You are on page 1of 36

SCH

KHNG TN
Cun s 3
NGH THUT KHEN CH

Th.s Trn Th i Lin


www.TranThiAiLien.vn
www.BanCuaBe.org

Bn quyn thuc v
CHNG #1: CH LI CA S KHEN TNG

CHNG #2: TC HI CA S CH BAI

CHNG #3: NGH THUT KHEN

CHNG #4: NGH THUT CH

3
CHNG TRNH K LUT KHNG NC MT RA I NH
TH NO?

Chng trnh K Lut Khng Nc Mt (KLKNM) ra i vo cui


nm 2011 ti Si Gn, bt u H Ni vo nm 2012, v bng
n vo nm 2013, 2014, 2015. Cho n cui nm 2015, KLKNM
hn hnh phc v hn 50,000 ph huynh off-line (ngay ti hi
trng) v hn 500,000 ph huynh online (youtube, kyna.vn,
alada.vn, edumall.vn)

Nm 2013, truyn thng chnh thng gi KLKNM l cn st ca


x hi Vit Nam, hoc l lung gi mi trong t duy v nhn thc
ca cha m. Bn thn ti th thng xuyn c mi ln sng
truyn hnh v truyn thanh, cng nh bo giy, bo mng v tp
ch, v ngay c trn trang nh ca Nguyn th tng Nguyn Tn
Dng (http://nguyentandung.org/nguoi-binh-thuong-co-y-chi-se-tro-
nen-khac-thuong.html)

Cng ngh ti cng khng hiu c v sao KLKNM li t c


thnh cng n nh vy? Ti u c ti gii g u, ti ch c th l
gii nh vy: c l l v ti c tm lng mun phc v mt cch
thnh tm nn ng B T Tin mn ming ca ti truyn
t v dy d con chu.

Ti theo gia nh sang M nh c theo din HO nm 1990. Khi ln


my bay v nhn xung t thy qu hng ln cui cng, lng
ti xao xuyn khng t c. Thi , ai ra i cng ng rng
khng bao gi c th tr li c, nn lc phi cng ni chng ta
ang sp bay ra khi khng phn Vit Nam ni mt mt trong lng
ti sao m bao la v chong ngp.
4
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Ti ha vi lng l ti s tr li Phi c cch tr v c, ti


s tm mi cch tr v v gip nhng ngi Vit d khng
bit khng quen. Ti vit nhng dng nht k ny khi my bay
ang dn dn ri xa khng phn ca qu hng. Quyn nht k
ny by gi cn nm trong kt st chng chy nh Ba M ti.

Lc ti v Vit Nam ln u tin nm 2002, ti i tour t Bc ch


Nam, nhng cng chng bit phi lm g. Nm 2004, ti may mn
c gp Bc s Qunh Kiu, ngi sng lp t chc Project
Vietnam, thuc Vin Hn Lm Nhi Khoa Hoa K. Ti theo on ca
Bs Qunh Kiu v Lng sn, h m hm ch cho tr em, khm
bnh cho ngi a phng v m mt cm cho ngi gi. Nm
2007, ti n 15 bnh vin a khoa khc nhau Vit Nam, mi
ni, ti lm vic khong 1 n 2 tun, gip chng trnh Hi
th cho s sinh ca Bs Qunh Kiu. Ti nhn ra mt iu l hu
ht cha m Vit Nam rt thng con nhng v h khng c thng
tin v k nng cho nn h v tnh lm tn hi con h v mt th
cht cng nh tinh thn.

V vy, khi ti v li Vit Nam nm 2009, ti quyt nh thnh lp


cng ty Bn Ca B vi s mnh l h tr cha m Vit Nam trong
cch qu trnh nui dy con ci bng thng tin khoa hc. Lc ,
ti khng ngh l ti c t cch lm ngi ng trn sn
khu chia s thng tin v k nng dy con v ti khng c bng tm
l, khng c bng nhi khoa, v cng cha tng c con. Ti ch c
bng c nhn Chnh Tr Hc, c nhn Qun Tr Kinh Doanh v
Thc s Chnh Sch Cng. Do , ti ch lm vic l mi ph
huynh n khn phng nghe chuyn gia trnh by.

Thi k u, ti ch mi Bc s t M v, nhng ti nhn ra rng,


lm nh vy th qu tn km v mi nm ch c th lm 1 ln, nh
vy th sc lan to s rt thp, s ngi nghe c thng tin rt t.
Ti quyt nh mi chuyn gia Vit Nam. Song, lc Vit Nam
khi nim hc cch dy con khng c trong nhn thc ca ngi
ta th lm sao m c chuyn gia. Ti ch c th mi nhng ngi
lm trong ngnh o to nhng h t ho rng h thnh cng
trong cch dy con ca h. H n chia s cch h dy con
mnh.

Li ni u Trang 5
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

iu ny rt nguy hi l v cch dy con theo kinh nghim th n


ng vi con h, u c ngha l n s ng vi con ngi khc,
v con h v con ngi khc s rt khc nhau v di truyn, v
truyn thng gia nh, hng xm, h hng . . . V vy, lc mnh
rt ngi ngng nhng khng c cch no khc hn.

iu g a y ti tr thnh din gi? Hm , c mt din


gi gi mnh xin li khng n c chng trnh d ch cn 2
ngy na th chng trnh s din ra. Mnh vi vng gi xin li ph
huynh. Ln sau, cng anh ny, li xin li khng n c trong khi
ch cn 2 ting ng h na thi. Mnh ch cn cch l phi ng
trc ca ch ph huynh n xin li v ngh h nghe mnh ni
b. Mnh chm gi i cch chi a gip con pht trin no
v t duy.

Ni xong, ti rt lo lng v khng ngt xin li ph huynh v s vng


v v thiu chuyn nghip ca mnh. Khng ng, ph huynh li ni
ti cha bao gi nghe ai ni hay nh c, ngi khc li ni thi,
ln sau c ng mi ai ht, c ni na i. Ti qu ng ngng,
cha bit phi ni sao, mt ph huynh khc li ni ln sau, c ni
cch lm sao dy con m khng cn phi nh i. Th l, chng
trnh K LUT KHNG NC MT (KLKNM) ra i.

Ln u tin lm chng trnh KLKNM, ti ch trng i c 20


ngi n nghe thi v tt c nhng chng trnh trc y, kh
khn lm mi mi c vi ph huynh. Ln ny, ti ngh l v h
ngh th c l s nhiu ngi n nn ti chun b phng cho
20 ngi. Th m, c n 62 ph huynh n hm . H v tay
khng ngt, v t KLKNM bng n cho n by gi.

TI SAO QUYN SCH NY MANG TN SCH KHNG


TN?

nh im ca cn st KLKNM l vo nm 2013, 2014. Lc ,


mi ngy ti trnh by KLKNM 3 ca, 9h sng, 14h chiu, v 18h ti,
mi ca c khong t 300 500 ph huynh, c khi ln n 800 ph
huynh, sut tun, t th 2 n th 5, v th By & Ch nht th c

Li ni u Trang 6
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

khi lm chng trnh chuyn su CHA M AM HIU, CHA M


HN NHIN & CHA M NG HNH. Ti ch c ngh ngy th
6, nhng ngy ny, ti li phi i quay truyn hnh, tr li phng
vn bo ch. Kt qu ca qu trnh lm vic v ny l ti b suy
kit hon ton v sc kho ln tinh thn vo cui nm 2013.

Ngay thi im ny, c n 9 nh xut bn lin h ti v h mun


pht hnh quyn sch K LUT KHNG NC MT, mt ti
ang rt hot. Hnh nh l ci tn KLKNM ny c sc hp dn rt
k l. Nhng thnh tht m ni l ti khng t tin vit, ti
cng khng thi gian v sc lc lm. Th l, quyn sch
mang tn K Lut Khng Nc Mt cng ra i ngay nh im
ca cao tro, v n c ph huynh sn lng . . . Tic thay, n
khng phi l KLKNM tht ca Trn Th i Lin, m n l ca mt
tc gi khng tn tui no , tr trn n cp tn K Lut Khng
Nc Mt ca ti li dng c hi m trc li

Ph huynh n nhau v gi tr ca hi tho KLKNM, v h b nhm


quyn sch cng tn c cng tc gi, rt tic tc gi khng l
mt, ni dung li cng khc xa. Ti khng truy cu vic vi phm
bn quyn thiu t trng ny, v ti cng chng cn tranh ot ci
tn KLKNM m lm g. Ci quan trng l ci ni dung bn trong
c mang li ch li cho ngi c hay khng thi.

V vy, ti quyt nh, nu c ngi n cp ci tn K LUT


KHNG NC MT ri, th quyn sch ca ti tr thnh SCH
KHNG TN. Rt n gin v d nh.

TI SAO TI TM HUYT VIC CHIA S THNG TIN DY


CON?

S tht th ti chng bao gi ngh rng ti t cch ng trn


sn khu m chia s thng tin v cch con, nhng s vic a
y, mt s ngu nhin mu nhim bin ti thnh din gi.

C l ti cn phi vit cu chuyn ca mnh bn bit ti l ai v

Li ni u Trang 7
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

ti c xng ng bn dnh thi gian c nhng g ti vit hay


khng?

Ti sinh ra ti bnh vin T D nm 1971, v ti l con t trong gia


nh 7 con, rt ngho. Thi , Ba ti l Thiu t cnh st ca ch
Vit Nam Cng Ho, nhng v ng khng n hi l, v ng phi
nui mt v, by con, cha m gi v cc anh ch em. Cng thi vi
Ba ti, ai cng vy, mi gia nh c by tm con, mi mi nh c ba
bn th h cng nhau. Cc em Ba ti, c chng v con ci cng
khng dn ra ring, h cng ng gp tin lng, nhng phn
chnh vn l t Ba ti v ng l anh c.

Theo li k ca ch c ti, ngy , ch v M ti phi i ch t lc


ngi ta va mi m hng bui sng hoc ngay khi ngi ta sp
dn bui chiu mc c c gi r nht. Ba n hu nh ch
ton l tm r, c cm, rau l nh. Ch ti hay than l lt u tm nh
r kh gn cht.

M ti l con nh rt giu Hu, nh b ngoi ti. M ti k ngy


xa, mi a con ca B Ngoi ti c mt v nui ring, cn nh
mt ng Mai Thc Loan, to n mc ngi lm phi p xe i
ng/m ca hng ngy, ng u ny ku u kia khng nghe.
Nhng gia nh Ba ti th rt ngho, h ch c ci l rt ni ting
v n np v gia gio, cho nn B ngoi ti mi nhn li mai mi
g con gi. Ba M ti ci nhau l do mai mi ch khng h
hn h g trc c, th nhng h hnh phc vi nhau cho ti by
gi, gn 60 nm. Hai ngi rt khc khu, rt ngc tnh tnh,
nhng h bit cch, nhng nhn, gi gn to cho cc con mt
mi gia nh tm gi l m m.

T nh n ln ti cha tng thy Ba M ti ln ting vi nhau.


n m hi , ti tng yu mt anh chng tn l H Duy
Quyt Ch, v hai chng ti thng gy g vi nhau. Ch yu v lo
lng cho ti nhiu lm, nhng lc ti i b Ch v l do l hai
a gy nhau nhiu qu lm sao sng vi nhau trn i c,
Ch thy khng, Ba M Lin c bao gi gy nhau u, sao Ch gy
vi Lin hoi vy. Ngh li, ti tht l tr con v bt cng cho
chng. ng nhin cuc tnh kt thc v nhiu l do phc

Li ni u Trang 8
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

tp khc, v sau ti nhiu ln nn n Ch cho ti c hi tr li,


nhng khng bao gi c, Ch mi mi trong phn c bit
nht ca tri tim ti.

Vi nm sau, ti ni vi ch c ti Sao Ba M chng bao gi ci


nhau, Thu Chu, Xun Thnh, Lan Sn chng bao gi ci nhau, m
Bi vi Ch ci nhau sut. Bi vy Bi ngh ti ny b nhau au kh
thit, nhng chc cng ng. Ch c ti ni, Tri t, Bi khng
bit l Ba M ci nhau sau lng Bi thi . Thu Chu, Xun Thnh,
Lan Sn, ai m i ci nhau trc mt ngi khc bao gi. T ra l
vy! C l b quyt ca hnh phc v chng l h c ci nhau i
chng na, h vn tha th v tm cch chung thu v vui v cng
nhau.

iu ny l mt trong nhng v d c th bn thy l ti cng


nh a s tr em Vit Nam trong qu kh v trong hin ti, hu
nh khng c s dy d, tm s chia s, t t ca cha m, v iu
dn n nhiu h ly ng tic n nhng no. D a s cha
m Vit Nam yu thng v hy sinh cho con nhiu lm, nhng h
khng c thng tin khoa hc v tm sinh l v cc giai on pht
trin ca tr th, cho nn, ni mt cch nm na l h nui con gn
ging nui g, ch cho n, mc, ng, hc . . . ht. Khng hoc rt t
tr chuyn chia s kinh nghim sng, hoc l gii thch nhng s
vic xy ra hng ngy. a s, ch la ry, nh pht m khng gip
cho con hiu tn tng s vic.

M ti thng hay ni chuyn vi con trong gi cm, nhng rt t


khi M ti c n cm vi cc con. Hon cnh thi tht l bi
t, cc b v ca t ci to, trc y tng l tiu th con nh
giu, by gi bn chi, bun thng bn bng. M ti i bn t
trc khi cc con thc dy, v v khi chng ng ri. Ch c ngy
Tt th M ti c nh n cm vi cc con. Vit n y, ti th
cm c nc mt. Thng M, thng gia nh v thng cho
tui th ca mnh bit chng no.

Thi , cc anh ch ti v ti b ch Nhn nh v O t ma mai


nhiu lm. Anh Tn ca ti b ch Thu nh cng rt nhiu. Cn ti,
th c l v hi nh ti ngu kh, d bo nh cc bt nn t b nh

Li ni u Trang 9
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

n. Nhng ti li b anh ch tru chc. By gi, i bc s tm l, ti


k cho h nghe th h nh gi cch tru chc hn nhin ca anh
ch ti l abused tc l xm hi. Ti cn nh, Ch Lan nm trm
mn ri ni vi ti, Bi i, ci mn ny m v m lm, chui v i.
Ti chui vo th ch nh rm trong mn ri trm ti li, khng cho
ti ra. Khi i S th chi, my anh ch ti trn ht, ti quay li
khng thy ai, gi mi khng thy tr li, chy khp ni tm khng
thy, mt, i, kht v hong lon, ti bt khc, v th l h nhy
ra khi ch trn, ci ch nho v ni my ngu qu nn mi b
chc. Ai ku my ngu. Khi khc, my anh ch ti, nm tay chn ti
li ri c lt. Ti ci ri khc ri giy gia, nhng khng thot
c Ti v mc M th M ti cng ci rt hn nhin v ni
my anh ch thng con m, chi cho vui m. C ai thy nh vy
l vui khng? y l tra tn.

Chuyn ny l chuyn bnh thng thi , nhiu tr em khc


cng tri qua, khng ging ht nhng cng tng t. a s, khi
cn nh th h ut c, nhng khi ln ln h li xem l chuyn
thng v h c x vi con h nh vy. Anh Tn ti cn ni nh
tao b nh nhiu vy nn mi nn ngi v ng hong. ng s
thay, rt nhiu ngi quan nim nh anh Tn ca ti. Nghe xong
cu ny, ti cht ngh anh Tn sang M t nm 18 tui, M gn
30 nm m cn suy ngh nh vy th Vit Nam, ngi ta s nh
th no

y l l do, ti quyt nh v Vit Nam gip ph huynh Vit


Nam thay i nhn thc. Khi ti bt u ni tng ny vi mt
vi ngi bn, c ngi bc s nhi ni vi ti em c in khng?
Dy ngi ta cch dy con l chi ngi ta khng bit dy con, l
ni ngi ta gia nh v gio dc, xc phm ngi ta d lm .
Ti khng hiu ti sao ch ny li ni nh vy, ti khng thy c s
lin h logic no trong cch suy ngh ny, nhng rt nhiu ngi
ng vi ch y v khuyn ti ng lm, ngi ta nm cht
by gi.

Song, vi hiu bit v tm nhn ca ngi hc chnh sch cng, ti


nhn thy rt r rng: vn khng c thng tin & k nng nui
dy con M v cc nc vn minh l vn c nhn, nhng

Li ni u Trang 10
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Vit Nam, n l vn x hi. V nhng nc vn minh, thng


tin y , nhng nu cha m khng c th l vn c nhn
ca h, cn Vit Nam nm 2009, chnh ph khng h cung cp
bt k loi thng tin, sch bo, truyn thng no h tr ph
huynh trong cch nui dy con. T hn na l chnh ph tuyn
truyn khng nn nh tr em t rt lu, nhng h ch tuyn truyn
sung ming m khng a ra mt gii php thay th no. iu
ny cng lm cho ph huynh lng tng, bt lc, thm ch hoang
mang, v tr em th ng ngo, h hng.

V vy, bt chp s cn tr ca bn b, ti cng quyt phi theo


ui s mnh ny. Rt may, K lut khng nc mt c ra i
mt cch tnh c bi li ngh ca mt ph huynh nhng n
c hng ng bi hng trm ngn ph huynh, iu ny cho
thy s thiu km v mt gio dc cng ng trong x hi chng
ta, nhng nhn thc ca tng con ngi th vn rt ng khm
phc.

Ti cng cc bn sinh vin xy dng Bn Ca B vi slogan Cng


cha m, v b yu vi s mnh mang thng tin khoa hc n cho
ph huynh. T khi thnh lp n nay, c hng trm ngn ph
huynh theo di KLKNM, nhng y ch l ht ct trong ci sa
mc mnh mng hn 90 triu ngi ny. Ti hiu rng con ng
cn di v tn, v s nghip xy dng th h tng lai cho dn tc
ta v nhn loi ton th gii s khng bao gi dng li. C mi th
h i qua, chng ta c trch nhim li cho th h sau nhng
iu tt p. Ti rt mong c c s ng hnh ca bn trong
sut hnh trnh v tn, ang c bt u bng nhng bc chn
nh b ny.

Li ni u Trang 11
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Xin chn thnh cm n bn n c quyn eBook u tay ca


ti. Chc chn s khng trnh khi nhng sai st ng tic, knh
mong bn tha th v thng thn ng gp kin ti bn c th
hon chnh hn. Xin chc bn c nhng giy pht ng nh khi
c quyn sch vng v ny, v sau bn c nhng ng dng
hu hiu bn thn bn v gia nh bn c hnh phc hn,
th gin hn, nht l cc thin thn nh ca bn s c c ci
tui th m p m chng ta tng c ao v cc b xng ng
c th hng.

Trn trng,
Trn Th i Lin

Li ni u Trang 12
Xin chn thnh cm n rt nhiu ph huynh, bn b, ng nghip,
sinh vin, tnh nguyn vin, nhn vin, gia nh, i tc trc tip
hoc gin tip ng gp vo s thnh cng ca K lut khng
nc mt

Trn Th i Lin

13
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Chng #1

CH LI CA
S KHEN
TNG

Chng c ai dy con l con


phi vui khi ngi ta khen,
nhng bt c a tr no cng
vui sng khi c khen tng.

Chng #1 Trang 14
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Chng c ai dy con l con phi vui khi ngi ta khen, nhng bt


c a tr no cng vui sng khi c khen tng. C l thch
c khen, c cng nhn hay c v l bn nng ca con ngi.
Khi c khen tng, tr con hay ngi ln u cm thy hnh
phc, phn chn v ln tinh thn. Cm gic phn chn ny gn lin
vi hnh ng th n thc y cho ngi ta lp li hnh ng
nhiu hn na.

V vy, khi thy con lm iu g tt, hy khen tng v iu ny s


khng nhng gip con hnh phc, n lm cho b c ng lc lp
li hnh ng . ch li tip theo l li khen tng gip cho b cm
thy s tt p ca mnh c cng nhn, c bit n. iu
ny s gip cng c nim tin trong tim thc con l ngi tt, con
xinh p, con ti gii, con c nng lc . . . Ni chung l con c
nhng yu t tt p ca mt ngi t t. Ting Anh gi nim tin
ny l self-esteem, ngi c self-esteem cao th s t tin, khng
d b tn thng bi li ni hay hnh ng v tnh hoc c ca
ngi khc. ca ngi khc.

Chng ta thy c nhiu ngi ln cm thy rt i ngi v khng


thoi mi khi c khen l v nhng l do sau: (1) sut tui th h
c dy l nhn li khen mt cch vui v l khng khim tn.
(2) tui th ca h b ch bai qu nhiu, n lm cho h c nim tin
su thm trong tim thc mnh l ngi xu xa, khng xng ng
nn khi c khen h th thc hiu c, nhng tim thc khng
tin c, to ra xung t gia tim thc v thc nn h cm thy
khng thoi mi.

Song, nu khen qu ng, v khen ngay c khi b lm iu xu, th


khng nhng lm cho b tr thnh t mn, li khuyn ny cn
khuyn khch b lp li hnh ng xu ny, m n cn lm cho b
tr thnh ngi ch thch c nnh nt, ch khng c kh nng
tip nhn nhng kin trung thc v chn thnh.

Chng #1 Trang 15
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Chng #2

TC HI CA
S CH BAI

Khi b ch bai ngi ta khng


nhng bun m cn b tn
thng.

Chng #2 Trang 16
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Khi b ch bai ngi ta khng nhng bun m cn b tn thng.


i khi li ni tn thng cn nng n hn l nh p. nh au
th dn cng ht au, nhng s tn thng t li ni i khi ko
di nhiu ngy, nhiu nm, thm ch c i.

Nh trn ni nu sut tui th, b b ch bai qu nhiu, n lm


cho b c nim tin su thm trong tim thc mnh l ngi xu xa,
khng xng ng nn khi c khen th thc hiu c, nhng
tim thc khng tin c, to ra xung t gia tim thc v thc
nn h cm thy khng thoi mi. Thm vo , khi h b ch, h
s b tn thng nhiu hn l ngi khng c nim tin ny. iu
ng s hn l h d b tn thng ti mc m khi h nghe ai ni
iu g lin quan n mnh th d ngi ni khng h c ch
trch h, h vn c cm gic b ch trch, v b tn thng d ngi
ni khng h mun tn thng h.

Trc y, ti l loi ngi ny, ti cn nh khi cn lm vic cho


hng ti chnh Morgan Stanley, c ln ti mi anh bn ngi Anh
n nh chi. Ti c gng tr ti ngh nu n ca mnh, va
bng a thc n ln th anh ny ni mu trng ging phn xu ca
con nt. Ti gin run ngi n khng ni g c. Anh ny hi
mi, tui mi ni l cu ni lm ti cm thy b tn thng. Anh
ny ni, ch l s so snh mu khng kho lo, c g lin quan
n gi tr ca bn u m bn b tn thng. Ti ni ti tn cng
nu cho bn n, m bn ni n ti nu ging phn con nt.
bn ni l ti nu n d, ti l ngi bt ti, ng khng? Cc bn
cng cng ty ca ti cng khng hiu ti sao ti li b tn thng
nng n n nh vy. H thy l trng m ai nu th cng c mu
ging phn xu thi, chuyn ny khng lin quan ti kt lun ti
l ngi bt ti. Sau ny, i bc s tm l ti mi hiu c ngun
gc ca vn . Ti ln ln trong ch bai, chc gho nn n mi
nh vy.

Chng #2 Trang 17
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Chng #3

NGH THUT
KHEN

Rt nhiu ngi s rng khen


con nhiu s khin con t mn.

Chng #3 Trang 18
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Rt nhiu ngi s rng khen con nhiu s khin con t mn.


iu ny s ng khi cha m khen con mt cch cu th, ngha l
thy g khen ny, sai cng khen v chng bao gi ni tht vi con.
Cn nu ph huynh khen khi con xng ng c khen, th con
qu v s khng nhng khng t mn m cn tr nn t tin hn.
Khi con khng xng ng c khen th khng khen, v nu v vy
m con cm thy bun cng l iu tt v n gip b hiu c s
tht v mnh m hn.

Khen tng khng ch l li ni. Mt nh mt hnh phc, mt n


ci tho mn, mt ci gt u, v vai, hi-fi (v tay nhau trn cao),
lo-fi (v tay nhau di thp) ... u l nhng biu hin ca s khen
tng v c v.

Mt a tr khng cn phi t c nhng thnh tch cao, thc


hin thnh cng vic g kh khn mi c th nhn c li
khen. Thc cht, chng ch cn lm c nhng vic bnh thng
ngha l khng hi mnh, khng hi ngi, khng h hi vt,
khng gian di l xng ng nhn c li khen. i hc
ng gi hay n cm tp trung chnh l mt v d. Ni chung l
khng lm sai khen ri. i, hm nay tht tuyt vi, con
khng lm g sai c. M cm thy tht hnh phc.

Chng #3 Trang 19
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Thm ch khi b lm li, cha m vn c th khen c, i, ngy


no con cng p 5 ci chn, hm nay con ch p 3 ci thi, con
gii qu, M hnh phc qu. i khi chng ta phi khen tng v
cng nhn s tin b d cha hon ho, b bt xu dn n
khi ht xu th mi bt u tt dn ln c.

Quy tc khen l li khen phi trung thc, nhng khng c th ly g


m khen. Khng l, khi gp mt c gi, chng ta li ni em i, anh
mun khen em p cho em vui, nhng rt tic em khng p. Cu
ny d l s tht v chn thnh nhng ch lm c ta tn thng
thi. Song, bn c ng rng, mt gng mt d khng p cng
c vi chi tit p khng? Khng l chng ta li ni i em i, d
em khng p nhng cp lng my em tuyt p. Cu ny cng
lm ngi ta tn thng. Chng ta ch cn khen ci CHI TIT lng
my p l lm ngi ta vui sng ri, ni ra s tht ph phng
em khng p lm g cho ngi ta bun, ng khng ?

Khi chng ta cam kt ni s tht, khng gian di ngha chng ta


bo m nhng g mnh ni ra l s tht, chng ta khng c ngha
v ni tt c mi ngc ngch ca s tht. T do ngn lun l nhn
quyn cn bn, ngha l chng ta c quyn ni v c quyn khng
ni.

Cht li, khi no mnh khen con? Bt c lc no, bt c u,


khng c li khen ri, c li m t hn cng khen ri,
ng i ti v i mi khen. Chng ta thng thy nhiu ngi
moi mc m ch bai, chng ta l nhng ngi vn minh dn ch,
chng ta s moi mc m khen vi iu kin l mnh khng khen
hnh vi sai tri.

Chng #3 Trang 20
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Chng #4

NGH THUT
CH

Ch l pht tinh thn cng c


ngha l khng khen v khng
thng tinh thn cho nn
ngi b ch khng b tn
thng tinh thn v tnh cm.

Chng #4 Trang 21
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Ch ng khng l con
Nh trnh by trong phn Quy tc thng pht, k lut truyn
thng l c thng v pht, nhng k lut khng nc mt th ch
c thng v khng thng, ch khng c pht. Tng t, trong
k lut truyn thng th c khen v ch, nhng trong k lut khng
nc mt th ch c khen v khng khen.

Ch l pht tinh thn cng c ngha l khng khen v khng


thng tinh thn cho nn ngi b ch khng b tn thng tinh
thn v tnh cm. Mun c nh vy th khng nn dng ch ng
l con m ch ch hnh ng ca con. V sao?
Khi mnh ch l con lm iu xu, th thc hiu con l a tr h
V d: M ni con nh bn na ri thc hiu l con nh bn
nhng tim thc hiu la con h
B ni con khng chu n thc hiu l con khng n nhng
tim thc hiu la con h
B ni sao con khng cho bc thc hiu l con khng cho
bc nhng tim thc hiu la con h

Ci ngha con h c lp i lp li mi th b lun mang trong


mnh suy ngh rng n chnh l mt a tr h th n s chn nn
v lm mi vic mt cch thiu suy ngh bi cho rng du sao
mnh cng l mt a tr h. Do khi ch con, khng nn
dng ch ng l con.

V vy, thay v ni l con lm sa na ri, (trong cu ny ch


ng l con), th hy ni l sa na ri, (trong cu ny ch ng
l hnh ng sa ). Thay v ni con nh bn na ri th ni l
bn b nh na ri. Thay v ni Con khng cho bc ? th ni
l i, sao bc khng c cho nh? Khi tim thc nghe nhng
cu ny th s khng hiu l con h m hiu l hnh ng h.
D trong u b c nghe lp i lp li l hnh ng h, b khng
b cm thy mnh h. Dn d, con hnh thnh t tng: Ch c
hnh ng xu, con lun lun tt.

Chng #4 Trang 22
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Ni tn hnh ng r rng

Chng ta thng nghe cha m Vit Nam khuyn l ng h nh,


hy ngoan no sao m xu th ... y l nhng cu ni chung
chung m m h, chng khng gip b hiu c chnh xc hnh
ng no l xu/sai m sa cha v thng thng b lm
nhiu hnh ng lin tip nhau. V d: Em b v ln giy xong,
ngay lp tc qung cy vit xung sn nh. M ni con i ng
h nh vy, lm sao b bit l v ln giy l h hay qung cy
vit l h. Nu b tng l v ln giy l h th b khng v na
trong khi v l hnh ng tt cn c khuyn khch. V vy, thay
v ni l con i ng h nh vy, hy ni l con i ng qung
cy vit xung sn th b mi bit m khng qung cy vit v tip
tc v ln sau.

V d khc: b hn M, ri ngay lp tc cn M. M ni i h th
th lm sao b bit c ch h ny l dnh cho hnh ng hn
hay hnh ng cn. Nu n tng l hnh ng cn th n thi
cn, nhng nu n tng h l hnh ng hn th t n
khng hn na. Do , thay v ni l i h th, hy ni l con
ng cn M nh, nh vy b mi bit chnh xc m khng
cn M ln sau.

Tht ra, nhng t nh h, l, ph, ngoan ny l cch ni


chung chung, m h, l mt dng ngy bin. Ni chung chung m
m h h s lm cho ngi ta ngh sao cng c. V d, nu lut
ghi l n hi l 2000USD th s b t 3 nm, th c nh vy m y
n, nhng nu lut mun dung tng hi l, h s ghi l n hi l
th b nghim tr. Vy th, nu l ngi khng quen th h nghim
tr 3 thng, ngi khng quen khng hi l th h nghim tr 3 nm.
Lut php m m h hay qu phc tp l v h mun c dung
tng quan tham.

Nhiu ph huynh rt bc mnh v khi h bo con i ng nm cy


vit, b ni d ri li nm cy thc, ph huynh bo ng nm
thc con, b ni d ri b nm ci chn. Lc ny ph huynh ni
gin, sao Ba biu khng c nm m c nm ht ci ny ti ci
khc l sao?

Chng #4 Trang 23
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

S tht, trong suy ngh ca ngi ln, chng ta bit suy lun, khi ai
ni ng nm vit, ri ng nm thc . . . th ngi ln suy
lun c rng iu ngha l ng nm g c. Rt tic, trong
suy ngh n gin ca ci no non nt ca b, b ch hiu khng
c nm thc th b khng nm thc na, b nm th khc.
a, Ba biu khng nm vit, khng nm thc m. Mnh u c
nm vit, nm thc na u, mnh nm chn m, sao Ba li la
nh

Tm hiu l do m phn bit ng c ng sai ca con


C rt nhiu hnh ng thot nhn th c v l xu, nhng nu
mnh tm hiu th hon ton c l do chnh ng. V d: M ang
ngi ni chuyn vi khch th b con 5 tui p ci bng rm rm.
M quay sang, ng p bng na con ri quay li ni chuyn
vi khch tip tc. a b li tip tc p bng rm rm. M gin
qu, chy sang tt vo mng con vi ci, bo khng c p
bng na m vn c p. Sau ny qua cu chuyn k li ca
ngi xung quanh, M mi v l ra l hm thng b gi M mi
v n mun i . M khng nghe nn n mi p ci bng gi
c M. Trong trng hp ny, thng b c l do hon ton
chnh ng, nhng M ch dng s suy lun mt chiu ca mnh l
con h, lm n trong lc M c khch.

Chng #4 Trang 24
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Con h v M bo khng p bng m vn c p. Nu nh


M hi ti sao con p ci bng, con cn g? th M khng
phi ni in ln m nh oan con nh vy.

iu quan trng l chng ta cn tm hiu ng c ca con bo


m nhu cu chnh ng ca con. Chng ta ln ln trong mi
trng mang tnh vua-ti c ti, truyn thng knh trn nhng
di cho nn rt nhiu trng hp l nhu cu ca tr em khng
c bo v thch ng. Ti cn nh khi cn b, trong nh mi th
u u tin cho ng b, trong m gi, thc n ngon nht mang
ln bn dnh cho ng v cc ch, k tip l bn dnh cho cc c,
nhng th cn li mi mang xung mm di t cho tr con.

Con nt th c nhu cu hot ng v chng c qu nhiu nng


lng, nhng phi ngi yn v chy chi n o lm ng b kh
chu. Tc l nhu cu ca ng b quan trng hn nhu cu ca con
nt. y l mt s bt cng v v l.

Ti ng rng ng b gi yu, cn c u tin, nhng con nt


cng yu t, chng cng phi c u tin. Suy cho cng th nu
ni v tnh khng th u tin ai hn c v c hai u yu t,
nhng ni v l th u tin cho tr em hp l hn v tr con cn
mt i ln, cng hin, cn ngi gi th sp ra i ri. ng
l ngi gi cng hin sut mt i, by gi h phi c u
tin, cho nn nu c ngun lc u tin cho c hai l tt nht,
nhng ch c u tin cho mt trong hai, th phi u tin cho
tr em.

Nhng nhu cu chnh ng ca mt con ngi c trnh by


trong phn nhn quyn cn bn, mt a tr va mi sinh ra c
mt pht th cng l mt con ngi. Do , b c ton quyn
hng c nhn quyn nh mt ngi trng thnh hay mt
ngi mt trm nm tui. Nu ngi gi c tn trng th tr em
cng phi c tn trng, mi tht s l bnh ng v vn
minh.

Chng #4 Trang 25
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Xin ni thm y l nhu cu chi a ca tr em thng t c


coi trng ng mc. Chi a l cch tr em hc hi, tm hiu th
gii quanh mnh, cho nn cha m phi to mi iu kin cho tr em
chi a t m gip b pht trin lnh mnh. Trong chng
trnh CHA M HN NHIN, chng ta s ni rt nhiu v cch chi
a vi tr gip tr pht trin no v t duy nhanh hn.

Rt nhiu gia nh Vit Nam p buc con nt ngi im ngi ln


c yn tc l chng ta em ci quyn lm ngi ln ln
p tr em, bt tr em phi hy sinh ci quyn c chi a
ngi ln hng ci quyn c yn. Tht l bt cng, v l,
c ti v chm tin.

Gii thch cho con hiu m phn bit ng sai


Sau khi tm hiu l do con hnh ng th mnh phi gii thch
nhng iu sau y:
L do c chnh ng hay khng,
Ti sao l do chnh ng, hoc khng chnh ng
Trong quan im no th l do ny l chnh ng, v quan im no
th l do ny khng chnh ng
Hnh ng l ng hay sai
Ti sao hnh ng l ng, hoc sai
Trong trng hp no th hnh ng ny l ng, v trng hp
no th hnh ng ny l sai.

Ti thng thy l rt nhiu cha m ch c ra lnh cho con lm ny


lm kia m khng gii thch ti sao con khng nn/nn lm iu g
. Khi tr khng hiu nguyn nhn th b ngng hnh ng ny
th s lm hnh ng khc, hoc lm ln ny nhng khng lm ln
sau.

Chng #4 Trang 26
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

V d: B i lm v mt v b nhc u nh ba b, nhng con b


4 tui g cy vit ln bn. B bo ng g vit na con, a b
ngng g. Lt sau, b cm ci chi nha p ln sn. B bo
bo l ng g m, a ci chi cho b, ri git ly
chi trn tay b. a b bt u hi mu, nhng ngay lp tc b
tm ra tr thay th, b ly cy thc g ln t. Th l B ni cn li
nh tt mng b v mng B bo khng lm n, m c l l
th no.

B s khng hiu c ti B li bo con khng nghe li. Con


nghe li r rng m. G cy vit ln bn, p chi ln sn, v
g cy thc ln t l 3 hnh ng hon ton khc nhau trong suy
ngh ca b, nhng trong suy ngh ca B c ba hnh ng u l
lm n. V vy, B cm thy l b khng nghe li mc d s tht l
b rt nghe li. Chnh B l ngi c li ch khng phi l b v
B khng gii thch r rng v dng quyn lm B cng p
b khng c hnh ng m khng cn hi l do ti sao b lm
nh vy.

B nn lm g trong trng hp ny? l u tin hi l do ti


sao con g cy vit v gii thch ti sao con khng nn g cy vit,
v gii thiu tr chi khng pht ra ting n.

B: Ti sao con g cy vit

Con: Con thch nh th

B: Con thch ting n, hay l con thch nhc nhch

Con: Con khng bit

B: Con i, B b au u lm, ting n s lm B au thm. V


vy, con chi th no m khng pht ra ting n nh. y, B cho
con th nhi bng cho con chi nh. Cm n con.

Chng #4 Trang 27
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Trng hp tt nht l b hiu l do t v sau s khng lm n


na.

Trng hp thng gp l lt sau, b s p chi xung t v


b cn qu nh, cha hiu ngay sau ln gii thch u tin. Lc
ny, B cn gii thch mt ln na Lc ny B ni ting n lm B
au u ng khng? Con p chi ln sn pht ra ting n
y. Lm B au u lm. Thi nh. Chi th khc, ng p n
nh th nh. B cho con th nhi bng cho con chi nh. Cm n
con.
Trng hp xu nht l sau ln gii thch th hai, b li g thc
ln t. B nn hiu rng mt l b cha kh nng hiu v hnh
ng ng n, hai l nhu cu hot ng ca b qu ln b khng
kh nng kim ch, ba l b khng ngh ra c tr chi no
khng pht ra ting n. B nn tm cch sng vi l bng cch l
i ch khc, ly bng nht tai khi nghe ting n, ly tt c
nhng vt c th pht ra ting n xa tm tay b, hoc ch cho
b chi ci g m khng pht ra ting n. B cho con th nhi
bng cho con chi ny. Cm n con.

Rt ra bi hc kinh nghim, ngh hnh ng cho ln sau


Cha m thng hay khng thch con lm li, nhng ti cho rng
nhng li nho nh xy ra hng ngy l c hi cha m gii thch
cho con nhng bi hc ln hn trong cuc i v l phi, i nhn
x th, cch cn nhc tnh l, v gii quyt vn . Li nh hng
ngy ca b l C HI B M dy nhng bi hc ln hn v
tru tng hn.

V d: Mt b qung cy vit xung sn. Phn ng thng gp ca


ph huynh Vit Nam l chi g ngu vy con? Khng c qung
cy vit na nghe khng? Cch phn ng ny khng nhng lm
b b tn thng tinh thn m khng h tm hiu ti sao b lm
nh vy, cng khng h ch b hiu ti sao hnh ng ny sai, v
lm g khc hn ln sau cho ng.

Chng #4 Trang 28
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Trong trng hp ny, cha m cn lm nh sau:


M: Ti sao con qung cy vit?

B: Ti v vui.

Thng th ti y, nhiu ngi s ph ln ci hoc ni o vui


g ngu vy, nhng ti xin ngh nh sau.

M: h, con thch vui. Tm vui l nhu cu chnh ng, ln sau con


c quyn tm vui. Nhng m con tm vui bng cch qung cy vit
th h vit ri ly u m v na. Mai mt, con mun tm vui th
qung ci g khng h nh l ci gi hay l th nhi bng nha.
Mnh ng tm vui bng cch ph hoi con h.

Trong cch ni chuyn ny, ngi M m rng bi hc t hnh


ng nh b l qung cy vit sang bi hc o c rng hn l
khng tm vui bng cch ph hoi, v cng dy cho bit l b c
quyn tho mn nhu cu tm vui chnh ng ca mnh bng cch
khng lm h hi vt. M cng dy cho b cch gii quyt vn
hiu qu l lm sao c ch li m khng lm h hi.

Ngc li, nu ch ra lnh khng c qung cy vit na nh


m khng gii thch th b s khng qung cy vit, b qung cy
thc, qung ly nc cn nguy hi hn. Khi p buc b khng
c qung cy vit, cng ng ngha vi vic khng cng nhn
nhu cu chi a l chnh ng v t chi s tho mn nhu cu
chnh ng. Khi ln ln, b khng bit gii quyt vn hiu qu
m ch bit dng quyn lc chn p ngi khc v quyn li ca
mnh, hoc cho ngi khc chn p mnh v chn con ng
hy sinh c yn thn.

Chng #4 Trang 29
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Tn cng vn , khng tn cng con ngi

Nhiu trng hp tr b nh nh t v n trm tin ca b m.


Nhng s tht ng c b n cp tin l gip bn b vt
qua kh khn. Chng ta cn phn tch r rng n cp l hnh ng
xu nhng ng c gip bn b th li l ng c tt. Lc ny, nu
chng ta gii quyt vn bng cch trn hoc ch ch danh b l
mt a tr h th ngha l bn ang tn cng con ngi. Cch
ny khng lm cho b hiu ra mnh sai u v phi sa th no.
Ngc li, n c th em n trong tm tr con mt vt hn xu v
vic gip ngi khc l xu, t , b ngn ngi hn trong
vic gip mi ngi.

C mt ph huynh, tm gi l anh H H Ni, tm s vi ti rng,


khi anh cn b anh c ngi anh h rt ho phng, mi ln cu b
H sang mn go th ngi anh h di thm mt bc nh v ni,
ci ny anh cho, khng cn tr nh. Cu b H cm mn hnh
ng v hc hi theo. C mt hm, hng xm n mn go,
cu b H, di thm mt gi nh tng. M cu b bt gp, nh cho
nh t sao ngu th, nh mnh ngho m i cho th ly g m n.
T cu khng dm cho ai ci g na. By gi ln ln, thnh ch
doanh nghip giu c. Anh H cng c tm hc o v mun thc
hnh b th, nhng c mi ln b th l cm gic v cng kh chu,
rt mun b th nhng t khi thc s lm c.

Tr li cu chuyn b n cp tin gip bn vt kh khn.


Chng ta thy r, b l ngi tt, ch c hnh ng l xu thi. Hy
tn cng vn l hnh ng n cp ng tn cng con ngi
nhn hu mun gip bn b. V vy, cha m cn lm nh sau:

Ba M: Ti sao con n cp tin? Con cn tin lm g?

Con: Con mun gip bn con, n khng c tin ng tin hc.

Lc ny, Ba m phi cng nhn l con mnh r rng l tm lng


nhn i mun gip bn trong cn him ngho. Hy ca ngi lng
nhn i ny

Chng #4 Trang 30
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Ba M: Con mun gip bn, gii lm. Ba M rt t ho con l


ngi nhn i.

Con: (gt u)

Ba M: Nhng theo con hnh ng n cp l ng hay sai?

Con: Nhng m con khng c tin gip n.

Ba M: ng, con khng c tin gip n. By gi, con tr li


cho Ba M i, hnh ng n cp tin l hnh ng ng hay sai?

Con: D sai

Ba M: Gii, con bit phn bit ng sai l tt ri. Vy con bit l


n cp tin l sai, mai mt con c lp li hnh ng sai ny khng?

Con: Nhng m bn con n cn tin ng tin hc, khng th n s


phi ngh hc.

Ba M: ng, mnh phi lm g gip n khng b ngh hc.


Mnh phi lm g c tin gip bn. M ng , nhng con
khng th lm hnh ng sai d bit n sai c. Vy con ngh
coi, c cch no c tin m khng phi n cp khng?

Con: d, v xin Ba m, . . . nhng m con s Ba M khng cho.

Ba M: C th Ba M khng cho, cng c th cho, con cha th


m on nh vy th khng chnh xc. Nu Ba M khng cho
th c cch no khc c tin khi n cp khng?

Con: uh th con i xin B ni,

Ba M: Nu B ni khng cho th lm g?

Con: uh con khng bit.

Chng #4 Trang 31
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Ba M: Th con i xin c, d, ch, bc, anh, ch. Con i mn ai ,


sau ny tm cch tr. Con i quyn gp t thin c c khng?
Nu con l ngi ln th con i lm kim tin, con i vay ngn
hng.

Con: (gt u . . . t v n hn)

Ba M: Con i, c rt nhiu cch gii quyt vn . n cp th


d hn l vt c ngh ra cch gii quyt lng thin. Nhng con c
mun b ngi khc n cp ca mnh khng? Nu khng th d kh
cng phi c gng vt c ra m tm cch sng lng thin con
. Ngi lng thin sng hin ngang trong t ho, ngi khng
lng thin s rt r s st, giu dim v s khi ngi ta bit hnh
ng xu xa ca mnh th s b trng pht. Con c ngh lc v
tr thng minh sng lng thin m, ng khng? Ln sau, con
cn tin hay bt c iu g, hy thng thn ni cho Ba M bit, Ba
M s gip con tm cch gii quyt mt cch lng thin nha.

Tm li, khi thy con c hnh vi tt khng bnh thng hoc xu


mt cch nghim trng th chng ta phi phn tch u l NG
C, HNH NG v KT QU.

Rt nhiu trng hp
ng c tt, hnh ng tt, kt qu tt Khen ng c, khen
hnh ng, khen kt qu. V d: B thy M lm vic mt, b gip
M v v vy vic xong nhanh hn, M mt hn.

ng c tt, hnh ng tt, kt qu xu Khen ng c, khen


hnh ng, an i kt qu, a ra phng php lm tt hn ln
sau. V d: B thy M lm vic mt, b gip M nhng cha bit
lm, b lm M phi i dn cn mt hn. Khng la ry than
phin v b, m hy ng vin con i, con bit gip M l gii
lm. Cm n con. L ri. Khng sao, con rt c gng. Ln
sau, khi tay mnh c x phng th n trn, mnh phi di ci
chn n khi tut ra nha

ng c tt, hnh ng xu, kt qu tt Khen ng c, cng


nhn kt qu tt, phn tch ti sao hnh ng l xu, a ra nhng

Chng #4 Trang 32
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

hnh ng thay th cho ln sau. V d: B teen thy mt ngi i


ng lm ri vt, b chy xe vt n rt kp v tr
cho ngi . Rt may l khng b tai nn xe c. Hy khen tng
ng c tt v kt qu tt, nhng phi phn tch rng hnh ng
ny sai, vi phm lut giao thng v rt nguy him, nhng khng
nn la mng hay pht. Phn tch cho b hiu nu khng vt n
th ngi i mt, h ch mt mt vt thi, nhng nu con b
tai nn th c th tn tt hoc cht. Khng th chp nhn ri ro cht
v kt qu mt c.

ng c tt, hnh ng xu, kt qu xu Khen ng c, phn


tch ti sao hnh ng v kt qu l xu a ra nhng hnh ng
thay th cho ln sau. V d: B thy bn khng c tin ng hc
ph, b n cp tin ca M gip bn, v M thiu tin i ch.
Hy khen tng ng c gip bn, phn tch n cp l khng ng,
hu qu l M thiu tin i ch, c nh n khng hoc khng
ngon, v ch cho b cch ln sau i xin, mn hoc quyn gp t
thin.

ng c xu, hnh ng tt, kt qu tt Cng nhn kt qu v


hnh ng l tt, phn tch ti sao ng c l xu. V d: B thy
bn con nh giu, trong lng ganh ght, khng thm i chi vi
bn na, ch tm hc tp bn phi ganh t li, v vy kt qu
hc tp tng cao. Nu khi tr chuyn cha m tm ra c ng c
ny th phi phn tch rng y l ng c xu. Trong vic hc,
ng c tt l v mun c kin thc, mun hiu bit, cn li hc
hn ngi khc, hc ln mt, hc c ci bng, hc cha
m t ho . . . u l nhng ng c khng chnh ng. Hy khen
tng b l t nht b ch c ng c xu ch khng c hnh ng
xu.

ng c xu, hnh ng tt, kt qu xu Khen hnh ng, phn


tch ti sao ng c v kt qu l xu, khuyn khch con cn phi
ngh n hu qu trc khi hnh ng. V d: Khi b thy M khen
ch bit gip B, b ganh t trong lng, mun chng t mnh gii
hn ch, b gip B, nhng v B bit b cha kh nng, B
khng cho lm, b vn cng quyt ginh lm, v lm b c,
b ut c qu ht ln B khng cho con lm, B ginh nn mi b

Chng #4 Trang 33
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

ch, ri B c khen ch l gii. Hy phn tch cho b hiu hnh


ng gip B l rt tt, nhng gip B v mun cho B mt th
mi l ng c tt, cn gip B v ganh t vi ch l ng c xu.
B khng cho lm khng phi v B khng mun B gip m v B
hiu rng B cha kh nng, kt qu l b lm b c.

ng c xu, hnh ng xu, kt qu tt Cng nhn kt qu l


tt, phn tch ti sao ng c & hnh ng l xu. V d: B thy
bn c c gio thng nn ganh t trong lng. Hm , b thy
bn ly ca c gio, b ly li a cho c gio. Kt qu tt v
c gio tm li c mt cp, nhng s tht hnh ng ca b
l n cp ca bn tr li cho c m c thng b hn.
Trng hp ny him hoi v rt kh tm ra s tht v ng c ca
b, nhng nu tm ra c th phi gii thch cho b hiu ganh t l
xu, v d l ly li n cp ca ngi n cp th chnh mnh
cng ang n cp. Hai sai khng to thnh mt ng c. Khng
phi v ngi ta sai cho nn hnh ng sai ca mnh tr thnh
ng c.

ng c xu, hnh ng xu, kt qu xu. Cha m khng nn ry


la, nh mng m phi gii thch r rng, chi tit, phi kin nhn
lng nghe gii to ht tt c cc ng ngch trong suy ngh ca
b. i khi b khng bit l ng c xu, khng hiu c l hnh
ng xu, hay kt qu xu. V d: B x rc v li bing mang rc
n thng rc xa. ng c l li bing l xu, x rc l hnh
ng xu, kt qu l rc lm d bn cng xu. Nhng b khng
bit l sai v b thy trong xm ai cng lm, cho nn cha m
phi gii thch, ngi ta lm sai mnh ng bt chc.

Nn nh rng TN CNG CON NGI thay v tn cng vn


l mt dng ngu bin. V d, nu ngi A ni di, v ngi B ln
n. Ngi A h thn, thay v nhn li v xin li, ngi A quay sang
tn cng ngi B Anh cng tng ni di ch b ch c mnh tui
sao m ni tui. ng l B cng tng ni di, nhng iu khng
c ngha B sai khi ni ra s tht l A ni di. D B c ni di hay
khng c ni di, th s tht m B ni ra vn l s tht: l A ni
di. Nhng nu B l ngi yu bng va, khi nghe A ln n mnh th
s hi trn i, th A s thot nn.

Chng #4 Trang 34
Cam Kt T Chi Bo Lc by TranThiAiLien.vn

Trong chng trnh CHA M HN NHIN chng ta s ni rt r v


tt c cc dng NGY BIN, ch khng ring g dng ngy bin
trn y, bn c th dy con t nh bit nhn dng ngy bin
th khi trng thnh b b ngi ta la phnh.

Chng #4 Trang 35
Hy lun cp nht nhng kin thc mi nht bng
cch thng xuyn truy cp trang web Bn Ca B
hoc tham gia cc kha hc ca Trn Th i Lin
trn y.

TM HIU NGAY >>>

You might also like