SKLOPNI I ZATITNI UREAJI

NISKONAPONSKI ULOCI OSIGURAA

Prof. dr. sc. Ante Marui

Doc. dr. sc. Stjepan tefan
Fakultet elektrotehnike i raunarstva Zagreb
ante.marusic@fer.hr

2014/2015
Povijest

1860. - Platinaste ice za zatitu podvodnih kabela u lukama

1880. - T.A. Edison patentira prvi zatvoreni uloak osiguraa

Kraj 19. st. - Joseph Swan (engleski fiziar) kositrena ica za

zatitu arne niti arulje

- W.M. Mordy (Brush Electrical Engineering Company)

patentira uloak osiguraa punjen s materijalom za gaenje
luka

2
Namjena
Uloci osiguraa su
elektrini aparati koji
taljenjem posebno Kontakt
dimenzioniranih Indikator
elemenata (rastalnica) Poklopac
automatski otvaraju
strujni krug kad struja Tijelo
kroz odreeno vrijeme uloka
prekorai zadanu Steatit 221

vrijednost.
Rastalni
element
Prekidaju vee struje Cu/Ag

kratkog spoja prije nego

to one dosegnu Poklopac

maksimalnu vrijednost. Kontakt

3
Prikaz prekidanja struje
i
Struja kratkog spoja
Im ax

Im ax - proputena struja bez uloka osiguraa

2 Io - proputena struja sa ulokom osiguraa
Io It
tr- rastalno vrijeme
tu - ukupno vrijeme prekidanja

tr
tu
t

I t - propu tena energija bez ulo ka os iguraa

2

I t - propu tena energija ulo ka osigura a

2

4
Podjela osiguraa

Prema podruju primjene

o Instalacijski osigurai
o Osigurai velike prekidne moi ili visokouinski
osigurai (NH, NVO)
o Osigurai za zatitu poluvodikih elemenata

Prema izvedbi
o Izvedbe s noastim kontaktima
o Izvedbe s cilindrinim kapama
o Izvedbe s vijkom za uvrenje
o Izvedbe D tipa
5
 Prema funkcionalnim razredima

o Tip g (full range)

- zatita od veih preoptereenja do struja kratkog

spoja koje odgovaraju prekidnoj moi uloka osiguraa

o Tip a (partitial range)

- zatita od kratkog spoja

6
 Prema pogonskim razredima
o G
o M
o R

gG karakteristika - zatitu vodova i kabela

aM karakteristika - zatita elektromotornih pogona od
struja kratkog spoja
aR/gR karakteristika zatita poluvodia (ultrabrzi uloci
osiguraa)
gF (gS) = gG + gR
7
 Karakteristike osiguraa

8
 Primjena pojedinih tipova osiguraa

9
10
Karakteristike

Napon
Struja
Gubici
Strujno-vremenske
karakteristike
Prekidna mo
Karakteristike
proputenih struja i
I2t karakteristike

11
 Selektivnost

A 1,6 : 1

B B B

A
16
B 20
16 25
20 32
25 40
32 50
40 63
50 80
63 ...
...
12
 A B
100
80
60
630 A
Dijagram
40 500 A

27kA
30
400 A
200 A
160 A
proputenih
P ropu ten a str uja ( k A )

20
13kA
125 A
100 A
80 A
struja
63 A
10 50 A
9kA 40 A
8
35 A Primjer:
6 25 A,32A

4
20 A
16 A Uloak osiguraa 125A
3

2
Iznos proputenih struja:
1
0.8 9kA s ulokom osiguraa
0.6
13kA bez uloka i bez
0.4
0.3
istosmjerne komponente
0.2 27kA bez uloka i sa 80%
istosmjerne komponente
0.1 0.2 0.4 0.6 1 2 3 4 6 8 10 20 30 40 60 80 120
Oekivana struja (kA eff . )

A - struja kratkog spoja sa 80 % istosmjerne komponente ( = 1.8 )

13
B - struja kratkog spoja bez istosmjerne komponente ( = 1 )
Ispitivanje

Norma IEC/EN 60269

Glavne toke ispitivanja:

- gubici
- struja netaljenja 1,25In
- struja taljenja 1,6In
- prekidna mo
14
Prednosti u odnosu na ostale zatitne ureaje

Mala cijena kotanja

Ograniavanje energije u malom prostoru
PrilIkom prekidanja nema vanjskih manifestacija (otvoreni
plamen, plinovi, ...)
Velika prekidna mo
Nakon zamjene ne treba dodatna podeavanja, odmah
spreman za upotrebu

15