REPUBLIKA SRPSKA BIH

UNIVERZITET SINERGIJA
FAKULTET ZA BEZBJEDNOST I ZATITU
BANJA LUKA

S E M I NAR S K I RAD
Predmet: ORGANIZACIJA I NADLENOST
POLICIJE

Tema : LINIJSKA ORGANIZACIJA MUP RS

Predava: Student:
Prof.dr Momilo Talijan Zoran Kosi
1268/11

Banja Luka,maj 2012.godine

 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

SADRAJ

UVOD .......................................................................................................................................3

1. NASTANAK POLICIJE REPUBLIKE SRPSKE.............................................................4

1.1. Osnivanje Ministarstva unutranjih poslova Republike Srpske...................................5

2. ORGANIZACIJA POLICIJE.............................................................................................6

3. ORGANIZACIJA MUP RS................................................................................................8

4. LINIJSKA ORGANIZACIJA MUP RS ..........................................................................11

4.1. Horizontalna linijska organizacija MUP RS............................................................11

4.2. Vertikalna linijska organizacija MUP RS................................................................12

ZAKLJUAK.........................................................................................................................14

LITERATURA.......................................................................................................................15

[2]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

UVOD
Sam sadraj pojma policije se mjenjao kroz istoriju , a isto tako mjenjala se i
organizacija i ukupna uloga policije.U poetku svog postojanja , policija je ustvari oznaavala
cijelu dravnu upravu (grka rijepolis- drava, grad).
Kroz cjelokupni istorijski razvoj drutva i drave , mjenjala se i uloga policije. U
poetnom stadiju nastanka drave policija je imala ulogu nadzora nad
stanovnitvom(imperija Inka), zatim nadzora nad vanijim putevima( Kina i Rim ),
prikupljanje poreza, odravanje reda u gradovima , itd.
Poseban znaaj i ulogu policija je dobila u periodu kada su bili aktuelni reimi
apsolutistikih monarhija(period policijske drave kada se itavo upravno djelovanje
oznaavalo policijom ). U tom periodu policija i upravna vlast nisu bili podvrgnuti zakonu,
ve djeluju arbitrarno, nevezani zakonom .
Poslije perioda policijske drave nastupa period pravne drave , dolazi do podjele
vlasti i znaajnih promjena u resoru policije . Dolazi do promjene poloaja organizacije
policije , to dovodi do promjene metoda rada i uloge policije u drutvenoj zajednici. Od
svog nastanka policija nije vie prvenstveno uvar drave od graana , ve je njena aktivnost
usmjerena prema interesima cijelog drutva , odnosno , svih graana. Obezbjeena je
formalna zakonitost i pravna jednakost svih graana . Djelatnost policije je zasnovana na
zakonu i zakonito donesenim propisima.
U savremenom drutvu uloga policije je usmjerena na interese svih graana i itavog
drutva. Policija se sve manje shvata kao ukupna unutranja uprava , a sve vie kao institucija
za zatitu od unutranjih opasnosti( kriminalitet, javni red i mir i sl.) . Postepeno je dolo do
visokog stepena profesionalizacije i demokratizacije policijske slube u velikom broju
zemalja.
Policija u savremenim drutvima odavno predstavlja jedan od najvanijih organa
dravne uprave. S obzirom na uslove koji su postojali u Bosni i Hercegovini , od Dejtona
do danas, pitanja vezana za policiju su jo vie dobila na znaenju.

[3]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

1.NASTANAK POLICIJE REPUBLIKE SRPSKE

U predratnoj Bosni i Hercegovini , koja je bila federalna jedinica bive SFRJ , policija
je bila centralistiki organizovana . Postojalo je Ministarstvo unutranjih poslova Bosne i
Hercegovine , koje je nastalo 1990.godine , transformacijom dotadanjeg Republikog
sekretarijata unutranjih poslova u MUP BiH .U okviru tog Ministarstva obavljani su poslovi
javne i poslovi dravne bezbjednosti. Ministarstvo, odnosno, policija bili su organizovani na
tri nivoa:
loklani(optinski),
regionalni i
republiki nivo.
Prelazak na politiki pluralizam , koji se desio u junu 1990.godine(nakon raspada
SKJ), doveo je nacionalne stranke na vlast , to je faktiki predstavljalo poetak razgradnje
bive drave BiH.
Mogunost secesije stavila je BiH pred teke dileme: ili se prikljuiti ostatku
Jugoslavije , ili se transformisati u sloenu dravu, to je bilo normalno, ili se proglasiti
unitarnom i nezavisnom , protiv volje jednog naroda , to je bilo najgore rjeenje.1
Po izbijanju meunacionalnih sukoba i poetku ratnih deavanja, dolazi do podjele izmeu
pripadnika MUP BiH , na nacionalnoj osnovi. To neminovno dovodi do toga da se organizuju
dvije policije unutar BiH. Jedna od njih nastaje 04.04.1992.godine , kada je izvreno prvo
postojavanje na Sokocu. Taj datum se danas obiljeava kao Dan policije Republike Srpske.
Daljnja deavanja dovode do toga da se ubrzo na Palama formira i Vlada Srpske Republike
Bosne i Hercegovine, a njenim formiranjem podrazumjeva se i formiranje Ministarstva
unutranjih poslova.

MUP RS obiljeio Dan policije i 20 godina postojanja MUP-a RS , Banjaluka, 05.04.2012.godine

1 Carevi, M. : Rat u BiH-nova pojava u istoriji ratova, Srpska pravna misao,str.451,broj1-

4/2003., Banja Luka
[4]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

1.1.Osnivanje Ministarstva unutranjih poslova Republike Srpske

Iako je u tom periodu sve bilo u sjeni ratnih zbivanja , od samog poetka sukoba bilo
je jasno da je neophodno da policija nastavi i sa obavljanjem svojih redovnih poslova i
zadataka. Da bi se ovi poslovi mogli izvravati na potrebnom nivou, bilo je neophodno
formirati i razvijati ministarstvo u pravom smislu te rijei , a ne samo imati ga na papiru.
Kako su na teritoriji koja je u to vrijeme bila pod kontrolom Srba ostala samo dva od
prethodnih devet centara ( Banja Luka i Doboj) , prvo je trebalo formirati centre slubi
bezbjednosti .Tako je odmah u aprilu izvreno formiranje centara sa sjeditem u Bijeljini,
Srpskom Sarajevu i Trebinju, a u Banja Luci i Doboju su nastavili da funkcioniu postojei
centri.2
U sjeditu Ministarstva na Palama osnovane su linije rada , potrebne za koordinaciju
izvravanja poslova i zadataka . Meutim , kako na Palama nije bilo potrebnog kadrovskog i
materijalno-tehnikog potencijala , ubrzo je donesena odluka da se vei dio Ministarstva
dislocira u Bijeljinu, gdje su postojali bolji uslovi. Ve u avgustu 1992.godine u Bijeljinu je
izmjetena kompletna struktura javne bezbjednosti. Od samog formiranja resora javne
bezbjednosti , poinje plansko razvijanje slube. Uporite za ovakav pristup je Zakon o
unutranjim poslovima , koji je donesen u aprilu 1992.godine a kojim je definisana
organizacija i nadlenost Ministarstva.U veoma kratkom periodu uspostavljene su osnovne
organizacione jedninice u sjeditu Ministarstva i formirana je sama struktura Ministarstva .
Zatim se nastavlja proces uspostavljanja i razvijanja osnovnih i unutranjih jedinica
Ministarstva .
Imajui u vidu injenicu da je postojala potreba za kolovanim policajcima ,
Ministrastvo je osnovalo Srednju kolu unutranjih poslova , koja poinje sa radom
02.11.1992.godine u Banja Luci. Pored toga , ubrzo je osnovano i Odjeljenje za
kriminalistiko-tehnika vjetaenja.
Naime , ve 1993. godine Ministarstvo je bilo u stanju da u potpunosti prati stanje i
kretanje javnog reda i mira , kriminaliteta , bezbjednosti saobraaja , kao i druge unutranje
poslove. Poetkom 1994.godine Ministarstvo zapoinje proirivanje svoje unutranje
organizacije,tako to formira tri nova centra javne bezbjednosti (Prijedor,Zvornik i Srbinje).
Tokom 1995.godine osnovana je Via kola unutranjih poslova i tim inom dolazi do
osnivanja Centra za obrazovanje kadrova MUP RS.

Kraj ratnih dejstava i zakljuenje mira u BiH , Ministarstvo unutranjih poslova

Republike Srpske doekuje kao respektabilna institucija sa potpuno formiranom
organizacionom i kadrovskom strukturom . Nakon toga uslijedila je reorganizacija policije
RS u saradnji sa IPTF i akreditacija od strane UN u BiH, ime je MUP RS dobio priznanje o
meunarodno postignutim standardima u obavljanju policijskih poslova.

2 Jovii, D. :Organizacija i nadlenost policije, Banja Luka, 2011., str.124

[5]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

2.ORGANIZACIJA POLICIJE
Na policijske organizacije , iako su po mnogo emu specifine , primjenjuju se
elementi koji su karakteristini za sve organizacije uopte. A za osnovne elemente svake
organizacije, pa tako i policijske, bez kojih ona ne moe da egzistira, smatraju se sledei:

cilj organizacije,
ljudi koji izvravaju djelatnosti organizacije,
materijalno-tehnika sredstva i
organizaciona struktura.

Policija spada u red dravnih organa od posebnog interesa i stoga je pitanje njene
organizacije od posebnog znaaja . Da je policija specifian dravni organ institucija ,
govori i injenica da ne postoje dvije zemlje koje imaju identinu organizaciju policije .
Naprotiv , ak su razliiti pristupi organizaciji policije u razliitim regijama jedne zemlje.

Svaka velika organizacija, dakle i policijska, i pored razliite delatnosti i ciljeva u

odnosu na druge organizacije, suoava se sa pitanjima koje i kakve organizacione jedinice da
utvrdi (obrazuje), kako i kojim organizacionim formama da ih povee u skladnu celinu, kojim
metodama i sredstvima da obezbedi jedinstveno planiranje, usmeravanje, koordiniranje,
kontrolu, odgovornost, kao i sa drugim pitanjima unutranjeg organizovanja i
funkcionisanja. 3

Organizacija policije zavisi od mnogih faktora, i bila je razliita u raznim zemljama i

u razliitim istorijskim periodima. Meu pomenutim faktorima izdvajaju se: oblik politikog
ureenja konkretne drave, teritorijalna organizacija, tj. podjela zemlje, razlozi tradicionalne
prirode, i sl. Sve ovo govori da su policijske organizacije raznovrsne i sloene, ali u teoriji se
izdvajaju dva osnovna modela organizacije policije, a to su :

otvoreni i
zatvoreni model.

3 Mileti, S., Policijsko pravo, Beograd, 1997, str. 244.

[6]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

Karakteristika zatvorenih modela je u injenici da se radi o tradicionalnom nainu

upravljanja policijom. Osnovu ini hijerarhijska struktura sa vertikalnom komunikacijom i
dominantnom ulogom starjeine.4 Ovakvi modeli mogu funkcionisati u stabilnim uslovima,
a policija obavlja poslove rutinski.

Nasuprot njima, otvoreni modeli podstiu kreativnost, razvijaju nove naine

meusobnog komuniciranja i imaju naglaenu ulogu davanja preporuka i savjeta umjesto
nareenja, te se na taj nain grade partnerski odnosi, to vie lii na poslovne modele
organizacije.

Dalje se razlikuju jednostavni i sloeni policijski sistemi. Ako je policijski sistem

neke zemlje organizovan tako da su sve policijske snage podreene jedinstvenoj policijskoj
upravi, onda se tu radi o modelu jednostavnog policijskog sistema. Na drugoj strani, ako u
nekoj zemlji postoje dvije ili vie policijskih organizacija, od kojih je svaka podreena
posebnim centrima i po tome autonomna, onda se radi o modelu sloenog policijskog
sistema.

4 Kuni, P., Upravno pravo, opti i posebni dio, Banja Luka, 2001., str. 461.
[7]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

3.ORGANIZACIJA MUP RS
Ministarstvo unutranjih poslova Republike Srpske je jedinstven republiki organ i
svoje poslove i zadatke vri na cijeloj teritoriji Republike. U skladu s tim postavljena je i
organizacija Ministarstva, koja je utvrena tako da obezbjedi prije svega sledee:

zakonitost,
strunost,
profesionalizam i blagovremenost u izvravanju poslova,
racionalno grupisanje poslova u skladu s njihovom prirodom i nainom vrenja ,
uspjeno i efikasno jedinstveno rukovoenje organizacionim jedinicama, kao i
stalni nadzor nad obavljanjem poslova.5

Kako je ve pomenuto, nema modela policijske organizacije koji bi bio svojstven za dvije ili
vie drava. To znai, svaki ima neke svoje specifinosti koje se ne odnose na druge zemlje.
U svakom sluaju, u strukturi policijskog sistema svake zemlje postoji jedna ili vie
policijskih organizacija koje imaju precizno ureenu organizaciju. irina, raznovrsnost i
sloenost policijskih zadataka, veliki obim poslova i broj ljudi potrebnih za obavljanje tih
poslova, uz specifina obiljeja naina izvravanja policijskih zadataka, pojavljuju se kao
glavni momenti od uticaja na sloenost organizacione strukture moderne policijske
organizacije.6

U Ministarstvu se utvruju odgovarajue osnovne i unutranje organizacione jedinice za

vrenje poslova iz njegovog djelokruga. Akt kojim se odreuje unutranja organizacija
policije u Republici Srpskoj jeste Pravilnik o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji radnih
mjesta u Ministarstvu unutranjih poslova Republike Srpske. Ovim pravilnikom se utvruje
unutranja organizacija i sistematizacija Ministarstva unutranjih poslova Republike Srpske, a
naroito organizacione jedinice, njihov naziv i djelokrug, nain rukovoenja, naziv i raspored
poslova i zadataka u organizacionim jedinicama, ukupan broj zaposlenih, potreba za vrenje
poslova Ministarstva, uslovi za obavljanje poslova koje obavljaju policijski slubenici,
dravni slubenici i namjetenici, radna mjesta na koja se mogu primiti pripravnici,
ovlatenja zaposlenih u vrenju poslova, nain planiranja i programiranja, kao i organizacija
rada u ministarstvu.7

5 Pravilnik o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu

unutranjih poslova Republike Srpske, maj 2011., l. 1.
6 Milosavljevi, B., Nauka o policiji, Beograd, 1997., str. 429.
7 Pravilnik o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu unutranjih poslova
Republike Srpske, maj 2011., l. 1.

[8]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

Kada govorimo o organizaciji policije u Republici Srpskoj, moemo je posmatrati kao

teritorijalnu organizaciju i kao linijsku organizaciju policije Republike Srpske.

Teritorijalna organizacija znai da svaka policija, pa tako i policija Republike Srpske

mora da pokrije itavu dodjeljenu teritoriju adekvatnim organizacionim jednicama, kako bi
obezbjedila efikasno vrenje svojih poslova i zadataka. Tako je policija u Republici Srpskoj,
sa aspekta teritorijalne organizacije, organizovana u tri nivoa:

optinskom (lokalnom),
regionalnom i
republikom (centralnom) nivou.

Na optinskom nivou osnovne policijske poslove obavljaju policijske stanice i

stanice javne bezbjednosti .
Na regionalnom nivou policijske poslove obavljaju centri javne bezbjednosti.

CJB Banja Luka CJB Doboj CJB Bijeljina

[9]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

CJB I.Sarajevo CJB Trebinje

Na republikom nivou policijske poslove obavlja Ministarstvo u sjeditu, sa

svojim osnovnim i unutranjim organizacionim jedinicama.

8
ORGANIZACIONA EMA MUP RS

8 http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?st=struktura_lat/organizaciona_sema_mup_rs
[10]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

4.LINIJSKA ORGANIZACIJA MUP RS

Pored teritorijalne organizacije, policija Republike Srpske je i linijski organizovana. Pod

linijskom organizacijom se podrazumijeva uvezanost organizacionih jedinica sa razliitih
nivoa teritorijalne organizacije kojima je zajednika ista vrsta poslova. To znai da je u
Ministarsvu unutranjih poslova Republike Srpske prisutna horizontalna i vertikalna
povezanost izmeu razliitih organizacionih jedinica.9

4.1. Horizontalna linijska organizacija MUP RS

Horizontalna linijska povezanost se ispoljava na istom nivou organizacije izmeu
organizacionih jedinica koje imaju u nadlenosti razliite vrste poslova, npr. sve Uprave u
sjeditu Ministarstva, bez obzira na to to se bave razliitom vrstom poslova, u nadlenosti su
Ministra.

9 Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Banja Luka, 2011., str. 133.
[11]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

4.2. Vertikalna linijska organizacija MUP RS

Vertikalna povezanost se odnosi na organizacione jedinice koje se bave istom vrstom

poslova a nalaze se na razliitim nivoima teritorijalne organizacije, tako npr. vertikalno,
odnosno linijski je povezana uniformisana policija, od Policijske stanice do Uprave policije u
sjeditu Ministarstva.

Organizaciona ema Uprave policije10

Organizaciona ema Uprave kriminalistike policije11

10 http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?st=policija_lat/uprava_policije
11 http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?st=policija_lat/uprava_krim_policije
[12]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

Znai, vrsta poslova u stvari predstavlja jednu liniju rada, a meusobna uvezanost, koja
podrazumijeva jasan hijerarhijski odnos, faktiki predstavlja linijsku organizaciju.

Najjednostavnije reeno, to znai da je uniformisana policija kao jedna linija rada

organizovana tako da na optinskom nivou ona odgovara za svoj rad komandiru policijske
stanice i njemu odgovaraju za svoj rad i svi ostali zaposleni u policijskoj stanici, bez obzira
na vrstu posla na koju su rasporeeni, ali uniformisani policajci zajedno sa komandirom su po
liniji rada (vrsti poslova koje imaju u svojoj nadlenosti) za izvravanje svojih poslova
odgovorni rukovodiocu policije (naelnik policije) u centru javne bezbjednosti. Naelnik
policije je za svoj rad odgovoran naelniku Centra javne bezbjednosti (horizontalna
odgovornost), dok je istovremeno odgovoran naelniku Uprave policije (vertikalna
odgovornost) po vrsti poslova koje obavlja.12

To znai, koliko ima vrsta poslova u Ministarstvu, toliko ima i linija rada, uz
napomenu da se sve linije rada ne proteu od lokalnog do republikog nivoa.
Npr. analitiki poslovi se vre samo u centrima javne bezbjednosti i sjeditu Ministarstva, a
poslovi strunog osposobljavanja i obrazovanja policije se vre samo na nivou Ministarstva u
sjeditu, dok se recimo, poslovi uniformisane policije i kriminalistike policije vre na sva tri
nivoa.

Horizontalna i vertikalna odgovornost su nezavisne jedna od druge i ne stvaraju

nikakve nejasnoe u pogledu pojadinane nadlenosti organizacionih jedinica. S obzirom da
je Ministarstvo centralizovan organ, neophodno je da postoji potpuna nadlenost po linijama
rada od vrha prema niim organizacionim jedinicama, poto se samo na taj nain moe
efikasno pratiti stanje izvravanja odreene vrste poslova na prostoru cije Republike i
preduzimati eventualne mjere od strane viih organizacionih jedinica u cilju prevazilaenja
problema.

12 Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Banja Luka, 2011., str. 134.

[13]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

ZAKLJUAK

Kada govorimo o organizaciji policije u Republici Srpskoj, moemo konstatovati da

je ona tako organizovana da je moemo posmatrati kao teritorijalnu organizaciju i kao
linijsku organizaciju policije Republike Srpske. Tako je policija u Republici Srpskoj, sa
aspekta teritorijalne organizacije, organizovana u tri nivoa: optinskom (lokalnom),
regionalnom i republikom (centralnom) nivou. Pored teritorijalne organizacije, policija
Republike Srpske je i linijski organizovana. To podrazumijeva da su uvezane organizacione
jedinice sa razliitih nivoa teritorijalne organizacije i to one kojima je zajednika ista vrsta
poslova. Iz ovga proizilazi da je u Ministarsvu unutranjih poslova Republike Srpske prisutna
horizontalna i vertikalna povezanost izmeu razliitih organizacionih jedinica.

To znai da je uniformisana policija kao jedna linija rada organizovana tako da na

optinskom nivou ona odgovara za svoj rad komandiru policijske stanice i njemu odgovaraju
za svoj rad i svi ostali zaposleni u policijskoj stanici, bez obzira na vrstu posla na koju su
rasporeeni, ali uniformisani policajci zajedno sa komandirom su po liniji rada (vrsti poslova
koje imaju u svojoj nadlenosti) za izvravanje svojih poslova odgovorni rukovodiocu
policije (naelnik policije) u centru javne bezbjednosti. Naelnik policije je za svoj rad
odgovoran naelniku Centra javne bezbjednosti (horizontalna odgovornost), dok je
istovremeno odgovoran naelniku Uprave policije (vertikalna odgovornost) po vrsti poslova
koje obavlja.To znai, koliko ima vrsta poslova u Ministarstvu, toliko ima i linija rada, uz
napomenu da se sve linije rada ne proteu od lokalnog do republikog nivoa.Npr. poslovi
uniformisane policije i kriminalistike policije vre na sva tri nivoa, dok se analitiki poslovi
vre samo u centrima javne bezbjednosti i sjeditu Ministarstva, a poslovi strunog
osposobljavanja i obrazovanja policije se vre samo na nivou Ministarstva u sjeditu.

Horizontalna i vertikalna odgovornost su nezavisne jedna od druge i ne stvaraju

nikakve nejasnoe u pogledu pojadinane nadlenosti organizacionih jedinica. S obzirom da
je Ministarstvo centralizovan organ, neophodno je da postoji potpuna nadlenost po linijama
rada od vrha prema niim organizacionim jedinicama, poto se samo na taj nain moe
efikasno pratiti stanje izvravanja odreene vrste poslova na prostoru cije Republike i
preduzimati eventualne mjere od strane viih organizacionih jedinica u cilju prevazilaenja
problema.

[14]
 ORGANIZACIJA I NADLENOST POLICIJE
Linijska organizacija MUP RS

LITERATURA

Carevi, M., Rat u BiH-nova pojava u istoriji ratova, Srpska pravna misao,Banja
Luka ,2003,

Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Banja Luka, 2011.,

Kuni, P., Upravno pravo, opti i posebni dio, Banja Luka, 2001.,

Mileti, S., Policijsko pravo, Beograd, 1997,

Milosavljevi, B., Nauka o policiji, Beograd, 1997.,

http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?
st=struktura_lat/organizaciona_sema_mup_rs

http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?st=policija_lat/uprava_policije

http://www.mup.vladars.net/index2_lat.php?st=policija_lat/uprava_krim_policije

Pravilnik o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Ministarstvu

unutranjih poslova Republike Srpske, Banja Luka , 2011.

[15]