Professional Documents
Culture Documents
B GIO DC V O TO
TRNG
TIU LUN
Bin i kh hu ton cu
S qu trnh to ma axit
I.3.2.4. Tc ng :
A. Tc ng tiu cc:
a. nh hng ca ma acid ln ao h v h thy sinh vt:
Ma acid nh hng trc tip hoc gin tip n cc ao h v h thy sinh vt.
Ma acid ri trn mt t s ra tri cc cht dinh dng trn mt t v mang cc kim
loi c xung ao h. Ngoi ra vo ma xun khi bng tan, acid (trong tuyt) v kim loi
nng trong bng theo nc vo cc ao h v lm thay i t ngt pH trong ao h, hin
tng ny gi l hin tng "sc" acid vo ma Xun. Cc thy sinh vt khng thi
gian thch ng vi s thay i ny. Thm vo ma Xun l ma nhiu loi trng
v mt s loi khc sng trn cn cng trng v u trng ca n sng trong nc trong
mt thi gian di, do cc loi ny b thit hi nng. Acid sulfuric c th nh hng n
c theo hai cch: trc tip v gin tip. Acid sulfuric nh hng trc tip n kh nng
hp th oxy, mui v cc dng cht sinh tn. i vi cc loi c nc ngt acid
sulfuric nh hng n qu trnh cn bng mui v khong trong c th chng. Cc phn
t acid trong nc to nn cc nc nhy trong mang ca chng lm ngn cn kh nng
hp thu oxygen ca cc lm cho c b ngt. Vic mt cn bng mui Canxi lm gim kh
nng sinh sn ca cc, trng ca n s b hng ... v xng sng ca chng b yu i.
Hn na, do hin tng tch t sinh hc, khi con ngi n cc loi c c cha c
t, cc c t ny s tch t trong c th con ngi v gy nguy him i vi sc kho
con ngi. trong cc ao h, lng th cng b nh hng, chng khng th sinh sn
c trong mi trng acid.
b. nh hng ca ma acid ln thc vt v t:
Mt trong nhng tc hi nghim trng ca ma acid l cc tc hi i vi thc vt
v t. Khi c ma acid, cc dng cht trong t s b ra tri. Cc hp cht cha nhm
trong t s phng thch cc ion nhm v cc ion ny c th hp th bi r cy v gy
c cho cy. Nh chng ta ni trn, khng phi ton b SO2 trong kh quyn c
chuyn ha thnh acid sulfuric m mt phn ca n c th lng ng tr li mt t di
dng kh SO2. Khi kh ny tip xc vi l cy, n s lm tt cc th soma ca l cy gy
cn tr qu trnh quang hp. Mt th nghim trn cy Vn Sam (cy l kim) cho thy, khi
phun mt hn hp acid sulfuric v acid nitric c pH t 2,5 - 4,5 ln cc cy Vn Sam con
s lm xut hin v pht trin cc vt tn thng c mu nu trn l ca n v sau cc
l ny rng i, cc l mi s mc ra sau nhng vi mt tc rt chm v qu trnh
quang hp b nh hng nghim trng.
c. nh hng n kh quyn:
e. nh hng n cc vt liu:
Ma acid cng lm h vi si, sch v cc c qu gi. H thng thng kh ca
cc th vin, vin bo tng a cc ht acid vo trong nh v chng tip xc v ph
hy cc vt liu ni trn.
f. nh hng ln ngi:
Cc cht acid nu trn trong khng kh rt nguy hi i vi c th sng v chng
c the hy dit s sng. Ma acid c th gy ra s tn ph i vi h thn kinh v gy
bnh thn kinh i vi con ngi. iu ny xy ra l v cc sn phm ca cc acid l cc
hn hp rt c hi ha tan trong nc ung. Cc tc hi trc tip ca vic nhim do
cc cht kh acid ln ngi bao gm cc bnh v ng h hp nh: suyn, ho g v cc
triu chng khc nh nhc u, au mt, au hng ... Cc tc hi gin tip sinh ra do hin
tng tch t sinh hc cc kim loi trong c th con ngi t cc ngun thc phm b
nhim cc kim loi ny do ma acid.
B. Tc ng tch cc :
a. Ma axit lm mt tri t:
Nhng cn ma cha axit sulphuric lm gim pht thi methane t nhng m
ly, nh hn ch hin tng tri t nng ln.
Mot cuoc ieu tra toan cac thanh phan sunfua co trong ma axit co kha
nang ngan can trai at am len, bang viec tac ong vao qua trnh san xuat
kh metan t nhien cua vi khuan trong am lay. Methane chiem 27% trong cac
yeu to gay nen hieu ng nha knh, va cac vi khuan am lay la thu
pham chnh .Chung tieu thu chat nen (gom co hidro va axetat) trong than
bun roi giai phong ra kh metan ,con vi khuan an sunfua canh tranh thc an
vi chung .Khi ma axit o xuong ,nhom vi khuan nay se dung sunfua,ong
thi tieu thu luon phan chat nen ang l danh cho vi khuan sinh metan. Do
vay cac cap vi khuan cua metan b oi va san xuat ra t kh nha knh
.Nhieu th nghiem cho thayphan sunfua lang ong co the lam giam qua
trnh sinh ra metan ti 30%. Nghien cu m cuaVincent Gauci va cong s
thuoc ai Hoc M (Anh) thc hien .Nhom tac gia a nhan ra c hien
tng lu huynh at che qua trnh sinh ra metan t nam 1960.nam 2004 no
lam giam lng metan t
175 xuong con 160 trieu tan.
b. Cn bng h sinh thi rng:
S thiu vng cc trn ma axit cng c th gy ra nhiu vn vi mi
trng.V lng cacbon dioxide ngy cng tng trong sng sui l loi kh gy ra qu
trnh axit ho cc ngun nc tinh khit.
I.3.2.5. Bin php phng nga v cch khc phc:
Mot ieu nghch l la chnh cac bien phap chong o nhiem, ap dung xung
quanh cac c s san xuat ien ,lai gop phan reo rac ma axit tren dien rong
.do cac nha may buoc phai xay ong khoi that cao nham tranh o nhiem
moi trng a phng, cac hoa chat tao ra axit lan toa i xa hang tram
hang ngan km khoi nguon .
- e giam lng kh thai SO2 t cac nha may nhiet ien xuong con
7.84 ty tan nam 2020,trc nam 2005 phai lap at he thong kh sunfua
b. i vi NOx:
S dng phng php t gi l "Overfire Air". Theo phng php ny mt phn
khng kh cn thit cho qu trnh t s c chuyn hng ln pha trn ca bung t.
Lm nh vy, qu trnh t s din ra trong iu kin c t oxy hn v lm gim qu trnh
oxy ha nit trong khng kh thnh NOx.
X l kh thi bng cht xc tc. Trong qu trnh ny ngi ta cho ammonia tc dng vi
NO trong mt bung xc tc.
2. M:
Nhit m hn c th lm kh nhng bi cy thp, dn ti nhng m chy
nghim trng hn khi la bng ln do st hoc hot ng ca con ngi.
S dng mt lot cc m hnh, cc nh khoa hc d on rng khu vc a l chu
nh hng ca chy rng ti min Ty Hoa K c th tng ln 50% ch yu l do nhit
tng. S gia tng ln nht ca khu vc b chy (75-175%) thuc khu vc rng Ty
Bc Thi Bnh Dng v Dy ni Rocky. Thm vo , v chy rng lan rng hn
min Ty Hoa K, mt loi phn t khi quan trng, ccbon aerosol hu c, s tng
trung bnh khong 40% trong na u th k ny.
Nghin cu do Jennifer Logan thuc SEAS ch o, c cng b trn s ngy
18 thng 6 trn tp ch Journal of Geophysical Research. Trong nghin cu ca mnh,
Logan cng cc ng nghip tnh ton hu qu ca thay i kh hu i vi chy rng
cng nh cht lng khng kh trong tng lai khu vc min Ty Hoa K.
Biu ny cho thy phn trm khu vc b chy tng ln do chy rng, t thi
im hin ti n nm 2050, do m hnh ca Spracken et al. (2009) tnh ton. M hnh
I.3.5. L lt hn hn
I.3.5.1. Bo
A. Khi nim:
Bo l trng thi nhiu ng ca kh quyn v l mt loi hnh thi tit cc tr.
Vit Nam, thut ng "bo" thng c hiu l bo nhit i, l hin tng thi
tit c bit nguy him ch xut hin trn cc vng bin nhit i.
Bo l hin tng gi mnh km theo ma rt ln do c s xut hin v hot
ng ca cc khu p thp (low pressure area) khi su.
Bo c nhiu tn gi khc nhau tu vo khu vc pht sinh:
+ Bo hnh thnh trn i Ty Dng: hurricanes o Bo hnh thnh trn Thi
Bnh Dng: typhoons o Bo hnh thnh trn n Dng: cyclones
B. iu kin hnh thnh bo:
iu kin c bn hnh thnh bo l nhit cao v nhng vng di do hi
nc: khi nhit cao s lm cho hi nc bc ln mnh v b y ln cao, ti khu vc
1 tm p thp hnh thnh. Do s chnh lch kh p, khng kh khu vc ln cn s
trn vo.Ti tm bo (mt bo) khng kh chuyn t trn xung di, xung quanh tm
bo: khng kh bc mnh ln cao ngng t thnh 1 bc tng my dy c, to ra nhng
cn ma cc ln v gi xoy rt mnh. Khi i vo t lin hoc vng bin lnh cc v
Hnh 7: Bn hn hn nm 1998
B. Vit Nam:
Mt rng Vit Nam l nguyn nhn ch yu dn ti hoang mc ho, gy suy
thoi mi trng, l lt v hn hn.
Qu trnh sa mc ho v thoi ho t Vit Nam l kt qu ca xi mn t,
ong ho, hn hn, ct bay/ct chy, t nhim mn, nhim phn. Vit Nam c sa mc cc
b. Trong tng s khong 9,34 triu hecta t hoang ho, 7.550.000ha ang chu tc ng
mnh bi sa mc ho. c tnh qu trnh sa mc ho mi nm lm mt khong 20ha t
nng nghip do nn ct bay, ct chy v hng trm nghn hecta t tip tc b thoi ho.
Ti Qung Tr, 20-30ha t rung vn v cy n qu b ct ph dy thm 2m mi nm.
I.3.5.4. Tc ng:
nh hng ln nht ca nn sa mc ha l nt a dng sinh thi b suy gim v
nng sut t ai cng km i.
Tc ng ca hin tng ny tht khn lng, n nh hng n kinh t, mi
trng. Cc cn bo c th cun bi t sa mc Xa-ha-ra v gy bnh h hp, au mt cho
nhng ngi dn tn Bc M. Cc nh khoa hc trng H Oxfort c tnh, mi nm
trn 3 t tn bi t cc sa mc trn th gii c tung vo kh quyn v hin lng bi t
sa mc Xa-ha-ra tung vo kh quyn cao hn gp 10 ln so vi cui nhng nm
1940. Hng nm, sa mc ha lm cho nn kinh t th gii thit hi khong 48 t USD,
trong chu Phi thit hi 9 t USD. Sa mc ha cn ko theo s gia tng ca bnh tt,
i ngho v s y 65 triu ngi dn chu lc ny phi di c t nay n nm 2025.
I.3.5.5. Bin php:
Cc chuyn gia ca LHQ ch r: Chng sa mc ha phi c coi l nhim v
chung ca ton nhn loi, l n lc hp tc quc t lu di. Nng cao nhn thc ca mi
c nhn v nguy c ca sa mc ha, t cng c nhng hnh ng c th ngn chn
nguy c ny l iu mi quc gia phi lm, trc khi qu mun.
Hin chu Phi cha c bin php hiu qu khc phc tnh trng ny. Ngoi An-
gi-ri, quc gia c nhiu n lc trong cuc chin chng sa mc ha vi d n Con
p xanh v chng trnh trng rng quc gia, th d n Trng thnh xanh, sng
kin ca Tng thng Ni-gi-ri-a . -ba-xan-gi c Lin minh chu Phi thng qua
nm 2005, ang c xem l ng k. D n ny ko di t M-ri-ta-ni Ty Phi n
Gi-bu-ti ng Phi, c mc ch bo v mi trng sinh thi, kim sot v ngn chn sa
mc ha chu lc ny.
V nguy c thit hi n h sinh thi, nhiu quc gia c bin php chng sa mc
ha nh K hoch Hnh ng Bo tn a dng Sinh thi (Biodiversity Action Plans).
Cc bin php ng dng thng nhm vo gim thiu tc sa mc ha v ti to t
mu nhng ng c nguyn thy nh chn nui v canh tc t qu lm vn cha khc
phc c.
Cc tho mc thuc H u v c kh nng rt m kh t khng kh ri chm
xung t nn thng c trng ci to a cht. Nhng bin php khc phi k vic
xp quanh gc cy t sng v gi m, hay co lung nh tch ht cy c
khi b gi thi v hon nc ma khng tho qu nhanh. Vng Sahel Phi chu p
dng cch trng cy xanh cn gi gim thiu kh nng t b bc bi v nc bc hi.
Vi nhu cu dng ci lm nhin liu cc nc ang pht trin kh cao, vn
dn chng n cy ly ci l mt ng lc gia tng nn sa mc ha. Mt bin php l
Cc qu trnh xy ra trong sng khi quang ha cha c bit rng, song ngi
ta cho rng cc phn ng quang ha xy ra y c l cng khng khc nhiu so vi cc
phn ng quang ha xy ra trong khng kh khng nhim.
Vit Nam:
Vit Nam l mt trong 5 nc s chu nh hng nghim trng ca bin i kh
hu (BKH) v nc bin dng. Theo tnh ton ca cc chuyn gia nghin cu bin i
kh hu, n nm 2100, nhit trung bnh Vit Nam c th tng ln 30C v mc nc
bin c th dng 1m. Theo , khong 40 nghn km2 ng bng ven bin Vit Nam s b
ngp. Theo d on ca Chng trnh pht trin Lin Hip Quc (UNDP), cc tc ng
trn s gy thit hi khong 17 t ng mi nm v khin khong 17 triu ngi khng c
nh. Cn Vn phng qun l iu tra ti nguyn bin v mi trng (thuc B Ti
nguyn v Mi trng) d bo: mc nc bin Vit Nam s dng cao t 3- 15 cm vo
nm 2010, dng t 15 - 90 cm vo nm 2070. Cc vng nh hng l C Mau, Kin
Giang, B Ra- Vng Tu, Thanh Ha, Nam nh, Thi Bnh.
ng bng sng Cu Long v ng bng sng Hng l nhng vng trng nn b
nh hng nhiu nht khi xy ra ngp lt, xm nhp mn v cc hin tng thi tit xu.
Trong 90% din tch thuc cc tnh BSCL b ngp hu nh ton b, v c khong
10% dn s b nh hng trc tip, tn tht i vi GDP khong 10%. Nu nc bin
dng 3m s c khong 25% dn s b nh hng nh t xm nhp mn vo nm 2005.
ng bng sng Cu Long s l vng b nh hng mnh nht, nc bin dng
cao hn s lm cho nhiu vng ng bng nc ngt hin nay tr thnh vng nc l,
- Tng cng n lc gim thiu hin tng kh thi gy hiu ng nh knh: bng cch
a ra chin lc thit thc gim cacbon.
+ Hp tc quc t.
+ nh gi cho pht thi cacbon .
+ Chuyn nhu cu sang cc ngun nng lng cacbon thp.
+ Xy dng cc cng c php l.
- Phc hi ca cc h sinh thi:
+ Trng rng.
+ Bo tn cc h sinh thi ng thc vt.
- Hon chnh h thng vn bn php lut.
- Pht trin kinh t x hi da trn cc nguyn tc bn vng.
Ti liu internet
[1]. http://www.nea.gov.vn
[2]. http://sinhhocvietnam.com
[3]. http://www.nea.gov.vn
[4]. http://tnmttuyenquang.gov.vn
[5]. http://hurricanes.noaa.gov/prepare/structure.htm
Ti liu sch
[6]. Mc Graw Hill, 2003, Air pollution
[7]. Pham Th Hoa, 2004, Sng Khoi, NXB ai Hoc Hue
[8]. PGS.TS ang nh Bach va TS Nguyen Van Hai, 2006, Moi Trng Kh
Quyen, trang 67-97
[9]. ang Kim Chi, 2006, Hoa Hoc Moi Trng, NXB Xay Dng