MCTOPHIJCKH YACOTIMC, kw. XLIX (2002) erp. 139-162 HISTORICAL REVIEW, Vol. XLIX (2002) pp. 139-162 Opurmmamin ways paa Ynanak npunaer 26. 02. 2003. ‘YIN: 352(497.11}4+911.372.3(497.11)(093=943.5) Anexcangap KPCTHR Uctopujckn unctaryt Beorpa KY4YEBO H XKEJIESHHK y cBersy ocmancKnx qedrepa” Jeqvo of Behux nutatba Koja jour yBeK H3a3MBajy KOHTpoBepse y HCTO- pujckoj reorpadrjm cpnickux 3emasba y cpenlsem BeKy cBakaKo je muTare 110- noxkaja o6nactu Kysero, a ca HM H MecTa Te ce Hana3Ho MosHaTH Tpr Ht pys- nuk )Kenesnux y Kysesy. Hako je y Hayuit ono mitare HegaBHio Beh yerenHo paspeutero,’ 360r uMibeHHUe a OHO joll yBeK HHje NOBOsbHO MpuxBaheHo y erpyynoj jasuocru, npe cBera Mehy ucrpaxkupauuMa KojH ce Gaze cpemmuM Be- KOM,” kao # 360r Heropor 3Havaja M HOBOr cReTIa KOje Gaya Ha HeKe O2aBHO TOsHaTe NONATKe CAIp>KAHE y H3BOPHMa, OJLTY4HIH CMO ce Na ce oBye jour jen- HoM no3a6aBumo Kyyesom H )Kene3nHKom. Kyueno je Javac BapoulMya 4 WeHTap HcTOHMeHe omuTHHe y bpann- eBcKoM OKpyry, Ha peu Tek, y 2kyricKoj oGacTH Koja 71 cpemter BeKa HOCH Ha3HB 3BWKA, a Koja je MaHHHcKHM Macusom Cesepuor Kyxaja onpojena on “ Pan Hactao kao pesysITaT pama Ha npojekty Munuctapetpa 3a Hayky, TexHosornje H pasBoj J[pyumeo y Cp6uju nod myhuncxom anauhy XV-XVII eek. (EB. 6p. 1423). "TP. Tomonuh, Kyna Mopasa u naxuja Mopasa, Pyno Hose, Kapanonatt, Kpasseno (on, NpsuXx rlomeHa no IIpsor csercor para), Beorpan-Kpameso 2000, 36; Ema MuspKo- suh-Bojanuh, Caedepeacku canuax y dpyeoj nonosunu 15. u npaoj nonosunu 16. eexa, Beorpant 2002 (= Muskonuh-bojaunh, Cuedepescku canuak), ROKTopeKa sucepraltija y pyxonucy. ? Y HenaBHo H3auUIOj MoHOrpadpHjH © CPpricKOM Cpe/LOREKOBHOM pyslapcTBy H3HeTa cy i HajHOBHja casHarba O NoOajy Kenesnuka, au ce ayropHt He onpeessyjy HBpCTO 3a 0B0 TuleMMUNTe, Beh ynlopeO HaBOe H CTapHja CxXBaTaHba O MeCTy He Ce OBAj PYAHUK Hastasno: C. Tiupkosuh, JI. Kopaxesnh-Kojuh, P. Tiyk, Cmapo cpnexo pydapemeo, Beo- rpaa 2002 (= impxosnh, Konavesuh-Kojnh, Tiyk, Pydapcmeo), 45, 187; yi. u Kapre Ha erp. 52 4 82.Antexcanaap KPCTHA Tlynasa. Jyoxno on nanauier Kyyepa Hanasn ce Hacese HM no3HaTH pysHHKk ontoga H uiHKa Kysiajna, y KoMe HMa TparoBa aTH4KOr 1 cpexIboBeKOBHOT PY napersa.’ Hapounry excnansnjy aoxkuseo je pyannk noves om 1553, rosie, kala Cy Ta OCMAHCKe BuIACTH MOHOBO oTBOpHse.’ Bapoumua Kyyeno noGua je obo ume 1883. roqune, a 70 Tana ce 3pana Toprba Kpymesnua. On 1859. roxn- ue Fopia Kpyuresnua Guia je cpequurte spumikor cpesa.” I Kyseno ce y HeTopHjckHM H3BOpHMa jaBma os NocHenHHX seHeHHja 12. neka. V kratopekom Harney ca upKse Gara Kysmuua, Haherom y ceny My- xaiuutosuih Ko Bucoxor, Karke ce 7a je 6am casHza0 upKay “era naka Koy uewneR® saropne”, LITO Ce HajBepoBaTHUje Morke rlonesarH ca yuecTBORaKKeM 62- na Kynua y yrapcko-Brsantajcknm GopGama 1183. rogue.” Kysexo je, kao Bpantevo, riocae coma Busatrruje y YeraproM xperaukom pay O¥:10 mest Mer 6op6e Vrapexe # Byrapcke.’ Jla Gu craSumsosana ceojy Bac Ha npocTo- puma jyxno on Jlynasa, Yrapcka je 1272. roaune opmupana BpanwuescKo- Kysescxy Ganosnny. Ona Taopennia Huje 6usa ayror keKa: Gregorius banus de Boronch et de Kuchou jassa ce y yrapckHM ronesama on uetemOpa Te 110 xpaja jyna cnenehe, 1273, roaune. Bpanmucecko-Kyyencka Ganonnia nocroja- sa je, Jakste, HenyHx rout jana. YrapeKy Balaer y THM OOsIACTHMA OKOHYA- sin cy GyrapeKe BesIMoxKe KyMaHcKOr Topeka, Gpaha JIpman m Kyaenmu.* °C. Tymannh, Opeanusayuja pumckoe pydapemea y Hopuxy, Manonuju, Harmayuju u Toprwoj Mesuju, WU 1-2 (1980) 12, 34; Jl, Mpko6pan, Cpedmoaexoano pydapemso na nodpyyjy ucmoune Cp6uje, Apxeonoruja uctoune Cp6xje, Beorpax 1997, 156-8; Tup- konnih, Kopaesuh-Kojuh, yk, Pydapemso, 13. Flo cpeanne 16. neka y Kysajnnt ce ckopo HuuTa Huje cayBaro ost panujer cpeato- BeKosHor pynapersa: C. Katuh, Vioza Jespeja y omeaparsy u passojy pyonuxa Kyu na u Majdannex y Opyzoj nonosunu 16. sexa, Tonmunsax 3a apyurrseny uctopHiy TIM) 8/1-2 (2001), 7-8; Ruposuh, Kosavenuh-Kojuh, Tiyx, Pydapemeo, 187-9. 5 J. Byjuh, ymemecmeuje no Cep6uju I, Beorpaa 1901, 102, nan. 1; M. B. Musnhe- auth, Kueoceeuna Cp6uja, Beorpax 1876, 1033, 1035, 1087; ®. Kaxnu, Cp6uja, sewa u cmanosnuumeo 1, Beorpag 1987 (=Kanuu, Cpéuja), 245. Kpywesnuy y 3eiKay kue3 Jla3ap naposao je ceojoj 3anyxOunn Panannun 1381. ronmue: Boxorecku npenuc Pasanuuxe nocewe, Maviactup Pananuua 1381-1981, Cnomenmua 0 wectoj croromu- mun, Beorpan 1981 (=Bororcku npenuc Pasanuyke nosene), 260; T. Ukpuparnh, Paganusxo enacmeauncmso, Metopujexn saconue (= HY) 16-17 (1966-7) 250. ©T. Tomosuh, Moponocuja hupumuuxux namnuca ua Banxany, Beorpan 1974 (=Tomo- Buh, Mopponozuja), 35; C. Tiupkosuh, Hemopuja cpediosexoaue GocancKe dpaicase, Beorpan 1964, 47. 7K, Jupeuex, Hemopuja Cp6a (= HC) I, Beorpan 1988, 166. *, Smitiklas, Diplomaticki zbornik Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije 6, Za- greb 1908, 21-22; K. Jupevex, HC 2, 7, u Han. 36; M. Junnh, Bpanuveso y cpedteen 140KYU4EBO H 2KEJIE3HUK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIEOTEPA Mowerkow 1359. roanne Hy6poruaann pro Cxpunh Gergo de Schrina) nucao je "in Selesnich in Chuceua” cBojoj saan na je jemy noumpKy ona YOPOBYKHM TProBUUMa KOHHCKOBAO KHe3 Bojucnas Bojunosuh.” J{vo- juua 2xurea Kenesnuxa, Opaha Xpaioje u NoGpoxsan, romury ce 1363. ro- june y Tectamertty JyGpos4anuia Jlomarbe Merpa Mckpuue.” peux neuenn- ja 15. sexa osaj pyaunk Hn Tpr 60 je y onagarby. Tpema Tapatbama AyOpopas- KUX BACT HSHETHX y MHeMy AecHoTy hyphy ws 1433. romune, y wera Bulle ‘TproBUM Hcy 3anasHIM HUTH TY HOcTOBANH, Na je CKOpO MOTHYHO aanyereo.' Borato japyjyhu crojy najstavajunjy 3anyxOuny, Kue3 Jlasap je, 13- Meby ocranor, onpeavo ja Maviactup Panannua aenu "6up Opanuyescku u Ky- escxu Ha nome ¢ Mumpononumom"”, Jlectior Crean JIazapesuh papoao je, a weros Hacileguuk ‘bypal) Bpankoswh cpojom nozesbom 13 1428/9. rouHe 110- ‘TBpAKO GauITHHe BeAHKOM YenHHKy Pannuy uMpom CpOuje, H3Meby ocranor H y Kyuesy. Y opoj o6acTH BenuKn YemHMK HMao je cena Apoyromun, Baacn Paau- woesun, Baacn Rowapna 4 CemMuTa MuAaAgnHKia H TOnowmns.'> Y Tewkum Bpeme- HKMa npeA npBu nay Jlecnorosune, crpayanu cy H oBM Kpajesu. Cystran My- par IL "na‘knn 1 nonaan Koyeso u Epannueso" 1438, rogue, a HCTO ce TOHOBHIO wcrenehe romne, Kaga nakin Moypare KoyseKo u npnain Gareaepens."* Ono 6u yrnastiom Gwe Becru o Kyueny Koje cy 13 cpemiber BeKa, ripe ocmanickor oceajaisa, onpme 0 Hac. Ha ocHoBy Hux Halla HeTopHorpaduja Tokyuiasia je a OAFOBOPH Ha NHTaILe re ce HamasHsIO cpemHoReKOBHO Kyye- zo, Mnak, jou je Muxawio JJuauh rayuo npumeruo na "cpedrosexoenu noda- yu o Kyweay ne dajy dososno mozyhnocmu da mauno odpedumo 1eez06 no10- owcaj u oncee".!* Kako je w 3aurTo HacTamo yBepetbe ja ce cpentboBeKoBHo Ky- sexy, Cpricke 3emsbe y cpemibem Bexy, ucTopHjcKo-reorpadexe cryauje, Beorpan 1978 (© Junuh, Bpanuueso), 86, 95-6; Hcmopuja cpncxoz napoda (= HCH) 1, 442-3 (Jb. Maxcumoput). °K. Jupeuex, Cnomenuyu cpnexu, Comennk 11(1892) 32-33. 10 Tunuh, Bpanuueso, 110, wan. 76. ‘| ern cay4aj Ono je, mpema oBuM HaBonuMa, u ca TTpuspeHom, Bpckosom 4 spyrum Mectuma: K. Jupeyex, Tpeosavxu nymeau u pyouuyu Cp6uje u Bocne y cpedieem eexy, 36opxnx Koxcranruna Jupevexa 1, Beorpaa 1959 (= Jupeyex, Tpeosauxu), 270, 283. M. Cnpemuh, Jecnom Bypah u reezoeo d06a, Beorpan 1994 (= Cupemuh, Jecnom By- pa), 712, ropa, Ge3 wanohera wsvopa, na ce Kenesnk nowmnbe 20 1456. roaue. 2 BoromcKu npenuc Pasanuuke nosere, 261; C. Hopakosuh, 3axoucxu cnomenuyu cpn- cexuc dporcaea cpedieeca eexa, Beorpas 1912 (= Hopakosith, 3axoucku cnomenuyu), 770. '. Jb. Crojanosnh, Cmapu cpnexu xpucoayou, axmu, Guozpadbuje, emonucu, munuiyu, nomenuyu, sanucu u dp., Cnomennk CKA 3 (1890) 3-4; Hopaxosih, 3axoncku cnome- nuyu, 333-5. 4 Jb, Crojanosuh, Cmapu cpnexu podocaoeu u semonucu, Cpemckn Kapnosus 1927, 231-2. 'S Tunnh, Bpanureso, 87. 141Anexcanzap KPCTHA YeBO Haa3HI0 Ha TepHTOpHjM AaHaultee OMITHHEe KyyeBo HHje cacBuM jacHo, aH Ce MOXe MpeTHOcTaBHTH Ja je jeqaH Of y3poKa CBakaKO CAM4HOCT HMeHa Kyueso, Kyuaj u Kysajna. Munan B. Musuhesnh je y "Knescesunu Cp6uju" Haneo MuuLberbe reorpada Josana JIparamesuha ga cy pyulesune u3mehy Top- we Kpyuesnue u Hepecuuue y 3ewkay octaum Hexanaumser rpana Kyyeea, ayIH 0 TOMe Huje 3ay3e0 crap. Mnak, cmatpao je fa ce Tajauireu TookapesauKn okpyr, Kojn je o6yxBarao H 3aKN a Ha 3arlany zonMpao no BeruKe Mopase, npoctupao u Ha TepHTopujn Hergauber Kyuesa." Jla ce opakea wqenTHtuKa- uuja uBpeTo Mpuxeatu y HayuH, npecysHTO je TO urTO ca NaguHa Cenepuor Ky- uaja, ceneposanaqHo om Majaannexa, Teve uy Tex ce jyroucrouno on cesa Bpoguua yausa norox )Kenesnux. Croja Hosakosuh cmecrno je HcTOHMeHH ‘pr H pyHHK Ha OBaj MOTOK,'” mTo je H3rAemaNO HOrM4HO He Camo 360r HLErO- Bor HMeHxa, Beh H cTora uiTo je Majmannexk ca OKOMMHOM joul O70 AHTHYKHX Bpe- Mena 6Ho MosHaTH pysapcKH Kpaj, Kao urTo je 1 JaHac.'* Opaxsy Hopakosnhe- By yOukaunjy mpuxpatuo je Koncrantun Jupeyek,"” a Muuubeibe Ba TakBa ayTopurera Mopamio je MMaTH BeOMa BeJIHKy TEKHHY H 3a MOTOe HeTpaKHBa- ue. CpequHom npouiior Beka Bacunuje Cumuh niocymiao je y opakny yOuKa- unjy Kene3nuka, rosa3ehn of Tora 1a y 2o1MHH ToTOKa )KenesHHK H eTORO} OKOWHHM Hema OnOBHHX pysla, Beh 3naTOHOCHHX KBApUHHX 2kHLIa, Koje cy 110- crane JocTynHe TeK caspemeHom pyslapeTBy. "Samo cpedrosexosnu JKenesnur mpe6a mpaoicumu y camoj Kyuajuu", saxmyano je Cumuh.”? Oxaj saxssyuak, y3 rope uMTHpany orpayy, mpuxBatuo je M. J{uauh, a 3a uM H ApyrH HcTOpH4a- pu.”' Kako je, MehyTuM, xkynckn mpeyeo OKO cpesHber ToKa pexe Tek jou y cpenibeM Beky HocHO Ha3HB 3BHDK (Kao TakaB 3aGenerKeH je y Papanw4Koj 10- nesbu 43 1381. roqune), HeKH veTpaxknBayn louMpanu cy Kyueno y roprsH TOK Tlexa.” Tauno onpehusarse nonoxaja u rpanuua oSnactu Kysero nocramo je Moryhe 3axsamyjyhu mppum ocMaHicKHM romucHHM sedrepuMa CmenepescKor canyaka, HapouHTo OHOM H3 1476/8. romMHe, KOjM, Ha KANIOCT, jou! yBeK HHCY y '©M. Muanhesuh, Kuesesuna Cp6uja, 1035-6. 'C, Hopakosuh, [pad Buwecas u euduncka o61acm, Toauutsnua H. Yynuha 5, 1883, 147. 'S Ha ywhy Bpoauue y [Mex wasasno ce pumeku xacrpym: Inscriptions de la Mésie Supérieure (= IMS) 3/2, 1995, 59 (P. Petrovié). Jupesex, Tpeoeauxu, 270. 2 V. Simié, Istoriski razvoj naSeg rudarstva, Beograd 1951, 243. 21 Jtunnh, Bpanuseso, 87; A. Becenunopuhi, Cesepoucmowna Cpuja y cpedieo eexy, MI 1-2 (1987) 47. 2 M. Stojakovié, Branicevski tefter, Beograd 1987 (= Stojakovié, Braniéevski), 8; C. Muumth, 3ewea y dpoicaeu Hemarouha, PJM 4/2-3 (1997) (= Muuinh, 3envba), 144, 142KY4YEBO H KEJIESHHK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIE®TEPA | enHHM O6jaBsseHH, Ma TaKO HA OcTyMHH WHpoj jaBHocTH.” Ha ocHory npror cauypanor nonuca Cmegepesckor canyaka u3 1476/8. roqune, jacHo npowsnna- 3H na ce Haxuja Kyueno, a To 3Ha4uH H cpemoBeKOBHa OGsacT, HanazHa oper seavbe Bpannueno, av He HCTOUHO, Beh 3arlaqHo Of He, Ha NeBoj OOanH Benn- ke Mopase, a He y manunckum npexenuma Kyuyajckux manna. On cKopo cronesecer Hacesba 3a Koja ce y NedTepy HaBosH Na npunanajy Kysesy, mory- he je yOnunpatu Hux oKo 75 oncTo. Mora JaHac BULe He NocToje, asin je ocTao HHXoB Tpar Ha TepeHy, y BHA Ha3HBa TloTeca, H3BOpa HM MOTOKa, HTH 1e- sopa jaHaUNbUX Hacesa. Behn 6poj Hacesba Tio, HenpoMerbeHUM Ha3HBHMa noctoju H aHac. Tako cy ce y Kyyeny nana3nan Fpouka, Bpecrosuk, Yonu- ue, Kamenjon, Hynapuw, Konapu, Cenesan, Asatba, JIpyrosan (onaj Koju je npunayjao BeIHKOM YenHHky Pasuuy), BpOosau, 18e Kpcne (qanauita Masa 1 Benuxa), Marya, Ocunaonuua, JIyrasduna, Jlozopuk, TpHosue, TomoGoK, anu # Kocmajcxa cena Hemennkyhe n Poraya.” Cesepna rpanmua Kysepa Guna je, naxze, pexa Jlynas, on Fpouxe 0 yutha Benuxe Mopane. pax Cmexepeso ce, mpema Tome, Hana3zno y Kysesy. Ha uctoxy, Kyueno je omebanama jout jeana npupoana rpannua, pexa Benuka Mopara. Ha jyry, y oboj waxuju Hanasuna cy ce cena Topru u [own Burnnuu, Lpenosan, Tana, Upemoun, JIusahe u Kpyureno. Cero JIunabe Gusto je na peun Jacennun u3mehy Mopase u Cmenepescke Iananke, rae u caja noctoju Jivpascxo Bpato. Kpyueso je sacenax Besuxor Opamija vetouno on Cmesepen- cxe Tasianxe, a Tiana je nanauta Mana [nana, w3mehy Kpyuiesa u Tasanxe. Cena Popieu u Jown Buranyn, Upenosay 1 Upemounk ne mory ce yOuumpa- ‘Tm, ann je Ha ocHony nonuca H3 1572. roguue jacno ja cy ce Hana3zHa Herne Ha peun JaceHHuH WIM y HeHO] HenocpeAHOj GAW3HHH, NOLITO Cy HUXOBH 2KH- Tex UMasH OSanesy a ce cTapajy o NeT MocToRa Ha Toj peuw. M3 HcTor stec)- repa je nosnaro ya je Xacar-naumna (canauitsa Cmenepencka) Mananka 110- aurnyta Ha MespH cena Topibu BuTHuus, UITO 3Ha4H Ja Ce Ceo Haa3Hi10 He- rae Ha mpoctopy osor rpana.” Kako cy ce cela Hexygum, Mpuasopnua u Le- pobay Hanaswaa y HaxujH Hexyaum (panujoj Hexygumckoj Bnacra)”’, npow31- 3 Tlonaun Koju ce onHoce Ha Kyyeso y nonucy 13 1476/8. roaMHe Gwin cy MH AOCTyN- HH 3axpanyjyhn sy6asHocTH KonerMHnue ap EmMe Mrsbkopuh-Bojanuh, 1a vemy cam {joi epro saxparan. Ono moxe aa Gyne Masa (y onmrnan Conor) wan Beamka Heara (y onurrann Mnazeniosan), anu je Moryhe 1a je To HeKazambe ceno Maannta nopen Cmenepena, Gyayhn na je npunanana xacy cmenepenckor caHyaxGera, a Renuka BehHa weroRHX cena y Kyyeny nanasuina ce y OKONHHK OBOr rpaila. ® YGenexena je kao 'nysun, apyro ume Poxaya: BBA TTD 16 (1476). © O. 3upojesuh, Llapuepadcxu dpym 00 Beoepada d0 Cosuje (1459-1683), Beorpan 1970 (= 3upojesuh, Lapuepadcku), 150-53. *" [Ipuasopuua u Lleposan nanase ce jyrosananuo on C. Mananke, ca necHe ctpane pe- ke Ky6pummmue. Hexyaum, uextap HeToumexe BracrH H Bop zecriora ‘bypha, 610 je y 143Anexcansap KPCTHA sag ga cy rpanmuy Kysesa w Hexyauma ununie pexe Jacennua u KyOpuinn- ua. Ha jyrosanaay, y Kyseno je najaepoparnuje cnagao roprsu ToK pexe Typu- je, Gyayhu aa je jeqna Mpuasopuua (pasmmunra of one HeKyAHMCKe) MpHnasa- ‘na 080} Haxuj. O80 ceo ce HarazHsIo Ha MecTy janaunber cesta Benuane Ha peu Typnjn, CepeposananHo og Apanhesosua, unju ce UcHTpasHH Jeo H caya zone Mpuasopnua.* Y naxuju Octposuua Hanazuaa cy ce cera Opaman, Croj nuk (06a ceneponctouno of Aparesosua) 1 Kowapua (norec y arapy Croj- nuka), kao w Mucaua u Lpkeune (ceseposanaHo, ontocHo ceBepHo on Apan- Henosua).”” Kako ce ky4eBcko ceo Bojan Torok npoctupasto oxo oroKa Boja- nau y atapy Kycarka, npowsinasn aa je jykHa rpanwua Haxuje Kyseno nuuia oa oOponaka nianune Kspeurresnue 10 n3BopHurra pexe MusiaToBnue, a 3aTHM TOM peKoM Ho HeHor yuha y Beauku Jlyr, ona Beaukum JIyrom Jo weroBor yutha y KyGpuimmny, 1 name, kako je pereno, Ky6pummuom 1 Jacennuom 10 Besuxe Mopase. 7la 6u ce Npewsnpasia sanaqna rpannua Kyuesa, noTpebHo je mper- XO/HO YTBPAUTH Taal Nos1OXKaj Tpra M pyauHka KestesuHk, KojM je 1476/8, ro- He, Kao M KacHHje, npHnagao uapcKom xacy. Huje, ebyTHm, cacBuM jacHo aa au je Kenesunk seh Taya ie ueHTap ucTouMene HaxHje, Gyayhu ma no4e- ‘ak Tor monica Huje cauysan.” Y nonucy Bnaxa 13 1476/8. rowMHe 3a cen0 Tlapuane kaoke ce sia je y Keaesnuxy (der Jeleznik), a y nonmcy uapeKor xaca 3a NOMeHYTH TPF H pyAHHK KOpucTH ce dbopmysauija can AKenesnux (nefs-i Jele- znik). Ogakasa copmyzaunja Kopuuihexa je y nedTepuma fa Ou ce HarnacHso a ce MUCH Ha ompel)eHo Hacesbe, a He Ha HCTOHMeHY ynpaBly jeauHuuy (Ha~ xujy, canyak, Kanumyk, ejater 1 ap). Xa34m LaGanosuh je Ha ocuosy Tora cmarpao ga je seh Taga noctojana Haxuja KenesHuk, Wako ona Huje HUTTE y avapy Tipuasopuue, 6musy yusha KyGpunnue y Jacenmuy: P. Wxpusanuh, Bracmenun- cmeo senuxoe vermuxa Padura Iocmynoauha, M4 20 (1973) 129. Lepowau" y Baacri Hexyaumckoj" npso je npunaao pennkom Hesnmy Panay, a sarmm ssororery Credba- uy Parkosuhy: F. Ratki, Prilozi za sbirku srbskih i bosanskih listina, Rad JAZU 1 (1867) 156. 28 1, Merposuh, [lysadujcxa Kony6apa, Hacena w nopekno cratopnuutea 31 (1949) 137. 3a ceno Byun, apyro ume Tosmxapa, Haneeno je camo 2a nprnaga Cmenepeny (rj. Cmenepesckom Kanuayky), ant BeposatHo je y murray sanaui Tyzex Ha TypH- ji, sanaano on Beran. Y Lpxsunama, 1a mecty Iapa ympo je aecrior Crean Jlasapesuh 19. jyna 1427. rogue: Tomosuh, Moporoeuja, 105-8; Koucmanmun Dunosod u wez0s axcueom Cmebana JTasapesuha decnoma cpnekoz, wan. B. Jaruh, nacuux CY] 42 (1875) 318-9; HCH 2, 217. °° opom nonucy Bia.: E. Muspxosuh, Onwupnu dedmep Cmedepesckoe canjaxa us 1476. zodune, WY 38 (1991) 31-41. 144KYYEBO H KEJIESHHK Y CBETJIY OCMAHCKMX JIEOTEPA nonucy u3pHuHTo Hapezena."' Y jeniom HenaTHpaHom Gepaty ca ynyTcrBuMa 3a nonne Baaxa, 3a kojH Jlyulanka Bojanmh cmarpa a je Hacrao usmehy 1489 uv 1491, rogue, nommise ce Haxuja KenesHuk,”? a HeHo nocTojaie jacto je noceesoueno y neTepuma Cmesepenckor canyaka roves on 1516. roquHe. TIpoy'asajyhu Cmegepesckn caHyak y mpsom BeKy FecroBor noctojaisa, Ema Musexosnh-Bojanmh je yrepansa na apajecerak ronHia Mo ocHHBary caHuaKa nojeta jweroke TepuTopuje Ha Haxuje HHje jou Gia AOBOs.HO UBpcra. YapoK TOME, MIO HEHOM MHLWJberbY, Jerkao je y UMIBEHHLM na je CMeqepeBcKH caHyaK Y TO BpeMe npescTassbao H3y3eTHO 3HauajHo Kpajuurte, Te fa je nonena Ha TH- Mape, Koja je oGes6eh Basa JoBosbaH Gpoj npunaxuHka cnaxHjcke KoIbMLUe, OH- s1a MHOTO BAKHHja O YBPCTE AIMHHHCTpATHBHE TlozeNe Ha HaxHje.” Y nedre- py 13 1476/8. roguue uecr je cny4aj 1a ce rlomoxKaj HeKor ces1a ompelhyje camo y omtiocy wa Behe Hacesbe, uTO He 3Ha4H H MOcTOjarbe HcToMMeHe Haxuje.* Toctojana naxuja Kenesnuk 1476/8. romune HAM He, OHO urTO je OBE GuTHO 3a onpehuparbe 3anaqe rpatiue cpeaiovexosiior Kyuena je uHHbeHHUA Ja je dKene3Huk mpe ocMaticKor ocRajarba CRaKaKO NpHNazao OBO] OGnacTH. Jlakne, sparuMo ce nuraisy re ce HaasHo Tpr HM py”HHK MKenesHuK. Tipsa acounjauuja je ranautbu XKenesnnx Kon Beorpaa. He camo uMe H Tpa- rob crapor pysapersa y oxonunn,”> Beh wv hopmyauuja y nedtepy "yapcxu xacoou y Keaesnuxy Kod Beoepada" ynyhyjy Wa opakpy HaenTHdpuKaUHjy, au ova unak Huje Moryha w3 Bure pasnora, Osaj Kenesnuk ce niocae nana Cp6uje Tog ocmarcky sutact 1458/9. rogHHe HaasHo Ha camoj rpanuun u3Meby yrap- ckor Beorpaga 4 typexor 2Kpriosa na Anan, npakTHuno Ha HHYHjoj 3eMubH, Koja je cpe 0 1521. romune, kana je cysran Cynejman II sayseo Beorpas, Gusta nonpuurre patonatba H Mergana.”° Ha Tom Mecty TeuIKO Ja 6H Morao Ja ce Ha- sla3i WapeKn xac H pysHHk cpeGpa 1476/8. u 1516. roaune, Beh je Ty Guo Ha- ceme koje je loa HMcHOM CyxH 2KenesHuk nonucuBano 1528, 1536. u 1560. 3! X, aGanopuh, Typcxu uscopu sa ucmopujy Beoepada I-1, kamacmapcku nonucu Be- oepada u oxonune 1476-1566, Beorpan 1964 (= laGaxosuh, Typcku wssopu), 5, Han. 2. *'D. Bojanié, Turski zakoni i zakonski propisi ic XV i XVI veka za smederevsku, krugevacku i vidinsku oblast, Beograd 1974, 93, 3 Musekosuh-Bojannh, Caedepescxu canpax. * Ibid. *5 Tlon Apasiom Hf y WMpoj OKONMHM excruoaTHcana je pyna on npanctopuje: M. Fapa- uiannn, Hpaucmopuja na may CP Cp6uje 1, Beorpax 1973, 227-49; B. Camuh, Cmapo u caspemeno pyoapcmso y oxonunu Asare, [MIB 4 (1957) (= Cumuh, Cmapo u caspe- steno), 71-91. ¥ Kenesuuxy ce wanasun0 pumcko ytaphewe: IMS /, 87-8, 91 (ca npe- TieoM crapuje mHTepatype), a TY cy MocTojane ToNHOHHUe 3a Mpepany r%KesIe3a, 0 YeMY je, nope MarepHjatHux Tparosa, cBefouM0 H HapomHo mpenare: Kanuu, CpOuja, 127-128; P. Hukosuhi, Oxonuna Beozpada, Hacema eprickux semasba 2 (1903) 990-1 36 J, Kanuh-Mujyuikornh, Beoepad y cpediem eexy, Beorpan 1967 (= Kanuh-Mujy- utkosuh, Beozpad), 185; Hemopuja Beozpada 1, Beorpan 1974, 225-60 (Idem). 145Anekcangap KPCTHR rogue.” Y yedtepy snaxa y Beorpanckoj Haxuju v3 1528. roqmne Cyxn Ke- nesHuk je ynucan y KHexKHHH KHe3a Pyemupa Pasesuha, Koja je yrmanriom oGy- xBaTasla nocaBcka cela, JoK je pyfapckn )Kene3HHK Nonvcal y KHEKHHH KHE3a Manysa Tosoposor, 3ajequo ca Pyauurrem, [lyrenukom 4 Yasannuom.® Llap- ck xac KenesHHk nonucan je 3ajenuo ca Pyzuurrem u 1476/8. rowwe, a 1516. ToyHMHe OBOM xacy rpumagjain cy MKenesnuk, pyqHUK cpeOpa, ca Maxanama Tpaxmrre, Cranono, Crannue 1 BpOuna, cen JbySyunmnna, kao espe Jly- rowan (Ilynonan), Xanajn, Cry6ina, JIpennk # Opaxosau.” Pyamurre je pr PYAHHK nosHat H3 BpemeHa JlecnoTosnne””’ 4 Hana3sHo ce Ha noKanutery [Ta- gaka 3anaqHo of Puniba, Ha cacraBuMa nloroka 3apsbaka 1 Tanasua.”’ YOu- Kaujy TawHor tonoxaja cKopo CBHX OCTAMHX Hacerba H MesxpHt OBOT XACa H3BP- uimo je Buromup Pagosanosuh jout npe sume o 4erapr gexa.** Ceno Tyrennk 6uno je Ha NoKanuterty [lyTHHKoBan y atapy Bapajesa, ofHocHo H3Mely Bapa- jesa 4 cena JIMcosuh w Wapuane. Yavannua ce, cygehu no nogaunma 3 1536. uw 1560. roaune, Hanazuna y GnvaHHH Jlyhesua, a opaj je Guo Ha HCTOHMeHOM norecy M noToKy y cnusy TomanaepcKe pexe y Punisy. Llentap )KenesnnKa, axasia Ppaguurre, rye je 6Ho nasap, oAHOCHO cpesOBeKOBHH Tpr, HasasHo ce Ha soxanurery Ppanuurre Kpaj peanue Fpyten, y arapy cena Crojun, 3anan- Ho og Conorta. He je 406v0 Mo ocTaiuma puMcKor KacTpyMa KOjH Ce Ty Hasa- amo." Maxana Cranoso 6una je Ha soKantery Crany2kaue, jyro3ananHo os Tpaguurra, na Jleckosaukom noroxy, Maxana Crannue uctouro of Tamura, oko Crennuke 6ape, a Maxasla BpOuua oko noroxa BpOosua, Takohe y arapy cesta Crojuuk. Mespy Xanaju tpeOa tpaxkurn Ha notecy Asbaju, y arapy cycen- nor cena Jlyaune, ca necne crpane Jlyuiticke pexe, a Meapy Cry6uua oxo 110- ‘roka Cry6smxa Koj ce ysmea y Jlyuencxy pexy. Konauno, mespa JIpenuk Owia je ua norecy Tpennk y arapy Bapajesa, npema Jbytoj Crpanu y Punmy. Onjle ce jolly pHMcKO BpeMe Hasla3HO BesIMKH pyapckH WeHTap cpeOpa H OsIOBa, OL Kora cy OcTasIM TparoBH Hacesba, HeKporiona H ApyTH Hasa3H Ha BHLe MecTa Ha ‘repuropuju cena Crojunx, F'y6epesan 1 baGe.* Kon cesta baGe u caga je axtu- * [Ha6aniosuh, Typexu ussopu, 35, 187, 363-4, 463, 506. %8 Ibid, 35, 107. ® Ibid, 5-7; 13-18. © M. [unuh, Mpaha 2a ucmopujy Beozpada y cpedisem eexy 2, Beorpan 1958, 58-9, 63, 65-6; B. Xpabax, Cpedtwesexosnu pydnux u mpe Pyduuma nod Acarom, TMB 3 (1956) (= Xpa6ax, Pyduuma nod Asanom), 99-105: “" Cunah, Cmapo u caspemeno, 72. * B Panopanosuh, Me cy ce nanazwia nenoznama ce1a u espe y oKomunu Beoepada Koja ce nomuisy y mypckum Kamacmapcxum nonucuma 00 1476. 00 1566., TTB 22 (1975) 29-45. 4 IMS 1, Beograd 1976; 112 (S.DuSani¢). JMS 1, 95-113, 120-155 (S.DuSanié); Idem, Hs ucmopuje kacnoanmuuxoz pyapcmea y Llymaduju, Crapunap 40-41 (1989-90) 217-223; Aumuxxo cpebpo y Cp6uju, npupe- 146KYUEBO H KEJIESHUK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIEDTEPA BaH PYAHHK Os10Ba, IIMHKa M CpeOpa, Tako Ja Ce KOHTHHYHTeT pyapcKe Mpons- BOMISE Y OBOM Kpajy ON|prKAO Of AHTHKe NO HaLNMX jana. Cana je Moryhe npeuv3Ho ompeMTH H 3anayHy rpaHuuy cpemmoBeKoB- vor Kyuesa. Kako ce, naxne, "Kenesnux y Kyweey" wanazno 1a Koemajy, 10 je jacno a je Kyseno o6yxpatano canauty reorpadexy o6nact Kocmaj. Ca apy- re ctpane, cena Jlo6pa nasa, Konaruue, Megojera Pexa n 3arpe6 seauKor yeanuKa Paguya 6una cy "y Maveu", 13 vera npowswia3H ga je Manama Lly- magujcka Komy6apa npunagaaa semou Maupa.”° Tpannua wsmebhy Maure Ky- vega ogrogapasa 6u, Jakse, rpanHun usMehy Kocmaja u Llymaaujcxe Kony6a- pe: nua 6u passohem Bapajescxe u Torunmepcxe pexe na jyr, ocranajyhn nonmny Cyxe pee y Kyuesy, a 3aTuM of cactaska Bapajescxe u Cyxe pexe YPaBHOM JaHalllOM 3anaqHoM Melhom onuTHHe JIa3apesat 40 oGponaka ma- Hane Koveurresuue.”” Jenna Heno3snanmua je mutate Kpajtbe cenepozanagHe rpannue cpeaozexosnor Kyuesa. Kako je y oKBupuma naxuje Kyueso 1476/8. rogue Guna n Fpouka, kao n ceno Hiasnnun y atapy 3aKnonaye, a nourro ce M Apasia Hastasiuia y OeMaHickHM pykama, ceneposanaziia Meha Haxuje Gusta je yjeano u rpanuua Ocmanckor naperea npema YrapcKoj.”* Y upksexom rorneay, Ky4eno je npunanano Bpanmuerckoj enucKonu- ju, Koja je y 11. nexy Gusta y cactasy Oxpusteke apxuenuckonuje, a nocae mpo- raaca Cpncxor Lapersa noquruyta je Ha paur MuTporionuje.”” Beh je Hasene- Ho na je ManacTup Papanuua nenHo "Sup OpanuyescKu u Kyueacku Nanone ca mumpononumom".”° Kana cy 1437. ronue Ocmanmuje saysene rpag Bpaniue- BO, CeMUITe MUTporosHje NpeHeTo je y Cmenepeso, Koje je jour ox 11. Beka 6u10 Ha noapyyjy one enapxnje. Huje Hemoryhe aa je Gpanuesckn mirporio- auna . Monosuh, beorpar 1994, 14, 56-57; V. Simié, Istoriski razvoj naseg rudarstva, 190-195; Tmpkosuh, Kosayesuh-Kojuh, Thyk, Pydapemso, 13, 45. “S JloGpa Pnana je nore y ceny [paxesau, jyroncrouxo on OGpenosua, Konatiue HCTOUMEHO ceo, jyroHIcTONHO on OGperionuia, Memtojena Peka je BepowaTHO JaHalLtbe ceo Mesourenaut, cesepocrouno oa Jlasapenua, a 3arpe6 je ceocka yrpunia y arapy cesa Benukn Bopax, jyrosaranvo o Bapajesa: P, Lxpusannh, Bracmenuncmao een- Koe venmuxa Paduua Iocmynosuha, 132; M. Bnarojesuh, Hacewa y Mayeu u numarea cpneko - yeapeke epanuye, Bameno - nloctavak 4 pasnoj rpaicKor cpeauurta, Baeso 1994 (= Baarojeauh, Hacea), 82. “© Hopaxosuh, 3axoncku cnomenuyu, 335; ¥ noma Kony6ape nasazusa ce uctoume- na Kyna: Baarojesuh, Hacesa, 88; Muumh, 3esba, 140-1. 7 T1 Terposuh, [ymadujcxa Kony6apa, 3-7. ‘BBA TTD 16 (1476). ® O ucropujn Bpanmencke enuckonije ToKoM cpemwer Beka: J[unuh, Bpanuyeso, 90- 1, 103; M. Jaxxosuh, Enuckonuje u mumpononuje, 15-6, 36-7, 47-9, 92-6, 154-5, 187-9. * Bonowexu npenuc Pasanuuxe nosese, 261; 0 “Oupy myxoBHom": Bup, JleKcuxon cpnexor cpesiser Beka, npupenuan C. hupkosuh 1 P, Muxaanh, Beorpan 1999, 47-9 (M. Janxonuh). 147Anexcaunap KPCTHA JIMT Mipeulao y HOBY NpecTOHMUY H HeUrTO paxuje, yOp30 10 WENO} HarpaTiDH 1430. ronuue. V jentiom 3anucy 13 1453. romune Hageseno je 15 cprickux enn ckonuja, Mehy KojuMa 4 OpaunuescKa, an Huje Nomenyta cMeyepeBcka, Mama je y TO Bpeme cmeaepenckH MuTportonur Guo Aranacuje, OansaK capasHUK Ae- cnora Bypha."' Hberoza enatHocr Moxe ce mpatHTH of, 1439, a ympo je 1456. TosMHe, HEKONHKO MeceuIM Mpe Hecriora.” Hucy no3HaTH HeroBH HacnezHHUH kao 1M cyaGuHa MuTpontomuje y TelIKHM rojMHaMa Koje cy Hacrynane. HnaK, cMeslepencka MHTpOntomHja 3apKasta je H Mos OCMaHCKOM Bulaluhy BeAHKH 3Ha~ uaj, 0 YeMy MocpefHO cBeAOuH H NOGyHa MuTpononuta Tapra CmeqepeBua nporns OxpHacKe apxHenuckonuje TpHmeceTHx H YeTpAeceTHX rosuHa 16. Be- xa.°> Marnena ja je y Cmegepesy noctojao, nopex MuTpontosmta, 4 jenan em cKon, kao Heros BHkap. EnucKon ce HOMHIbe y3 MUTpontonMTa cMesepeBcKor MIpHluKoM npeoca Mourtujy cBeror Jlyke y epnexy npecrounuy 1453. roanHe, a cMeepesckn enuckon Jako Guo je y oxommHn uapaue Mape y Jexeny 1466. rouune.” Lpksene HucTHTynHje HY OBOM ciy4ajy MoKasyjy ce Kao 06ap pH- Mep nojase nyror Tpajaiba, 6yzyhu na ce CMeyepeno H rheroBa OKOMHHA 1 71a- Hac Haase y rpaHuuama BpanwuencKe enapxuje. Y npsom cauysarom sedTepy Cweslepesckor canyaka Ha TepuTopuju Kyyena yGesexen je camo jean marta- ctup - Bpaniosau, y3 ceo Buowuuy, y THMapy Honor MyclMMana Bexaaupa, cutia Tapnia Fonounha.*® Fomenyro ceuo Hai1a3Hi0 ce Ha HCTOMMeHOM TloTecy y arapy cesa o0Gok, cesepxo of Cmenepesce Mananke. Manactup Bpano- Ball aHac He nocToju, Moryhe je aa ce Hasa3Ho Ha BpaniosauKom Opay y atapy TosoGoxa."° Konauno, He moxke ce 3a06uhn mutatse Kapaxtepa riojma Kysexo: 1a am je To 2xyna, oGnacr, win semba? [Ja Gu ce Ha To NUTaIe OATOBOPHAIO, Mopa ce peulHTH mpo6siem oanoca Kysena u Bpanwuesa - a 1H je Kyweno 6us10 neo 51 Jb, Crojaniosuh, Cmapu epneku sanucu u namnucu 1, Beorpan, 1902, 93-4; C.Aupko- nuh, Caedepeso - npecmonuya Cpnexe Jecnomosune, 360pHHK patora Ocio6oherne rpanosa y Cp6uju on Typaka 1862-1867, Beorpaa 1970, 65; M. Janxosnh, Enuckonuje u mumpononuje, 92-6, 154-5, 187-9. 52 Q mutponosury Atanacujy: Cnpemuh, Zecnom Bypab, 248, 258-9, 289, 392, 405, 466, 471, 494. 8 HCH 3/2, 22-6, ca erasuuM npersieoM cTapuje sTepatype o OBOM MutTarby (P. Ca- apuuth), 54. yk, Hosewa yapuye Mape mancmupuma Xurandapy u Caemom Maaay, W424 (1977) 114; M. Jankosnth, Enuckonuje u mumponoauje, 93-4, 155. °* BBA TID 16 (1476). 56 Yismehy cycentior cena Mumouesua 1 Mopase wa oKanutery eauje Hckorana je cnojespemenio vaca Tpnesa, KaMeHH chehibax H cpeOpHa 3Be3qnua: B. [[poGraxoBuh, Cmedepescko Modynaawe u Jacenuya, Hacema w nopeKno cranosunurrsa 19 (1925) (© [podraxonuth, Caedepeacko), 343. H ume stoKamreta H OBaj Hallas ykasyjy Ha TIO cTojaise Maniactupa, na Moka Hije HCKByYeHO Ja je y nuTawy Gaus Bpaxonau. 148KY4EI 0 HW KEJIE3HHK Y CBETJIY OCMAHCKHX JJIE@TEPA seme Bpanuyeso wan He? Oxo urro ce onMax Moxke pehut jecte 2a Kysero, y koje cnajajy 4 6picko - nianHHcKa nogpy4ja Apane u Kocmaja, He Moxe 61TH Ha3HB jeqHe xyne. Pann ce, maKne, o jeqHomM mmMpem, oGmacHomM HMeHy. Ca aipyre erpae, of yrapcke GaHoBHHe, MpeKO mpaBocaaBHe MuTporonHje, 10 CplickHX sleTorHca H HaposHe recme, Ky4eBo ce romutise 3ajeatio ca Bpanmue- nom. Ha raj Haunt, y ety pazan ca Bpanusenom (Bpaniuesckom 3eMsbom), He MOBO Ce HUKAsL HHjenHa On HeroBHx 2Kyma - Tek, 3BHKN, XoMosbe, a NoMe- HeMo camo ove Unje je Moctojaise y 14. ey HecymmuBO MoTBpheno. Tosn- THYKO yjeAMIbaBaIbe OBHX OGsACTH, Koje MoxKeMO 3ACHTYpHO fla TparHMo jout Of BpeMeHa BU3aHTHJcKe BuafaBHHe, Mpaheno upKBeHoOM opranH3auHjoM, Koja je Guna Baxkan unHunay y cTRapary nojma see", unak HUje HOBeNO AO yTa- narba Kyyesa y sehy Tepwropujanny uenuiy. Obome cy, cBakako, JOnpHHocH- 4M HM reorpadbcku pa31034: Beruka Mopaga je unak Guna cbakrop o”pehenor pagiwajarba TepHTOpHja, Ma KONHKO HX IbHXORAa HcTOpHjcka cyAOHHA Apxana sajequo. Y Buure nyta opse UMTHpaHkoj NoBesbH BeNMKOr YeNHHKa Paguya, ro- ceOHo ce HaBovte HeroBH ocean y Mayan, y Kyyesy n Bpanuuesy. Beh je yka- 3aHo Ha TO a ce nojam Maupa ofHocn Ha seavby Mauny,”* a To je najeeponar- Huje cayyaj 4 ca Bpanmuerom.” Ja su ce o Kyuesy Moxke rogoputn Kao 0 3¢- M/bU HHJ€ CACBHM jaCHO, AIH OHO UITO je HecyMibuBO je a OHO HHje Gus0 ca- crasnH leo Bpannuencke 3emube Ha HaYHH Kako ce To Jo cagla MucaHi0. Hane Kyseso 3 3BaHM4He ynorpeGe yckopo he ucTHcHyTH Mojam "Cuedepescxa enacm" - npen nan JlecnoTosnne y oBoj BiacTH roMuty ce cena Bpaxonnnau, Kosomopu, Pnymuw u Monarna.” Cena Monarna 1 Bpaxonunay (bpaxonn) espa Kosomop 3aGenexenn cy 1 y Aedrepy 13 1476/8. roaune. Mapko Anro- Huo Turacbeta y ckom nyTonucy nomHtbe MecTo Koje ce TypeKHt 30ne Poturec- hie, cprieku Clenovac a mahapcku Pallotna, u1to ce o6wano umeHTHduKyje ca 57M. Baarojesuh, XXyna Mopasuya u 3ema Mopacuye, Cretn Axusuje y Apwuvy: utopia, ymerHocr, beorpaa 2002, 21; Maummh, eva, 137. ** Yrapexa Maypancka GaHopuua Huje, mo cpemy cysefin, oOyxBataa neTy TepuTopHiy Kao H cpricka Mauna 13 Panuuese onesse. Tpeoj nicy, Kako je To yrapano C. TmpKo- auh, npunanane xyne Tamnasa u KonyGapa, 10K ono} apyroj jecy: C. Tinpkosuh, "L{p- na Topa" u npo6iem cpneko - yeapexoe zpanuinoz nodpyyja, Bameno - nocraviak 1 pas- 8oj rpatckor cpeanuira, Basseso 1994 (= Rupxosuh, "Lpua Popa”), 66-7; Baarojesuih, Hacewa, 88; Yn. Muwuuh, 3emwa, 140-1, * Mok cy ckopo cBa ces BenHKOr YenHHKa nexKana u3sMehy TMoxkapesua u Jlynana, 1a ke Ha TepHTopHj axyne Bpanneno (KacHuje ocmaricKe Haxnje JIyunua), Knaxopy6, Aattaunbe Knaypono, Haasn ce socta jyakuuije, Ha npocTopy Koju he y apyroj nonoBHHH 15. Beka noxpuBatH Haxnja Kapeso. 3a ony Haxnjy wauera je cackuM yRepsupa npeT- nlocraska ja je Hactata Ha npoctopy patinje HcToMMeHte ayrie: Mruuuh, 3esea, 142 Tipsa apa aara cy1458. rouue sororery Credany Parkosnhy, a apyra apa puanuda- py Pagocnany rommuy naa pannje: F. Ratki, Priloci za sbirku srbskih i bosanskih listi- na, 156; M. Lascaris, Actes serbes de Vatopédi, Byzantinoslavica 6 (1935) 183-4. 149Asexcannap KPCTHA Xaca-naumuom Tanaukom."' Y nonucy w3 1476/8. rogune cena Tonarna u Tlerpruje ynucana cy kao noceGxa Hacesba, a y nedrepuma over of 1516. ro- aune nojasiyje ce w Knenosau.” Byazyhu na ce opaj nocienteM Hana3sHo Ha HCTOUMeHOM nlorecy y arapy JIos0BHKa (oxo "Jlos0BH'uKe YecMe" Ha ayTonyTy), u Tlonarny 1 [erpuuje epoarto tpeGa TpaxkuTH y weropoj HerocpesHoj GaW3HHH, UNTO cBe 3ajenHO HcKIy4yje NoMeHyTy HAeHTHpAKauHjy ca Manan kom. Mostoxkaj cena Bpaxonnnan nije HH npHOAWKHO Mo3HaT, OK caysaj cena Kosomopu yHocu uspecny sa6yny. Hanme, y nonucy 13 1476/8. roquHe me3pa Kosomop ynucana je y3 ceno JJore Bpanozo y Hexyaumy, y3 Geaeuiky aa na ¥oj 2KUBE CTAHOBHUUM Tor ces1a. Ko3omop je, Jake, 6Ho y Gav3zHHH Jorer Bpaniona, koje ce Hanasw0 Ha norecy Bpaxoso y atapy cesa Knoxe, cesepou- crouxo on Tonose. [poem Hactaje 360r HHibeHHUe Za ce OBO Bpatiogo, a ca uM H Ko3omop, Hasla3H OKO OcaM KHIOMeTapa jyro3anagHo of HexyMMa, Ha ‘TepuTopHju Koja Ou Mopana GuTH y ueHTpy HekyaHMcke Bilacri (kao uITO je 1476/8. Guna y HexysuMckoj Haxujn), Te je TemKO Mora 7a npuriata Cmese- pesckoj practu. Hoctojx Moryhocr fa ceo Ko3omopu y Cmeneperckoj Biia- crn H3 1458. rojmHe Huje HcToBeTHo ca Mespom Kosomop y Haxuju Hexysum u3 1476/8. roquHe, Maa ce Mopa ucTahin ja ce HUjeqHO Apyro TakBo WIM TOMe CHMYHO MMe He jaBsba y MpBOM Ca4yBaHOM Monucy CMegepescKkor canyaka, HH- ‘tH je Ha Tepeny Moryhe Hahu tpar Takpor Hacemba.™ Y cpakom cayuajy, norny- Ho je curypHo na ce CMenepescka Bract npotesasa Ha jyry cee 20 Hexyqum- cke. Ceno Pnymun jasysa ce y aedrepuma y Beorpaackoj Haxnju 1528, 1530, 1536. w 1560. rogune, a Guno je HajseposatHnje na noKanuTety P'nyHun, cene- poucrouno on Benor Moroxa nog Azastom.™ Ykosuko je 080 ce10 HAeHTHYHO ca HeTouMeHUM y CMesepeBckoj enact 13 1457. roqune, To 6H 3Haqu0 fa je Ba BACT HONHpasia 10 came rpanuye JlecnoTosuHe ko beorpasia, OHOCHO 1a je oGyxparasia Benuku eo Kyuesa. I Kyueso je, kao 1 pyri kpajesu y cprickom Tonynassy v Mocasunn, oOo Ha 3Ha4ajy of MoyeTKa 15. BeKa, Kajla Ce, 10 OCMaHCKHM MIpuTHCKOM, ueHTap pkape noMepHo Ha cenep, npgo y Beorpas, a norom y Cmegepeno. ¥ §' Pp. Matkovié, Putopis Marka Antuna Pigafette u Carigrad od god. 1567, Starine 22 (1890) 181; 3upojesnh, Llapuepadcxu dpym, 152. © BBA TTD 16 (1476); 3upojesuh, Lapuepadcxu dpym, 132. © Tloctoju u ceno Bpatoso HesaieKo o Cmegepena, ann je y aedprepy 13 1476/8. ro- ane jacHo saGenexeno sa ce JI, Bpatioso Hataan y Haxujn HexysuM, urro HcKsbyyyje opakey ujentHcuxaunjy u ynyhyje Ha orec y ceny Koka. “ Taymueso Bpo Kon Bapajena GH Texe Moro ja ce oBeNe y Be3y Ca OBHM CerOM, Gyayhu na je Bapajeso ysex npunagano naxuju Kenesunk: Wadavosuh, Typcxu useo- pu, 68, 136, 208, 378, 430, 464. 150KY4EBO H KEJIESHHK Y CBETJIY OCMAHCKMX JE@®TEPA. THM BpeMeHUMa OBH MuIOAHH H GoraTH npegenH y3 JlyHas Mopasu cy 6uTH n0- 6po nacemenn u OSpalhusanu. Onucyjyhu 1433. roqune nyt on HexysuMa 20 Beorpaga, Beprparzou ge 1a Bpoxujep je 3anucao: "npohox muoze eenuxe wy- Me, Opezo6e u donune. A no mum OoAUNaMa Nocmoju 6eAUKO MHOULMGO cena U Oo6pux Hamupnuya, a Hapowumo dobpoe euna". Oxonuna Cmepepesa Guna je, ofaBHO je MO3HaTO, MpesMeT OCMAHCKHX MycTOUeHa y BULLE HaBpata TOKOM Biage yecnora bypha. Mnak, caga je jacno aa ce GenewiKa cpnicKor meTonucua o menewy 4 naseny Kyyena npea npsu nay Jlecnorosune nuje onnocuia Ha TeuIKO NpoxosHe rysype KyyajckHx MIaHHHa H TaMOUIE CKOpO MycTe OGsIa- cTH, Beh Ha KyITHBHCaHa, 106po HacesbeHa M NO ONpHBpesHO M pysapcKH Go- rara moypyuja caMor cpua Tajaumbe cpricke Apxase. Ha ocHopy 3aucta WTy- px nlogaraka 43 Bpemeria JJecnorosune He Moxe ce crehu caMKa o BeAMAHHH u Opojy Hacea ui cranosimutay Kyyesa. Tume je H3B0pHH 3Ha4aj nomataKa KOjH Npy2ka NpBH NpHeTyNayHH NonvcHH Ledrep CmMegepescKor canyaka jour sehu. Hajsehu Gpoj naceua y Kyueny Koja ce nomuny y nonucy 3 1476/8. ro- AMHe Mopao je rlocTojarH H mpe naga Cp6uje nom TypeKy Baacr. OcmanicKa pa- Tonatba YHULTARATA Cy Hacesba H pasroHMsa CTAHOBHUUITBO, aH je, LTO NOKa- ayjy IpuMepn apyrux TepuTopuja o KojUMa HMaMo NlosaTKe H 13 CpemIbOBeKOB- HUX MOBesba H H3 MpPBHX Ledrepa, 1Oa3K10 10 OOHABJbalba HaryUITeHHX cena H FHXOBOF MOHOBHOT HacesaBatba, WIM ce Gap YBHAOM Y MlegalTTHO Monucane Me3pe Moxke crehu npestcrasa 0 HacesbuMa Koja cy ce HeKaa Hasia3iuia Ha THM mecruma.° Cpa 1pH Ky4eBcKa cena BenuKor HennmKa Pannsa janmajy ce y ned Tepy u3 1476/8. roquue, ain camo jenno, JIpyronan, jyrozananHo on Cmenepe- Ba, nloctoji # janac. Baacu Kowapua y6enexenn cy y aedrep Kao Kouapia, koja ce nak Hasasia Ha HCTOUMeHOM noTecy y atapy cena Cenesua. Bracu Pamupojesun cy Beposatio y6enexern Kao Mespa Paaujosue, Kojy tpeGa Tpa- 2KUTH Ha nlotecy Paheray (Paujesan) kon Beauke Kpcue. Cenuurra Musayo- suha 1 JyHoumno nucy saeserxeHa y OBOM NPBOM ca4yBaHoM zedTepy Cme- sepescKor canyaxa.”” TIpeuwsan 6poj Hacesma y Kyyeny 1476/8. rowme Huje Moryhe yrapsu- ‘TH, 43 pa3sora WTO je 3a HeKa Cea H Me3pe HaBeeHO CaMo Ja Cy ce Haa3Ha y Cmenepesy, ontocio, CMesepesckom Kammtyxy. lox je HeKa of TakeHx Ha cea 6us0 Moryle uaenTHbukosaru, na je jacHo na cy npunanana naxuju Ky- uieno, kao Kpcnia Ha mpHiMep, 3a BHUIe FLX ce caMO Moxke MpeTnocTaBHTH sta cy aexana y opoj oGnactu, Ca pyre ctpatie, Heka Hacersa cy nonucana sajenno, Bertrandon de la Brokijer, Putopis Putovanje preko mora kroz Palestinu, Malu Aziju, Srbiju i Francusku, Beograd 2002, 109. © Tako, Ha npuMep, BemHka BehiHa Hacesa Ha Mompysijy Bpanmuencke seme 3a Koja 3HaMO 13 TloBesba jaBmajy Ce HAN KAO cena HIM KAO Me3pe Y nedprepuMa u3 1467. 1476. roanne. Yn. Stojakovié, Branicevski. ° BBA TTD 16 (1476). Ja aH ce unak oBo npgo Kpuje Heron HMena cena Jlome Muste- Tune (Munemmmie) koje je Moka slexkano Herne Ha peut MuatoBuus?Anexcanap KPCTHR peuumo Toprse, Cpezise ut Jloise Merpeso (aanac TMerpujeso kon Cmenepena) ca ner kyha,® na nuje jacto ya 1m cy ce Beh cnojuna y jenHo, OMHOCHO, sa JM ux Tpe6a pasynarH Kao jenHO HAH TPH cena. 3a 134 cesa MoxKeMO CHrypHO sla ‘TBpAMMO Ja cy Guana y Haxuju Kyseno. [open tux, y oBoj HaxHjH cHrypHo ce nana3uao jou 10 mespu (cenuurra, ontocHo, cejannurra). Mako je y nurary 3natan 6poj cena, Hacemenoct Kyesa noverkKoM mocsieaise YeTBpTHHE 15. croneha nuje Gua Hapouno Bennka: Yak 78 cesta HMasio je on 1 20 10 Kyha, y 29 cena uno je u3meby 11 u 20 kyha, on 21 10 30 nomosa Gusto je y 12 cena, NOK je y cBera TpH cena Guo Bue of 30 Kyha.” YOensouBO Hajpehe Hacewe y ono Bpeme He camo y Kyseny, seh y unTasom caHuaky Guo je Munoutenau, ce- Beponicrourio om Céemepercke Mamanke, ca 242 nornyna 1 8a yAOBHUKa j10- Mahuucrea. Mako je Tokom unrakor 16. Beka GHO BeAHKO Hacesbe, NOHEKAN H ca 300 kxyha, cpe Bpeme je 3amp»kao cratyc cesta.” Crapo Hacesbe Gusto je Ha Ce- sMuITy, Ha o6aH peunye BucTpH4nHe, HCTOUHO of AaHauiHber cesla. Herse 10- pes OBOr BoMOTOKa HamasHna ce H Mespa Buctpuua, Kojy cy cejain 2KHTesBH Munowesua. Ha o6awKibem soKkanutery enije Harasio ce HeKana, KaKO je HamloMenyTo, MaHacTupcKH Kommmexe.” H jpyra yea BestuKa cena y Kyyery Haa3vsia cy ce open Mopase, y cyceacTay Munomesua, neuro jyxknnje of wera. TpHoBue, koje nocrojm H aaHac, HMasto je Tata 69 Kyha H Ba yAOBHYKA noma, a y JIupaby xupeao je 85 nopoanua, Kao H TPH yAOBMUKe H_TpH MycsIH- Maucke. ¥ JIupaby, koje je mpurajano xacy cMeneperckor canuaKGera, onp»Ka- pan je ma3ap u naHabyp, a noctojao je Gpox npexo Mopare.”* Tlopen Bix kysescKux cena, jou 13 Hux Gus je NoTHyHO MpasHo. Tonucnpa je Kon ocam of THX cesa 3anHcao fa cy "Neeepnuyu noGeenu na Opyey o6any (wiu cmpany)",” naxae y Yrapexy. H Bpecrosux Opaono, cena ° BBA TTD 16 (1476). © BBA TTD 16 (1476). Osu nonaun G1 cy nosHaTH H noKojHOM M. Crojakosuhy, ani on, Ha kaTOCT, Huje NOKytaO Aa yOnuMpa Hacema y Ky4esy. Hs tor passiora ocrao je y ysepetby a ce ova oGnact Hasasnaa y roprsem ToKy Teka, na je cMatpao "sna je ry- cTina HacemeHoctn y Ky¥eny, c o63Hpom Ha mpoctop KojH OHO 3axBaTa, aK HEKOMHKO nyra Beha Hero y ocramHM o6sacTuMa CMedepesckor caHuaka, ako je Ta Hecpasmepa HeUITO Malwa YKOAHKO ce yrlopeaH Gpoj cTaHoBHHKa (jep cy OBE H Hacesba HeMITO Ma- wa)": Braniéevski tefter, 9 3upojesuh, LlapuepadcKu opym, 133. T J[poGrsakonnh, Cuedepescko, 343. ? BBA TTD 16 (1476). ® BBA TTD 16 (1476); y muratby cy cena Boanue, Benevau, JIpenosau, Mpren Ko- cranun, Tproruna, FyGonua, Fpanay 1 JaGnanosau, On Hux, Noy3iaHo ce Mory yOu- uupatn Benegau (Guo je oko HcToHMeHor oToKa y atapy Cenesua), F'yGosya (noTec y arapy B. Kpcue) Ja6naxonau (notec y Jlo6pom Jloay jyxxto on Cmenepesa). Byay- iv fa HMa Bue TOTOHUMA H XHApOHHMA ca HMeHOM Bomuue H [Ipexonatt, Hije jacHo KojH1 oO HX GH OnrORApAO OBUM cenuMa. Kako cy,MehyTHM, Oba Ba ces1a, Kao u Bes1o- Ball, 3ajenHo ynucanm y THMap HeKor CrenaHa, 0 Kora ce O¥eKHBaNO ja HX HacemH, 152KY4YEBO H 2KEJIE3HHK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIEDTEPA nopeg Jlynana, Gua cy nanyurrena, na je jacHo a cy H IbHXOBH 2KHTesH Mpe- uuin Ha slepy oGany pexe.” ¥3 HeKa cena y nedprepy je HarlomenyTo ja ce "paja pas6eena" win a "sicueu pacymo"' - y nutrary cy Ow1a yuytpaumtbe ceobe, Sy- ayhn ja je nonosnny yulypa O71 OBe paje y3HMao HHroB THMApHHK, a {Ipyry 110- HOBHHY "rocniogap 3emsbe" Ha KOjoj cy ce HacTanMaH H KOjy cy o6pahuBasn. Osakas ciy4aj 6uo je ca cenuma Jlowa m Cpeatba Tperermua, Centap u Popra Jlomunua, y3 Koje je ynucan Gpoj kyha, Kao H ca cestlom Pyueruua Bosa, Koje je 6u0 mpasno.” Togaun gedrepa o BenHKoM Gpojy cna6o HacemeHHx cena, npenacky cranosnuurrsa Ha tepuTopujy Yrapcxe u "pacunany" yuyrap rpanu- Wa caHyaka moctajy cacBHM pa3yMJbHBH Kajla ce HMa y Buy a je Kyuero, kao norpanwuna oGnacr, 6uno ca jeque crparte H3noxKeHo yrapeKM HanazuMa, aca apyre crpane, Gan3uHa rpanue omMoryhasana je aki npenazaK OHUMA KojH Hcy 2KesIeNH Ja 2KHBe TO OCMaHCKOM Blauwhy. He rpeOa w3ry6uTH H3 BHA ja je ympaso y Bpeme kayla je cnposoher opaj nonuc, y jecen 1476. rogue, yrap- cka Bojcka GesycnelHo onceylana Cmesepeso, 43rpaquBLH y HeroBoj OKONH- HHH TpH ytephera.”* Kaga ce 31a 2a cy Yrpu KOpHCTHITH BOjHE NOXoze jy>KHO on Case u Jlynasa 1 3a npesoherse crariosumurrea Ha cpojy Teputopujy, Tpeba MpetnoctasuTH s1 je H OBOM TIPHTHKOM, Gap ¥ OrpanHeHoOM OGuMy, To 6HO caysaj.” Ja 64 nonynune Teputopujy Koja ce npasiiaa, ocMarcKe BnacTH cy KONOHH3OBaNe CTAHOBHHUITBO ca BNaKHM cratycom. Ha tepuropuju Kyuesa HMaMo TIPHMep HeKOsIMKO NIpasHHX Me3pH H cela KOje cy 1476/8. roauHe One Haceybene BulacuMa. Ha Me3pH Xpasopnnn (cafa notec Pasopuna u3mehy Tp- Hosua H Besuke Mopase) 6u0 je 26 kyha Baaxa ca 13 npwapy2Kennx, jenna kyha pataja jenan 1uMa npHapyxKenn, kao H jenan TeKauh. ¥ oGnwKHsem Tam3soBy (notec y arapy Kprsepa) nacenuno ce 17 pnauwkux jomahnucrasa ca yerupn Mpunpy>xena, 0K je y Mapuanuma wa Kocmajy 6110 cena kyha eaxa.”® Moryhe je na cy cpa TpH cena Guay GausuHH. Y Tom caysajy, Boanue 1 JIperonan ne- xa cy y arapy B. Kpene, rae noctoje HcToHMeHH H3B0pH H ToTecH. 4 Opmono ce Hasia3n10 Merion Opnionor Bpaay atapy Kamenaona, jyxHo on Bpectosuxa. 5 BBA TID 16 (1476). Ode Tpetenmue Hanazume cy ce Ha MCTOHMeHOM ToTecy H T10- ToKy y arapy Asaibe, nope Koje je H H3Bp H NloTec TyueTHHa. Lyma Jlommma Hana- anna ce, no A. Bpanunhy, usmefy Mopase Jacenuue, 4 y t0j je Gu10 cex10 JIupaly P. Matkovié, Putovanja po Balkanskom poluotoku 16. vieka, Putovanje Antuna Vranci- éa u Carigrad 1553., Rad JAZU 71 (1884) 22. Herae y oBoj mys Gua cy H cena Jo- wa u Poprsa Jlomanua. Ceanap ce waasHo Ha HcTouMeHoM norecy y Kopahuun, 3a- magHo of Maanenosua. 7° Kanuh-Mujyuixosnh, Beozpad, 196-7, 41 1, nan, 509, 513; HCH 2, 384-5 (Aupxonuih). ” Hapounto Beko mpepoljetse cTanoBnuuTBa 13 cepepe Cp6uje y Yrapcxy Ono je TOKOM noxona 1480. u 1481. romuHe, Kaga je, HaBOAHO, onBeAeHO OKO 100.000 syzH: Kanuth-Mujyurxosnth, Beozpad, 198-9; HCH 2, 386-7, 433-4 (C. upxosuh). * BBA TTD 16 (1476). O kapaxtepy, OOHMY H HCXOAMUITHMA BNaLIKe KoMOHMBaUHje: JL. Bojanuh-JIyxay, Baacu y cesepnoj Cp6uju u ruxosu npsu Kanynu, U4 18 (1971) 153Anexcanap KPCTHR Jean penuku rpagcKn uentap y Kyuesy Guo je Cmegepeso, on 1430. rogue, Kasia je aecnor ‘Bypab Ha Mecty Hacesba nosnaror jou 13 11. Beka r10- jurao Mohivy Taphasy 4 y Iby cMecTHo ceojy npecronnuy. ¥ HenocpesHoj 61H- 3nnu Kyuesa naa3no ce # Beorpag, Koju je 3axnanyjyhu jenatnocrn ‘Byphe- Bor mperxomHHKa, Aecnora Crecbana, 01 Norpanwuxor yrephera nocrao npu- BPeMeHO AP2KABHO, AIH 3HATHO Ly7Ke H NPHBpeLHo M KysTypHO cpeauurre.” JeqHO Of HEAOBOJbHO MO3HaTHX NHTaHba Be3aHHX 3a Hale rpaowe y cpesweM Beky je H MMTalbe HHXOBOr rpagcKor Nog”py4ja. To Baku 4 3a Beorpay 1 Cme- aepeno. Fparcka teputopuja Beorpaga (pertinentia Castri Nandoralbensis) no ute ce y Yronopy y TaTn, Kao Hy napeurrajy o ysohery Janoua Xywanuja y noceg Pyguurra 1453. roauue.* O wero] BenM4HHH, NpocTHpatby, pasrpanitye- Wy Ca CYCeAHHM B/ACTEHHCTBHMA H MOCeqHMa MpakTHYHO ce HHUITa He 3Ha, Munou Baarojesuh je, npoyyasajyhu ono nuraie Ha npumepy rpastosa ca pa3- JINUHTHM ypeheruMa 1 opexiom (Jly6posnuKa, Koropa, Mpispena, [frana 1 Hosor Bpaa), 3akseysno ja je Henocpegua rpancKa oKosMHa - rpageKH AH CTPHKT HIM rpackH MeTOx - Gusa y pa3H4YHTOM NonoxKajy y OAHOCY Ha WIMpe ynpasHo nompyyje rpana. ¥ nutatsy je Guo nojac 3eMsbuuira OKO FpanCKHX 3H- MHA Jo arapa TIpBUX cyceAHHX cea, KOjH cy rpahaHH KOpucTHAH MOA roce6- HUM POKHMOM, TOBOBHHJHM Hero Kaa je y MHTaIy ceocko 3emsbmuTe. Ha opor Mojaca Hasla3H10 Ce CeOCKO, 2%KYMCKO NoApyyje Tox rpagcKom ympaBom, 6yayhu aa cy rpatcky nocaay w3—pxKapana OKoTHa cena, Koja cy MaBana H M0- cnyry. 3aTo je 3a cBako yTaphere Be3aHo jenHo mH BHUIe cena, UHje CTaHOB- HMLITBO HMa OGaBe3e mpema TEphasu."' Y cnyuajy Beorpaga, Koju je nocne HH- TeHBHBHe H3rpagiee y BpeMe necnora Credana Ho BeAMKH rpaf ca MohHOM opruduxauujom, u3 cpemer Beka, npe ocMancKor ocpajata 1521. ronune, Huje HaM TO3HaTO HHjeMHO cem0 Koje 6H cnafano y HeroBo rpaycKo Nospyyje. 255-68; B. Durdev, O naseljavanju Vlaha - stogara u sjevernu Srbiju u drugoj polovini XV vijeka, GodiSnjak druStva istoriara BIH 35 (1984) 9-34; Mussxonnh-Bojanuh, Cue- depescku cana. ” Kannh-Mujyukosnh, Beogpad, 82-104; Hemopuja Beoepada 1, 157-72, 281-8 (Idem); 0 Cwenepeny y 360pHnKy panowa Ocrobohere zpadosa y Cp6uju 0d Typaka 1862-1867, Beorpan 1970, Bua. pacnpase: C. Tupxosnh, Caredepeso - npecmonuya Cpneke Jecnomosune, 61-9; Jl. Konavenuh, JyOposauxa naceobuna y Cuedepesy y 0o- 6a Jecnomosune, 103-20; O. 3upojesuh, Cuedepeso 00 nada nod mypexy enacm do xpaja 16. eexa, 193-200.; T. Honosuh, Jyéposayxa xononuja y Caedepeay 00 1459. 00 gpaja 16, 6exa, 143-8; Cnpemuh, Zecnom Bypah, Ha Buure Mecta. " G. Fejer, Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis, 10/6, Budae 1844, 809-13; J. Teleki, Hunyadiak kora Magyarorszdgon 10, Pesten 1853 (= Telcki, Hunyadiak), 413-6; J. Panounh, Cnopasya y Tamu 1426. u epnexo - yeapeu odnocu 00 13. do 16. eexa, Pnac CAH 187 (1941) 179-81; Tiupkopuh, "Lpna Popa", 64-7. *'M. Brarojesnh, [pad u acyna - mehe epadcxoz opyumea, 36pHUK palowa Coynjar- na cmpykmypa cpnexux 2padcxux nacerea (XI-XVIII eex), ypeanmk J. Kanuh, Cmene- peso - Beorpas 1992, 67-83. 154KYUEBO H XKEJIESHHK ¥ CBETJIY OCMAHCKHX JIE®TEPA. Kako cy ce Pysuurra Hana3uaa Ha tecnoronoj, Kacuuje TypcKoj TepHTopHjn, kao H T'pouka # rpaq %KpHos Ha Avan, cruye ce Heka mpeztcTaba o BenH4HHH sacha Beorpana ToKom 15. H npsux 7eueHHja 16. Beka. Lo ce tHe Cmemepena H iberonor rpancKor nospyyja, 0 HeMy ce MO- ake pehn jou Mate. Mnak, 4HHM ce HHJMKATHBHUM Ja cy Xacy cMesepeRcKor canuax6era y Kyuesy npunaasa yraaBHuM cesa y Haj61wKoj rpaycKo} oKoNH- nu: Yaosuue, Fopise, Cpeatse u Hore Merpeso, Byuak, J[pajunau, BpSosau, Konapy, Pawanau, Baapaxa, Hpase, Muumuosue, Masaosau,” 1 moryhe, Visannua.® Jla cy Ocmanaiuje ecto y npo ppeMe sampakanaste saTeveHe OfHO- ce neh je nosiato, a ope ce To MoxkKe HaycTpoBATH MpHMepom cena JIyKapH,” 3a Koje ce y jentioj Geneuun y nonucy H3 1476/8. romMHe KaxKe Aa cy OGanexe WeerOBUX CTAHOBHHKa Gwe Aa NpaBe AykoBe 3a cMesepeBcky TEphapy, H Aa cy Gor Tora GuH ocnoGoleHH Xapavia, HeMeHUe Ht YIHypa, aH ja ce Oo” TOF ONIT- ca IbUXOBe MoBNAcTHUe YKHsajy H OHH ce MOABOAe MOA THMap.° YoctatoM, 1 nena cena Ceaapu, Konapu, Litutapu, KaGnap(x), Mynapun, Koja cy cBa no erojaa ca THM uMeHUMa H 1476/8. roauie, ykasyjy Ha crienuKpHHe Oanese ToHXOBUX 2KHTEDBA.” Kako je 0 rpaickoj npuspeau Céegepea Beh gocta nucano,”” Hema niorpeGe oie ce 3ayprkaparH a Tome. H ceocka npusperta CMewepescKor cati- uaKa Guna je HelaBvo npeaMer Heupnie anasuse.” Cre uTo je TOM MpHsHKOM peveHo 3a TepuTopHjy ogor canyaka, BaxKH H Kaya je Kyyeso y nurarby. Y no- caegtsoj ueTspruim 15. Beka om 2KHTapHlta rajeHe cy mureHHua, 306, jevam, pak, MPoco, O HHAYCTPH|CKHX GwbaKa NaH, Of sJeryMHHO3a counno. Y3nMati je pecyM 1 MOBpTibaka M KOWINMLa, y3rajatie Cy CBHIBE, LITO ce MoxKe MpeTnO- ® Pamanay (Paumuatt) Halas ce OKO PauimnnuKke Gape, jyronctouno on CMenepena; cesto Baapuka Owio je Herne Ha HCTOMMeHO] peu KON cesta JIne, jyroncrouHO on Cwexepesa. J[pajunau je cana notec Koa Konapa, a L[prue je norec nope Mopane, 1i0- pea Kora ce Hanasi0 H ceno Muumnosue. Masnosan je steao jyxHo o1 Cmenepena Ha Mopanu (y arapy cena JIune Mapsopauxu Kpaj, a y Paunuy MasaonayKa Bapa), Te nije waeHriuan ca Tagnosuem Ha Kocmajy, MaHactHpom M pesHaeHunjom jlecriora Cretbana: [po6makosnh, Cuedepescxo, 215, 217, 332, 357; J]. Mawreauh, MTonuc no- epanvunex naxuja Cp6uje nocae HMoscapecauxoe mupa, CromeHuK 96 (1948) EGuensn- iowa kapta y npitory. ®S Bun, nan. 24, “4 Hanasuao ce HajseposarHuje Ha notecy JIykap y arapy c. ToaoGox, cesepHo on Cme- mepercke Tastanke. ®° BBA TTD 16 (1476). 86 BBA TTD 16 (1476); Yn. camune Ha3HBe cea KOjH roBope oO deymanHHM oGaBe3ama xxuTesa y %KyNM rpata Bpsenuka: A. Cononjes, Jedua cpnexa oyna 3a epeme yap- mea, Tnacuuk Ckonckor HaysHor apyurrsa 3 (1928) 25-42 © Bun. nan. 79. 88. Musxosuh-Bojanuh, Ceocka npuspeda y Cmedepeackom canpaxy (1476-1560), 4 48 (2001) 117-36. 155Anexcanazap KPCTHR cTaBHTH H 3a Kpyniy cToKy HKHBHHY. OHO WTO HaMa npuBiain noceGHy 1a 2kiby H.0 YeMy GH TpeGano pehu HeurTO BHUe je BHHOrpataperso. Tope nure- Hue, BHHOrpasH cy Hajyeutha Kys1Typa Koja ce cpehe na Tepuropuju Kysena y nonucy 3 1476/8. roaune. Oso Huje 4yaHo, 6yayhu fa cy KAMMaTCKH yo1OBH H pesbed) noromlonasH Tamla, KAO H JlaHac, y3rajaiby BHHOBE so3e Ha TepHTopHjH Kysesa, Hapounto y wupoj oxonmnn Cmegepesa. Beh je pevento 2a je Bpoxujep 1433. roam HcTHUAO OBNAUIILE KBATHTeTHO BHHO, a 0 BHHOrpasapeTBy cBesO- 4H H TonloHOMacTHka - 13 HMerta cena Tysapun npowswiasi a cy ce y OKO nu Cmenepesa Hy speme Jlecnorosuie Hana3iuiM RenHKH BHHOrpasH, HajBepo- BaTuuje BiagapeBH, MOUITO cy 3aqy2Kerba CesbaHa O4NTO GHIA HHXOBO 4YBa- e.° Y npsom cauyeaHom nedtepy Cmenepesckor canuaKa 3a6enerxeHo je 1a cy na mecty cena Konapu, koje je Tana HMa0 camo jenHor cranoBniKka, 61H gacaherm eunorpasu. [open pajHickHx BHHOrpaga, KOjHX je OHIO NpaKTHHHO y cpakom ceny, y3 14 KyHeBCKHX ceaa yOeneKeHH cy H Xaca BHHOrpaltH (¥ O- ceny THMapHHiKa), on KOjHX je Wax LeBeT Gus10 3anyurreno.” Benuxu 3uauaj y npaspeau Kysesa umaao je pyzaperno y Kenesunky u Pyzuurruma. Mako HeMaMo HHKakBe NoslaTke 0 cpesbOBEKOBHOM pysapcTBy y Kyseny npe cpemune 14. peka, cmatpaMo ja ce Mopa pa3MHCJIHTH 0 ToMe 3a- urro Gan Kysmi csojy 3anyxOuny aatyje Gam mienetsem KyvescKoe sazopja, urro ce, cat je jacHo, Mopa ogHocuTH Ha npoctop ABae H Kocmaja. He me ce ueKsysHTH Moryhuocr fa je Tata, No” BH3aHTHjCKOM Baauhy, oBAe GIO He- kakne pyzapee npowssoatse. Tpe6a npHMeTHTH sla ce y HBBOpHMa cpemtber Be- xa 0KenesHuk 4 Pysuurra He jagrbajy HcToBpemeno: OK MIpBe, H TO NocpezHe ecT# 0 pynaperay y 2Kenesiiky HMaMo ca Kpaja uiecTe H MlowerKa ceMe e- ucrije 14, neKa, aa Gu neh 1433, roanne oH paxkHo 3a nanyurreHo mecto,”! n0- ‘me ce Pyauurra crommpy camo w3mehy 1453. 1 1456. ronuue.” Hina, 13 4n- wennue na cy PyqMurra Guaa no 1453. roqMHe y noceny cprickHx MoHaxa W3 Beorpana, Moxke ce 3aksby4HTH Ja je OBaj PYAHHK MOCTOJA0 H pantHje, oHOCHO, ga ra je Beorpanckoj mutpononujn zaponao Hajseposarnuje zecnor Crear Jlasapesuh. To 6u cpemiboneKoBHy eKcruioaTaujy pyse Ha OBOM MecTy TloMe- puso Gap y npgy erspriny 15. eka. Camo ume Pyauurta ykasyje, KaKo je TO uctakao borymust Xpa6ak, a ce, Kala je OBAe OOHOBsLEHO py1oKoNalbe, 3HAIO ja je 10KasMTeT cTapo MycTO pyAHH4KO Hacesbe.”’ PysuuiTa cy y BpeMe jecno- ta Bypha uMasa KOBHHLY HOBLa - NosHaTe cy ABe HOBYaHe Bpcte (yKynHO 6 © Tlynap je ypap Bunorpasa: Rjecnik hrvatskoga ili srpskoga jezika JAZU 51, Zagreb 1936, 617. °° BBA TTD 16 (1476). °! Jupeuex, Tpeosauxu, 270, 283. * Xpa6ak, Pyduiuma nod Asarom, 100-1 ° Ibid, 99. 156KY4EBO H KEJIE3HUK Y CBETJIY OCMAHCKMX JJE®TEPA npuMepaka) ca Hatnucom "Pyduuma",” a noctojana je u noce6ua Mepa oBor Tpra u pyanuKa (pondus de Rudista).’ Mocneatux roguna mpen nponacr Jle- cnorosHue y PyamurrHma je nocrojana 1 Matsa ny6porauKa KoTOHHja, Koja je onpxKapana Hajkupsbe Bese ca CMeuepesoM, aH H ca ApyruM MecTHMa, Kao uo cy Beorpaa, Bameso 1 Boxopuna y Moxpuiy.”° Benukn npuxos Koje cy Pyquurra 2oHocuaa GunH cy, cBakaKo, pastor iT je Janiour Xytsann, ryGepria- ‘Top Yrapcke, H3BpuIHo 3aMeHy 1oGapa ca cprickHM Kanyepuma 13 Beorpata 1 Tako JOUIao y Noces oBor pyanHka. Mako ce y yrapcKHM JOKYMeHTHMa HcTHYe 2a je oBa 3amena Guia AOGpoBosbHa, Ta TRPAIbA NOWIExKe O36MFbHO] cyMEBH.” Vs caux opse HaBeseHHX 4HHbeHHUA Moro 6u ce 3aKbyYHTH fa je ueHTap pysapcKe npoussostee y Gaceny Kocmaja u Apaite ToKom 14. Beka 1 novetkom 15. croseha Guo MKenesunk, 2a GH MosOBHHOM ToKa BeKa NpuMaT npeysenta cesepruja Pyzuurra. Unak, ono urTo je Hajpaxkunje, a mT 6e3 nosnia- Balba Npawor nosioxkaja Kenesnuka Huje Moro GUTH jacHo, To je na je ovaj je- AMUCTBeHH pysapcKH Gacen Guo HenpeKHAHO akTHBAH y 4HTABOM HaBeseHOM nepuogy. TogHocehu 9. jeuemGpa 1874. roguie w3Beurtaj 0 MoryhHocruMma pyae excruioarannje Ha Pyanuky, Jb. Knepuh 1 ©. Xodman ocepuysu cy ce Ha cTapo pymapcetso y noxpyyjy Apane 1 Kocmaja: "Cmape 3axonune ce npo- meaty 00 Baba, npexo Hapyana, Cmojnuxa, Ty6epesya u Puniea ce 00 came Agane, a mo je dyocuna na npexo 30 kuromemapa, (...) Budu ce 6pno jacno da cy cmapu uz dyOuna epro 4ucme u Gozame pyde eaduiu. Vaeeuu dare y no- 21e0 one no 6pojy moze sakonune na u 6pi0 BenuKU Opoj Mecma 2du cy cmapu pyoy monunu, u mo KaKo Y Nomoyuma maKo una HajeuuUM 6UCOBUMA mux npe- ena, a ucmo mao aKo ce yaMe y PauyH ona o2pomna Maca ULbaKe wmo ce Ha mum mecmuma usmehy Hapyana u Cmojnuxa ykynuo nana, Mopa ce omyda maj saKeywak uséecmu, da je cpeduume mux pydnuKa 6u10 wzmehy Hapyana u Cmojnuxa OKenesnux - npum. A. K.). Ocuw osoza usnazu jou u mo eazcno da Je Kako pydapcKa padtea a maxo ucmo U monuoNuYKA Mopata ce HeKoAUKO cmomuna 2oduna nenpexuduo, ca 6enuxom Kopuuhy npodyorcasamu, Kad 6u ce coe comune ubaKe WMO cy mamo YKYNHO ysene, pauynamo da 6u no mestunu usneno npexo 5 muiuyna yenama".”* Opa wsbaKa Huje, HapaBHo, ocTaTaK camo aHTHUKOF H cpemtboBeKOBHOT, Beli # OcMaHCKor pyslapcTBa. * C. Humurpujesuh, Hosay 2pada Cuedepesa, 360puuk panosa Ocrobohere epadosa » Cp6uju 00 Typaxa 1862-1867, 71-86. ° XpaGax, PyOuuma nod Aeatom, 104; Cnpemuh, Jecnom Bypah, 686. % M. Hunuth, lpaha 3a ucmopujy Beopada y cpediem sexy 2, Beorpan 1958, 58-9, 63, 65-6; Xpa6ax, Pyomuma nod Aaanom, 101-4. *" Teleki, Hunyadiak, 414; Kamuh-Mujyuixosnh, Beozpad, 307-8. * Xpa6ax, Pydumma nod Aearom, 104-5, untupano u3 ; Cpneke nocune Op. 36 on 7. e6pyapa 1875. rogune. TIpema nocnearsum npouenama reosora, ykynHa KoAMUHHA 157Anexcantap KPCTHA Tlocne nponacru Cpnicke Jlecnotosune 1459. roaune, Ocmanauje cy lipeysene pynapcKe nocnone y oBMM KpajesHMa. Ha ocHoBy niojaraKa Hs jted)- ‘epa Koje je 06jasH0 Xasum [laGanopnh, moxke ce npatuTH cyaGnHa AparcKo- KocMajekor pyonocHior Gacenia on 1476/8. 10 1560. romune. Muchopmanuje Ko- je npyxajy on aedrepn, HaKo ockyaHe, Mory Aa Mocsty2Kke a ce CTeKHe H3Be- cHa cammka o pyanuuuma KenesHuky H PyAMuITHMa, HapodHTO aKo ce ymopese ca OHHM mosauMma Koje npyxka axt Kpana Jlaqucnana w3 Maja 1456. roguHe, kojum ce Xymaaujy norephyje nocea Pyzuura. PyGepuaropy YrapeKe npuna- nao je Tpr (opidum) Pyanusra ca cenHMa, ocenHMa, TacHUITHMa, TL1aHHHOM, OKHMMa alata, cpeOpa, MHHepasia H OCTaIHX MeTalla, ca OpaHHuaMa H TepeHH- Ma KojH ce He OOpabyjy, HHBaMa, JIMBayaMa, WyMaMa H J1YTOBHMa, Zo10BHMa, TekyhHM BoaMa M pHOWwaAlMMa, MIMHOBHMa H MIMHHUITHMAa, BAHOrpaqHMa 1 ca cBuM mipauMa.” Poor HeToBeTHYy CTpykTypy HMao je H uapcKH xac 2Kese- 3nuk ca Pynuurtuma 1516. roquue. IIpema npsom nionucy u3 1476/8. romune, y 2Kenesnuxy, Koju je umao 105 kyha, onpyxasan je nasap (ceammunn cajam). 3a- KYM TpxHe TaKce roqMunbe je uapcKoj GrarajHH AoHOcHO 1000 akuH. Yuryp (aecerna) 0 cpe6pre pynte H3HOCHO je roqMunLe 4160 axun, uITO je, ca xapa- ueM of 2KuTesba JKenesHHka, cBe yKyTHO HHHWI 5660 aku. Y¥ ceay PyamuTH- ma (14 kyha) noctojao je Takobe 1a3ap, ca MpHXo0M of TpakHe TaKce O7 cRera 30 akun, 0K je MIpHXor oft cpeOpre pyze H3HOCHO 640 ax4un.' Yetpuecer ro- JIMHa KachHje, OBOM LapcKOM xacy npumagao je, KaKO je rope Beh HanomeryTo, 2Kenesunk ca ceoje 4 Maxane (Ppanuurte - 61 xyha, Crennue - 52 kyhe, BpGu- ua - 46 kyha 1 Craniozo - 61 xyha), ceno JbyOyumuua (25 kyha) w TpH Hena- cramwene Mespe, cejanumra )Kenesnnka (JIyrosau, Xanaj u CryOuua), kao 1 nycto ceno Pynuurra, ca Mespama JIpenmxom 4 Opaxosuem. Pyaquurra cy Ova Hasna, nlourro ce "paja npuxeyyuta nenpujamescKoj seme". Crpyktypy TpHxofa 4HHHAM cy xapay H HaTypatHa jaBatba (6500 akan), TprkHa TaKca, ceajapnna w vaKca Ha Bucky Gypast (1500 ax4H), yulyp of momoMpHBpeAHHX npowssoga (3000 xsi), yuryp of cpeGpre pyste (2000 akun), 20K ce of on1ORa nuje ysumano Hmurra, Gyayhn na je npezapano sakynnnky Majaana Pyanu.'! Hexonuko roguna Kacnuje, npema cymapHom nonvcy H3 1521/3. ronmHe, CTpyetypa MpHXoga om oROF xaca ocramia je HCTa, AH Cy Ce HIHOCH 3HaTHO 10- pehasn, na je ykynan npuxos HHocHo 80.000 akan, on Tora on cpe6pre pyste 43,000, a om venenuye, yulypa H ApyrHx pecMosa 32.800, 10K je OA Tp»KHE TaK- ce, ro6a, craGapune u Takce Ha BHHCKY Gypag ysHmaxo 3800 axun. Hi 6poj Kocmajexe unbake Guna je 1.500.000 Towa: upkosuh, Kosayesnih-Kojih, Ty, Pydap- cmao, 13. ® J. Teleki, op. cit., $20. 1© THla6anosuh, Typcxu ussopu, 5-7. 101 fhid, 13-8. HsH0c 0 2000 akan ogrosapao 6x MpousBoAHH on 20 kg cpedpa ronu- unse: hupkosuh, Koravesnh-Kojuh, Thy, Pydapemso, 190. 158KY4EBO H KEJIE3HHK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIEOTEPA cranopunka ce 3HaTHo noBehao: ca 245 xyha u3 1516. roaune Ha 403 nornyria H 4eTHpH ynoBu4Ka Joma." Kao u Xywanujes nocen y PyqMurruma, 4 uapcKH xac y Kene3nuky cacTojao ce, fake, Of Tproga, Cema, cenMUITa, pyapCKHX ja- Ma, IbMBA, JIMBaNa, BAHOrpayla H APYrHX 3eMJbHLITA, KAO H OM cbeyMaHHX peH- Tu. OunTo je fa ce CpricKH, yrapckH H TYPCKM pyAHHK HUCy GuTHHje pasiuKo- BaIH, KaO LITO je H3BeCHO fa ce H Ha OBaj pytapcKH GaceH Moxke NpHMeHHTH CBE OHO ITO Ce 3Ha O CpeAHOBEKOBHO] H OCMaHCKOj py1apckoj NpoH3BOsKHH KH Wenoj opraHH3auHjH y HauiMM KpajeBuma.'” Jo 1528. rogue gounio je 10 HacesbaBaiba CTaHOBHMUITBa Ca BIIa- UIKHM CTaTycOM Ha Mospy4jy uMpe oKomHe Beorpaga, yky4yjyhu 1 Apan- ckO-kocmajcKu pyfapcKu Gacex. To je 2oBen0 AO Npepactatba HeKHX Me3pH y cena H MojaBe HOBHX, OAHOCHO OGHaBsbarba cTapHx Hacesa.'* Tpema nonucy v3 1528/30. rogune, uapcKH xac y Kene3nuky je, nopea camor pyanuka )Kese- 3HHKa (207 kyha, 71 Heoxkerenn) ca Mespom Ilynosau, o6yxsatao jour 19 cena u 3 Mespe. Ceno Pyguurra je jou ynex Guno HeHactareHo, a HeKa ol Hacema Koja ce y OBO Bpeme npBH nyt jaBajy y medrepuma noctoje u AaHac: Ba- paj(eso), Pynuaru, Py6epesau, Crojuuk. Mpuxom on camor Keresnuka 13110- vo je ykynino 47.195 akan, on uera je 10.000 6uo yuryp on cpe6pue pyne.'* ¥ nedrepy 13 1536. roqune IKenesunx je Haeen Kao pyaHMK cpeOpa, anu HHcy yOenexkeHH HUKakBH NpHxXOmH Of cpeGpHe pyze, H0K ce 1560. romnHe 3a 1Kene- 3HHK, KOjH je H Maybe eo uapeKor xaca, BHILIe He ToMHibe Ja je pyaHuk.'” Axnanu3upajyhu cee ope u3HeTe YHHeHHLUe KOje ce OAHOCe Ha pyslap- cTBo Ha mpoctopy Asaze n Kocmaja of aHTH4KHX BpeMeHa 70 JaHac, Npon3H- w1a3H fla ce y HaBejeHoM Sacer A0Gnjan0 npBeHcTBeHO cpeOpo H OsI0BO, 3aTHM MuHepa wuHadaput, KojH je Cay%KHO 3a Gojeme TkKaHHHa. 7 Tlocroju mpetnoctaska fa je Guno u npousBonise Gakpa, a oO AOGHjarby 31aTa W3pH4HTO TOBOpH CaMO WMTHpaHH yrapcKH ZoKyMenT u3 1456. roguue.'°’ Ocum HMeHa Kenesnuka, Hema ApyrHx noparaka Koju Ou ynyhueann Ha ekcrioaTaujy rBo- 3leHHX pyia Ha OBAM NozpyyjuMa. wae 1 IilaGanoBuh, TypeKu useopu, 23-4. ‘3 Aupxosuh, Konayesuh-Kojuh, yk, Pydapemeo, 49-64, 79-93, 159-72. 101 THlaGanosuh, Typexu uaeopu, 33-112. "5 [bid, 117-36. 106 Thid, 247-66, 417-31. 1K. Jupeuex, HC 2, 176; XpaGax, PyOmuma nod Aearom, 103-4. LunaGapur je xu- BHH cynhun H HajsaxKHija pyna xKuBe, om Koje ce NOGHja upaeHa uMHOGep Goja. '°8 J. Teleki, op. cit., 520-1; XpaGax, PyOuuma nod Aeanom, 105. 159Anexcanaap KPCTHA Cpeatonexosua oGaacr Kyseno nije ce Hastasisia, Kako ce To slyro Tlo- TpelIHO MHCAMIO, Y TMAHHHICKHM, cs1aG0 HaceBeHHM NpenenUMa cpemiber HAH ropiser ToKa pexe Tex, seh usmehy Asase, JlyHasa, Beanke Mopase, Jacennue u Kocmaja, oanocno w3mehy Mause 1 Bpanwuesa. Hajzanamnujn neo one o6.1a- cTH 4ntino je pytoHocHH Gacen Anaste 1 Kocmaja ca pyanmunma Kene3HnKom u PysMurrHMa, y KoMe ekcrutoaTauHja npseHeTBeHo cpeGpa H O10Ba y KOHTH- HYHTeTY Tpaje O/ aHTHKe, NpeKo cpepHer BeKa H MepHOsa OCMaHIcKe BNACTH 70 Hauinx jana, Mako y 6aHeKHM YnpaBiHiM, MOAHTHUKHM H UpKBeHHM, BesaMa ca Bpanmuesom (Bpaniuesckom 3emsboM) TOKOM cpestser Beka, KyseBo je ca4y- Baslo CBOjy MOceGHOCT cBe HO MPOracTH Ap»kABHe caMocTATHOCTH, C THM LITO je Ha weronoj TepHTOpHjH Nlocae H3rpamiwe CMenepesa OGpasoBata Caredepescka enacm. Ha npoctopy cpesonekorne oGacTu Ocmaruje cy (bopmupaite caojy naxujy Kyueno, y Kojoj je y apyroj nonogunn 15. Beka Gus0 oKo 150 Haceswa, He pauyHajyhu pyfapcKa nospy4ja, Koja cy mpHnayana WapcKoM xacy, NOTOM naxnju 2Kenesunk. Hucy cacsum jacHi pazio3n Koj cy soBen 0 Tora sla ce TOKOM Bpemena 3a6opaBH re ce Ky4eno Haasii0, at oBaj cay4aj Moke GuTH Bpi10 NOYYaH MPUMeEp KaKO OCKY/HOCT H3BOPa MOxKe HeTOpHYape Aa HaBese Ha norpeuine 3aKsbyuKe. Mano6pojuioct dbparmenraproct zomahux u crpannx H3BOpa KOjH Ce OMHOCe Ha Hallly CpeHOBeKOBHY, Mpe cBera ApyUITBeHy HCTO- pijy, Moxke ce NoHeKAe HayoMecTHTH NogAUUMa Koje Mpyka Gorata, an jour yBek HeOBOsbHO Npoy4eHa H HcTpaxkHBAyMa NpHCTyNa4Ha OcMancKa rpala, uuju cy nonucnn gedrepH camo jena neo. 3aro jour jearom pea ckpenyTH NaxKIby Ha NOTpeOy KPHTHUKOF H3aBaHbAa OCMAHCKHX H3BOpAa KOJH ce ONHOCE Ha nauty uctopujy. Yoctasom, jou je Josan Puctuh npe cronenecer roauna yrio- 30pHo: "eka ce nuxo ue 6apa da he mohu cyO6une cp6cke onucamu a da myp- cke ne nozuae"”. Ulro ce Kyyena THe, speme je 1a ce npasHHna Hero Beo- rpana u CMegepesa y McTOpHjcKHM aT/acHMa HCMYHH HeroBHM HMeHOM. 1 J. Pucruh, O ucmopuunoil aoicnocmu ycnomena cmapiu nymnuka neKU, KOU cy KpO- 3% Cp6uiro npounu, a ocobumo Bepmpandoua de aa Bpoxuiepa, Taacumx JICC 6 (1854) 222. 160KYYEBO HV KEJIE3HHK Y CBETJIY OCMAHCKHX JIE®TEPA Sita, HACEJbA Y KYYEBY 14768. r. © rpaq(raphaza) 1 A. Caunegonunye Or M pyannK 2 T. Camegonunye me 3 KyweTmia Boge © ceno 4 Benesay © Mespa(cenuume) 5 'yboava 6 PokurreAsexcannap KPCTHA Aleksandar Krstié Kuéevo and Zeleznik in the Light of the Ottoman Census Books Summary The medieval region of Ku%evo was mentioned in the Serbian and Hungarian historical sources from the last decades of the 12" to the 1440-ies. During the 14" and the first third of 15"century there was a market and amine Zeleznik in Kuéevo. The first Ottoman census of the Smederevo sancak from 1476/8, noted almost 150 settlements in the nahiye of Kuéevo and thus enables precising its borders. It could be concluded that Kuéevo was not situated, as it had been thought for a long time, in the poorly inhabited mountainous region of the central and upper flow of the river Pek, but between Avala, the Danube, Velika Morava, Jasenica and Kosmaj, i. e. between the regions (the lands) of Maéva and Braniéevo. The last Serbian capital in the Middle Ages, Smederevo, was built at the territory of Kutevo. The western part of this region was a mining basin of Avala and Kosmaj with the mines of Zeleznik and Rudista. Rudista was situated south of Avala, near today’s Ripanj, while Zeleznik was in the area of the village of Stojnik at Kosmaj. In this mining basin primarily silver and lead had been exploited continuously since the ancient times, in Middle Ages and the period of the Ottoman rule up to the present day. Although in close administrative, political and church relations with Braniéevo, (the land of Braniéevo) during the Middle Ages, Kuéevo kept its uniqueness up to the fall of Serbia in 1459, although, after the building of Smederevo, the Smederevo viast (administrative area) was formed at this territory. In the territories of the medieval region the Ottomans had formed their nahiye of Kuéevo, while western mining regions belonged to the emperors estate (has), and afterwards to the nahiye of Zeleznik. 162