Tytu oryginau niemieckiego

Faszinierende. Origami Tierwelt.

Zdjcie na okadce CIP Deutsche Bibliothek

Strona tytuowa, materiay zdjciowe (s. 8/9) i zdjcia origami: Michael Zorn, Wiesbaden;
stylizacja: Marion GroB, Wiesbaden.

Zdjcia zwierzt: dr Rudolf Knig, Zoologisches Museum der Universitat Kie (Muzeum
Zoologiczne Uniwersytetu w Kilonii) (s. 129); Ingeborg Polaschek, Linsengericht-AltenhaBIau
(s. 20, 24); Reinhard-Tierfoto, Heiligkreuzsteinach-Eiterbach (s. 18-19, 26, 31, 36, 40-41, 44, 49,
50-51, 55, 58, 62-63, 67, 72-73, 77, 83, 85, 95, 107, 148-149, 153, 158; Silvestris Fotoservice,
Kastl (Plking: s. 89; Wolfgang Willner: s. 133); Tierbildarchiv Toni Angermayer, Holzkirchen
(s. 84,100; Hans Pfletschinger: s. 139,141; Hans Reinhard: s. 99,128; Rudolf Schmidt: s. 94; Tierpark
Hellabrunn (ogrd zoologiczny Hellabrunn): s. 118; Gunter Ziesler: s. 27,108, 113, 119,126, 138)
Rysunki: Hector Rojas F.
Opracowanie rysunkw: Raaf & Gratzfeld Design, Moguncja.

Z niemieckiego przeoya
Dorota Kucharska

Redakcja
Donata Zieliska
Korekta
Hanna Kulczycka-Rymuza

Scan By Bug for Torrenty.org

1982 by FALKEN-Verlag GmbH Niedernhausen/Ts. Germany

Copyright for the Polish edition by MARBA CROWN LTD

for the Polish translation by Dorota Kucharska 1996

Spis treci
Przedmowa 6 Jele 72
Technika skadania papieru 7 w 84
Materia - farby - dekoracja 8 Flamingi 94
Formy podstawowe 10 Flaming u 96
Basset 18 May flaming 104
Sonie 26 Kondor 108
Sonitko 28 Tukan 118
So 36 Tarantula 128
Lew 40 Rohatyniec nosorg 138
yrafa 50 Kraby kieszece 148
Kangur 62
 Przedmowa
Dziecistwo spdziem w La Paz, stolicy Boliwii, nalecej do
tzw. krajw trzeciego wiata. Rodzicw nie byo sta na
prawdziwe zabawki i dzieci wczenie uczyy si wykorzystywa
fantazj i zrczno palcw, robic figurki z papieru, tektury,
kartonu i puszek po konserwach. Wzorcw szukalilmy nie tylko
na wystawach wielkich sklepw, ale przede wszystkim
w otaczajcej nas przyrodzie, ktr kochalimy i szanowalimy.
Wanie wtedy powstay moje pierwsze papierowe zwierztka.

Origami

O origami, starej japoskiej sztuce skadania papieru,

usyszaem znacznie pniej, dopiero po przybyciu do Europy.
Tradycje origami sigaj IX wieku. Sztuka ta wywodzi si
prawdopodobnie od amulecikw z papieru, doczanych do
drobnych podarunkw. Przez stulecia ze zwyczaju tego
wyksztacia si szczeglna forma sztuki, majca rnorodne
zastosowania i stwarzajca moliwo rnorakich konfiguracji,
ktra przejta zostaa rwnie przez inne krgi kulturowe. Take
i dzi wikszo form i figur z papieru nawizuje do wiata
zwierzt i rolin.

Odtworzy fragment natury

Ksika zostaa tak pomylana, by podczas wykonywania figur

zwierzt na podstawie bardzo szczegowych rysunkw mona
byo mie przed oczami ywe zwierz w jego naturalnym
otoczeniu. Umoliwiaj to barwne zdjcia i tekst komentarza.
Naladowanie natury poprzez tworzenie wiata z papieru jest nie
tylko ciekaw i aktywn form spdzania wolnego czasu, lecz
take pozwala przyj twrcz postaw wobec przyrody, wiata
zwierzt i ich rodowiska. Tworzenie papierowych postaci,
podobnie jak muzyka, ktrej oddaj si z rwnym upodobaniem,
jest dla mnie sposobem odbierania zagroonej przyrody
i odzwierciedlenia okruchw ycia.
Mio do natury wpojono mi w najwczeniejszym dziecistwie.
Niezwykle bolesna jest dla mnie wiadomo dzisiejszych
zagroe wiata przyrody. Dlatego yczybym sobie, by ksika
ta stanowia nie tylko zacht do naladowania i dalszego
twrczego rozwoju, lecz take skonia do zadumy, uczulia
na pikno i zagroenie natury, przyczyniajc si do wiadomego
stosunku do rodowiska naturalnego i jego aktywnej ochrony.
6
Technika skadania papieru
Przy skadaniu papieru najwaniejsza jest pieczoowito Po wykonaniu kolejnej czynnoci figurze naley
i staranno. Brzegi i rogi musz si dokadnie pokrywa. przywrci pokazane pooenie wyjciowe.

Im dokadniej wykonana praca, tym wikszy sukces. W przypadku trudnoci naley porwna dwie ostatnio
wykonane czynnoci z instrukcj w ksice,
Krawdzie zagicia powinny by ostre. Pomocne a nastpnie ,,czyta" dwa kolejne rysunki a do chwili
mog by niezbyt krtkie paznokcie. penego ich zrozumienia.

Sposb wykonania figur zosta kolejno przedstawiony

na obrazkach opatrzonych tekstem. W origam istniej tak zwane formy podstawowe,
w oparciu o ktre mona otrzyma postaci rnych
Przed przystpieniem do pracy naley dokadnie zwierzt. Form tak jest na przykad latawiec
zapozna si z rysunkami, czytajc" je jak ksik. (rysunek 20, strona 12).

Kady rysunek ukazuje efekt poprzedniej czynnoci Dziki niewielkim zmianom mona uzyska rne
oraz podaje wskazwki dotyczce nastpnego kroku. pozycje ciaa wielu zwierzt, np. yraf i flamingw.
 Materia - farby
ze stron uatwia skadanie. Oto inne pomoce: noyczki, by
moe take n do papieru, linia i ktownik krawiecki,
kostka introligatorska, pinceta, klej do papieru, przydatny
przy wykonywaniu bardziej skomplikowanych figur
zwierzt, szczypce ze zwonymi kocami pomocne przy
ciskaniu grubszych warstw papieru.
Do pomalowania zwierzt wykonanych z jednobarwnego
papieru nadaj si farby wodne, akwarelowe i do tapet,
ktre nanosi si pdzelkami rnej gruboci. Postaci mona
pokolorowa rwnie kredkami i pisakami. Kolory dobiera
si w oparciu o zdjcia prawdziwych zwierzt. Pomocne
moe si rwnie okaza obserwowanie zwierzt na
wolnoci bd w zoo.
Formy podstawowe

1. 2. 3.
Kwadratowy arkusz papieru ukadamy Ponownie rozkadamy papier. Prawa strona powinna pokrywa lew.
barwn stron do spodu i zaginamy go tak, by
grna poowa znalaza si na dolnej.

4. 5.
Ponownie rozkadamy Odwracamy papier.
papier.

10
 Formy podstawowe

6. 7. 8.
Arkusz ukadamy teraz barwn stron do gry. Rozkadamy papier zagity po przektnej. Zaginamy arkusz wzdu drugiej przektnej.
Zaginamy papier tak, by prawy grny rg
znalazt si na lewym dolnym rogu.

9. 10. 11.
Ponownie rozkadamy papier. Odwracamy arkusz. Ukadamy arkusz bia stron do gry.
Zaginamy arkusz wzdu przektnej.
Symbole

11
Formy podstawowe

21

>

12
 Formy podstawowe

22.
Ponownie odginamy rg.

21.
Rozkadamy latawiec i otrzymujemy gwiazd.
Biaa strona arkusza skierowana jest
do gry. Lewy dolny rg zaginamy
do punktu rodkowego.

24.
Ponownie odginamy.

25.
Odcinamy trjkty. Otrzymujemy igur
wykorzystywan przy skadaniu wielu innych
23. zwierzt, np. flaminga.
Wycinamy figur zgodnie z rysunkiem.
Nastpnie na obcitym rogu
zaginamy dwa mae trjkty.
13
Formy podstawowe

27.
Wycinamy figur zgodnie z rysunkiem.
Przy tym obcinamy lewy dolny rg.

26. 28.
By otrzyma t figur, musimy powtrzy Z powstaej figury
czynnoci od 1 do 21, z tym, e wykonujc wykona moemy np. tukana.
zadanie, opisane w punkcie 13, brzegi boczne
zaginamy nie do linii rodkowej, lecz tylko do
potowy. Dziki temu ramiona wycitej gwiazdy
s szersze.

20,
Wszystkie cztery rogi skadamy do punktu
rodkowego i zaginamy.

14
 Formy podstawowe

30.
Ponownie odginamy rogi.

32.
Lewy grny i dolny rg obcinamy
zgodnie z rysunkiem.

31. 33.
Tak wyglda powstaa figura. Figur t moemy wykorzysta wykonujc
postaci rnych ptakw, np. kondora.

15
 Formy podstawowe

34.
Prostoktny arkusz papieru o dugoci bokw
w stosunku 1:2 zaginamy wzdtu linii rodkowej.

35. 36.
Wyprostowujemy wszystkie zagicia. Prawy dolny rg zaginamy do gry wzdu przektnej.

37. 38.
Ponownie rozkadamy. Prawy grny rg zaginamy do dou.

16
 Formy podstawowe

39. 40.
Odginamy rg. Prawy bok zaginamy do linii rodkowej.

41. 42.
Ponownie rozkadamy papier. Prostokt wzdu linii rodkowej zaginamy do dou.

43. 44.
Ponownie odginamy. Figur t wykorzystamy robic wia.

17
 Pies towarzyszy czowiekowi w jego walce o byt od
ponad 10000 lat, pomagajc mu w owach, bdc jego
druhem, a wreszcie zwierzciem domowym.
Przodkiem psa jest jest sprytny i niebezpieczny wilk,
ktremu zawdzicza dobry such i niezwykle czuy
wch. W cigu tysicleci uksztatoway si okrelone
rasy- obecnie istnieje ich ponad 400. Dzieli si je
na cztery grupy, biorc pod uwag ich uyteczno:
owczarki, wyy i psy obronne; psy myliwskie; psy do
towarzystwa i charty. Psy s obecnie ulubionymi
zwierztami domowymi. Nie bez racji mwi si,
e waciciel i zwierz s czsto do siebie podobni.
Rzeczywicie, czowiek i pies mog si doskonale
zrozumie, gdy ich wiat uczu jest zbliony.
Pod wzgldem intensywnoci uczu psy znacznie nad
nami gruj. Dotyczy to tak smutku i radoci,
jak strachu, nadziei i zazdroci. Kochamy nasze
czworonogi przede wszystkim za ich wierno
i zaleno od nas, czujno i instynkt obrony.
Basset

20
Pies
Basset
Pies
Ogromne uszy chroni sonia przed socem i su
mu jako wachlarze. Wyduony nos, czyli trba,
pozwala wyczuwa zapachy, dotyka, siga po co,
wkada jedzenie do pyska, wydawa donone
dwiki, rozpryskiwa wod jak z fontanny, polewa
sobie dla ochody grzbiet lub, sapic, przepdza
nie lubiane osoby. Cenne ciosy (ky, tzw. ko
soniowa), rosn przez cae ycie sonia. Uywa ich
jako narzdzi, omu, a czasami - broni. Wacy tony
korpus tego z natury przyjanie usposobionego
zwierzcia spoczywa na klocowatych nogach.
Krtkie szerokie stopy maj od spodu elastyczne
poduszki, dziki ktrym zwierz - mimo swej
wielkoci i ciaru - moe si lekko porusza.
Sonie nale do najwikszych zwierzt ldowych.
Wspczenie wystpuj dwa gatunki: afrykaskie
i - znacznie od nich mniejsze - indyjskie, inaczej
nazywane azjatyckimi. Sonie afrykaskie osigaj
wysoko do czterech metrw i wag do dwunastu
ton. Zamieszkuj stepy i sawanny na poudnie od
Sahary. Sonie indyjskie yj w zachowanych do dzi
wilgotnych lasach poudniowej Azji i Indonezji.
S jeszcze bardziej zagroone zagad ni sonie
afrykaskie.
Sonie
Sonitko
Sonie
Sonie
So
Sonie
 Niezwykego wyrazu nadaje pyskowi samcw gsta
grzywa, ktrej samice s pozbawione. Lwy,
najbardziej towarzyskie ze wszystkich kotw,
zamieszkiway niegdy poudniow Europ, Azj - a
po pnocne i rodkowe Indie - oraz ca Afryk. Dzi
mona je spotka tylko na afrykaskich obrzeach
pusty, w sawannach i w buszu. Niewielka ich liczba
yje w parku narodowym w pnocno-zachodnich
Indiach. W staroytnoci lew, krl zwierzt", by dla
wielu narodw symbolem wadzy ludzkiej lub boskiej,
przyjmujc na przykad posta egipskiego sfinksa.
W krajach europejskich wizerunek Iwa jako symbolu
wadzy umieszczany by czsto w herbach. Lew to
uosobienie siy, chocia prowadzi raczej spokojny
i leniwy tryb ycia. Jako przywdca stada moe
pozwoli sobie na chwile wytchnienia, a w ywno
zaopatruj go jego towarzyszki. Zdobywszy up,
ustpuj pierwszestwa swemu panu, ktremu
przypada lwia cz" zdobyczy. Gdy lew jest ju syty,
upem dziel si samice, a na kocu mode. Lwy ywi
si przede wszystkim misem, ich ofiarami s gwnie
antylopy i zebry. Zwierzta nalece do stada, zwykle
blisko ze sob spokrewnione, wsplnie czyhaj na
ofiar i skradaj si do niej. Krtkie odlegoci
pokonuj bardzo szybko, osigajc prdko
do 60 kilometrw na godzin. Jednak zwierz,
ktre po przebiegniciu 50 czy 100 metrw nie zostao
jeszcze dopadnite przez Iwy, ma due szanse
ucieczki. Wielkim i cikim lwicom szybko zaczyna
brakowa tchu.
Lew
Lew
Lew
Lew
Lew
 Patrzc z gry - w przypadku yrafy z wysokoci
prawie szeciu metrw - atwo z daleka dostrzec
wrogw i w por ostrzec przyjaci. Lwy na przykad
stanowi zagroenie tylko dla modych yraf. Matki
bohatersko broni swych maych. Atakuj z wielk
determinacj, a uderzenia ich dugich ng i kopyt
mog okaza si miertelne. Jedynie w ciemnoci
yrafy s prawie zupenie bezbronne wobec
drapienikw. Dlatego prawie nie sypiaj nocami,
a caymi godzinami drzemi w dzie. yj w suchym
buszu Afryki, na poudnie od Sahary. Dawniej
zwierzta te mona byo spotka i na wielu innych
obszarach, jednak wytrzebiono je dla efektownych
skr z wyranymi, wieloktnymi plamami na
janiejszym tle. Poszczeglne rasy rni si przede
wszystkim ubarwieniem i liczb wyrostkw kostnych
na gowie.
yrafa
yrafa
yrafa
yrafa
yrafa
yrafa
yrafa
Kangur jednym skokiem pokonuje odlego do 13 m.,
osigajc przy tym trzymetrow wysoko. Potomek
umieszczony w torbie wcale mu w tym nie
przeszkadza. Ojczyzn kangurw, osobliwych
torbaczy z nazbyt krtkimi przednimi i bardzo silnymi
tylnymi koczynami oraz potnym ogonem, jest
Australia. Do najbardziej znanych nale czerwone
i szare kangury olbrzymie, osigajce wzrost
czowieka i wag do 100 kilogramw. Czerwony
kangur olbrzymi najlepiej czuje si na stepie, ywi si
traw i spotka go mona w caej Australii. Rudo
zabarwione futro maj tylko samce, samice s
szaroniebieskawe. Szary kangur olbrzymi
zamieszkuje przede wszystkim rzadkie lasy na
wschodzie kontynentu. Kangury yj w stadach
liczcych okoo dwunastu zwierzt. Istnieje ponad 50
gatunkw tych torbaczy. Najmniejsze to
kanguroszczury, kangury drzewne i kangury skalne.
Farmerzy australijscy obawiaj si zwaszcza
czerwonych kangurw olbrzymich, ktre zjadaj
traw przeznaczon dla owiec, odgrywajcych
znaczc rol w gospodarce Australii. Zwikszajc
powierzchnie k, czowiek przyczyni si do wzrostu
liczby kangurw, ktre stay si niebezpiecznymi
konkurentami owiec.
Kangur
Kangur
Kangur
Kangur
Kangur
 Rodzina jeleniowatych obejmuje bardzo wiele
gatunkw. Wszystkie samce, oprcz pimowca
i jelonka botnego, maj poroe, a jego ksztat jest
bardzo zrnicowany. Pierwsze poroe modego
koza jest bardzo mae. Zrzucane jest wiosn
i odrasta w cigu 100 dni. Kadego roku - a do
osignicia przez zwierz penej dojrzaoci - staje
si coraz potniejsze. Najwiksze rozmiary osiga
u zwierzt dziewicio-dwunastoletnich. W okresie
jesiennej rui jelenie, zdobne w nowe pikne poroe,
ubiegaj si o wzgldy samic. W lasach
rozbrzmiewaj wwczas porykiwania jeleni.
Konkurujce ze sob samce walcz zaarcie,
posugujc si poroem jako broni, rzadko jednak
powanie si rani. Po trwajcej 33 tygodnie ciy,
w maju lub czerwcu, przychodz na wiat mode.
Wwczas samce i samice z modymi tworz stada.
Daniele zamieszkuj lasy mieszane, rezerwaty
przyrody i tereny z niezbyt wysokimi wzniesieniami.
Posiadaj typowe opatkowate poroe.
yjcy w rodkowej Europie jele szlachetny,
zamieszkujcy Ameryk Pnocn wapiti i inne
gatunki z pkuli pnocnej maj poroe konarowate
i dusz sier na szyi.
Jele
Jele
Jele
Jele
Jele
Jele
Jele
Przypuszcza si, e wie ju przed milionami lat
pezay midzy potnymi apami jaszczurw epoki
jurajskiej. Byy wtedy wiksze, lecz poza tym
wyglday tak jak dzi. Nie zmieniy si od wiekw.
Tuw wi ochrania gruby pancerz z pyt kostnych
i tarcz rogowych. W razie niebezpieczestwa w
moe pod nim schroni take eb, szyj, apy i ogon.
Wiele rodzin wi wymaro dawno temu, innym grozi
to obecnie. Wspczenie yje tylko dwanacie rodzin
wi, obejmujcych 200 gatunkw. wie
zamieszkuj wszystkie tropikalne i umiarkowane
strefy, wody sodkie i sone, bota i lasy, a take stepy
i pustynie. wie wodne i morskie ywi si
martwymi zwierztami, natomiast ich ldowi
krewniacy s rolinoerni. Wszystkie samice wi,
rwnie wodnych i morskich, skadaj jaja na ldzie,
gdzie ogrzewaj je promienie soca.
w
w
w
w
w
 Dugonogie i pene gracji flamingi przypominaj
w pewnym sensie yrafy. Szyja i nogi s niezwyke,
znacznie dusze ni u wszystkich innych ptakw.
Flamingi najchtniej zamieszkuj okolice pycizn
morskich i lagun, gdy tam mog najatwiej znale
poywienie - roliny i zwierzta wodne. Stojc
gromadnie w sonej wodzie, poywiaj si zwykle
przez 15 godzin dziennie. W tym czasie
przepuszczaj przez niezwykle uformowany dzib
okoo 350 litrw wody, odcedzajc tysice drobnych
krabw. To wanie im flamingi zawdziczaj pikne
rowe zabarwienie pir. Puszyste pisklta, jeszcze
nienobiae, podobne s do maych gsit. Po trzech
dniach mode flamingi opuszczaj gniazda, w ktrych
rodzice na zmian wysiaduj zawsze tylko jedno
jajko. Mode potrafi si szybko porusza
i przyczaj si do licznego stada, w ktrym rodzice,
chcc je nakarmi, rozpoznaj je w zadziwiajcy
sposb. Kolonie skadajce si z 800 000 (!)
flamingw yj nad jeziorem Nakuru w Kenii. Cho
ptaki te s zagroone wymarciem, to spotyka si je
nie tylko w Afryce, lecz rwnie na poudniu Europy
- we Woszech i Francji (Camargue), Indiach
Zachodnich, na Karaibach i w Ameryce Poudniowej.
Flamingi
Duy flaming
Flamingi
Duy flaming
Flamingi
Flamingi
May flaming
Flamingi
Kondor jest ptakiem drapienym i naley do rodziny
cierwnikw. yje w Andach - od Wenezueli
i Kolumbii a po Cienin Magellana.
Charakterystyczne cechy wszystkich ptakw
drapienych to silny, hakowaty dzib, mocne nogi
z dugimi ostrymi szponami oraz potne skrzyda,
ktrych rozpito moe przekracza trzy metry.
Kondor olbrzymi i mniejszy kondor kalifornijski
nale do najwikszych latajcych ptakw naszych
czasw. ywi si gwnie padlin i tylko z rzadka
atakuj potomstwo niektrych ssakw. Na podstawie
znalezionych skamienielin wiadomo, e cierwniki s
bardzo star rodzin-yy ju przed 40-50 milionami
lat. Zamieszkiway wwczas prawdopodobnie
rwnie Stary Kontynent. Kondorom kalifornijskim
w jeszcze wikszym stopniu grozi wyginicie ni
kondorom olbrzymim. Te pene majestatu ptaki s,
niestety, kuszcym trofeum myliwskim, ponadto
czsto padaj ofiar trucizn, stosowanych przez
farmerw. Poniewa naturalnym rodowiskiem
poudniowoamerykaskiego kondora s sabo
zaludnione grskie tereny, ma on nieco wiksze
szanse na przeycie.
Kondor
Kondor
Kondor
Kondor
Kondor
 Tukany atwo rozpozna po ogromnym dziobie;
u przedstawicieli niektrych - spord okoo 40
gatunkw - jest wielkoci zbliony do tuowia. Nie
udao si jednoznacznie wyjani, po co tym ptakom
tak wielkie narzdzie", ywi si bowiem przede
wszystkim tropikalnymi owocami. Nie gardz te
owadami lub ptakami, ktrych przeucie nie wymaga
wielkiego wysiku. Bardzo rzadko bywa te
wykorzystywany jako bro. Tukany zamieszkuj
tropikalne lasy Ameryki Poudniowej, przede
wszystkim w dorzeczu Amazonki. Nale do rzdu
dzicioowatych, osigaj wielko od 20 do 60
centymetrw, a cz ich upierzenia jest niezwykle
barwna. Ojczyzn mniejszych - niebieskich,
zielonych i wielobarwnych tukanw o lnicych
pirach - s grskie lasy od poudniowego Meksyku
po Argentyn. yj na rnych wysokociach
w niewielkich stadach, ywic si owocami typowymi
dla danej pory roku. Sypiaj w dziuplach, zwijajc si
na ksztat pierzastych tropikalnych kwiatw. Mocny
dzib kieruj w stron grzbietu i przykrywaj go
cakowicie ogonem, wygldajc wrd lici drzewa
jak kwiaty. '
Tukan
Tukan
Tukan
Tukan
Tukan
Tarantule nale do wielkiej gromady pajkw,
obejmujcej ponad 30 000 gatunkw. Wrd samych
tylko pogocw wyrnia si 1500 gatunkw.
Pogoce nie tkaj pajczyn, lecz zasadzaj si na
swe ofiary. Najgorsz opini ma tarantula woska,
ktra osiga wielko do trzech centymetrw
i zamieszkuje rejony Morza rdziemnego. W dzie
ukrywa si w podziemnych korytarzach o gbokoci
sigajcej trzydziestu centymetrw, a nocami poluje
na owady. Jej ukszenie jest dla czowieka bardzo
bolesne, lecz - wbrew rozpowszechnionemu
mniemaniu - nie jest niebezpieczne. Pogoce maj
silnie rozwinity instynkt opiekuczy. Samiczka cay
czas nosi zniesione przez siebie jajeczka w kokonie
z gsto splecionej nici pajczej.
Wydostawszy si z niego, mode przywieraj do
grzbietu matki, ktra dwiga je tak, dopki nie
podrosn. Charakterystycznymi cechami pajkw s
przewenie ciaa, oddzielajce gowotuw od
odwoka, oraz obecno kdziokw przdnych. Dwie
pary odny przednich maj charakter chwytny, dwie
tylne pary to odna kroczne. Z wydzieliny
wytwarzanej przez gruczoy pajk tka ni, po ktrej,
jak po linie, spuszcza si z drzew i krzeww, tworzy
z niej take oprzdy i siatki.
Tarantula
Wszystkie pajki s
drapienikami. Swe ofiary opltuj
pajczyn, buduj pajcze sieci lub
przygotowuj zasadzki, ktre
niekiedy przykrywaj warstw gliny.

Szary tuw pajka krzyaka,

dugoci dwch centymetrw, ma
charakterystyczny ornament na
grzbiecie: trjktny lub w ksztacie
krzya - oraz silnie owosione
odna, co sprawia, e wydaje si
nam bardziej niebezpieczny, ni jest
w rzeczywistoci.
Pajk
Tarantula
Pajk
Tarantula
Pajk
Chrzszcze to najliczniejszy rzd owadw
obejmujcy okoo 350 000 gatunkw. Wystpuj na
caej Ziemi. Posiadaj typowe dla siebie narzdy
gbowe i dwa czuki, tak zwane anteny, ktrymi
odbieraj bodce wchowe i dotykowe. Niektre
chrzszcze s lepe, inne za doskonale odrniaj
kolory. Wikszo chrzszczy to owady rolinoerne,
czsto szkodniki, jak np. stonka ziemniaczana,
chrzszcz majowy, rozwiertek nieparek i ryjkowce.
Inne zasadzaj si na owady i rne drobne yjtka
i s przez to uyteczne. Umiejtno latania dana jest
im w rnym stopniu, w zalenoci od trybu ycia.
Rwnie odna, suce do chodzenia, skakania,
grzebania lub pywania, maj rny ksztat.
Rohatyniec nosorg naley do najwikszych
chrzszczy. Czerwonobrunatny, a nawet czarny
gatunek ukowatych z typowym dugim rogiem na
gowie osiga w zwrotnikowych i podzwrotnikowych
rejonach Ameryki i Eurazji dugo 15 cm. Rohatyniec
nosorg zamieszkujcy Europ nie przekracza
dugoci czterech centymetrw.

... t
Chrzszcz
Rohatyniec nosorg
Chrzszcz
Rohatyniec nosorg
Chrzszcz
Kraby oddychaj skrzelami, s wic przystosowane
do ycia w wodzie. atwo je rozpozna, poniewa
maj zawsze wicej, ni cztery pary odny. Niektre
su do poruszania si, inne odbieraj bodce
dotykowe i umoliwiaj zwierzciu orientacj,
a jeszcze inne, odna szczkowe, pomocne s przy
odywianiu. Kraby, rosnc, wielokrotnie zrzucaj
pancerz, ktry zostaje zastpiony nowym. Czsto
bywaj przy tym zranione lub nawet trac kilka
czonkw, ktre wkrtce odrastaj. Znamy 40000
bardzo zrnicowanych gatunkw, yjcych we
wszystkich morzach, a take wodach sodkich.
Zamieszkuj je od ponad 600 milionw lat. Kraby
rozmnaaj si z jajeczek, ktre u wszystkich prawie
gatunkw rozwijaj si na piersi samic. Wikszo
krabw nie przekracza rozmiarw owadw. Rak
rzeczny i homar nale do dziesicionogw z grupy
najwikszych krabw. Krab kieszeniec, ktrego waga
czsto przekracza pi kilogramw, jest najciszym
krabem yjcym u europejskich wybrzey.
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Origami dla mionikw przyrody
Trudno uwierzy, e z papieru mona wykona postaci zwierzt, ktre
wygldaj jak ywe. A jednak to moliwe. Wyczerpujce opisy i dokadne
rysunki pozwalaj pozna wspania sztuk origami. Kto j opanuje, moe
wykona figury wasnego pomysu. W ksice tej przedstawiono pitnacie
zwierzt, m.in. wielkiego sonia i maego rohatyca nosoroga, rodzimego
jelenia i egzotycznego tukana, dostojn yraf i gron tarantul. Due
barwne zdjcia ukazuj przedstawicieli zagroonych gatunkw w ich
naturalnym rodowisku. Kto chce, by papierowe zwierzta wyglday jak
ywe, musi wiele o nich wiedzie, a nawet w pewnym stopniu utosamia si
z nimi. Tylko wwczas uda mu si naladowa dzieo natury.

Hector Rojas F. pochodzi z Boliwii. W okresie dziecistwa sam robi sobie

zabawki z najprostszych materiaw. Pa
pierowy wiat zwierzt jest, tak jak muzy
ka, ktrej oddaje si z podobnym zaan
gaowaniem, wyrazem jego umiowania
przyrody.