Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

My in ng b Gii thiu
H Bch Khoa TP.HCM Khoa in-in T B Mn Thit B in
My in ng b c s dng ch yu lm my pht 3
Bi ging: Bin i nng lng in c
pha trong h thng in. Cng sut t vi kVA n hn
1000 MVA. Ngy nay ng c ng b nam chm vnh cu
Chng 6:
ngy cng c s dng ph bin.
My in ng b
B dy qun 3 pha c t trn stato (phn ng yn)
v mt rto (phn quay) vi mt dy qun kch t DC c
Bin son: Nguyn Quang Nam
ko quay bi mt ng c s cp. Cc my cng sut nh
Cp nht: Trn Cng Binh
c th dng nam chm vnh cu to ra t trng rto.

Tc ca my t l trc tip vi tn s ca in p hay

NH20122013, HK2
dng in stato, v c lp vi iu kin ti.
My in ng b 1 My in ng b 2

My in ng b Gii thiu My in quay 1 pha

Bi ging s ch cp n cc khi nim nn tng nh Xt my trong hnh 6.1, vi cc dy qun phn b trn

rt ra biu thc mmen v s vn hnh xc lp hnh sin stato v rto. T thng mc vng l (t v d 4.2)

bng mt mch tng ng.

s N s2 L0 is N s N r L0 1 2 ir Ls is Lsr ir
Cc my in quay 1 pha v 2 pha s c gii thiu s r N s N r L0 1 2 is N r2 L0 ir Lsr is Lr ir
lc nh nn tng cho vic phn tch s hot ng ca
Hai dy qun c th c coi nh hai cun dy c
my 3 pha.
ghp, vi ng nng lng cho bi

Ls is2 Lr ir2 Lsr is ir

1 1
Wm'
2 2

My in ng b 3 My in ng b 4

My in quay 1 pha (tt) My in quay 1 pha (tt.)

Mmen c th c tnh trng thi xc lp hnh sin, cng sut c l

Wm' dL pm T em m I s I r M cosst cosr t sin

Te is ir sr is ir M sin
d
Gi thit iu kin tn s c tha mn, cng sut trung
Nu ch xt thnh phn c bn ca Lsr() l Mcos().
bnh l,
M hnh ng hc ca my (hnh 6.3) pmav m I s I r sin 4

ds dr d 2 d l mt hng s sao cho = mt + . Mmen sinh ra c

v s i s Rs v r i r Rr J K B Te T m
dt dt dt 2 dt dng p mch, vi cng sut thay i gia 0 v mt gi tr
vi Tm l mmen bn ngoi t vo cng chiu dng vi . nh. iu ny c th c loi b bng cch thm vo 1
dy qun na trn c stato v rto, to thnh my 2 pha.
My in ng b 5 My in ng b 6

1
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

My in quay 2 pha My in quay 2 pha

Xt my 2 pha trong hnh 6.4, vi cc dy qun n gin Khi cc dng in 2 pha cn bng c a vo cc dy
ha trn stato v rto nh c th hin. qun 2 pha cn bng, mt cng sut hng c to ra

Hai dy qun stato hon ton khng b ghp, tng t (khng c thnh phn xoay chiu no).

vi hai dy qun rto. pm T em m I r I s M sinm s r t

ng nng lng c th c xc nh t t thng mc Bng cch t hai cun dy lch 900 v cc dng in
vng (xem gio trnh). Mmen sinh ra c cho bi lch pha 900 (in), iu kin mt tn s c to ra, v

Wm' pm m I r I s M sin
Te M iar ibs iasibr cos iasiar ibr ibs sin

My in ng b 7 My in ng b 8

My ng b 3 pha Dy qun stato 3 pha

Xt mt my 3 pha cc li c 2 cc (hnh 6.7). Cc my
cc li c dng trong cc my pht thy in tc thp
v ng c ng b 1 pha cng sut thp. Cc cun dy
stato phn b c dng to ra sc t ng hnh sin dc Cn cnh dy qun

theo chu vi khe h.

Dy qun stato 3 pha

My in ng b 9 My in ng b 10

Khi nim v t trng quay Khi nim v t trng quay (tt)

Cc cun dy stato c lm lch c hc 1200 trong mt dy
qun 3 pha. Khi c cung cp mt h dng in 3 pha, dy qun
3 pha s to mt t trng quay vi ln khng i, gi thit l
mch t khng bo ha. Tng t, mt dy qun 2 pha vi cc
cun dy stato lch 900 cng s to ra mt t trng quay khi c
cung cp mt h dng in 2 pha.

My in ng b 11 My in ng b 12

2
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

S ni dy my in ng b Rto cc li v cc n
Rto cc li s khng c kho st thm na. Vi rto
cc n, mmen sinh ra bi in nng cho bi
Wm' dM ar dM br dM cr
Te ia ir ib i r ic i r
d d d

ia ir M sin ib ir M sin 120 0 ic ir M sin 120 0

My in ng b 13 My in ng b 14

Rto cc li thc Trng hp rto cc n

Di iu kin dng 3 pha kch thch l cn bng, vi
dng in rto khng i, mmen c th c biu din nh
Cn cnh 1 cc rto sau
I m I r M 3 sin s t I m I r M 3 sin mt s t
Te
2 2

vi = mt + . Mmen s c gi tr trung bnh nu m = s,

Rto ca mt my ng b c gi l tc ng b.
tc thp
T e I m I r M sin I a I r M sin
3 3
2 2

My in ng b 15 My in ng b 16

Sc in ng pha t l vi dng in M
V tc ng b m bng vi tn s in s (rad/s) Ear s I r
rotor v tc quay 2
2 ns 2 f
m Mch tng ng vi gin vect pha tng ng ch
60 P
ng c c th hin di y. d c nh ngha l
vi ns l tc ng b tnh bng vng/pht (rpm).
gc cng sut tnh t Va n Ear.
Vi P l s cp cc. d
PT Pm 2
in p trng thi xc lp Elec. Mech.
jxs

Va
in p pha a trng thi xc lp Ia jxsIa
3 MI r
Va j L0 s I a j s e j jx s I a Ear Va Ear
2 2 d Ear
MI M
Ear j r se j I rs Ia
2 2 2 Tng t cho pha b v pha c.
My in ng b 17 My in ng b 18

3
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

ng c ng b Tnh cng sut theo in p

Dng in c cho bi Va E ar
Ia
jx s
Di iu kin cn bng, cng sut tng l

M
Ear s I r

PT 3Pa 3 Re Ear I a*
2
Chn Va l vect tham chiu, v xt Ear Ear d

Re jE ar d Va 00
3
PT
xs
3E V 2 d 3E ar Va sin d
Re ar a
x s xs
My in ng b 19 My in ng b 20

Biu thc mmen Phn b cng sut

Biu thc ca mmen

PT PT 3E arVa sin d
Te
m s xs s
ch ng c, PT > 0, ta phi c d < 0.

My in ng b 21 My in ng b 22

My pht ng b My pht ng b
Xt mch vng trong hnh bn di
Va jx s I a Ear hay Ear Va jx s I a

Dng in v cng sut c th d dng tnh c

E ar Va V 0 0 E ar d 3Va E ar sin d
Ia PT 3 Re a

jx s jx s xs
jxs PT Pm Ear jxs Ear
Elec. Mech.
Ia jxsIa
d Ia jxsIa
Va Ear d
Va Va Ear
Va
Ia
Ia

My in ng b 23 My in ng b 24

4
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

V d 6.1 V d 6.1 (tt)

Mt my ng b 3 pha ni Y 60 Hz c 2 cc vi in Chn Va lm vect pha tham chiu, dng in s l
khng ng b xs = 5 W/pha. Khi vn hnh ch ng c,
I a 30 cos 1 0,8 3036,87 A
my tiu th dng in 30 A v in p pha l 254 V h s
in p Ear s l
cng sut 0,8 sm. Tm Ear v Te. Nu my c tng tn hao
do qut gi, ma st, v li thp l 400 W, mmen hu ch Ear Va jx s I a 2540 j 53036,87
u trc l bao nhiu? Hiu sut l bao nhiu? 364,3 19,23 V
jxs
Ia
Cng sut in t

Va Ear sin d 254364,3sin19,23 18286 W

Ia PT 3 3
d Va
xs 5
Va Ear jxsIa
Cng sut c hu ch
Ear P2 18286 400 17886 W
My in ng b 25 My in ng b 26

V d 6.1 (tt) V d 6.3

Mmen in t ca ng c Gi s dng in kch t Ir c thay i sao cho tng cng
PT
18286
T
e
48,5 N.m sut l nh trong v d 6.2 v h s cng sut l n v cng
m 120 ng vo. Tm dng in stato mi v in p cm ng E ar.
Mmen hu ch ca ng c
PT 18286
Ia 24 A
T2
P2

17886
47,44 N.m 3Va cos 00 3 254
m 120 jxs Ear 254 j120 280,9 25,80 V
Cng sut in ng vo
P1 3Va Ia PF 3 254 30 0,8 18286 W Ia Ia Va
Va Ear d
P2 17886 jxsIa
Hiu sut 0,978
P1 18288 Ear
My in ng b 27 My in ng b 28

V d 6.4 V d 6.4 (tt)

Mt my ng b 2 cc, 3 pha, ni Y c in khng ng
T gin vect pha
b xs = 2 W trn mi pha. My vn hnh ch my pht
cung cp cng sut in p 1905 V trn mi pha. Dng
Ear 1905 j 2 350 36,870 239113,540 V
in l 350 A v h s cng sut ca ti l 0,8 tr. Tm Ear, d,
v mmen in t sinh ra. 3EarVa sin d 3 23911905 0,23416
Te 42440 N.m
xs s 2 377
Ear Ear

jxs jxs
Ia jxsIa Ia
d jxsIa
d
Va Ear Va Ear
Va Va
Ia Ia

My in ng b 29 My in ng b 30

5
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

Bi tp my pht ng b My nhiu cc
Mt my pht ng b ba pha cc t n, 2 cc, kch t c lp,
dng kch t 1A, tn s 50Hz, ni Y, 12A. B qua in tr phn S cc trong my c xc nh bi cu hnh ca t
ng, in khng ng b pha l 10W. Bit tn hao c l 500W, trng. Xt rto trong hnh 6.24(a). Vi mi cun, c 2 cc
b qua tn hao st.
a. Khi my pht cp ngun cho ti vi in p nh mc 380V, v ct ngang khi i ht mt vng.
dng in nh mc 12A, ti c h s cng sut cos=0,8,
chm pha. V gin vector, tnh sc in ng cm ng pha, Vi rto trong hnh 6.24(b), khi i ht mt vng s gp 4
gc cng sut v momen c ko my pht? cc. T trng quay do s hon tt 2 chu k (720 0) trong
b. Khi my pht cp ngun cho ti c dng in nh mc 12A,
ti c h s cng sut cos=1. V gin vector, tnh in p mt vng quay c hc 3600. Ngha l
dy cp cho ti Udy, gc cng sut? Bit sc in ng ca
my pht vn khng i nh cu a? elec 2mech
c. Vi ti (c dng in, cos nh) cu b, tnh dng kch t
iu chnh in p dy vn l 380V? Bit mch t cn Ni chung, vi my c p i cc, elec s pmech
tuyn tnh.
My in ng b 31 My in ng b 32

My nhiu cc (tt) V d 6.5

Mt my pht ng b 3 pha, 60 Hz, 6 cc, ni Y c
s l tn s ng b tnh bng rad/s in.
ko bi mt tuabin cung cp 16910 W u trc. Tng tn
V quan h gia tn s ng b f (tnh bng Hz) v tc hao ma st v qut gi l 500 W. Dng in kch t cng
c ng b ns l
60f c iu chnh sao cho in p Ear (t l vi dng kch t)
ns c gi tr pha Ear = 355 V. My pht cung cp cho ti 440 V
P (gi tr dy). Tm tc , cc vect pha Ear, Ia v cng sut
Ch rng p l s i (cp) cc t ca my. thc v phn khng do my pht sinh ra. in khng ng
b l xs = 5 W.

Tnh moment c ko my pht, v moment in t?

My in ng b 33 My in ng b 34

V d 6.5 (tt) V d 6.5 (tt)

Tc ca my Vect pha dng in pha A

ns
60 f 6060
1200 vng/pht Ia

35517,65 440 / 3 0
27,34 38,04 A
p 3 j5
Cng sut in t Cng sut phc

PT 16910 500 16410 W

ST 3 440 / 3 27,3438,04 16410 j12841 VA
Rt ra gi tr ca gc cng sut d
Do :
16410 5
d sin 1 17,65

3 440 / 3 355
P 16410 W Q j12841 VAr

My in ng b 35 My in ng b 36

6
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

Ci thin h s cng sut ng c ng b

Mt ng c ng b c th nhn cng sut in h s

cng sut sm hoc tr. c tnh ny c th c dng
ci thin h s cng sut chung ca li c ng c ng b
ni vo. M
Ear s I r
Trong thc t, mt my b ng b l mt ng c khng 2
ti v c kch t thay i. Di iu kin ny, t biu thc
cng sut, Earsind phi l hng s (do cng sut tch cc tiu
th t ngun l hng s), dn n gin vect pha sau
y.

My in ng b 37 My in ng b 38

Ci thin h s cng sut ca ng c ng b Ci thin h s cng sut ca ng c ng b

Va
Ia
jxsIa jxsIa

Ia

Ear Ear

Do , khi tng kch t, ln ca dng in v gc lch

gia Va v Ia gim (hay h s cng sut tng).

My in ng b 39 My in ng b 40

c tnh hnh V c tnh hnh V ngc

My in ng b 41 My in ng b 42

7
Bin i Nng Lng in C NQN-TCB, HCMUT, 2013

Ci thin h s cng sut (tt) V d 6.6

/c ng b 3 pha, 6 cc, 50Hz, 380V, Y. C
in khng ng b l 2, b qua in tr phn
ng. Khi dng in phn ng l 50A, h s cng
sut 0,85 sm. Dng in kch t l 5A.
a) Tnh tc ng c, sc in ng, gc cng
sut, cng sut tiu th, moment in t?
b) h s cng sut l n v; tnh dng in
kch t cn iu chnh?

My in ng b 43 My in ng b 44

V d 6.7 V d 6.7
Mt ng c khng ng b 3 pha ni Y, 1500W h s Mt ti 3 pha ni Y 1500 kW h s cng sut 0,8 tr
cng sut 0,8 tr c ni vo mt ngun 3 pha vi in p c ni vo mt ngun 3 pha vi in p dy l 1732 V.
(dy) l 380V. Mt ng c ng b 3 pha khng mang ti Mt ng c ng b khng mang ti c ni song song
c ni song song vi ti nng h s cng sut thnh vi ti nng h s cng sut thnh n v. Tm dng in
n v. Tm dng in tiu th bi ng c ng b. tiu th bi ng c ng b.
V d 6.8
Tnh li cu 6.7 trn Chn in p pha A lm vect tham chiu, vect pha dng
nu ng c ng b in pha A ca ti s l
ko ti 300W?
cos 1 0,8 625 36,87 A
1500000
I aL
3 17320,8
My in ng b 45 My in ng b 46

V d 6.7 (tt)
Vect pha dng in pha ca t hp ti v ng c l:

1500000
I aT 0 5000 A
3 1732
Vect pha dng in pha A ca ng c, tnh theo gin
vect pha:

I aM I aT I aL 500 625 36,87

37590 A

My in ng b 47