Aktivni mreni ureaji

VTS NIS
SPECIJALISTIKE STUDIJE
SAVREMENE RAUNARSKE TEHNOLOGIJE

MRENI SERVISI
 EMAIL SERVIS

Web EMAIL
DNS LANDHCP
( FTP Telnet
Server Server Server Server Server Server
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI

E-mail zahteva dva protokola:

Simple Mail Transfer Protocol (SMTP): Koristi se da poalje email poruku i
prilog (attachments).
Post Office Protocol (POP) ili Internet Message Access Protocol
(IMAP): Koristi se za primanje email poruka sa email servera.

LAN (
 EMAIL SERVIS

SMTP(Simple Mail Transfer Protocol)

Email serveri meusobno komuniciraju
koristei Simple Mail Transfer Protocol
(SMTP) za slanje e-mailova.
SMTP koristi TCP port 25.
SMTP protokol transportuje e-mail poruke
u ASCII formatu koristei TCP.
SMTP koristi Multipurpose Internet
Mail Extensions (MIME) standard za
slanje ne-ASCII fajlova.
POP ili IMAP se koriste od strane MUA
(Mail User Agent) klijenta za privlaenje
(download) e-mail poruka sa e-mail
servera.
LAN (
POP koristi TCP port 110.
IMAP uses TCP port 143.
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI

User agent Mail server Mail server User agent

SMTP SMTP

POP3
IMAP

KOMPONENTE E-MAIL SERVISA

User agent
Omoguava korisniku da proita, odgovori, napie, prosledi, snimi,... mail poruke
GUI user agenti: Outlook, Eudora, Messenger
Tekstuseragenti:
mail,
pine, elm LAN (
Mail server: uva korisniki mail box, komunicira sa lokalnim user agentom i drugim mail serverom.
SMTP: protokol na aplikativnom nivou zaduen za slanje mail poruka preko TCP-a
Mail access protokoli: POP3, IMAP, HTTP
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI

User agent Mail server Mail server User agent

SMTP SMTP

POP3
IMAP

SMTP
RFC 2821
Prosleuje poruke od mail servera poiljaoca do mail servera primaoca
Push
protokol,
nije pull
protokol LAN (
Push (od klijenta ka serveru ili od servera ka serveru) - SMTP
Pull (od servera ka klijentu) - POP3, IMAP, HTTP
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI
username
password

POP3 protokol
samo alje email
ka klijentu

MAIL BOX

POP3 (Post Office Protocol)

RFC 1939 Problem
Ograniena funkcionalnost Da bi ste itali mail-ove sa drugih
koristi TCP port 110 raunara morate kopiju poruke ostaviti
Download-and-delete mode na serveru
Dovlai
poruke

sa servera i uva ih lokalno
LAN ( Ne obezbeuje mogunost za
Brie poruke na serveru korisnika da kreira remote folder na
mail serveru
Download-and-keep mode
Ostavlja poruku na serveru kada ih prosledi klijentu.
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI
username
password

IMAP protokol
samo alje email
ka klijentu

MAIL BOX

IMAP (Internet Message Access Protocol)

RFC 2060
Mail se ne skida ve se uva i ita sa mail servera
Primljen email je povezan sa korisnikovim INBOX-om
LAN (
Korisnik moe da kreira i upravlja remote folderima
Korisnik moe da privue samo deo emaila:
Header poruke: Naziv poruke (Subject) i Poiljaoca (Sender)
 EMAIL SERVIS

IMAP
Protokol za prijem elektronske pote od
servera do lokalnog klijenta
Sa razliitih raunara
Koristi TCP port 143 Klijent moe da moe da se pristupi
komunicira sa preko istog naloga
Poslednja verzija IMAP4rev1 definisana je vie razliitih
IMAP servera
dokumentom RFC 3501
Funkcije IMAP protokola
Proveravanje novih poruka
Trajno brisanje poruka sa servera Klijent odluuje Klijent ima punu
kontrolu nad svojim
gde da uva
Kreiranje i brisanje potanskih sanduia poruke. Da li da mail folderom na
mail serveru
ih kopira
Podeavanje zastavica za stanje poruke lokalno ili da ih
uva na serveru
(neproitana, proitana, hitna,
odgovorena, nova, obrisana i status
poruke)
formiranja LAN (
itanje atributa poruka (veliina,
struktura, zaglavlje i telo poruke)
 EMAIL SERVIS

IMAP
Ognjenov raunar na poslu

Ognjenov kuni raunar

IMAP link
IMAP link
Dolazni/
Odlazni emails

Ognjenov
LAN ( inbox

Mail server (SMTP/IMAP)

 UPOREDNE KARAKTERISTIKE

POP3 IMAP
POP3 protokol podrazumeva da je samo IMAP protokol dozvoljava istovremeno
jedan klijent povezan sa potanskim povezivanje sa vie lokacija na isto sandue.
sanduetom. IMAP podarazumeva uvanje i rad sa porukama
Korisnik koji koristi POP3 odmah prima na serveru, mada istovremeno mogu da se
poruke u celosti: zaglavlje i telo poruke, sa uvaju i lokalne kopije kod klijenta
svim pridruenim datotekama. Klijent prvo prima samo zaglavlja poruka, dok je
Klijent nema mogunost da u toku istovremeno omoguena pretraga po kljunim
primanja poruke odlui da istu ne primi do reima celog sadraja poruka na serveru.
kraja, niti moe da sprei njen prijem. Korisnik za svaku poruku pojedinano moe da
Dobra strana POP3 protokola je to odlui da li eli da je primi u celosti ili eli da je
omoguava da kada jednom primi poruke, obrie, pre nego to se ona u celosti stigne do
rad nastavi lokalno. klijenta.
Mana je da se poruke na serveru posle Kriptuje lozinku koja se koristi za autentifikaciju
odrenog
vremena
obinobriu, tako da
( strana ovog protokola je to zahteva
Negativna
LAN
klijent raspolae samo sa svojom lokalnom da korisnik ima otvorenu vezu sa serverom, sve
kopijom poruka. dok se ne zavri pregled i/ili prijem svih poruka.
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI

Web-based email (HTTP)

Prvi put je uveden od strane Hotmail-a sredinom1990
Komunikacija sa udaljenim mailbox-om odvija se preko HTTP-a
HTTP
sekoristi
da prebaci
(push) poruku
LAN (od kiljent ka serveru) i da privue (pull)
(
poruku (server to client)
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI
MTA (Mail Transfer Agent)
prima email sa klijentskog
email softvera MUA
prosleuje email ka
odredinom email serveru
koristi SMTP da rutira email
izmeu mail servera

LAN (
 NAIN RADA EMAIL SERVISA

LAN (
 EMAIL SERVIS

EMAIL PROTOKOLI
MUA (Mail User Agent)
Email klijent softver.
MTA (Mail Transfer Agent)
Softver koristi SMTP koji upravlja
transferom email-ova izmeu mail
servera.
Ukljuuje UNIX sendmail, Microsoft
Exchange Server, Postfix i Exim
MDA (Mail Delivery Agent)
Softver upravlja transferom email-
ova izmeu servera i klijenta.
Na Unix sistemima procmail i
maildrop
su MDA LAN (
najpopularniji
agenti.
 EMAIL SERVIS

KOMPONENTE EMAIL SERVISA

ZADATAK:
Pokazati na desnoj slici gde se
nalazi prikazana komponenta
Radna stanica poiljaoca
SMTP Server
Email message storage
Radna stanica primaoca
ZADATAK:
Da li poruka direktno stie do radne
stanice primaoca?
Ne, poruka stie do Mailbox-a
korisnika
na mail a mail LAN (
serveru
softver na njegovom raunaru je
privlai do raunara
 EMAIL SERVIS

KOMPONENTE EMAIL SERVISA

ZADATAK:
Opisati komunikaciju na osnovu slike mail: dusan.stefanovic@gmail.com mail: dejan.ilic@vtsnis.edu.rs

sa desne strane ukoliko dusan

stefanovic eli da poalje email mail.yahoo.com

ognjenu ilicu
Poto odredina email adresa
pripada istom domenu kao i mail: ana.savic@yahoo.com

izvorina email adresa, re je o

lokalnom rutiranju tj. email poruka
se prosleuje istom email serveru
na kome i izvor ima svoj Mail box, mail.vtsnis.edu.rs

samo u Mailbox korisnika kome je

poruka
namenjena
LAN ( mail.gmail.com
ZADATAK:
Opisati komunikaciju izmeu dejana mail: ognjen.ilic@gmail.com

ilica i ane savic

 EMAIL SERVIS

EMAIL ADRESA

adresa korisnikog mailbox-a Naziv domena kome pripada korisniki mailbox

User Mailbox Id Odreuje naziv i IP adresu Mail servera

DUSAN.STEFANOVIC@VTSNIS.EDU.RS
LAN (

User Mailbox Id:DUSAN.STEFANOVIC HOST ID:212.1.45.123

 EMAIL SERVIS

SMTP KOMANDE I ODGOVORI

SMTP KOMANDE

svaki SMTP Klijent se identifikuje, prijemnik takoe alje nazad svoj domen
server mora Inicijalizacija email transakcije
da podri Inicijalizacija jednog prijemnika, mogue je navesti vie prijemnika
ove Text je poruka koju elimo da poaljemo
komande Traimo da prijemnik poalje OK i zatvori konekciju

LAN
Traimo
(da prijemnik poalje OK i zatvori konekciju
 EMAIL SERVIS

SMTP RESPONSES

KOD OPIS KOD OPIS

211 System Status 354

214 Help poruka 421 Servis nije dostupan

220 Servis spreman 450 Mailbox nije

dostupan

221 Servis se zatvara transmisioni kanal 451 Komanda prekinuta,

lokalna greka

250 Zahtevana komanda izvrena 452 Komanda prekinuta,

nedovoljno prostora

LAN (
251 Korisnik nije u lokalu,poruka se prosleuje
 EMAIL SERVIS

PREDNOSTI UPOTREBE E-MAILA NEDOSTACI UPOTREBE E-MAILA

Brzina, Presretanje
Cena, Spamovanje
Pouzdanost, Nema odgovora od prijemnika
Globalna komunikacija, Falsifikovanje
Sveobuhvatnost (komunikacija nije Upotreba Email servisa u komunikaciji meu
limitirana samo na tekst, ukljuuje korisnicima na Internetu
grafike elemente i programe)
Upotreba Email servisa u komunikaciji meu
korisnicima na Internetu

LAN (
 EMAIL SERVIS

KOMPONENTE EMAIL SERVISA

Email client softver / program ija je osnovna funkcija da prenosi elektronsku
potu sa lokalnog raunara na lokalni e-mail server
Email server softver/program koji alje/prima elektronsku potu ka i od drugih
mail servera.
Mailbox Elektronski mailbox je prostor na disku (disk file) na kome se uvaju
email poruke.

LAN (
 EMAIL SERVIS

GUI EMAIL KLIJENT SOFTVER

LAN (
 EMAIL SERVIS

UNIX TEKST EMAIL KLIJENT SOFTVER

MUTT PINE

LAN (
 EMAIL SERVIS

EMAIL SERVER SOFTVER

LAN (
 EMAIL SERVIS

EMAIL SERVER SOFTVER EMAIL KLIJENT SOFTVER

MARKET SHARE MARKET SHARE

LAN (
 EMAIL SERVIS

ELEMENTI EMAIL PORUKE

Zaglavlje

Tekst

Signatura

LAN (
Zaglavlje
 EMAIL SERVIS

ELEMENTI EMAIL PORUKE

Kada elita da vie osoba odjednom primi isto pismo, tada koristite polje Cc.
Cc je skraenica od engleskog Carbon copy to znai kopija.
U ovom polju unesete e-mail adrese svih primalaca ovog pisma, s tim da ih razdvajate
znakom ";".
Tako poslato pismo e dobiti svi navedeni primaoci odjednom i pri tome e svaki od njih moi
koje sve
da vidi jo dobio to pismo. LAN (
Ukoliko elite da neke ili sve od osoba kojima aljete pismo ne vide ko ga je jo dobio, njihove
adrese unesite u polje Bcc (Blind Carbon Copy).
 EMAIL SERVIS

IMAP KONEKCIJA

POP3 KONEKCIJA

LAN (
 EMAIL SERVIS

Attachment MIME
Multi-purpose Internet Mail Extension

Protokol za prenos podataka koji nisu tekstualni preko Interneta.

Proiruje standardne funkcionalnosti emaila
Obino se ne-ASCII podaci prebacuju u ASCII kod za prenos, a zatim se na
prijemu ponovo prebacuju u originalni format.
Omoguava automatsko slanje objekta koji nisu tekst u email poruci.
MIME se obino povezuje sa multimedijom, kao to su slike, audio zapis i filmovi.
MIME Encoding Algoritmi
MIME koristi algoritam za prebacivanje binarnih podataka u ASCII karaktere tj.
tekst.
MIME koristi jedan od dva encoding algoritma, Quoted-Printable ili BASE64.
LAN (
 EMAIL SERVIS

NAJEI MIME TIP ZAPISA

MIME types odreuju tip dokumenta.Web server koristi MIME types da bi saoptio
browserima koji tip dokumenta server alje. Za fajlove, server odreuje MIME type
na osnovu ekstenzije fajla (na primer .html, ili .gif).
Type Subtype Description File extensions
Application postscript Printable postscript document .eps, .ps
text TEX document .tex
Audio midi Musical Instrument Digital Interface .midi, .mid
realaudio Progressive Networks sound .ra, .ram
wav Microsoft sound .wav
Image gif Grapical Interchange Format .gif
jpeg Joint Photographic Experts Group .jpeg, .jpg, .jpe
png Portable Network Graphics .png
Model vrml Virtual Reality Modeling Language .wrl
Text html Hypertext Markup Language .html, .htm

plain
Unformatted text LAN (.txt
Video avi Microsoft audio video interleaved .avi
mpeg Moving Picture Experts Group .mpeg, .mpg
quicktime Apple QuickTime movie .qt, .mov