You are on page 1of 498
Fesg LE VAN DOANH-NGUYEN THE CONG-TRAN VAN THINH Chi bién : LE VAN DOANH EBOOKBKMT.COM DIEN TU CONG SUAT LY THUYET - THIET KE MO PHONG - UNG DUNG TAP NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THUAT HA NOI EBOOKBKMT.COM MUC LUC Chong 14. Mo phong thiét bj dign tit cong sudt .... 14.1. Khai ni¢m chung 14.2. 14.3. 14.4. 14.1.1. 14.1.2. 14.1.3. Cai dit chuong tinh 2... 1 ee ee Mo phéng mach dién ww. we Biéu dién tham s6 céc phan th 2... 2... Cac phan ti mach dong lic 14.2.1. 14.2.2. 14.2.3, 14.2.4, 14.2.5. 14.2.6. 14.2.7. 14.2.8. Dién rd, dién cam va dién an (LE BiG Oe Dien cam bdo hda . 1... ee Céc phan tt phi tuyyén 22... ee ee ee Cac khéa chuyén mach 2.2... 2. 1 ee Cac cugn day hScim se ee eee My bin 6p Cac phan tii khc we. ee ee Céc phan ti mach didu khién 14.3.1. 14.3.2. 14.3.3. 14.3.4. Ki ham Guyes Cac Khor tinh) toa Cac KRG hamikhace eee eae Cac spnan tl Opi creer ues er crc C4c phan ti khac 14.4.1. 14.4.2. 14.4.3. 14.4.4. 14.4.5, 14.4.6, File tham s6 ee File) ee Cec dg an Cam bién dién 4p, dong difn 2... 1... Dau dd va dung cu do (Probe/Metter) BO digu khién chuyén mach (Switch Controller) Kh6i chite nang (Function block) ....... 13 B 15 15 16 7 17 18 18 19 21 30 30 35 35 39 43 50 34 54 55 65 67 145. 14.6. 14.7. 14.8. Chuong 15. 15.1. 19.2. Phan tich dac tinh eae 14.5.1. Phan tich qué trinh qua dO... 2... 145:2:2 Phan tich moay. Chieu AG a ca cee caer esaces 14.5.3. Kh6i quét tham s6 (Parameter Sweep) Thiét ké gian dd mach di¢n Pace aetna 14.6.1. Thiét lap mach dién 2. 2... ee 14.6.2. Soan thio mét mach dién 2... 1. 2 ee 14.6.3. Mach phy (Subcireuit) 2 2. 2 14.6.4. Cac tiy chon (Options) ...........- 1465: Thu Vien ong PESIMi tee eres Ché bién dang séng cia két qua mo phéng 14:71 Piles Menu) tec encsncesn iar aae 1472 Pot Men cece nee 14.7.3. Axis Menu. 2... 2. ee ee dayde screen MQW ee eee 14.7.5. Measure Menu... 2.2... ee ee eee 14.7.6. View Menu... 2. 2 ee ee ee 14.7.7. Option Menu ww we ee ee 14.7.8. Label Menu. 2 2 ee 14.7.9. Xudt dit ligu (Exporting Data) 2... 1... Vi du m6 phong sit dung PESIM 7 4B mel ke Wiech: diene 14.8.2. Cai dat tham s6 cdc phan ti cia mach luc 14.8.3. Cai dat tham sé cdc phan tit cia mach Cie NC eee ee eee eases 1684) Chay m0 phone ee 14.8.5. Xem va phan tich két qua mo phong .... . Truyen tai dién mét chitu cao ap ...... Dai culong vé truyen tdi dién mot chitu cao 4p So sénh truytn tai dién xoay chidu va mot chidu 15.2.1. Chi phi tuyén tai... ee 15.2.2. Dénh gid ve ky thuat 3 T3 15 16 7 wi) B 19 SESESRBSESESSRSRRRB 16.4. 16.8. Churong 17. 17.1. 17.2. 16.3.2. H@ kich tit xoay chidu 16.3.3. He ty kich tit |. C4c phvong phap didu chinh dong kich tit 16.5. ‘Thiét ké hé th6ng ditu chinh kich tit ie 16.5.1. Nhiém vu thiét ké 2.2.2... eee 16.5.2. Tinh ton mach dong luc 16.5.3. Thiét ké mach ditu khién . Che IC 6n Ap ngudn 16.6.1. IC 6n 4p cO dinh 16.6.2. Didu chinh di¢n 4p 1663: Une dung . BO ditu chinh chuyén mach 166 16.7.1. BO ditu chinh ngugc cach ly mot chitu . BO ditu chinh thuan cach ly mot du . BO ditu chinh nita ctu . BO ditu chink cau : . Mach ditu khién ditu bién do rong xung He th6ng kich tit may phét thay di¢n Hoda Binh Dign til cong sudt trong cing nghé dién héa Dai cuong vé ma dién ee 17.1.1. Nguyen ly ma din... . 17.1.2. Ditu ki¢n hinh thanh Iép ma 1713216) chic tinh (hese ee 17.1.4. Qué trinh di¢n két tia kim loai 2.2... 17.15. Kha nang phan b6 chitu day lop ma... . Cac yéu t6 anh hung tdi chdt Ivong lép ma 17.2.1. Nhigt d6 dung dich 2 1... ee dfao-2 Khuay dung) dich] 2232) e eee 17.2.3. Mat dO dong ditn 2... ee ee ee ee ee . Gia cOng be mat kim loai truéc khi ma 173.1. Gia cong co hoc 1. ee 173.2. Tay bong bang phong phap h6a hoc va dién hoa 1733. Tay Bum 2.2... ee 140 142 145 145 145 147 154 163 163 165 165 166 175 179 182 185 188 191 191 191 192 194 195 197 197 197 198 200 200 201 201 173.4, Téy gi va ty mhe oe ee ee 201 17.4, Ngudn dién mot chitu ding cho ma dién . . . 202 174.1. May phat di¢n mot chitu 2... 202 17.4.2. BO chinh Wu. 2. ee ee ee 203 17.5. Céc phvong ph4p ditu chinh di¢n 4p ra cia bo chinh wu. : coe ee 203 17.6. On dinh dién 4p ma So epeee eee tererere ares 204 17.7. Son dién ly eee eres 208 Pesce s de MMe MM eee egg ere 208 17.7.2. Uu nhuge diém cia son din ly ... 12. 208 17.7.3. Cong nghé xit ly trudc khi son dién ly 17.7.4. Qué trinh son din ly 6... 2 ee eee 209 Churong 18. Dign tit céng sudt trong cing nghé han. . . 210 18.1. Dai cuong ve oéng ngh¢ han 2 2... 210 18.2. Han dién hd quang xoay chitu . ww we. 212 18.3. Han hd quang mot chu... ee et 216 Churong 19. Chat lugng dign ning 2... ... 7... - 219 19.1. Dai cuong vé chat Iwong dién nang . . . . . 219 19.2. Nguyen nhan va dac diém suy giam chdt lugng dién 220 1921: Dies op LO 220 ate CO ee 221 19.2.3. Qua di¢n dp 222 19.2.4. Bién thién ditn 4p 2... 224 19.2.5. Dien 4p khong d6i xing 224 cao ch4t Iuong dién 4p bang bO bi tinh 224 . BO bi tink SVC... 224 . BO bi nghich Iu STATCOM 226 19.4, BO khOng ché dong cOng sudt =... wt 220 19.5. BO phuc hdi dién 4p dong DVR Ow ww 29 19.6. Mo hinh va phan tich bO bu tink =. 1. 233 1961 cod) mech 233 19.6.2. Nguyen ly hoat dong 2... 2... ee 234 19.6.3. MO hinh cha bO ba tinh «2.7... ee 19.6.4. Ché dO x4c lap trong bO ba tinh 2... 19.7, BO bi tinh cai thién 6n dinh cia may phat di¢n dong bd ee 19.7.1. MO hinh to4n hoc cla ASVC «ww. 19.7.2. Chién luge ditu khiém w 2. 19.7.3. Két qua mo phong ... 2... 2.0000. 19.8. BO nghich htu nhidu mite eee eae 19S Dai Cun ee ee 19.8.2. Céu trac bo nghich tu nhitu mic 2.2... 19.9. Phuong phap loai bd song hai trong bO nghich Iuu ba mic ee 19.9.1. Ditu hoa PWM loai bd cdc ae hai... ee 19.9.2. Thuat toan Newton-Raphson . 1... ... oe 19.10. C4u tric cia ASVC ba mite ndéi véi lvdi 19.10.1. Nguyén ly hoat dong 2... ee ee 19.10.2. MO hinh toan hoc cha ASVC .. 1... 1900-3: (Mach Cea kin@h tee 19.104. Két qua mo phing 2.2.2... ee 19.11. BO loc tich cuc ce peeeeeede 19.111. Phan loai cdc bo i MCh CuCl ie 19.112. BO loc tich cuc song song... 2... 19.113. So dd ditu khiém 2.2... ee i904 Phat dong: dien Chuan: ier eee aes 191155) Diu Dien Gong diene eee eee 19.116. Thiét ké mach vong ditu khién . 2.2... 19.11.7. Thiét k€ mach vong dong ditn 2... 19.118. Thiét ké mach cong suét 2... 2.200. 19.1.9. BO loc tich cuc ni tip 6. ee Chong 20. Chin hu dién tit bee ee ee twee 20.1. So dd kh6i chin luu dién tir 20.2. Cac yéu cau véi chdn liu dién tit 20.3. Phan loai chén liu dién tit 235 238 240 241 245 246 247 252 252 254 256 256 287 258 260 261 263 268 273 277 278 282 292 292 293 294 20.4, 20.5. 20.7. 20.8. Chuong 21. pa 21.4. 21.5. 21.6. 21.7. 20.3.1. Chén luu dign ti khong cOng hudng 20.3.2. Chdn Iuu di¢n tit cOng hudng MO hinh dén phéng dién Chan Iu dien ti nghich hm cong hudng 20.5.1. Nghich Itu ngudn dong day kéo 20.5.2. Nghich htu cOng hvdng ngudn 4p 20.6. V4n d® thiét ké chdn lu dién tit Ch4n Iu di¢n tit he s6 cng sudt cao Mot s6 ing dung 20.8.1. Dén xdch tay 20.8.2. Dén dy phong 20.8.3. Chiéu sing oto : 20.8.4. Chiéu s4ng nha 3 va cOng trinh cong nghi¢p 20.8.5. Chiéu sdng sit dung ky thuat vi xi ly BO ngudn lien tye UPS-.. 2... 2 ee Hai gidi ph4p nang cao do tin cay cung c&p di¢n 21.1.1. Xay dung khu cOng nghiép thiét ké cung clip dign dic bDitt 2... 1 ee ee 21.1.2. Sit dung bO ngudn lién tuc’ UPS . Phan loai UPS * . eee ee ee 222 Urs guy 21.2.3. UPS gién tiép 21.2.4. UPS truc tiép 3. Céu trac cia UPS 21.3.1. Cac thanh phan chinh cia UPS ........- 21.3.2. Cac thiét bi khac 21.3.3. Cac thong sé co ban cia UPS Van hanh UPS Caéc so dd UPS Nhitng ing dung chinh cia UPS UPS két hop véi t6 may phat dién 318 EBOOKBKMT.COM 21.8, Chuong 22. 10 21.1. 22.2. 22. 22.5. » Phuong phdp tinh toan thiét ké UPS trong hé théng cung cp 21.8.1. Téng quan 21.8.2. Phuong phap thiét ké 21.8.3. Tinh todn cong sudt 21.8.4. Chon so dd UPS . Vi du tinh chon UPS cho hé théng cung cép dién 21 OAs VOW CAM ee 21.9.2, Tinh todn cOng sudt va chon so dbo. 2... 21.9.3. Tinh ton c6 hai du vo... eee ee 21.9.4. Chon thiét bi déng c4t va so dd thuc hi¢n Dien tii cong sudt trong truyén dong dién . . Dai cuong vé truyén dong dién 21.1.1. So dd kh6i téng quét truy@n dong en 21.1.2. So luge lich sit h¢ truytn dong di¢n c6 ditu t6c 21.13. Céc dac tinh cia truytn dong di¢n ditu t6c 21.14, Phan loai he truyén dong din 2... . Cac ché do lam viéc va dac tinh cia tai . goedCac losis dac (inh tale cee eee 22.2.2. Ché do lam vic cia dongco ww ee 22.2.3. Phan loai dong co ditu t6c . 7... Truyén dong di¢n mot chitu 2231 Dal ciong . Mo hinh dong co dién mot chitu ... 24. . . Mo hinh todn hoc cia may dién xoay chitu . MO hinh may dién dng b6 7... . MO hinh may dién khong ddng bO 22... . BO bién déi ding cho truytn dong mot chitu ¥ 22.4. Lua chon bd ditu chinh t6c dO dong co mot chitu Truyén dong dién dong co khong ddng bd 22.5.1. Dong hoc hé truyén dong khong ddng bd 22.5.2. Phuong trinh dong hoc co ban 22.5.3. Bén gc toa dO lam viéc cia dong co 370 371 372 375 eee SRa3 EBOOKBKMT.COM 2216: BO; MMOL One OOM ee 417 22.6.1. Nguyen ly am vito... ee ee 417 22.6.2. BO khdi dong mém Altistat 46... 1... 417 22.6.3. Van hanh bO khdi dong va ding m4y nén. . 419 22.6.4. Dac tinh m6 may. 2... ee ee 421 22.7. Cac phuong phap ditu chinh t6c dO dong co KhOng GOng DOi ssc aeeacecces 424 22.7.1. Mémen quay va dac tinh co d6ng co khong done bo 424 22.7.2. Cac phiong phdp digu khién dong co Khong ddng bd roto ng s6c 7 eee 431 22.7.3. Truytn dong dong co xoay chitu khong cO bO cam bién 6c dO va vi tri ww. we 434 22.7.4. Khai niém vé truyén dong di¢n thong minh . . 435 228. Truytn dong dong co ddng dO Ow ww we 347 22.8.1. Khai niém chung .........---24- 437 22.8.2, Dac tinh truytn dong nghich Iuu ngudn dong 438 22.8.3. Truy’n dong dong co ddng bo nam cham vinh citu ngudn dong... 22... ew we 438 22.8.4. Truy8n dong dong cd ddng bO nam cham On ee 440 22.85. Truytn dong dong co mot chitu khong chéi di¢n 443 22.8.5. Truyén dong dong co ddng bd phan khang. . 447 22.8.7. Truyén dong dong co tit Khdng chuyén mach 450 22.9. Truyén dong dong co bude 2 wwe 456 22.91. Dai cfong © 2... ee ee ee 456 22.9.2. Cac kiéu dong co budc 7 ww ww. eae) 457 20103" Ca: chrtao momen quay) es 459 22.9.4. Mach digu khién dong co buéc .. 1... - - 462 22.10. Truytn dng servo... le 463 Chuong 23. Dién tit cong sudt d6i voi c4c ngudn nang lugng mdi 474 73M Deak CUONG areas eeiaee tate te tetera ica 474 .2. Dien ti cOng sudt di vdi cdc hé thong ming lugng mit trai w | ee 475 il 12 . Nguyen ly pin quang dien . Cc kiéu hé thong pin mat tdi. . 3. Hé pin mat troi lam viée doc lap } Hé pin mat troi lam viéc cing t6 may phat diézen 23.2.5. Hé thOng pin mat troi n6i vdi ludi di¢n 23.3.1. Dai cuong 23.3.2. Co sd nang Itong gid . Dien tit cOng sudt trong he thOng tuabin gi6 23.3.3. Cac kiéu my phat site gi 23.3.4. Ché dO van hanh Tai ligu tham khdo 475 478 478 490 495 495 495 496 496 498 EBOOKBKMT.COM Chuong 14 MO PHONG THIET BI DIEN TU CONG SUAT 14.1. KHAI NIEM CHUNG Cac phén mém mé phong linh vuc dién noi chung, dién tu cong sudt ndi riéng dang duge sit dung rong rai, déng thdi cing dang duge tiép tuc hoan thién. Viée giéi thigu toan bO céc phfn mém trong chuong -nay 1a khong céin thiét, vi muc tiéu cia quyén séch nay 1a gidi thiéu viée m6 phéng cdc mach dién tu cong suat ting dung trong truyén dong dién trén cdc phan mém hién dai nhu thé nao, tit dé khai théc, sit dung cdc phin mém trong viée nghién cxtu, phan tich. Vi vay ching-tdi sé cha yéu giéi thiéu phadn mém PESIM, mét trong nhiing phan mém chuyén dung trong linh vuc dién tit cong sudt va truyén dong dién. PESIM (Power Electronics SIMulation Software) 1a phan mém manh do hang LAB~VOLT (Hoa Ky), m6t trong c4e nha san xudt cdc thiét bi day hoc néi tiéng viét vA dua ra thugng trung. Day IA phén mém khong chi manh trong hoc tap, giang day cho hai mén hoc chuyén nganh ké trén, nham gitp cho sinh vién nim vitng hon cdc bai gidng trén lép, ma con 1a tai ligu co ban cho céc kf su khi nghién citu, phn tich, khai thac mach dién tir cOng sudt, cdc mach diéu khién tuong ty va s6, cing nhu trong hé truyén dong xoay chiéu (AC), mot chiéu (DC). PESIM bao gém ba chuong trinh : Chyong trinh thiét ké mach (Schematic), chung trinh m6 phéng (Simulator) va chung trinh phan tich (View) dya trén cdc biéu dé thdi gian clia két qua m6 phdng. Qua trinh mo phéng trén PESIM duge bigu dién trén hinh 14.1. 13 EBOOKBKMT.COM PESIM Schematic SIMVIEW Hinh 14.1, Qua trinh mo phéng tren PESIM Mot mach dién sé dude PESIM biéu dién trén b6n kh6i (hinh 14.2) : Mach dong luc (Power circuit), mach diéu khién (Control circuit), hé cam bién (Sensors) va bo diéu khién chuyén mach (Swich controllers). Mach dong lye bao gém céc van ban dan cong suét, céc phan tit RLC, méy bién 4p luc vA cudn cdm san bing, Mach diéu khién sé dugc biéu dién bing cdc so dé khéi, bao gém cA cdc phan tit trong mién S, mién Z, cdc phén tit logic (vi du nhu cdc céng logic, flip—flop) va cae phdn tit phi tuyén (vi du nhu b6 nhan, b6 chia). Cac phan tit cam bién sé do cdc gid tri dién 4p, dong dién trong mach lye dé dua céc tin higu do nay vé mach diéu khién. Sau dé mach diéu khién sé cho cc tin higu dén bO diéu khién chuyén mach dé diéu khién qua trinh dong ct cdc van ban dan trong mach luc. Switch Sensors Circuit Schematic Editor (input: *.5ch) PESIM Simulator (input: *.cel; output: *.1x1) Waveform Pracessor (input: *44t) Hinh 14.2. Biéu dién mot mach di¢n tren PESIM 14 EBOOKBKMT.COM 14.1.1. CAl DAT CHUONG TRINH PESIM chay trong méi trudng Microsoft Windows 98/NT/2000/XP véi yéu cfu bé nhé RAM t6i thiéu JA 32 MB. Qua trinh cai dat PESIM duge hudng dan trong tai ligu "PESIM—quick guide” hoac trong CD-ROM. Mot sé file trong thu muc PESIM 6.0 duge thé hién nhu sau : File Mo ta Psim.dll Mo phong trén PESIM PESIM.exe Soan thao, thiét lap mach trén PESIM Simview.exe Phan tich, xit ly két qua PESIM.Jib Thu vién trén PESIM PESIMimage.lib File tro gitp File vi du cdc mach Cac file mé rong : File M6 ta “sch File thiét ap mach (dang nhi phan) cet File danh sch (dang van ban) “txt File két qua mo phong (dang van ban) fra File phan tich két qua (dang van ban) “smv File dudng cong m6 phong (dang nhj phan) 14.1.2, MO PHONG MACH DIEN Vi du dé m6 phong mét bo bam 4p mét chiéu trong mdt géc phan tu trén file "chopsch" : : — Khdi dong PESIM. Chon Open tit file menu dé nap file "chop.sch”. - Ti menu Simulate, chon Run Simulation dé khdi déng qua trinh m6 phéng. Két qua mo phéng sé dugc lwu trong file "chop.txt’. 15 EBOOKBKMT.COM Moi théng bdo trong qua trinh mé phdng sé duge luu trong file "message.doc’. - Néu nhu khéng chon trén menu Option phan Auto—run SIMVEW, thi t% menu Simulate lua chon Run SIMVIEW dé khdéi dong SIMVIEW. Con néu da lua chon Auto—run SIMVIEW thi phan mém sé ty dong chay SIMVIEW. Trén SIMVIEW ching ta co thé chon dudng cong hién thi trén man hinh. 14.1.3, BIEU DIEN THAM SO CAC PHAN TU C4c tham sé mdi phan tu, bd phan cua mach duge d6i thoai trén ba cla sé cia PESIM nhu trén hinh 14.3, bao gém: Cac tham sé (Parameters), cdc thong tin khac (Other Info) va mau sae (Color). Hinh 14.3. Cia sé trao déi tham s6 trén PESIM Cita sé Parameters duge si dung trong qué trinh mé phéng; cdn cita sé Other Info khong sti dung cho mo phéng ma chi danh cho ngudi sit dung, cdc théng tin nay sé duge hién ra trong muc View/Element List, vi du nhu cdc théng tin loai thiét bi, tén nha sdn xudt, sO san xuat... Con ctta sé Color dé xdc dinh mu sac cho ting phan tt. Trén cui sé Parameters, cdc tham s6 dugc dua vao dudi dang cdc sé thap phan hoae dang biéu thitc ton hoc. Vi du mét dién tré co thé duge biéu dién duéi cée dang sau : 12.5 ; 125 k ; 12.5 Ohm ; 12.5 kOhm ; 25/2 Ohm. Cac liy thita sau sit dung cdc chit cai dé thé hién : 102°G) 10%. M102 Ke 1022 mm 102 10°:n 10°:p 16 C4c ham todn hoc sau duge su dung : EBOOKBKMT.COM + phép céng - phép trix * phép nhan / phép chia A ham ma (vi du : 2%3 = 2*2*2) SQRT ham can bac hai SIN ham sin cos ham cos TAN ham tang ATAN _ ham artang EXP ham mé tu nhién (vi dy: EXP(x) = e*) LOG ham logarit co s6 tu nhién (vi du: LOG(x) LOG10 ham logarit co s6 10 ABS ham gid tri tuyét d6i SIGN ham dau (vi du: SIGN(1.2) = 1; SIGN(-1.2) 14.2. CAC PHAN TU MACH DONG LYC 14.2.1. DIEN TRO, DIEN CAM VA DIEN DUNG (RLC) " In) -1) Voi PESIM, céc phén tu R, L, C rdi rac hay mOt nhénh RLC déu cd thé duge m6 ta véi cdc diéu kién déu duge xéc dinh (dong dién trén L, dién 4p trén C). Ngoai ra trong mach ba pha d6i xing, nhénh RLC cing duge mo ta vi cdc diéu kién déu xéc dinh bang 0 bang cdc ky hiéu "R3", “RL3", "RCS" va "RLC3". Céc ky higu nay duge biéu dién tren PESIM nhu 6 hinh 14.4. Cach mé td cdc phn tt nay nhw sau : Resistance : dién tré, Ohm Inductance : dién cam, H Capacitance : dién dung, F Initial current : dong dién ban dau trén dién cdm,,A Initial voltage : dién 4p ban déu trén dién dung, V 17 Current flag : c& dong dién cia nhanh : Néu dong dién co cd bang 0 cé nghia la khong cé dong dien ra, con néu cd la 1 thi dong dién sé duoc luu git trong file déu ra va duoc hién thi trong SIMVIEW. Dong dién co c& duong khi dong chay vao diém cudéi cla nhaénh RLC. Current Flag_A : Current Flag_B : 8 cia dong pha A, B va C cho mach ba pha Current Flag_C : : R pe c RL RCO Le ooo Mo Lo HM OPO EM Yb RS RL3 ROS ee Ore come ooo cote of fbo ooo ote of. otto otto ote otM. oft 8 ot™M {bo Hinh 14.4. Ky higu phan tz RLC mot pha va ba pha 14.2.2. BIEN TRO Bién tré 1a dién trd cd diéu chinh, duge ky higu trén hinh 14.5 vdi cdch mé tA nhu sau : Total resistance: gid tri tng dién tré R cia bién tré tit cuc k dén cuc m, Ohm ‘ Tab position (0 to 1): vi tri cia con trust, dién trd ti k dén m la R°Tap Current flag: ky higu chiéu dong dién qua bién tré, dong chay vao k. 14.2.3. DIEN CAM BAO HOA RHEOSTAT t Ky hiu va dac tinh cia dign : i cam bao hoa duge biéu dién tren k ” hinh 14.6 véi cdc mé ta : . Hinh 14.5. Ky hi¢u bién tro 18 Current vs. inductance : dac tinh cia dong dién theo dién cam (i, L) Current flag : c3 cua dong dién. Dung dac tinh t¥ hoa phi tuyén B(H) hoe Ai) duge tuyén tinh hoa ting doan. Gid tri cla dién cam duge tinh L = A/i, vi vay dac tinh phi tuyén sé duge biéu dién theo hai tham sé L va i. Vi du theo hinh 14.6 sé cd ba cap (iy, Ly, (iy Ly), (is, Ly). Lsar on. Hinh 14.6. Ky hi¢u va dac tinh cia di¢n cam bdo hoa 14.2.4. CAC PHAN TU PHI TUYEN C6 bén phan tit phi tuyén trong PESIM : ~Dién tré phi tuyén : NONV véi quan hé v = f(i) -Dién tré phi tuyén co tin higu dién ap x : NONV_1 véi quan hé v = f(i, x) - Dien dan phi tuyén : NONI véi quan hé i = f(v) -Dién d4n, phi tuyén cd tin higu dign 4p x : NONL1 v6i quan hé i = fly, x) Ky hiéu cia cdc phén tit phi tuyén nhu trén hinh 14.7 va duge mé ta nhu sau : Dién tré phi tuyén : Expression f(i), f(ix): biéu thie f(i) cho NONV, f(i,x) cho NONV_1 Expression dffdi: biéu thite dao ham dién 4p v theo dong dién i df/di Initial value ig : gid tri ddu cia dong dién i 19 20 Lower limit of i : Upper limit of i : Dién dan phi tuyén : Expression f(v), f(v,x) : Expression df/dv : Initial value vp : * Lower limit of v : Upper limit of v : NONV /NONI gid tri thdp nhat cia dong dién i gid tri cao nhét cia dong dién i. biéu thttc f(v) cho NONI, f(v,x) cho NONL1 biéu thie dao ham dong dién i theo dién ap v df(v)idv gid tri du cia dién ap v gid tri thap nhét cla di¢n 4p v gid tri cao nhét cia dién ap v. NONV_1/NONL1 Q i oe Input x Hinh 14.7. Ky hi¢u cdc phan wi phi tuyén Vi'du mét dist duge biéu dién trén hinh 14.8 sé dugc m6 tA nhu sau: Expression fv) : Expression “dffdv : Initial value vo : Lower limit of v : Upper limit of v : Y) + 10 4 {Sr ‘oe le—14*(EXP(40*v)-1) 40e—14*EXP(40°v) 0 -le3 1 + Je-14* (EXP (40"Y; -7 5 40-14 EXP (49¥y Hinh 14.8, Biéu dién mot didt 14.2.5. CAC KHOA CHUYEN MACH C6 hai dang co ban cia khéa dong cdt trong PESIM : mét la theo kiéu khéa gém hai trang thai (dong va mé khoa), hai 1a theo kiéu ba trang thai (dong, mé va lam viéc trong ché do khuéch dai tuyén tinh). Khéa hai trang théi bao gém : didt (DIODE), diac (DIAC), tiristor (THY), triac (TRIAC), GTO (GTO), tranzito cong sudt kiéu npn (NPN) hodc pap (PNP), IGBT (IGBT), MOSFET kénh n (MOSFET-_N) va kenh p (MOSFET_P), va khéa hai chiéu (SSWI). Trong ngoac 1a tén c4c phén tit nay ding trong PESIM. Céc phéin tit nay duge mo ta nhu céc khéa ly tudng, nghia la 6 trang théi déng (cho dong chay qua) khda od gid tri noi trd bing 10 wQ, con & trang théi mé (thong c6 dong) sé od gid tri 1 MQ. Khéa ba trang théi bao gém hai loai tranzito pnp (PNP-1) va npn (NPN_1. 14.2.5.1. Di6t, diac va diét Zener Cc ky hiéu cia ba phén tit nay duge biéu dién trén hinh 14.9. Zene Diac kK oiét ft Hinh 14.9, Ky hi¢u didt, diac, dit Zener trong PESIM 4 Mo ta diot : Diode voltage drop : gid tri di¢n dp roi trén didt khi dan Initial postition : ky higu trang thdi ban déu cia didt, diot 6 trang thai thong cd ky higu 0 va 6 trang thai khda cd ky higu 1 Current flag: cd dong dién ra cia didt: khi cd 0 lA khong cd dong dién ra didt, cdn khi cb 1 thi dong diét sé duge luu giz 6 file va dugc hién thi 6 SIMVIEW 21 M6 ta diac : Breakover voltage : gid tri dién 4p dé diac chuyén tit trang thai khéa sang trang thdi thong Breakback voltage : gid tri dién 4p dé diac chuyén ti trang thai thong sang trang thdi khdéa Current flag : 8 dong dién M6 ta diét Zener : Breakdown voltage : gid tri dién 4p dénh thing Vy Forward voltage drop : gid tri dién 4p roi trén dit khi din ti A dén K Current flag : cb dong dien tit A dén K 14.2.5.2. Tiristo va triac Ky hiéu cua tiristo va triac trén hinh 14.10. TRIAC THY A PK kK Gate Hinh 14.10. Ky hiéu tiristo va triac trong PESIM Gote M6 ta tirito : Voltage drop : gia tri dien Ap roi trén tiristo khi dan dong Holding current : gid tri dong duy tri Latching current : gia tri dong, nhé nhat dé gitt cho tiristo din dong khi xung méi trén cuc diéu khién da mat Initial position : ky higu trang thai ban déu Current flag : c3 dong dién ra. Viée mé ta triac trong PESIM tuong tu nhu tiristo, tuy nhién cén Inu y la gid tri cia holding va latching current duge mac dinh bang 0. Dé diéu khién tiristo va triac, trong PESIM sit dung hai cach : ding Gating bloc (GATING) va ding Switch controller két n6i véi cuc Gate (mé ta 99 hai khéi diéu khién nay dugc néu trong muc 14.2.5.5. va 14.4.5.2). Hinh 14.11 la vi du diéu khién cuc gate cia tiristo. Gating Block . (|r ; 26 dit khith enpha Hinh 14.11. Sit dung Gating bloc va Alpha controlier digu khién tiristo 14.2.5.3. GTO, tranzito, MOSFET, IGBT va SSWI Ky hiéu cdc phan ti nay nhu trén hinh 14.12. | PNP MOSFET MOSFET.P GBT FA BT Hinh 14.12. Ky higu cdc phan t# GTO, tranzito, MOSFET, IGBT va SSWI | Phuong phap mé ta : Initial position : ky hiéu trang thai ban déu. Déi voi MOSFET va IGBT thi do 1a trang thai cua khda co ban khong phai trang thai cla cdc didt mac song song. Current flag : cé dong dién. Déi v6i MOSFET va IGBT thi dong dién nay sé chay qua toan bd phén tit bao gém cA khda ca ban va diét mde song song. Dé diéu khién céc phén tit nay chting ta co thé sit dung cA hai cach tuong tu nhu tiristo : gating bloc va switch controller, céc khéi diéu khién nay sé duge néi véi cuc diéu khién hodc cye bazo cha cdc phan ti. Hinh 23 14.13 va 14.14 la cde vi du st dung cdc kh6i diéu khién nay cho MOSFET va tranzito npn véi mé hinh sé duge néu trong cdc phan tiép theo. 56 dit khiéh -> on oF ©® Hinh 14.13. Mach ditu khién MOSFET Hinh 14.14. Mach ditu khién tranzito npn 14.2.5.4, Tranzito ba trang thai Céc tranzito nay ngoai hai ché do déng, mé nhu cae phan tit khéa mo tA 6 trén, ching cdn cd thém ché dO lam viéc khuéch dai tuyén tinh. Trong PESIM, céc tranzito nay od ky higu nhu trén hinh 14.15. NPN_1 PNP_1 Hinh 14.15. Ky hieu tranzito ba trang thdi Mo ta tren PESIM : Current gain beta: hé 86 khuéch dai dong 6 : B = IJl, Bias voltage V, : gid tri thién 4p gitta bazo va emito d6i voi loai NPN_1, gitta emitto va bazo d6i véi loai PNP_1 24 V. cejsat OF Vv, oo gia tri dién ap bao hda gitta colecto va emitto déi voi loai NPN_1, gitta emitto va colects déi véi loai PNP_1 Cc khéa tranzito nay duge diéu khién bang dong dién bazo 1,, va sé jam viée 6 ba trang thai nhu sau, vi du d6i véi loai NPN-1 : | - Trang thai mé (khong dén dong) khi: Vy, < V,; lh = 0; i = 0 - Trang thai khuéch dai dong khi : Vee = Vri Ie = Bly Vee > Vee,sat - Trang thai ding Ve = Ve. (din dong 6 ché do bao hoa) : ee ee _ Cha y rang d6i v6i NPN_1 va PNP_1 cé trang thai khuéch dai thi cyc diéu khién thi cuc cing 1a cuc "céng suat", vi vay nd phai duge néi voi mot mach diéu khién cong sudt ma khéng ding duge cdc kh6i gating bloc va swich controller. Mat khéc c4c phan tit nay chi lam viéc t6t trong mach don ma khong jam viée trong mach phic tap. Hinh 14.16 lA vi du mach st dyng NPN_1 : mach a) 1A mach-lam viée & ché dO khuéch dai dé diéu chinh dién 4p ra, mach b) 1A mach thit nghiém don gidn cho phén tu nay. NPN, Hinh 14.16. Mach sit dung NPN_1 14.2.5.5. Khoi ditu khién Gating bloc Kh6i nay chi duge n6i véi cuc diéu khién cia cdc khda dign tit hai trang thai ké trén va dugc xdc dinh tinh chét truc tiép v6i bloc GATING hode théng qua file soan thao véi bloc GATING_1. 25 Ky hiéu cia khéi trén hinh 14.17. GATING /GATING_1 Mo tA mét Gating bloc : Frequency : tén sé lam viée khi Hinh 14.17. Ky higu cia néi v6i céc khéa dién tit Gating bloc Number of points : sO lan tac dong trong mot chu ky (chi déi voi mo ta GATING) Switching points : goc tac dong trong mét chu ky (chi déi voi mé ta GATING) File for gating table : tén cia file co chia bang gate (chi déi véi md ta GATING.1) Déi voi GATING_1, tén cia file cd chia bang cac gate phai nim trong cing mot tép dia chi véi file thiét lap mach (schematic file). Vi du cé mot khéa dién tit co tén sé dong cdt 14 2000 Hz va dang xing diéu khién nhu 6 hinh 14.18. 26 35 92 175_187 345357 Lt | Qo 180 360 (48) Hinh 14.18. Hinh dang cia xung digu khién Theo GATING, cach mé ta nhu sau : Frequency : 2000 Number of points : 6 Swiching points : 35, 92, 175, 187, 345, 357 Theo GATING.1, céch m6 ta nhu sau : Frequency : 2000 File for gating table : test.tbl VGi file "test.tbl" chita cdc néi dung sau : 6 35. 92. 175. 187. 345. 357. 14.2.5.6. Cac médun cia b6 bién déi mét pha Céc médun cia bo bién déi mot pha bao gém cu chinh Iu mOt pha bang diét va tiristo duge biéu dién trong PESIM nhu trén hinh 14.19. DIODE! BrHy1 A * c Dew : “of lose 1K 3K OT An + a x a-o x 4 —boe 834K 2 A-of . A -2¢- oc. 5 a Hinh 14.19. Modun chinh luu cau mot pha Phuong phép mé ta : Diode voltage drop or gid tri dien 4p roi trén didt hoac voltage drop : tiristo khi din dong Ini. positioni : vi tri ban dau cia dong dién Current flagi : ky higu dong dién Hinh 14.20. Cau chinh Itu mot pha tiristo c6 kh6i ditu khién 27 Cuc Ct 6 trén médun tiristo BTHY1 1a cyc diéu khién va duge néi v6i cdc khéi diéu khién nhu Gating bloc hoac Alpha controller nhu 6 hinh 14.20. 14.2.5.7. Céc médun cita b6 bién déi ba pha Hinh 14.21 1a céc médun cia bd bién déi ba pha, bao gém : chinh hiu cfu ba pha diét BDIODE3, chinh luu cdu ba pha tiristo BTHY3, chinh luu Doce BoIODES oc+ At +ho bo A c S Soe pee Dc- BTHY3H ae N Nw 7 tk fo © ct VSI3/ VSI3_1 vero y Ko, 1 A on vsiq fe, Dc-04— be 4 es ol De. esrs esis Dero + < no 1 5 roa 3 ¥ CSI fo ce a A 34 Pe rec 46 ye : 8 OCs ct Hinh 14.21, Modun cia céc bd bién déi ba pha 28 tia ba pha tiristo BTHY3H, chinh luu tia s4u pha tiristo BTHY6H, nghich luu 4p ba pha VSI3 sit dung phan tir MOSFET va VSI3_1 sit dung phan tit IGBT, nghich luu dong ba pha CSI3 sit dung GTO hoac IGBT cd didt mac néi tiép. Phuong phép mé ta : On-resistance : gid tri ni tré cla MOSFET 6 ché dO din dong (chi ding cho m6 hinh VSI3) Saturation voltage : gid tri dién 4p roi tren IGBT-khi din dong (chi dang cho m6 hinh VSI3_1) Voltage drop : gid tri dién 4p roi trén bo CSI3 khi din dong Diode voltage drop : gid tri dién 4p roi diot m4c song song nguge 6 ch€ dO din dong (chi ding cho mo hinh VSI3 va VSI3_1) Ini. positioni : vi tri ban ddu cia dong i Current flagi : c& dong dién i Tuong tu nhu bo bién déi mét pha, chi c6 cyc diéu khién cia khéa dién tit thi nhét 1a céin xéc dinh dac tinh, cic khda di¢n ti khée 96 dugc thanh lap mét cach tu dong. Vi du d6i voi BTHY8H thi géc mé cia pha ké tiép 38 Iéch so voi pha déu tién mOt gdc 120°, cdn cdc so dé khéc gc léch pha 1a 60°. Cae so d6 BTHY3, BTHYSH va BTHYGH sé duoc diéu khién goc mé bang kh6i Alpha controller. Con céc so d6 nghich luu dong/ap sé duge diéu khién bang kh6i diéu bién do rong xung (PWM : Pulse Width Modulation) 06 ky higu PATTCTRL, kh6i nay sé dugc m6 tA trong cdc mue tiép theo. Hinh 14.22 la vi du so d6 diéu khién cia hai modun BTHY3 va VSI3. +, ener oS Bé diiy khién PWM Hinh 14.22. So dd didu khién cho BTHY3 va VSB 29 14.2.6. CAC CUON DAY HO CAM Trong PESIM co thé sit dung hai, ba va bon cudn day cé hd cam. Ky hiéu cia cdc cugn day hé cam duge trinh bay trén hinh 14.23, Gia st cd hai cuén day hd cam véi gid tri ty cAm cla cudn day 1 la Ly; cuén day 2 la Ly gid tri hd cdm giifa ching la Ly, va Ly, khi dé quan hé dong dién va dién 4p trén hai cugn day sé duge biéu dién bang hé phuong trinh sau : lala Ly Ly ao i v2] | Ly Lg. } dt | ip MuUT2 MUT3 MUT4 ( ¢ a. oto % =. oe ¢ i Hinh 14.23. Ky higu cia hai, ba va bén cudn day hd cam Phuong phaép mé ta : Lii (elf) : gia tri ty cam cla cudn day i, H Lij (mutual) : gid tri hé cam gitta cuén day i va j, H i-initial : gid tri dong ban dau cia cudn day i Iflagi : cé dong ra cia cudn day i. 14.2.7. MAY BIEN AP (MBA) 14.2.7.1. Méy bién dp tong Ching ta hiéu mot may bién dp ly tuéng 1a may bién 4p khong cd tén hao va khong co tit thong tan, khi do ty s6 gitta sé vong day cla cu6n so c&p va tht cp cing chinh 1a hé s6 bién déi dién Ap. Ky hiéu cia may bién Ap ly tuéng trén PESIM nhu trén hinh 14.24 vi hai loai : cing cue tinh TF_IDEAL va nguge cuc tinh TF_IDEAL_1. Phuong phép m6 ta : Np (primary) : s6 vong day cua cu6n so cdp Ns (secondary) : 86 vong day cia cuon thi cap 30 14.2.7.2. May bién dp mot pha Trén PESIM cdc loai may bién 4p mot pha sau day sé duge sit dung : — Mot cu6n day so cp va mot cudn day thi cap (TF_1F/TF_1F_1) - MOt cudn day so céip va hai cugn day thi cép (TF_1F_3W) — Hai cudn day so cMp va hai cugn day thi cp (TF_1F_4W) - Mot cudn day so c&ép va bén cuén day thi cap (TF_1F_5W/TF_1F_5W_1) Mét cu6n day so cp va sdu cudn day thi cép (TF_1F_7W) - Hai cuén day so cp va sdu cudn day thi cép (TF_1F_8W). Mo hinh cia may bién 4p mét pha hai cuén day duge biéu dién thong qua may bién 4p ly tuéng duge trinh bay trén hinh 14.24, véi cdc thong sd : R, Ly va Ry L, lA gid tri dign trd va digén cam tan cia cugn so edp va thit cap ; Lm 1a gid tri dién cdm ti hda. Cée gid tri nay da duge quy déi vé cudn day so cp. TE_IDEAL TFIDEAL_1 Hinh 14.24. Biéu dién may bién 4p mot pha Ky hiéu cia cdc loai may bién ap nay nhu trén hinh 14.25. M6 ta cho loai may bién 4p hai hay ba cudn day : Rp, Rs, Rt : theo tha ty la gid tri dién trd cia cudn so cap, tht céip, thit ba Lp, Ls, Lt: theo thit tu 1A gid tri dién cdm tan cia cuén so ofp, thi c&p, thi ba Im : gid tri cla dién cam tit héa Np, Ns, Nt : theo thit tu 1a s6 vong cla cudn so c&p, thit cp, thi ba. Chi 9 : Céc gid tri dién tré va dien cam da duge quy déi vé phia so cp. 31 MO ta cho loai may bién 4p cd s6 cudn day so c&p lén hon 1 va cudn day thit cp I6n hon 3 : Rpi: gid tri dién trd cia cugn day so cdp i Rsi: gid tri dién tré cla cudn day thi cp i Lpi: gid tri dién cdn tan ctia cudn day so cfp i Iai: gid tri dien can tan cla cuén day thi céip i Lm: gia tri dién cam tit hda Np-i: 86 vong day so cp i Nsi: 86 vong day thi cdp i. TFIF TFIF_3W TF. AF sw TF_IBIW TF_IF_6W fe Bs E S2 pt Sip. ee 3 - st ss es 1 Hinh 14.25, Ky hi¢u cdc loai may bién 4p mot pha 14.2.7.3. My bién dp ba pha PESIM co thé mé ta cdc loai may bién 4p ba pha try sau : May bién 4p 8 pha 2 cudn day cd céc ddu day ra cia ddu va cudi cuén day (TF_3F) - May bién 4p 3 pha néi Y/Y va Y/A (TF_8YY/TF_3YD) - May bién ap 3 pha 3 cudn day c6 céc dau day ra cia‘dau va cudi cudn day (TF_3F_3W) 32 - May bién 4p 3 pha 3 cuon day n6i Y/Y/A va Y/A/A (TF_8YYD/TF_3YDD) ~ May bién 4p 3 pha 4 cu6n day cd cac déu day ra ca dau va cuéi cun day (TF_3F_4W) Ky higu ctia cdc loai may bién 4p nay nhu trén hinh 14.26 v6i cach md ta nhu sau : Rp, Rs, Rt : theo thit tu la gid tri dién tré cia cuén so c&ip, thit cAp, thi ba Lp, Ls, Lt : theo thi tu la gid tri dién cdm tan cla cugn so cap, thit cp, thi ba Lm : gid tri cia dién cam tit hoa Np, Ns, Nt: theo thi ty 1A s6 vong cla cu6n so cp, thi cap, thit ba Chi ¥ : Céc gid tri dién tré va din cam da duge quy déi vé phia so cp. M6 hinh cla may bién dp ba pha tuong ty nhu mé hinh cia may bién p mot pha thong qua may bin dp ly tuéng. TEL3YY TF_3YD TF_3DD ana An Speaq Aen? Spea Ane Speg Ae on? $0 ae 8 6 ae(Yeps refofepe é z : c ye He 7 c ie: ce ce Noa N i eI TE3YYD TF_3Y0D TF_3F_3W TF.3F_4W i s Hinh 14.26. Ky hi¢u cia céc loai may bién 4p ba pha 14.2.8. CAC PHAN TU KHAC 14.2.8.1. Khuéch dai thudt todn (KBTT) ‘Mot khuéch dai thuat toén ed m6 hinh va dugc ky higu nhu trén hinh 14.27. OP_AMP OP_AMP_1 OP_AMP_2 “o> y ve of % y % “oft yy, yo I nd oe Mé hitth mach khuéch dat thadt toon KETT Hinh 14.27. Mo hinh khuéch dai thuat todn tren PESIM trong dé : V+ ; V- la dign 4p vao khong ddo va od dao dau 6 ddu ra Vo 1a dign 4p ra A la hé s6 khuéch dai cia khuéch dai thuat todn (A duge dat mac dinh la 100.000) Ro 1a dién tré dau ra (Ry duge dat mac dinh 1A 80 Ohms). Mo tA mot khuéch dai thuat todn : Voltage Vst : gid tri dién ap cung cap cao nhét cho khuéch dai thuat todn Voltage Vs- : gid tri dién 4p cung c&p thép nhat cho khuéch dai thuat todn. Su khéc nhau giita c&c loai khuéch dai thuat todn : loai OPLAMP cd ndi dgt chung véi ndi dat cia nguén c&p ; loai OP_AMP_1 va OP_AMP_2 co cuc néi dét (Gnd) thay déi. 34 Chi ¥ : Ky hiéu cia khuéch dai thuat todn loai OP_AMP tuong ty nhu kh6i so sénh (comparator), chi khéc nhau 6 ché : d6i véi khuéch dai thuat ton thi cue V- 6 phia trén cdn V+ 4 phia du6i, trong khi dé bd comparator thi co cuc tinh nguge lai, V+ 6 trén, V- 6 dudi. 14.2.8.2. Khéi dvidt Kh6i dv/dt cé chite nang nhv kh6i vi phan trong mach diéu khién nhung duge st dung trong mach dong luc, ky higu cla kh6i duge cho trén hinh 14.28. Dign 4p ra Vp cia kh6i nay duge tinh theo cong thifc sau : 7 Vin(t) — Vin(t — At) 2 At trong dé Vi,(t) va Vj;,(t - At) la gid tri dién ap vao 6 thdi diém t va t-At, véi At la sai s6 thdi gian khi m6 phéng. DV_DT Hinh 14.28. Ky higu ctia kh6i dv/dt 143. CAC PHAN TU MACH DIEU KHIEN 14.3.1. KHOI HAM TRUYEN Kh6i ham truyén duge biéu dién bang ty s6 cia hai da thitc cua tit s6 va mau sé nhu sau : Bs" + ... + Bos’ + Bys + By As + .. + Ays? + As + Ay C6 hai dang cia kh6i ham truyén trén PESIM : loai thi? nhat cho céc gid tri "khong" ban dau (TFCTN), loai thi hai cho céc tham s6 vao ban déu (TFCTN1). Ky higu cia kh6i nay duge thé hign trén hinh 14.29. G(s) = TFCTN/ TFCTNI : ef} Hinh 14.29. Ky higu cia kh6i ham truytn 35 Phuong phdp mé ta : Order n : bac cla da thie Gain : hé s6 khuéch dai cia ham truyén Coeff. By,..By céc hé s6 ola tit s6 Coeff. Ay... céc hé 86 cha mau s6 Initial values x,..x; gid tri ban ddu cia céc tham sO xp... x (chi d6i véi khéi TFCTN1). Vi du : Cho ham Y(s) = G(s)"U(s), véi Y(s) 1a tin hiéu ra, U(s) 1a tin hiéu vao. Ching ta chuyén phuong trinh theo s thanh phuong trinh vi phan theo thdi gian t : x oo x Bo — Ag BY/An al 0 %} | Bim AL-By/An als |= | tq] Boo Aa Bi/An Xn 000 1 -ARV/An{ | % Bua ~ An-1 Br/An Tin higu ra y theo thdi gian t sé cd phuong trinh : yex,tkyou An Khi do cdc tham s6 x,...x, sé dug mO ta trong phan ti TFCTNI. 143.11. Khéi t) le P: G(s) = k Dé mo ta phdn tit nay chting ta chi cain dua vao hé sé ty lé k. Ky higu ciia khéi duge thé hién trén hinh 14.30. Hinh 14.30. Ky higu kh6i ty le 14,3.1.2. Khéi tich phan I: G(s) = I/sT Trén hinh 14.31 1a ky hiéu cha hai khéi tich phan : kbdi I 1a khéi hiéu chinh tich phan, khéi L RESETI RESETI 1a khéi tich phan ed thé diéu chinh duge. Hinh 1431. Ky hiéu cia khéi tich phan 36 Phuong phép mo ta : Time constant : hang sé thdi gian cia bé tich phan, tinh theo s Initial output value : gid tri ra ban dau Reset flag : c& cai dat (chi déi voi RESET1): 0 : cai dat bs (edge reset); 1: cai dat mic (level rest). Tin higu ra cla RESET1 duge cai dat bang tin hiéu diéu khién bén ngoai. Déi voi cai dat bd (edge reset) thi tin higu ra s& cai dat 4 gid tri 0 6 bs tang cia tin higu diéu khién. Cai dat miic (level reset) thi tin higu ra sé cai dat 0 trong thdi gian tin higu diéu khién bang 1. Vi du : Mot mach diéu khién nhu trén hinh 14.82 cd kh6i RESETI. Tin hiéu vao 1a tin higu mét chiéu Vg, cuc reset sé duge diéu khién bing xung Ve,,| theo chu ky. Khi dé tin higu ra Vp sé duge tich phan theo tin higu vao Vy tit déu cho dén cuéi cia chu ky xung Va,» vi vay ky hiéu cai dat sé duge dat 4 0 nhu trén hinh 14.32. 1590 - | Thai gian (ms) Hinh 14.32. Mach sit dung RESETI, dac tinh cdc tin hiéu theo thi gian 14.3.1.3. Kh6i vi phan D: G(s) = sT Kh6i vi phan D co quan hé vao/ra nhu sau : Vin(t) — Yin(t — At) At véi At 1a bude thdi gian cia qué trinh m6 phéng. vot) = T 37% s+ 09 Go) = k->=———_ o s+Bstop Ky hiéu céc b6 loc duge biéu dién trén hinh 14.35. FILTER_LP2 FILTER_HP2 FILTER_BP2 FILTER_8S2 Hinh 14.35. Ky higu cdc bO loc bac hai trén PESIM Phuong phdp mé ta : Gain k : hé s6 khuéch dai k Damping ratio : ty 86 suy gidm £ Cut-off frequency : tan sé cét f, (f, = wJ2n), Hz, cho cdc ‘ bd loc tan Center frequency : téin sO gita fy (fy = won), Hz, cho cdc bd loc dai tén Passing band va dai thong tn s6 f, (f, = B/27), Hz, cho cdc b6 loc Stopping band : dai chan. 14.3.2, CAC KHOI TINH TOAN 14.3.2.1. Khoi cong Cac khéi céng mét tin hiéu vao (SUM1) hoac hai tin hiéu vao (SUM2/SUM2P) sé duge cong vecto hay cong vo huéng. Khoi cong ba tin higu vao (SUM3) chi thyc hién c6éng v6 huéng. Ky hiéu cla céc khéi cong nay trén hinh 14.36. Dé mo ta cdc kh6i cong chting ta chi céin dua vao cdc hé 86 khuéch dai k cho ting tin hiéu vao. sum? sum2 sumaP sums nick ud ogdnput? © Inpui Input Input =; + Input Input Input 3 Hinh 14.36, Ky hi¢u cdc kh6i cong 39 D6i véi cong vo huéng cho n tin hiéu vao, ching ta cd biéu thie cia tin hiéu ra: Vy = kV, + kV + kyV3 +... + kaVy Déi voi cong vecto cia hai tin hiéu vao, ching ta cd quan hé sau : Vi = [a so an] Vv, = [b be a] Wy=V,+Vi= [ath ay tb, ... ant Pa] D6i v6i bo cong mét tin hiéu vao dang vecto thi tin hiéu ra sé 1a mot dai lugng vo huéng cd biéu thic sau : Vo a ee aa 14.3.2.2. KhOi nhén va chia V6i hai tin hiéu vao thi tin higu ra cua kh6i nhan JA tich cia chting, con khéi chia 1a thuong cia ching. Ky higu cia hai khoi nay nhu trén hinh 14.37, v6i htu ¥ 6 khéi chia tin higu vao cd déu chdm Ia tit s6. MULT Divo Te $8 Mai sé Hinh 14.37. Ky hiéu khéi nhan va chia Vi du d6i véi khéi nhan cdc tin hiéu vao la vecto thi tin higu ra 1a vo huéng, chting ta cd quan hé sau : Tin hiéu vao : V; = [= a 2] V,= [> be >a] Tin higu ra: Vp = V,*V2 [ a,*b, + a)*b +... + a,*b, j 14.3.2.3. KhOi him citn bic hai, mit, luj thita va logarit Hinh 14.38 cho ky higu cia c4c khéi : ham can bac hai (SQROT), ham 40 ma (EXP), ham luy thita (POWER), ham logarit co s6 ty nhién e (LOG) va ham logarit co sé 10 (LOG10). SQROT £0610 POWER Hinh 14.38. Ky hi¢u ctia céc khOi ham cdn, md, luy thifa va logarit Khi mé ta ham mi va luy thita chung ta chi dua vao hai hé s6 k, va ky: - Quan hé' tin hiéu vao/ra cla ham mi : Vy = kj. kyi0 = Quan hé tin higu vao/ra cia ham lug thita : Vo = ky. Vi 14.3.2.4. Khoi ham tinh tri hiéu dung RMS Tri higu dung trong mét chu ky cia tin higu vao vi,(t) duge tinh theo cong thie sau : v2, (t)dt Ky hiéu cha khéi duge thé hién trén hinh 14.39. Dé m6 ta ta chi can dua vao tén s6 f, cia tin hiéu vao, f, = 1/7. RMS Hinh 14.39. Ky hi¢u ham RMS 14.3.2.5. Khéi ham tri tuyét déi va diu Khéi ham tri tuyét déi (ABS) sé co tin higu ra 1a tri tuyét doi cia tin higu vao. Kh6éi ham déu (SIGN) sé cd tin hiéu ra la 1 khi tin higu vao co gid tri duong va -1 khi tin higu vao cé gid tri am. Ky hiéu cia céc khdi ham nay duge thé hién trén hinh 14.40. ABS SIGN: La} Hinh 14.40. Ky hi¢u khéi ham tri ut tuyét d6i va diu 41 Ky hiéu cia kh6i vi phan dugc thé hién trén hinh 14.33. M6 ta khéi ay chi thong qua mot tham sO duy nhét la hang s6 thdi gian T. DIFF Hinh 14.33. Ky higu cia khéi vi phan 14.3.1.4. Kh6i tich phan = t} lg PI: G(s) = k((1 + sT)/sT) Ky hiéu cia kh6i PI nhu trén hinh 14.34. M6 ta khéi thong qua hai thong s6 1a hé s6 khuéch dai k va hang s6 thi gian T. Hinh 14.34. Ky hi¢u kh6i tich phan-ty 1¢ PI 14.3.1.5, Khbi loc Trén PESIM co b6n kh6i loc bac hai duge sit dung v6i cdc ham truyén nhu sau : - Loc théng thép (low—pass filter) FILTER_LP2 : Gi oe 3) = k:->——_ 2 st + os +o? - Loc thong cao (high-pass filter) FILTER-HP2 : st GS) = k- >. ° 8? + ws + w2 - Loc théng dai (band—pass filter) FILTER_BP2 : Bs G(s) = k: 5=——, © v+Bstoz - Loc chn dai (band—stop filter) FILTER_BS2 : 14.3.2.6. Khéi him long gide Voi PESIM chung ta cd thé si dung s4u kh6i ham lugng gide sau : ham sin (SIN), ham arcsin (SIN_1), ham cosin (COS), ham arecosin (COS_1), ham tang (TAN) va ham arctang (TG_1). Cée tin hiéu vao cla céc ham SIN, COS, TAN va céc tin higu ra cua cic ham SIN_1, COS_1, TG_1 la gid tri goc tinh theo dd. Ky hiéu cit céc ham lugng gidc cho trén hinh 14.41. Chu y déi voi ham TG_1 sé co hai tin hiéu vao : tin hiéu thyc (Real) va tin hiéu ao (Imaginary), tin higu ra la arctang cua ty s6 gia tin hiéu ao va tin higu thuc : vi 6 = tg! |—ey Vreat SIN SIN_I cos Ccos_t TAN 76_1 Phin o4— o|tg Phiri that o- Hinh 14.41. Ky hi¢u cia cac kh6i ham lugng gidc 14,3.2.7. Kh6i bién déi Fourier nhanh FFT (Fast Fourier Transform) Khéi FFT sé tinh toén thanh ph&n co ban cta tin hiéu vao, ttc la gid tri bién dé (Amplitude) va géc pha (Phase angle) cia sdéng co ban. Khi do tin hiéu ra cla kh6i sé cé dang phtic s6 duge tinh theo cong thitc sau : area 2an 2 N oa w- 23 | [rat -sa(a+3)] © iW | n=0 Voi 2% la s6 diém lay mau trong mét chu ky cia song co ban, N la 56 nguyén, khi dé s6 diém ly mAu nhiéu nhat cho phép 1a 1024. 42 FFT Bién Hinh 14.42. Ky higu cia kh6i FFT Got pha Ky higu cia kh6i FFT cho trén hinh 14.42, Dé mo ta kh6i ta chi cfin dua vao hai thong 96 1a s6 diém lay méu N va tén s6 cla sng co ban fy Hz. : Vi du : cd mét mach nhu 6 hinh 14.43 cd kh6i FFT voi tin hiéu vao Vi, gém ba thanh ph4n : séng co ban v, (100 V ; 60 Hz), song hai bac 5 vs (25 V ; 300 Hz) va séng hai bac 7 v, (25 V ; 450 Hz). Sau mét chu kj, tin higu ra cia kh6i sé tim trang thai én dinh véi bién do 1a 100 V va géc pha la 0°. ‘201 ase rose thoe Bas thee 300d 3500 Thai gian (ms) Hinh 14.43. Vi du mot mach dién c6 khéi FFT cing véi tin hi¢u ra 14.3.3. CAC KHOI HAM KHAC 14.3.4.1. Khéi so sdnh Tin higu ra cia khéi so sinh sé od gid tri duong khi tin higu vao 6 cue (+) e6 gid tri lon hon 6 cuc (—), sé c6 tin higu ra bing 0 khi tin hiéu cuc (+) nhd hon. Khi gid tri vao 6 hai oye bang nhau thi tin higu ra luén git gid tri 6 thdi diém trude dé. COMP ie Hinh 14.44, Ky higu kh6i so sanh Hinh 14.44 la ky higu cia khéi so sinh trong PESIM voi luu y la ky hiéu nay gén giéng v6i b6 khuéch dai thuat todn, chi khdc nhau 6 ky hiéu cue dau vao. 14.3.3.2, Kh&i han ché Tin hiéu ra cia khéi han ché sé bang gid tri tin hiéu vao khi tin hiéu vao chua vugt qué gid tri gidi han, con khi tin hiéu vao vuot qua tin hiéu gidi han thi tin hiéu ra sé 4 mtfc han ché cao nhdt hodc thdp nhat. Hinh 14.45 la ky hiéu cia khéi. Dé m6 ta khéi ching ta chi dua vao hai thong s6 : Gia tri gi6i han trén va duéi cia tin hiéu ra. ol} Hinh 14.45. Ky higu cia kh6i han ché 14.3.3.3. Kh&i han ché gradien dv/dt Kh6i han ché gradien dé han ché t6c d@ bién thién cia tin hiéu vao. Néu t6c do bién thién cia tin higu vao nam trong giéi han cho phép thi tin higu ra sé bang tin hiéu vao. Ky hiéu cia khéi han ché cho trén hinh 14.46. Khi mé ta khdi nay ta chi dua vao gid tri téc d6 bién thién cho phép cua tin hiéu vao : LIMIT_DVDT Hinh 14.46. Ky higu cia kh6i han ché gradien 14,3.3.4. Bang tim kiém (look-up table) Trong PESIM cé hai Joai bang tim kiém : mét chiéu (one dimension) LKUP va hai chiéu (two dimension) LKUP2D. Ky hiéu ca bang tim kiém cho trén hinh 14.47. Khi m6 ta ching ta phai chi r6 tén file cd chtfa bang tim kiém. Loai LKUP cé thé duge sit dung cA trong mach d6ng luc, trong khi loai LKUP2D chi sit dung trong mach diéu khién véi luu y¥ 1a chi s6 i chi s6 hang ctia tin hiéu vao, chi sé j 1a chi sé cét. 44 LKUP co mét tin hiéu vao va ra duge s4p xép lién nhau, duge luu trong mét file. Cach biéu dién bang nhu sau : Vint), Voll) Vin(2), Vo(2) Vin(n), Vo(n) LKUP LKUPZD Ohi'sb 7 chi'sé'i - Hinh 14.47, Ky hi¢u cia bang tim kiém Vin phai sp xép theo thi ty tang dén, theo phép noi suy tuyén tinh gitta hai diém ching ta sé nhan duge gid tri ra. Khi gid tri vao nhé hon Vin(1) hodc 1én hon V,,,(n) thi gia tri sé bang Vo(1) hoae Vo(n). LKUP2D cé hai tin hiéu vao va mét tin hiéu ra. Dit lieu cia tin hiéu ra sé duge luu giit trong bang ma tran hai chiéu. Vi dy tin hiéu vao i = 3, j = 4 thi dit ligu ra sé la A(3, 4), voi A la ma tran. Dit ligu cia bang sé duge luu trong mot file. Cach biéu dién nhu sau : m,n AQ, 1), AQ, 2), ..., AG, n) A(2, 1), A(2, 2), .. ., AQ, n) Atm, 1), AGm, 2), . . ., AGn, n) trong dé m la sé hang, n Ja sé cot. Khi m, n la cdc sé nguyén thi gia tri sé tu dong chuyén déi thanh cdc sé nguyén. Néu chi s6 va cot nam ngoai pham vi (vi du i < 1 hodc i > m) thi gid tri ra sé bang 0. Vi du 1 : Cho mot bang LKUP : 1210: 2., 30. Néu gid tri vao la 0,99 thi gid tri ra sé bang 10. Néu gid tri vao la 1,5 thi gid tri ra theo phép ndi suy sé co gid tri : 45 10 + 28 De 10) Vi dy 2 : Cho mot bang LKUP2D : 3, 4 1, -2, 4, 1. 2, 8, 5, 8 8, -2, 9. Néu i = 2, j = 4 thi gid tri ra sé bang 8. Néu i = 5 thi véi gia tri j bat ky ta déu cd gid tri ra bang 0. 14.3.3.5. Khéi sung hinh thang (Trapezoid) va xung chit nhat (Square) Hai khéi, khéi xung hinh thang (LKUP_TZ) va kh6i xung chit nhat (LKUP_SQ), sé duge biéu dién dudi dang bang tim kiém (look-up table). Ky hiéu cia hai kh6i duge cho trén hinh 14.48. LKUP_TZ LKUP_SQ % LKUP_SQ , o . : 1_“e : 180° 360° Hinh 14.48. Ky hi¢u va dang s6ng cia kh6i xung hinh thang va xung chit nhat M6 ta khéi LKUP_TZ : Rising angle theta : géc tang 0, tinh theo dd Peak value : gid tri dinh cha xung Mo ta khéi LKUP_SQ : Pulse width : do rong cla xung 6 trong mot nia chu kj, tinh theo 4d 46 Dang sdng ta cia hai khoi duge thé hién trén hinh 14.48. Tin hiéu vao cia cdc kh6i nay 1a géc tinh theo dé, trong pham vi tit -360° dén +360°. 14,3.3.6. Kh6i lity mau eu git (Sampling/Hold) Kh6i nay sé ldy mau 6 déu vao khi tin higu diéu khién thay déi ti gid tri 0 sang 1 va sé luu gitt gid tri nay cho dén diém tiép theo duge ldy mau. Ky hiéu cia khéi duge thé hién trén hinh 14.49. SAMP 1 wei Hinh 14.49. Ky higu cia kh6i ae Sampling/Hold Cén luu y rang gitta kh6i Sampling/Hold va kh6i luu git bac 0 (Zero—order Hold Bloc) trong médun diéu khién sé (Digital Control Module) ding trong cdc hé rdi rac cd sy kh4c nhau co ban : khéi Sampling/Hold duge xit ly nhu mot phén ti lién tye va thdi diém ldy mdu duge diéu khién bang tin higu bén ngoai, trong khi khéi Zero—order Hold la mét phén ti roi rac va thai diém lay mau duge c6 dinh véi céc khodng Idy m4u nhu nhau. Vi du m6t so dé sit dung khéi Sampling/Hold trén hinh, 14.50 cd tin higu vao la hinh sin cfin léy mdu va tin higu diéu khién 1A xung vudng cd bien do bang 1, khi do ta sé c6 tin hiéu ra cia kh6i Vo. ‘on ee veo 1500 That giant (ms) Hinh 14.50, So dd mach sit dung kh6i Sampling/Hold aT 14.3,3.7. Kh6i lam tron sé (Round—off Bloc) Ky hiéu cua khéi lam tron s6 nhu trén hinh 14.51. ROUNDOFF Hinh 14.51. Ky higu khéi lam tron s6 Cach mé ta : No. of digits N : s6 lam tron sau ddu phéy thap phan Truncation flag : cB lam tron (1; lam tron gidm; 0 : lam tron tang) Vi du, gid tri cla déu vao la 34.5678, khi dd gid tri ra sé phy thudc vao N va ky hiéu lam tron (Trun. flag) : N = 0; Trun. flag = 0 > Vou = 85 N = 0; Trun. flag = 1 > Vay = 34 N = 1; Trun. flag = 1 > Voy = 34,5 N = -1; Trun. flag = 1 = Va, = 30 14.3.3.8. Khéi tré thii gian (Time Delay Bloc) Khdi nay sé tao tré mot khodng thdi gian cla dang song ddu vao, vi du nhu ching duge sit dung vao m6 hinh cia phiin tit truyén sdng cd tré hay phéin tt logic. Ky hiéu cia khéi dugc thé hién trén hinh 14.52. Dé mo ta khéi tré thoi gian chi cén xc dinh thoi gian tré tinh theo giay (s). TDELAY Hinh 14.52. Ky hiéu khoi tré thdi gian Can luu y la khéi Time Delay (TDELAY) va b6 tré (Unit Delay Bloc-UDELAY) trong médun diéu khién s6 (Digital Control Module) od sy khéc nhau : TDELAY la phén tit lién tuc co thdi gian tré duge cai dat tay y. UDELAY la phan ti rdi rac va thi gian. tré phu thuée vao chu ky lay mau, vi vay khéi nay duge sit dyng trong cdc hé roi rac. 48 14.3.3.9. Khéi don (Multiplexer) Cé ba dang cla khéi dén ding trong PESIM voi céc ky hidu tren hinh 14.53 : hai déu vao (MUX2), bén tin hi¢u vao (MUX4) va t4m tin higu vao (MUX8). Céc tin higu vao dp, d), .. dy c6 thé la s6 hay tuong ty. Tin higu ra Y sé bang mot trong cdc tin higu vao tay theo gid tri cia céc tin higu diéu khién sp... s). Bang chan ly cia cdc kh6i nhu trén hinh 14.53. MUXZ MUX4 MUXE dy 2 as Sg ene 7 525, 5 2-Input MUX 4—Input MUX 8—Input MUX so.6Y sl 0 Y a2 6160 Y, 0 40 0 0 ao 00.0 do i al 0 1 dl 00 1 ai 1 0 a (Sc 1 1B Ot a 10 0) a4 10 145 110 «6 ty Hinh 14.53. Ky hiéu, bang chan ly cia cdc kh6i Iva chon Vi du tng dyng cia khéi Iya chon nhy trén hinh 14.54 : Mach sé Iva chon gid tri lon nhat cia hai tin hiéu déu vao V,, V, dé cd tin higu ra Vy. 49 % v Hinh 14.54, Vi du ing dung cia khéi Multiplexer $433.10. Kh6i méo hai téng (THD : Total Harmonic Distortion) THD cia m6t sdng xoay chiéu cd chtfa séng co ban va cdc thanh phén song hai bac cao duge tinh theo cong thttc sau : 2 72 ap Woe ee MG . vy, trong dé: V, la gid tri higu dung (rms) cia sdng cg ban ; V;, la gid tri higu dung ctia song hai ; Vim. Ia gid tri hiéu dung cia séng xoay chiéu. Ky hiéu va mé hinh mach cia khéi nhu trén hinh 14.55. Dé mé ta khéi nay ta cén dua vao hai thong s6 : tan sO song co ban cla tin hiéu vao, Hz va dai thong cla bO loc théng mot dai (band~pass filter), Hz. Mé hinh mach khéi THD 4a) Hinh 14.55. Ky hi¢u va mo hinh mach cia khoi THD 14.3.4. CAC PHAN TU LOGIC 14.3. 1. Céng logic Dé 1a cde céng logic kinh dién, bao gém : céng AND, OR, XOR (exclusive-OR), NOT, NAND va NOR. Ky hiéu ctia cde phan tu nay nhu trén hinh 14.56 50 ANDGATE ORGATE NOTGATE XORGATE D- =) Do > ANDGATE3 ORGATE3 NANDGATE NORGATE i> De® Te D> Hinh 14.56. Ky hi¢u cia cae c6ng logic 4.3.4.2. Flip-Flop cai dit (Set~Reset Flip-Flop) PESIM sit dung hai loai : Trigs bd (edge-trigger) va trigo mic (level—trigger). Khi m6 ta Flip-Flop loai nao chting ta chi dua vao ky hiéu trigo (0 : edge-trigger ; 1 : level—trigger). Ky hiéu cia phn ti cho trén hinh 14.57a. Hinh 14.57a. Ky higu cla Set—Reset FlipFlop Bing chan ly cua loai edge~trigger : Bang chan ly cia loai level—trigger : s R Q Qn 0 0 khong thay déi 0 0 khong thay d6i 0 ft | 0 1 oo 1 | t 0 1 0 1 0 1 0 1 t khong sit dung 1 1 khong sit dung 143.43. J -K Flip - Flop J-K Flip-Flop 1a loai Flip-Flop edge—trigger duong co ky hiéu nhu trén hinh 14.57b va bang chan ly nhu sau : JK Die Q, IKFF 0 o ft khong thay déi Ort | 1 Te Oe tee) 0 Hinh 14.57b. Ky hi¢u cia 1 1 t trang thai chét J-K Flip-Flop 14.3.4.4. D Flip — Flop D Flip-Flop 1a loai Flip-Flop edge—trigger duong od ky hiéu nhu trén hinh 14.58 va bang chan ly nhu sau : D_FF D Clok Q Q, oo a a | cal 0 t 0 1 1 1 Hinh 14.58. Ky hiéu cia D Flip-Flop 14.3.4.5. Kh6i da hai don 6n (Monostable Multivibrator) Véi khéi nay, 4 bs duong (hoac am) cia tin hiéu vio sé cho ra mot xung 4 dau ra véi dd rong xung duge xéc dinh khi md tA. Co hai loai Monostable Multivibrator : loai MONO cd dO rong xung cé dinh ; loai MONOC co do rong xung diéu chinh duge thong qua cuc diéu khién. Ky higu cta hai khéi nhu trén hinh 14.59. MONO MONOC ofr a oF e ot @ ot @ Hinh 14.59. Ky hi¢u cia kh6i Monostable Multivibrator 14,3.4.6. Khéi dém d6 ring xung (Pulse Width Counter) Ky hiéu cia khéi dém do rong xung trén hinh 14.60, ding dé do do rong cia mOt xung : 6 b8 duong cia xung déu vao b6 dém sé duge kich 52. hoat cho dén bé art cla xung thi bé dém sé cho ra gid tri dO rong cla xung vao, tinh theo giay (s). Trong khoang th’i gian hai c4n cia xung thi tin hiéu ra gitt gid tri khong thay déi. PWCT Hinh 14.60. Ky hi¢u cia kh6i Pulse Width Counter 14.3.4.7. Kh6i chuyén d6i A/D va D/A Day 1a cdc kh6i chuyén déi tuong tu/s6 (Analog/Digital) va ngugc lai, véi hai loai 6 tin hiéu sé 8 bit va 10 bit. Ky hiéu cia cdc bé chuyén déi nay nhu trén hinh 14.61. ADCB Veer Hinh 14.61. Ky hi¢u cia céc kh6i chuyén déi A/D va D/A V6i N la sé bit, tin hiéu ra cua khéi A/D duge tinh theo céng thiic sau : 2’ Noa yaaa Vi du : Vig = 5 V, Vin = 3,2 V, N = 8 bit, khi dé Vy = 256/5°3,2 = 163.84 = 10100011. Con tin hiéu ra cia khéi D/A duge tinh : Vi du : Vier = 5 V, Vin = 10100011 (nhi phan) = 163, N = 8, khi do Vo = 163/256"5 = 3.1836. 53 14.4, CAC PHAN TU KHAC 14.4.1, FILE THAM SO (PARAMETER FILE) File tham sé (FILE) xéc dinh tén file cé chita tham s6 cdc phén tit va cdc gidi han cai dat. Vi du nhu phan ti dién tré co thé duge chi dinh la R1, gid tri cla R1 duge xéc dinh trong file tham s6. Ky hiéu cia file nay nhu tren hinh 14.62. FILE dias Hinh 14.62. Ky higu cia file tham s6 File nay dang soan thao (text file) duge tao ra béi ngudi sit dung va cach mé ta nhu sau : = LIMIT % A comment line Vi du cé mét file tham sé duge mé ta cu thé : Rl = 123 (gan gid tri cho R1) R2 23.40 Ohm (céch gan gid tri kiéu khéc cho R2 : déu "=" duge thay bang mét khoang trong) % R3 la dién trd tai (chi thich vé dién tré R38) R3=R1+ R2/2 (phuong trinh tinh R3) L1=3m (gan gid tri L1 bang 0,003 H) C1=100uF (gan gid tri C1) LIMIT R83 5.25 (gan gidi han cia RB : tit 5 dén 25 Ohm) 14.4.2. CAC DANG NGUON Mot s6 kiéu nguén dong dién hay nguén dién ap doc lap duge su dung trong PESIM. Nguén dong chi ding trong mach dong luc. 14.4.2.1. Ngudn thivi gian Phan tu nay 1a mét bo phan dac biét duge xt ly nhu mot ngudn Ap bac thang tuyén tinh co néi dat (xem muc 14.4.2.7), c6 gid tri bang thai gian md phéng mach, tinh theo giay (s). Ky hiéu cia phan tit nhu trén hinh 1463 Time Hinh 14.63. Ky higu cia ngudn thoi gias 14.4.2.2. Nguin mét chitu DC Cac dang nguén chiéu cd ky hiéu nhu 6 hinh 14.64, cac loai co higu (GND) 1a loai co néi dat, ky hiéu (V) la dang nguén dp, ky hiéu (D) I nguén dong. Dé m6 ta cdc nguén nay chung ta chi c4n dua gid tri mot chi tinh theo von hoa ampe. a voc_CELL VOC_GND VDC_GNO_! fo 9 aE A fa {a S = ? T ar il b Hinh 14.64. Ky higu cia cdc ngudn DC 14.4.2.3. Ngwon hink sin Nguén hinh sin cing bao gém hai loai nguén dong va 4p, co ky hiéu nhu &hinh 14.65 déi véi nguén mét pha. Vi du nguén hinh sin dién Ap sé es dang dung cong trén hinh 14.65, khi dé ching duge dinh nghia theo cong thie sau : Vo = Vesin(QQrft + 8 + Voter) VsIN JSIN A ‘n Hinh 14.65. Ky hiéu va biéu dién theo thdi gian cia ngudn hinh sin mot pha Phuong phap m6 té nguén mot pha : Peak amplitude : gié tri cuc dai V,, Frequency : tan s6, Hz Phase angle : géc pha d4u 6, dd DC offset : gia tri mot chiéu Tstart : thdi gian khdi dong, gidy (s). Truéc dé gid tri nguén bang 0. Ngu6n dién 4p hinh sin ba pha d6i xting n6i sao (Y) duge ky hiéu nhu trén hinh 14.66, véi pha A co ky hiéu dau chém trén nguén. 56 VSIN3 “Or © : Hinh 14.66. Ky hi¢u ngudn dp hinh sin ba pha Mo ta : V (line-line-rms) : gi tri higu dung cia dién 4p day Frequency : tan 86, Hz Init. angle : géc pha déu cia pha A, d6 14.4.2.4. Nguin séng chit nhét Co hai loai nguén séng chi nhat : nguén 4p (VSQU), nguén dong (SQU) cs ky higu trén hinh 14.67 cing voi dang sdng cia nguén 4p. ysaqu ISQU ° 4 Hinh 14.67. Ky hi¢u cia ngudn s6ng chit nhat, dang sOng ngudn dp Phuong phap mo ta : Vpeak—peak : gid tri tl dinh gid tri cao dén dinh gid tri thap Vp, : Frequency : tan 86 f, Hz Duty cycle : chu kj song D: ty sO cia khodng thdi gian sng 06 gid tri cao va chu ky T (T = 1/f) DC offset : gid tri mot chi6u Vopicce Phase delay : géc tré 6, tinh theo do 14.4.2.5. Ngubn séng tam gide Hinh 14.68 1a ky hiéu cia hai nguén song tam giée : nguén 4p (VTRI) va nguén dong (ITRI), cing véi dang song cla nguén 4p. Phuong phdép m6 ta : Vpeak—peak : gid tri ti dinh gia tri cao dén dinh gid tri thap Vpp Frequency : tn sO f, Hz 57 Duty cycle : chu ky song D: ty sé cia khoang thdi gian sudn sdng tang va chu ky T (T = 1/9 DC offset : gid tri mot chiéu Voge Phase delay : goe tré @, tinh theo dé VTRI ITRE ° t é eh bp “orset 1 7 Cea eel) Hinh 14.68. Ky higu va dang song cia ngudn song tam gidc 14.4.2.6. Ngudn nhily bac (Step source) Mot nguén nbay bac dang dién 4p (VSTEP/VSTEP_1) hay dong dign (ISTEP/ISTEP_1) sé thay déi ti gid tri nay sang gid tri khdc, 6 thdi diém cfn xée dinh. Ky hiéu cia céc nguén va dang song nhu trén hinh 14.69. Phuong phép m6 ta loai VSTEP va ISTEP Vstep : gid tri cha dién 4p sau buéc nhdy (truée dé dién dp nguén bang 0) Tstep : thdi gian nhay bac Phuong ph4p mé ta loai VSTEP_1 va ISTEP_1 Vstepl : gia tri dién ap nguén truéc bude nhéy Vstep2 : gia tri dién ap nguén sau bude nhéy Tstep : thi gian nhdy bac T_transition : thdi gian qua do tir Vstep1 sang Vstep2. 58 VSTEP/ VSTEP_? ISTEP/ISTEP_1 . ‘ Ge YSTEP YSTEP_1 Vote Vetepe Ge ‘transition a Tstep t ag. Ttep t Hinh 14.69. Ky hi¢u va dang song cla céc ngudn nhdy bac 144.2.7. Nguon tuyén tinh tieng doan (Piecewise Linear Source) Nguén sé bao gém cdc doan thang, duge xéc dinh bang s6 diém, gid tri dién 4p déi voi nguén 4p (VGNL/VGNL_1) hay gia tri dong dién déi voi nguén dong (IGNL/IGNL_1) tai céc diém va thai diém tuong tng. Ky hieu céc nguén nhu trén hinh 14.70. VGNL /VGNL_T IGNL/IGNL_1 ' 1 Hinh 14.70. Ky higu cia cdc ngudn s6ng bac thang Mo ta cho cdc loai nguén VGNL/IGNL Frequency : tan s6 cia song, Hz No. of points n : 86 diém Values V1...Vn : gid tri 6 m6i diém Time TL.Tn : thdi gian 8 méi diém, giay (s) M6 ta cho cdc loai nguén VGNL_1/IGNL_1 Frequency : tan sé cia song, Hz Times, values (tl, V1)... thoi gian va gid tri 6 méi diém 59 Chi ¥ : Cap thong s6 thdi gian va gid tri bat buéc phai dé trong ngoac don va ching phai céch nhau bang déu phay, vi du : (1.2m, 5.5) hoae khoang trong, vi du : (1.2m 6.5). Vi du : Ching ta cé dang nguén nhu trén hinh 14.71. Mé ta theo VGNL : 0. 4 1. Le 3. 3. 0. 0.1 0.2 03 M6 ta theo VGNL_1 : 0. (0,1) (.1,1) (0.2,3) (0.3,3) Hinh 14.71, Dang séng ngudn 4p - a AP as bac thang Thoi gian Cs) 14.428. Ngubn ngiu nhién (Random Source) Bién dQ cia nguén 4p ngdu nhién (VRAND) hay nguén dong ngdu nhiéen (RAND) 1a céc gid tri ngfu nhién ¢ méi budc thdi gian trong qué trinh mo phong va duge tinh theo cong thie : Yo = Vm + Vorttser trong dé : Vm la bién dO cia nguén + n 1a s6 ngdu nhién trong pham vi ty 0 dén 1 Vortset & gid tri nguén mot chiéu Ky higu cia nguén cho trén hinh 14.72. Dé mo ta nguén ching ta chi cfin dua hai thong sO : Vi, va Vottsct: 60 VRAND IRAND Hinh 14,72. Ky hieu ngudn 4p/dong ngéu nhien 14.4.2.9. Ngubn ham todn hoc (Math Function Source) Ky higu cia loai nguén nay cho trén hinh 14.73 v6i phuong phap m6 ta nhu sau : Expression : biéu thie todn hoc cia nguén Tstart : thai diém bat déu Thi gian cd thé duge biéu dién bang T hay t. Vi du mot nguén hinh sin ed th€ duge biéu dién theo biéu thie nhu sau : sin(2"3.1415°50°t + 2.09) VMATH Hinh 14.73. Ky hiu cia ngudn ham todn hoc 14.42.10. Ngubn dién dpldong dién ditu khién Trong’ PESIM cd su loai nguén dién 4p/ddng dién diéu khién si dung trong mach d6ng lyc, chting duge m6 td qua mot thong s6 la hé s6 khuéch dai, ky higu cua céc nguén nay nhu trén hinh 14.74, Khi mé tA cdc nguén ta dua vao hé sé khuéch dai k. — Nguén dién 4p od diéu khién 4p (VVCVS) — Nguén dién 4p o6 diéu khién dong (VCCVS/VCCVS_1) — Nguén dong dién o6 diéu khién ap (IVCCS) - Nguén dong dién od diéu khién dong (ICCCS/ICCCS_1) -Nguén dién 4p c6 diéu khién ap voi hé sé khuéch dai thay ddi (VVCVSv) 61 ~ Nguén dong dién cd diéu khién Ap véi hé sé khuéch dai thay déi avecsv) YVCVS vecvs vecVs_t Bae tee: Icccs aces : : i 5 ! , vvucvsy IVECSV fo. oe Yint x ko ind Vint X 4 ko Mina Hinh 14.74. Ky hi¢u cia cdc ngudn di¢n dp/dong di¢n c6 digu khién Cac nguén 6 diéu khién dong (VCCVS/ICCCS) thi qua trinh diéu khién dong dién phai trong mot nhénh RLC. Cac nguén dong c6 qua trinh diéu khién dién 4p hay dong dién thi dugc coi nhy nguén déc lap. Nguén diéu khién dién ap (VVCVS va IVCCS) thi dién ap gitta hai cue (+) va (-) duge diéu khién, Nguén diéu khién dong dién (VCCVS va ICCCS) thi hai cyc cia nguén sé duge dau néi vi nhénh RLC va chiéu cia dong diéu khién biéu thi bing chiéu cia mai ten. Nguén diéu khién dong dién loai VCCVS_1 va ICCCS_1 thi dong dién diéu khién sé chay tit cyc diéu khién nay dén cuc diéu khién kia. Gia tri dau ra cla céc nguén diéu khién sé bang hé sé khuéch dai nhan v6i gid tri 4p/ddng diéu khién. Déi vdi céc nguén cd hé sé khuéch dai bién thién thi gid tri dau ra duge tinh theo cong thtic : Vo = (KVindVini iy = ONingg¥ini 62 trong dé chi s6 1 4 phia co ky higu dau nhan, con chi sé 2 6 phia cd ky hiéu chit k. Vi du mach dién sti dung nguén VCCVS va VCCVS_1 nhw trong hinh 14.75. Mach diéu khién nguén VCCVS la gid tri dong dién chay trong cuén day i, cé hé s6 khuéch dai bang 1 (Vj, = 1. i,), khi dé ta cé bO chuyén déi tit gid tri dong sang gia tri 4p tuong ting. Mach st dung VCCVS_1 cing cd chite nang tudng tu. Hinh 14.75. Vi du mach sit dung ngudn 4p/ddng didu khién 14.42.11. Ngubn diéu khién dién dp phi tuyén Trong PESIM sit dung cdc loai nguén phi tuyén co dién ap diéu khién sau : - Ngu6n 4p diéu khién tich s6 VNONM : Vo = kVintVing - Nguén dong diéu khién tich sé INONM : ig = kVintYin2 - Nguén 4p diéu khién thuong sO VNOND : Vo = kVins/Ving - Nguén dong diéu khién thuong sé INOND : ig = Vin! Vina - Nguén dp diéu khién can VNONSQ : vo = Ving - Nguén dong diéu khién can INONSQ : ig = kVViny - Nguén 4p diéu khién lay thita VPOWERS : vo = sign(v;,) k(k,v;,)*2 (Khi vi, duong thi vp sé cd dau (sign) +1, khi vj, 4m thi dau cia vo la -1). 63 Dé mo tA cdc nguén ; dua vao cdc hé s6 khuéch dai k, kj, k2. Ky hiéu cilia cdc nguén phi tuyén duge cho trén hinh 14.76. VNONM VNOND VNONS@ VPOWERS Cy f ° INONM INOND INONSQ Oy wnt CAS Baa i Hinh 14.76. Ky hiéu cdc ngudn phi tuyén c6 ditu khién 4p Chi ¥ : Giita nguén phi tuyén VNONM, INONM va ngu6n tuyén tinh c6 hé s6 khuéch dai bién thién VVCVSV, IVCCSV co sy khéc nhau co ban sau : O nguén phi tuyén thi ca hai thong 86 vi,y VA Ving 6 thdi diém dang xét duge ding dé tinh gid tri déu ra va duge cAp nhat trong méi buée lap. Trong khi 6 nguén tuyén tinh thi ta coi sy bién thién cla vj.) 1a rét nhd trong mét bude thdi gian, vi vay gid tri cla vj ctia bude trudée duge gan cho buée ti€p theo, néi cach khéc 1A sy bién thién cla vig 1a rft cham so V6i Vin1. Do dé nguén tuyén tinh sé duge ding 6 trong mach ma khi ding nguén phi tuy6n cd thé gap vin dé vé hoi tu. 14.4.3. CAM BIEN DIEN AP/DONG DIEN Cée cam bién nay sé do gid tri dién 4p va dong dién trong mach dong lc dé sit dung trong mach diéu khién, Cam bién dong sé cd noi tré a 1 uQ. Ky hiéu cia céc cam bién duge biéu dién trén hinh 14.77 vdi hé sé khuéch dai cla cam bién khi mé ta. VSEN ISEN -De- Hinh 14.77. Ky higu cam bién dién 4p va ddng dién 64 14.4.4. DAU DO VA DUNG CU DO (PROBE/METER) Cae déu dd va dung cu do dé do cac gid tri dien 4p, dong dién, cong sudt va hé sé céng sudt cia mach. Trong do c6 ba loai dung cu do : Dung cu do dién 4p mot cuc (VP) dé do dién ap cla cuc dé voi dat; dung cu do dién 4p hai cuc (VP2) dé do dién 4p gitfa hai cuc dé va dung cu do dong dién (IP)* c6 ndi tré bang 1 uQ dé do dong dién chay qua dung cu do nay. Trit loai dung cu do dién Ap mét cyc (VP) thi t&t cA cdc loai dau dd va dung cu do chi sit dung trong mach déng lic. Cha y rang cdc ddu dd la dé do gia tri dién 4p/dong dién theo dang diéu thuc, cdn cdc dung cu do thi do gia tri dién ap/dong dién mét chiéu (DC) hoac gia tri hiéu dung rms d6i véi xoay chiéu (AC). Ky hiéu cia cac thiét bi nay nhu trén hinh 14.78, voi phuong phép mo ta: Operating frequency : tn s6 lam viéc hay tén sO co ban cia céc dung cy do xoay chiéu, Hz Cut-off frequency : tan sé cét cha cdc b6 loc théng thdp va thong cao, Hz VA display flag : cd hién thi cla cong sudt biéu kién (O : khong hién thi, 1 : co hién thi) PF display flag : ky hiéu hién thi cia hé s6 cong sudt (0 : khong hién thi, 1 : cd hién thi) DPF display flag : cd hién thi hé sé cong sudt chuyén dich (0 : khong hién thi, 1; cd hién thi) B6 loc thong thap (low_pass filter) ding trong cdc dung cu do mot chiéu va do cong suat tac dung P (Wattmeter) dé loc cdc thanh phan son= hai bac cao, B6 loc théng cao (high-pass filter) dung trong cdc déng hé do xoay chiéu va do cong suat phan khang Q (VARmeter) dé loc ca thanh phén mét chiéu. Cac tén s6 cdt trong m6 ta dé xdc dinh qué trinh qua dO cia b6 loc. Ngoai tri cdc thiét bi dd, cdc thiét bi do sé od gid tri doc 4 trang thai én dinh. Ampere} DC Ampemet AC Dé dién ap Dé ding dfn Vonmet DC Yanmet AC ee vP2 Yd voc MAC AOC ALAC @ oo po fff fk} ofA] Catmet VAR met Oat met ba pha VAR met ba pha VAR ws VARI f Do hé 56'céng sudt VA_PF Bo hé $6’ cing sudt ba pha VA_PF3 Hinh 14.78. Ky hi¢u cia céc dau dd va dung cu do Céch xéc dinh céc hé sé cong sudt PF, cong sudt tac dung P, cong sudt biéu kién S, hé s6 cong sudt chuyén dich DPF trong mach mét pha: Gia sit dong dién va dién 4p cd chia céc thanh phan sdng hai voi cong thie biéu dién duéi dang : v(t) = ¥2 Visin(o;t + ,) + V2 Vzsin@oyt +b) + 2 Lsin(wit + 6,) + ¥2 Lsin(w2t + 6,) +... trong dé w, Ia tin s6 ciia séng co ban. hiéu dung cua dién 4p va doéng dién Khi do gia tri vee ueue.. Tums urge... i(t) = " Cong sudt biéu kién : 66 io Cong sudt tac dung : Pag J (vit) .ictyyat 0 Hé s6 cong suat : PF = P/S Hé 86 céng sudt chuyén dich : DPF = cos(b, - )) Déi vdi mach ba pha ta cing cd cdc céng thitc tuong ty voi gid thiet la mach ba pha d6i xting : vat wt vy = 0 i i+ ip t+ i, = 0 Luu y rang dung cu do cong sudt biéu kién va hé s6 cong sudt ba pha (VA_PF3) ding cho mach ba pha, ba day. 14.4.5. BO DIEU KHIEN CHUYEN MACH (SWITCH CONTROLLER) Switch Controller hoat dong giéng nhu mot khda cé cuc diéu khién, ching nhan tin higu tit mach diéu khién dé déng cdt mach dong luc. Mot Switch Controller cd thé diéu khién nhiéu thiét bi dong cAt déng thi. 14.45.1. BO dieu khién khoa dong — cit (On — Off Switch Controller) Ky hiéu cia b diéu khién nay nhu trén hinh 14.79. Bo diéu khién nhu mot giao dién gitta tin higu diéu khién va khda dong cAt mach luc : Tin higu du vao cia khéi la 0 hoac 1 ti mach diéu khién sé dua dén cuc diéu Khién cia khda dong luc. ONCTRL Hinh 14.80 la mot vi du mach cé sit dung bd diéu khién nay : Mach Hinh 14.79. Ky higu cia bo dong luc bao gém tai 1a hai On-Off Switch Controller dién tré mdc néi tiép, mot dién tré cd m6t khda dong cdt mac song song, dude c&ép nguén 4p hinh sin. Tin hiéu diéu khién 14 ham buéc nhéy 0-1 thong qua b6 diéu khién dé diéu khién khoa. Biéu dé thdi gian cho ta biét tai thoi diém t = 12 ms thi tin hiéu diéu khién co gid tri tit 0 sang 1, khéa déng ngén mach dién tré dudi lam cho dong dién trong mach Ive tang lén. 67 86 dies kid a] on-off eo §40 1000 1500 maa aso aor Thai gian (rms) Hin 14.80. Vi du mach st dung 66 On-Off Switch Controller 1445.2. BO ditu khién géc mé a (Alpha Controller) BO diéu khién nay ding dé diéu khién géc md cho céc tiristo, ed ky higu nhu trén hinh 14.81. Tin higu vao cia bd diéu khién bao gém : géc a, tin hiéu déng bd va tin higu cho phép (enable/disable signal). Qué trinh chuyén déi eee Alpha tin hiéu déng bo ti 0 dén 1 sé cung cap thoi Hinh 14.81. Ky higu cia bo Alpha Controller diém déng bd & géc 0°. Con géc mé @ duge xéc dinh ti tin higu tie thdi, alpha duge tinh theo dé. Enable / Disable Phuong phdp mé ta : Frequency : tén s6 tac dong cia bd, Hz Pulse width : do rong xung diéu khién, do 14.4.5.3. BO ditu khién theo bang téc dong ditu bién dé rong xung (PWM Look — up Table Controller) BO diéu khién nay cé b6n tin hiéu diéu khién ; tin hiéu chi s6 diéu bién (modulation index), tin hiéu géc mé (delay angle), tin higu déng bo 68 (synchronization signal) va tin hiéu cho phép (enable/disable). Tin hiéu cia chi s6 diéu bi&n sé chon thai diém tac dong trong bang tac dong, bang nay sé cho trong mét file. Tin hiéu déng b6 cung cAp thdi diém déng bé cho chi s6 diéu bién khi thay déi ti 0 sang 1. Tin hiéu géc md sé xdc dinh theo quan hé gitia tin hiéu déng bo va thai diém tac dong trong bang. Ky hi¢u cia bd diéu khién nhu trén hinh 14.82. Phuong phap mé ta : Frequency : tin s6 téc dong cia bo, Hz Update angle : cAp nhat géc mé, dd. Vi du nhu truéc dé gée mé cho bang 360° thi diém tac dong 6 360° trong moi chu ky, néu thay géc mé bang 60° thi diém sé téc dong 6 60° va gia tri géc nay sé duge cap nhat. File name : tén file chtta céc thai diém tac dong cho duéi dang bang. PATTCTRL © Enable/ Disable Hinh 1482, Ky higu cia ca bo ditu khigén PWM Angle Index Signal Bang téc dong biéu dién du6i dang sau : n, m);, M2, - +, My, ky Giy Gia » Gait kn Gap Gia Beaeseee eet Gan Véi n la 86 tac dong trong bang ; m; la chi sO diéu bién tuong tng voi tac dong thit i va k; 1a s6 diém tac dong thi i. Chi s6 m, sé ty dong tang dan tir m, dén m,, Tin hiéu ra sé Iya chon bang thi i néu tin hiéu vao nhé 69 hon hay bang m,, néu tin hiéu vao lén hon m, thi téc dong chudn cuéi cing duge lua chon. Dé lam r6 hon ta xem mét vi du bang cia bing téc dong chun cho PWM véi 5 chi s6 diéu bién va 14 diém tac dong : 5, 0.901, 0.910253, 0.920214, 1.199442, 1.21 14 1.736627 72.10303 80.78925 99.20176 107.8970 172.2634 180 187.7366 252.1030 260.7982 279.2018 287.8970 352.2634 360 14 7.281098 72.27710 80.72750 99.27251 107.7229 172.1789 180 187.8211 252.2771 260.7275 279.2725 287.7229 352.1789 360 14 7.921098 72.27456 80.36350 99.41251 107.2349 172.5789 190 187.2131 252.6571 260.6375 279.7425 287.2529 352.2389 360 14 10.28109 87.27710 88.72750 91.27251 93.72299 169.1789 180 190.8211 267.2771 268.7275 271.2725 272.7229 349.1789 360 14 10.43609 87.65710 88.13250 91.58951 93.23599 169.3879 180 190.2211 267.4361 268.5675 271.7125 272.2669 349.2589 360 Voi bang nay, néu chi s6 diéu bién bang 0.8 thi b6 diéu khién sé chon bang chudn dau tién. Néu chi s6 diéu bién bang 0.915 thi bo diéu bién sé chon bang chudn thi ba. 14.4.6. KHOI CHUC NANG (FUNCTION BLOCK) 144.61. Khii giao dién ditu khién ~ ding lec (Control — Power Interface Block) Ky higu cda khéi cho trén hinh 14.83. Chie nang cia khéi la sé cho mot gid tri cia mach diéu khién dén mach dong luc va duge sit dung nhu 70 kh6i dém gitta hai mach. Tin hiéu ra cua khdi sé dugc xt ly nhu mdt nguén Ap khong déi khi mach d6ng lyc duge lam rd. cToP Hinh 14.83. Ky hi¢u khdi giao di¢n mach ditu khién—dong Ie (C/P) Hinh 14.84 la mot vi du chi ro lam thé nao dé tin higu mach diéu khién cd thé dua dén mach dong lyc. Khi dé khi giao dién nay cé vai trd nhu mOt nguén dién 4p cd ndi dat. Mach dié khiér Mach céng sud# Hinh 14.84, Vi du mach cd sit dung giao dign C/P 1446.2. Khéi chuyén déi toa d6 Nhiém vu cia khéi chuyén déi toa do IA ti dién 4p ba pha theo toa do abe s& duge chuyén sang toa dd dqo (ABC2DQO) va nguge lai (DQO2ABC). Ky hiéu cia hai khoi dugc thé hién trén hinh 14.85. Cac kh6i nay cd thé duge sit dung trong mach déng lve cing nhu mach diéu khién. Can luu y 1a dong dien ba pha cing co thé sit dung khéi nay nhung phai sit dung thém kh6i ngu6n dién 4p cé diéu khién dong dién dé chuyén gid tri dong sang ap truéc khi dua vao khéi chuyén déi nay. ABC2DQ0 DQOZABC Hinh 14.85. Ky hiéu cia khdi chuyén ddi toa dd Phuong trinh chuyén déi tit toa do abe sang toa d6 dgo : val : cos cos (0 ~ =") cos (0 + =) et a| = 5° | sind sin(o-=-) sin(o+ 3) | |v Yo 1 if 1 Ye 2 2 Phuung trinh chuyén d@i tit toa dé dqo sang toa d6 abc : cos sind 1 ¥, Te Qn wef a foe(@-z) sin(e-F) 7 Ye cos (9+ =) sin(o+ =) 1] |e 14.4.6.3, Kh5i ham todn hoc (Math Function Block) Tin higu ra cla khéi sé duge biéu dién nhu ham todn hoc 6 déu vao va cho phép xit ly céc quan hé phtic tap va phi tuyén m6t c4ch dé dang. Trong PESIM cé nam khéi ham todn hoc véi 1, 2, 3, 5 va 10 ddu vao, dugc ky hiéu nhv trén hinh 14.86. FCN_MATH = FCN_MATH2— FCN_MATH3)— FCN_MATHS FCN_MATHIO Soon Hinh 14.86. Ky hi¢u cia khéi ham todn hoc Phuong phép mo ta : céng thtic cia tin hiéu ra theo tin higu vao, véi n 1a s6 tin hiéu vao cong thie dao ham cia ham f theo tin higu vao thi i. Expression f(x,, x, . - 5 Xp) : Expression dffdx, : 72 14.4.6.4. Khoi lién két dong voi the vién bén ngoai (External Dynamic Link Library Bolck ~ External DLL Block) Kh6i nay cho phép ngudi sit dung viét cac chong trinh bang ngon ngit C/C++ hode Fortran, sau dé duge gidi ma (dich) bing khdi lién két thong qua Microsoft C/C++, Borland C++ hoc Digital Visual Fortran, va cudi ciung sé lién két véi PESIM. Céc khéi lién két nay oé thé ding trong mach dong Ive cing nhu trong mach diéu khién. Ky hieu cia céc khoi DLL nhu trén hinh 14.87. Dé mo tA khéi ching ta chi cén chi ra tén file cia khoi DLL tay y nhung phai cing thu muc vi file thiét ké mach (schematic file) cd sit dung file DLL. DLLLEXTI DLL_EXT3 OLL_EXT6 om} DOLL ° Hinh 14.87. Ky higu cia céc khéi External DLL Block Khéi DLL sé nhan céc tin higu vao tit PESIM, thyc hién tinh toan va gui cac tin higu ra vé PESIM. PESIM sé goi cdc lénh DLL cho méi buée thi gian mo phéng. Tuy nhién néu déu vao cia khéi DLL duge két néi voi mét hay nhiéu phén tu rdi rac (vi dy nhu b6 tré, bd vi/tich phan, khdi chuyén déi ham trong mién z, bd loc s6), khi dé bo DLL chi duge goi 6 thai gian léy méu roi rac. Céc file mdu duge cung c&p cho céc Microsoft C/C++, Borland C++ hoc Digital Visual Fortran. Ngudi sit dung cd thé ding cdc file nay nhu céc mau dé viét chuong trinh cia minh. 14.5, PHAN TICH DAC TINH 14.5.1. PHAN TICH QUA TRINH QUA DO Céc tham s6 dé phan tich qué trinh qué dé duge xc dinh khi Iya chon phéin Simulation Control trong menu Simulate cia PESIM, voi céch mo tA nhu sau : 73 Time step : buéc thdi gian m6 phéng, tinh theo gidy (s) Total time : toan bd th’i gian mo phéng (s) Print time : thai gian ma cdc két qua md phéng duoc luu gitt vao mét file ra. Sé khong cd mét két qua ra nao dugc luu truéc thdi gian nay Print step : buéc thdi gian lu gitt. Név cho bang 1 thi tat c& céc dit ligu tai cdc diém sé duge luw trong file ra. Vi dy néu cho bing 10 thi chi cd 10 gid tri 6 10 diém sé duge luu lai trong file ra. Diéu nay dé han ché kich thuée cua file ra. Load flag : ky hiéu cia chtte nang tai cdc dit liéu. Néu cho bang 1 thi moi gid tri m6 phéng truéc dé sé dugc tai xuéng va duoc coi nhu 1a cc diéu kien dau (file c5 ky hiéu mé rong : " ssf") Save flag : ky hiéu cia chic nang luu giit cdc dit liéu. Néu cho bang 1 thi cdc gid tri 6 thdi diém cui ca qué trinh dang m6 phéng sé duge luu lai trong file cé phén mé rong "ssf" Véi che nang LOAD va SAVE thi céc gid tri dién ap, dong dien... sé duge hu gitt 6 thdi diém cuéi cing cia mét lén m6 phéng va sé dude tai xu6ng lam diéu kién déu cho ién m6 phéng sau. Diéu dé cho phép linh hoat hon khi chay cdc qua trinh mo phéng dai khi ma cdc buéc thdi gian hay céc tham s6 thay déi rat it, tat nhién 1a voi cing m6t so dé mach. Trén PESIM buéc thi gian mo phéng sé c6 dinh suét trong qué trinh m6 phéng. Dé dam bdo tinh chinh xac cla két qua phai chon bude thdi gian mot cdch hop ly theo chu ky ddng cét cia cc khda, theo do rong cia xung diéu khién, theo khodng thdi gian qua do. V6 nguyén tdc ta nén chon bude thai gian m6 phéng nhé hon gid tri nhé nhat cla cdc thong 86 trén. Buéc thdi gian m6 phéng lén nhat cho phép sé duge PESIM tinh ton mé6t c4ch ty déng. Buéc lén nh&t nay sé dugce so s4nh bude thdi gian cho béi 74 ngudi sit dung dé chon ra buéc nhé hon cho qua trinh mé phéng. Khi bude thdi gian m6 phéng khéc véi thdi gian x4c dinh béi ngudi sit dung thi sé duge luu vao trong file "message.doc". 14.5.2. PHAN TICH XOAY CHIEU AC Két qua theo tan s6 cia mét mach dién ho’c mach ving diéu khién thi phai co phan tich xoay chiéu dé danh gid. Dac diém cia danh gid AC trén PESIM nhu : Mot mach dién phai nam trong mét m6 hinh g6c nao dé va khong cén mét mo hinh trung gian, nhung m6 hinh trung gian thi lai duge ding dé phan tich AC trong thdi gian rét ngén. C&e buéc dé thiét lap phan tich AC nhu sau : - X4c dinh nguén hinh sin (VSIN) lam nguén kich cho bd quét AC - Dat mot bé dd quét AC (ACSWEEP_OUT) vao dau ra can thiét. DE do két qué cia mét mach vong diéu khién, cdn phai ding = mét bé dd ndt—nit (ACSWEEP_OUT2) - Dat phdn tii ACSWEEP vao so dé mach va cho cdc thong s6 cla bd quét AC - Chay mé phéng. Ky hiéu cia cdc b6 quét trung gian AC nhv trén hinh 14.88. ACSWEEP_OUT ACSWEEP_OUT2 ACSWEEP | €) AC . Sweep Hinh 14.88, Ky higu cc phan ti quét AC Phuong phdép mé ta : Start frequency : tan 56 ban ddu cia bO quét AC, Hz End frequency : tan sé cudi cia bd quét AC, Hz No, of points : s6 diém cdc dit liéu Flag for points : ky hiéu x4c dinh cdc diém co di ligu dua ra. Khi cho bang 0 thi céc diém sé dugc phan bé mot cach tuyén tinh theo ty 1é LOG10. i) Khi cho bang 1 thi cdc diém sé duge phan bé mot c4ch tuyén tinh theo ty Ié tuyén tinh Soure name : tén cia nguén kich thich Start amplitude : bién dé cia nguén kich thich 6 tan sé ban dau End amplitude : bién dé cia ngu6én kich 6 chinh tén s6 cuéi Frequencies for tin 86 8 cdc diém dac biét. Néu dac tinh tér extrapoints : thay déi nhanh & mot sO dai tén thi tai céc ving nay cn phai thém vao céc diém dac bigt dé nhan duge két qua hgp ly. Nguyen ly phan tich AC : Bom mét tin hiéu kich thich AC rét nhd vao trong mach nhu mot tin hiéu nhiéu va tin hiéu cd cing tan s6 sé duge trich ra 6 ddu ra. Dé phan tich AC chinh xc két qua thi bién dO cia nguén kich phai chon hgp ly. Bién dO nay phai di nhé dé nhiéu cia hé vin nam trong vung tuyén tinh. Nhung no cing phai du lén dé tin higu ra khong bij anh hudng cia sai s6 tinh todn. Ndi chung trong mét hé vat ly phai cd dO suy giam nhé 6 t&n s6 thép va d suy gidm Ién 6 tdn s6 cao, vi vay Iva chon dung bién dO cia nguén kich thich theo quan hé : bién dO nhé 6 tan sé thap, bién dé lén 6 tan sé cao. 14.5.3. KHOI QUET THAM SO (PARAMETER SWEEP) Parameter Sweep cén cd cdc théng s6 sau day : - Dien tré, dién cam va dign dung trong nhénh RLC - Hé s6 khuéch dai cia khéi ty 1é (P) ~ Hang s6 thdi gian ctia khéi tich phan (1) ~ Hé s6 khuéch dai va hang s6 thdi gian cua khdi ty 1é/ tich phan en ~ He s6 khuéch dai, tan s6 odt va hé sé suy gidm cia bd loc thong thap va thong cao bac hai (FILTER_LP2/FILTEP_HP2) - Hé s6 khuéch dai, tén sé trung binh va dai théng/dai chan cta bd loc théng mét dai/chan mét dai bac hai (FILTER_BP2/FILTER_BS2). 76 Ky hiéu cia khéi quét tham s6 cho trén hinh 14.89 vdi cach m6 ta nhu sau Start value : gié tri ban déu cia khdi End value : gid tri cudi cha khéi Increment step : gia sO buée Parameter to be swept : tham s6 quét. PARAMS WEEP Param oe Hinh 14.89, Ky higu cia kh6i tham s6 quét 14.6. THIET KE GIAN DO MACH DIEN Chuong trinh thiét ké mach cia PESIM 1a mot chuong trinh cd tinh tuong téc va lA giao dién gitta ngudi sit dung voi cdc thu muc va phén soan thao mach dién. Hinh 14.90 la mot vi du mach chinh luu duge thiét ké trén PESIM. RAST Siete re jplsieel mle] ost! aiele tela) wt! alee ie j wl i | | t Hinh 14.90. Vi du mach chinh luu tiristo thiet ké trén PESIM 7 V6i PESIM c4c phan ti cia mach duge chia trong menu Elements. Cac phan ti duge chia thanh bén nhém nhu da duoc trinh bay trong phan m6 hinh cdc phdn ti 6 cdc dé muc trén : phan tit mach céng sudt (Power), phan tut mach diéu khién (Control), cdc phan tit khaéc (Others) va phén tu nguén (Sources). 14.6.1. THIET LAP MACH DIEN Cac bu6éc dé thiét lap mach dién trén PESIM nhu sau : -Get : Dé nhan duge mot phén tu mach trén menu Elements, sau dé chon phén ti céin thiét trén submenu bing cdch nhdy con tré vao phén tit dé. Vi du dé od phan tit nguén mét chiéu : menu Elements -> Voltage > DC -Place: Dat vj tri cia phén ti da chon vao mach bang cAch git nut chudt trdi va di chuyén dén vi tri cdn thiét. = Rotate : Quay phén ti da chon trén mach dién. -Wire: Néi day vao hai nut trong mach : Chon menu Wire thi sé xuat hién biéu tugng but réi git nuit chudt trai dé kéo day n6i tit diém dau dén diém cui trén nat lvéi cia man hinh, Dé dé dang kiém tra thi nat di chuyén sé hién thi bing mot vong tron, cdn nut ndi sé hién thi bing mot dau cham. -Label: Gan ky hiéu : Khi cd hai mit hay nhiéu hon hai mit cd cig ky hiéu thi cdc nit nay sé dugc coi la néi véi nhau bang mét day dan, diéu dé cho phép giam thiéu su phic tap cia mach. Ky hiéu nay cing cd thé di chuyén dude va duge chon trén Tab. - Assign : Gan thong s6 cho phan tit : Nhéy kép con tro lén phén ti dé sé xudt hién mot ctta sé hOi thoai dé gan gid tri thong s6, sau dé déng cita sé nay lai. 14.6.2. SOAN THAO MOT MACH DIEN Cée buée dé soan thao mach trén menu Edit va View nhu sau : - Select : Chon mét phan tit hoac mét khéi trong mach : Chon phan 78 oleae Copy : - Delete : - Move : - Text : - Disable : - Enable : ~ Zoom : - Escape : tit bang cdch nhdy con tré vao phdn tit sé xudt hién mot 6 vuéng xung quanh phén tw. Chon mét khéi thi an va gitt mit chudt trai réi di chuy8n cho dén khi 6 vuéng bao ldy khéi can thiét. Sao chép mot phén ti hay mt kh6i da chon trong mach : chon Copy, sau dé cho Paste dé co phan ti hay khéi da chon thi hai Xca mot phén tit hay khéi da chon trong mach : Chon menu Cut hoac phim trén ban phim. Khi ding Cut thi phan ti cu6i cing bi xda cd thé trd lai khi ding ky higu hay xda (Undo). Dich chuygn mét phén ti hay kh6i da chon trong mach : An va gitt chudt trai réi kéo dén vi tri cén thiét. Dat soan thao ky ty trén man hinh : Chon menu Text, soan thao ky ty trén cita sé hoi thoai text réi an va git nut chudt trai dén vj tri céin thi¢t. Khong cho phép téc dong vao mét phén ti hay mot khéi da chon trong mach cho dén khi qué trinh m6 phéng mach duge thuc hién. Xda bé chite nang Disable da chon 6 trén. Phéng to mach (Zoom in) ho&c mOt kh6i cia mach (Zoom in Selected). Dé xa bé ding Zoom out hoac Fit to Page. Thodt ra khdi cdc chic nang soan thao trén khi chon menu Escape. 14.6.3. MACH PHU (SUBCIRCUIT) Cc buéc dé soan thdo va thao tac mt mach phy nhu sau : - New Subcircuit : Thiét lap mot mach phu méi. = Load Subcircuit : Tai xuéng mot mach phu da cd, mach phu nay sé hién thj trén man hinh nhu mét khéi. - Edit Subcircuit : Soan thao kich thuéc va tén file cla mach phu. 79 ~ Set Size : = Place port ~ Display port : ~ Edit default variable list : - Edit image : - Display subcircuit name : Show subcircuit ports : - Hide subcircuit ports : - Subcircuit list : ~- One page up : - Top page : Cai dat d6 lén cua mach phy. Dat vi tri cong két néi gidta mach chinh véi mach phu Hién thi céng két néi cia mach phu. Soan thao danh sdch cdc thong sé mac dinh trén mach phy. Soan thao hinh anh cila mach phu Hién thj ten cia mach phy. Hién thi tén céng cia mach phu trong mach ‘chinh. Khong cho hién thi tén céng cia mach phu trong mach chinh. Danh sch tén file cha mach chinh va mach phu. Quay tré lai mach chinh, khi dé mach phu sé dugc luu tu dong. Nhay ti mach phu (mic thap) len mach chinh (mttc cao) cho phép sit dung dé dang khi cd nhiéu mach phu. Trén hinh 14.91 la mét vi dy st dung mach phu G phia trai trong mach chinh bén phai Mach pha Bén trong mach phu : Tay VV, out] File: chop.sch File: chop_sub.sch Hinh 14.91. Vi du mach dién co si dung mach phu 80 146.31. Tao mach phu trong mach chinh Cac buéc dé tao lap mot mach phy co tén file "chop_sub.sch" trong mach chinh c6 dia chi “chop.sch" nhu sau : - Mé hay tao mach chinh "chopsch". ~ Néu nhu file "chop.sch" chua co thi phai dén menu Subcircuit dé chon New Subcircuit. Néu nhu file "chop.sch" da cé thi chon Load Subcircuit. ~ Mét khéi vuéng sé xudt hién trén man hinh dé tao mach phu. 14,6.3.2. Tao mach phu nim trong mach phu Dé tao mot mach phu thi nhéy kép vao mach phu dé, réi thu hién cdc buéc tiép theo nhu sau : - Thiét lap/soan thao noi dung cia mach phu giéng nhu déi véi mach chinh. - Xac dinh d6 én (size) cia mach phu bang cach chon Set Size 6 menu Subcircuit. - Xéc dinh céng n6i tuong tng véi c4c nuit trén mach chinh. Chon Place Port trén menu Subcircuit thi hinh anh cla cOng n6i xudt hién. Sau khi cng ndéi da duge dat vao vi tri thi mdt cita sd sé int (our+] Hinh 14.92. Vi du thiét lap mach phu trong mach phu xuat hién, trong dé cdc nut két néi duge thé hién bang c4c hinh thoi trén bén mat cia kh6i mach phy. Khi mét hinh thoi duge chon thi trén hinh thoi dé sé cd mau dé. Theo mac dinh thi hinh thoi 6 phia trén bén trai sé dugc chon ddu tién, con dé chon mot mit két noi bat ky thi nhdy con tré vao nut dé va xdc dinh tén céng két néi. - Sau khi bén nit két néi da xdc dinh vi tri bang tén cdc nut két néi thi mach phu sé xudt hién. Hinh 14.92 la mét vi du tao lap mach phu theo phuong phap nay. 14.6.3.3. Két n6i mach phu trong mach chinh Khi mach phu da dugc thiét lap cing véi cdc céng két néi cia né da xée dinh, cfn néi mach phy vao mach chinh theo cdc buéc sau : - Trong mach chinh cdc diém n6i cia khdi mach phu sé xudt hién cAc vong tron réng. - Chon khéi mach phu va chon Show Subcircuit Ports tren menu Subcircuit dé hién thi tén céng duge xdc dinh 6 phén trén. - Ding day néi vao cdc diém néi tuong tng. 14.6.3.4. Cie dite diém khée cia mach phu DE théy rO cdc dac diém dac bigt cua mach phu, chting ta sé xét mot vi du cu thé nhu trén hinh 14.93 : Thiét l4p mOt mach bam 4p mét chiéu (chopper) lam viée trong mét géc phan tu sit dung phén tu MOSFET. Dien 4p ra cla bO chopper sé cd mOt bd loc LC réi méi cung cp cho phu tai Ry+ Ry. BO loc nay sé duge thiét lap khi sit dung mot mach phy sau do két n6i vao mach chinh. Tén file cia mach chinh la "main.sch’, tén file cla mach phu la "subsch”, a. Truyén cic tham sé tir mach chink dén mach phu Céc gid tri mac dinh cia L, C trong mach phy c6 thé duge xée dinh khi chon Subcircuit/Set Default Variable List, khi dé L = 5 mH ; C = 100 uF. Khi mach phy nay duge tai vao mach chinh trong thdi gian déu thi cdc gia tri mac dinh nay sé dugc hién thj trén bang "Subcircuit Variables" nam trong Subcircuit/Edit. Subcircuit cia mach chinh "main.sch*. Céc tham sé méi cé 82 thé duge thém vao va gid tri méi cia L, C cd thé duge thay déi 6 trong bang nay. Vi du thay déi gia tri L = 2 mH con git nguyén gid tri C. Khi do céc tham s6 va gia tri méi sé dugc ghi nhé vao trong netlist file va duge ding trong qué trinh m6 phéng, cdn cdc gid tri mac dinh sé bi bd qua. Ching ta goi c4ch x4c dinh tham s6 cia mach phu nhu trén la xdc dinh ti mach chinh va trong mét mach phu giéng nhu vay ding trong thoi diém khéc 6 m6t mach nao do thi cdc tham sé nay sé cd thé dude gén cdc gid tri khac. ANT cb [- One-Quadrant 0c/pc Cirouit Subcircuit Vv File: nain.sch File: sub. sch Hinh 14.93. Vi dy sit dung mach phy trong bo bam 4p mot chitu b. Tao lap mach phu theo yéu clu Cac bude dé tién hanh nhu sau : -Tren menu Subcircuit chon Edit Image sé xudt hién cita sé hinh anh dé thiét 1@p mach phy nhu trén hinh 14.94. Trén cia sé nay c6 céc 6 hinh thoi méu dé, do la céc nut két néi cia mach phu tuong tng véi cdc diém néi trén mach chinh. 83 ~ Dang céc cong cu trén cita sé hinh anh dé tgo l4p/soan thio mach phy. Néu cdc céng cu dé vé mach chua hién thi trén cita sé thi tré lai menu View dé kiém tra Drawing Tools. Nhéy con tré trén biéu tugng Zoom In va Zoom Out trén thanh cong cu dé diéu chinh kich thuéc cia hinh anh mach phu. Sau khi mach phu duge thiét lap thi trén cita sé hinh anh nay cd mot mach nhy 6 hinh 14.94. - Quay lai cita sé mach phy "subsch" dé ghi nhé lai mach phu vila dugc tao lap thi mach phy nay sé xuat hién trén mach chinh. aC SDOOOSH Hinh 14.94, Cita sé hinh anh mach phu dudc tao lap theo yéu cau c. Dua mach phu vao danh sdch céc phiin tr trén PESIM Néu da thiét lap mot thu muc "User Defined" nim trong thu muc PESIM6.0 va cdc mach phu cén thiét da dugc dat trong thu myc nay, céc mach phy nay sé xudt hién nhu cdc danh mye trong menu Ele- ments/User Defined giéng nhu cdc phan tu khac trong PESIM. Tiép do ta tiép tuc tao lap cdc thu muc phy nhiéu c&ép nim trong thu myc User Defined va dua cdc mach phu nay vao trong céc thu myc phu do. Sau khi da dua céc mach phy vao danh sdch cdc phan tu trén PESIM thi viée si dung va quan ly sé thuan tién hon rt nhiéu. 14.6.4. CAC TUY CHON (OPTIONS) 14.6.4.1. Chay mé phong Dé chay mé phéng mot mach dién ta vao menu Simulate va chon Run Simulation. BO m6 phéng cia PESIM sé khéi dong. Dé xem két qua m6 phdng, ti menu Simulate chon Run SIMVIEW (lénh nay sé duge trinh bay trong muc 14.7). 14.6.4.2. Thiét lap va xem Netlist File Dé tao lap mét file danh s4ch (Netlist), trong menu Simulate chon Generate Netlist File. File nay sé cd dudi mé rong ".cct" va duge ghi nhé vao trong cing thu muc ciia file thiét ké mach (Schematic File). Dé xem netlist file, vio menu Simulate réi chon View Netlist File. 14.6.4.3, Xdc dinh hién thi thoi gian mé phéng (runtime display) Bat ky mot mo phéng nao cing can phai xem va phan tich dang séng, khi do dang song céin phai hién thi trén man hinh trong khodng thdi gian m6 phong. Thdi gian nay sé duge x4c dinh va lya chon trong danh séch tin higu ra cdn x4c dinh trong mach m6 phéng. 14.6.4.4, Cai dat Tat c& cdc thong s6 trén man hinh, nhu 6 ludi hién thi, kiéu chit soan thao, céc chi thich khi m6 phéng, mau sc cua dutng cong... déu duge cai dat trong Settings cia menu Option. Truéc khi mét mach dién duge in ra cén xem truéc mach dé duge in ra trén gidy nhu thé nao, chang ta chon Print Page Border nam trong Iva chon Settings. Néu mach in ra kéo dai sang hai trang gidy, ta cd thé dich chuyén dé mach in ra nam gon trong mot trang. Néu mach in ra qué khé cla trang gidy, ta cd thé thu nhé mach khi ding Zoom Out. Céc cht gidi trén trang in, vi du nhu tén ngudi sit dung, tén cia mach, ngay thang... cd thé duge tao lap trén menu File khi chon Print Page Setup. Dé lam mat di céc chi gidi nay khi vao Iva chon Settings. Khi vao Iva chon Settings, néu nhu ching ta chon Disable simualation warning message thi tdt cA cac canh béo dua ra trong qué trinh m0 phéng 85 sé khong xudt hién trén man hinh va cdc canh bdo nay sé dugc dua ra truéc khi dang sdng dugc hién thj trén SIMVIEW. 146.45. In m6t mach dién Dé in mét mach dién ta vao menu File réi Iva chon Print. Tuong ty ta cd thé in m6t phdn cua mach khi chon Print Selected. 14.6.5. THU VIEN TRONG PESIM Thu vién bao gém hai phén : thu vién hinh anh (PESIMimage lib) va thu vién danh séch (PESIMLIB). Thu vién danh séch khong thé sita déi duc, nhung thu vién hinh anh c6 thé sita déi hodc tao lap mot thu vién hinh anh riéng cho ngudi sit dung. Dé tao lap hode sita déi thy vién hinh anh, ching ta vao Edit/Edit Library/Edit Library File réi thuc hién tiép cdc chi dén trén man hinh. 14.7. CHE BIEN DANG SONG CUA KET QUA MO PHONG SIMVIEW 1a chuong trinh dé hién thi va ché bién dang sdng trong PESIM. Trén hinh 14.94 la mét vi du két qua dang séng sau khi m6 phéng trong SIMVIEW. Véi man hinh hién thi nay ta sé ldn lugt gidi thich ting chic nang cia menu. 14.7.1. FILE MENU File menu cd céc chitc nang sau day : - Open : M6 mét file dit ligu soan thao ky tu (text). - Open binary : Mé mét file nhj phan (binary) cia SIMVIEW ~ Merge : Nhap miét file dit liu khac vao file di liéu da cd dé hién thi lén man hinh. ~Re-load data : Mé lai dit lieu tix cing mét file dir liéu (text) - Save : Trong hién thi theo thdi gian, ghi nhé dang song vao binary file cia SIMVIEW cd dudi mo rong "smv". 86 ~ Save as : - Save settings : - Print : - Print setup : - Print page setup : - Print preview : - Exit : Trong hién thi theo bién déi Fourier nhanh FFT, ghi nhé két qua FFT vao text file cé dui mé rong *. fit". Thi tu cdc dit ligu sé duge ghi nho ging nhu duoc hién thi trén man hinh. Trong hién thi theo thdi gian, ghi nhé dang séng vao binary file cia SIMVIEW dude xdc dinh béi ngudi sit dung. Trong hién thi theo FFT, ghi nh6 két qua FFT vao text file duoc xéc dinh béi ngudi st dung. Ghi nhé céc hién thj duge cai dat hién hanh vao mét text file cd dudi mé rong “.ni’, file nay duge soan thao béi ngudi sit dung. Khi SIMVIEW duge mé ra hode khi cdc dit ligu duge tai xu6ng, néu file cai dat nay da od thi SIMVIEW sé doc file nay va ding cdc ché do cai dat cho hién thi In dang song Cai dat kiéu in Cai dat kich thuée in Xem truéc trang in Ra khdi SIMVIEW Khi céc dit ligu cia mét text file dang hién thj, sau khi cdc dit liu méi cla cing mot file da co hiéu luc thi v6i Re-Load Data dang song sé duge vé lai voi dit ligu méi. Khi st dung chitc nang Merge thi di liéu cia nhiéu file sé duge nhap véi nhau dé hién thi lén man hinh. Vi du co hai file dit liéu, file thit nhat 1a céc dudng cong dong dién I,, I,, file thi hai la dién 4p V), V2, véi chtte nang Merge thi cA b6n dudng cong sé cing hién thi trén man hinh, nhung ky hiéu tham s6 V,, V2 sé duoc thay déi ty dong sang I1_,J21. 14.7.2. EDIT MENU Edit menu cé céc chtic nang sau day : 87 Copy to clipboard: Sao chép dang song ~ Edit title : Soan théo tiéu dé dé in ra, mac dinh cua tiéu dé 1a tén file 14.7.3. AXIS MENU Axis Menu cd céc chtic nang sau day : -X Axis : Thay déi céc cdi dat trén truc toa dé X -Y Axis : Thay déi cdc cai dat trén truc toa dé Y - Axis label setting : Thay d6i cdc ky hiéu tham s6 da cai dat trén truc X/Y - Edit default : Thay déi tén tham sé : khi mét danh muc nao do dugc kiém tra thi théng thudng cdot dau tién cing dé mac dinh la thdi gian - Variable list : Danh sdch cdc tham s6 si dung trén truc toa do X. Hop thoai dé cai dat truc X/Y sé duge hién thi nhu trén hinh 14.95. Trong dé néu ta chon ty 1é tu dong (Auto—Scale) va chia lu6i (Grid Division) theo mac dinh thi cdc dit liu lon nhat sé tu dong gan cho céc truc toa do. Néu khong sit dung mac dinh thi ta céin dua vao cdc s6 li¢u cy thé. Voi chtic nang Axis Label Setting, ta cd thé thay déi kich thuée cdc ky higu tham s6 trén cdc truc, hoac khong cho céc ky higu nay hién thi tren man hinh. Chiic nang Default X—Axis cd mac dinh gan cho truc X lA tham s6 thdi gian, tuong ting voi cot dit ligu dau tién. Néu chtic nang nay khong duge Iya chon thi bat ctt c6t nao trong bang dit ligu cing cd thé gn cho truc X. Hinh 14.95. Hop thoai cai dat truc toa dd X/Y 14.7.4. SCREEN MENU Screen Menu co cdc chifc nang sau day : ~ Add/Delete curves : Thém vao hodc xda di cdc dudng cong trén man hinh da chon - Add screen : Thém vao mét man hinh mdi - Delete screen : Xda di m6t man hinh da chon Dé chon m6t man hinh nao dé, ta nhéy nit chudt trai vao phia trén man hinh do. Hop thoai Add/Delete Curves nhu trén hinh 14.96. Trong dé cita sé bén trai Variable Available 1a cdc tham s6 cd thé duge hién thi trén man hinh, cén cita s6 bén phai Variables for Display la céc tham s6 mong mu6n duge hién thj trén man hinh. Cac tham s6 cia hai cita sé nay 6 thé duge chuyén déi cho nhau thong qua nit chite nang "Add" va "Remove". Cita sé Edit Box 1a dé soan thao cdc cong thtic todn hoc. Cac cong thitc phai viét trong dau ngoac don & dang tudng minh theo cdc ham todn hoc co ban sau day : ag phép c6ng - phép trix " phép nhan / phép chia A ham mi (vi du : 243 = 2*2*2) SQRT can bac hai SIN ham sine cos ham cosine TAN ham tang ATAN ham arctang EXP ham ldy thita s6 ty nhién (vi du : EXP(x) = e%) LOG ham logarit co sé tu nhién (vi du : LOG(x) = In(x)) LOG10 ham logarit co s6 10 89 SIGN AVG INT Edit Box ham gid tri tuyét déi ham dau (vi du : SIGN(1.2) = 1; SIGN(-1.2) = -1) ham trung binh cia tham sé ham tich phan cia tham s6 WAL Yo} WL 1b) ry EMAC tab ARC ore Hinh 14.96. Hop thoai Add/Delete Curves 14.7.5. MEASURE MENU Measure Menu oé céc chtic nang sau day : - Measure : ~ Max : - Min : - Next Max : - Next Min : — Avg : ~ Aveilsl) : Lya chon cho kiéu do lutng Tim gid tri cuc dai téng quat cho mot dung cong da chon Tim gid tri cuc tiéu téng quét cho mot dudng cong d& chon Tim gia tri cuc dai tiép theo cia mot dai cho mét duéng cong da chon Tim gia tri cue tiéu tiép theo cia mot dai cho mét dudng cong da chon Tinh gia tri trung binh cua dudng cong trong mét khoang thoi gian da chon Tinh trung binh cua gid tri tuyét déi cia duéng cong trong mét khodng thai gian da chon - RMS : Tinh gid tri hiéu dung cia duéng cong trong mé6t khodng thai gian da chon Sau khi chon Measure sé xudt hién mét hép thoai do lung nhy trén hinh 14.97, Nhay nat chu6t tréi tai mot vi tri mot dugng thang ding xuét hién va gia tri cla duéng cong tai vi tri dé sé duge hién thi. Nhdy nuit chudt phai tai mét vi tri khdc thi mot dung thang ding sé xuat hién voi gid tri cia duéng cong tai vi tri thit hai. Gid tri khdc nhau tai hai vj tri cia hai dudng thang ding nay sé duge do khi nhay nét chudt tr4i. Trén hinh 14.97 cing cho thay vi du cdc gid tri do theo chic nang nay. CT 5 1190802 rameney — b3080K0-4 siatas 2483mme04 Wma) 1 asabe te | 662083 tsciey | zoster Sete) | Gesptaect Left mouse click Right mouse click Hinh 14.97. Hop thoai cia chitc nang do luong Cha y 1a tat cA cdc chic nang do ludng phai thye hién qua kiéu Measure sau khi mét dudng cong da duge Iya chon. Dé vao kiéu Measure, ta nhéy con tré vao biéu tugng Measure. Dé chon dudng cong ta nhdy con trd vao tén dutng cong (nam phia ngoai man hinh, 6 phia trén bén trai). 14.7.6. VIEW MENU View Menu bao gém cdc chic nang sau day : ~ Zoom : Phéng to va thu nhé mét ving da chon 91 ~ Re-draw : Ve lai dutng cong theo ty le khéc - Escape : Thoat ra khéi chtic nang Zoom hoa Measure = Toolbar : Hién thi hoac khong hién thi thanh cong cu - Status Bar : Hién thi hoac khong hién thi thanh trang thdéi nam phia duéi cia cita sé SIMVIEW 14.7.7. OPTION MENU Option Menu c6 céc chttc nang sau day : - FFT : Thuc hién bién déi Fourier nhanh - Time : Khoa chuyén tit hién thi trong phd tén sé sang hién thj trong mién thdi gian - Set text fonts : Thay déi kiéu va kich thuéc chit ~ Set curves : Thay déi hién thi duéng cong - Set background : Thay déi mau nén cho man hinh den (mac dinh) ho&c trang ro Hién thi hodc khong hién thj 6 luéi cia man hinh = Grid a a = Color : Thay déi mau cdc dudng cong V6i chic nang FFT, cdc bién d sdng hai trong mién thdi gian sé duge tinh todn va hién thi. Khi yéu cdu dé nhan duge cdc két qua FFT chinh xac thi qué trinh mé phéng sé tim trang théi 6n dinh va cdc di ligu mo phdéng sé bi han ché (sit dung chife nang cAi dit X—Axis) dé cd boi nguyén cia chu ky song co ban. Chitc nang Set Curves’ sé lam thay déi hién thi duwong cong : cac diém dit ligu cia dudng cong sé duge biéu dién thong qua cdc biéu tugng nhu céc hinh tron, hinh vuéng hay hinh tam gidc... hodc khéng cd cdc biéu tuong nay. Déng thoi dudng cong sé la dudng lién néi céc diém hodc la dudng ri rac khong lién tuc. Dé thay d6i cai dat cho céc dung cong, truéc tién ching ta chon dutng cong bang cach nhay nut chudt tréi, sau dé chon ché do cai dat thich 92 hop réi nhdéy vao nut "Apply". Sau khi tat cA cdc cai dat da duge chon ta nhdy con trd vao "OK". Hop déi thoai Set Curves nhu trén hinh 14.98. Mot khi chic nang "Color" khong str dung thi hién thi cia dudng cong sé la den trang. Hinh 14.98. Hop d6i thoai cai dat dudng cong "Sct Curves" 14.7.8. LABEL MENU Label Menu cd cdc chic nang sau day : - Text : Dat mét doan soan thao (text) vao trong man hinh - Line : Ve mot dutng thang - Dotted line : Ve mot dung chim chdém - Arrow : Vé mot dudng thang cd mii ten. HE ve mot dudng thang, trudc tién ta chon chic nang Line trong Label Menu, sau dé nhdy va giit mit chudt trai tu vi tri dau cho dén vi tri cudi cla dung thang. Cach vé céc dung chim chdm va duéng mui tén cing tuong tu nhu vay. 14.7.9. XUAT DU LIEU (EXPORTING DATA) Nhu da biét, két qua cia FFT cd thé duge ghi nhé trong mét file soan thao (text). CA hai két qua mo phéng trong hai file (*.txt) va (*.fft) déu od dang text, déu co thé duge soan thao khi sit dung Text Editor (giéng nhu Microsoft NotePad) va déu co thé xudt sang cdc phan mém khéc (giong nhu Microsoft Excel). 93 Vi du dé xudt mot két qua mo phéng trong file "chopiq-txt” sang Microsoft Excel, ta thyc hién cdc buGc sau : -Trong Microsoft Excel, ching ta chon Open trong File menu. Mé file"chop-lq-txt". -Trén cita sé déi thoai “Text Import Wizard-Step 1 of 3" nam trong "Orginal data type, ta chon Delimited, sau dé nhdy vao Next. - Trén cita s6 d6i thoai "Text Import Wizard-Step 2 of 3" nam trong Delimiters, ching ta chon Space, sau dé nhay vao Next. -Trén cita sé d6i thoai "Text Import Wizard-Step 2 of 3" nam trong Colum data format, ta chon General, sau dé nhay vao Finish. 14.8. Vi DU MO PHONG SU DUNG PESIM Sit dung PESIM dé m6 phéng mach bam dp mot chiéu trong mot géc phan tu (bam 4p ha 4p) ding phén ti IGBT. 14.8.1. THIET KE MACH DIEN Khi thiét ké mach ta sit dung chuong trinh thiét ké mach PESIM Schematic, sé xudt hign mot cita sé dé thiét lap mach nhu 6 hinh 14.99. Su dung céc chiie nang da néu trong myc 14.6 dé vé mach dién cing céc scan théo cha thich. Hinh 14.99 la mach da thiét k& hoan chinh 6 sit dung hai khéi diéu khién cho IGBT : Gating Bloc hoac Switch Con- troller véi téin s6 dong cAt cia bo bam la 5 kHz. 14.8.2. CAl DAT THAM SO CAC PHAN TU CUA MACH LUC Dé cai dat céc tham sé vao mét phan tt, truéc tién ta nhay kép chudt tréi vao phén ti dé, trén man hinh sé xudt hién cia sé d6i thoai dé ngudi sit dung co thé dua tham s6 vao. Cac ciia sé d6i thoai va tham 86 céc phén ti cho trén hinh 14.100. Cac ky higu phan ti mach hte ¢ hinh 14.100 la cho mach bén trai cia hinh 14.99. Cac tham sé cia mach lve bén phai cing dugc dua vao tuong tu vi cde ky hiéu tay y. Dé do dién ap ra cia mach ta ding von ké V. alex} leds Switch gating block specifies awitch gating pattern, hn this gramps. switching frequenc Slee behaviors as wut ig the gating 4 te the gate (base) if Piet are tee awa teley pe: One at 0 dey. far swaten tucn-ons warcune. the other ar 180 deg. for rurn-oft pe ont abs ena ee ecececel © teed bdr nf ode] fs | |e) 9 Hinh 14.99, Thiét ké mach bam 4p mot chitu 1. Nguén dién 4p mot chiéu (hinh 14,100a) Mo ta: -Tén cia nguén : V1 - Gié tri dign 4p : 100 V 2. Khéa IGBT (hinh 14.100b) 95 Mo ta: - Tén cia khéa : IGBTL - Vi tri ban dau : 0 ~ Ky hiéu dong dién JGBT swach DE vohage source 7 [ Display | | Duis | | None aati rol | Mae Vie [| | teil Postion 0 i | | Ampbtuce io Ee | Cament Flog fo | (wo a (b) xi Display | Hone (7 fe Display | ndactonce cee Name ii | Invtial Cuvent ta i Indial Postion fr | Coatent Fag tr Comert Flag fo (0) i a YRS Resetor | Name Ditplay Capacitance Howe [Az fe: Int Cap Yolage Resstane S ut Camtent Flag, Current Flay {r Hinh 14.100. Hop d6i thoai tham s6 cdc phan ti cia mach luc 3. Cudn cdm (hinh 14.100¢) Mo ta: - Tén cia cugn cam: Li - Gié tri dign cam : 0.001 H - Dong dién ban déu : 0 ~ Ky higu dong dien : 1 4, Khéa diot (hinh 14.1004) Mo td; - Ten cia khda : Dl - Vj tri ban dau : 0 - Ky higu dong dign : 0 5. Tu dign (hinh 14.100e) MO ta; - Ten cia tu dign : C2 - Gid tri tu : 0.0001 F - Ky hiéu dong dién : 0 6. Dién tré tai (hinh 14.1006) Mo ta; - Ten cua dién tré : R2 - Gid tri dien td : 5 - Ky higu dong dién : 0 14.8.3, CAl DAT THAM SO CAC PHAN TU CUA MACH DIEU KHIEN 14.8.3.1. Mach diéu khién ding Gating Bloc™ Hop thoai dé m6 ta kh6i diéu khién Gating Bloc nhu trén hinh 14.101. M6 ta : - Tén cta khéi diéu khién : Go - Tan s6 lam viéc : 5000 Hz - S6 lan tac déng trong mét chu ky : 2 - Gée tae dong trong mét chu ky : 180° (tae dong dong 6 0°, mé & 180°) 97 Gating block for switch(es) Displsy | Hinh 14.101. Hop thoai mo ta — : kh6i Gating Bloc Frequency r _ No. of Points: Switching Pomts fee: Mach diéu khién ding Switch Controller Trong mach diéu khién nay ta sit dung bO diéu khién khda dong—cét ONCTRL. Tin higu vao cia kh6i nay 1a tin higu ra cia bd so sinh COMP, so sanh tit hai tin higu : nguén mot chiéu VDC va nguén xung tam gide VTRI. Hinh 14.102 1a cée hop thoai dé mo ta va dat céc tham s6 cho cdc khéi. Comparator Diegay | Name [COMPT fy Oe Tiiangular-wave voltage source : Display ! Name farts ae . _Mepesktopeak ft : Dapley | Frequency [5000 MG | Duy Cycle ss ae OC Geet io oo : (a) Hinh 14.102. Hop thoai tham s6 céc phan tt mach ditu khién ding Switch Controller 98 . Kh6i diéu khién déng-cdt (hinh 14.102a) Mo ta : ten cia khdi : ON1 2. Khdi so sanh (hinh 14.102b) Mo ta : ten cia kh6i : COMP1 3, Khoi nguén 4p mot chiéu (hinh 14.102c) Mo ta : - Ten cla khéi : VDC5 ~ Gia tri dien ap : 0,5 V 4. Kh6i nguén 4p song tam gide (hinh 14.1024) Mo ta : - Gia tri tY dinh gid tri cao dén dinh gid tri thép : 1 V -Tén s6 sdng : 5000 Hz i - Ty 86 cia khodng thoi gian sun sing tang va chu’ ky ; 0,95 - Gia tri mot chiéu : 0 V 14.8.4. CHAY MO PHONG Sau khi thiét ké mach, m6 ta va cai dat c4c tham s6 cho tdt cA cdc phan ti trong mach, ta tién hanh m6 phéng mach bang c4ch 4n nut chudt trai lén ky hiéu khdi dong m6 phéng (Run PESIM) trén thanh cong cu cia cita sé mach thiét ké, Khi dé PESIM sé khdi dong va chay chuong trinh m6 phéng mach (PESIM Simulator). 14.8.5. XEM VA PHAN TICH KET QUA MO PHONG Ket thic qué trinh m6 phéng ta tién hanh phan tich két qué dua tren céc dutng cong két qua m6 phéng. Mu6n vay ta vao chuong trinh SIMVIEW bang cdch &n nut chudt trai lén ky hiéu khéi déng SIMVIEW (Run SIMVIEW) trén thanh cong cy cia cita sé. Trén man hinh s6 xudt hién cita sé lua chon céc dudng cong md phéng hién thi nhu trén hinh 14.103 : a s6 bén tréi 1A cdc duémg cong sin sng hién thi (Variable Available), cita sé bén phai 1 dudng cong cén hién thi. Trong do cdc duting cong I(L1) va VOl 1a cho mach bén trai hinh 14.99, I(L2) va VO2 la cho mach bén phai. (Ce) eee Hinh 14.103. Cita sé Iva chon hién thi cdc dung cong két qua 111) Vat 70.00 60,00 50.00 40,00 30,00 20.00 ‘ H 0.00 2.00 4.00 6,00 4,00 10,00 Tho? gian (ms) Hinh 14.104, Dudng cong két qué mo phong I(L1) va VOl véi f = 5000 Hz : Hinh 14.104 la duéng cong két qua md phéng I(L1) va VO1 trong mién thdi gian. Luu y rang voi cdc tham sé giéng hét nhau cla mach ben phai hinh 14.99 so voi mach bén tréi, ciing véi céc tham s6 mach 100 diéu khién dua vao nhu muc 14.8.3 (hinh 14,102) thi két qua dudng cong I(L2) va V02 sé giéng nhu I(L1) va VOl. Dé nghién ctu anh hudng cia tan sé dong cAt mach bam 4p DC/DC nay, ta cho tham sé f bién thién. Gia sit ta thay déi tén sé bd nguén song tam giéc VTRI la 1000 Hz trén hop thoai tham s6 cia VTRI. V6i céc buéc Run PESIM va Run SIMVIEW, ta cd két qua,dutng cong cia I(L2) va V02 nhu trén hinh 14.105. 12) Vo2 100.00 60,00 60.00 40.00 0.00 2.00 4.00 6.00 300 10,00 Thdi glan (ms) Hinh 14,105, Duong cong két qua mo phong 1(L2) va VO2 vdi f = 1000 Hz ; L2 = 0.001 H So sénh két qua cia hinh 14.104 va 14.105 voi cing mét ty lé trén truc Y, hién thi trong cing khoang thdi gian (tryc X), ta cd mot sé nhan xét vé anh hudng cia t4n s6 f. Vi du nhu 6 tén s6 5000 Hz thi sau khong 2 ms, dign 4p va dong dign ddu ra gén nhu co gid tri mét chiéu phdng én dinh (VOl = 50 V ; I(L1) = 10 A). Trong khi dé voi tan s6 1000 Hz thi dign 4p va dong dién ra cia bo bam c6 gid tri mot chiéu dao dong bién do lén véi tén sé 1000 Hz. Dé cai thién dang song dau ra 6 tén s6 nay ta phai tang gid tri cia cuén khéng san bang. Hinh 14.106 la dang duéng cong két qua cia I(L2) va V02 khi L2 duge tang ti 0.001 H lén gid tri 0.01 H 6 tan s6 1000 Hz (cdc phdn tu khdc vn git nguyén tham s6). 101 50.06 50.00 40.00 30,00 20.00 10,00 4.00 0,00 102 1(L2) 2 0 200 400 6,00 8,00 Thoi gian (ms) Hinh 14.106. Dudng cong két qua mo phong 1(L2) va V02 véi f = 1000 Hz ; L2 = 001 H 10,00 Chuong 15 TRUYEN TAI DIEN MOT CHIEU CAO AP 15.1, DAI CUONG VE TRUYEN TAI DIEN MOT CHIEU CAO AP Truyén tai dién m6t chiéu cao 4p HVDC (High Voltage Direct Current) la mot vi du dién hinh cia ting dung dién t& cong sudt trong linh vue dien nang. Hé th6ng truyén tai dién mot chiéu cao 4p HVDC duge sit dung dau tien trong tuyén cdp ngdm duéi bién 6 Gotland (Thuy Dién) nam 1954, 6 Sardina (Italia) 1967. Tuyén truyén tai HVDC 6 Pacific Intertie (Hoa Ky) nam 1970 va Nelson River 1973, trong dé cdc van chinh Iu va nghich luu la van hoi thay ngan. Nam 1972, hé th6ng lien két khong déng bo giita Quebec va New Bruswick sti dung céc van tiristo. Sau 50 nam phat trién cong ngh¢ HVDC da hoan thi¢n va duge stt dung rong rai tai nhiéu nuéc. Bang 15.1 théng ké mét s6 tuyén HVDC trén thé gidi. Bang 15.1. Mét sé tuyén truyén tai HVDC Cong | Dien | Chidu Dia diém Nudc | Cong ty} Nam | sudt | 4pDC| dai (MW) | (kV) | (km) 1 2 3 4 5 6 7 Gotland 1b Thuy Dién | ABB | 1954 | 20 | +100 | 96 English Channel Anh—Phap | ABB | 1961 | 160 | +100 | 64 Volgagrad—Donbass | CHLB Nga 1965 | 720 | +400 | 470 Inter—Island New Zealand] ABB | 1965 | 600 | +250 | 609 103 Tiép bang 15.1 1 2 3 4 5 6 He Sardinia Italia GEC 1967 | 200 200 413 Conti—Skan 1 Dan Mach ABB 1965 250 250 180 Thuy Dién Vancouver 1 Canada ABB 1968 | 312 260 69 Pacific Intertie Hoa Ky |GE, ASEA| 1970 | 1440 | +400 | 1362 Nelson River 1° Canada AEG 1972 | 1620 | +450 892 Kingsnorth Anh AEG 1975 | 640 +260 82. EI River Canada General 1972 320 2x80 electric Vancouver II Canada General 1977 370 -280 71 electric Shin—Shinano Nhat Ban Toshiba 1977 300 | 2x 125 Square Butte Hoa Ky General | 1977 | 500 +250 | 749 electric Nelson River II Canada AEG 1978 | 900 +250 930 1985 | 1800 | +500 CU Hoa Ky ABB 1979 | 1000 | +400 710 Hokkaido— Honshu Nhat Ban Hitachi 1979 150 125 168 Vyborg CHLB Nga |CHLB Nga] 1981 | 355 | 1x170 | ABB Phan Lan 1982 | 710 | 2x170 Duernrohn Ao AEG 1983 550 145 Chateauguay Canada AEG 1984 | 1000 | 2x 140 Ttaipu Brazil ABB 1984 | 1575 +300 785 1985 | 2383 1986 | 3150 | +600 Pac Intertie upgrade | Hoa Ky ABB 1984 | 2000 | +500 | 1362 Inga Shaba Zaire ABB 1982 560 +500 | 1700 Intermountain Hoa Ky 1986 | 1920 | +500 784 Cross-Channel Phap-Anh ABB 1986 | 1000 | +270 2 GEC 1986 | 2000 |2x +27( Itaipu II Brazil ABB 1987 | 3150 | +600 805 104 Ti€p bang 15.1 i 2 3 4 5 6 i Gezhouba-Shanghai | Trung Quéc | ABB, | 1989 | 600 | 500 | 1000 Siemens Pac Intertic expansion | Hoa Ky ABB | 1989 | 1100 | +500 | 1362 Fenno Skan Phin Lan- | ABB | 1989 | 500 | 400 | 200 Thuy Dién Sileru-Barsoor An Do ABB | 1989 | 100 | +100} 196 200 | +200 400 | +200 Rihand-Delhi An Do ABB | 1991 | 750 | +500 | 910 1991 | 1500 | +500 HydroQuebec-New Eng | Canada- ABB | 1990 | 2000 | +450 | 1500 Hoa Ky Nicolet tap Canada ABB | 1992 | 3000 Chardrapur-Padghe An Do ABB | 1997 | 1500 | +500 | 900 Leyte-Luzun Philipin ABB | 1997 | 1600 | 400 | 440 Tsq-Beijao Trung Quéc| ABB | 1997 | 1800 | 500 | 903 Sarawak-Malaysia Malaysia | ABB | 1997 | 1600 | soo | 620 15.2. SO SANH TRUYEN TAI DIEN XOAY CHIEU VA MOT CHIEU Dé so sanh cong nghé truyén tai xoay chiéu va mot chiéu, ta tién hanh danh gié vé : von dau tu, chi phi van hanh, dQ tin cay cia hai hé thong. 15.2.1. CHI PH{ TRUYEN TAI Chi phi truyén tdi bao gém dau tu xay dung Right of Way (ROW) : cot, day dan, cach dién, thiét bi dau cuéi va chi phi van hanh (chu yéu 1a tén hao c6ng sudt). Gia thiét yeu cau céch dién d6i véi mic dién 4p dinh cia dubng day xoay chiéu va mét chiéu nhu nhau, hai day duong va am so véi dat tai cong sudt nhu duéng day xoay chiéu ba pha cing mot tiét dién thi véi mOt cOng sudt da cho dudng day tai dién mot chiéu doi hdi ROW nhé hon, cot don gian va ré hon gid thanh day d4n va céch dién 105 thap hon. Vi du trén hinh 15.1 so sénh céc hé théng xoay chiéu va mét chiéu tai cong sudt 2000 MW. Vi chi co hai day din nén tén that céng sudt trén dudng day tai dién mét chiéu giam chi bang hai phdn ba tén that cia dudng day tai dién xoay chiéu véi cing dong dién. + S00kV OC 800K AC 2x S0OKVAC ROW: 60m ROW: 85m ROW: 100 m Hinh 15.1, So sinh ROW he théng truytn tai * xoay chigu va mot chitu 2000 MW ~ Khong co hiéu ting mat ngoai, tén hao dién mi déi vai cap mot chiéu rat nhé. - Higu tng véng quang déi véi truyén tai dién mot chiéu khong dang ké. — Duong day tai dién mét chiéu khong doi. héi thiét bi bi cong sudt phan khang nhung sy cd mat cta bo chinh luu dau dudng day va bo nghich luu cuéi dung day tai dign mOt chiéu va bO loc lam cho chi phi duéng day tai dién mét chiéu tang len dang ké Dé so sénh higu qua kinh té cia hai phuong an | Khodng cach kinh 18° 500+ 800km — Khodng cach Hinh 15.2. So sinh dydng day truytn tai —{£ — xoay chidu va mot chitu 106 truyén tai dién xoay chiéu va mdt chiéu ta vé dudng biéu dién chi phi dung day theo khoang cach truyén tai. Trén hinh 15.2 hai dudng nay c&t nhau 6 mét diém tng véi khoang cach kinh té. Khodng cach kinh té nay chi dao dong ti 500 + 800 km d6i véi duong day trén khong va khoang 50 km d6i véi dudng c4p. Duéi khoang cach nay dudng day truyén tai mét chiéu dat hon dutng day truyén tai xoay chiéu nhung, trén khodng céch nay truyén tai mét chiéu kinh té hon. 15.2.2. DANH GIA VE KY THUAT -Do kha nang diéu khién nhanh, truyén tai mt chiéu co thé diéu chinh cong suét truyén tai, gidt én dinh dong ph6i hop véi ludi xoay chiéu. -Giéi han 6n dinh : Cong suat truyén tdi xoay chiéu phu thugc vao géc Iéch pha giita dién 4p pha & hai déu dung day. O mot mite céng suat da cho, géc léch pha nay sé tang theo khodng cach. Kha nang truyén tai céng sudt cue dai bi gidi han béi 6n dinh tinh va én dinh dong. Kha nang truyén tai cla dudng day xoay chiéu t} 1é nghich véi khoang c4ch truyén tai, trong khi dé kha nang truyén tai cia dudng day mot chiéu khong phy thudc vao khoang cach truyén tai. - Ditu chinh dién dp Diéu chinh dién 4p dudng day tai dién xoay chiéu phtic tap khi tai bién thién. Phan bé dién Ap roi trén dudng day tai dién xoay chiéu tuong d6i bang ph4ng chi ting vi mtic cOng sudt truyén tdi cO dinh tng véi téng tro song cla nd. Khi cd tai phan b6 dién 4p thay déi. D6i v6i dign 4p khong d6i 6 déu dutng day di¢n dp 6 gitta dung day sé giam néu tai lén hon tong tré séng va sé tang lén néu tdi nhé hon téng tré song. Yéu c4u giit dién 4p trén hai déu dudng day doi héi phai diéu chinh cOng sudt phan khang. You cu cong sudt phan kh4ng tang theo chiéu dai dung day. Mac di b6 nghich luu 6 cu6i dung day va chinh luu 6 ddu dudng day tai dién mot chiéu co yéu cdu vé céng sudt phan khang, tuy nhién d6i voi truyén tai dién mot chiéu khong t6n tai vin dé céng sudt phan khang. Dong dién nap 6 trang thdi x4c lap trong c4p xoay chiéu dat ra van dé nghiém trong vi thé khoang c4ch giéi han v6i c4p truyén tai 1A vao khoang 50 km. 107 ~- Bu cho duong day DOi voi cdc dudng day dai, viéc bu cong sudt phan khang dong vai tro cuc ky quan trong nham khdc phuc vdn dé chat lugng dién 4p va giéi han én dinh hé théng. Ngudi ta thudng sit dung cdc bo bi tinh SVC (Static Var Compensator) va gén day la bO bi tinh thé hé méi STATCOM. Déi véi truyén tai dién mot chiéu khong cd yéu cu bi cong sudt phan khang. - Vin d& lien hét gitta céc hé théng dién Viée lien két cde hé théng dién trén pham vi lanh thé va gitta cde nuée trong khu vuc ddi héi phai duge diéu khién dong cong suat cA vé dién 4p va tan 86. Viéc xay ra r6i loan trong mét hé théng cé thé ddn dén tan ra ludi toan hé th6ng. Truyén tai dién mét chiéu cho phép diéu khién nhanh chong do dé khdc phuc duge nhuge diém trén. Ngoai ra lién lac mét chiéu cho phép phi hop dong cong sudt cia hai hé th6ng tn sO khéc nhau va van hanh khong déng bo. 15.2.3. NHUNG HAN CHE CUA TRUYEN TAI HVDC Viée tg dung cia HVDC bi han ché béi cdc yéu t6 sau day : ~ Gia thanh cao cia thiét bi chinh lwu—nghich hiu. ~ Khong thé sit dung may bién 4p dé cd nhiéu cdp dién dp. ~ Tao nén nguén sdng hai tuong déi lén. Gan day do su hoan thién cia céng nghé dién ti céng sudt da han ché bét nhitng nhuge diém nay. Tuy nhién hé théng truyén tai dién xoay chiéu linh hoat FACTS (Flexible AC Transmission Systems) hoc tap nhiing dac diém cua HVDC dang té ra cé uu thé hon HVDC, vi thé HVDC duge tng dung tuong déi han ché trong nhiing trudng hop sau day. 1. Cap ngiim va edp nglim dudi bién Trudng hop dudng cap dai hon khodng cach téi han (40 + 50 km), cép truyén tai mOt chiéu té ra uu diém hon c4p xoay chiéu. Vi dy hé thong cép 108 mét chiéu 6 Gotland (1954) va Sardina (1967). Méi day bo nghich luu nguén ap sit dung cAp truyén tai mét chiéu da duge chi y dang ké, vi du tuyén c4p 180 MW 6 Oxtreilia nam 2000. 2. Truyén tai mOt chiéu cao 4p cong suat lén : truyén tai cOng sudt lon bing duong day tai dién mét chiéu vi du Pacific Intertie +500 kV, 1100 MW, 1362 km hoac Tsq Beijao (Trung Quéc) 1800 MW, 500 kV, 903 km. 3. Litn két khong dng b6 gitta hai hé th6ng xoay chiéu. Trong trutng hgp lién két hai hé théng xoay chiéu bing truyén tai mOt chiéu la phuong 4n rét higu qua. Do su phat trién cia ky thuat diéu khién hé théng lién két khong déng bd c nhiéu uu diém. 4. On dinh dong cong su&t trong hé théng dién tich hgp. Trong cdc hé thong lién két In dong cng sudt (dac biét trong cdc diéu kién nhiéu loan) 6 thé khéng khéng ché duge kéo theo qué tai va mat én dinh toan hé thong. Vé mat chién luge viée stt dung cdc dudng day mot chiéu co thé khéc phuc duge van dé nay. Tuy nhién s6 lugng dudng day tai di¢n mt chiéu rét nhé so vi duong day tai dién xoay chiéu. Truyén tdi dién mt chiéu méi chi dugc ung dung cho mét s6 truéng hop dac biét. 153. CAC KIEU HE THONG TRUYEN TAI DIEN MOT CHIEU CAO AP Trong HVDC co ba kiéu truyén tai chinh dudi day. 15.3.1. DUONG DAY MOT CUC MOT DAY DAN Duong day mot cyc mot day dn (hinh 15.3a) sit dung hodc d&t hoac nuéc bién lam dudng tro vé. Cing cd thé si dung dudng vé kim loai, tuy nhién cé lién quan dén van dé nhiéu va an mon kim loai. Trong dutng cdp mét chiéu sit dung vd c4p la dutng vé. Vi hiéu tng ving quang sé rat nhé khi day dan co cyc tinh 4m so véi day dan cyc tinh duong, do dé dutng day mét day ddn thudng lam viée véi cuc tinh am. 109 15.3.2. DUONG HAI DAY (HAI CUC) Duong hai day (hinh 15.3b) c6 hai day dén, mot day duong va mot day am. Méi phia co hai bd bién déi cs cong sudt dinh mic bing nhau va méc n6i tiép 6 phia mét chiéu. Ché néi giita hai bé bién déi duge ndéi dét 6 mot hoac hai dau bang cdch st dung dién cuc néi dat. 3 trang thai lam viéc binh thuéng hai cute cd dong dién bang nhau do dé ddng dién dat bang khong. Cé thé lam viéc mét cuc tinh 6 téng déu tién cia dudng hai day. Trong céc diéu kién sy cS bd bién déi cd thé sit dung tam thdi mot duong day mét chiéu nhu day kim loai tré vé khi stt dung chuyén mach thich hgp. q @ Sexe ar J — y/e ey 6) Hinh 15.3. Cac kiéu truyén tdi mot chidu a) Mot day ; b) Hai day ; c) Don cuc 15.3.3. DON CUC, HAI DUONG DAY CUNG CUC TINH Trong kiéu truyén tai dién mot chiéu nay (hinh 15.3c), hai day dan od cing cy tinh, thutng la cuc 4m, od thé lam viée véi dét hoac duéng vé kim loai. Vi van hanh cd dudng vé dét 1 hoat déng khong mong mudn do dé kiéu lam viéc hai day dugc sit dung rong rai nhat. Duong don cyc cd uu diém giam chi phi cdch dién nhung cd dong tré vé qua dat. 15.4. CAC LINH KIEN CHINH CUA TRAM BIEN DOI HVDC ” C4c tram chinh Iwu va nghich liu dugc bé tri 6 hai phia dudng day tai din mét chiéu. Vai trd cia hai tram cd thé thay déi. Céc linh kién dién tit cong sudt chinh la bo bién déi 12 xung. 110 15.4.1. BO BIEN DOI Thuong sit dung hai so d6 céu chinh Ivu ba pha méc n6i tiép tao nén b6 bién déi 12 xung. So dé dién hinh thiét bi tram bién déi HVDC cho trén hinh 15.4, con so dé tram HVDC cho trén hinh 15.15. aa Ca Khang loc oD 4 er 7A Bb loc 4} 4 achdiinete fog May ct AC BE loc AC Hinh 15.4, So dd bd bién déi HVDC dién hinh 280.0 of See) p27 a Saoagaiies moans Hinh 15.5. So dd tram HVDC di¢n 4p dinh mitc +400 kV va cOng sudt 1000 MW 1. Gian dat van; 2, Budng ditu khién; 3. Mach loc xoay chitu; 4. Hop tu dien; 5. May cat xoay chidu; 6. BO loc mot chitu; 7. Dung day mot chitu. +400 kV; 8. Duong cuc dit; 9. Mach cung c&p xoay chitu 345 kV Le. ill | rd s a s or 3 | ed i eoce so et 2 r A ae eo ees) Hinh 15.6. Mat cét qua gian van cia tram HVDC 500 MW (400 kV) 1. Céc van bd bién déi ; 2. May bién 4p ; 3. Van chOng sét Dé tao nén dién 4p va dong dién cén thiét can ghép hang tram tiristo n6i tiép va song song. Céc van duge bé tri theo cdc médun dé han ché céc tiristo mac néi tiép. Céc van c6 thé bé tri loai don, kép, bén van. May bién 4p duge néi sao—sao va sao—tam gidc dé tao nén nhém 12 xung. Dé lam mét céc van chinh luu c6é thé ding ddu, nuéc hodc freon. Tuy nhién lam mat bang nuéc khi ion la bién phdp hiéu qua va tin cay. Cong suét dinh mtic cia méi nhdm van bi han ché bang dong ngén mach xdc lap cho phép. Tin hiéu méi cdc van duge céip ti mach tao xung chim qua hé théng dn sgi quang. Tin hiéu quang nhan duge 6 bd bién déi dugc déi thanh tin hiéu dién si dung bd khuéch dai xung cyc diéu khién. Méi day da xudt hién hé théng méi quang tryuc tigp. C&c van duge bao vé bang cach mach tro gitp R-C, bao vé mach méi va bao vé ch6ng sét. 15.4.2, CAC VAN TIRISTO Dé tao nén cdc bd chinh luu va nghich luu co diéu khién, ngudi ta ghép song song va néi tiép nhiéu van tiristo. Dé dién 4p va déng dién phan b6 déu cing nhu dé bao vé tiristo chéng lai dao ham di/dt va du/dt, 6 méi mic tiristo cd cdc bao vé sau day : -Dién khang bao hoa bao vé van chéng di/dt trong khi dan. Dién khang bao hda cd cAm khéng cao 6 dong dién nhé va cam khang nhé 6 dong dién cao. 112 -Dién tré Rg phan b6 dién 4p thuan qua cdc tiristo khéc nhau. No cing duge sit dung dé phan 4p do dién 4p tiristo. - Mach RC dé can dju dao dong dién 4p khi tan sé nguén dao dong. - Dién dung Cro dé bao vé tiristo khdi dao dng dién 4p 4 cc tén sé cao hon. Bién khdng ba6 hoe Bet, anh thing Xung méi qua cp quang c6 dién 4p da — méi tiristo. Mach tao ung mbit xung méi nhan cng suét ti mach RC trong yay qua trinh van bj khéa, khuéch dai tin hiéu quang. Mach nay cing Hinh 15.7. Mach tiristo c6 thé anh hudng dén mach méi tiristo déc lap véi bd diéu khién trung tam. Diéu nay dat duge nhs di6t BOD qua dién tré han ché dong méi tiristo khi dién 4p thuan vugt qué dién 4p dinh mtic cia tiristo. Diéu nay cd thé phat sinh khi mdt s6 tiristo cé thé bi khda dién 4p thudn, cdn cac tiristo khac khéng bi khoa. Sor quang Cn cé mét s6 tiristo dy phong cho phép tiristo duy tri hoat d6ng khi mét s6 tiristo bi hu hong. Dé bao vé qué dién 4p ngudi ta sit dung van ch6ng sét oxyt kim loai. Cac tiristo bi phat néng dang ké, khoang 30 + 40 W/cm’, do vay can hé th6ng lAm mat hoan chinh. 15.4.3. MAY BIEN AP CHINH LUU VA NGHICH LUU May bién 4p ding cho b6 bién déi cé c&u hinh khéc nhau. — May bién 4p ba pha hai day quan - May bién 4p mot pha ba day quén. 113 - May bin 4p mot pha hai day quan - Cae day quén phia van duge néi hinh sao va tam gide, diém trung tinh khong néi dat. ~ V6 phia xoay chiéu céc méy bién 4p dugc n6i song song voi trung tinh néi dat. - Dién khéng tai cia méy bién Ap (tit, 15 dn 18%) duge chon dé han ché dong ng4n mach qua van. - May bién 4p chinh luu duge thiét ké chju dién dp mét chiéu va tén hao dong xody tang thém do cdc sing hai dong dign, Mot van dé 06 thé phat sinh dong tit hda mOt chiéu loi thép khi moi khong déi xing cdc van. 15.4.4. BO LOC Do qué trinh chinh htu va nghich Iuu xudt hign cdc song hai nén can 6 bién phdp loc thich hop. Noi chung 6 ba loai bd loc : Bé loc xoay chitu : Su dung cdc phan ti thy dong LC dé loc céc song hai bac 11, 13. Trong tuong lai céc b6 loc xoay chiéu tich cyc sé di vao hoat dong. B6 loc mot chidu : Cing nhu bd loc xoay chiéu b6 loc mot chiéu cing duge sii dung. Thudng sit dung bd loc sdng hai 24. BO lee coo tin : BO loc nay nam gitta m4y bién dp va thanh cai xoay chiéu dé khi dong dign cao téin trong nguén. Doi Kkhi bo loc nay dat 6 thanh cdi m6t chiéu cao 4p néi gitta b6é loc mot chiéu va dudng day mOt chiéu va phia trung tinh. Dien khang loc mét chitu Dién khéng méc néi tisp phia dién 4p mot chiéu dé san phang dong dien mdt chiéu va bdo vé ch6ng song sét trén dudng day mot chiéu. Day la di¢n khang tuyén tinh o6 thé n6i vé phia du’ng day, phia trung tinh hay 6 vi tri trung gian. Gid tri dién hinh cia dién khang loc mét chiéu la 300 + 600 mH voi dudng day dai va 30 mH véi cdc tiristo. 114 15.5, PHAN TICH CAU CHINH LUU CO DIEU KBIEN Chi tiét vé phan tich va thiét ké bo chinh lyu co diéu khién. xin xem chuong 8 tap 1. O day giéi thigu tom t&t so dé cdu chinh lwu ba pha (hinh 15.8). Gia thiet : - Dong mot chiéu Iy khong déi ; - Cae van ly tuéng ; ~ Hé théng xoay chiéu cong sudt vo cing lén. Vi co dién khang tan cia méy bién ap nén sy chuyn mach khong xdy ra tic théi. Chu ky tring din phy thudc vao théng s6 cia mach. Véi gid tri dign khéng tan 13 + 18% cd thé hai hodc ba van dan déng thdi Déi véi céu chinh liu co : Var = Vor cose ~ Reply (15.1) 3y2 = ave Viz. (dign ap day V;,) Vaor = ne 7 W L,, (dién tré chuyén mach tuong duong). D6i v6i cdu nghich luu : Vai = Vacic0s8 + Rell (15.2) Vai a Vyoicosy te Rolla trong dé: Vp Vgj ~ dién 4p mot chiéu chinh Iu va nghich luu; Vaor Vgoi ~ dién ap mot chiéu chinh Iwu va nghich lyu khi hd - mach : Hinh 15.8. So dd cau 6 xung V2 Vite Vaor = BLO Aloo Voor = = Viti a - géc méi ; B = 1 - a géc vugt triéc cia nghich luu ; a-a~- p ~ goc tat cha nghich liu ; ye # - goéc tring dan ; Ru, Rg - dign tré chuyén mach tuong duong cia chinh luu va nghich uu ; Lep Lg ~ dién cam tan méy bién 4p chinh luu, nghich luu. 15.6. DIEU KHIEN VA BAO VE So dé lién lac mot chiéu gitta hai hé théng xoay chiéu duge cho trén hinh 15.9, gém co : - Diéu khién cong sudt gitta hai dau hé théng; - Bao vé thiét bi chéng qué dong, qua 4p do sy cé; ~ On dinh hé théng xoay chiéu khi hé théng mét chiéu hoat déng. 4H A pre gge | S| i Hé thing dién 2 HE thing diént Bie thin, Yai chd™ ee Trung tora ida khidh chirh| “Gen Hinh 15.9. He thdng lién lac mot chidu gita hai hé thong xoay chitu Ung véi cdc hé théng nay cé : Trung tam diéu dé thong bdo cho mét trong cdc phia (chinh Ivu-nghich luu) va tac dong lén diéu khién chinh va cd trach nhiém phéi hop véi cdc 116 chtte nang diéu khién hé théng mot chiéu. Ngoai cdc chtic nang chit yéu ngudi ta mong muén diéu khién médt chiéu cd cdc dac diém sau day : -Han ché ddng mot chiéu cyc dai. Vi quan tinh nhiét han ché cla tiristo khi chju qué tai nén han ché dong dién mét chiéu cuc dai nhé hon 1,2 don vi tuong déi. ~ Duy tri dién 4p mét chiéu cue dai dig cho truyén tai, diéu nay dan téi giam tén that truyén tai va téi uu hda van va cach dién. - Tiéu thu cong sudt phan khang nhé nhét. Dé lam diéu nay géc méi a phai nhé. Noi chung cong sudt phan khang vao khoang 50 + 60% cong sudt dinh mic. Viéc lua chon chién luge diéu khién lién lac mOt chiéu theo bang sau day : Didu : kien | D&C tinh mong mudn Ly do Bién phdp didu khién 1 Han ché dong m6t| Bao vé cdc van Dieu khién dong chinh chidu Ig cuc dai htu khong déi 2 | Sit dung dign 4p mot | Gidm t6n hao cong sudt | Digu khién dién 4p chitu Vg cuc dai truyén tai nghich uu khong d6i 3 Gidm hu hong chuyén | Nham muc dich 6n dinh | Sit dung ditu khién géc mach tat cuc tiéu 6 bd nghich luu 4 Giam tiéu thu cong | Ditu chinh dien dp va | Si dung géc mdi cuc sudt phan khang 8 bo | ly do kinh té tiéu chinh hu 15.6.1, CO SO DIEU KHIEN LIEN LAC MOT CHIEU Theo ly thuyét chinh luu, dac tinh ngoai cua bé chinh luu la quan hé Ugly) duge cho trén hinh 15.10a. Viée chon chién luge diéu khién duge cho trong bang. Diéu kién 1 han ché dong mot chiéu cuc dai I, din dén viée si dung bo chinh luu cd ché do diéu khién dong dién khong déi. Diéu kién 3 giam hu 7 héng chuyén mach dn t6i viée sit dung b nghich luu cd géc tat khong déi. Cac ché dé diéu khién khac co thé duge sit dung dé diéu khién cong sudt truyén tai phy thuéc vao tng dung. Chién luoc diéu khién nay dugc minh hoa trén hinh 15.10. Dac tinh chinh luu duge phan thanh hai ché d6 diéu khién : - Gée mé (anpha) min (AB); - Dong dién khong déi (BC). Ché dO diéu khién géc mé min cia bo chinh luu duge thiét lap bang dac tinh ty nhién cla hé thOng chinh luu va kha nang cdc van co thé lam viée véi a = 0, nghia 1A 6 giéi han bé chinh luu lam viée nhu dit chinh luu. Tuy nhién vi dién 4p duong cyc tiéu mong mu6n truéc khi méi van dé dam bdo gidi han @mj, khoang 2 dén 5°. rnin nich ee. Hinh 15.10. Dac tinh tinh Vg—Iy lién lac mot chigu hai dau a) Chua bién déi ; b) Bién déi “Dae tinh nghich lu gém hai ché dé : géc tat (gamma) min (doan PQ) va dong dién khong déi (QR). Diém lam viée ctia lién lac mét chiéu duge xdc dinh bang giao diém X cia hai dc tinh. Ngoai ra dac tinh dong dién khéng déi cing duge st dung 6 b6 nghich luu. Tuy nhién dong dién do bé nghich luu dai hoi Ig; thuéng nhé hon dong dién do bd chinh luu ddi héi Ig, mot khoang AI khodng 0,1 don vi tung déi. Khoang nay duge chon du r6ng dé déng dién khong déi 6 bé chinh liu va nghich lvu kh6éng tuong tac do mét sdng hai bat ky co thé xudt hién trong dong dién mét chiéu. 118 Uu diém cua chién luge diéu khién tré nén ré rang néu dién 4p 6 phia xoay chiéu cia chinh Iwu gidm. Khi dé diém lam viée tit X chuyén t6i Y do dé dong dién truyén tai sé giam dén 0,9 don vi tuong d6i dinh truéc va diéu khién dién 4p bé chinh liu sé hoat dong. Tuy nhién cong sudt truyén tai sé duy tri gin bing 90% gia tri ban dau. Chién luge diéu khién thuéng cd mét 66 thay déi dé kh4c phuc roi loan hé thong. 1. O phia chinh luu - Han ché dién 4p phu thudc vao dong dién. Thay ddi nay duge tién hanh dé han ché dong dién mét chiéu phu thudc dién dp mét chiéu hoac. trong mot sé tru’ng hop phy thuéc vao dién 4p xoay chiéu. Thay déi nay lam cho lién lac mt chiéu bi lai anh huéng sy c6. Trong s6 céc phuong én, don gian nhat 1a gid tri c6 dinh thay cho doan déc xuOng. -Han ché Ijmin | Han ché khodng 0,2 + 0,3 gid tri tuong déi dé dam bao dong mét chiéu nhé nhét, tranh kha nang dong mot chiéu bj tat do dong dién van nhé hon dong duy tri cia tiristo cd thé phat sinh qué do tao nén céc sdng hai trong dong mét-chiéu. Dong di¢n téng sé bj bam gay qué dién 4p trén céc van. DO 16n cla Igmig anh hudng bdi kich thuéc cla cudn khang loc. 2. O phia nghich leu Gidi han (géc md) min 6 b6 nghich luu : Nghich luu thudng khong cho phép lam viée mét c4ch ngdu nhién sang ving chinh lu, nghia lA dao nguge cong sudt. Dé dam bao diéu nay a,j, cia bé nghich lu khoang 100+110°. Vang sai léch dong dién : Khi bd nghich Iuu lam viéc véi hé théng xoay chiéu yéu, do déc cia dc tinh diéu khién cd thé tao nén nhiéu giao diém v6i dac tinh bO chinh luu. Dé tranh diéu nay dac tinh nghjch luu thudng duge thay déi hoac dac tinh béta khong déi hoac dac tinh dién 4p khong déi trong ving sai léch dong dién. 15.6.2. TIEN HANH DIEU KHIEN Diéu khién xung méi c4ch déu duge sit dung trong hé théng diéu khién HVDC tir gitta nam 1960, ti do da co nhiéu cai tién nhu st dung ky thuat 119 vi xit ly. Ngudi ta stt dung diéu khién xung~tan s6 hodc xung—pha. Cac diéu khién nay sit dung bO dao dong khOng ché bang dién Ap doc lap dé phan céch lién hé truc tiép gitta xung méi va dién 4p chuyén mach. Viéc phan cach nay 1a can thiét dé loai trii kha nang mat 6n dinh do cdc diéu hda tao nén khi b6 bién déi hoat dong gén kha nang tai cua lién lac HVDC, nghia la sit dung trong cc hé théng xoay chiéu yéu. Mot uu diém khdc cia diéu khién xung mdi déu 1a han ché song hai 6 trang thdi xa4c lap. Diéu nay tuong duong véi viéc sit dung hé théng diéu khién pha trong dé céc xung méi lién hé truc tiép véi dién 4p chuyén mach. Ditu khién goc modi : Viéc diéu khién géc méi cia bo bién déi phai déng bo voi xung méi tit bo dém vong dén dién 4p xoay chiéu chuyén mach cé tén sé 50 Hz 6 ché do xac lp. Tuy nhién vi dién 4p chuyén mach khong phai 1a hang s6 vé bien d6 hodc tén sé 4 ché 46 nhiéu loan. Tén s6 lién quan truc tiép dén déng bd xung méi. Déi véi cdc hé théng cong sudt lén tan sé khong déi nhung déi véi bd bién déi lam viée trong luGi yu yéu cdu tén sO khong déi thutng khong dat. Can phan chia so dé nh&m muc dich déng b6. Phuong phap ro rang nhat 1a sit dung bo dao dong déc lap 6 tén s6 50 Hz cd thé duge chét mot cach déng b véi tan sé dién 4p chuyén mach xoay chiéu. BO dao dong nay cé thé cung cap chuén vé pha dé phat xung méi toi bo dém vong trong chu ky nhiéu loan va sit dung chu ky & trang thai xdc lap dé chét ting buée tin s6 hé thong. Uu diém cia bd dao déng déc lap 1a cung cap tin hiéu hinh sin ly tuéng nhim muc dich déng bo hda va dinh thdi gian. Co hai kha nang tao nén b6 dao dong déc lap : - Lam viée véi tn s6 c6 dinh; - Lam viée véi tin sé thay déi. Khong nén sit dung bd dao dong tn s6 cO dinh mac di dé thuc hién (cdn goi 1a bd dao dong diéu khién xung pha), vi ta biét rang tan sé hé théng cd thé léch gitta 45 va 55 Hz do may phat dién. Vi thé can sit dung bd dao dong tdn sO bién thién cdn goi 1a bo dao dong diéu khién xung-tdn s6 véi ving chét nam gitta 40 va 60 Hz, tan s6 gitta 50 Hz. B6 dao dong nay cn bam theo bién thién téin sé hé thing va sit dung vong diéu khién bam. Vong diéu khién phai cd cdc thong s6 hé s6 khuéch 120 dai va hang s6 thdi gian theo yéu cfu véi dO chinh xac 4 ché dé xéc lap va dac tinh dong. Vong diéu khién bam tén s6 cing phai lam viéc & ché d6 lién két mot chiéu. Phuong phdp dug stt dung rng rai cho lién két mot chiéu la phuong phap bién dong dién. 15.6.3. VONG DIEU KHIEN Cac vong diéu khién cfin phai bam theo céc bién sau day : ~ Dong din I, 6 b6 chinh luu va nghich lu ; ~ Gée t&t (vp) & bd nghich luu. 1. Vong ditu khién dong dién Trong céc h@ thong HVDC sit dung bd diéu chinh PI (hinh 15.11) dé kh6ng ché dong chinh luu. Hé théng chinh lvu c¢ dac tinh phi tuyén va quan hé (15.1). Déi véi Ty khong déi va géc a bién thién it ta co : AV, Aa = -Vy,sina (15.3) Tit (15.3) ta thay cuc dai cha he s6 Khuéch dai tai a = 90°. Vong diéu khién phai én dinh 6 diém lam viée may, két qua dac tinh dong thap nhat 6 ché 46 hoat dong binh thudng 6 12+18°. Dé ‘Minh 15.11. Vong didu khién bO chink Ivu tuyén tinh ha hé s6 khuéch dai nay va chi cd m6t sé két qua han ché, tuy nhién trong thuc té khong phai ludn lun cd thé lam cho lién lac mOt chiéu lam viée véi bo chinh luu 6 90° vi tao nén song hai va c4c phén tit bao vé khéc di vao hoat dong, vi thé tdi wu hé sé khuéch dai cia bo diéu chinh PI cd thé rét kho khan va cén nhiéu thdi gian. Vi ly do nay bo diéu khién thudng duge dinh trube theo moi trudyy md hong vat J¥ nhdn duce gi4 ti dat glo diye syp cing sé hiéu chinh tai chéd. 121

You might also like