Bhagavadgt

Hindularn Kutsal Kitab

Trkesi: Korhan Kaya

Yedi yz beyitten oluan, temiz ve akc Sanskritiyle birok

Hint kutsal kitab arasnda zel bir yeri olan Bhagavadgt,
Veda dneminin Gne tanrlarndan Vishnuyu, oban tanr
Krishnay, Upanishadlarn Brahma felsefesini ve daha baka
birok unsuru bir potada eritmi muazzam bir eserdir. Yazn ge
lenei onu Mahbhrata Destan ierisine yerletirir. Akrabalarn
savat bir savan balangcnda, lm sorgularken araya
sktrlan bu yedi yz beyitte, aslnda kiinin kendisiyle olan
savam sorgulanr.

nsann gerek dman, yanl ynlendirdii bilincidir. Bu kitap,

Krishna biiminde bedenlenen tanr Vishnunun azndan, insa
nn doasn deitirmesinin yollarn anlatmakta, gerek inan
n ise, eskimi dinsel uygulamalar yerine getirmekten ok, tm
canllardaki zn aynln kavramak olduunu gstermektedir.
En byk huzur, tm ztlklara kar ayn kalabilme durumudur.

Bu eser, ayn zamanda, Sanskrit dilinden Trkeye yaplm ilk

kutsal kitap evirisidir.

tarih
mitoloji, dinler tarihi
 Bhagavadgt

Korhan Kaya

Korhan Kaya, 1959 ylnda Ankarada dodu.

1981 de A DTCF Hindoloji Blmn bitirdi. Ayn blmde
1985te yksek lisans, 1990'da doktora renimini tamamlad.
1985te aratrma grevlisi, 1996da doent oldu. 2000 yl Ocak
aynda, Hindistan'da Delhi Sanskrit niversitesi. Sahitya Akademisi,
Allahabad niversitesi ve baz enstitlerde incelemelerde bulundu.

Korhan Kaya'nn daha nce yaymlanan eserleri arasnda;

Hint Destanlar (Ankara, 1994), Hint Mitolojisi (Ankara, 1997),
Hintlilerde Tanr (Ankara, 1998), Hint Masallar (Ankara, 1998),
Buddhistlerin Kutsal Kitaplar (Ankara, 1999), Hortlan Yirmi Be
yks (Ankara, 2000) ve Hinduizm (Ankara, Dost, 2001) saylabilir.

D
Bhagavadgta
Hindularn Kutsal Kitab

DOST
kitabevi
 ISBN 975-8457-97-7

Bhagavadglt

Bu evirinin tm yayn haklar

Dost Kitabevi Yaynlarna aittir.
Birinci Bask, Ekim 2001, Ankara

Sanskriteden eviren, Korhan Kaya

Teknik Hazrlk, Ferhat Babacan - Dost TB

Bask ve Cilt, Pelin Ofset

Dost Kitabevi Yaynlar

Karanfil Sokak, 29/4, Kzlay 06650, Ankara
Tel: (0312) 418 87 72 Fax: (0312) 419 93 97
raulman@domi. net. tr
indekiler

eviri ve Okunular zerine 7

nsz 9

Bhagavadgtnn Dili 13

Krishna-Vishnu 16
Bhagavadgtda Etkiler 21
Bhagavadgt 27
Arcuna ve Krishnann sim Dizini 81
Genel Dizin 83
Kaynaka 85
Krishna, sava alannda Arcunaya kutlu Bhagavadgt"y anlatyor.
eviri ve Okunular zerine

Sanskrit dili, Devangar alfabesiyle yazlr. Sanskrit szckleri Latin

harfleriyle yazdmzda, harflerin altlarna ve stlerine konulan imlerden
yararlanmak gerekmektedir. Bir harfin stne konulan izgi, o sesin
dierinin iki kat uzunlukta okunmas gerektiini belirtir.

nller. Ksa Uzun

a aslan ... gibi a hl ... gibi
i it... gibi i i ()... gibi
u dut... gibi u tu (t)... gibi

Bu durumda Pndu, /Paandu/ biiminde, Satyavat, /Satyavatii/ bii

minde, ulka, /uluuka/ biiminde, >krishna< da /krishna/ biiminde
okunmaldr (Aslnda krishna, krshna biiminde yazlr; ancak altnda
nokta ile gsterilen /r/ sesi, okunuu rahatlatmak iin, bir nl olduu
halde bir nszm gibi /i/ ile birlikte yazlmtr).
8 BHAGAVADGTA

ift nller.
e yem ... gibi ai aidat... gibi
o torba... gibi au maun ... gibi
nszler.
Grtlak Sesi ka kha ga gha ha
Damak Sesi a ha ca cha ha
Kafa Sesi ta tha da dha na
Di Sesi ta tha da dha na
Dudak Sesi pa pha ba bha ma
Yar Sesli ya ra la va
Flt Sesleri sa a sha
Nefes Sesi ha
Visarga h Anusvara m

inde nefes sesi bulunan (kha, dha, pha... gibi) nszleri okurken,
o nefes sesini de okumaya almak gerekir. rnein Bharatay,
/Bharata/ya yakn okumak gerekir. Bu szc /Barata/ diye okumak
yanltr. Ayn ekilde Bhagavad /Bagavad/ diye okumak ve yazmak
yanltr. Mahbhrata da /Mahbarata/ deildir. Bazlar canlarnn
istedii gibi okuma iini ylesine ileri gtryorlar ki bu son szc /
Mahabbarata/ eklinde yazp okuyanlara bile rastlayabiliyoruz.
ngilizcede >j< sesi /ce/ sesini karlad iin /Arcuna/ >Arjuna<
olarak yazlr. Trkede /ce/ >c< harfi ile gsterildiinden, biz bunu
Arcuna diye yazmal ve okumalyz. Sanskritte iki tane /e/ sesi vardr.
Bunlardan >sh< ile yazlan da /e/ biiminde okunur. rnein >Krshna<
szcn /Krina/ diye okumamz gerekir. Altnda nokta olan harfler,
noktaszlarna gre biraz daha farkl okunmakla birlikte, syleyii bozan
ok byk bir zellik yoktur. rnein /na/ seslerinden hangisini grrsek
grelim, bunu /na/ diye okumamz durumunda byk bir hata yapm
olmayz.
nsz

Yediyz beyitten oluan ve olaslkla 300-100 aras bir tarihte yazl

m olan Bhagavadgt, Veda dneminin gne tanrs Vishnuyu, Ve
dalardaki Yaratl lahisinden (X, 129) hareketle Samkhya Yoga fel
sefesini, olaslkla Krishnadan nce gelen Vsudeva kltn, oban
kahraman Krishnay ve Mahbhrata Destanndaki Krishnay,
Upanishadlardaki Brahma felsefesini, az da olsa Buddhistik-ve hatta
Materyalistik- dncelerle kartrp bir potada eritmi olan, muazzam
bir eserdir. Dili, rafine edilmi, son derece temiz bir Sanskrittir. Okumas
rahat, anlamas kolaydr. Bugn, okumu ve eitimli Hindularn hepsi
de bu kitaba byk bir sayg ve sevgi ile baldr.
Hindularn pek ok kutsal kitab vardr. En bata Rigveda ve dier
Veda kitab gelir. Sonra Brahmanalar, ranyakalar ve Upanishadlar
saylabilir. Destanlar ve Purnalar da Hindular iin kutsaldr. Btn
bu kitaplar iinde Bhagavadgtnn ayr bir yeri vardr.
10 BHAGAVADGT

Bu kitap, ksa ama zldr. Efsanelerden ve uydurma yklerden

sz etmez. Eski dncelere sahip kyor gibi gzkerek, onlar nazike
eletirir; tanr, ruh ve yeniden doulardan oluan felsefesini akc bir
dille anlatr. Bu felsefe konumas, bir savan ncesinde, sava alannda
yaplr. Bhagavadgt, Mahbhrata Destannn bir blmnn alt bl
mdr (Bhshmaparvan 25-42). Onsekiz blmden oluan destann
VI. blmnde, 25 ve 42. beyitler arasnda yer alr. Bu eserin neden
buraya yerletirildii tam olarak bilinmemekle birlikte, olaslkla lm
ve yaam sorgulatan bir savan buna neden olduu sylenilebilir.
Savaan taraflar iki akraba ailedir: Kauravalar ve Pndavalar. Bhaga
vadgt 18 blmdr, byk Bharata sava da 18 gn srer. ktidar
iin ekien taraflar, tarih boyunca byk savalara sahne olmu, kuzey
Hindistandaki kutsal Kuru alannda karlarlar. Eskiden Brahmanlar
bu alanda byk kurban trenleri dzenledikleri iin, Kurukshetraya
kutsal deniliyor. Kumlar ve Pndavalar, akrabalk balarn unutmu,
savamaya hazrdrlar. Bu ylesine korkun bir savatr ki ne baba
olunu, ne karde kardeini, ne amca yeenini, ne de arkada arkada
n tanmaktadr. Bylesine korkun bir ortamda Arcuna, arabacs
Krishnadan, arabasn, savaanlar daha iyi grebilmek iin, iki ordunun
ortasnda durdurmasn ister. O ana kadar korkun gerei kafasnda
pek tartmam olacak ki, kar taraftaki akrabalar ve dostlar grp,
mthi bir kedere kaplr, yayn yere drr ve arabasnn iinde koltu
a ker kalr. te tam bu anda Krishna sz alr ve ona savama
cesareti vermek iin konumaya balar. Ona syledii en etkili ilk sz
aslnda benim, senin ve bu krallarn olmad bir zaman hi olmad;
bundan sonra da hepimiz btn zamanlarda olacaz (II, 12) olur.
Bedenimizin lml ama ruhumuzun lmsz olduunu, ruhun beden
den bedene dolatn anlatr. Madem beden geici ruh kalcdr, o
halde zlmeye ne gerek vardr? nk beden lse bile lm gerekle
mez, bunun iin ruhun lmesi gerekir, ruh da lmsz olduuna gre,
o halde zlmeye gerek yoktur. Kimse kimseyi ldrm olamayaca
na gre, Arcuna rahata savaabilecektir.
r Bhagavn duyularn zararndan, her trl ban atlmasndan
ve kurtulua erimekten sz eder. Arcuna onun szlerini elikili bulur,
kafas karr ve daha fazla bilgi ister. Krishna ona Cana Yoga ve
Karma Yogay anlatr. Doann (Prakriti) gcn ver ve eylemlerin
 NSZ 11

ondan g aldn syler. Birbirlerinden gzel szler sarf eder. Nefret

ve ehvetin, yol zerindeki iki dman olduunu hatrlatr. Tutku (racas)
her eyi kaplamtr. Tutkuyu ldrmek gerekir. Arcuna yine bilgi ister,
Tanr anlatmay srdrr. X. blmde, Hint Mitolojisi iinde ksa bir
gezinti yaplr. Burada Krishna, tm mitoloji evrenindeki karakterlerin
aslnda kendisi olduunu syler. XI. blmde de, Arcunann srar
zerine Krishna, Tanrln ona gsterir. Bu, hibir canlnn grmedii
ve gremeyecei bir grntdr. Korkutucu, ihtiaml ve olaanst
renk ve eitlilikte bir Tanr grntsdr bu. XIII. blmde Purusha
ve Prakritinin birbirine gre durumlarn aklar (19-23). XIV. blm
den itibaren Sattva, Racas ve Tamas durumlar aklanr.
En sonunda (XVIII, 63) Tanr Arcunaya ite benim tarafmdan
sana bildirilen gizlerin gizi bilgi byle. Bunu zihninde iyice tart ve sonra
da istediini yap diyerek onu karar vermeye sevk eder. Ayrca akln
bana ver, bana inan, bana kurban sun, benim nmde eil; bana kavua
caksn, sana gerekle sz veriyorum diyerek ona en byk gveni
verir. En son Sacayann azndan konuma bitirilir ve bu muhteem
kutsal kitap, anna layk bir grkem iinde bitirilmi olur.
Bu kitabn Trkeye kazandrlmasnn ok yararl bir i olduunu
dnmekteyim. ncelikle Hindularn dinsel inanlarnn -bize ne kadar
tuhaf gelen tapnma ve inan biimleri olursa olsun- ilkel dinler arasna
sokulmasnn ok byk bir hata olduunu bu kitap sayesinde anlyoruz.
kincisi, bu eviriler bize, dier dinlerin kutsal kitaplaryla karlatrmalar
yapma olanan veriyor. Bu sayede ilahiyat bilimiyle uraanlara yeni
bir sayfa alm oluyor. nc aamada, toplumun baka din kitapla
rn ve dinsel grlerini grmeleri ve bak alarn geni tutmalar
amalanm oluyor. Bu sylenenler, daha nce km olan Buddhistle-
rin Kutsal Kitaplar adl kitabm iin de geerlidir. Orada da Buddhistle
rin bak alarn, birinci dereceden kaynaklara dayanarak yanstmaya
almtm. Umarm bu almalar bir hastaln, tm dinlerin ayn
kaynaktan geldii, aslnda birbirinin ayn olduu ve zamanla bozulduu
eklinde dnceler uydurma hastalnn ortadan kalkmasn salar
ve daha salkl bir dnce yapsnn geliimine katkda bulunur. Dinle
rin ve dinsel dncelerin oluumunun ne denli kark ve karanlk
srelerden getiini ortaya karmak o kadar zordur ki, insan sonunda,
basit birka masala inanmakla yetinir. Oysaki bu bilgilerin derinliine
1 2 BHAGAVADGTA

incelenmesi ve dinler arasnda karlatrmalar yaplmas son derece

yararldr.
Bir gn Vedalarn, Brahmanalarn ve Upanishadlarn evrilmesi
de gerekecektir. Bu evirilerin salkl bir biimde yaplabilmesi iin
Hindoloji bilimine ne kadar ihtiya olduu aktr. Szm, Hindoloji
bilim daln kmseyenlere sitem ederek bitiriyorum. lkemizde Hin
dolojiye ve Hindologlara hep ihtiya vard ve bundan sonra da hep
varolacaktr.
Do. Dr. Korhan KAYA
Ocak 2001, Ankara
Bhagavadgt nn Dili

Saf ve akc bir Sanskrit ile yazlmtr. Felsefesel ve dinsel bir kitap
olmasna ramen, gayet anlalr bir dili vardr. O nedenle, Sanskrit
diliyle yazlm kitaplarn birou iinde, okumas ve evirmesi en zevkli
kitaplardan biridir.
I. blmde Krishnann ve be Pndava kardein, sava balama
dan nce ttrdkleri deniz kabuu borazanlarn her birinin ayr ayr
ismi vardr. Hintliler tm canllara, hatta cansz nesnelere isim vermeye
ok dkndrler. II. blm 12. beyitte benim, senin ve bu krallarn
olmad bir zaman hi olmad derken, krallar iin raca, nripati, bhpati
gibi szckler yerine adhipa szc kullanlm. Bu, Veda dnemin
de kullanlan bir szcktr. * Herkesin btn zamanlarda yaad vur
gulanrken zellikle bu eski szck seilmi. 25. beyitte Krishna

* Keza, XIV, 9 ve XIV, 11 de geen ve cmleyi kuvvetlendiren uta eki de olduka

eski bir kullan biimidir.
1 4 BHAGAVADGlTA

Arcunaya na anuoitum arhasi diye hitap eder. Bu ltfen keder

lenme gibi, ok nazik bir syleyii ifade eder ve buradan Krishnann
Arcunaya ne kadar deer verdiini anlayabiliriz. V. blm 14. ve 15.
beyitlerde, tanrdan szedilirken, Prablu ve Vibhu szckleri kullanl
m. Bu kitabn tanrs Vishnu (Hari ) olduu halde bu yansz szck
neden seilmitir? Ayn durum, kitabn sonunda da gze arpyor (XVIII,
61); tanr, tm canllarn kalbindedir derken, tanr iin vara szc
kullanlm. (Keza VII, 19 Vsudeva). Yoksa bu eser, en eski formunda
Vishnucu deil miydi?
VII. blmde, eski Hintlilerin, bilimsel almalarda sk sk bavur
duklar kategorize etme abalarna yeniden tank oluruz. 4. beyitte,
tanrnn doasnn sekiz hali saylr. 12. beyitte gunadan (sattva,
racas, tamas) sz edilir ve bunlar, eserin son blmne dek, zaman
zaman yeniden aklanrlar. 16. beyitte drt tip erdemli insan olduu
sylenir.
X. blm 21. beyitle 38. beyit arasnda, adeta Hint mitolojisinin bir
zeti yaplr (Keza XI, 21-22; XII, 39; XVII, 4). XI. blm 33. beyitte
Krishna, bir defaya mahsus olmak zere Arcunaya Savyasin
diye hitap eder. Sol eliyle yay geren anlamna gelen bu isimden,
Arcunann, olaslkla, solak olabilecei anlamn kartyoruz. XVIII.
blmde, son olarak Sattva, Racas ve Tamas zellikleri anlatlrken,
Arcunaya st ste (30-35) Prtha diye hitap edilmi. Zaten tm metin
boyunca Arcunaya en ok Prtha, sonra Kaunteya ve Bharata diye
hitap edilmi.

Hitaplar

Krishna Arcunaya, geldii soydan dolay Bharata der. Annesinin

ad Kunt ve Prith olduu iin ona Kunt olu anlamnda Kaunteya,
Pritha olu anlamnda Prtha diye hitap eder. Bharata soyunun en
iyisi olduunu belirtmek iin ona, Bharatarshabha, Bharatasattama, Bha
ratareshtha der. Kuru soyunun en iyisi olduu iin ona Kumsattama,
Kurureshtha, Kurunandana, Kurupravra eklinde hitaplarda bulunur.
Babas, beyaz tenli Pndu olduu iin ona Pndava der. O, Anagha
(Kusursuz)dr, Purushavyghra (insanlar kaplan)dr, Savyasin (sol
 BHAGAVADgtNIN DL 1 5

elle yay geren)dir, Vara (en iyi)dr, Purusharshabha (insanlar boas)dr,

Gudakea (kaln sal)dr, Dhanancaya (dl kazanan)dr. Krishna
ve Arcuna, her ikisi de, birbirlerine gl kollu anlamnda Mahbhu
derler.
Arcuna Krishnaya Ayuta (dmez-kalkmaz), Anantarpa (son
suz biim), Canrdana (canllar titreten), Devavara (tanrlarn en iyisi),
Govinda (ineklerin ndras/obanlarn ba), Hari (Sar), Hrishkea
(duyu organlarnn efendisi), Kcinishdana (Kein adl ifriti ldren),
Madhusdana (Madhu adl ifriti ldren), Purushottama (en yce in
san), Sahasrabhu (bin kollu) diye seslenir. O, geldii soylardan dolay
Mdhava (Madhu soyu = Ydavalar) ve Vrshneya (Vrishni soyu =
Ydavalar)dr. Babas Vasudevadan dolay Vsudevadr. Vivarupa
(tmbiimler)dr, Vivevara(hereyin tanrs )dr, Yogevara (Yogann
tanrs)dr. Bir de, pek tabii ki, Vishnudur. Arcuna ve Krishnann
isimleriyle ilgili bir dizin, bu kitabn sonuna eklenmi durumdadr. Eserin
blm aralarnda tanr konutu (ribhagavn uva) derken, hep
Bhagavn (tanr) szc kullanlmtr. Baz eviriler bunu Krishna
olarak vermi. Ben, hemen hemen tm lakaplar olduu gibi vermeye
altm.
Krishna-Vishnu

Hindu dini ve mitolojisinde byk nemi olan Tanr Vishnunun, on

temel bedenlenmesi vardr. Bunlar, balk, kaplumbaa, domuz, aslan-
insan, cce, baltal Rama, Rama, Krishna, Buddha ve gelecekte ortaya
kacak Kalkindir. lk hayvan, drdncs hayvandan insana
gei aamas, beincisi kk insan, akncdan itibaren tam anlamyla
insandr. Bu, Hinduizmdeki reenkarnasyon inancna uygun bir srala
madr. Bireysel ruhun (atman) geliimine paralel olarak, bedenlenilen
canl da gelimi olmaktadr. Kalkini saymazsak, Hindu nezaketi, en
stn aamay -ilgintir ki- Buddhizmin kurucusu Buddhaya vermi
gzkyor. Bunun mutlaka tarihsel nedenleri vardr ve grlen odur
ki Hindu inanc byle bir transferi zorunlulukla yapmtr.
Krishnaya gelince, o gerekte bu geliim zincirinin en st noktasnda
yer alr. Aslnda Bhagavadgtnn tanrs, unsuru bir araya getirmek
tedir: 1) Vedik dnemin gne tanrlarndan biri olan Vishnu, 2) Upa
nishadlardaki Varln Birlii dncesi, 3) oban toplumunun kahra
man lideri Krishna.
 KRSHNA-VSHNU 1 7

Rigvedada karlatmz Vishnu; ndra, Agni, Soma gibi tanrlarn

yannda, daha snk gzken bir tanrdr. Uzun admlarla yrr (Urug
ya). Evrende geni adm atar ki bu, olaslkla, gnein hareketiyle
ilgilidir. Vishnu, birok Vedik tanr gibi, bir gne tanrsdr. O, att
geni admla, tm dnyalar, yeri, g ve tm canllar geindirir
(I,154). Ancak Vishnunun, Ariler Hindistana gelmeden nce yerli
halk tarafndan tapnlan bir tanr olmas da olduka muhtemeldir. Onu
baz ilahilerde (I,155; VI, 69) ba tanr ndra ile yanyana gryoruz.
Bir ilahide (I, 156) de, Vishnunun Ari insann yardmcs olduu
zellikle vurgulanmtr. Bu eski unsur, yani gne tanrs Vishnu, sonra
ki edebiyatta, kendilerine zel geliimler gsteren Brahma ve iva ile
birlikte Hinduizmin byk tanr lemesini (trimurti) oluturmutur.
Upanishadlar ( 6. yzyl), Bhagavadgt yazlmadan ok nce
vard. Buradaki genel felsefe, hereyin, evrensel ruhun paralara ayrl
masyla olutuu dncesiydi. Brahma ile canllardaki Atman ayn
eydi. Hepimiz Tanrdan bir para idik. Bhagavadgt bu felsefeye
sahip kmakla kalmayp, baz cmleleri hemen hemen Upanishadlarda
ki ile ayn biimde vermeye de almtr. rnein:

Katha Upanishad II, 18:

na cyante mriyate v vipainnaym kutainna babhva kait,
aco nityah vatoyam purno na hanyate hanyamne arire.
Bilinli z domamtr, lmez; o, hibir kaynaktan gelmez, hibir
yere gitmez. O domamtr, daimdir, lmszdr, ilktir; beden lse
bile O ldrlemez.

Bhagavadgt II, 20:

na cyate mriyate v kadinnyam bhtv bhavit v na bhyah,
aco nityah vatoyam purno na hanyate hanyamne arre.
O domamtr, lmez; bir eyden olmamtr ve hibir eye dnmez.
O domamtr, daimidir, lmszdr, ilktir; beden lse bile O ldrlemez.

Upanishad 5:
tadecati tannaicati taddre tadvantike,
tadantarasya sarvasya tadu sarvasysya bhyatah.
O hareket eder, o hareket etmez; o uzaktr, o yakndr,
o hereyin iindedir ve O hereyin dndadr.
1 8 BHAGAVADGTA

BhagavadgtXIIl, 15:
bahirantaa bhtnmaaram arameva a,
skshmatvttadaviceyam drastham ntike a tat.
O, tm canllarn dndadr ve iindedir, O hareket eder ve etmez;
grlmeyendir, alglanamaz; hem uzaktadr hem de yaknda.

Bu rnekler her zaman oaltlabilir. Buradan grlecei ve anlala

ca zere, Bhagavadgt, Upanishadlarn Mutlak Tanr inancn ve
gizemci grlerini srdrmek iddiasndadr.
nc unsur, oban toplumun kahraman olan, Hint Herkl
Krishnadr. Yaam hakknda nemli kaynaktan yararlanlr: a)
Mahbhrata, b) Harivama, c) Purnalar.
Harivama ve Puranalardaki anlatmlara gre o, dnyay tehdit
eden, Mathurann kt kalpli kral, ifrit Kamsay ldrmek iin bu
dnyaya bedenlenmitir. Vishnunun sekizinci avataras (reenkarnas
yon)dr.
Mathura ehrinde Kamsa adnda kt bir kral vardr. Gksel ermi
Narada Kamsaya, lmnn, Vasudevann kars olan Devakinin
sekizinci olunun ellerinden olacan bildirir. Panie kaplan Kamsa,
Vasudeva ile Devakyi saraynda hapseder ve onlarn btn doan
ocuklarn ldrmeye balar. lk alt ocuk doar domaz ldrlr.
Yedinci ocuk, Krishnann kardei Balarma (Baladeva)dr ve Uyku
Tanras Nidr tarafndan, domadan nce, Devaknin rahminden
Vasudevann br kars Rohinnin rahmine geirilerek lmden kur
tarlr. Sra, sekizinci ocuk olan Krishnadadr. Vasudeva, doumdan
hemen sonra onu, oban Nanda ile kars Yaodnn ayn anda doan
kzlar ile yer deitirerek, Kamsann elinden kurtarr. Zavall kz ocu
u, Kamsa tarafndan kayalara vurularak ldrlr. Krishna, obanla
rn arasnda bir oban ocuu olarak bymeye balar. Balarma da,
daha gvenli olduu iin, obanlara verilir ve bylece iki karde birlikte
krlarda obanlar arasnda byrler.
Henz st emdii dnemde bile ok gl olan Krishna, birok
mucizeler yaratr. Yedi yl sonra, Vrindavanda yaamaya balar. ark
syler, ot ttrr ve flt alar. oban kzlarla (gopler) dans eder ve
elenir. Birok gop kendisine aktr. Ba sevgilisi Radhdr. nl
Rasa (veya Mandala-nrityam) dansn yapar.
 KRSHNA-VSHNU 19

ocukluundan itibaren birok ifriti ldrr. Bunlardan belli ballar,

Daitya Putana, akatsura, Trinvarta, Baksura, Yamuna nehrini
zehirleyen Kaliya Nga, kz biimli ifrit Arishta, at biimli Kein,
Kalanemi, Madhu, Naraka, Nikumbhadr.
Krishnaya ait pek ok efsane vardr. Ancak bunlardan en nem
lileri, ndra ile olan ekimelerinin bulunduu efsanelerdir. nk ndra,
beyaz tenli Ari toplumun sava ve byk tanrsdr. Hindistanda
yzyllarca etkisini srdrd bir gerektir. ndra ad, belirli bir egemen
snf temsil eder. Krishna ise siyah derili bir Hint yerlisidir. kisi arasn
daki ekime, kara derili yerlilerle beyaz renkli egemenler arasndaki
bir ekimedir ayn zamanda. ndrann g kaybedip Krishnann g
kazanmas da, iki toplum arasndaki iktidarn, en azndan yresel dzey
de, nasl el deitirdiini gstermektedir.
Govardhana efsanesinde, Krishna-ndra ztlamasnn en gzel r
neini grrz (Vishnu Purna V, 11). Sonbaharda obanlar, gelenek
leri gereince tanr ndrann onuruna byk bir len dzenlemek
isterler. Ancak Krishna, ndraya tapnmann bo ve gereksiz olduunu
syler. Bizler ormanlarda dolaan, ineklerle geinen obanlarz. Biz
ne tarm yaparz ne de ticaret. Bakasnn ilahna tapnmann gerei
yoktur. Tm dualar ve sunular Govardhana dana yaplsn diye konu
arak herkesi etkiler ve ndraya tapnmaktan caydrr. ndra bu duruma
ierler ve aaya mthi bir yamur ve frtna gnderir. obanlar ve
srler tam perian olacakken Krishna, Govardhana dan eliyle hava
ya kaldrr ve onu, bir emsiye gibi, srlerin ve obanlarn stnde
tutar. ndra istedii sonucu alamaynca, oraya gelip Krishna ile tanr.
Onun kahramanln takdir ederek ona Govinda lakabn verir.
Krishna bu efsanede, bizzat kendi azyla, retim ilikilerini ve bunun
gerei olan tapnma biimini aklyor. Beyaz savalara kar kara
derili oban toplumu. Hayvanclkla geinen ve mrleri krlarda geen
bu insanlar, yaygn olan inanc reddediyorlar. Sonunda Vedik dnemin
ba tanrs ndra da pes ediyor ve soylularn konutuu Sanskritin yerine,
halkn konutuu Pli dilinde, Krishnaya Govinda* lakabn veriyor.
Krishna ile ndra, bir baka zaman da, cennetteki Pricta aac yzn

* Govinda neklerin ndras. Go inek demek; nda ise Pli/Prakrit dilinde ndra
demektir. Ancak szcn go+vidden gelmesi de mmkndr. Bu durumda inekleri
koruyan anlamna gelir.
20 BHAGAVADGTA

den kavga ederler (Harivama, Prictaharana, 124-140:6989-7956).

ki tanr arasndaki iddetli ve uzun dv, tanrlarn anas Aditi bitirir.
Mitolojiyi dikkatle incelediimiz zaman, g kazanan hemen her
tanrnn, bir zamanlarn en stn tanrs ndra ile mukayese edildiini
ve yeni tanrnn stn olduunun vurgulandn grrz. Bu, Krishna
efsanelerinde de byledir. Krishna, tartlmaz lde gl olduunda,
Vishnu inananlar tarafndan sahiplenilmi ve tanr Vishnunun beden
lenmesi olarak nitelendirilmitir. Bylece Hindistandaki bir zamanlarn
Krishna klt hareketi, Vishnuizmin iine kanalize edilmi olmaktadr.
Mahbhratadaki Krishna, Harivamadaki ve Purnalardaki
Krishnadan daha farkldr. Burada, be Pndava kardein dostu ve
yardmcsdr. stelik Krishnann babas Vasudeva, Pndava karde
lerin anneleri olan Kuntinin erkek kardeidir. Dolaysyla dosttan te,
bir akrabalk szkonusudur. Kardeler, zar oyununu kaybedip, ormana
srgne gittiklerinde Krishna onlar ziyaret eder. Onlara, Duryodhana
ile savamalar gerektiini syler. Krishna, Pndavalara danmanlk
yapar ve onlara sava kazandrr. Kendisi bizzat dvmemeye sz
verdii iin, savaa aktif olarak katlmaz. Ancak, Bhshmann (ikhandin
ile hile yaparak), Dronann (olu Avatthamann sahte lm haberiyle),
Karnann ve daha pekok kiinin ldrlmesinde Krishnann byk
pay vardr. Btn taktikleri o vermitir. Destann Mausala Parvan
blmnde, Krishna ve soyunun yok oluu anlatlr. Krishna, ldrlebi
lecei tek yer olan topuundan vurularak yaama veda eder.
Bhagavadgt da Etkiler

Bu eser, birok kutsal kitabn yapt gibi, eski dncelere sahip kyor
ama onlar nazike eletirip, yerine yenisini koymaya alyor. Vivasvn,
Manu, kshvku gibi eski isimler saylr (IV, 1), Vedalar bilen ermiler
den (VIII, 11), eski zamanlarn yedi ermii ve insan rknn atas olan
Manulardan (X, 6), Narada, Asita, Devala ve Vysadan (X, 13) sz
edilir. Kendini beenmi kiilerin eski bilgileri bilmedikleri (XVI, 17)
sylenir. Ama asl en arpc nokta, Rigvedann en eski ilahilerinden
olan X, 129daki Yaratl lahisine gndermeler yaplan yerlerdir.
Grlebilir hereyin grnmeyenden ortaya kt (VIII, 18) sylenir.
O, tanrlarn ve ermilerin balangc olan ilk neden (X, 2), domam
ve balangsz olan (X, 3)dr. O, var olan, var olmayan ve ikisinin
tesindekidir (XI, 37). XIII. blmde, st ste beyitlerle, kadim bilgilere
iyiden iyiye sahiplenilmeye allmtr: O, balangsz olan en yce
Brahmadr; Onun ne Sat ne de Asat olduu sylenir (XIII, 12).
22 BHAGAVADGTA

Burada, yine, Rigveda X, 129 ilahisi anlm oluyor. Hemen ardndan

(XIII, 13) onun elleri ve ayaklar heryerdedir; gzleri, balar ve yzleri
heryerdedir, kulaklar heryerdedir, O hereyi sarar denilerek, tama
men Rigveda X, 90daki Purusha lahisine gnderme yaplm olur.
Bu ifade ayrca vetavatara Upanishaddaki (III, 16) anlatmla ayndr.
Bunun ardndan (XIII, 15) verilen beyitte de, anlatmn Upanishad
(5) ile ayn olduunu grrz. VIII. blmde, yine Purushadan (4,8)
sz edilmekte; bir yerde (22) biraz da gereksiz bir abayla tekrar
Purushann ad verilmitir. Ardndan (24) Upanishadlardan, eksik
biimde, alntlar aktanlmaya allmtr. Bunlar, eski bilgilere sahip
olma abalarn gsteriyor. te yandan, Vedik inan ve uygulamalarn,
Bhagavadgt bilinci karsnda yararsz kaldklar da anlatlmaya al
lyor. Cahil insanlarn Vedalardan baka bilgi yok (II, 42) dediklerini
sylyor ve u ilgin benzetmeyi yapyor (II, 46): Heryerde su varken
bir su kuyusunun yaran neyse, aydnlanm bir Brahman iin Vedalarn
yarar odur.
Veday bilip Soma ien insanlar, bencil isteklerden kurtulama
dklar iin eletirilirler (IX, 20,21). Tanr, ne Vedalar, ne ayinler, ne
ilecilik ve sadaka, ne kurban treni, ne de meditasyonla biiminin
grlebileceini (XI, 48,53) syler. Bunlar hep eskilerin kitaplar ve
yntemleridir. Ayrca Tanr, btn Vedalarn bildirdii sadece Benim
ve Vedalar bilen de yazan da yine Benim (XV, 15) diyerek, kendisini
btn bu inanlarn zerine koymaktan ekinmez. Eski inanta insanlar,
ndra, Agni, Varuna gibi Vedik tanrlara kurbanlar sunuyor, onlar iin
ile doldurup, onlardan medet umuyorlard. Yeni inanta ise, Bhagavad
gtnn Tanrs yle sylyor: Gerekte tm kurban ve ilecilikleri
kabul edenin Ben olduumu, tm dnyalarn Efendisi ve tm canllarn
dostu olduumu bilen kii huzura eriir.
Veda ve Upanishadlar byle bir yandan sahiplenilip bir yandan
bunlarn stne klrken, kronolojik olarak bunlardan sonra gelen
Buddhist dnce de eksik braklmaz. gt, en bata Nirvna szc
n kullanarak bir sahiplenme giriiminde bulunur (II, 72; V, 24 vs.).
Keza byle akl hep Bana bal olan boyun emi durumdaki Yogi,
Bende bulunan en yce Nirvna huzuruna eriir (VI, 15) cmlesi de
bu konuya iyi bir rnek oluturur. Hindu inancnda kurtulu iin
moksha szc kullanld halde, bu eserde, Buddhistlerin kulland
 BHAGAVADGTADA ETKLER 23

Nirvna szcnn seilmi olmas ilgintir. Daha sonra, kitaptaki

baz retilere dikkatlice baktmzda, Buddhist ahlakn artran
ifadelerden olutuunu grmekte gecikmeyiz. II. blm 59. beyitten
itibaren, duyu zevklerinin kalclndan, bunlar kontrol etmek gerein
den szedilir. Kii, duyu nesnelerine ball yznden fkeye kaplr
(62), sonra akl karr, doru retiyi anmsayamaz, mantn kaybeder
ve tam bir ykma urar (63). Kendini sevilen ve sevilmeyenden uzak
tutan kii huzuru bulur (64). Tm isteklerden vazgeen, tm balar
kopartan, bencillik ve zevk tutkunluundan kurtulan kii huzura eriir
(71). Tm bu anlatm tarzlar, Buddhiste ifade biimleridir. Eski kitap
lar nefret, ehvet, fke gibi duygularn tehlikesine hemen hemen hi
dikkat ekmezlerdi. Buddha, ilk kez, kendi felsefesini aklarken, bunla
rn insan yaamn mahveden unsurlar olduunu aklamt. Bunu bu
defa Bhagavadgtda gryoruz: Nefret ve ehvet btn duyu nesne
leri iine kk salmtr. Kii bunlarn etkisi altnda kalmamaldr, nk
bunlar onun yolu zerinde iki dmandr (III, 34). Herey istekle
kapldr (III, 38).
Buddha ztlklarn ve an ularn zarar verdiini belirtmi ve insanlar
iin Orta Yol nermiti. Bhagavadgtda da benzer anlatmlarla kar
lamaktayz. O, btn kartlklardan uzaktr, baar ve baarszlk
arasnda onun iin bir fark yoktur (IV, 21) cmlesinde veya bu Yoga,
ok fazla yemek yiyen veya hi yemek yemeyen iin, ok fazla uyuyan
veya hi uyumayan iin uygun deildir (VI, 16) ifadesinde bu Orta
Yol felsefesinin izlerini grebiliriz. O zevk karsnda sevinmez, ac
karsnda zlmez (V, 20).
Buddha dncesinde, olaylar, birbirini douran ve izleyen fenomenler
zinciridir. Yapcs -yani Tanr- yoktur. Bunu Doa belirler, insanlar
ve dier canllar biimlendirip eitlendirirler. Buddha buna Nedensellik
Yasas (Pratitya Samutpada) adn vermiti. Bhagavadgt da bir yerde
(V, 14,15), olaylar ve eylemlerin kkenini, ayn Buddhist dncedeki
gibi aklar. Tek fark, burada Tanrdan sz edilmi olmasdr. Bu mkem
mel aklama yledir: Tanr, dnyadaki canllarn eylemlerini, eylem
yapcln ve bu eylemlerin sonularn belirlemez; bunlar Doann
belirledii eylerdir. Tanr insanlara gnah ya da sevap vermez. Bilgi
cehalet tarafndan rtldnden canllar arp kt yola saparlar.
Buddha da bu dnyada ktln tek kayna cehalettir demiti.
24 BHAGAVADgt

Hindu kitabn bu yerinde, Tanr derken Prabhu ve Vibhu szck

leri kullanlm; Krishna veya bir baka zel isim kullanmaktan zellikle
kanlm gibi gzkyor. Vishnu inananlarnn Buddhay bir Vishnu
avatan yaparken, bir yandan da benzeri retileri benimsemeleri artc
deildir. stelik bu durum, Hinduizmin gelimesine yardmc da olmu
tur. Her ne kadar Vedalara sk skya bal Hindu ekolleri varsa da,
bugn tm dnyada Hinduizmi tantan ve sevdiren, Bhagavadgtdaki
bu insancl ve sevecen fikirlerdir. Onlar da, grld gibi, tarihin derin
liklerinden szlp gelen bir merhamet felsefesinin etkisiyle oluturul
mulardr.
VI. blmde (6,7) yine Buddhistik dncelere rastlarz: Kendisine
galip gelen insann benlii onun dostudur, ama eer bunu baaramamsa
benlii ona dmandr. Kendini iyi kontrol eden kiinin en yce Ruhu
yle bir noktaya gelir ki, scak-souk, zevk-ac, vg-yergi onun iin
hep ayndr.
Tanr, dncelerini kendisinde younlatrp Yoga ball gsteren
ve o deimez gce tapanlarn kendisine kavuacan sylerken, duyu
larn kontrol edenlerin, herkese kar ayn davrananlarn, tm canllarn
iyiliini isteyenlerin de (XII, 4) kendisine kavuacan syler. Bunlar,
Buddhist dncenin savunduu niteliklerdir.
Bhagavadgtda Tanr (Bhagavn) istedii inanan tipini tanmlar
ken, kurban sunan, ilecilik yapan ve bitmez tkenmez dualar okuyan
insan deil, doasn -Buddhistlerin de olmas gerektii gibi- deitiren
insan tanmlar (XII, 13-19). Bu kii kimseye kin beslemeyen, herkese
dost, bencillik ve kibirden uzak, zevkte ve acda hep ayn kalabilen,
affedici bir kii olmaldr. Kimse o kiiden kamaz, o da kimseden
kamaz ve o, nee, fke, korku ve heyecandan kurtulmutur. O kii
ne sevinir ne de nefret eder; ne kederlenir ne de tutkuya kaplr. O, iyi
ve ktnn tesindedir... O kii, dosta ve dmana ayndr; onun iin
onur ve onursuzluk, scak ve souk, mutluluk ve mutsuzluk birdir...
Ev ball yoktur (XII, 19) derken, tamamen bir Buddhist yakla
m yaplr. Bu evden uzaklama nerisi Buddhist dncede ska yer
alr (rnek: Suttanipta 1,3; 43-44).
Bhagavadgt da, tpk Buddha dncesindeki gibi, balln kay
bolmas gerektiini savunur; ... oul, kadn, ev gibi ballklardan kur
tulmak gerekir... (XIII, 9).
 BHAGAVADGTADA ETKLER 25

Aptal kii bu oullar benim, bu zenginlik benim gibi dncelerle

kendine ac ektirir..(Dhammapada V, 62).*
Dhammapadada (XVII, 234) bedenini, dilini ve akln kontrol eden
bilge kii, kendine egemen olan kiidir der. Bhagavadgltda da
(XVIII, 52) Brahmaya kavuma artlarndan biri, dilini, bedenini ve
akln kontrol etmektir.
Bhagavadgt, ya Buddhizmi besleyen dnce akmlarndan ya
da dorudan doruya Buddhizmin etik felsefesinden etkilenmi gibi
grnmektedir.
Aslnda Buddhizmi ve Buddha sonras dnce akmlarnn birounu
etkileyen, Upanishadlarn felsefesidir. Bunun da kkeninde, Brahman
larn yapt karlkl felsefesel konumalar (Brahmodya) aranmaldr.
Upanishadlara gre Tanr, tm evrendir. Grdmz ve gremediimiz
hereydir. En kkten daha kk, en bykten daha byktr. Herey
Brahma, iimizdeki z (tman) de, gene, Brahmadr (Mndukyopa
nishad, 2: sarvam etad brahma, ayamtm brahma). Bir kimse, btn
canllardaki zn sadece ve sadece Brahma olduunu kavrarsa, o kii
lmsz olur (Kena Upa. 5). Brahmay iyice anlayan bir kimse, tm
gnahlarndan kurtulur ve tm isteklerine kavuur (Taittirya Upa. II,
5). Upanishadlarda vglenen Brahma kavram -ki oda Vedik Pracpati
ile Brahmanaspatinin evrimi ile Upanishadik devre ulamtr- Bhaga-
vadgtda da vlm ve zaman zaman tm dikkatler bu kavrama
ekilmitir. rnekler:
a) Kutsal eylem Vedalarda tarif edilir ve bunlar Brahmadan gelir;
Brahmann kurban sunarken her zaman hazr bulunmas bun
dandr (III, 15).
b) ... eyleminde Brahmay gren, yalnzca Brahmaya kavuur
(IV, 24).
c) Bylece ok eitli kurban biimleri Brahmann azna doru
srklenirler... (IV, 32).
) ... Yoga ile birlemi bir ermi ok gemeden Brahma ile bir
olur (V, 6).
d) Btn ilerini Brahmaya ada, bencil balar atarak al (V, 10).

* "....dnya yaay ancak bir oyundur, bir elencedir, bir sstr, aranzda bir vnmedir;
mallarda ve evlatlarda bir oaltr... (Hadid, 20).
26 BHAGAVADGTA

e) ... Brahma kusursuz ve tarafszdr, o yzden bu tr kiiler Brahma

ile bir olurlar (V, 19).
f) Akl en yce huzuru yakalam, tutkular snm, lekesiz Yogi,
lekesiz Brahma ile bir hale gelir (VI, 27).
g) Deimez en yce element Brahmadr (VIII, 3).

te yandan Brahma, lotsn iinde oturan tanrdr (XI, 15). Bu

lots, Vishnunun gbeinden kan bir kordonun ucundadr. Doal
olarak Vishnu -yatar pozisyonda- byk, Brahma ise -lotsn iinde-
kk resmedilir. Vishnu, kaplumbaa ve balk avataralaryla yuttuu
Brahmann gcn, onu, gbeinden trettii bir lotsn iine koyarak,
iyice yok etmeye almaktadr. Bu yolla Vishnucular, eski dncelere
sahip kmay ve en gl inan topluluuna ulamay hedeflemi olmak
tadrlar. Vishnunun Brahmaya stnln hissettiren beyitlerin, kitabn
daha ge blmlerinde gzkmesi de artc deildir: Bir ara Bhagavn
yle der: Byk Brahma benim rahmimdir, buna tohum koyarm.
Btn canllar buradan doarlar. (XIV, 3). Sonunda kesin bir yargyla,
adeta, son noktay koyar (XIV, 26, 27): O kii, gunay aarak,
ballk Yogasyla hi durmadan Bana tapnr ve Brahmaya kavuacak
nitelie ular. nk ben Brahmann kald yerim, ben lmszm,
bitip tkenmeyenim, lmsz Dharmaym, bitmeyen mutluluum.
Brahma kurtuluu anlamnda Brahma-Nirvna szcklerini yanyana
kullanarak (II, 72; V, 4) hem Upanishad Brahmancl, hem Buddhist
Nirvnas bir potada eritilmi olur. V, 24debu Yogi, Brahmann
Nirvnasn elde eder, Brahma ile bir olarak ona karr eklinde
yazd halde, bir blm sonra (VI, 15) akl hep bana bal olan boyun
emi durumdaki Yogi, bende bulunan en yce Nirvna huzuruna
eriir diyerek, Krishna-Vishnu klt zerine Nirvnay aktarr ve
bu noktada da Brahmann stnln ve Buddhizmin idealini iine
ekmi olur.
Bhagavadgt

I
Dhritarshtra
1- Sacaya, kutsal Kurukshetra sava alannda, savamaya istekli
olarak toplanm olan benim oullarm ve Pndunun oullar kar
karya gelerek ne yaptlar?

Sacaya
2- O srada prens Duryodhana, Pndularn sava dzenindeki ordusu
nu grerek hocasna (Drona) yaklatktan sonra unlar syledi:
3- Oraya baknz efendim, Pndu oullarnn byk ordusu sizin akll
renciniz Drupadann olu tarafndan sava iin dzenleniyor.
4- Orada Bhma ve Arcuna kadar gl okular ve kahraman sava
lar var: te Yuyudhna, Virata ve byk araba savas Drupada.
5- Dhrishtaketu, ekitna ve kudretli Ki kral ile Purucit, Kuntibhoca,
insanlar boas aibya.
28 BHAGAVADGTA

6- Gl Yudhmanyu, yiit Uttamauc, Saubhadra ve hepsi de araba

savas olan Draupadinin be olu.
7- Ey brahmanlarn en iyisi, bir de benim ordumun komutanlar olan
bizim taraftaki en byk savalar iit; size onlar sayyorum.
8- En bata siz varsnz, sonra Bhshma, Karna ve yenilmez sava
Kripa var. Avatthm, Vikarna, Saumadatti ve Cayadratha da
varlar.
9- Daha yaamlarn benim iin vermeye hazr birok kahramanlar,
eitli silahlarla donanm sava ustalar var.
10- Bhshma tarafndan ynetilen bizim ordumuz eksik, fakat Bhma
tarafndan ynetilen bunlarn ordusu ise tamdr.
11- Bu yzden, btn cephelerde yer alan siz efendilerimiz btn yn
lerden Bhshmay zellikle korusunlar.
12- Duryodhanay zevke getirmek iin Kurularn yal byk babalar
Bhshma, aslan kkremesini andran bir nara attktan sonra kabuk
borazann ttrd.
13- Bunun arkasndan borazanlar, davullar, darbukalar ve kornalar ani
den almaya balad ve byk bir grlt oldu.
14- Sonra beyaz atlarn ektii byk sava arabas zerinde duran
Mdhaval Krishna ve Pndu olu Arcuna, birlikte gksel borazan
larn ttrdler.
15- Krishna Pnacanya adl borazann, Arcuna da Devadatta adl
borazann ttrd. Bhma ise, dehetle, Paundra denilen byk
borazan ttrd.
16- Kral Kunt olu Yudhishthira, Anantavicaya isimli borazann, Nakula
ve Sahadeva ise, Sughosha ve Manipushpaka isimli borazanlarn
ttrdler.
17- Ki kral mkemmel oku Kya, byk araba savas ikhand,
Dhrishtadyumna, Virta ve yenilmez Styaki de benzerlerini yaptlar.
18- Ey dnyann efendisi, Draupadinin be olu ve Drupada, gl
kollar olan Saubhadra, hepsi de birer birer borazanlarn ttrdler.
19- Yeri g titreten bu grlt, Dhritarshtra oullarnn kalplerini
de titretti.
20- Sonra, balayacak olan savata sra sra dizilmi Kurular grp,
maymun semboll bayra bulunun Arcuna yayn yukar kaldrarak...
21- Krishnaya yle syledi:
 BHAGAVADgt 29

Arcuna
Ayuta, arabam iki ordunun ortasnda durdur.

22- Balamakta olan savata, savamam gereken, istekli olarak dizilmi

savalar grmeliyim.
23- Aklsz Duryodhanann savanda onu memnun etmek isteiyle
buraya toplanm olan bu savalar greyim.

Sacaya
24- Ey Bhrata, kendisine Arcuna tarafndan byle sylenmi olan
Krishna, mkemmel arabay iki ordunun ortasnda durdurarak...
25- ... Bhshma, Drona ve btn krallarn nnde Arcuna, ite toplan
m olan Kurular gr dedi.
26- Arcuna orada durmakta olan babalar, byk babalar, retmen,
day, karde, oul ve torunlar ve dostlar grd.
27- Arcuna her iki ordudaki dostlar ve kayn pederleri ve btn hsm
akrabay bir arada grdkten sonra...
28- Merhamete geldi ve zntyle yle syledi:

Arcuna
Ey Krishna, kendi halkm savamak iin hazrlanm olarak gr
dkten sonra...

29- ... elim ayam tutmaz oldu; azm kurudu, vcudum titriyor ve
tylerim diken diken oldu.
30- Yaym Gndiva elimden dyor, derim yanyor; ayakta duracak
halde deilim ve aklm sanki tede beride dolayor.
31- Ey Keava, kt belirtiler gryorum ve bu savata kendi halkm
ldrmenin daha iyi olacana inanmyorum.
32- Krishna, ne zafer, ne krallk ne de zevkler peindeyim; ey Govinda,
kralln veya zevklerin ve hatta yaamn bizim iin ne yaran olacak.
33- Uruna krallk, zevk ve elence istediimiz kiiler, bu savata ya
amlarn ve varlklarn vermek zere toplanm olan...
34- ... hocalar, babalar, oullar, byk babalar, daylar, kayn babalar,
torunlar, damatlar ve dier akrabalardr.
35- Madhusdana, ben lsem bile bunlar ldrmek istemiyorum; dn
yann krall iin bile istemedikten sonra bu dnyann krall ne ki?
30 BHAGAVADGTA

36- Canrdana, Dhritarshtrann oullarn ldrdkten sonra ne gibi

bir sevincimiz olabilir? Bu katilleri ldrmekle ancak gnah ilemi
oluruz.
37- Mdhava, kendi akrabalarmz olan Dhritarshtra oullarn ldr
meye hakkmz yok. Nasl olur da kendi halkmz ldrdkten sonra
mutlu olabiliriz?
38- Eer agzllkten vicdanlar krelmi olanlar bir soyun yok olma
snda, bir dost ihanetinde gnah ve kusur grmyorlarsa...
39- ... soyun yok oluunun hatasn iyi bilen bizlerin bu gnahtan dnme
yi niin bilmemesi gerekir, ey Canrdana?
40- Soyun yok olmasyla lmsz aile gelenekleri kaybolur; adalet salayan
gelenekler kaybolduunda ise adaletsizlik btn soya egemen olur.
41 - Vrshneya, adaletsizliin egemenlii yznden soyun kadnlar ahlk
kntsne urarlar. Ey Krishna, kadnlar bozulduunda da snf
karm oluur.
42- Snf karm soyu ykanlara ve soyun kendisini cehenneme yollar.
nk cenaze merasimlerinden yoksun atalarnn ruhlar da cehen
neme der.
43- Sosyal snflar kantran bu ktlkler yznden soyu yok edenlerin
lmsz kast gelenekleri ve snf adetleri ortadan kalkar.
44- Ey Canrdana biz, aile geleneklerini kaybetmi insanlar cehennem
de snrsz sre kalacaklar diye iittik.
45- Heyhat! Krallk zevkinin agzll ile kendi insanlarmz ldr
mek iin hazrlanmakla ilediimiz ne byk bir gnahtr.
46- Eer Dhritarshtrann oullar ellerinde silahlarla gelip savunmasz
ve silahszken beni ldrselerdi daha iyi olurdu.

Sacaya
47- Arcuna sava alannda bunlar syledikten sonra, yayn ve okunu
bir yana brakt, ruh knts iinde arabasnn koltuuna oturdu.

II
Sacaya
1- Derken Madhusdana, gzleri yala dolu, keder ve umutsuzluk
iine gmlm bulunan Arcunaya yle konutu:
 BHAGAVADGTA 31

r Bhagavn
2- Bu snav annda, bu cansz ve keder dolu hal nedir ey Arcuna?
Ari kiiler buna dayanrlar; byle olmakla ne cenneti kazanrsn ne
de n kazanrsn.
3- Prtha, bu alaltc duruma dme, bu sradan cesaretsizlii zerin
den at; hereyi yakan bir ate gibi yerinden kalk, dorul!

Arcuna
4- Bhshma ve Dronaya minnettarlk hissi duyuyorum. Oklarm b
yk babamn kardei soylu Bhshmay m ldrecek? Oklarm
savata hocam Dronay m ldrecek, ey Madhusdana?
5- Her ne kadar krallm istiyorlarsa da benim soylu retmenlerim
olan ustalarm m ldreceim? Bu yaamda, onlarn kanyla tatlan
m hanedan yiyecei yemektense dilenci yemei yemeyi yelerim.
6- Biz dvmek mi dvmemek mi, onlarn zaferi mi yoksa bizimki
mi bizim iin daha iyi bilmiyoruz. Amcam kral Dhritarashtra ve
oullar bizim iin buradalar; onlarn lmnden sonra acaba yaa
mak isteyebilecek miyiz?
7- Ruhumun karanlnda perian oldum. Zavalllm karsmda doru
yolu gremiyorum. Ben senin izdeinim, sana yalvaryorum, yr
mem gereken yolda bana k ol.
8- nk ne dnyann krall ne de cennetteki tanrlarn krall haya
tm byle yakan keder ateinden beni kurtarabilir.

Sacaya
9- Byk sava Arcuna, kalbinin ykn byle boalttktan sonra
ben dvmeyeceim Krishna dedi ve sustu.
10- Krishna glmsedi ve Arcunaya seslendi. Orada, iki ordunun orta
snda Tanrnn sesi unlar syledi:

r Bhagavn
11- Kederlenmeyecek kiiler iin kederlenme! Acaba szlerin akln
szleri midir? Akll kii ne yaayanlar iin ne de ller iin kederlenir.
12- Aslnda benim olmadm, senin ve bu krallarn1 olmad bir zaman

1) Krallar derken adhipa szc kullanlm. Bu eski yani Vedik dnemde kullanlan
bir szcktr. Cmleyi daha anlaml klyor.
32 BHAGAVADGTA

hi olmad; bundan sonra da hepimiz btn zamanlarda olacaz.

13- lml bedenimizin ruhu nasl ocukluk, genlik ve yallk anda
dolanrsa, Ruh da yeni bir beden arar; bu konuda bilge kii kuku
duymaz.
14- Ey Kaunteya, duyular dnyasndan scaklk ve soukluk, zevk ve
ac gibi eyler gelir. Bunlar gelip geicidir, bunlara deer verme
Arcuna!
15- Ey byk insan, bilge kii iin zevk de ac da birdir; ikisi de onu
etkileyemez: O kii lmszle lyktr.
16- Gerek olmayann varl yoktur ama gerek hep vardr; bu ikisinin
gerei, grebilen kiilerce kavranmtr.
17- unu bil ki herkesin iinde bulunan z lmszdr; hikimse ona
bir son veremez.
18- lml olduu sylenen bu bedenler, aslnda dayankl, yok olmaz
ve lmszdr, o nedenle sava ey Bhrata!
19- Bu ldren dese, u da len diye dnse, ikisi de doru dnmez;
nk o ne ldrr ne de ldrlr.
20- O domamtr, lmez; bir eyden olmamtr ve hibir eye dn
mez. O domamtr, daimidir, lmszdr, ilktir; O, beden lse
bile ldrlemez.
21- Prtha, Onun domam ve lmsz olduunu, hep var olan, hi
yok olmayan olduunu bilen kii, nasl olur da Onun ldrlebilece
ini veya lebileceini dnr?
22- Bir insann eski elbiselerini brakp yenilerini giymesi gibi, ruh da
lml bedeni brakr ve yeni bir bedene girer.
23- Silahlar onu kesemez, ate onu yakamaz; sular onu slatamaz, rz
grlar onu kavuramaz.
24- Bu kesilmez, yanmaz, slanmaz ve kavrulmaz olan ey sreklidir,
her yere gider, sabittir ve lmszdr.
25- Bu grnmez ve kavranmaz, bunun her zaman ayn kald sylenir;
Bu yzden bunu bilerek ltfen kederlenme.2
26- Sonra bunun hi durmadan doduunu ve ldn dnyorsan,
o halde sen hi kederlenme rica ederim, ey Mahbhu!

2) na anuoitum arhasi ok nazik bir ifadedir; Krishna Arcunaya bu ekilde hitap

ederek ne kadar deer verdiini gsteriyor.
 BHAGAVADGTA 33

27- nk doumun deimezi lm, lmn deimezi doumdur;

bu kanlmaz bir eydir, sen ltfen kederlenme!
28- Bhrata, btn canllar balangta ve sonda grnr deildirler,
sadece ortada grnrler, neden alyorsun?
29- Kimisi onu mucize lsnde grr, kimisi mucize lsnde duyar,
kimisi de onu hi bilmez.
30- Btn canllarn ondan tredii ve hereyin iinde bulunan bu ruha
hibir zaman zarar verilemez, ltfen kederlenme.
31- Kendi Dharman da3 dn ve ltfen titreme! Bir sava iin er
demli bir savatan daha iyi birey yoktur.
32- Prtha, nnde kaps cennete alan bir sava var; byle bir sava
elde eden savalara ne mutlu.
33- Eer imdi bu erdemli savaa girmeyecek olursan, kendi Dharman
ve ann brakarak gnaha gireceksin.
34- nsanlar her zaman senin erefsizliini anlatacaklar; onurlu kiinin
onursuzluu da lmden beterdir.
35- Korkudan savatan kaarsan, senin deerli bir kimse olduunu
dnen byk savalar senin deersiz olduunu dnecekler.
36- Dmanlarn alay ederek kt szler syleyecekler. Bundan daha
keder verici ne olabilir?
37- Ya savata lp cenneti kazanrsn ya da dnya hkmranln s
rersin. Onun iin savamaya karar vermi olarak kalk ey Kaunteya!
38- Zevk ve kederi, kazan ve kayb, yengi ve yenilgiyi bir tutarak
kendini sava iin hazrladnda asla gnaha girmeyeceksin.
39- Bu iittiklerin Smkhya ball idi; Prtha, imdi de Karma ball
n dinle ve karma balarndan kurtul.
40- Bu yolda atlan admlar kaybolmaz, engel nedir bilinmez; bu Dhar
mann birazyla bile byk korkulardan kurtulunur.
41 - Bu yolda dnce tek bir ze younlamtr Kurunandana; oysaki
kararsz kiilerin dnceleri ok sayda yne ve sonsuz eitlilie
taklr kalr.
42- Cahil insanlar ok ssl konumalar yaparlar4; Vedalarla ilgili konu
urlar ve bundan baka bilgi yok derler.

3) Dharma: Erdem. Her insann ocukluktan beri getirdii bir Dharmas vardr.
Onur, eref gibi szcklerle de karlanabilir.
4) pushpitm vam pravadanti avipaitah.
34 BHAGAVADGTA

43- Bencil isteklerle dolu bu insanlarn cennetleri de bencilcedir; g

ve zevk kazanmak ve yeniden dnyaya gelmek iin ayin yaparlar.
44- Beyinleri byle szlerle ykanan zevk ve dnyalk kazanmaya d
kn kiiler asla Samdhiye ulaamazlar.5
45- Vedalar doann Gunasndan6 szeder, bu Gunay a Arcuna!
Kartlklar brak, hep geree bal kal, mal edinme, kendin ol7!
46- Heryerde su varken bir su kuyusunun yarar neyse, aydnlanm
bir Brahman iin Vedalarn yarar odur.
47- Kendini sadece almaya ver, asla meyvesini isteme; asla dl
iin alma ama almay da asla brakma.
48- Dhanancaya, bencil ballklar brakarak iini Yoga huzuruyla yap!
Baar ve baarszlk bir olsun, Yoga hep ayn kalan huzur durumudur.
49- Dhanancaya, dl iin yaplm i Yoga bilgeliiyle yaplm iten
ok aadadr. Kurtuluu aklda ara, dl iin alanlar ne kadar
da zavalldr.
50- Bu bilgelikle kii, iyi yaplm kt yaplm diye birey tanmaz; o
yzden Yoga iin abala; Yoga ilerdeki aklllktr.
51 - nk bilge kiiler ilerinin karln beklemezler ve dou balarn
kopartarak en yce huzur durumuna kavuurlar.
52- Akln hayal batakln getii zaman bu dnya ve teki hakkndaki
iittiklerin ve iiteceklerin seni etkilemez.
53- Akln elikili durumlar iiterek kart ve tanrsal dnceyle
sarslmaz olarak kald zamanda Yogaya kavumusun demektir.

Arcuna
54- Keava, Tanry kavram ve Samdhi denilen mkemmel huzur
durumuna erimi kii nasldr? Byle kiinin konumas nasldr,
nasl oturur, nasl davranr?

r Bhagavn
55- Prtha, bir kimse akln tm tutkularndan vazgeer, kendi kendine
yeterse, o kimsenin lmsz bir akl var demektir.

5) Samdhi: Bir araya koyma; uyuma sokma; konsantrasyon; dnceyi younlatrma;

bir tr trans hali.
6) Gutta: zellik, nitelik, renk.
7) tmavn: ruhunu kazanma, kendi gibi olma.
 BHAGAVADGTA 35

56- Akl kederden etkilenmez, zevk veren eylerden uzaktr, tutkudan,

korkudan ve fkeden kurtulmutur, onun sarslmaz bir akl vardr.
57- Btn balardan kurtulmutur, iyi ile veya kt ile karlatklarnda
ne sevinir ne de zlrler; onun sarslmaz bir akl vardr.
58- Bir kaplumbaann organlarn ieri ekmesi gibi o kii de btn
duyu organlarn zevk nesnelerinden eker; onun sarslmaz bir akl
vardr.
59- Sradan kii duyu zevklerinden uzak kalsa da onlarn tad onda
kalcdr; En yce Olan gren sarslmaz akll kiide ise bu tat
kaybolur.
60- Kaunteya, duyularn dinmek bilmez iddeti, kendini disipline eden
bilge kiinin bile akln uzaklara srkler.
61 - Bu yzden bunlar kontrol edip aklnda tutan kii, derin dnceyle
bana balanmal; nk duyularn yenmi sarslmaz bir bilince ka
vumutur.
62- Kii duyu nesneleri iinde yaarsa onlara ballk gelitirir; bu bal
lktan istek, istekten de fke doar.
63- fkeden akl karkl, ondan anmsama kayb, ondan ise mantk
yitimi doar; mant kaybolan kii tam bir ykma urar.
64- Fakat eitli duyu nesnelerinden zevk ald halde kendini disipline
ederek, sevilen ve sevilmeyenden kendini uzak tutan kontroll kii,
akl huzuruna eriir.
65- Bu akl huzuruna erimeyle tm aclar bir son bulur; her taraftan
kendini ekmi byle bir insann akl sarslmazdr.
66- Duyularn kontrol etmeyen kii bilgi edinemez; derin dnemez.
Derin dnemeyen huzuru bulamaz, o zaman da sevin bulabilir mi?
67- Rzgr sularn stndeki tekneyi nasl uzaklara srklerse, duyula
rn egemenliine kaplm akl da yle srklenip gider.
68- Mahbhu, bu nedenle duyularn duyu zevklerinden btnyle
eken kiinin sarslmaz bir akl var demektir.
69- Dier insanlar iin karanlk saylan bu akl durumundaki bilge kii
asndan onlarn gndz gecedir.
70- Nasl btn sular okyanusta kaybolursa, btn zevkler de o bilge
kiinin sonsuz huzurunda kaybolur; o onlar hi zlemez.
71- Tm isteklerden vazgeen, tm balar kopartan, bencillik ve zevk
tutkunluundan kurtulan kii huzura eriir.
36 BHAGAVADGTA

72- Prtha, Tanry anlama durumu budur; bu duruma kavuarak kii

hayalden kurtulur. Yaamnn son saatinde bile insan Brahmann
Nirvnasn yakalayabilir.

III
Arcuna
1- Ey Canrdana, eer Bilginin Eylemden daha byk olduunu d
nyorsan neden beni bu korkun savaa kkrtyorsun, ey Keava?
2- Senin elikili szlerinden kafam kart. Bana kesin olarak doruyu
syle, En yce olan hangi yolla yakalarm?

r Bhagavn
3- Ey gnahsz kii, daha nce sylediim gibi bu dnyada mkem
mellie giden iki yol vardr: Smkhyalarn bilgelik yolu olan cana
Yoga ve Yogilerin hareket yolu olan Karma Yoga.
4- Kii ne tamamen eylem yolundan vazgeerek zgrle kavuabilir
ne de tamamen hereyden vazgeerek En yce mkemmellie
eriebilir.
5- Kimse bir an iin bile hareketsiz kalamaz. Herkes doadan gelen
etkilerle aresiz bir ekilde eyleme sevk edilir.
6- Kendisini hareket ve eylemden men eden fakat duyularn getirdii
zevkleri srekli dnen kii bir hayal perdesi altndadr ve ikiyzl
davranmaktadr.
7- Fakat kutlu bir yol olan Karma Yoga yolunda alan, zihin gcn
uyum iinde kullanan ve btn balardan kurtulmu olan kii byk
kiidir Arcuna.
8- Eylem eylemsizlikten daha ycedir; o yzden yaam grevini yerine
getir. Eylem olmakszn vcudun yaamas srdrlemez.
9- Eylem kendini adayarak yaplmadka dnya eylem balar iinde
demektir. Brak eylemlerin istek balarndan zgr, saf olsun, Kunti
olu.
10- Yaratc Pracpati, insan ve kurban yarattnda yle dedi: Kurban
verme yoluyla oalacak ve btn isteklerinize kavuacaksnz.
11 - Kurban yoluyla tanrlar onurlandracaksnz ve tanrlar da sizi seve
cekler; bu uyum iinde en byk iyilie kavuacaksnz.
 BHAGAVADGTA 37

12- nk sizin kurbanlarnzla honut olan tanrlar, size btn istekleri

nizden zevk almay bahedecekler. Kurban sunmadan hediye
almaktan ancak hrszlar holanr.
13- Kurban artklarn yiyecek olarak alan kutlu insanlar btn gnahla
rndan arnrlar. Baka yiyeceklerle kendilerine ziyafet eken kt
kiiler ise sadece gnah yerler.
)14- Besin btn canllarn yaam demektir ve btn besinler gkten
yaan yamurla gelirler. Kurban gkten yamuru getirir ve kurban
sunmak kutsal bir eylemdir.
15- Kutsal eylem Vedalarda tarif edilir ve bunlar Brahmadan gelir;
Brahmann kurban sunarken her zaman hazr bulunmas bundandr.
16- Balatlm olan Yaratl ark8 byledir Prtha. Zevklerin yaratt
gnahkr yaam iinde yaayan ve yaratl arkn izlemeyenler
boa yaam olurlar.
17- Fakat doygun ve huzuru bulmu bir zle znn sevincini yakala
m kii, eylem yasasnn tesindedir.
18- O, yaplm olan ve yaplmam olan eylerin tesindedir ve btn
ilerinde lml canllarn yardmlarndan uzaktr.
19- Bu yzden, ballktan kurtulmu olarak iini en iyi ekilde yap;
nk ii temiz olan kii En Yce Olana kavuur.
20- Canaka ve dierleri mkemmellie hareket yoluyla ulatlar. Sen
de hedefini onlar gibi belirle ve yaamna yle devam et.
21 - yi insanlarn davran yollar dier insanlar iin rnektir; iyi kiinin
izledii yol da bu dnyada dierleri iin bir rehberdir.
'22- dnyada benim iin yapacak bir i yok. Benim iin elde edilecek
bir ey yok, fakat hl alyorum Prtha.
23- Bir an bile durmadan almakla megul olmasaydm, birok yolu
izleyen insanlar benim hareketsizlik yolumu izleyeceklerdi.
24- Eer almam bir sona ulasayd, bu dnyalar da mahvolacakt;
karklk hkm srecekti; bu btn canllarn sonu olacakt.
25- Aklsz kiinin bencil ilerinin ba iinde bencilce almasna kar
lk akll kii, btn dnyann iyilii iin bencil olmadan almal, ey
Bhrata!
26- Akll kii bencilce almakta olan aklszn akln kartrmasn.
Ballkla alan akll kii onlara iyi almann zevkini gstersin.
8) pravartitam akram: Kurulmu, harekete geirilmi ark.
38 BHAGAVADG1TA

27- Btn eylemler Prakritinin9 birbiri ardnca getirmesiyle zaman

iinde yerini alr. Fakat bencil hayal perdesi altnda kaybolmu
budala kendisini yapc zanneder.
28- Mahbhu, buna karlk Doa kuvvetleri (Gunalar) ile eylemler
arasndaki balanty bilen kii, baz Doa kuvvetlerinin dier Doa
kuvvetleri iinde nasl yer aldn grr ve bunlarn klesi olmaz.
29- Prakriti Gunalarnn (Doa Kuvvetleri) yaratt hayal iinde olanlar
kendilerini bu kuvvetlerin iine balarlar. Hereyi gren akll kii,
hereyi gremeyen aklsz kiinin akln kartrmasn.
30- Btn ilerini bana ada ve zihnini En yce zerinde sabitletir.
Bo umutlardan ve bencilce dncelerden uzak ol ve i huzurunun.
yardmyla sava.
31- Herzaman benim retimi izleyen inanl ve iyi niyetli kiiler, tm
eylemlerin balayclndan uzak olurlar.
32- Fakat benim retimi izlemeyen kt niyetli kiiler, akllar karm,
gzleri bilgelie kapal kiilerdir; onlar kaybolmu insanlardr.
33- Btn canllar doalarn izlerler; bilge kii bile kendi doasna gre
davranr. O halde kendini tutmann yarar ne?
34- Nefret ve ehvet btn duyu nesneleri iine kk salmtr. Kii
bunlarn etkisi altnda kalmamaldr, nk bunlar onun yolu zerin
deki iki dmandr.
35- Bakasnnki daha byk olsa bile sen kendi alakgnll iini yap.
Kendi iinde lmek yaamaktr, bakasnn iinde yaamak ise lm
dr.

Arcuna
36- Sanki gszce, hatta isteksizce insan gnahkr davranmaya iten
nasl bir gtr, ey Vrshneya?

r Bhagavn
37- Bu racasdan (tutkudan) doan agzl bir istek ve fkedir; byk
ktlk ve mahvoluun zdr, bu, ruhun dmandr.
38- Herey, cenini evreleyen zar gibi, aynay kaplayan kir gibi veya
atei rten duman gibi istekle kaplanmtr.

9) lk neden; Doa.
 BHAGAVADGTA 39

39- Akl da bilge kiinin her zamanki dman olan tutku ile glgelen
mitir; bu tutku saysz biimleri iinde hi doymayan bir atee
benzer, ey Kaunteya!
40- Tutku, kiinin duyularnda, akl ve mantnda bir yer edinir. Bu
yolla, akl bulutlarla kaplandktan sonra istek ruhu kreltir.
41- Bu yzden duyularn uyum iinde topla, grme kuvveti (cana)
ve bilgeliin dman (vicana) olan gnahkr istei yok et, ey
Bharatarshabha!
l42- Duyularn gcnn byk olduunu sylerler, fakat duyulardan
da stn akldr. Akldan da stn Buddhi yani Mantktr; Man
tktan stn olan da Odur.10
43- Mahbhu, bu nedenle mantn da zerinde olan bil ve onun huzuru
sana huzur versin. Bir sava ol ve ruhun ba dman olan tutkuyu
ldr.

IV
r Bhagavn
1- Ben bu lmsz Yogay gne tanrs Vivasvna akladm. O
bunu insanlarn atas olan (olu) Manuya anlatt. Manu da onu
(olu) kral kshvakuya syledi.
2- Sonra bu bilgi, ermi krallar silsilesi boyunca babadan oula anlatld;
fakat uzun zamanlar iinde bu reti insanlar tarafndan unutuldu.
3- Bugn bu lmsz Yogay sana aklyorum, nk sen benim
dostum ve inananmsn ve nk bu en byk srdr.11

Arcuna
4- Sen ok sonra dodun Vivasvn ise ok eskiden beri vardr. Bu
Yogay Vivasvna akladm eklindeki szlerinin anlam nedir?

r Bhagavn
5- Ben de sen de defalarca doduk Arcuna. Ancak ben gemi yaan
tlarmn hepsini hatrlyorum, sen ise hatrlamyorsun, ey dmanlar
yok eden!

10) Yani kiinin ve hereyin iindeki z.

11) Rahasyam: Sr. Bu, mistik felsefelerin sakl olduu srdr.
40 BHAGAVADGTA

6- Ben her ne kadar domam, lmsz ve hereyin Tanrs isem de

olaanst gcm sayesinde kendi doal dnyama gelerek dodum.
7- Ey Bhrata, erdemlilik yok olmaya erdemsizlik ise oalmaya ba
lad zaman ben maddesel olarak dnyaya gelirim.
8- yilerin kurtuluu, ktlerin ortadan kaldrlmas iin, Dharmann
egemenliini kurmak iin, zaman zaman bu dnyaya domuumdur.
9- Arcuna, tanr olarak douumu ve kutsallm bilen kii, lml
bedeninden vazgeerek daha fazla lmden lme komaz, benim
le birleir.
10- Gemite pek ok kii tutkudan, korkudan ve fkeden tamamiyle
kurtularak benim iime kart; bana dayanarak ve iddetli bilgelikle
saflaarak benimle bir oldu.
11- Prtha, her nasl olursa olsun, bana yaklaan kiiye ben de yakla
rm. nk birok yolun yolcusu, eninde sonunda benim yolumu
izleyecektir.
12- Eylemlerinin karln isteyenler tanrlara kurban sunarlar. nk
bu dnyada bu tr eylemlerin karl abuk kazanlr.
13- Toplum, yaptklar ie ve niteliklerine gre drt snfa benim tarafm
dan ayrld. Bunun, almann tesinde, sonsuzda olan benim iim
olduunu bil.
14- alma balar iinde zgrm, nk bu ileri yaparken istekler
den kurtulmu durumdaym. Bu gerei grebilen kii yapt ite
zgrln bulur.
15- Bu, insanlarn atalar tarafndan biliniyordu ve onlar kendi almala
rnda kurtulua erimilerdi. Bu yzden yaamdaki iini eskilerin
yapt ruhla yap.
16- Bilgeler eylemin ve eylemsizliin ne olduunu bilmiyorlar. Ben sana
eylem gereini reteceim ve sen bunu bilerek ktlkten kurtu
lacaksn.
17- Eylem hakkndaki gerek bilinmelidir; yanl eylem ve eylemsizlik
de bilinmelidir. Dorusu eylemin yollarn anlamak zordur.
18- nsanlarn bilge olanlar eylemde eylemsizlii, eylemsizlikte eylemi
grrler. Her trl ile urat halde akn durumdadr.
19- Tm giriimlerinde istekten ve dnyalk dncelerden uzaktr. Ey
lemleri bilgelik ateiyle yaklmtr; o, bilgelerce Pandit diye adland
rlr.
 BHAGAVADGTA 41

20- Her zaman doyumlu ve bamszdr; eylemlerinin sonularna bir

ballk duymaz. Her trl giriimde bulunmasna ramen aslnda
birey yapmaz.
21 - Akl ve bedenini kontrole alm o kii zevk nesnelerini terk etmitir
ve hi zlem duymaz. Sadece bedeni devinir, bu kii hi gnah
ilemez.
22- O, kazanmalarndan memnundur, btn kartlklardan uzaktr. Ks
kan deildir, baar veya baarszlk arasnda onun iin bir fark
yoktur; yaptklar onu balamaz.
23- Onun ball kaybolmutur, akl Bilgi ile kurulmutur. O kurban
iin alr; bu zgr kiinin eylemi btnyle yok olur.
24- O kiiye gre, sunma eylemi Brahmadr; sunak Brahmadr, ate
ve atee sunan da Brahmadr; eyleminde Brahmay gren yalnz
ca Brahmaya kavuur.
25- Baz Yogiler kurbanlarn tanrlara sunarken dierleri kurbanlarn
Brahma ateine sunarlar.
26- Baz iitme ve benzeri duyularn kurban kendini tutma ateine,
ses ve dier duyu nesnelerinin kurban duyularn ateine sunulur.
27- Bazlar duyularnn tm ilevlerini, yaam soluklarnn ilevlerini
bile, kendini kontrol eklinde biimlenen ve bilgelikle tututurulan
Yoga ateine sunarlar.
28- Bazlar zenginliini kurban eder, bazlar ile, bazlar Yoga pratikle
riyle kurban sunar. Sk sz verip tutan baz ermiler de kutsal
metinler zerinde alarak kurban gerekletirirler.
29- Bazlar d soluklarn (prna) i soluklarna (apna) ve i soluklarn
da d soluklarna sunarlar. Bunlarn amac nefes uyumu olan prana
yamay yakalamaktr ve bu kiilerin soluk al verileri huzur
iindedir.
30- Bazlar yediklerini azaltarak prnalarn prnaya sunarlar. Btn
bu kiiler kurban sunmann ne olduunu bilirler ve kurban yoluyla
gnahlarndan arnrlar.
31- Kurbandan artan amritay yiyerek honut olan kiiler Brahmaya
kavuur; Arcuna, bu dnyada kurban sunmayan kendine yer bula
maz, gelecektekinde nasl bulsun?
32- Bylece ok eitli kurban biimleri Brahmann azna doru sr
lrler. Btn bunlarn eylemden olduunu bilerek kurtulua eriirsin.
42 BHAGAVADGTA

33- Ey Prtha, bilginin kurban ise her trl maddi eyin kurbanndan
daha deerlidir. nk bilgelik istisnasz btn eylemlerin son buldu
u yerdir.
34- Gerei grm olanlar senin bilgelik reticin olabilirler. Onlara
sor, onlarn nnde eil ve onlarn hizmetisi ol.
35- Bilgelik senin olduu zaman ey Pndava, daha fazla karklk iinde
yaamayacaksn; nk btn canllar kendi znde, sonra da
bende greceksin.
36- Gnahkrlarn en by bile olsan bilgelik kabuundan filikanla
ktlk denizini geeceksin.
37- Arcuna, nasl yanmakta olan ate yaktn kle evirirse, bilgeliin
atei de btn eylemleri kl haline getirir.
38- nk bu dnyada bilgi gibi saflatrc yoktur; Yoga yapan kii
zamanla bu gerei kendiliinden znde hisseder.
39- Duyularn ve ruhunu kontrol ederek inan iinde yaayan kii Bilge
lie eriir. Bilgelik yoluyla da ok gemeden En yce huzura eriir.
40- Buna karlk inantan ve bilgiden yoksun olan ve phe iinde
bulunan kii kayp kiidir. nk phe iindeki kiiler ne bu dnya
da ne de gelecek olanda asla mutlu olamazlar.
41- Ey Dhanancaya, eylemlerini Yoga yoluyla dlayan, phelerini
bilgiyle yok eden ve kendi zn kavrayan kiiyi hibir eylem bala
yamaz.
42- Bu yzden ey Bhrata, bilgelik klc ile kalbinde yatan ve cehalet
yznden domu olan pheyi yok et. Yogada huzur bul ve sava
iin dorul!.

V
Arcuna
1- Krishna, nce kank yaam yolunu, sonra da bencil olmayan
eylem yolunu vdn. Bana gerei syle, bu ikisinden hangisi daha
yce bir yol?

r Bhagavn
2- Her ikisi de En yce Olana gider, ancak kank yaam yolundan
daha gl olan, bencil olmayan eylem Yogasdr.
 BHAGAVADGTA 43

3- Btnyle kank yaayan kii hibir eye kar istek duymaz ve

hibir eyden de nefret etmez; nk o kendini bu iki ztln zerinde
tutarak sratle zgrlne kavuur, ey Mahbahu!
4- Budala kii Smkhya ve Yogann farkl yollar olduunu syler,
bilge kii bunu sylemez; ikisinden birini izleyen kii sonuta ikisinin
de meyvasn alr.
5- Kank yaam yolunu izleyenin (Smkhyayogi) baardn eylem
yolunu izleyen (Karmayogl) de baarr. Bu yzden Smkhyayoga
ile Karma yogann bir olduunu gren kii gerei grr.
6- Buna karlk, Mahbahu, Karmayoga olmakszn Smkhyayogay
kazanmak zordur. Yoga ile birlemi bir enni ok gemeden Brahma
ile bir olur.
7- Hibir eylem, saf, uyum iinde, kendi kendisini disipline etmi ve
ruhu hereyin ruhu ile bir olmu bir kiiyi lekeleyemez.
8- Kutsal ilkeleri kavram ve disipline olmu kii ben hibir ey
yapmyorum diye dnr. Grme, iitme, dokunma, koklama,
yeme, yrme, uyuma, soluk alma...
9- ... konuma, ieme, alma, gz ap kapama gibi eylemlerde o kii
duyu nesnelerinin ilgili organlarnn devindiini dnr.
10- Btn ilerini Brahmaya ada, bencil balar atarak al. Nasl
sular nilfer ieinin yapran lekeleyemezse, hibir gnah da
seni lekeleyemez.
11 - Yogiler sadece zlerini temizlemek iin alr, bencil ballklar atar
lar; sadece bedenle, akl, mantk veya duyularla eylemde bulunurlar.
12- Byle disipline olmu kii eyleminden bir karlk beklemez ve en
byk huzura eriir. Bu disiplini almam kii ise eyleminden karlk
bekler ve huzursuzluk veren ballk iinde yaar.
13- Duyularna egemen olmu ve tm eylemlerden akl yoluyla vazge
mi kii, dokuz kapl ehrin12 sessizliinde dinlenir; o ne bencil
eylemler yapar ne de yaptrr.
14- Tanr dnyadaki canllarn eylemlerini, eylem yapcln ve bu eylem
lerin sonularn belirlemez; bunlar Doann belirledii eylerdir.13

12) Bundan vcudun dokuz delii kastediliyor.

13) Burada Tanr, Prabhu szc ile karlanm. Bu szck mkemmel, korkun
g, sonsuz gibi anlamlara gelir. Burada bir zel tanr ad yerine tarafsz bir szcn
seilmi olmas ok ilgintir.
44 BHAGAVADGTA

15- Tanr14 insanlara gnah ya da sevap vermez. Bilgi cehalet tarafn

dan rtldnden canllar arp kt yola saparlar.
16- Fakat gne gibi parlayan bilgileriyle cehaletlerini temizleyenlerin
lts, onlara En yce Olan gsterir.
17- Onlarn dnceleri Onunla birdir, onlar Onun iinde barnrlar
ve O, onlarn yolculuklarnn son duradr. Onlar gnahlarndan
bilgelikle arndklar iin, dn olmayan yere15 ularlar.
18- Bilge kii, bilgili ve kltrl bir Brahmana da, bir inee, bir file veya
bir kpee de, hatta kpek yiyen bir kiiye de ayn gzle bakar.16
19- Akllar byle bir eitlii kabul edenler, bu dnya zerindeki yaam
zaferini de kazanrlar. Brahma kusursuz ve tarafszdr, o yzden
bu kiiler Brahma ile bir olurlar.
20- Onun mant salamdr ve pheden kurtulmutur. O, zevk kar
snda sevinmez, ac karsnda da zlmez. Brahmay bilen kii
onunla zde yaar.
21- Byle zgrlemi bir kii, dndaki zevklere bal kalmaz, derin
dnceyle iindeki zevkleri yakalar; Brahmaya balanarak son
suz mutluluu elde eder.
22- Duyu temasndan doan zevkler acnn da kaynadrlar; bunlarn
ba vardr ve sonu vardr Kaunteya. Bu nedenle bilge kii bunlara
kendini kaptrmaz.
23- Buradayken, bu bedenden ayrlmadan nce, istek ve fke frtnala
rna17 kar koyabilen kii gerek bir Yogidir. Uyumlu zyle bu
kii mutluluk iindedir.
24- O kii mutluluu da, huzur ve da iinde bulur. Bu Yogi Brah
mann Nirvnasn elde eder; Brahma ile bir olarak ona karr.
25- Gnahlar kaybolmu, pheleri bitmi, derin dnceyle zlerini
uyum iinde tutup tm canllarn iyiliine alan ermiler Brahma-
Nirvnay kazanrlar.

14) Burada da Tanr iin Vibhu szc kullanlmtr; heryeri saran anlamna
gelir ve bu da Prabhu szc gibi yansz bir tanry niteler; yani zel isim deildir.
15) Bir daha doup yeryzne gelmezler.
16) vapka kpek piiren, kpek yiyen anlamlarna gelir ve kast d kiileri
anlatmaya alr.
17) Vega szc aslnda sel takn, iddetli etki anlamlarna gelir. Ben bunu
frtna diye evirdim.
 BHAGAVADgt 45

26- fke ve tutkudan kurtulmu, akllarn disipline etmi ve zlerini

kavram bu bilge kiiler Brahma-Nirvnaya ok yakndrlar.18
27- Btn duyulardan uzaklap, baklarn kalarn arasnda sabitleyen,
burundaki prna ve apna soluklarn dengeleyen...
28- ... duyularna, akl ve manta egemen, istek, korku ve fkeyi atm,
kurtuluu dnen ermi kii, btnyle kurtulua ermi demektir.
29- Gerekte tm kurban ve ilecilikleri kabul edenin Ben olduumu,
tm dnyalarn Efendisi ve tm canllarn dostu olduumu bilen
kii huzura eriir.

VI
r Bhagavn
1 - Eylemlerinin karln beklemeden alan kii hem bir Sanyasi
hem de bir Yogidir. Kutsal ateten vazgeen kii de tm eylemler
den vazgeen kii de bunlar olamaz.
2- Ey Pndava, Sanyasa olarak ne derlerse onu Yoga ile ayn bil,
nk kimse dnyalk dncelerden vazgemeden bir Yogi olamaz.
3- Yogaya ykselmek isteyen ermie eylemin neden olduu sylenir;
ancak Yogaya ykselmise o zaman huzurun neden olduu sylenir.
4- Bir kimse duyu nesnelerine ve eylemlere ballk gelitirmezse,
dnyalk dncelerden vazgeerse, bu kiiye Yogaya ulamtr
denir.
5- Kii kendi kendisini ykseltmeli, kendi kendisini alaltmamak; nk
kii kendisinin dostudur ve kii kendisinin dmandr.
6- Kendisine galip gelen insann benlii onun dostudur, ama eer bunu
baaramamsa benlii ona dmandr.
7- Kendini iyi kontrol eden kiinin En yce Ruhu yle bir noktaya
gelir ki, scak-souk, zevk-ac, vg-yergi onun iin hep ayndr.
8- Akl cana ve Vicana ile kapl19, her koulda ayn kalan Yogi
iin toprak, ta ve altn birdir; onun Tanry kavrad sylenir.

18) Abhitah szc yakn anlamnn yan sra her tarafta anlamna da geliyor.
O nedenle bazlar bilge kiiler iin Brahma her yerdedir, onlar heryerden kuatmtr
eklinde evirmi. Ben yakn demeyi yeledim.
19) Cnavicna birlikte kutsal ve gizemli bilgileri anlatr.
46 BHAGAVADGTA

9- O, iyilik yapanlara, dostlara-dmanlara, aradakilere, nefret edilen

lere, akrabalara, erdemli ve erdemsiz herkese bir bakar, hep En
yce kalr.
10- Yogi, tutku ve mal dknlnden uzak, akl ve bedeni kontrol
altnda, sessiz bir yerde kalarak, hi durmadan akln Yogada yo
unlatrmaldr.
11- Yeri temiz bir yerde olmal, ne yksek ne de alak olmal, kutsal
Kua otlarnn stnde ceylan derisi ve onun zerinde de bir rt
olmaldr.
12- Bu yerde oturarak akln younlatrp, onun ve duyularn ilevlerini
denetleyerek z arnma salamak iin Yoga uygulamas yapmaldr.
13- Gvdeyi, ba ve boynu dik tutarak hi kmldamadan dururken,
baka hibir yere bakmadan burnun ucuna bakmaldr.
14- Brahmarin sz20 vererek zn huzur iinde tutan, akln kontrol
ederek Bana balanan korkusuz kii, Bana kararak oturmaldr.
15- Byle akl hep Bana bal olan boyun emi durumdaki Yogi, Ben
de bulunan en yce Nirvna huzuruna eriir.
16- Arcuna, bu Yoga ok fazla yemek yiyen veya hi yemek yemeyen
iin, ok fazla uyuyan veya hi uyumayan iin uygun deildir.
17- Yemek yeme ve elenmede lml olan, davranlarnda ll, uyku
sunu ve uyanklln dengelemi kii, tm aclardan kurtaran Yo
gay baarabilir.
18- Akl btnyle Atmana (ze) younlam, tm eylemlerden kur
tulmu kiiye Yukta21 olmu denilir.
19- Atman ballyla uygulama yapan Yoginin durumu, rzgrdan
arnm bir yerde, hi titremeden yanan bir kandil gibidir.
20- Yogann kontrol altndaki bu durumda akl dinlenme halindedir.
Bu durumda z, kendini grr ve kendinde sevin bulur.
21- 0 noktada sadece akl yoluyla kavranan, duyularla kavranmayan
En yce Mutluluk grlr ve kii bu Gerekten kopamaz.
22- Bu duruma ulam kii baka bir kazan istemez; en korkun ac
bile onu bu en byk kazanm durumundan edemez.

20) Brahmarivrata: Gen Brahman sz. Brahmarin dinsel pratik yapan bekr
gen Brahmanlara verilen addr. Vrata ise dinsel yolda verilen sz anlamna gelir.
21) Yukta balanm, derin dnceyle Tanrda erimi gibi anlamlara gelir. Yoga,
Yog szckleriyle ayn kkten (yuc) tremedir.
 BHAGAVADgt 47

23- Acyla bir olmay engelleyen bu duruma Viyoga22 denir. Bu Yoga,

akl korkuya kaptrmadan, kararllkla uygulanmaldr.
24- Dnceden kaynaklanan tm isteklerden vazgeip, aklyla her
yndeki duygular kontrol ederek...
25- ... kii derece derece huzurunu artrsn, akln kararllkla zde
younlatrsn ve baka dncelerin girmesine izin vermesin.
26- Akl kararszlk yaayp yanl ynlere gittiinde onu zaptetsin ve
onu yeniden Atmann (zn) kontrolne versin.
27- Akl en yce huzuru yakalam, tutkular snm lekesiz Yogi,
lekesiz Brahma ile bir hale gelir.
28- Bylece zn daima disipline eden gnahtan arnm Yogi, kolay
lkla Brahma ile bir olmann sonsuz mutluluunu tadar.
29- z Yoga ballnda olan kii, tm canllarda kendi benliini, kendi
benliinde de tm canllar grr. Bu, heryerde ayn olan grdr.
30- O kii Beni hereyde ve hereyi Bende grdnde ne Ben onu
brakrm ne de o Beni brakr.23
31- Bu birliin iinde olan kii ne grrse grsn Beni sever; bu Yogi
daima Bende yaar.
32- Arcuna, o kii bakalarnn bana gelenleri, zevkte ve acda bile,
kendi bana gelmi gibi dnr; bu en yce Yogidir.

Arcuna
33- Madhusdana, anladm kadaryla, bana akladn ve sarslmaz
aklla kazanlan Yogann deiiklik karsnda dayankl bir yaps
yok.
34- nk, Krishna, akl kararszdr, dalgac, inat ve serttir. Kanmca
onu zaptetmek rzgr zaptetmek gibi bireydir.

r Bhagavn
35- Ey Gl kollu, phesiz akl huzursuzdur ve kontrol zordur ama
srekli pratik ve ballkla kontrol altna alnabilir, ey Kunti olu!
36- Akln kontrol altna almam kiinin Yogay baarmas zordur;
ama doru aralar kullanan aklna egemen kii bunu baarabilir.

22) Viyoga szc ayrlk, istein kaybolmas anlamlarna gelir.

23) Pra+na eylemi kamak, kaybolmak anlamna gelir, ben bunu brakmak
diye evirdim.
 Arcuna
37- Ey Krishna, kii inanl olduu halde tutkularn bastramam olsa
ve Bu yzden Yogadan sapp onu baaramasa onun durumu ne
olur?
38- Ey Gl kollu, ikisinden de uzak, cehaletle kapl olarak, Brahmaya
giden yolu kazanamazsa, paralanan bir bulut gibi kayp olmaz m?
39- Krishna, sadece sen benim phelerimi databilirsin, sadece sen,
baka hikimse beceremez.

r Bhagavn
40- Ey Prtha, o kii ne bu ne de gelecek dnyada ac eker; dostum,
kendini kurtarmaya uraan bu kii asla ackl bir sonla karlamaz.
41- O kii, iyi iler yapan insanlarn dnyasna varr ve orada senelerce
yaar ve Yoga yolundan ayrlm bu kii, dindar ve zengin olann
evinde yeniden doar.
42- Ya da o kii aydnlanm Yogilerin ailesinde yeniden doabilir;
ancak bu tr doumlar elde etmek bu dnyada ok zordur.
43- Ey Kuru evlad, nceki yaamndaki kazanmlar geri gelir ve o kii
mkemmellie ulamak iin yeniden abalamaya balar.
44- nceki abalar ister istemez onu ileri gtrr. O kii Yoga bilgisini
aradnda ise Brahma sznn tesine geer.
45- Birok yaamn baaryla tamamlam, gnahlarndan arnm ve
srekli olarak abalayan Yogi, En yce Sona ular.
46- Sen de bir Yog ol Arcuna! nk Yog ileciden, bilgi adamndan
ve eylemciden daha stndr.
47- Ve btn Yogiler arasnda, imanla dolu olarak Bana tapan, i varl
n Bende eritmi kiiyi Ben en stn olarak grrm.

VIl
r Bhagavn
1 - Ey Prtha, Bana snarak, akln Bende toplayarak, Yoga uygula
malar yoluyla Benim tam ve mutlak bilgime nasl eriileceini dinle!
2- Sana, hibir eyi yarm brakmadan, bilgiyi ve bilgelii aklayaca
m; bunu bildiinde yeryznde bilmen gereken baka birey kal
mayacak.
 BHAGAVADgt 49

3- Binlerce insandan sadece birka Beni idrak edebilir; bunlardan

da gene sadece birka Benim gerek bilgimi bilir.
4- Benim doamn sekiz hali unlardr: Toprak, su, ate, hava, eter,
akl, bilin ve ben duygusu.24
5- Bu doa alak dzendir, ey Gl Kollu, bir de tm dnyay geindi
ren ve Cva25 yaam enerjisi olan yksek dzen vardr, onu da bil.
6- Btn herey varln bu ikisinden alr; ben ise bu yaratln yarat
cs ve yok edicisiyimdir.
7- Ey Dhanancaya, Benden daha byk hibir ey yoktur; ipe dizili
boncuk taneleri gibi herey bende durur.
8- Kuntnin olu, ben sularn tadym, ben gne ve aydaki parlaklm;
btn Vedalardaki Om hecesiyim, havadaki sesim, kahramanlarn
kahramanlym.
9- Ben topraktaki saf kokuyum, ateteki saf parlaklm; tm yaayan
larn yaamym, ilekelerin ilesiyim.
10- Ey Prtha, beni tm canllarn lmsz tohumu olarak bil. Ben
akllnn akl, grkemlinin grkemiyim.
11- stek ve ballklar olmakszn Ben tm glerin gcym; ahlka
ters olmadka tm canllardaki isteim, ey Bharatarshabha!
12- Bunun gibi sattva, racas ve tamas26dan doan btn eyler Benden
doar, fakat Ben onlarda deilimdir, onlar Bendedir.
13- Bu durumu belirten gunalar27 birbirine kartrarak tm evren,
bir trl, bunlarn tesinde olup hi tkenmeyen Beni grmez.
14- Bu guna dzenlemesi benim sihirimdir28 ve anlamas ok zordur;
Bu yzden sadece kendini Bana verenler bu sihiri geebilirler.
15- Bilinleri Mya tarafndan alnm, kt karakterle perdelenmi,
ktlk yapan budalalar Beni aramasnlar.
16- Arcuna, drt tip erdemli insan Bana tapar: Dert eken, bilgi arayan,
zenginlik arayan ve bilge kii, ey Bharatarshabha.
17- Bunlar iinde saf ballkla Bana tapan, tutkudan uzak davranan

24) Bhmih, pah, anala, vyuh, kham, manah, buddhih, ahamkra.

25) Cva: Yaam prensibi, yaam soluu, kiisel ruh.
26) Sattva: yilik nitelii, Racas: Tutku nitelii, Tamas: Karanlk niteliidir. (Bunlar
XIV. blmden itibaren ayrntl anlatlr).
27) Renkleri.
28) Mya: Sihir, ilzyon, aldatmaca.
50 BHAGAVADGTA

bilge kii en deerlisidir. O Beni ok sever, Ben de onu ok severim.

18- Bunlarn hepsi iyidir, ama Ben bilge kiiyi kendime eit sayarm.
nk akl Bendedir, o kii en yce amala, Benimle birlemitir.
19- Birok doum sonunda bilge kii btn herey Vsudevadr29
diyerek Bana gelir; byle ulu ruhu bulmak ok zordur.
20- Tutkular tarafndan yanl yola srklenen insanlar baka tanrlara
tapar ve bireysel doalar gereince eitli dinsel uygulamalar ya
parlar.
21 - Bir inanan baka bir gksel biime tapnmak isterse, ona o sarslmaz
inanc o formla Ben veririm.
22- Bu inan ile o tanrya tapnr ve istedii eyleri elde eder ama
aslnda ona onlar Ben vermiimdir.
23- Bu cahillerin isteklerinin bir snr vardr. O tanrlara inananlar onla
ra gider, Bana inananlar Bana gelir.
24- Bilgelikten uzak kiiler, grlmez olan Beni grdklerinde byle
olduumu sanrlar, Benim en yce ve hi deimeyen biimimi
bilmezler.
25- Kendimi Yogamy gcmle gizlediim iin herkese grnmem;
cahil kii Benim hi domam ve asla deimeyen olduumu kav-
rayamaz.
26- Ey Arcuna, ben gemiteki, imdiki ve gelecekteki tm canllar
biliyorum ama hikimse Beni bilmiyor.
27- Ey Bhrata, dnyadaki tm canllar, tutku ve nefretten doan hayal
perdesinin yaratt cehaletle doludur, ey dmanlar yenen kii.
28- Fakat ztlklarn yol at cehaletten kurtulmu, gnahlar sona ermi
erdemli kii, kararllkla Bana tapar.
29- Yallk ve lmden kurtulmaya abalayarak Bana snanlar Brah
may, Adhytmay ve Karmay idrak ederler.
30- Adhibhtada, Adhidaivada ve Adhiyacada30 olduumu kavra
yanlar ve Beni akllarndan karmayanlar, lm zamannda bile
Beni bilirler.

29) Vsudeva, Krishnann bir addr. Vsu Vishnudur, deva ise tanr demektir.
Vsudeva Tanr Vishnuyu belirtir. Bu beyitte zellikle son yaamn bitirip Tanrya
ulaan kiinin tanr olarak Vishnuyu grd ve hereyin Ondan ibaret olduu vurgulanr.
30) Adhibhta: Fiziksel alan, Adhidaiva: Kutsal alan (Brahma), Adhiyaca: Her
canlnn kalbindeki tanrsal enerji.
 BHAGAVADgt 51

VIII
Arcuna
1 - Ey Purushottama, Brahma nedir? Adhytma nedir? Karma nedir?
Adhibhta terimi nedir? Adhidaiva nedir?
2- Ey Madhusdana, Adhiyacnann anlam nedir, bu bedendeki kim
dir? zn kontrol eden, lm zaman seni nasl idrak eder?

r Bhagavn
3- Deimez, en yce element Brahmadr. Her canlnn z Adhyt
madr; tm canllar dourtan yaratc gce de Karma denir.
4- Ey Vara, btn lml nesneler Adhibhta dr; Purusha (Brah
ma) Adhidaiva, ierden tanklk eden bu bedendeki Ben de
Adhiyacnadr.
5- lm zaman bedenlerini brakanlar sadece Beni dndklerinde
Bana karrlar, bundan hi kuku yok.
6- Ey Kaunteya, bir kimse lm zaman neyi dnrse, o olmu
olarak, bedenini brakp, ona kavuur.
7- Bu yzden hep Beni dn ve dv! Akln ve mantn Bende
toplayarak hi phe yok ki Bana kavuacaksn.
8- Prtha, akln Yoga bayla balayp devaml Tanr y dnen ve
baka hibir ey dnmeyen kii, en yce kutsal Purushaya31
eriir.
9- O kii, hereyi gren, kadim, hereyi yneten, inceden daha ince,
bu evreni tutan, ekli bilinmeyen, karanlktan uzak gne gibi parla
yan dnr.
10- Ve o kii lm zaman, Yoga gcyle akln younlatrp, yaam
soluunu kalarnn arasnda toplar, ayrlr ve parlayan En yce
Varlkla birleir.
11- imdi de ksaca, Vedalar bilen ermilerin akshara32 dedikleri duru
mu aklayacam. O ermiler ki tm isteklerden arnp, dzenli,
sk ile yollarn ararlar.
12- Btn alglamalar kontrol ederek, akl yrein iine alarak, yaam
soluunu kafada tutup Yogada younlaarak...

31) Samkhya-Yoga felsefesine gre Evrende iki byk g vardr. Biri madde (prakriti)
dieri ise ruh (purusha)dr. Bu ruh, Brahmadr.
32) Akshara: Deimez, lmsz.
52 BHAGAVADGTA

13-... Om hecesini ve Brahmay syleyerek Beni dnen kii, bede

nini brakarak, en yce konuma ykselir.
14- Prtha, Ben, srekli kendini tutup hergn ve her zaman Beni d
nen Yogi iin kolay eriilebilirimdir.
15- Bana ulamakla bu asil ruhlu kiiler, bu fani yeniden doum lkesin
den kurtulurlar, nk onlar mkemmellie erimilerdir.
16- Arcuna, Brahmann dnyasndan da dier dnyalardan da yine
geri gelip doarsn; ama eer Bana kavumusan, Kunti olu, o
zaman bir daha asla domazsn.
17- Brahmann bir gnnn bin Yuga, keza bir gecesinin de bin Yuga
olduunu bilenler, zaman kavramnn zn biliyor demektir.
18- Grlebilir herey, Brahma gnnn balangcnda, Grnme
yenden ortaya kar. Onun gecesi baladnda ise varlklar yine
Grnmeyene karp kaybolurlar.
19- Prtha, tekrar tekrar domu bu ok saydaki varlk, gece geldiin
de kaybolur, gndz baladnda ise yeniden domaya balar.
20- Ancak bu Grnmeyenin tesinde baka ve lmsz bir Grnme
yen vardr. Tm canllar yok olsa da O asla yok olmaz.
21 - Bu grlmeyen aksharadr (lmsz), o en yce hedef olarak kabul
edilir; Ona ulaldnda artk dn yoktur. Bu benim en yce
meknmdr.
22- Prtha, tm canllarn onda barnd ve ondan etrafa yayld bu
En yce Purushaya33 yalnzca muazzam bir ballkla ulalr.
23- Bharatarshabha, imdi sana lm zaman lp de geri gelmeyen
ve geri gelen Yogileri aklayacam.
24- Ate, parlaklk, gn, aydnlk onbe gnlk ay, gnein kuzey ynn
deki alt ay; ite bunlarda lenler Brahmay bilerek Brahmaya
giderler.34

33) Purusha szc tekrarlanarak biraz tumturakl bir dil yaratlm. Eserin bu ksmn
da her trl retiden yararlanlmaya alld gzden kamyor. 23den sonra da bu yine
sryor.
34) Buradan itibaren Brihadaranyaka Upanishad (VI, 2; 15) ve Chandogya Upanishaddan
(V, 10; 1) yanl biimde aktarlmtr. Aslnda yle yazar: Bunu bilen ve ormanda
inanla ibadet edenler aleve (cenaze ateinin) geerler; alevden gne, gnden ykselen
yarm aya, bundan gnein kuzey ynndeki alt ayna, bundan tanrlarn dnyasna, bundan
gnee, gneten parlayan atee geerler. Akl olan kii bu k lkelerine gider ve onlar
Brahma dnyalarna ynlendirir. O Brahma dnyalarnda uzun zaman kalrlar. Onlara
dn yoktur. (Brh. Upa. VI, 2; 15).
 BHAGAVADgt 53

25- Duman, gece, karanlk onbe gnlk ay, gnein gney ynndeki
alt ay; bu srada len Yogiler parlak aya ulap geri gelirler.
26- nk bu aydnlk ve karanlk yollar, dnya iin lmsz yollar
olarak grlr. Birinci yolla giden gelmez, kinciyle giden geri gelir.
27- Partha, bu iki yolu bilen Yoginin asla akl karmaz. Bu yzden
Arcuna, her zaman Yogaya bal kal.
28- Bunu kavrayan Yogi, Vedalarn, kurbanlarn, sk ileciliin, sadaka
vermenin saladnn ok stne kar; bu en yksek ve asl merte
bedir.

IX
r Bhagavan
1 - Kinci olmadn iin sana en byk gizi syleyeceim. Bu bilgiyi,
Tanrnn gerek doasn bilerek, dnyalk bilgilere bal ktlkten
kurtulacaksn.
2- Bu, krallk bilgisi ve krallk srrdr. Bu en kutsal eydir. Anlamas
kolay, erdem dolu, yaplmas kolay ve lmszdr.
3- Bu Dharmaya inanmayan insanlarn hali ackldr; Bana kavuama
yarak, devaml doum-lm dng yolunda dnerler.
4- Btn bu geniletilmi evren, benim grlmeyen bedenimle olutu
rulmutur; btn varlklar bende durur, ben ise onlarda durmam.
5- Ve aslnda onlar bende bulunmazlar, benim muhteem Yogam
gr! Onlar ben ayakta tutarm fakat ben onlarda durmam; canllarn
iyiliini salayan benim ruhumdur.
6- Nasl bolukta gezen rzgrlar sonunda byk hava ktlesine kar
rsa, tpk bunun gibi btn canllar da bende son bulurlar. Bunun
zerinde iyi dn!
7- Kaunteya, dnyann sonu geldiinde btn varlklar benim doama
erierek bir olurlar; kalpa balangc geldiinde ise ben onlar tekrar
ortaya kartrm.35
8- Onlar kendi doamda (prakriti) tuttuktan sonra tekrar tekrar yara
tma; bu ok saydaki varln hepsi de kendi karakterlerinin ynlen
dirmesiyle zgr kalrlar.

35) Kalpa: Bir zaman ls, yani 8.640.000.000 yl (Brahmann bir gn veya
gecesi). Kalpa sonunda yaam sfrlanr.
54 BHAGAVADGTA

9- Ey Dhanancaya, btn bu iler Beni balamaz; sanki bu ilerde

yabancymm gibi tamamen bamsz olarak otururum.
10- Kaunteya, bir denetleyici olarak Benim tarafmdan doa, canl-
cansz btn varlklaryla yaratlr; bu nedenden dolay dnya de
vaml dndrlr durur.
11 - Aptallar Benim insan biimimdeki grnme bakarak, Beni dik
kate almazlar; en byk varlk olan Benim, yaayan varlklarn
efendisi olduumu bilmezler.
12- Umutlar bo, davrantan bo ve dnceleri bo olan bu insanlar,
eytans bir karakterin aldatclna balanr kalrlar.
13- Ancak, ey Prtha, Benim tanrsal karakterimi bilen yce ruhlu
insanlar da vardr; onlar Benim, btn varlklarn lmsz yarat
cs olduumu bilerek, Beni blnmemi bir dnce iinde se
verler.
14- Onlar, her zaman Bana dua ederler, verdikleri sze ballkla Bana
varmaya alrlar; itaatle bana sayg gstermeye devam ederler.
15- Ve bilgi kurbanyla baka tapnclar, yz evrenin her tarafna
bakan Bana, birer birer birok yoldan tapnma abalarn srd
rrler.
16- Sunak benim, kurban benim; ben hem tanrlara sunulan kurban
hediyesiyim hem de ifal otum. Kutsal szler benim, kurban ya
benim; ben hem ateim hem de atee atlan sunam.
17- Ben bu evrenin babas, anas, bykbabas, destekleyicisiyim. Bili
nen herey Benim, Ben saflm, Om hecesiyim, Rig, Sama ve
Yacur Vedaym.
18- Ben gidilecek Yolum, koruyucuyum, Efendiyim, gzleyenim, bar
nam, snam, Dostum; Balang ve Sonum, huzur yeriyim,
canllarn deposuyum, lmsz Tohumum.
19- Ben scaklk yaratrm, yamuru tutar ve serbest brakrm; lmsz
lk de Benim lm de, varlk da Benim yokluk da Arcuna.
20- Veday bilen ve Soma ien insanlar vardr, onlar gnahtan
arnmlardr; kurban yoluyla cennete gitmek isterler. Onlar, Tanrla
rn ba ndrann kutlu cennetine giderek, gkler gnde Tanrsal
zevklerle mutlu olurlar.
21- O geni cennetin tadn aldktan sonra, ilerinin dl bir sona erer
ve lm dnyasna girerler. Bylece Vedann belirledii grevi
 BHAGAVADGTA 55

izleyerek, tutkularnn emirlerini izleyen gidip-gelme yolunu elde

ederler.36
22- Bakasna bal olmadan beni dnen insanlar ise bana taparlar;
ben de onlarn, her zaman, ihtiyalar olan kazanmlarn verir ve
emniyet altnda tutarm.
23- lerindeki inanla baka tanrlara tapanlar da, aslnda kurala bal
olmadan Bana tapmaktadrlar, ey Kunt olu!
24- nk Ben, btn tapnmalarn sahibi ve efendisiyim; fakat onlar
Benim anl Gerekliimi bilmediklerinden, yeniden dou zinci
rine batarlar.
25- Tanrlara tapanlar tanrlara gider, atalara tapanlar atalara, aa
ruhlara tapanlar aa ruhlara gider, Bana tapanlar ise Bana gelir
ler.
26- Bana inanla bir yaprak, bir iek, meyve hatta su sunan bir kimse
den, dindarlkla ve saf bir ruhla sunduu iin, honut olurum.
27- Kaunteya, ne yaparsan, ne yersen, ne kurban edersen, ne verirsen
ve neyin ileciliini yaparsan benim iin yap.
28- Bylece iyi ve kt meyveler douran Karma balarndan kurtulur
sun; derin yoga abalaryla ruhun zgr olur ve Bana ularsn.
29- Ben btn varlklarda aynymdr, bana hibiri tiksindirici veya
sevimli gelmez. Fakat Bana ballkla tapnanlar Bana katlrlar ve
Ben de onlardaymdr.
30- Ayrca, eer en byk gnahkr bile Bana itenlikle tapnsa, o iyi
kii olarak kabul edilir, zira kesin bir eilim gsteri nitir.
31- O kii hemen erdemli bir ruha kavuur, sonsuz huzuru bulur;
Kaunteya, kabul edersin ki Bana tapnan kii asla mahvolmaz.
32- nk Prtha, Bana snmaya gelenler, aa snftan da olsalar,
kadn, Vaiya veya dra da olsalar, hepsi de En yce Yola erie
ceklerdir.
33- Bana tapan ne kadar ok soylu Brahman ve byk ermi krallar
var byle! Bu sonlu keder dnyasna gelmi olan sen, Beni sev!
34- stediini ve balln Bana ver, Bana kurban sun, Bana tapn;
ruhun byle bal olarak Beni ara, Bendeki son barnak iin...

36) Eski inanlar nazik bir dille eletiriliyor.

56 BHAGAVADGTA

X
r Bhagavn
1- Benim yce szm dinle ey Mahbhu, sevgi dolu olduundan
ve senin iyiliin iin onlar anlatyorum.
2- Ne tanrlar ne de byk ermiler benim balangcmn srrn bilirler;
nk ben hem tanrlarn hem de byk ermilerin balangc olan
ilk nedenim.
3- Benim domam ve balangsz olduumu ve btn dnyalarn
Efendisi olduumu bilen lml, btn gnahlardan kurtulup zgr
kalr.
4- Kavrama gc, bilme yetisi, sessizlik, sabr, doruluk, i uyum,
tutkularn yok olmas, nee, keder, varlk, yokluk, korku, korku
suzluk. ..
5- ... iddetsizlik, hep ayn kalma, kanaatkrlk, ilecilik, cmertlik,
onur ve onursuzluk: Bunlar tm varlklarn dtkleri durumlardr
ve hepsi de benden kaynaklanr.
6- ok eski zamanlarn yedi ermii ve insan rknn drt atas olan
Manular da ayn ekilde, benim aklmn rndrler; bu insanlarn
dnyas da onlardan meydana geldi.
7- Bu gl Yogay bilen, Benim gerekliimi bilir. O kii, hi dei
meyen Yoga ile bal olduu yerde, btn phelerden kurtulmu
tur.
8- Ben hereyin kaynaym, herey Benden doar-ykselir; bilge
kii byle dnerek Beni sever, Bana tapar.
9- Dnceler Benden, yaamlar Bendendir; onlar birbirlerini karlkl
bilinlendirirler; daima Beni konuarak mutlu olur ve sevinirler.
10- Bana her zaman derin dnceyle bal olup, sevgiyle tapanlara,
Bana ulaabilecekleri Yoga bilgeliini bahederim.
11 - Bilgisizlikten doan karanl bilgeliin yla datmak iin, kalple
rinde yer alr, stlerine rahmetimi yadrrm.

Arcuna
12- Sen, En yce Brahman, En yce Snak, Byk Saflatrc, Kutlu
Varlk, Tanrlarn lki, Domam ve Hereyi Saransn.
13- Bunu tm ermiler, kutlu eli Narada, Asita, Devala, hatta Vysa
da sylemilerdi; imdi bizzat Sen aklyorsun.
 BHAGAVADGTA 57

14- Ey Keava, sylediin hereye inanyorum; ey tanr, Senin gerekli

ini ne tanrlar ne de eytanlar bilirler.37
15- Varlklar Yaratan, canllarn Yneticisi, Tanrlarn Tanrs, Evrenin
Efendisi, En yce Purusha, ancak Sen kendin, kendin sayesinde,
kendini bilirsin.
16- Bu yzden, bu dnyalar saran varlnn grnlerini, bana en
ince ayrntsna kadar akla.
17- Ey Yogann Efendisi, srekli derin dnceyle Seni nasl bilece
im? Kutlu efendim, bu durumda Senin hangi biimlerini
kavrayabilirim?
18- Ey Canrdana, bana bir kez daha Yoga gcn ve ihtiamn anlat;
nk senin lmszlk ikisi amrita gibi szlerine doymuyorum.

r Bhagavn
19- Hey, sana gksel benliimin bykln anlatacam; ey Kurularn
en iyisi, Benim en yce madde olan byklmn sonu-snr yoktur.
20- Ey Gudkea, Ben her canlnn iinde barnan ruhum; Ben her
canlnn ba, ortas ve sonuyum.
21 - Adityalar iinde Vishnuyum, kl cisimler iinde Gneim; Ma
nidarn arasnda Mari, yldzlarn arasnda ayim.38
22- Vedalardan Smavedaym, tanrlardan ndra; duyulardan aklm,
canllarn bilinciyim.
23- Rudralar arasnda ankaraym, Yaksha ve Rkshasalar iinde
Vitteaym; Vasular arasnda Pvaka, dalar arasnda Meru da
ym.39

37) na hi te bhagavanvyaktim vidurdev na dnavh.

vyakti szc bilinirlik, grn, ortaya k gibi anlamlara geliyor. Ben gereklik
biiminde karladm. Ayrca, burada tanrlarn (devh) yannda, eytanlar iin Dnavlar
szc kullanlm. Bu szck, (Asuralar, Daityalar gibi) dier ifrit gruplar ile e anlaml
tutulmu.
38) Adityalar, Rigvedada tanra Aditinin oullar olarak gzkr. ncelikle Mitra,
Aryaman, Bhaga, Varuna, Daksha ve Ama saylr. Sonraki edebiyatta saylar artar.
Vishnunun cce formu, Kayapa ile Aditinin oludur ve dolaysyla bir Adityadr. Ravi
= Gne. Frtna tanrlar Maruflar iinde de Knshnann Marut hali Maridir. a = Ay.
39) Rigvedada Rudra grleyen, korkun anlamna gelen bir frtna tanrsdr.
Rudra, sonraki mitolojide iva haline gelir. Sonraki mitolojide sayca da ok Rudra
vardr. Vittea, zenginlik tanrs Kuberann bir addr ve en zararsz Rkshasadr. Sekiz
yeli bir baka parlak tanr grubu iinde Pvaka, Agnidir. Meru da dnyann merkezinde
olan ve tepesinde ndrann cenneti olan dadr.
58 BHAGAVADGTA

24- Evsel dinadamlar arasnda beni Brihaspati olarak bata say, ey

Prtha; ordu komutanlar arasnda Skandaym, su birikintilerinden
Okyanusum.40
25- Byk ermilerden Bhrigu yum, dualardan kutsal Ora hecesiyim;
kurbanlardan Capa kurban, sabit nesnelerden Himlaya daym.41
26- Btn aalar arasnda Avattha aacym; tanrsal ermilerden
Naradaym; Gandharvalar iinde itraratha, Siddhalar iinde ermi
Kapilaym.42
27- Atlardan beni, lmsz varl, Uaihravas olarak bil; fillerden
ndrann fili Airavtaym, insanlar arasnda ise kralm.43
28- Silahlardan Vacraym, ineklerden Kmadhukum; ben retici
Kandarpaym, ylanlar arasnda Vasukiyim.44
29- Ylanlar arasnda Anantaym, deniz canllar arasnda Varunaym;
atalardan Aryamanm, yneticilerden de Yamaym.45
30- Daityalar iinde Prahldaym, llebilir eyler iinde Zamanm;
yabanl hayvanlar iinde Hayvanlar Kralym, kular iinde Garu-
daym.46

40) Brihaspati, tanrlarla insanlar arasnda bir arabulucu olan, kiilemi dindarl
simgeleyen tanrdr. Skanda, sava tanrsdr ve ivann oludur (dier ad Karttikeyadr).
41) Farkl farkl ermiler olduundan bir sonraki beyittekiyle ayr olmak zere
Bhrigudan szedilmi. Capa, mrldanarak sunulan kurbandr.
42) Avattha, altnda atlarn dinlendii (ava+sth) glgesi bol bir aatr. Narada,
tanrlarla insanlar arasnda habercidir. Gksel mzisyen ve danslar olan Gandharvalar
iinde en nls itrarathadr. Siddhalar da, yar tanrsal olup gkte yaayan kutsal yara
tklardr. Bunlarn en nls de Kapiladr.
43) Uaihravas, tanr ndrann beyaz renkli atdr.
44) Vacra, ndrann imek biimindeki silahdr. Kmadhuk, Hint mitolojisinin,
istenilen hereyi veren mucizevi ineidir. Kmadhenu veya Surabhi de denir. Ermi
Vasishthaya aittir. Kandarpa, ak tanrs Kmann bir addr. Vsuki, okyanusun
alkalanmas efsanesinde, tanrlarla eytanlarn alkalama ipi olarak kullandklar nl
bir ylan kraldr.
45) Bir baka ylan kral Ananta (esha)dr. Sonsuzluk ylan olup, tanr Vishnunun
zerinde yatt yataktr. Okyanus tanrs Varuna, ilevi ve karakteri biraz kltlerek
burada, bir deniz canls olarak gsterilmi. Aryaman dost anlamna gelir ve Vedik
dnemdeki Adityalardan biridir. lm tanrs Yama, kendi lkesinin yneticisidir. Bir
ara adalet tanrs Dharma ile zdetir.
46) Daitya Prahlda, Vishnu inanan olan bir Daityadr. Babas Hiranyakaipunun,
inancndan caydrmak iin yapt tm zulmlere inancyla katlanr. Hayvanlar kralndan
kastedilen aslandr. Garuda ise, Vishnu'nun binek hayvan olan, yar insan yar ku,
efsanevi bir yaratktr.
 BHAGAVADGTA 59

31- Temizleyenlerden Rzgrm, silah tayanlardan Rmaym; balk

lardan Makaraym, nehirlerden Cahnavyim.47
32- Yaratllarn balangc, sonu ve ortas benim Arcuna; bilgiler iinde
En yce Ruh bilgisiyim, armalar arasnda szm.
33- Sesler iinde A sesiyim, bir birleik kelimenin dvandvasym; ben
hi bitmeyen ZamanTm, heryne bakan Yaratc'ym.48
34- Hereyi alp giden lmm ve gelecekte var olacaklarn Kayna
ym; kadnlardan sz olan kutlu Vm, bellei gl ve ok
sabrl olanm.
35- Ayn ekilde Ben, arklar iinde Brihat arkisiyim, iir lleri
iinde Gyatryim; aylar iinde yln ilk ayym, mevsimler iinde,
ieklerin bol olduu mevsimim.49
36- Kumar aldatcl Benim, parlaklklarn iindeki k Benim; Ben
zaferim, Ben mthi abalarm; canllarn yaam zym.
37- Vrishni soyu iinde Vasudevaym; Pndular iinde Dhananca
yaym; Ermiler iinde Vysa, airler iinde ise Kavi Uanym.50
38- Boyun edirtenlerinasasym; yenmeyi isteyenlerin bilgelik politika
sym; esrarl eylerin sessizliiyim; bilgili olanlarn bilgisiyim.
39- Ve dahi Arcuna, btn varlklarn tohumu Benim; canl-cansz hi
bir varlk B ensiz var olamaz.
40- Benim kutsal byklmn snr yoktur; bu Benim tarafmdan
sylenenler, byklmn sadece ksa bir aklamasdr.
41- Gl ve iyi olan, gzel ve muhteem ne varsa hepsi de, bil ki,
Benim ihtiammn yansmasdr.
42- Ne var ki bu eitlilii bilmenin Sana yaran nedir? Btn bu evreni
Benim koruyup gzettiimi bilmek yeterlidir.

47) Byk sava Rama, Rmayana Destannn kahramandr ve o da Vishnunun

bir bedenlenmesidir. Makara, tanr Varunann binek hayvan olup, timsah, yunus bal
karm hayali bir deniz canlsdr. Cahnav ise, Ganj nehrinin bir addr.
48) Dvandva, ztlklarn iftini gsteren bir bileik szck biimidir. Yaratc iin
Dhtri szc kullanlm.
49) Brihatsma Byk ark anlamna geliyor. Gyatr ise, ilahilerin okunduu bir
l biimidir.
50) Krishnann geldii soy Vrishni soyudur. Dhanancaya Arcunadr ve o da Kuru
soyunun Pndu kanadndandr. Mahbhratann yazar olan Vysay da eksik brakma
mak iin adn anm. Kavi Uan da eski bir air ermi addr.
 60 BHAGAVADgt

XI
Arcuna
I - Bana ltfedip anlattn z ile ilgili gizli bilgileri dinledim; imdi bilgi
sizliim ortadan kalkt.
2- Gzleri lotus yapraklar gibi olan Senden, ayrntlaryla, canllarn
nasl ortaya kp kaybolduklarn ve Senin tkenmez bykln
iittim.
3- Ey Yce Efendim, kendini bu biimde akladn. Ancak, ey insanla
rn en iyisi, ben senin Tanr biimini grmek isterim.
4- Efendim, ey Yogann Efendisi, eer benim tarafmdan grlmesi
uygunsa ltfen bana lmsz biiminizi gsterin.

r Bhagavn
5- Prtha, benim saysz renk ve biimlerdeki trl trl tanrsal gr
nlerimin yzlercesine, binlercesine bak!
6- Ey Bhrata, u Adityalara, Vasulara, Rudralara, Avinlere ve
Marutlara bak. Daha nce hi grmediin u saysz mucizeyi gr!
7- Ey Gudkea, bugn burada, hareket eden etmeyen tm evrene
bak; cann neye isterse ona bak, hepsi de Bende toplanmtr.
8- Ancak bu lml gzlerinle Beni asla gremezsin. Sana doast
bir gr kazandracam. Benim tanrsal Yogama bak.

Sacaya
9- Ey kral! Yogann Byk Efendisi Hari, byle konutuktan sonra,
Prthaya, en yce Tanrsal Biimini gsterdi.
10- Birok yz ve gz, birok mucizev grn, k saan mcevherler,
ok sayda kalkm parlayan sava silahlar,
II - Gksel elbiseler ve elenkler, gksel parfmlerle ykanm bedenler,
her trl olaanst eylerle kapl olarak, sonsuz tanrsallyla btn
ynlere bakyordu.
12- Bu En yce Ruhun parlakl, ancak o anda gkte doacak binler
ce gnein parlaklyla kyaslanabilirdi.
13- Pndava, nihayet, tanrlar tanrsnn bedeninde duran byk birlii
ve evrendeki btn eitlilii bu parlakln iinde grd.
14- Hayretle dolan ve tyleri diken diken olan Dhanancaya, ellerini
birbirine kavuturup diz kerek Tanrya seslendi:
 BHAGAVADGTA 61

Arcuna
15- Tanrm, Senin bedeninde btn tanrlar ve snrsz saydaki yaratk
lar, lotusun iindeki Yce Brahmay,51 tm ermileri ve parldayan
ylanlar gryorum.
16- Ey Evrenin Efendisi, ben senin saysz kolunu, kamn, azn ve
gzn gryorum. Sonsuzca her yndesin ve Senin ne ban, ne
ortan ne de sonunu grebiliyorum, ey Evrensel Biim.
17- Banda tacn, elinde topuzun ve diskin; parlakln heryeri aydnlat
yor; heryerde gne ve ate parlakl var ve ben, baklmas olanak
sz olan Sana bakyorum.
18- Dnceme gre Sen lmszsn, bilinen hereyin En Ycesisin,
evrendeki son snak, lmsz Dharmann52 koruyucususun; Sen
Temel Prensipsin.
19- Balangsz, ortasz ve sonsuz olan Seni gryorum. Tkenmez
gcn, saysz kollarn, gne ve ay olan gzlerini, kendi kendine
olumu ve bu dnyay stan parlak azn gryorum.
20- Yer, gk, aradaki boluk ve tm ynler sadece Seninle doludur;
Senin mucizevi korkun biimini gren dnya da Senin nnde
titrer.
21 - Tanrlardan oluan gruplar Sana gelir, korku iinde ellerini kavutu
rarak Sana dua ederler. Maharishiler ve Siddhalar Sana gelir, ark
larla vg dolu dualar okurlar.
22- Rudralar, Adityalar, Vasular, Sdhyalar, Vivalar, Avinler, Maruf
lar, Atalar, Gandharva gruplar, Yakshalar, Asuralar ve Siddhalar
hayretle Sana bakmaktadrlar.53
23- Ey Mahabhu, senin birok az, gz, kol, bacak, ayak, kann, say
sz diten oluan bu geni ve korkun biimini gren dnyalar titrer
ler; ben de titrerim.
24- Ey Vishnu! Senin ge varan grntn, birok renklerle yanan
bedenini, geni alm azn, ate gibi yanan gzlerini gryorum
ve kalbim korkuyla titriyor; takatim ve huzurum kalmad.

51) Vishnuculara gre, Yaratc Tanr Brahma, Vishnunun gbeinden domutur ve

bir lotusun stnde oturuyor olarak gsterilir. Vishnu taraftarlar bylece Vishnuyu en
yksek mertebeye ykseltmi olurlar.
52) Dharma: Tm evreni ayakta tutan ahlak ve doruluk kanunu. Adalet, hak, hukuk,
erdemlilik, tre, din.
53) Mitolojideki temel ikinci snf yaratk gruplar saylmaktadr.
62 BHAGAVADgt

25- Zamann yok edici ateine benzeyen azlarndaki korkun dileri

grnce ynm yitiriyor, huzur bulamyorum; ey tanrlar Tanrs,
Evreni Saran, bana merhamet et!
26- Dhritarshtrann btn oullar, dier krallarla birlikte Bhshma,
Drona, Staputra (Karna) ve bizim tarafn ba savalar...
27- ... sratle Senin dili korkun azndan ieri giriyorlar. Bazlar
dilerinin arasnda eziliyor ve kafalar paralanyor.
28- Hzla akan sel sular nasl akp okyanusa karrsa, bu bizim dnyalk
kahramanlar da Senin yanan azlarna yle akp giderler.
29- Kanatl bcekler nasl sratle uup yanan bir atein iine dalp
lrlerse, bu insanlar da yok olmak iin Senin ateine sratle ko
maktalar.
30- Sen alevli azlarnla her taraftaki insanlar yalayp yutarsn. Vishnu,
korkun parlakln, iini kla doldurarak, tm evreni yakyor.
31 - Bylesine korkun biimle bana kim olduunu syle. Tanrlar m
kemmeli, sana tapyorum, ac bana. Temel Ruh, seni bilmek istiyo
rum, nk yaptklarn anlamyorum.

r Bhagavn
32- Ben btn dnyalar yok eden alevli Zamanm (Kala). Amacm
buradaki insanlar ldrmektir. Sen olmasan da buradaki savalarn
hepsi lecekler.
33- Bu yzden dorul ve onurunu kurtar. Dmanlarn yen ve krallk
zevkine eri. Onlar Ben zaten ldrdm, sen sadece arac ol, ey
Savyasin.54
34- Drona, Bhshma, Cayadratha, Karna ve dier cesur savalar
Benim tarafmdan zaten ldrldler. Korkma, ldr onlan; savata
dmanlarn yeneceksin.

Sacaya
35- Keavann bu szlerini iiten Arcuna, titreyen ellerini kavuturarak,
itaatle onun nnde eildi ve korku dolu haliyle Krishnaya konutu.

Arcuna
36- Ey Hrikea, tm evren Senin adnn ve annn arksn syleyerek

54) Arcunann sol eliyle yay geren anlamna gelen ad.

 BHAGAVADGTA 63

mest oluyor; tm Rkshasalar korkuyla kayor, Siddhalar ise

Senin nnde eiliyorlar.
37- Ey Soylu Ruh, sana nasl tapnmasnlar ki, Sen yaratc Brah
mandan bile stn olduktan sonra? Sonsuz Efendi, tanrlar Tanrs,
evrenin sma. Sen Var olan, Var olmayan ve ikisinin tesindeki
sin.55
38- Sen tanrlarn ilki, temel Varlk,56 bu evrenin son snasn. Sen
bilen ve bilinensin, en yce Katsn. Sonsuz biiminle tm evreni
kaplarsn.
39- Sen tanr Vyu, Yama, Agni, Varuna, anka ve Pracpatisin;57
keza herkesin atalarsn. Sana bin kez selm ederim, Sana bin kez
sayg sunarm.
40- Benim nmde ve arkamda olan Sana sevgiler, her ynde olan
Sana taparm, ey hereyin tanrs. llemez derecede gl tanr,
sonsuz yaratc, Sen hereyin iindesin, Sen hereysin.
41- Eer haddimi bilmeyerek kstaha veya dosta sana hey Krishna!
Yadu olu! veya Dostum! dediysem, bu benim Senin yceliini
bilmememdendir.
42- Elenirken, oyun oynarken veya dinlenirken, otururken ya da ye
mekte, yalnzken veya bakalarnn yannda sana bir saygszlk
yaptysam, alayc davrandysam, ltfen beni affet, ey Ayuta, ey
llemez olan!
43- Sen, canl cansz tm dnyann Babas, tapnlmaya deer gurular
Gurususun. dnyada da senin benzerin yoktur, ey llemez
olan, kim senden daha byk olabilir?
44- Bu yzden senin nnde eiliyor ve ayaklarna kapanyorum; duaya
lyk olan Sana dua ediyorum. Ey Tanrm, bir babann oluna, bir
dostun dostuna, bir n na olduu gibi bana merhametli ol!
45- Kimsenin grmediini grdm, mutluyum fakat korku iindeyim.
Tanrm, teki biimine dn. Ey tanrlar Tanrs, Evreni Kaplayan,
bana merhamet et!

55) sadasattatparam yat ifadesi. Rigveda X, 129daki nsadst na sadsit tadanm

ifadesine benzer ekilde verilmitir.
56) Bazlar Purusha'y en eski insan diye evirmi. Ben temel varlk biimini
daha uygun buldum.
57) Vyu: Rzgr Tanrs, Yama: lm Tanrs, Agni: Ate Tanrs, Varuna: Okyanus
Tanrs, anka: Ay Tanrs, Pracpati: Yaratc Tanr, Brahmann ilk biimi.
64 BHAGAVADGTA

46- Seni tekrar tacn, topuzun ve diskinle grmek iin can atyorum;
bana tekrar drt kollu biimini gster, ey Evrensel Biimin bin
kollu tanrs.

r Bhagavn
Al- Senden honut olarak sana, kendi Yoga gcmle, parlak, sonsuz,
ilksel ve en yce biimimi gsterdim Arcuna. Benim bu biimimi
daha nce hi gren olmad.
48- Ne Vedalar, ne ayinler yoluyla, ne ilecilik, ne sadaka, ne kurban
treni, ne de meditasyonla benim bu biimim grlebilir. Onu sen
den baka bu dnyada kimse gremez, ey Kuru yiitlerinin en
gls!
49- Benim korkun biimimden dolay arma, korkma. Korkudan
uzak ol ve kalbin huzur iinde Bana tekrar dosta bak.

Sacaya
50- Byle syleyen Vsudeva, Arcunaya yeniden eski biimini gster
di. efkatli halini alan Soylu Ruh, korkmu durumdaki Arcunay
teselli etti.

Arcuna
51- Ey Canrdana, Seni tekrar insan biiminde grmekle korkudan
kurtuldum ve eski halime geri dndm.

r Bhagavn
52- Senin grdn, Benim biimimi grmek ok zordur. Dorusu
senin grdn grmeye tanrlar bile can atyor.
53- Ne Vedalarla, ne ileci yaamyla, ne sadaka vererek, ne de kurban
sunaklar sunarak senin grdn grmek mmkndr.
54- Ancak, ey Arcuna, srekli olarak Bana ballkla Beni byle bilmek
mmkndr; beni dorulukla bilerek Bana kavumak mmkndr,
ey Paramtapa..
55- Tm yaptklarn Benim iin yapan, sonunu Bende gren, Bana
bal, baka balardan kurtulmu, hibir eye kini olmayan kii
Bana kavuabilir, ey Pndava.
 BHAGAVADGTA 65

XII
Arcuna
1- Devaml Sana bal olarak senin yolunda yryenler mi, yoksa
Senin grnmeyen sonsuzluuna inananlar m daha iyi Yoga halin
dedirler?

r Bhagavn
2- Ateli bir biimde bana inanan ve her zaman derin dnceyle
bana balanp, dncesini bende younlatran en iyi Yogi sayarm.
3- Ancak Deimez, Kavranmaz, Grlmez, Hereyi Saran, Anlal
maz, Temel Deimez lke, Kmldamaz ve Hep Ayn Kalana
tapanlar...
4- ... duyularn kontrol edenler, herkese kar ayn davrananlar, tm
canllarn iyiliini isteyenler de Bana kavuurlar.
5- phesiz dncelerini Grnmeyene balayanlarn yolu zordur,
nk O, bu fiziksel bedenlerle ok zor grlr.
6- Ancak, yaptklar her ii Bana adayan, Bende younlap Bana
tapan, Beni dnen, hep Bana bal kalan...
7- Akllar hep Bende olan kiileri, bu dnyalk yaamn doum-lm
okyanusundan hemen kurtarrm, ey Prtha.
8- Bu yzden akln Bende tut, brak bilincin Bende kalsn. Bundan
sonra Bende yaayacaksn, bundan hi kuku yok.
9- Fakat eer akln Bende tutamyorsan, o zaman bunu salamak
iin Yoga pratii yolunu kullan, ey Dhanancaya.
10- Eer bu pratikleri yapamyorsan btn ilerini Bana ada. Btn
ilerini Bana adadnda mkemmellie ulaacaksn.
11 - Eer bunu da yapamyorsan, o zaman akln kontrol edip, eylemleri
nin meyvesini istemeyerek Bana sn.
12- Bilgi pratikten, meditasyon bilgiden, ilerin meyvelerinden vazge
me meditasyondan daha iyidir; bylesi bir teslimiyeti huzur izler.
13- Kimseye kin beslemeyen, herkese dost, bencillik ve kibirden uzak,
zevkte ve acda hep ayn kalabilen, affedici kii...
14- ... bu her zaman huzurlu Yogi, kontroll, kararl akl ve mant
hep bende olarak Benim mridimdir, Benim sevgilimdir.
15- Kimse o kiiden kamaz, o da kimseden kamaz ve o, nee, fke,
korku ve heyecandan kurtulmutur; bu haliyle Benim sevgilimdir.
66 BHAGAVADGTA

L 6- Hibir ey beklemez, saftr ve iyi alr, bamszdr, kendi halinde

dir; o tm amal balanglardan vazgemitir, o Benim mridimdir,
o Benim sevgilimdir.
17- O kii ne sevinir ne de nefret eder; ne kederlenir ne de tutkuya
kaplr. O iyi ve ktnn tesindedir; byle bir mrid Benim iin
pek sevgilidir.
18- O kii dosta dmana ayndr; onun iin onur ve onursuzluk, souk
ve scak, mutluluk ve mutsuzluk birdir; o ballktan uzaktr.
19- O kii kusurda ve vgde dengededir; az konuur, kaderine razdr.
Ev ball yoktur, akl salamdr; byle mrid Benim iin pek
sevgilidir.
20- Ancak, En yce ama olarak gzettiim, Benim abhayat gibi reti
lerimi izleyen inan sahipleri, Benim iin kat kat sevgilidirler.

XIII
r Bhagavn
1 - Ey Kaunteya, bu bedene alan denir; bunu bilene ise, alan bilen
derler.
2- Ey Bharata, unu bil ki Ben tm alanlar bilenimdir. Alan bilgisini
ve Alan Bileni, Gerek Bilgi olarak kabul ederim.
3- Sana alan, alann doasn, deiimlerini, her birinin nereden geldi
ini, alan bileni ve onun glerini ksaca anlatacam, dinle!
4- Bu, ermiler tarafndan eitli yollarla ve eitli ilahilerle dile getiril
mitir. Brahmastralarn mantkl ve ikna edici szlerinde de vardr.
5- Be gizli element, benlik, akl, lksel Madde, on organ, dnce
gc, be duyunun be duyu organ.. ,58
6- ... arzu, nefret, zevk, ac, beden, bilin, sebat; buna, ksaca, birleik
alan ve onun deiimleri denir.
7- Gururun yok olmas, ikiyzllkten kurtulma, iddetsizlik, affedicilik,
drstlk, hocaya hizmet, saflk, metanet, kendini kontrol...
8- ... duyu zevklerine ballktan kurtulma, bencilliin kaybolmas;
doum, lm, yallk, hastalk ve strabn yaratt keder durumlar
nn farkna varma ...

58) Be element: Eter, hava, ate, su, toprak.

Be duyu: Ses, dokunma, renk, tat, koku.
 BHAGAVADGTA 67

9- ... balln kaybolmas, oul, kadn, ev gibi ballklardan kurtulma,

akln gzel-kt tm durumlarda hep ayn dengede kalmas...
10- ... Bana, asla deimeyen bir disiplinle balanma, ssz yerlere
ekilme, sradan insanlardan kanma...
11 - Kendini bilmede srarclk, Gerein Bilgisini grme; btn bunlara
bilgi, bunlarn dndakilere ise cehalet denir.
12- Sana bilinmesi gerekeni anlatacam; bunu bilen kii kurtulua eri
ir. O, balangsz olan En yce Brahmadr; Onun ne Sat ne de
Asat olduu sylenir.59
13- Onun elleri ve ayaklar heryerdedir; gzleri, balar ve yzleri
heryerdedir, kulaklar heryerdedir, O hereyi sarar.60
14- Tm duyulardan uzak olduu halde tm duyular sezer; basz olduu
halde hereyi geindirir; niteliksiz olduu halde tm nitelikleri bilir.
15- O tm canllarn dndadr ve iindedir, O hareket eder ve etmez;
grlmeyendir, alglanamaz; hem uzaktadr hem de yaknda.61
16- Blnmeyen olduu halde kendisini tm canllara blmtr. O,
canllar geindiren, yok eden ve tekrar yaratan olarak bilinmelidir.
17- O, karanln tesindeki, klarn dr, yle derler; bilgi, bilginin
amac ve bilgiyle bilinendir; O, her canlnn kalbindedir.
18- Sana ksaca alan, bilgiyi ve amacn anlattm. Bunu bilerek Bana
inananlar Bende kaybolurlar.
19- Her ikisi de balangsz olan Prakriti ve Purushay bil! Keza
Prakritiden doan btn biimleri ve nitelikleri de bil!
20- Prakritinin, eylemin, eylem aracnn ve eylemcinin arkasndaki
g olduu sylenir. Pumshann ise, zevk ve ac hislerinin ardndaki
neden olduu sylenir.
21- Purusha Prakritide bulunduunda, Prakritiden doan niteliklerin
tadn alr. Bu niteliklere ballk, kiinin iyi veya kt doumlarnn
nedeni olur.
22- Bu bedende barnan ruh, gerekten de stndr. Onun, tank,
rehber, destekleyen, hisseden, En yce Ruh, En yce Efendi, En
yce Purusha olduu sylenir.

59) Sat varlk, Asat yokluk anlamlarna gelir. Burada, yine, Rigveda X, 129daki
ilahiye gnderme yaplyor.
60) Burada da, Rigveda X, 90daki Purushasukta ilahisindekine benzer bir dil
kullanlm. Ayrca vetavatara Upanishad III, 16 ile ayndr.
61) Upa. 5 ile ayndr.
68 BHAGAVADGTA

23- Bu Purusha ve Prakriti birliini ve bundan kan nitelikleri bilen

kii, ne tr eylemde bulunursa bulunsun, bir daha asla domaz.
24- Youn dnce ile bazlar, kendilerindeki Atman grrler; bazlar
Samkhya Yoga ile, bazlar ise Karmayoga ile grrler.
25- Ancak bunlardan haberi olmayp, sadece iittiklerine gre tapnan
lar da vardr. ittiklerine inan gsterdiklerinden, bunlar da lmn
tesine geerler.
26- unu aklndan hi karma ey Bharatarshabha, hareket etsin-etme
sin, domu olan herey Alan ve Alan Bilenin birliinden gelir.
27- Benzer ekilde, Yce Efendinin btn canllarda, tek lmsz
varlk olarak durduunu gren kii, gerek bir bilgedir.
28- Kii, tm canllarda ayn Tanrnn barndn grerek, kendi kendi
sini yok edemez ve bylece mkemmellik durumuna eriir.
29- Kii, eylemlerin tm durumlarnda, yapann Prakriti olduunu, Atmann
ise eylemsiz olduunu grrse, o kii gerei grm demektir.
30- Kii, eit eit varlklarn bir kaynakta barndn ve oradan yaa
ma fkrdn gzlediinde, Brahmaya kavumu demektir.
31 - Ey Kaunteya, balangsz, niteliksiz ve yok olmayan En yce Ruh,
vcutta barnd halde, ne eylemde bulunur ne de lekelenir.
32- Nasl heryeri saran gkyzn hibir ey lekeleyemezse, tpk bunun
gibi, beden iinde duran z de kimse lekeleyemez.
33- Tpk tek bir gnein btn dnyay aydnlatmas gibi, Alann Sahibi
de btn alan aydnlatr, ey Bhrata.
34- Bilgelik gzyle Alan ve Alan Bilenin farkn kavrayanlar, varlk
larn maddesel doasndan kurtulanlar, En yce noktaya ularlar.

XIV
r Bhagavn
1- Sana, btn bilgilerin en iyisi olan En yce Bilgiyi tekrar aklaya
cam. Bunu bilen bilgeler, bu dnyann stndeki enyksek duruma
eriirler.
2- Bu bilginin korumasnda olanlar Benimle birdir; yaratl zaman
yeniden domazlar, son yokoluta da artk lmezler.
3- Ey Bhrata, Byk Brahma Benim rahmimdir; buna tohum koya
rm. Btn canllar buradan doarlar.
 BHAGAVADGTA 69

4- Kaunteya, tm rahimlerden doan canllarn rahmi, byk Brah

madr ve Ben de oraya tohum koyan Babaymdr.
5- Ey Mahbhu, Prakritiden doan Sattva, Racas ve Tamas, beden
de yaayan lmsz varla baldrlar.62
6- Bunlardan Sattva saftr, k ve salk verir, ey Gnahsz Kii; zevk
leri ve bilgi kalabaln engeller.
7- Racas tutku niteliiyle bil Kaunteya, istek ve ballk ondan doar;
tm eylemleri bedene balayan odur.
8- Ancak Tamasn cehaletten doduunu bil. O tm canllar aldatr,
onlar ihmale sevkedip uyuukluk ve tembellikle balar, ey Bhrata.
9- Sattva kiiyi mutlulua, Racas eyleme balar Bhrata. Glgeleyici
bilgiyle dolu Tamas ise kiiyi hataya srkler.
10- Bazen Sattva, Racas ve Tamas zerinde stnlk kurabilir, bazen
Racas, Tamas ve Sattva, bazen de Tamas, Sattva ve Racas zerin
de stnlk kurabilir Bhrata.
11 - Bedenin tm kaplarndan bilginin parladnda, Sattva stn
durumda demektir.
12- Racas ykseldiinde agzllk, eylem istei, bencilce i stlenme,
honutsuzluk ve srekli istek ortaya kar, ey Bharatarshabha!
13- Ey Kurunandana, Tamas gelitiinde ise karanlk, tembellik, dikkat
sizlik ve uyuukluk ortaya kar.
14- Eer Sattva stnken bir kimse lrse o, en stn ilkeleri bilen
insanlarn kavutuu kusursuz dnyalara gider.
15- Eer Racas stnken lrse, i kalabal iinde yeniden doar;
eer Tamas stnken lrse, aptallarn rahminden doar.
16- Sattvann saf meyvesi erdemli ilerdir; Racasn meyvesi ac,
Tamasn meyvesi ise cehalettir.
17- Sattvadan bilgelik doar, Racasdan agzllk, Tamasdan ise
yanlg, uyuukluk ve de cehalet doar.
18- Sattvaclar en yksek gklere gider, Racaslar orta yerlerde kalr,
Tamaslar ise, niteliksizlikleri yznden, aa blgelere giderler.
19- Bu gunalardan baka birey olmadn gren kii, bunlarn tesinde
dir. Beni bilir ve Benim varlma kavuur.

62) Sattvam iyilik, Racas tutku, Tamas karanlktr ve Gunay (nitelii)

belirtirler. Prakriti doadr.
70 BHAGAVADGlTA

20- Bedeni oluturan bu gunay aan kii, doum, lm, yallk ve

kederden kurtulur ve lmszle kavuur.

Arcuna
21- Bu gunann tesine geen kiideki belirtiler nelerdir? Onun dav
ran nasldr? Ve o nasl gunann stnde ykselir?

r Bhagavn
22- Ey Pndava, o kii parlaklktan, yaam akndan ve karanlktan
nefret etmez; olmadklar zaman onlar aramaz da.63
23- Bir yabanc gibi oturup, gunalar tarafndan hareket ettirilemeyen
ve sadece gunalarn oynayacan dnen kii, sarslmaz olarak
kalr.
24- Ona keder ve nee ayndr, kendinden emindir; ona toprak, ta,
altn hep ayndr; sevilen sevilmeyen ayndr; o metindir; ona svg
ve vg ayndr.
25- O kii iin onur ve onursuzluk birdir, dost ve dman ayndr. O kii
tm eylem giriimlerini brakr; ite byle kii bu gunay aar.
26- O kii gunay aarak, ballk Yogasyla hi durmadan Bana
tapnr ve Brahmaya kavuacak nitelie ular.
27- nk Ben Brahmann kald son yerim, Ben lmszm, bitip
tkenmeyenim, lmsz Dharmaym, bitmeyen mutluluum.

XV
r Bhagavn
1 - lmsz Avattha aacnn kklerinin yukarda, dallarnn ise aa
da olduunu sylerler. Yapraklar ilahilerdir, bunlar bilen kii Veda
lar bilir.
2- Gunalardan fkran dallar aa ve yukar yaylr, srgnleri duyu
nesneleridir. Eyleme bal kkleri ise, insanlarn dnyasna kadar uzanr.
3- Ama kimse onun gerek biimini alglayamaz, ne ban, ne sonunu
ne de temelini. Bu kkleri gl Avattha aacn, bamszln
keskin baltasyla keserek,

63) Parlaklk (prakam) Sattvann, yaam ak (pravrittim) Racasn (szck aba

lama, ilerleme eklinde de evrilebilirdi) ve karanlk (moham) Tamasn zellikleridir.
 BHAGAVADGTA 71

4- Kii dnlmez noktaya gelmeli ve u szleri sylemelidir: Ben, bu

eski oluumdan treyen u Temel Prensibe giderim.
5- Kibir ve aldanmadan uzak olarak, ballk lekesinden kurtulur; ruh
dncesiyle tutkular biter. Zevk-ac gibi ikilemlerden kurtulur ve
lmsz noktaya ular.
6- Orada gne parlamaz, ne ay ne de ate k verebilir; oras Benim
evimdir, oraya varanlar artk geri dnmezler.
7- Benim Temel Varlmdan bir para, bu dnyaya ruh olarak gelir
ve doada yatan akl ve be duyuyu kendine eker.
8- Tanr bir bedene girerken ve onu terk ederken, rzgrn kokular
yerlerinden oynatmas gibi, bu duyular alr ve brakr.
9- Kulaklara, gzlere, temas organlarna, tat ve koku alma uzuvlarna
yerleerek, duyu nesnelerinden zevk alr.
10- Yanlg iinde olanlar, onun bedende kaldn veya ondan ayrldn
gremezler; ilgili temaslarla deneyimde bulunurlar. Bilgelik gz
olanlar ise grrler.
11 - abalayan Yogiler, kendi ilerindeki Onu grrler; ancak, ruhlar
gelimemi olanlar, abalasalar da, Onu gremezler.
12- Tm dnyay aydnlatan gnein klan, ayn ve atein , bil ki,
Benden gelir.
13- Bu ekilde dnyaya girerek, tm canllar gcmle geindiririm.
Ay gibi tatl Soma olarak, btn bitkileri beslerim.
14- Hazmettirici ate olup, tm canllarn bedeninde yaarm, st ve
alt nefesin birliinde drt eit besini yakarm.64
15- Ben herkesin kalbindeyimdir; hafza, bilgi ve tartma Benden
gelir. Btn Vedalarn bildirdii sadece Benim ve Vedalar bilen
de yazan da yine Benim.
16- Bu dnyada iki purusha vardr: Kshara ve akshara. Kshara btn
varlklardadr, aksharann ise en yksek noktada olduu sylenir.65
17- Ancak bunlarn dnda bir En yce Ruh vardr, ona En yce z66
denir. O lmsz Tanr, dnyaya girerek, onlar destekler.
64) prnpna samyuktah cmlesindeki prna yaam soluunu, apna ise alt
nefes veya ansten akn havay belirtir. Drt eit besin ise (annam aturvidham)
yeme, yalama, emme ve ime biiminde alnan besinler olsa gerektir. Prna ve apna ile
ilgili bilgiler Upanishadlarda bulunur (rnek: Katha Upa. II, 3-5).
65) Purusha varlk, mevcudiyet, ruh biiminde, kshara lmllk, akshara lm
szlk biiminde evrilebilir.
66) Paramtma: En yce z, En yksek Ruh.
72 BHAGAVADGTA

18- Ben bu lmlln tesinde olduum ve lmszlkten de daha

yce olduum iin, dnyada ve Vedada, En yce Ruh67 diye bilinirim.
19- Yanlgsz insan Beni, En yce Ruh olarak grr. O hereyi bilir
ve tm varlyla Bana tapnr, ey Bhrata.
20- Ey kusursuz kii, sana en gizli bilgiyi akladm. Bu bilgi insan
bilgelie gtrr, bununla tm isteklerin yerine gelir, ey Bhrata.

XVI
r Bhagavn
1- Korkusuzluk, zn temizlii, bilgi disiplinine ballk, cmertlik,
kontrol, ibadet, kutsal metin ezberleme, ilecilik, doruluk,
2- iddetsizlik, gerekilik, fkesizlik, teslimiyet, huzur, arkadan eki
tirmeme, canllara merhamet duyma, tokgzllk, nezaket, alak
gnlllk, kararllk,
3- Heybet, affedicilik, sebat, saflk, nefretsizlik, kibirsizlik; ite bunlar
kutsal doa ile domu kiilerin zellikleridir, ey Bhrata.
4- kiyzllk, kstahlk, kendini beenme, fke, zalimlik, cehalet; ite
bunlar da kt ruhlu kiilerin zellikleridir, ey Prtha.
5- Kutsal zellikler kurtulua, kt zellikler ise balana gtrr.
Kederlenme Pndava, sen kutsal zelliklerle dodun.
6- Bu dnyada canllarn iki tr var oluu vardr: Kutsal ve Kt. Kutsal
olan sana uzunca anlattm Prtha, imdi de kt olan dinle.68
7- Ktler, yaamda, eylemde bulunmay da eylemden kanmay da
bilmezler. Onlarda ne saflk, ne doru davran, ne de gereklik vardr.
8- Bu kiiler dnyann gerekten uzak, temelsiz, tanrsz, birbirini drten
etkiler olmakszn olduunu, tek nedenin ehvet olduunu sylerler.
9- Bu gre yapan ruhsuz, aalk, algs zayf, zalim bu tr insanlar,
sadece bu dnyay yok etmek iin var olurlar.
10- Doymak bilmez tensel zevklere tutunurlar; ikiyzldrler, kendini
beenme ve kstahlkla doludurlar; yanl sonular kartr ve saf
olmayan amalar gderler.
11- lmlerine kadar dnceleri saysz meraklarla doludur; tensel
zevklerin en yce ama olduundan emindirler, o hereydir.

67) Purushottamah.
68) Asura szc eytan szcyle karlanabilirdi. Bunun slams bir arm
yaptrmamas iin kt demeyi yeledim.
 BHAGAVADGTA 73

12- Yzlerce bo umut beslerler, fke ve hevese balanmlardr. Kendi

tutkularn tatmin iin haksz kazanlarla ykl zenginlikler edinmeye
abalarlar.
13- Bugn bunu kazandm; bu istee ulaacam; bu benim bu da
benim, u zenginlik de benim olacak...
14- ... bu dman ldrdm, dierlerini de ldreceim; ben efendi
yim, ben zevk alanm, baarlym, glym, mutluyum...
15- ... ben zenginim, soyluyum; bana benzeyen kim var? Kurban sunaca
m, sadaka vereceim ve mutlu olacam diye cehaletle konuurlar.
16- Birok yanl dnceyle yoldan km, yanlg ama dolam,
zlemlerinin zevklerine bal olarak, iren cehenneme derler.
17- Kendini beenme, kibir, vnmeyle dolu, zenginlikle iinmi bu
kiiler, sadece kendi adlarna kurban sunar, eski bilgileri de bilmezler.
18- Bencilik, g, gurur, ehvet ve fke ile bal bu kt insanlar, kendi
lerinde ve bakalarnda bulunan BENden nefret ederler.
19- Bu nefret dolu, zalim ve alak insanlar, bitip tkenmeyen var olma
yolundadrlar. Ben onlar, hi durmadan, kt rahimlere atar dururum.
20- Ey Kaunteya, byle kt rahimlerde doumdan douma koarak
Bana ulaamazlar ve sonunda en aalk yerlere giderler.
21- Bu cehennemin kaps tr: Tutku, fke ve agzllk. Bunlar
ruhu yok eder. Bu yzden bunlardan saknmak gerekir.
22- Kaunteya, kii bu karanlk kapdan kaarsa, kendi ruhu iin
doru olan yapar ve sonra en yce yola gider.
23- Ama eer kii, uygun davran bilgilerini reddederse ve isteklerine
gre yaarsa, ne mkemmelie, ne mutlulua ne de en yce duruma
kavuabilir.
24- Bu yzden, neyin yaplp neyin yaplmayacan reten stralan69
kabul et; onlardaki retileri bilerek, bu dnyada ona gre davran.

XVII
Arcuna
1- stralar dikkate almayp, inanla kurban sunanlarn durumu nedir,
ey Krishna? Onlar Sattvada m, Racasda m yoksa Tamasda
mdrlar?

69) astra: Veda dnemine kadar inen eskilie sahip, kutsal ve ksmen bilimsel bilgiler.
74 BHAGAVADGTA

ri Bhagavn
2- Kendi doalar iinde inanl insanlar trldr: Sattvac, Racas
ve Tamas. imdi onlar dinle!
3- Bhrata, her insan inancn asl doasndan alr. Kii inantan
yaplmtr; o nedenle inanc neyse kii de odur.
4- Sattva insanlar tanrlara, Racas insanlar Yaksha ve Rkshasalara,
Tamas insanlar ise Preta ve Bhtalara tapnr.70
5- stralar sevmeyen ve kendilerine sk ile uygulayan, ikiyzl ve
bencil insanlar, tutku ve istek gcyle doludurlar.
6- Onlar bedenlerinde yer alan unsurlara ve ilerinde duran Bana,
eziyet ederler. Bu insanlarn kt dncede olduklarn bil.
7- imdi de her canlnn yiyecek isteinin ve keza kurban, ilecilik ve
sadakann trl olduunu anlatyorum, dinle.
8- mr, akl, g, mutluluk ve nee veren, tatl, yumuak ve kalp
rahatlatan yiyecekler, Sattvac insanlara uygundur.
9- Ac, eki, tuzlu, ok scak, keskin, sert, yakc olup, ac, znt ve
hastalk veren yiyecekler Racas insanlara uygundur.
10- Bir sre beklemi, tad kam, kokmu, bayat, bozuk ve kirli
yiyecekler, Tamas insanlar iin uygundur.
11- Bir kurban, herhangi bir karlk beklemeden, ynergelere uygun,
grev saylarak ve tm akln vererek yaplrsa, bu, Sattvacdr.
12- Ama, ey Bharatalarn en iyisi, bir kurban, karlk bekleyerek,
gsteri iin yaplrsa, bil ki o bir Racas kurbandr.
13- Ynergelere uymadan, yiyecek sunmadan, dua okumadan ve uygun
kurban hediyeleri verilmeden yaplan kurban da Tamas kurbandr.
14- Tanrlara, Brahmanlara, gurulara ve bilgili kiilere tapnma; saflk,
doruluk, drstlk ve iddetsizlik; ite bunlar bedenin ilecilikleridir.
15- Saldrgan olmayan, doru, ho, faydal ve kutsal metinleri okurken
kullanlan sze, dilin ilecilii denir.
16- Akl huzuru, naziklik, sessizlik, kendini kontrol, varln saflatrlma
s; bunlara da akln ilecilii denir.
17- Bu ilecilik ekli, mutlak bir inan ile, hibir karlk beklemeden,
kontrolle yaplrsa, buna Sattvac denir.

70) Yakshalar ve Rkshasalar, aa yaratk gruplardr. Bunlar tanrlara dman

kt ruhlardr. Preta ve Bhtalar ise, yeryznde gezinen, dindar ve drst insanlara
ktlkler yapan, daha da aalk hayaletlerdir.
 BHAGAVADGTA 75

18- Bu ilecilikler, sayg, nem ve hayranlk kazanmak iin ya da ikiyz

llkle yaplrsa, buna, kalmsz ve kaypak Racas yol denir.
19- Bu ilecilikler amasz bir sertlik, kendine ikence etme veya ba
kalarna eziyet iin yaplyorsa, buna Tamas yol denir.
20- Karlnda birey beklemeden, grev sayarak, doru yerde, doru
zamanda, uygun kiiye sadaka verme, Sattvac'dr.
21 - Buna karlk, karlnda birey bekleyerek veya ileride bir kazan
umarak ya da isteksizce verilen sadaka Racasdr.
22- Yanl yerde, yanl zamanda, uygun olmayan kiiye, saygszca
ve aalayarak sadaka vermek ise Tamas vermedir.
23- Om Tat Sat: Bunlar Brahmann l aklamasdr. Kadim zaman
da Brahmnlar, Vedalar ve kurbanlar byle ortaya kt.
24- Bu yzden Brahmay anlatanlar, her zaman, kutsal yazlarn onay
lad kurban, sadaka ve ileyi uygularken, Om hecesini tekrarlarlar.
25- Hibir karlk beklemeden, Tat hecesini syleyerek, kurban, ile
ve eitli sadaka yollar deneyenler, kurtuluu bu yolla ararlar.
26- Sat szc ise, gereklik ve iyilik anlamnda kullanlr; hatta bu
szck vgye lyk ileri de belirtir, ey Prtha.
27- Kurban, ile ve sadakada sebatl olmak Sattr. Bunun gibi, bu
amalar iin yaplm her eylem de Sat olarak adlandrlr.
28- Prtha, inanszca yaplm kurban, verilmi sadaka, uygulanm
ile Asattr ve bunun, ne bu ne de teki dnyada bir deeri vardr.

XVIII
Arcuna
1- Ey Mahbhu, ey Hrikea, Sanysann ve Tygann gerek
doasn bilmek istiyorum, ey Keinishdana!71

r Bhagavn
2- Bilge kiiler, istein yaratt eylemleri terk etmeye Sanysa derler;
yine bilgeler, tm eylemlerin meyvelerinden vazgemeye Tyga
derler.

71) Sanysa: Smkhya Yoga, Tyga: Karma Yoga.

Keinishdana: Keini ldren anlamnda Krishnann bir lakabdr. Efsaneye
gre, kt kral Kamsa, ldrmesi iin, at biimindeki ifrit Keini Krishnann stne
gndermi, Krishna da onu iki paraya ayrarak ldrmt.
76 BHAGAVADGTA

3- Baz bilgeler, tm eylemlerin kt olduunu ve braklmas gerektii

ni; baz bilgeler ise kurban, sadaka ve ile eylemlerinin braklmama
s gerektiini sylerler.
4- Ey Bharatasattama, Tyga hakkndaki dncemi syleyeyim; ey
insanlar kaplan, Tygann tr vardr.
5- Kurban, sadaka ve ile eylemlerinden vazgeilmemelidir, bunlar
hep yaplmaldr. Kurban, sadaka ve ile bilge kiiyi saflatrr.
6- Ancak bunlar yaplrken, bunlarn karlklar beklenmemelidir. Ey
Prtha, bu Benim kesin ve en yce fikrimdir.
7- Kutsal yaztlarn ykml kld eylemleri brakmak doru deildir.
Bunlarn terkine neden olan cahilce hareket, Tamas kkenlidir.
8- Bedenen rahatsz olma korkusuyla, tm eylemin dert olduunu syle
yen kii, Racas terk yolunu izler ve bu yoldan hibir yarar elde edemez.
9- Kutsal yaztlarn syledii eylemi grev gibi yapmak, ba ve dl
den vazgemek, Sattvac tip terk yolu olarak grlr.
10- O kii, ho olmayan eylemden nefret etmez, ho olana da balanmaz.
yilikle dolu bu terk insan (Tyg), pheleri yok olmu, bilge bir kiidir.
11 - Hibir cisimlemi varlk btnyle eylemden vazgemez, ancak eyle
min meyvasndan vazgeebilir; byle kiiye, gerek terk insan denir.
12- Eylemin meyvesi trldr: Sevilen, sevilmeyen ve kark. Terk
insan olmayanlar, lmden sonra bunlara kavuur, terk insanna
birey olmaz.
13- Mahbhu, sana Smkhya felsefesindeki be temel nedeni anlata
ym. Btn eylemler onda tamamlanr.
14- Maddesel temel, yapc, ok eitli aralar, ok eitli abalar ve
kader denilen beincisi.
15- Kii, beden, sz veya aklla eylemde bulunduunda, doru ya da
yanl, hep bu be faktrden hareket eder.
16- Bu byle olduu halde, bilinci bulank ahmak kii, sadece kendini
yapc olarak grr, tamam gremez.
17- Bencillemeden ve bilinci bulanmadan kalan kii, btn bu insanlar
ldrse bile, ldrm olmaz ve bu durum onu balamaz.
18- Bilgi, bilinirlik ve bilen, eylemi etkileyen unsurdur. Ara, eylem
ve yapc ls de eylemi zetler.
19- Niteliklerine gre guna biiminde ayrmlaan sistem iinde bilgi,
eylem ve yapcnn da eitli biimleri vardr, imdi onlar sylyorum.
 BHAGAVADgt 77

20- Btn varlklarda lmsz varl gren ve saysz eylerin bir tek
olduunu gren kiininki, bilesin ki Sttvika bilgisidir.
21- Ama eit eit canllarda ayr ayr varlk olduunu sanan kiinin
bilgisi, bil ki, Racas bilgisidir.
22- te yandan tek bir eye, sanki o hereymi gibi nedensiz, gerek
nedenine deinmeden yapm olan kiinin bilgisine Tamas bilgisi
denir.
23- Bir eylem, ballktan uzak, tutku ve nefretten arnm, dl dnl
meden yaplmsa, buna Sattvika ii denir.
24- Ama tutku gzetilen veya yine bencilce yaplan, ok emek sarfetti
ren eyleme Racas ii denir.
25- Cahillikle balanan, sonucunu dnmeden yaplan, semeresiz,
yararsz ve zarar verici eyleme de Tamas ii denir.
26- Badan kurtulmu, kendisini vmeyen, gl ve salam olup, yengi
ve yenilgi duygularna kar ayn kalan kiiye, Sattvac davranan
kii denir.
27- Tutkulu, ilerin karln bekleyen, agzl, zarar verici, kirli, zevk
ve ac dolu kii, Racas davranan kiidir.
28- Kontrolsz, kaba, kstah, hilekr, namussuz, tembel, mitsiz ve
savsaklayc insan tipine de Tamas denir.
29- Ey Dhanancaya, imdi aklllk ve dayanklln gunaya gre
nasl ayrldklarn dinle, ayn ayr anlatyorum.
30- Prtha, eylemi ve eylemsizlii, neyin yaplp-yaplamayacan, ne
den korkulup-korkulmayacan, ball ve zgrl bilen akl
Sattvacdr.
31 - Prtha, doruyu ve yanl, neyin yaplp neyin yaplmayacan
ayrt edemeyen akl, Racasdr.
32- Prtha, karanlkla kapl olduundan, erdemsiz olan erdemli gren,
hereyi olduundan baka ve ters anlayan akl Tamasdr.
33- Prtha, yoga ile bir kimsenin akl, soluk ve duyu eylemlerini kontrol
etmesi ve bylece deimez bir dayankllk kazanmas Sattvacdr.
34- Prtha, bir kimsenin din, ak ve i72 dknl ile eylemlerinin
meyvasna gsterdii dayankllk Racasdr.

72) Dharma (erdem, din), Artha (i, kazan salama) ve Kma (ak, tutku). Bunlar,
bir Hindunun yaam boyunca mutlaka karsna kacak aamalardr. Dharma burada
szde din anlam ieriyor.
78 BHAGAVADGTA

35- Prtha, zayf aklyla, uyku, korku, keder, endie ve kibirden vazge
memekte diren gsteren de Tamasdr.
36- Ey Bharatarshabha, imdi eit mutluluu sayyorum, dinle.
Uzun pratikler yaparak kedere bir son verilebilir.
37- O, balangta zehir gibi gelir, sonunda ise abhayat gibi tatldr.
zn kavramann huzuruyla doan bu mutluluk Sattvacdr.
38- Duyu organlarnn temasyla balangta abhayat gibi tatl gelen,
ancak sonunda zehir gibi zarar veren mutluluk ise Racasdr.
39- Balangta da sonda da, ruhu uyuturan, uykudan, tembellikten
ve umursamazlktan kaynaklanan mutluluk da Tamascdr.
40- Ne yeryznde, ne de gkyzndeki tanrlar arasnda, doann bu
gunasndan kurtulup yaayabilen yoktur.
41- Ey Paramtapa, Brahmanlarn, Kshatriyalarn, Vaiyalarn ve dra
larn grevleri, doumdan gelen gunalarna gre belirlenmitir.
42- Huzur, kendini kontrol, ilecilik, temizlik, sabr, drstlk, tanrsal
ve dnyasal bilgi, dinsel inan73 brahmanlarn doumdan gelen g
revleridir.
43- Kahramanlk, yiitlik, dayankllk, ustalk, savatan kamama, cmert
lik, yneticilik; bunlar da kshatriyalarn doumdan gelen grevleridir.
44- Tarm, hayvanclk ve ticaret, Vaiyann; hizmetinin yapaca
iler de drann doumdan gelen grevleridir.
45- Her biri kendi iine ballkla mkemmellie ulaacaktr. imdi kendi
iine balanarak nasl mkemmellie ulalacan dinle.
46- Kii, tm canllarn Ondan geldii, btn hereyi Sarana tapnarak
iini yaparsa, mkemmellie ular.
47- Bir kimsenin, kusursuz olmasa da, kendi dharmasna gre davran
mas, bakasnn dharmasna gre davranmasndan daha iyidir.
Kendi iini yapana gnah ulamaz.
48- Kaunteya, kusurlu da olsa, kendi douuna gre davranmaktan vaz
gememeli; ate duman karr, bunun gibi, her iin bir hatas olur.
49- Akl hibir eye bal olmayan, kendine egemen olmu, tutkudan
uzak insan, Sayasalkla74 en yce eylemsizlik durumuna kavuur.
73) Cnam ve vicnam szcklerini tanrsal ve dnyasal bilgi diye evirdim.
Dinsel inan diye karladm stikya szc de, aslnda, tanrnn varlna ve br
dnyaya inanma" demektir.
74) Sayasa: Terk ve feragat yolunu semi kii. Tanry kavrayarak Karma balarn
kopartm kii.
 BHAGAVADGTA 79

50- Kaunteya, mkemmellie ulaarak kii, en yce bilgi durumu olan

Brahmaya nasl kavuur, onu ksaca anlatacam.
51 - Aklnda temiz anlama yaratarak, kendini disipline ederek, ses etkile
ri ve benzeri duyu etkilerinden uzak, tutku ve nefreti brakarak,
52- Sessiz bir yerde yaayarak, az yiyerek, dil, vcut ve akln kontrol
ederek, hep meditasyon yaparak, tm tutkulardan uzak kalarak,
53- Bencillikten, g kullanmaktan, kibirden, istekten, fkeden, sahip
olmaktan vazgeerek, bencil olmayan huzurlu biri olduunda,
Brahma olmaya uygun demektir.
54- Huzurlu ruhuyla Brahma olduunda, o ne alar ne birey ister.
Tm canllara bir bakar, Bana en yksek sevgiyle balanr.
55- Bu ballkla o kii Beni renir, llerim nedir, Ben kimim hepsini
bilir. Beni gerekle bilen Bana katlr.
56- Yapt her ite onu Ben korurum; Benim ltfumla o kii hi yok
olmayan, lmsz bir konuma ular.
57- Dncelerinle tm eylemleri Bana ada, Beni en yce say; akl
yogasyla dncelerin hep Bende younlasn.
58- Bu ekilde dncelerin Bende younlarsa, ltfumla her trl
zorluu yenersin. Ama eer kendinle vnr Beni dinlemezsen
mahvolursun.
59- Eer bencilliin yznden ben savamayacam diye dnrsen,
bilesin ki bu bo bir dncedir; doa seni savamaya zorlayacaktr.
60- Kaunteya, sen doumdan kendi Karman ile balsn; bilincini kay
bettiinden, istemesen de, aresiz yapacaksn.
61- Tanr btn varlklarn kalbindedir Arcuna; kutsal sihir gcyle
onlar bir makineymi gibi dndrr durur.75
62- Ey Bharata, btn varlnla Ona sn; Onun ltfuyla en yce
huzura ve lmszlk yerine kavuacaksn.
63- te Benim tarafmdan sana bildirilen gizlerin gizi bilgi byle. Bunu
zihninde iyice tart ve sonra da istediini yap.
64- Yine hereyden daha gizli u en yce szm dinle. Sen Benim
iin ok deerlisin, o yzden u tavsiyede bulunacam.

75) varah sarvabhtnm hrrddeorcuna tishthati,

bhrmayan sarvabhtnm yantrrudhni myay.
Bu cmlede tanr iin vara szc, makine iin yantra szc kullanlm.
80 BHAGAVADGTA

65- Akln Bana ver, Bana inan, Bana kurban sun, Benim nmde
eil. Bana kavuacaksn, sana gerekle sz veriyorum.
66- Btn dharmalar76 bir kenara brak, korunmak iin sadece Bana
gel. Ben seni btn gnahlardan kurtaracam, zlme.
67- Bu bilgiler, ilecilii olmayan, inanca ball olmayan, iitmek iste
meyen veya Bana fke duyan77 insanlara verilmemelidir.
68- Bana en byk ball gsteren bir kimse, bu en yce gizi Bana
inananlara retirse, o, mutlak biimde Bana ulaacaktr.
69- Bu dnyada Benim iin yle bir kiiden daha byk hizmet yapan
yoktur; yle kiiden daha sevgili bir kimse yoktur.
70- Ben, bizim dharma hakkndaki bu karlkl konumamz zerinde
alanlar, Bana bilgi kurbanyla tapnyor olarak dnrm.
71- Bu bilgileri, eletirmeksizin, inanla dinleyen kii, kurtulua eriir
ve erdemli ilerin dnyalarna giderler.
72- Prtha, szlerimi dikkatlice dinledin mi? Ey Dhanancaya, aknln
ve cehaletin kayboldu mu?

Arcuna
73- Ey Ayuta, cehaletim kaybuldu ve senin ltfunla bilincim yerine gel
di. Salam duruyorum, phelerim gitti; szlerini yerine getireceim.

Sacaya
74- te Vsudeva ile Prtha arasnda iittiim byleyici ve
heyecanlandrc konuma byle idi.
75- Vysann ltfuyla, bizzat Yogann Efendisi Krishnann azndan,
kendim, bu en gizli Yoga bilgisini iittim.
76- Ey kral, Keava ile Arcuna arasnda geen bu byleyici ve kutsal
konumay her hatrlamamda iim yeniden haz doluyor.
77- Ey kral, aknlm byktr; yce Harinin muhteem biimini
hatrladka tekrar tekrar heyecan duyuyorum.
78- Yogann Efendisi Krishna neredeyse, yay tayan Prtha neredey
se, zenginlik, zafer, mutlak baar ve devlet idaresi oradadr. Benim
inancm budur.

76) Dharma szc burada din anlamnda kullanlm olsa gerek.

77) abhyasyati szc fke duymak, kzgnlk gstermek" anlamna gelir. Bazlar
bunu bana kar gelen, bana kar kusur ileyen veya benim iin sylenen eklinde
evirmi.
Arcuna ve Krishnann sim Dizini
(Blm ve Beyit numaralarna gre yaplmtr)
Krishna:
Ayuta: I, 21; XI, 42; XVIII, 73.
Anantarupa: XI, 16.
Bhagavan: 11,2,11,55; III, 3,37; IV, 1,5;
V, 2; VI, 1,35,40; VII, 1; VIII, 3; IX,
1; X, 1, 17,19; XI, 5,32,47, 52; XII,
2; XIII, 1; XIV, 1,22; XV, 1; XVI, 1;
XVII, 2; XVIII, 2.
Canardana: I, 36, 39, 44; III, 1; X, 18;
XI, 51.
Devavara: XI, 31.
Govinda: I, 32.
Hari: XI, 9; XVIII, 77.
Hrishikea: II, 9, 10; XI, 36; XVIII, 1.
Keava: 1,31; II, 54; III, 1; X, 14; XI, 35;
XVIII, 76.
Keinishdana: XVIII, 1.
Madhusdana: 1,35; II, 1,4; VI, 33; VIII,
2.
Mahbhu: VI, 38; XI, 23; XVIII, 1.
Madhava: I, 37.
Purushottama: VIII, 1; X, 15; XI, 3.
Sahasrabhu: XI, 46.
Varshneyal: 41; III, 36
Vasudeva: VII, 19; X, 37; XI, 50; XVIII,
74.
Vishnu: XI, 24, 30.
Vivarupa: XI, 16.
Vivevara: XI, 16.
Yogevara: XI, 4, 9.
Arcuna:
Anagha: III, 3; XIV, 6.
Bharata: II, 28; 111,25; IV, 7, 42; VII, 27;
XI, 6; XIII, 2,33; XIV, 3,8,9,10; XV,
19, 20; XVI, 3; XVII, 3; XVIII, 62.
Bharatarshabha: III, 41; VII, 11,16; VIII,
23; XIII, 26; XV, 12; XVIII, 36.
Bharatasattama: XVIII, 4.
Bharatareshtha: XVII, 12.
82 BHAGAVADGTA
Dhanancaya: II, 48, 49; IV, 41; VII, 7;
IX, 14; XII, 9; XVIII, 29, 72.
Gudakea: II, 9; X, 20; XI, 7.
Kaunteya: II, 14,18, 37, 60; III, 9, 39; V,
22; VI, 35; VII, 8; VIII, 6, 16; IX, 7,
10,23, 27, 31; XIII, 1, 31; XIV, 4,7;
XVI, 20, 22; XVIII, 48, 50, 60.
Kurunandana: II, 41; VI, 43; XIV, 13.
Kurupravra: XI, 48.
Kurureshtha: X, 19.
Mahbhu: II, 26, 68; III, 28,43; V, 3, 6;
VI, 35; VII, 5; X, 1; XIV, 5; XVIII,
13.
Pandava: IV, 35; VI, 2; XI, 13, 55; XIV,
22; XVI, 5.
Paramtapa: IV, 5; VII, 27; XI, 54; XVIII,
41
Partha: II, 3, 21, 32, 39, 55, 72; III, 16,
22; IV, 11, 33; VI, 40; VII, 1, 10;
VIII, 8, 14,19,22, 27; IX, 13,32; X,
24; XI, 5, 9; XII, 7; XVI, 4, 6; XVII,
26, 28; XVIII, 6, 3Q, 31, 32, 33, 34,
35, 72, 78.
Prushavyaghra: XVIII, 4.
Savyasin: XI, 33.
Vara: VIII, 4.
Genel Dizin

Adhiyacna: VIII, 2, 4. Brahman: II, 46; V, 18; XVII, 14; XVIII,

Adhytma: VII, 29; VIII, 1. 42.
Adityalar: X, 21; XI, 6. Brahmastralar: XIII, 4.
Airavta: X, 27. Brihaspati: X, 24.
Alan (kshetra): XIII, 1, 26, 33, 34. Brihat arks: X, 35.
Ananta; X, 29.
Aryaman: X, 29. Cahnav: X, 31.
Asita: X, 13. Canaka: III, 20.
Aa Yaratklar: X, 23, 26; XI, 6, 21, Capa: X, 25.
22, 36; XVII, 4. Cehennem: XVI, 16.
Avattha: X, 26; XV, 1, 3. Cva: VII, 5.
tman: VI, 18, 26; XIII, 24. canayoga: III, 3.

Bhrigu: X, 25. itraratha: X, 26.

Borazanlar: I, 15, 16.
Brahma: IV, 24, 25, 31, 32; V, 6, 10,21;
VII, 29; VIII, 1, 3,13,16,17, 18,24;
XI, 15, 37; XIII, 30; XIV, 3, 4, 27;
XVII, 23, 24; XVIII, 54
Dharma: II, 31; IV, 8; IX, 3; XI, 18; XIV,
27; XVIII, 34, 66.
Dhritarshtra: I, 1, 46; II, 6; XI, 26.
Devala: X, 13.
84 BHAGAVADGTA

Garuda: X, 30. Rama: X, 31.

Gytr: X, 35.
Guna: II, 45; VII, 14; XIV, 19, 23; XV, Samdhi: II, 54.
2. Samkhyayoga: XIII, 24.
Sacaya: I, 2, 24, 47; II, 1, 9; XI, 9, 35,
Himlaya: X, 25. 50; XVIII, 74.
Sayasa: VI, 1,2; XIII, 2,49.
kshvku: IV, I. Sat-Asat: XIII, 12; XVII, 27,28.
ndra: IX, 20; X, 22. Sativa, racas, tamas: VII, 12; XIV, 5 vd.;
XVII, 2, 8 vd.; XVIII, 7 vd.
Kala: XI, 32. Skanda: X, 24.
Kmadhuk: X, 28. Soma: XV, 13.
Kandarpa: X, 28.
Kapila: X, 26. ankara: X, 23.
Karma: VII, 29; VIII, 1; IX, 28; XVIII, stra: XVI, 24; XVII, 1.
60. a: X, 21.
Karmayoga: III, 3, 7; V, 5; XIII, 24.
Kast: IV, 13; IX, 32; XVIII, 41-44. Tanrlar: XI, 39; XVII, 14.
Kavi Uana: X, 37. Tyga, XVIII, 1-4.
Kshara ve Akshara: XV, 16.
Uaihravas: X, 27.
Malbhrata kahramanlar: I, 4-10; XI,
26, 34. Vacra: X, 28.
Makara: X, 31. V: X, 34.
Manu: IV, 1;X, 6. Varana: X, 29.
Marii: X, 21. Vsuki: X, 28
Mya: VII, 15, 25. Veda: II, 42,45; III, 15; VIII, 28; IX, 17,
Meru: X, 23. 21; X, 22; XI, 48, 53; XV, 15, 18.
Vittea: X, 23.
Narada: X, 13,26. Vivasvn: IV, 1,4.
Nirvna: II, 72; V, 24-26; VI, 15. Vrishni: X,37.
Vysa: X, 13, 37; XVIII, 75.
Om: VIII, 13; IX, 17; X, 25; XVII, 23.
Om Tat Sat: XVII, 23. Yama: X, 29.
Yantra: XVIII, 61.
Pvaka: X, 23. Yaratl ark: III, 16.
Pracpati: III, 10; XI, 39. Yoga: II, 48-53; IV, 1,4, 27,38-42; V, 2;
Prahlda: X, 30. VI, 10, 17, 20, 23, 36, 37, 41, 44;
Prakriti: III, 27, 29; IX, 8; XIII, 19-23, VII, 1; VIII, 8, 10, 12; IX, 5; X, 7,
29. 10, 18; XII, 9; XIV, 26.
Prna, IV, 29, 30; V, 27; XV, 14. Yogi: V, 23,24; VI, 1-4,8, 15, 19,27-32,
Purusha: VIII, 4, 8, 22; X, 15; XIII, 19- 42-47; VIII, 25-28; XII, 2, 14; XV, 2.
23. Yuga: VIII, 17.
Kaynaka

Can, H. Derya, Vishnu Puranada Efsaneler, (Baslmam Doktora Tezi), Ankara,

2000.
Edgerton, Franklin, The Blagavad gt, (lk bask, Cambridge, 1944), Motilal
Banarsidass, Delhi, 1994.
Edgerton, Franklin, The Beginnings of Indian Philosophy, George Allen and
Unwin Ltd., London, 1965.
Gambhirananda, Swami, Eight Upanshads, I, (4. bask), Kalkiita, 1998.
Garret, John, A Classical Dictionary of India, (lk bask 1871), Yeni Delhi, 1996.
Gotshalk, Richard, Blagavad Gt, Motilal Banarsidass, Delhi, 1985.
Hill P., W. Douglas, The Bhagavadglt, An English Translation and
Commentary, Oxford University Press, Madras, 1953.
Kaya, Korhan, Upanishadlar ve Bhagavadgtda Benzerlik Gsteren
Anlatmlar, A, DTCF Der. XXXVII, s. 1-2, Ankara, 1995.
Kaya, Korhan, Hint Halk Destanlar, (M. Winternitzden eviri), A, DTCF
Yay: 372, Ankara, 1994.
Kaya, Korhan, Buddhistlerin Kutsal Kitaplar, mge Kitabevi, Ankara, 1999.
Mahthera, A.P. Buddhadatta, Concise Pali-English Dictinary, Motilal
Banarsidass, Delhi (1957) 1997.
86 BHAGAVADgt

Mascaro, Juan, The Bahagavad gt, Penguin Books, ngiltere, 1962.

Miller, Barbara Stoler, The Gtagovinda of Jayadeva, Love Song of the Dark
Lord, Motilal Banarsidass, Delhi, 1984.
Monier-Willams, Sir M., A Sanskrit-English Dictionary, (lk bask, Oxford
1899), Motilal Banarsidass, Delhi, 1984.
Nabar, Vrinda; Tumkur Shanta, The Bhagavadgt, Wordsworth Classics,
Hertfordshire, 1997.
Pal, Dhirendra Nath, rikrishna, His Life And Teachings, Kalkiita, 1923.
Prabhupda, A.C. Bhaktivedanta Svami, Bhagavad-Gt, As It Is, ABD, 1981.
Rajagopalachari, C., Mahabharata, (33. bask), Bharatiya Vidya Bhavan,
Mumbai, 1996.
Randhava, M.S., Kangra Paintings of The Bhagavata Purna, National
Museum of India, Yeni Delhi, 1960.
Shriman Mahbhratam, (Part III, VI Bhshmaparvan), Nilakantha, Edited by
P.R. Kinjawadekar, Printed-Published by Shankar Narhar Joshi, Poona,
1931.
The Bhagavadgt or The Song Divine, gt Press, Gorakhpur, Hindistan,
1961
The Bhagavadgt, Selected shlokas set to music by Vanraj Bhatia, Produced
by Music Today, Living Media India Ldt., Yeni Delhi, (ve Faridabad),
1996.
Wilson, H. H., The Vishnu Purana, Punthi Pustak, (ilk bask, Londra, 1840),
Kalkta, 1972.
 epub -mobi ve pdf linki;

http://www.mediafire.com/?94imfpna2k0bxpg