur
SS ANLARI
sis anlar bir yol izer: yitik zaman
den yapra hibir deiim durduramaz
mutludur nk rzgr eyleri savurmaktan
sonsuz yolculuun, arkaik yalnzln acs
ve garip dankl mr sayfalarnn
unutur dzenli albmlerde toparlanmay
her eyi bilen yolcu! grdn bozukluu
ynleri birbirine kartrdn fotoraflarn
anladn derinliini kaybedilmi anlarn
yreine gizlendi batk zamanlarn uultusu
gkyz: bir adayd mknats gcnde
bedenindeki btn ivileri kendine ekti
yldzlar birbirini krd: karmak efsane
gizlilie kart ynler, haritalar eskidi
insan uultulu boluklarn eiinde
yitik zaman: sis anlarnn derinden izdii
YAAM BOLUU
souk odalar perisine;
gizeme
karanl sorguluyor: bir para k
sessizlik tozlarna bulanyor duyular
burda biraz hayat var: o da karanlk
darda kpekler boluu diliyor
birbirine arpyor yamurlar gkte
siyahla mavi kesiiyor uzakta
szcklerin aras daha ok geniliyor
biraz k, biraz umut, biraz yalnzlk
dyor bolua birbiri ardna
krk mermerler eski zamanlar dlyor
belirsiz: srp srmeyecei soluk almann
teye aryorlar beride duruyor, tutunuyorum
bir hrlt durup durup yeniden balyor
dnyay gremiyorum: dnya grm yok
soluklarm daha da solacak belli
k ve ses sarsntda yoruluyor
YALAN
avunmadr szn dorulanmasn beklemek
yazmalsn bulana dek, bu en byk yalann:
kaleminden da deil, ie akmal kann
vakit dedikleri gecedir, gece yalnzlk
ikiye ayrlnda derin karanlklarn
kltan keskindir kimi zaman bir slk
nokta koyarlar, inanma iki noktadr:
yalanla dorulanmaldr szn ak
souk gnelerle arparsan iindeki k
evler odada, odalar bu yzden sokaktadr
anlara sor gemiin rperten efkatini
zamandr: doyumsuz ve duyarsz hayvan
unutur her mrde yeniden yceltildiini
yazacaksn yzyllar avutana dek
kimse grmeyecek kdn derinliini
avunmadr szn dorulanmasn beklemek
DM
gnler birbirine dmlenir: kmaz zaman
kendini arar gecenin srarc uultusunda
zamanlar arm bir nbetidir insan
biri frtnay haber verse: kararl ve sert
geceye eklenir uurumun uultusu
denizleri unutup gklere ykselir su
umutsuzluk, iinde tar mutsuzluu
zlmez dm olur: kuytu ve derin
korku, tedirginlik, bir acayip me
sze yansyan acs gergin gnlerin
unutulmu zamana girer soluklar: ar
sesler ve uyumlu dlerle uyutulmaktan
sislerin boduu kurt ulumas ormandan
karkln kendini kutsad anlar
geceden kopup boluklara savrulan
gnler birbirine dmlenir: kmaz zaman
BOLUA BYYEN
her eyimi sesimde topladm: yamur
uzaklara, daha uzaklara ve daha
kap kap kendime dndm olur
bolua byyen aalara dadanm
frtnadr, geyikler kara batar uzakta
bu amansz zamanda soluum duyulur
dnya dma der duyunca solduumu
korkuyla kark gelecekleri solur
kalbime doldurduum dnyann k
zamansz frtnalar ortasnda kalr
yorgun k, bedeli denmi zaman
beni onlara, onlar bana arpar
duyulmayan seslere ve dokunulmayan
gelip gider unutulan zaman
kokularla renkler birbirine saklanr
yalnz: her eyini sesinde toplayan
DUVAR SAAT
duvara vurdu kendini yalnzlk: zaman
durup durup geiyor yelkovan akrebi
tekbanaln rp rp aa benzettii
bir gkte kouyorsun durup dinlenmeden
zaman inat yamur, szyor derinlerden
indir duvardan artk u kararsz saati
birine zaman sorsan: snrsz alay
bolua kendini assan: umut yoksunluu
buruuk kda bir eyler yazsan: ksa
yazlar yavaa bitmese, gnler ksalmasa
yine de gkyzne aklabilir ince zaman
saat kendini unutturabilir duvarda
kararszl basamaktr tekbanala
kda leke midir yaz: yaznn lekesi kt
yazya bahane midir yalnzln duvar saati
zamana vurdu kararsz szckler kendini
H EKLERNN ATII YER

varlk ve zaman yazarna

yaamn hiliini anlamay istedim:

gerein stnden baktm eylere
ta bir yrekle hilelere eildim
ak vard gerein ve eylerin stnde:
sorular artrmaya yarayan ak
sorular artran bir yarayd ak
frlatldm bu karmak dnya
tanmyordu aktan artan korkuyu
ekiniyordu kendine sormaktan
hileleri datan kkrtc soruyu
byle de geirebilirmiim hayat
bo bir odaya bakarak dolu gzlerle:
hi ieklerinin at yere
nereden baksam gryorum:
varlk kendini inkr ediyor
boluun saltanat kalyor geriye
GLLERYLE SERSER
sesler hesaplanamaz gerginliinde
sesler: zehirli kularn gkte brakt
karanlk gelecein yanl arksn syler
ar ekim belgesel tatszlnda zaman:
izgilerini oktan arm sarka
nlayp durur plak unutulmu duvardan
arptlm ezgisiyle sussa da ev ve kent
btn saldrlar boa akrtr
dayanr soluklanarak dayanr soluklanr
kendini kandrr boluklarda hayalet
arpk glleriyle serseri sokaklarda
uursuzluun dalanm ocuklar:
cinayete en uygun zaman bekler
kimsenin sormad bir zaman aral bu
aramad, anlamad aldatlmlk
hesaplanamaz gerginliinde sesler
duyulur szl parmaklarndan sesin
vis carminum
souk kanla durulmaz kysnda: frtna
bir zgnl getirir babozumlarndan
aldrmaz seslerin bolukta dalna
iki ucundan ayn anda girer tnelin
tam ortada kendiyle korkun arpma
dal duyulur karanla seslerin
artr ve dondurur muhteemliiyle
zor duyulur bir titreimdir aslnda
ne zaman uzak zamanlarla konusa
duyulur szl parmaklarndan sesin
zaman aacnda isimsiz yaprak:
frtna boluklarnn sonsuz yolcusudur
kendinden bakalarna savrularak
gkten yere yerden ge: karmaktr
kilitler zaman herkesten saklayarak
kysnda durulmaz bir frtna koparacak
FLNEUR
uultulu aralklarda ve kaldrmlarda:
bulmak iin deil yitirmeye dolatm
gn, gecenin geciken saatlerini arar da!
her suun bir leti var: benimki gerginlik
frtnalar gkyzn arzuyla syrrken
ksa ve bakmsz mr i iedir orda
doar- yal, yaar- gen, lrken ocuk:
ad bilinmeyen hastalkl ieklerdenim
paralanm uykulardan hem dnceli
yitik gnlerin tenine eklediim
kebalar yaral glgelerle dolu
parltl bir define adas her cam arkas
kent dedikleri kararsz sevgiliymi: bildim
cins bcekler braktm uultularna kentin
gemiler yzdrdm karanlk yataklarnda
iimdeki uultuyla paraland her vitrin
MREKKEP LEKELER
zaman: gizli sava mrekkeple kdn
kendinden kolay syrlamayaca
bellidir szcklere bulaan yalnzn
tutkuya karan tedirgin anlar
dudaklarnda mrekkep lekeleriyle
yakn durur kda ve geceye
eyann yalnza gnderdii lk
szcklerin anlama rd kafes
ktta mrekkep tedirginliiyle
arpar birbirine: tutulur nefes
beklemek bundan korkuludur kda
tutkuya yenilmi lekedir tad
tenine izilen snrsz dadaa
krk izgiler parlts: uzakta kanayan
incinmi kdn pimanl
zaman: mrekkeple kdn gizli sava
FIRTINAYA HAZIRLIK
rmaklardan sz edilmiti ve dalgalardan
ilk kez kadnda grdm gn derinliini
arpma gibiydi gn gemile snayan
ilk kez gecede grdm ten yalnzln
karanl eken kt, yapan karanlk
zaman: eyay hie sayan derin dalgnlk
keleri tutulmutu yeryznn ve kadnn
paralanmt gelecek: sulara dalan yzm
dnya denen genin gizli zamanlarnda
frtnaya hazrlk gibiydi gecemle gndzm
aklanmad tutulan srlar, kendine rtld
zamansz savrulan bir gld dnden gne
hazrlkszd ve akn hrsla pldne
ilk kez zamanda grdm kvrlmay: kadn
buydu derin bilgenin kendini adad belki
btn snrlar onda atm rmaklar gibi
ZEHR TREN
ne kadar uzak: sisler iinde yiten
zehire alma trenidir zakkumun mr
zarif parmaklar arasnda ezdirecekler
beden bunu bildi: gece izlerini sildi
derinden soldu kararsz esintilerden
dudaklarma bulaan zehir yalan deildi
geceden geememek, bulamamak szleri
kaybedilenlerin tuhaf glgeli izinde
dokunma zrdr soyunmann uzun srmesi
esirgeyen ve balayan bir beden srmesi
hangisi gerek varlk m yokluk mu
varlkla yokluun aras m bir soyunmada
unuttun uzun bekleyilerin soldurduunu
sen bir zakkum olsaydn zamann ortasnda
belki hatrlardm ilk nerde grdm
zehire alma treni derdim zakkumun mr
GZ SZLYOR
gz szlyor arabn inceliine
tortular brakyor kda zaman
artryor boluklarn tedirginliini
iinden frtnalar geen bahedeyiz
btn mevsimlere uram: cesur
duruu rzgrlarn yorgunluudur
yrtld gn perdesi bulutlar szlecek
derinden sezilecek yldrmlarn arzusu
greceiz zntsn geip giderken
arap: gemiin uyandrlma korkusu
halka halka renkli glgeler decek
birbirine eklenecek tuzaklar
hrn ocuklar iimizde dvecek
korkacaz bakmaya, hem de ok
babozumlarnda yaklan atelere
gz szlecek arabn inceliine
KILITAN PEE SIZI

kl ipekte snanr airine

kl ipekte snanr: peki ya ipek?

teninde mi arzulu yabankuunun
gz tedirginliinde karrken giyecek!
zamanlarla barmad knsz klcm
syrlmad gecenin danklndan
bu yzden her daim daha yalnzm
yldzlar okusam stme geliyor gkyz
bozuluyor anlama gnden geerken
kltan ipee derinleen o ince sz
dnden daha ge yarndan daha erken
anlalmaz izdir gemiten gelecei
rperi: yol altr tedirginlikten hazza
klcn izi gitmez gecenin ipeinden
ten ve ipek yeni bklmlerde buluur
aka dklr yldzlar kendiliinden
ipek tende snanr: peki ya ten?
ZAMANYOLUNA KURULAN SALINCAK
gemii uzaklatrmak: sonsuz yanlsama
ayrntnn pahal yalnzla dnt yer:
yorgun, teslim olmu bir zaman aral
eski alkanlktr yldzlarla anlamak
zamanyoluna kurmusan salncan
bounadr bayltc gece tozlarna almak
hayat sallayacaktr seni bolukta
eline tututurulan liste: yalnzlk biimleri
hzl sevimelerin aklar dize getirdii
anlalacaktr eylerden uzak kalnca
balamas gecikirse d saatlerinin
iyi yaanr bolukta bir sarka gibi
budur salncan gkyzne izdii
kimle paylaacaksn balanmaz suu
bekle: kim tutacak teki ucunu ipin?
kendinden uzaklarken sonsuz zleceksin
YAPRAK KIMILDAMIYOR
yamur o kadar ar: yaprak kmldamyor
dmyor savrulan gelecekten hibir ey
artk yldzlar gn geceye balamyor
btn saatler tekinden biraz ileri
kmldamayan yaprakta mrekkep lekeleri
zamann kesik yerine damlamyor
tutumsuz beden, cehennem yrek, gizli
yeni icat tahakkm ve tenin yanl seyri
uuurken ayr yerlerde yrekle beden
kaydedilmiyor uyumsuzluk dleri
iliki: eliki! kurduu ve bozduu mesafe
bozuluyor imdiki zamann zoraki gllerine
atelere inat buzdalarndan arnmyor
her ey btnm! deil baklrsa yapraa
sarnmyor ne kadar se de frtnalardan
anlam o kadar derin: yaprak kmldayamyor
TEKBAINALIK
tekbanalk: gemii gne yalnz eklemektir
hznden geilir hevesten geilir
odalar dolusu ses iilir tekbanalk iin
dizlerde kapanmayan yaralar alr
koarken gemiin geleceine
bir sokaktan tekine dmektir
iki dnya birbirine arpar evrende
yldzlara yeni durular seilir
grltl, karmak ve allm dzende
tekbanala dar kaplardan geilir
kimseye sz brakmazsn, kimse de sana
nedeni vardr elbet byle durmann:
tekiler arr yldzlarn asl kaldna
kalndr gelecein sayfas: hem dank
baklmamal grltsz solduuna
gn gelecee yalnz eklemektir tekbanalk
UTAN ve SALDIRI

geni zamanlar umuyordunuz...

gn savuruyor iek tozlarn akama

olmuyor esirgenmi bir duygunun vakti
arzularn sabrn denerken karanlkta
duyulmuyor hrts perdenin ve arafn
akam zehreden mzik ve grlt:
st ste biniyor yalnzlk grnts
adanm gn: erken ve ge sessizlikler
soyulmuyor gece, koruyor kendini
toza bulanm gemi ve gelecekler
ykyor kirli suyla soumu cesedini
beklemeye vakti yok boluktaki okun
gemi ve gelecek, ak ve tekbanalk
hiliktir geni zamanlarda unuttuun
sakncal susu bu, sakncal kahkaha
akn nerden dnecei belli olmuyor
iek tozlar savuruyor gn akama
ESK LAMBA
ksk: sesini de esirgiyor n da
her zaman evde, dary sevmiyor
unutuyor kendini kk odalarda
solgun perdeler ekiyor boluklara
dzeltilmemi, hasta ve ylgn
ne karanlk ne aydnlk: ince alaca
biraz sis, biraz unutulmuluk belki
glgeler ieriye doru birbirini izliyor
uyanrken yz yllk uykusundan
zehrini gecenin derinine gizliyor
dnya gzel belki, d bitimsiz
titriyor durmadan zamann ayak sesi:
eski lambann geceyarsna gizlendii
bir glge dyor anszn camlara
yaslanyor birbirine korkulu dler
ksk: sesini de esirgiyor n da
TAHTA AT
iimdeki tahta atla geiyorum hayat
bayrak-, flama-, konfeti ve graponlar
yok: her admda eksiliyor gelecein saltanat
tekdze admlar, uzaklardan lklar
sisli bir ormann kuytu derinliinde
tahta ata benden gizli binmeye alacaklar
btn avlar yenilgiyle biter aslnda
birinin gzellii teki irkinlii tamamlar
barutun dalrken kard ses
avcnn yenilgisini herkesten iyi anlar
tutunamadm dal ular, dikenler
oyuncak kllar eski valyelerin
iimde gezdirdiim tahta ata benzer
ksk gz-, atlak dudak- ve krk kanatla
tanmsz bir karmaaya ekleniyorum
geiyorum hayat tahta bir atla
UTANARAK DED
utanarak dokunuyor herkes birbirine
ne bir srpriz kanat rpyor uzakta
ne de frtnay zleyen keskin dalga
hayat byledir ite! atein sonu k
araya durgun bir gkyz girse de
kln sonu boluklara savrulu
hayat byledir ite! belki bulutun glgesi
biraz gkyz drr ssz yollara
lemez iindeki sisi hibir frtna:
avclarn yamura karan tfek sesi
durup dururken deiir nesnelerin dili
pencereye gkyz denir kapya zaman
ve dudaklardaki atlaa dolar sevgili
zamann mevsimlere saldrsdr
yokluk gldrsdr imdilerde hayat
herkesin birbirine utanarak dedii
BIRAKILAN BR EVN DKL
dalgn sayfalarda gezeriz: yer bulamamaktan
yaamak derin ekingenliktir, durmadan
yer aramaktr gn boyu titreyen ellerimize
byledir szcklere snanlar: utanga
duvarmzda karanlk bir gelecek portresi
rk yerinden belirsizlie byrken aa
byledir yaamak, kayp bir ikindi yry
braklan bir evin sokaa dkl hznle
insana, sayfalara, gemi ve gelecee
dudaklarmzda kaltsal bir hzn bkl
mevsimleri armaktan sonsuz tedirginiz
kadn gemi sanan, kd okyanus
ayrlklardan eski arklar karan: biz
renkcmbne uzak, sisten eylere
artk su gibi bakan buulu gzleriz
tedirgindir yer bulamamaktan ellerimiz
KMSEYE YETMEYEN KI

soua alan kap yazarna

k: sana da yetmedi koaradm koaradm

artmad derin sessizliklere paralel anlamalar
umutsuzca geceyi bekledi krk sapl bir bak
dudaklar titreyen bir yamur getirdin bana
yetecekti souk: yetmedi, kesti kendini acmaszca
gndz parltl olsa da gece takvimlerde tekledi
byl bir boluu izen yksek yldrm
bir korkunun tekini armasdr imdi
herkes baka yol arad zamanda kendine
anlalmad frtnalarn birbirini tkettii
kurdun su iiine, soluyuuna hayranln
kn anlamn derinletirdi aramzda:
uurumu hrpalayan buzlu rzgrn
rmaktaki kar manzaras sana bakyor
rmak ondan bize akyor anladm
k kimseye yetmedi: koaradm koaradm
NTHAR ATISI
intihar atsna gkyznden klr
krlanglara taklr ac gl izleriyle
alkanlk gizleriyle yeryzne baklr
krmzdr btn renkler, mordan da te
kularn izdii snr, boluklarn sl
duyulmaz! baklar gkyzne yklr
temasa yer yok, krlgandr bulumalar
alaktr baka yalnzlklardan yksekliiyle
baklnca grlmez, zordur almalar
gn iddetle rpnan eteine taklr
kendi sesine savrulan perdedir pencerede
aa isimlerini ezberlemenin talihsizlii
frtnaya yol gsteren imekler tene ekilir
yamur biter, kimse gelmez alan gkten
bir aa kklerinden acyla sklr
gkyznn atsna intihardan klr
BULUT GER DND
geri dnmt bulut: penceremize
eskimeyen seslere sndk durduk
rzgrlarn izdii souk tenimizle
gkte deil tavanarasnda kayboldu
son uurtmas yurtsuz ocukluun
unutu her eyi kendine yonttu
szlayan bileklerden uuan sereler
penceredeki bulutu doldurdu sesleriyle
imdi bir mzik yamuru esintide
perdenin havalanan yerini rter
sarmak spren kzn parmaklar
soka anlardan nasl temizler
bolua savrulurken szl yalnzl
bir grnt deil bu, an hi deil
kanyor nk usul usul hl
bulut geri dnd hayatmza
ay renginden krmzbceine szldk
LSFERN
gecenin gne ektii ince izgiydik
unutkan bir kn rperdii akamda
kendini yaratan utanga parlt: bizdik
herkes gitmiti, izler brakarak geceye
yamur, slak imenler ve rkek kanatlar
belli belirsiz a bulanacak diye
ay renginden krmzbceine szldk
aka yazldk birleerek akkanlkta
parltya dnt arpmamzda her ey
yanp yanp snyordu dnya uzakta
az sonra cmb balayacak: austos!
bir ey austosu kla buluturmu: yanl
akam kzrken ateli bcekler arasnda
uuan kvlcmlar arks: ksk ve parltl
akn ve n birbirine arpmas
ikimiz: herkes kaybolmutu uucu bir kta
SOYUNMA SAAT
soyunma saati:
kn gneten, aacn rzgrdan
evin yabanc seslerden gizlendii
bilinir bu zamanda tenin geceden
gecenin mzikten sislendii
uucu gln brakt izler silinir
yldzlar pencerede aksak parltlarla
hibir sz inandrc deildir, deildir
uzaklamann kukulara bulat saat
yasaklardan habersiz gelir
zaman: silkelenir mevsimine ermi aa gibi
drt kede ayn yanln meyveleri
snm tenlere gnlszce eilir
uzaktan deebilirsiniz ancak: devirdii
kristal bir vazo deildir, gecedir
soyunma saatidir!
TENBOZUMU

pan flt etesi airine

zamandr: bekletmemeli yeni tenleri

renkli sular szmeli gecenin kalbinden
ertelememeli ge mevsimlere esriklii
tenbozumu bitmez, gz eskimez aralkta
nafile yolculuudur anlamayann
nereye ulasa hep ayn nokta
paralanm gklere savrulan kuak
tutkulu bir ten gibi sarar gemii
yamurun babozumlarn bekledii
bin yl sonra hznle hatrlanacak
tenini serseri yamurlarla ykar zm
szm szm szlar gzn yaral dizi
yeniden bulur her arzuda kendini
tenin esriklii benzemez gemininkine
tutkudan bilinmeyen derinliklere szar
zamandr: serilmeli gecenin yeni tenine
HAZ
tesadfen kefedilmi amansz rpn:
yangnn kendi karan, besleyip byten
bakalarnda kendini eskiten yolculuk
alnan her kapda ekici bir ten
zlediin kvran, canl duruu heykelin
titrek grntlere eklenen uykusuzluk
tek kiide drt kiiyi grme becerisi
bitimsiz arzu, snrsz hrs, krmz yamur
santim santim ilerleyii keskin fkenin
gemii de gelecei de unutturur
l lamba, titrek mum, utanga alev
akn ikizi arzu, deliliin ikizi suskunluk
hazzn derin hkm: ziyaretsiz tutukluluk
ateten gmlei, yrtk gmlei akn
haz: hayatn terbiyecisi lgn efendi
tesadfen kefedilii amansz rpnn
EL DEMEM GEM
gemilere bindi air, istiridyelerden indi
ekledi haritada kara paralarn birbirine
ateler gtrd ve ateli sular getirdi
krmzya alar tutkulu tozlara eilmiti
tuzlu sulara dalmt kta aralarnda
bilinmedi hangi pusulalara yenildii
yanltcyd tenha dizelere demir atmas
geliini beklemiyordu sert esintiler
durmadan szck eker ipler derinden
almam istiridyeler airi bekler
ne zaman gverteye ksa: rakipsiz kral
ne zaman denize inse: sz kzgnl
anlalmad sislere bulanm zgnl
karmak: ortaadan m kalmt neydi
aire yenik dt gereksiz kalabalk
gemilere bindi air, istiridyelerden indi
GEM ve RZGR
btn gemiler rzgr bekliyor: yanlg
snrsz skntyla geiyor zaman
arzulanan: nesnelerin iddetli frtnas
bekliyor: gn atlaklar onarlsn
uzaklasn sebepsiz sarsntlardan
rzgrn mre zarar kendini saklamas
gece tyor, gndz saklyor yldzlar
karanla bulanyor arzu tozlar: savurgan
tutkunun bitimsiz soluuyla canlanan
gemiler: rzgrlarn unutulmu kzlar
arzu ve yalnzlk, umut ve krlganlk
ayn gemide yakalanyor frtnaya
sonras tufan ve muhteem danklk
bekleyin: hi gelmeyecek olan
su altnda rsn zambaklarnz
btn gemiler rzgr bekliyor: yanlg
BR GEMNN DPTEN IKARILII
ayn kapdan giriyor ak ve yalnzlk
ak ve yalnzlk ayn kapdan kyor:
derinleiyor zamandaki buzlu karanlk
yalanlar renk deitiriyor dnden gne
aydnlk yalanlyor bizi: sryor gece
gerein sonu: snrsz bir dalgnlk
kapy arparak ktk hep: kendimizle
keskin izgiler ektik gemiin arasna
ak grltlerine yazdk telmz
kimselerin zemedii derin tutkuyla
artmasn geceyi insann sessizlii
ykntlar dinliyor imdi: grntlere
bir geminin dipten karl gibi bakyor
bir kap alyor: kp gidiyor hayat
hayat kp gidiyor: bir kap kapanyor
ayn kapdan giriyor yalnzlk ve ak
GECEYE DEN
geceye den: kurtulmu!
her ey tesadf krpe bir kristal iin
tenin cazibesi ar anlarla tartlm
arzulu meyva baheleri gslerinde
uursuz ktlara dm ok yazl
duruu: bozulmam kitaplk bekleyiinde
sana uzun bir masal anlatacam:
kiraz, biraz elma, eftali ve brtlen
son gnlerinden ocukluk mevsiminin
kurtulacaksn amansz endielerden
aldrma kprtlara, bir atn gerinmesidir
ilk hastaldr ocuk bedeninin
dalgn yrein kendine dnmesidir
hayata hazrlk belki: bilinmez
biriken fkedir kapatlm kaplarda
geceye den: tutkunun izdiidir
DTE SARSINTI
ilk uu: acemi kanatlarn rzgrla tanmas
bozulur by, yava byr alkanlklar
uzaklar yakn olur dteki sarsntya
tell sabahn ilk gergin uyan
hazla ac, hazla tedirginlik, hazla ve hzla
tutkunun gizliden geceye aldan
lsz kullanlr pusulas tekbanaln
dilemma: ilk genlikten kalan resimler
yiten demet, bozulan akl, zlen gzellik
dlerin dmlendii izgiye gider
tren vakitsiz kalkar istasyondan
rzgr tutkuya aldanp vakitsiz eser
uurum evrilemez allm yolundan
kendi yamuruyla slanan ten yalnzl
dank gkkua altnda l bir ku
ilk uu: acemi kanatlarn rzgrla tanmas
TEN
tadn bilene her ten yeni bir mucizedir!
sk bir yumak zlmt bydmde
snr terle izilmiti pembeyaz tenlerin
en ok dut aacna zenirdim, zendim
kendimi ipekbcei sandm oyunlarda
sonsuzlukla tanacam bilirdim
ten kokusuyla ktm oyundan, yoldan
saaklarla sarmaklara gizlenen sereler,
gururlu sabahlar ve sarsntl geceler:
yuman avcumda zld zaman
rperiti hazzn teki ad: srekli ten!
son basamaa kard bu gizli arzu beni
uykuda bile dudaklarmdan dmeyen
syrrken geceye den bedenin ipeini
bcek deil, kelebek uarlnda gelir
kadn bilene her ten yeni bir mucizedir!
GERYOR GECEM
ak buysa: rpertisi gereksiz baka tenlerin
bedenimde braktn keskin izgilerden
ellerin gkyzne karyor: ak buysa?
erevesi ypranm pencereyken k
kapatyorsun lklarn melerimin
her dokunu biraz daha geriyor gecemi
gemiye biniyoruz, iskeleler dklyor bize
dallardan koan ince srgnler gibi
duyulurken zamann usul admlarla getii
renkli sular szlyor mevsimden tenimize
ne zaman bir iek patlasa klanyor uykusu
ufuk genili-, glgeler ksal-, zaman duruyor
usul usul akyor kklere gizlilikte su
yldzlar gn hazrlamaya ekiliyor geceden
her ey birbirini tamamlyor yeni bir akta
rpertisi gereksiz baka tenlerin: ak buysa
DAR KAPI
kapn ne dard akn ilk frtnasnda
duraklayarak ve zor getim,
tesi: titreyen ty sere kanadnda
tedirgin krmzlard beyazlna bulaan,
atele buluan karmak yaknlklar
haz yollar amt kvrllarndan
gln kapan zamansz bir lmd
derin gizliliklere ayarlyd kapnn ard
kurundan ard birliktelik bu kapanta
kapnn darl yaamn anlam kadard
yeralt sularna svand kutyleri
lmsz bir an olup eklendi geleceime
son alevleriyle bin yllk yanardan
gsm tkad, soluklarm sard:
dar getim frtnadaki aralndan
kapn ne dard! kapn ne dard!
MUTSUZLUK GEN
kadn: bir ey deildir deilse kendi
balkonlara ylr eski eyalar gibi
cehennemin dibi ve ate ondan salr
arldr frtna ortasnda: uygunsuz
su ortadr eksilen kalem ularnn
zaman kendine yontar: ans sonsuz
uzanp alr gelecei fark ettirmeden
incittiini anlamaz savrulan perdeyi
kaplar aar, amadan kapatr da
usulca uurur hrpalanm geceyi
parmaklarnda gergin ipler gezdirir
umulmadk zamanlarda bozdurur hazineyi:
dolgun krmz, dolunay, dolgun gece
uyumsuz seslere alk mutsuzluk geniyle
gz ilkbahar sanr, cumay cumartesi
kadn: bir ey deildir deilse kendi
BUDALA HARFLER
b bazen bir eyler geziniyor odalarda
duvar diplerinde solgun nler sinirli ler
kimi zaman odalarn h her biri ssz ada
re karlan fotoraflar, karga ksrleri
tedavisiz incehastalklar, e eskihastalklar
syleiyorlar insan u uyaran karanlklarda
grltl bir budalalk i iinde gnlerimiz
zden aya atlyoruz ocuk oyunlarnda
dokuzuncu basamak pes diyor bu kadarna da
bu mu olmalyd gemie giydireceimiz?
s soyun beni, beni rldatn plaklandrn
mutluluu bulduumu syledim: f ve g
en gzel parltlar ak karanlmn
y yabanlm: nk ok yumuaksnz, diyor
t tahrik: n nefretlerini vura vura geiyor
bir eyler geziniyor o odalarda da
UNUTKAN
ktlara bulanmsn, zaman gizliyorsun
ay fincanda, ak bakasnda, d kendinde
szckleri yalnzlk dklnde izliyorsun
harfler savrulurken kurun: boluklara
grnmez kazalarla buluuyor gkyz
krlang mrnde hatrlamann gz
sonsuzluk dleri uydururken kendine
parmakularnda yryen bakire zaman
kn kapsnda plak aalara srtnp
unutuyor sesini boluklara aldrmadan
solgunlayor fincanda ay: derek
usulca dudaklarnn mermer tapnana
unutkanlk sarp sarmalarken akamlar
karanlk sana savruluyor, k geceye
paralanyor gerginlikten zamann zar
ktlara gizlenmisin, grdn bakalar
ASMA BAHE

sokak prensesi airine

anlyorum: mre zarar her ey iire yararm

yerle gk arasnda kararsz savruluyorum
bir asma baheyim ocukluk uykularnda
ezik zm: dlerin ve dlerin frtnas
uzun bekleyiler, yarm hayatlar gibi
ince sisler iinden bolua dalyorum
sarslyorum yerden ge: ak deniyor
gkekimine uruyor damarda durgun su
sokaa dm prenseslerin uykusu
tedirgin karanlkta tutkulara dnyor
en uygunsuz yere kurulmu ten salnca
frtnadaki gibi sanlm karklk
karlksz sorular iinde zaman kaa
gemi: bir asma bahedir bolua sararm
gelecek: arabn babozumundaki esrik hrts
anlyorum: mre yarar her ey iire zararm
K YOL
iki yola birden saptm: ini ve k
szyla ayrld birbirinden mevsimler
kar ve rzgr gemiime savruldu
belki kendimi kandrdm bakalar yerine
k hzl gelecekler dleyip durdum
yrmedim seslerin korunakl gllerine
her ey kuklalamakt, gibi olmakt insan
masada uyu-, gecede dola-, kta uyan-
k masada, masa gecede, gece iimde
frtnaya harf dizmenin dalgnlndan
her yol birbirine kacakm tufanda
benden ona, ondan sana akarken
zaman neye yarayacak frtna durduunda
kim kime, ne neye yaklamyorsa ordaym:
kimselerin bakasna benzemedii
hep dndm: ikinci yol hangisiydi?