METODOLOGIJA PEDAGOKIH ISTRAIVANJA

- PRVI KOLOKVIJ-

1. Koje konstitutivne zahtjeve treba da ispuni svaka nauka?

Da ima jasno definisan predmet kojim se bavi;
Da ima svoju metodologiju (polazite, metode, postupke, instrumente za
prouavanje svog predmeta);
Da posjeduje dovoljan fond saznanja o svom predmetu (nauni sistem saznanja);
Da raspolae jezikom kojim moe saoptavati saznanja o predmetu kojim se bavi
(kategorijalni i ostali pojmovi, sintagme, termini, simboli i dr.).

2. ta je predmet prouavanja metodologije pedagogije?

Metodologija pedagogije/Metodologija pedagokih istraivanja bavi se
prouavanjem puteva i naina dolaenja do naunih saznanja u oblasti vaspitanja
i obrazovanja.

3. Navedi izvore pedagokog saznanja.

Izvori pedagoke nauke (Schmidt):
pedagoko saznavanje
drutvena stvarnost
vaspitni proces
metodoloka spoznaja

4. Definii metodologiju pedagokih istraivanja.

Definicija metodologije pedagokog istraivanja:
a) Onaj dio pedagogije koji prouava puteve naunog saznanja u podruju
vaspitanja i obrazovanja
b) Primjena i adaptiranje optih principa i postupaka naunog istraivanja na
specifino podruje vaspitno-obrazovnih problema (Abelson)

5. ta je paradigma?
Paradigma - matrica za naunu disciplinu koja obuhvata opteprihvaena
uoptavanja, pretpostavke, vjerovanja, vrijednosti i primjere onog to je predmet
naune discipline.

6.Od koje se dvije paradigme polazi u istraivanju na polju drutvenih

nauka?
U istraivanju na podruju drutvenih nauka polazi se od dvije naune
paradigme:
1. Paradigma razumijevanja i
2. Paradigma pojanjavanja/tumaenja

7.Objasni odnos metodologije pedagogije i logike.

Logika - Pri saznavanju predmeta svake nauke moraju se strogo i dosljedno
potovati logiki zahtjevi i uvaavati logika teorija o pojmu, zakljuivanju,
dokazivanju, suenju i sl.

8.Objasni odnos metodologije pedagogije i gnoseologije.

Gnoseologija - Kao teorija o mogunostima i dometima ovjekovog saznanja, tei
da otkrije opta naela, pristupe, orijentacije, pravce, oblike i metode koje mogu
pospjeiti i uiniti ljudsko saznanje moguim, uspjenim, valjanim i istinitim.

9.Objasni odnos metodologije pedagoije i epistemologije.

Epistemologija Ako govorimo o nauci, ona se usredsreuje na nauno saznanje i
razmatra problematiku naunog saznanja u odreenoj oblasti. Pedagoka
epistemologija se bavi uslovima, mogunostima, izvorima, dometima,
vjerovatnou, objektivnou i istinitou pedagokog saznavanja vaspitanja.

10.Navedi karakteristike pedagokog saznanja.

1. OBJEKTIVNOST
U pedagokom saznanju se polazi od injenica koje predstavljaju odraz pojave
nastale u odreenom odsjeku vremena i utvrenim uslovima (Zankov)
Drutvena angaovanost i odgovornost istraivaa: vaspitanje i obrazovanje je
jedan od najosjetljivijih aspekata drutvene prakse
2. ASIMPTOTINOST
Nikad se ne moe doi do potpunog i apsolutnog pedagokog saznanja
Svakoj etapi prethode ranija, manje savrena saznanja, a slijedie joj budua,
savrenija
Instatia negativa neoekivan suprotan sluaj: meu pojavama na kojima se
vri generalizacija uvijek postoji odreen stepen vjerovatnoe drugaijih ishoda
(znaaj izbora uzorka)
3. SINTEZA INDUKCIJE I DEDUKCIJE
indukcija: na osnovu velikog broja istovrsnih pojava, pronalazimo zakonitost koja
uopteno vrijedi (primjer: empirijska istraivanja)
nepotpuna: na osnovu svakog desetog sluaja, zakljuujemo uopte
potpuna: obuhvatamo sve sluajeve da bismo generalno zakljuili
dedukcija: na osnovu poznavanja opteg drutvenog kretanja prouava se i
odreuje pravac kretanja drutvene prakse na posebnom podruju.
Istraivanja iz podruja filozofije vaspitanja
Logika i lingvistika analiza fenomena (ta je vaspitanje? ta je
obrazovanje? ta je znanje?)
4. SINTEZA KVALITATIVNOG I KVANTITATIVNOG IZRAZA
svaka pojava ima svoje kvalitativne i kvantitativne aspekte
kvantitativna obrada podataka ne smije da bude nezavisna od kvalitativne
analize
tekoe kvantifikacije (djeja igra, agresivnost, nedisciplina konstrukcija mjernih
instrumenata)
5. PEDAGOKA PRAKSA KAO KRITERIJUM ISTINITOSTI
nauno utvrenim podatkom iz pedagoke stvarnosti moe se smatrati samo ono
to je dokazano praksom, iskustvom (Mui)

11.Koje osobine linosti treba da posjeduje istraiva?

 1. INTELEKTUALNE OSOBINE
a) irok intelektualni horizont (sposobnost kritikog i stvaralakog miljenja,
poznavanje stranih jezika i savremenih komunikacijskih tehnologija, radoznalost)
b) Opta pedagoka kultura i specijalno poznavanje onog podruja koje
istrauje
c) Metodoloka osposobljenost za primjenu istraivakih metoda i
postupaka
d) Sposobnost organizacije vlastitog rada i rada drugih
2. KARAKTERNE OSOBINE
a) Upornost i ustrajnost
b) Hrabrost
c) Emocionalan stav prema svom radu
d) Stav prema saradnicima (timski rad interdisciplinarni pristup u
istraivanju

12.Ako je kriterijum klasifikacije metodoloka problematika, koje vrste

pedagokih istraivanja razlikujemo?
Klasifikacija vezana za metodoloku problematiku:
a) Fundamentalna i operativna istraivanja
b) Transverzalni i longitudinalni pristup istraivanju
c) Istraivanja prema njihovoj vremenskoj usmjerenosti

13.Od ega polaze fundamentalna, a od ega operativna istraivanja?

Fundamentalna: pronalaze se osnovne zakonitosti u pojavama, prirodi i drutvu
Operativna (primijenjena, razvojna): pronalaze se putevi da se usavre postupci
ovjeka oko mijenjanja pojava u prirodi i drutvu

14.Objasni razlike u transverzalnom i longitudinalnom pristupu u

istraivanju.
Transverzalni pristup: pojava se istrauje u isto vrijeme, ali na razliitim
mjestima i u razliitim uslovima (maloljetnika delikvencija)
Longitudinalni pristup: pojava se prati u vremenu (uzroci delikvencije iz godine u
godinu)

15.Prema Vizek-Vidovi, tri su velike grupe pedagokih istraivanja.

Navedi ih.
Deskriptivna istraivanja
Pregledna ili anketna istraivanja
opisuje se zateeno stanje,
ne objanjavaju se odnosi meu varijablama niti uzrono-posljedine veze
Korelacijska istraivanja
utvruje se veza meu posmatranim varijablama
pozitivna i negativna korelacija, nepostojanje korelacije
saznaje se o povezanosti varijabli, ali se ne otkriva uzronost
Komparativna istraivanja
slina korelacijskim: ispituju se odnosi meu varijablama kroz uporeivanje
rezultata kod razliitih skupina (npr. razlike meu uenicima koji pokazuju visok i
nizak nivo straha od ispitivanja
Kauzalna - eksperimentalna istraivanja
 namjerno mijenjanje jedne varijable da bi se provjerilo kako to djeluje na
drugu varijablu (zavisna i nezavisna varijabla)
eksperiment:
- faktorijalni: kako prisutnost ili odsutnost nezavisne djeluje na zavisnu
varijablu
- funkcionalni: kako razliit nivo nezavisne varijable djeluje na zavisnu
eksperimentalna, kontrolna, uporedna grupa (uporedna grupa dobija neki
drugi tretman u odnosu na eksperimentalnu)

Razvojna istraivanja
longitudinalna: isti ispitanici se prate u odreenom vremenskom razdoblju
transverzalna: razliiti ispitanici se prate u istom vremenskom trenutku
Fundamentalna (bazina), teorijska, metateorijska istraivanja;
Primijenjena (aplikativna), operativna, razvojna istraivanja;
Akciona istraivanja;
Komparativna istraivanja;
Longitudinalna istraivanja;
Transferzalna istraivanja;
Istorija sluaja i biografska istraivanja;
Istorijska istraivanja;
Futuroloka istraivanja;
Reprezentativna i mala (mikro) istraivanja itd.

16.Kakva su akciona istraivanja?

Varijanta razvojnih istraivanja (uvode se novine u vaspitno obrazovnu
djelatnost na temelju njihove naune provjere);
Onaj ko uestvuje u vaspitno obrazovnoj djelatnosti je ujedno i istrauje;
Visok stepen elastinosti, odnosno nacrt realizacije istraivanja se mijenja u toku
same akcije (kada to zahtjevaju okolnosti samog istraivanja);
Moe se realizovati zajedniko akciono istraivanje (grupno meudjelovanje
nastavnika istraivaa);
Akciono istraivanje je empirijsko istraivanje.

17.Nabroj etape pedagokog istraivanja.

Izbor problema (predmeta) istraivanja
Izrada projekta istraivanja
Prikupljanje podataka
Obrada podataka
Interpretacija rezultata istraivanja
Izvjetaj o istraivanju
Praktina primjena novih saznanja

18.Koji su naini prikupljanja podataka u pedagokim istraivanjima ?

Opservacijom ili posmatranjem - prikupljanje podataka o pojavama putem
njihovog neposrednog ulnog opaanja;
Ispitivanjem uestalosti i raspodjele raznih pojava u prouavanoj sredini -
sinteza podataka;
Na osnovu zahtjeva za istraivanje odreenog problema;
Analizom izvjetaja o radu, statistikih pokazatelja unazad nekoliko godina;
Putem istraivakih metoda, tehnika i instrumenata
 19.Navedi segmente metodoloke strukture pedagokog istraivanja.
Problem - ira problematika podruja koje se eli istraivati, vanost istraivanja,
npr. Problemi u ponaanju
Predmet konkretizacija onog to e biti istraivano, pojava koja se istrauje,
npr. Povezanost kolskog uspjeha uenika sa problemima u ponaanju
(maloljetnika delikvencija)
Cilj opta namjera istraivanja, eljeno stanje na koje su usmjerene aktivnosti
opta, osnovna hipoteza
Znaaj i karakter istraivanja vrsta istraivanja
Zadaci istraivanja zahtjevi u okviru cilja, njih je potrebno ostvariti radne,
pomone hipoteze
Hipoteze pretpostavke o rjeenjima odreenog problema, odnos izmeu
datog (poznatog) i zadatog (nepoznatog)
Varijable pojavljuju se u hipotezama promjenjljiva obiljeja; zavisne,
nezavisne i neutralne; nezavisna utie na zavisnu, zavisna je predmet opanja,
istraivanja; neutralne su prisutne takve kakve jesu
Metode
Postupci (tehnike)
Instrumenti
Uzorak i populacija
Statistika obrada podataka
Analiza i nain izvoenja zakljuaka

20.Koje su karakteristike naunog pristupa u pedagokim istraivanjima?

-empirijksi pristup
-kontrolisano opaanje
-objektivno izvjetavanje
-Jasno definisani pojmovi
-Precizni instrumenti mjerenja
-pouzdano i valjano mjerenje
-provjerljive hipoteze
-zakljuci na osnovu hipoteza
-kritiki stav

21.Kakva je struktura zavrnog/diplomskog/strunog/naunog rada?

Teorijski okvir istraivanja
Metodoloke osnove istraivanja
Rezultati istraivanja i njihova interpretacija

22.ta podrazumijeva teorijski okvir istraivanja?

PROUAVANJE NAUNIH IZVORA
- Upoznavanje sa osnovnom literaturom (strunom i metodolokom) o problemu
istraivanja, formulisanje predmeta istraivanja, definisanje kljunih pojmova
- ta, zato i kako je dosad istraivano u vezi sa problemom istraivanja
OZNAAVANJE
- Dekadni sistem arapskih rednih brojeva
Sistematino i pregledno
POGLAVLJA
PODPOGLAVLJA
 PASUSI (PARAGRAFI

23.ta su poglavlja, podpoglavlja i pasusi (paragrafi)?

POGLAVLJA
- Osnovne strukturalne jedinice diplomskog rada; samostalne i zaokruene
cjeline u vezi sa itavim tekstom
- Lake praenje sadraja
- Zakljuci na kraju poglavlja
- Naslovi poglavlja (1. reda)
- na prvoj neparnoj stranici
- numerisani
- vizuelno odvojeni
- piu se na sredini velikim slovima
- dupli prored ispod zaglavlja
- tekst slijedi tri reda ispod naslova
PODPOGLAVLJA
- Strukturalni dijelovi poglavlja
- Naslovi podpoglavlja (2. reda)
- blie odreuju sadraj
- numeriu se
- imaju podnaslove
- ne poinju na novim neparnim stranicama

PASUSI (PARAGRAFI) najmanje logiko-sadrajne cjeline teksta gdje je

razraena jedna misao, problem ili pojava prouavanja;
- Meusobno su povezani svaki pasus nastaje iz prethodnog
- Deskriptori istaknute kljune rijei
- Podjela pasusa je prema ulozi u tekstu funkcionalni, prelazni i zakljuni
- Tekst se uvlai za 5-8 slovnih mjesta, odnosno jedan tabulator
- Novi pasus se odvaja proredom koji je za jedan razmak vei od uobiajenog.

24.U emu je znaaj prethodnih istraivanja?

Analiza i kritika ocjena ranijih istraivanja o problemu koji se istrauje
Istorija interesovanja odabrane teme
Poreenje rezultata i nalaza
Analiza ranijih metodolokih aspekata istraivanja istog problema
Moe se navoditi kao zasebno poglavlje u radu ili se proimati kroz cijeli rad,
kako u teorijskom razmatranju problema, tako i u interpretaciji dobijenih
rezultata istraivanja i zakljunom razmatranju.

25.Do naunih izvora dolazimo na vie naina. Koji su to naini?

-neposredno koritenje izvora u bibliotekama (itaonicama)
- pozajmljivanjem iz biblioteka (podizanje knjiga radi koritenja kod kue)
- meubibliotekom pozajmicom (pozajmljivanje publikcija ili njihovih kopija
izmeu biblioteka, a na zahtjev korisnika lana jedne od
biblioteka)
- putem INTERNETA (virtuelne referentne biblioteke sa on-line katalokim
pristupom)

26.ta su katalozi i kako su podijeljeni?

 Katalozi osnovni nosioci podataka o izdanjima publikacije i smjetaju u
bibliotekama; sastoje se od katalokih listia na kojima je upisana po jedna
kataloka jedinica
Katalozi su podijeljeni:
- prema namjeni: javni i interni
- prema obimu: opti i posebni
- prema nainu obrade naune i strune grae: alfabetski, struni i
predmetni

27.ta sadri kataloka jedinica?

Kataloka jedinica:
- kataloka odrednica:podaci o knjizi, ostali podaci, napomene; ine je jedna
ili vie rijei
- kataloki opis
- signatura: oznaka koja se stavlja na biblioteki materijal, radi identifikacije
i lokacije u skladitu; sastoji se od slova i brojeva ili njihove kombinacije;
postavlja se na prvoj stranici i pri dnu svakog tabaka knjige (npr. III 1O1714)
28.ta oznaava domen sajta?
Domen pokazuje kakvog je sadraja izvor na sajtu
29..Navedi bar tri domena i objasni emu su sajtovi sa tim domenama
namijenjeni.
Kodovi za namjenu sajtova:
- .com (komercijalni)
- .edu (edukativni)
- .int (meunarodne organizacije)
- .gov (vladine organizacije)
- .org (neakademska, nevladina i neprofitna organizacija)
- .net (mrena administracija)
Domene mogu da oznaavaju i zemlju u kojoj je sajt registrovan: .de, .ba, .ch,
.au, .it, .hr

30.Navedi adresu bar jednog svjetskog i dva srbijanska pretraivaa.

Svjetski pretraivai: www.google.com , www.yahoo.com
Srbijanski pretraivai: www.krstarica.com , www.srpko.com , www.yusearch.com

31.ta je bibliografija i ta su njeni elementi?

Bibliografija je popis izvora naunih informacija
Elementi su bibliografske jedinice koje se odnose na objavljene publikacije ili
njihove dijelove: studije, knjige, lanke, rasprave, priloge, biljeke, kritike,
arhivske dokumentacije
To su bibliografske jedinice koje se odnose na neku tematsku oblast za koje je
autor saznao da postoje i evidentirao ih i svrstao po azbunom ili abecednom
redu.

32.Koji je redoslijed ispisivanja bibliografskih jedinica u popisu

literature i ta se sve u njima navodi?
U popisu literature navodi se: ime autora, godina izdanja, naziv djela, mjesto
izdavaa i izdava, stranice. Ispisuje se na posebnim bibliografskim listiima
formata A4. Redaju se alfabetskim redoslijedom, po prezimenima autora. Prema
pravilu, ispisuju se na jeziku i pismu na kome su napisane.
 33.Na osnovu kojih izvora se formira radna bibliografija?
Radna bibliografija radi se na osnovu vie izvora:
- postojeih tematskih bibliografija
- pregledom sadraja najnovije pedagoke periodike
- pretraivanjem interneta
- pregledom najnovijih monografskih djela odgovarajue tematike

34.ta je literatura i ta se u popisu literature navodi? U literaturi se

navode samo one bibliografske jedinice koje je autor koristio prilikom izrade
seminarskog, zavrnog ili diplomskog rada, odnosno projekta istraivanja.
Bibliografske jedinice su svrstane po abecednom ili azbunom redu, a prema
pismu na kome je pisan rad u kome se navode.

35.ta su reference? Reference bibliografske jedinice koje su poredane

redoslijedom kako su se pojavljivale u tekstu i to na kraju pojedinih poglavlja ili
na kraju monografije.

36.Navedi definiciju citiranja prema Banur, V. i Kundaina, M. Citiranje je

postupak inkorporiranja i dokumentovanja dijelova (kompletnih reenica ili
njihovih dijelova) izvornih tekstova drugih autora ili sopstvenih tekstova
(autocitiranje) u vlastite radove (ibidem).

37.O emu treba voditi rauna prilikom citiranja? Citiranje mora da nude
odmjereno, paljivo biranim primjerima iz najnovijih i najrelevantnijih radova;
najprihvatljivije je citiranje iz primarnih izvora; citiranje iz druge ruke smatra se
ljenou autora
Citiranje treba da koristi boljem razumijevanju teksta i lakem praenju rezultata i
kao izraz naunog potenja; prikrivanje izvora smatra se naunom kraom ili
plagijatom.

38.Koji su razlozi za citiranje?

Stvaranje osnove za verifikovanje tuih i svojih rezultata: isticanje
zaslunih autora, stvaranje bibliografske baze, priznavanje vrijednosti srodnih
istraivanja, dokazivanje teorije, dokazivanje hipoteze, isticanje savremenosti
problematike (znaaj istraivanja, aktuelnost teme), ukazivanje na originalne
publikacije;
Adekvatno objanjavanje sopstvenih rezultata: korigovanje sopstvenog
rada, korigovanje rada drugih, kritiki osvrt na prezhodne radove, ukazivanje na
nedovoljno poznate radove i autore, potvrivanje podataka, pobijanje ideja drugih
autora, upoznavanje metodologije i primijenjenih statistikih mjera; i
Oslanjanje na dokaze ili injenice drugih autora: iskoriten podatak, tabela,
grafikon ili drugo, uzeta ilustracija ili slika, naveden tekst ili definicija drugih
autora, ukazivanje na suprotna istraivanja ili rezultate, uporeivanje sa
rezultatima drugih autora (vidi: Kundaina i Banur, 2007, str. 204-205).

39.ta podrazumijeva metodoloki okvir istraivanja?

Problem istraivanja
Predmet istraivanja
Cilj i karakter istraivanja
Zadaci istraivanja
Varijable u istraivanju
Hipoteze u istraivanju
 Metode, tehnike i instrumenti istraivanja
Populacija i uzorak istraivanja
Statistika obrada podataka
Organizacija i tok istraivanja
Struktura izvjetaja o istraivanju
Literatura
Prilozi projekta istraivanja

40.ta odreuju predmet i problem istraivanja?

Predmet istraivanja
Odreuje se ta se istrauje, pojava koja se istrauje i o kojoj se eli doi do
odreenog saznanja, njena ira problematika (npr. Problemi u ponaanju,
Nastavni sistemi, Alkoholizam u porodici)
Problem istraivanja
Najee se formulie u obliku pitanja i postaje osnovna vodilja u istraivanju; to
je konkretizacija onoga to e biti istraivano, pojava koja se istrauje (npr. Postoji
li povezanost kolskog uspjeha sa problemima u ponaanju, Koliko je rad u
parovima efikasniji od klasinih oblika nastave kod uenika mlaeg kolskog
uzrasta, Koliko alkoholizam u porodici doprinosi pojavi maloljetnike
delinkvencije)

41.ta definiemo ciljem i zadacima istraivanja?

Ciljem se definie opta namjera istraivanja, eljeno stanje na koje su
usmjerene istraivake aktivnosti. Zadaci istraivanja ui, konkretniji,
operativniji od cilja istraivanja; ukazuju na istraivake hipoteze; to su konkretna
pitanja na koja istraivanje treba da da odgovor: istraiti, utvrditi, analizirati i
interpretirati .....

42.ta je varijabla i kakva moe biti prema funkciji? Na osnovu

postavljenih hipoteza utvruju se, klasifikuju i operacionalizuju varijable u
istraivanju. Varijabla je karakteristika (svojstvo, obiljeje) koja se mijenja i razvija
pod odreenim uslovima, kako u pojedinanom sluaju, tako i u masi sluajeva.
Varijabla je veliina; ona je predmet mjerenja, a njena vrijednost je rezultat
mjerenja.Obino se navode (prema funkciji) zavisne i nezavisne varijable.
Potrebno je definisati zavisnu varijablu i utvrditi indikatore varijabli kao vidljive
manifestacije. Osim ove dvije vrste varijabli (koje se vezuju za eksperiment), u
istraivanjima se pojavljuju i tzv. neutralne varijable.

43.Navedi podjelu varijabli prema mjerljivosti statistikim operacijama.

Nominalne ili kategorike (odlini, vrlo dobri, dobri; rani, srednji, kasni)
Ordinalne klasifikuju podatke po kriterijumu manje ili vie u odnosu na
dati kriterij; ne momoguava klasifikovanje po jednakoj distanci (prvi, drugi,
trei)
Intervalne (kontinuirane) jednaka distanca izmeu podataka (m-cm-mm,
IQ)
Racio-intervalne imaju fiksniranu nultu ili strartnu taku: klasira podatke
(10-19, 20-29, 30-39, 40-49, 50 i vie)
 Dihotomne razvrstavanje podataka u dvije kategorije (muko-ensko; ima-
nema; da-ne)

44.ta su indikatori? Indikatori su metodoloko sredstvo utvrivanja pojavnih

oblika varijabli (indikatori neuspjeha, indikatori traumatizovanosti, indikatori
meuvrnjakog nasilja,...)

45.Definii hipotezu i navedi pet optih mjerila naune hipoteze. To su

pretpostavke o rjeenjima odreenih problema. Izvode se iz postojeih teorija,
sprovedenih istraivanja i iskustava istraivaa. Obino se postavlja jedna opta
(osnovna, glavna) hipoteza koja proizilazi iz cilja istraivanja i vie posebnih
(pomonih, radnih), koje proizilaze iz zadataka istraivanja.
Postoji pet optih mjerila naune hipoteze:
Svrhovitost hipoteza treba biti u funkciji postizanja definisanog cilja
istraivanja
Provjerljivost besmisleno je postaviti hipotezu za koju ne postoje postupci
koji omoguuju da se ona provjeri
Plodnost hipoteza mora biti plodotvorna u odnosu na zakljuke koji iz nje
proizilaze
Saglasnost kada se postavlja, hipoteza mora biti utemeljena na
postojeim znanjima o problemu koji se istrauje
Jednostavnost ogleda se u preciznom i konkretnom formulisanju; hipoteza
mora biti formulisana na jasan i jednostavan nain

46.Navedi definiciju istraivake metode. Istraivaka metoda je smiljen

put istraivanja i saznavanja stvarnosti.

47.Koje etiri metode se koriste u pedagokim istraivanjima? Podaci o

pedagokim pojavama mogu se prikupljati:
- metodom teorijske analize
- istorijska metodom
- deskriptivnom metodom
- eksperimentalnom metodom

48.Opii karakteristike metode teorijske analize. Metoda teorijske analize

koristi se u prouavanju fundamentalnih, kategorijalnih i teorijskih pitanja
pedagoke nauke. Ovom metodom analiziraju se razliita shvatanja o pomenutim
pitanjima, ispituju se osnove takvih shvatanja, uslovi pod kojima je dolo do
razvoja takvih shvatanja,...
Metoda teorijske analize ne koristi se samo u pedagogiji, nego se izlazi i van
njenih granica, ispituju se i uticaji drugih nauka i teorija na pedagogiju i
pedagoke fenomene u sadanjosti, na pedagoku empiriju. Ovom metodom se
prouavaju pisani izvori studije, rasprave, knjige, monografije, nauni lanci
objavljeni u pedagokim periodikama.
Osnovna tehnika u okviru ove metode jeste analiza sadraja.
Najvei nedostatak ove metode pri teorijskom pedagokom istraivanju
nepostojanje posebnih postupaka za prikupljanje injenice, oslanjanje samo na
istraivaa, njegovu naunu obavijetenost, istraivako teorijsko iskustvo,
otvorenost za drugaije teorijsko miljenje, veoma razvijenu kritinost,
sposobnost odvajanja bitnog od nebitnog u prikupljenim injenicama, zastarjelog
od progresivnog.
U teorijskom istraivanju uvijek se primijeti subjektivni peat istraivaa, dakle
nemamo potpuno objektivan pogled.
Osim samostalno, ova metoda se koristi zajedno sa ostalim metodama u
pedagokim istraivanjima.

49.ta sve moe biti predmet metode teorijske analize?

pitanja vezana za pedagogiju kao nauku (njen status, karakter, predmet,
odnos prema drugim naukama),
Aksioloka pedagoka pitanja (postulati, zakoni, principi, polazita, sistemi i
sl.),
Pitanja vezana za predmet pedagogije vaspitanje (priroda, sutina,
karakter, osobenosti,...),
Teleoloka pitanja (cilj, zadaci, taksonomija zadataka, zahtjevi u vaspitanju i
sl.),
Gnoseoloko-epistemoloko-metodoloka pitanja (pedagoke paradigme,
metode, tehnike, postupci, instrumenti u ped. istraivanju,...)
Kategorijalna i konstitutivna pitanja pedagogije (osnovni pojmovi, sistem
znanja, jezik, komunikativnost,...)
Mnoga teorijska pitanja koja se odnose na dijelove, podruja i aspekte
predmeta pedagogije vaspitanje (predkolska, kolska pedagogija,
andragoki te4orijski problemi, didaktika teorijska pitanja, teorijska
shvatanja u odnosu na moralno, estetsko, intelektualno, radno i fiziko
vaspitanje i sl.).

50.Opii karakteristike istorijske metode. Istorijska prouavanja

obuhvataju sva teorijska i praktina pitanja i probleme iz blie i dalje prolosti
pedagogije i vaspitanja, pod uslovom da su sauvani izvori injenica na koje se
takvo istorijsko pedagoko prouavanje moe osloniti. Ovom metodom
upoznajemo prolost vaspitanja i pedagogije uopte, kako bismo bolje razumjeli
sadanjost i mogli (na realnim pretpostavkama) predvidjeti pedagoku
futurologiju. Istorijska metoda obuhvata naine, postupke, tehnike i
instrumente, procedure, norme i metodoloke zahtjeve koji se koriste pri
prouavanju prolosti pedagogije i vaspitanja i koji obezbjeuju da rezultati do
kojih se dolazi u ovakvim prouavanjima budu nauno priznati.

51. ta sve moe biti predmet istorijskog istraivanja? Predmet istorijskog

pedagokog prouavanja moe biti praenje toka jedne pedagoke pojave, stanje
nekog teorijskog ili praktinog pitanja ili predmetom istorijskog istraivanja mogu
da budu linosti u odreenom vremenskom periodu.
Predmetom istorijskih pedagokih istraivanja mogu biti: pedagoka shvatanja
(teorije, koncepcije, shvatanja, koncepti), vaspitna praksa (pojedinaca, institucija i
sistema institucija), odnosi koji se u vaspitanju uspostavljaju (od najoptijih-
poloaj vaspitanika u drutvu, preko posebnih-saradnja kole sa porodicom
uenika, do najkonkretnijih-odnos nastavnika i uenika), materijalni ostaci
koriteni u vaspitanju (oprema, namjetaj, sredstva).

52.Opii karakteristike deskriptivne metode. Ova metoda je u metodologiji

poznata i pod nazivom neeksperimentalna, nekauzalna, empirijska metoda (to
ovu metodu neprecizno i neadekvatno odreuje). Ovom metodom se se daje
 pregled, snimak stanja, odnosno vri se snimanje onoga to je predmet
istraivanja, pa se zato zove i servej istraivaki metod (eng. Survey-pregled).
Deskriptivna metoda namijenjena je istraivanju vaspitne prakse empirije;
njome se tei to vjernijem opisu (deskripciji) pozitivnih (postojeih) injenica,
onakvih kakve one jesu; ostaje se samo na njihovom konstatovanju (ibidem, str.
150).
Deskriptivna metoda je nastala pod okriljem deskriptivne pedagogije i dugo se
razvijala od prostog konstatovanja i opisa, preko njihove interpretacije do
pokuaja otkrivanja onoga to stoji iza takvih injenica.

53.Navedi prednosti i nedostatke deskriptivne metode .

Prednosti ove metode su sljedee: veliki broj raznovrsnih vaspitnih problema i
miljenja i stavova svih subjekata vaspitno-obrazovnog procesa mogu se
istraivati pomou nje, njome se moe obuhvatiti vei broj injenica, ekonomina
je i relativno se lako moe organizovati i ostvariti.
Ukoliko, tokom deskriptivnog istraivanja, istraiva ne ue u sutinu problema i
ne uspije da je objasni, ne moe se govoriti o naunom saznavanju najvea
slabost ove metode.
Druga slabost ove metode jeste pasivan odnos istraivaa on ne smije da se
mijea u ono to je predmet istraivanja kako ne bi promijenio injenice na
osnovu kojih istrauje predmet.

54.Opii karaktristike eksperimentalne metode. Eksperimentalna metoda

primjenjuje se u pedagokim istraivanjima u kojima elimo otkriti uzrono-
posljedine (kauzalne) veze i odnose i planski utvrditi efikasnost (efekat, uinak)
pojedinih vaspitno-obrazovnih postupaka (ibidem, str. 138).
Sutinska karakteristika eksperimenta jeste NAMJERNO izazivanje pojave radi
naunog ispitivanja efikasnosti uticaja.
U eksperimentalnom istraivanju pojavljuje se nezavisna varijabla (uzrok) i
zavisna varijabla (posljedica); nezavisna varijabla-eksperimentalni faktor (npr.
nastavno sredstvo, oblik nast.rada, nastavni sistem i sl.) unosi se namjerno kako
bi se utvrdila i izmjerila nonastala promjena-efekat, posljedica u tom procesu.
Znai, eksperimentom se utvruju kauzalne veze i odnosi izmeu zavisne i
nezavisne varijable, odnosno uzroka i posljedice.
Uzroci i posljedice mogu da djeluju uzajamno, odnosno povratno-uspjeh moe
uticati na delikventno ponaanje uenika, ali i obrnuto.

55.Koji su strukturni elementi eksperimenta?

- inicijalno (poetno) ispitivanje stanja
- uvoenje eksperimentalnog faktora
- finalno (zavrno) ispitivanje stanja
S obzirom da je razlog provoenja eksperimenta utvrivanje razlika izmeu
inicijalnog i finalnog ispitivanja, nakon provedenog eksperimenta ispitiva mora
uraditi t-test statistiku mjeru kojom se utvruje razlika aritmetikih sredina
inicijalnog i finalnog ispitivanja.

56.Nabroj pet modela eksperimentalne metode.

- eksperiment sa jednom grupom (u istu grupu se postepeno, jedan za drugim,
uvode eksperimentalni faktori),
- eksperimet sa paralelnim grupama (u grupu ispitanika se simultano uvodi po
jedan eksperimentalni faktor),
- eksperiment sa rotacijom eksperimentalnih faktora (u svaku grupu ispitanika se,
sukcesivnom rotacijom, unose svi eksperimentalni faktori),
- eksperiment sa dvije paralelne grupe (jedna je eksperimentalna, u nju se uvodi
eksperimentalni faktor; druga je kontrolna, u nju se ne uvodi eksperimentalni
faktor),
- Ex-post-facto eksperiment posebna vrsta eksperimenta gdje eksperimentalni
faktor nije uveden namjerno, ve on od ranije djeluje, a zadatak istraivanja je da
utvrdi djelovanje tog faktora.

57. Opii karakteristike i tok eksperimenta sa dvije paralelne grupe.

Najee provoen eksperiment u pedagokim istraivanjima u oblasti vaspitno-
obrazovne prakse jeste eksperiment sa dvije paralelne grupe.
Jedna grupa naziva se eksperimentalna (E) i u nju e se uvoditi eksperimentalni
faktor/i, dok je druga grupa kontrolna (K) sa kojom se radi uobiajeno,
tradicionalnim nainom rada.
Da bismo istraivanjem dobili relevantne i pouzdane rezultate, ove dvije grupe (E
i K) moraju biti ujednaene po pitanju parazitarnih faktora (faktora koji postoje i
mogu da utiu na efekte, a iji se efekat ne ispituje); ujednaavanje vrimo nkon
provedenog ili tokom inicijalnog ispitivanja
Ujednaavanje grupa u eksperimentu vri se na vie naina:
- izraunavanje M i SD za svaku grupu ispitanika (ukoliko su iste ili priblino
jednake, onda su E i K ujednaene,
- Utvrivanje ekvivalentnih parova (svaki lan K grupe ima svoj par u E grupi)
ujednaavanje putem sparivanja
- Premjetanje lanova jedne grupe u drugu,
- Eliminisanje onih lanova koji naruavaju prosjek i dr.
Izjednaavanje grupa moe se izbjei primjenom statistikog postupka analiza
kovarijanse (ANKOVA).