Professional Documents
Culture Documents
HI DNG
2. Phn loi
a) Theo c im cu to ca gc hirocacbon: amin thm, amin bo, amin d vng. V d:
b) Theo bc ca amin: Bc amin: l s nguyn t H trong phn t NH3 b thay th bi gc hirocacbon. Theo , cc
amin c phn loi thnh: amin bc 1, bc 2, bc 3. V d:
Note: Bc ca amin bng s nguyn t H c thay th trong phn t NH3 hay ni cch khc bng s gc hirocacbon
lin kt vi 1 nguyn t N.
3. Danh php
- Tn ca amin c gi theo danh php gc chc; tn thay th; v ngoi ra mt s c gi theo tn thng (tn ring).
- Nhm NH2 khi ng vai tr nhm th th gi l nhm amino, cn khi l nhm chc th gi l nhm amin.
a. Tn gc chc: tn gc hirocacbon + amin (vit lin nhau). (ank + yl + amin)
b. Tn thay th: tn hirocacbon + amin. (ankan + v tr + amin)
* Amin bc 1: Tn mch chnh s ch v tr nhm NH2 - amin
* Amin bc 2 v 3: (N hoc N,N (tri) + tn gc hidrocacbon + tn ca amin mch chnh (mch di nht)
c. Mt s tn thng thng ca amin
C6H5-NH2 : Anilin
Ch :
- Tn cc nhm ankyl c theo th t ch ci a, b, c
- Vi cc amin bc 2 v 3, chn mch di nht cha N lm mch chnh, N c ch s v tr nh nht. t mt nguyn t N
trc mi nhm th ca amin - Khi nhm NH2 ng vai tr nhm th th gi l nhm amino.
V d: CH3CH(NH2)COOH (axit 2-aminopropanoic)
Hp chat Ten goc - chc Ten thay the Ten thng
CH3NH 2 Metylamin Metanamin
C2H5NH2 Etylamin Etanamin
CH3CH2CH2 NH2 Propylamin Propan - 1 - amin
CH3CH(NH2)CH3 Isopropylamin Propan - 2 - amin
H 2N(CH2)6NH2 Hexametyleniamin Hexan - 1,6 - iamin
C6H5NH2 Phenylamin Benzenamin Anilin
C6H5NHCH3 Metylphenylamin N -Metylbenzenamin N -Metylanilin
C2H5NHCH3 Etylmetylamin N -Metyletanamin
4. ng phn:
S ng phn ca amin: 2 n-1 (1<n<5)
Bi ton: Vit ng phn amin C nH 2n+3N
1. ng phn amin bc 1.
Vit cc ng phn ca mch cacbon Cn. m tt c s cacbon bc 1, 2, 3 khng i xng (nu c 2 cacsbon i xng th ch tnh 1). chnh l s
ng phn bc I
2. ng phn amin bc 2.
Tng t, ta vit ng phn mch cacbon Cn. Sau m s ni n khng i xng. chnh l s ng phn bc 2.
3. ng phn amin bc 3.
Cch 1: Vit ng phn mch cacbon Cn+1 ri m s cacbon bc III khng i xng. chnh l s ng phn amin bc III.
Cch 2: Ta thy s ng phn amin bc III tun theo cng thc:
1 n 3 1 n 3
D 1 2
2
1 2
2
- ng phn v mch cacbon
- ng phn v tr nhm chc
- ng phn v bc ca amin
Ch : Nu nh trong phn t amin c cha lin kt i th s n cn bao gm c cc ng phn hnh hc na
V d:
C C C C C C C C N C C
C C
Amin bc 1: 4 ng phn Amin bc 2: 3 ng phn Amin bc 3: 1 ng phn
a) C4H11N Tng c 8 ng phn
+ + +
C
C C C C C C C C C C N C C C C C
C C C
Amin bc 1: 8 ng phn Amin bc 2: 6 ng phn Amin bc 3: 3 ng phn
b) C5H13N Tng c 17 ng phn
C C N C
C
Amin bc 1: 5 ng phn Amin bc 2: 2 ng phn Amin bc 3: 1 ng phn
c) Amin l dn xut ca benzene C8H11N. Tng c 8 ng phn
II. TNH CHT VT L
- CH3NH2, (CH3)2NH, (CH3)3N, C2H5NH2 l cht kh nhit thng, mi kh chu, c, d tan trong nc.
- Cc amin ng ng cao hn l cht lng hoc rn, tan trong nc gim theo chiu tng PTK.
- Nhit si ca cc amin cao hn cc ankan v thp hn ancol c cng PTK. Cc amin phn cc v xut hin lin kt
hiro, nhng lin kt hiro gia cc amin yu hn lin kt hiro gia cc ancol.
- Trong cc amin c bc khc nhau, amin bc ba si thp hn do khng c lin kt hiro, amin bc nht lun si cao hn
do c nhiu lin kt hidro hn.
III. CU TO PHN T V TNH CHT HA HC
1. Cu trc phn t ca amoniac v cc amin
Trn nguyn t nit u c cp electron t do nn NH 3 v cc amin u d dng nhn proton => u c tnh baz.
3. c im cu to ca phn t aniline
- Do gc phenyl (C6H5) ht cp electron t do ca nit v pha mnh, s chuyn dch electron theo
hiu ng lin hp p p (chiu nh mi tn cong) lm cho mt electron trn nguyn t nit gim i,
kh nng nhn proton gim i.
=> Tnh baz ca anilin rt yu (khng lm xanh c qu tm, khng lm hng c phenolphtalein).
- Nhm amino (NH2) lm tng kh nng th Br vo gc phenyl (do nh hng ca hiu ng +C). Phn
ng th xy ra cc v tr ortho v para do nhm NH2 y electron vo lm mt electron cc v tr
ny tng ln
4. So snh lc baz
a) Cc yu t nh hng n lc baz ca amin:
- Mt electron trn nguyn t N: mt cng cao, lc baz cng mnh v ngc li
- Hiu ng khng gian: gc R cng cng knh v cng nhiu gc R th lm cho tnh baz gim i, ph thuc vo gc
hirocacbon.
V d tnh baz ca (CH3)2NH > CH3NH2 > (CH3)3N ; (C2H5)2NH > (C2H5)3N > C2H5NH2
b) Phng php
Gc y electron lm tng tnh baz, gc ht electron lm gim tnh baz.
V d: p-NO2-C6H4NH2 < C6H5NH2 < NH3 < CH3NH2 < C2H5NH2 < C3H7NH2
1. Tnh cht ca chc amin
a. Tnh cht baz: tc dng ln giy qu tm m hoc phenolphtalein v tc dng vi axit
- Nguyn nhn gy tnh baz - So snh tnh baz ca cc cht
- Dung dch metylamin v nhiu ng ng ca n c kh nng lm xanh giy qu tm hoc lm hng phenolphtalein do
kt hp vi proton mnh hn amoniac
- Anilin v cc amin thm rt t tan trong nc. Dung dch ca chng khng lm i mu qu tm v phenolphtalein
4. Phn loi
Da vo cu to gc R phn 20 amino axit c bn thnh cc nhm.
Mt trong cc cch phn loi l 20 amino axit c phn thnh 5 nhm nh sau:
a) Nhm 1: cc amino axit c gc R khng phn cc k nc: Gly (G), Ala (A), Val (V), Leu (L), ILe (I), Pro (P)
b) Nhm 2: cc amino axit c gc R l nhn thm: Phe (F), Tyr (Y), Trp (W)
c) Nhm 3: cc amino axit c gc R baz, tch in dng: Lys (K), Arg (R), His (H)
d) Nhm 4: cc amino axit c gc R phn cc, khng tch in: Ser (S), Thr (T), Cys (C), Met (M), Asn (N), Gln (Q)
e) Nhm 5: cc amino axit c gc R axit, tch in m: Asp (D), Glu (E)
II TNH CHT VT L
Cc amino axit l cc cht rn khng mu, v hi ngt, d tan trong nc v chng tn ti dng ion lng cc (mui ni
phn t), nhit nng chy cao (v l hp cht ion)
III TNH CHT HA HC
1. Tnh cht axit baz ca dung dch amino axit
a) Tc dng ln thuc th mu: (H2N)x R (COOH)y.
Khi: - x = y th amino axit trung tnh, qu tm khng i mu
- x > y th amino axit c tnh baz, qu tm ha xanh
- x < y th amino axit c tnh axit, qu tm ha
b) Tnh cht lng tnh:
- Tc dng vi dung dch baz (do c nhm COOH)
H2NCH2COOH + NaOH H2NCH2COONa + H2O
hoc: H3N+CH2COO + NaOH H 2NCH2COONa + H2O
- Tc dng vi dung dch axit (do c nhm NH2)
H2NCH2COOH + HCl ClH 3NCH2COOH
hoc: H3N+CH2COO + HCl ClH3NCH2COOH
2. Phn ng este ha nhm COOH
HCl
H 2 N CH 2 COOH C2 H 5 OH ClH 3 N CH 2 COOC2 H 5 H 2O
3. Phn ng ca nhm NH 2 vi HNO2
H 2NCH2COOH + HNO2 HOCH 2 COOH + N2 + H 2O
axit hiroxiaxetic
4. Phn ng trng ngng
- Do c nhm NH2 v COOH nn amino axit tham gia phn ng trng ngng to thnh polime thuc loi poliamit
- Trong phn ng ny, OH ca nhm COOH phn t axit ny kt hp vi H ca nhm NH2 phn t axit kia to thnh
nc v sinh ra polime
Th du :
... + H - NH -[CH2]5CO- OH + H - NH[CH2]5CO - OH + H - NH - [CH2]5CO -OH +
T
. . . - NH - [CH2]5CO - NH - [CH2]5CO - NH -[CH2]5CO - ... + nH2O
Hay vet gon la :
T
n H2N[CH2]5COOH (- HN[CH2]5CO -)n + n H2O
V - NG DNG
- Amino axit thin nhin (hu ht l -amino axit) l c s kin to nn cc loi protein ca c th sng
- Mui mononatri ca axit glutamic c dng lm m chnh (hay bt ngt)
- Axit -aminocaproic v axit -aminoenantoic l nguyn liu sn xut t tng hp (nilon 6 v nilon 7)
- Axit glutamic l thuc h tr thn kinh, methionin (CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH) l thuc b gan
III. PEPTIT
I KHI NIM V PHN LOI
1. Khi nim
Lin kt ca nhm CO vi nhm NH gia hai n v -amino axit c loi l lin kt peptit
C N
O H
Peptit l nhng hp cht cha t 2 n 50 gc -amino axit lin kt vi nhau bng cc lin kt petit
Th du : ipeptit glyxylalanin H2N CH2 CO NH CH COOH
CH 3
Lien ket peptit
2. Phn loi
Cc peptit c phn thnh hai loi:
a) Oligopeptit: gm cc peptit c t 2 n 10 gc -amino axit v c gi tng ng l ipeptit, tripeptit
b) Polipeptit: gm cc peptit c t 11 n 50 gc -amino axit. Polipeptit l c s to nn protein
II CU TO, NG PHN V DANH PHP
1. Cu to v ng nhn
- Phan t peptit hp thanh t cac goc - amino axit noi vi nhau bi lien ket peptit theo mot trat t nhat nh :
amino axit au N con nhom NH2, amino axit au C cua nhom COOH.
H2N CH CO NH CH CO NH CH CO .... NH CH COOH
R1 R2 R3 Rn
au N - Lien ket peptit - au C
- Nu phn t peptit cha n gc -amino axit khc nhau th s ng phn loi peptit s l n!
H2N CH2 CO NH CH COOH ; H2N CH CO NH CH2 COOH
CH3 CH 3
n!
- Nu trong phn t peptit c i cp gc -amino axit ging nhau th s ng phn ch cn
2i
2. Danh php
Tn ca peptit c hnh thnh bng cch ghp tn gc axyl ca cc -amino axit bt u t u N, ri kt thc bng tn
ca axit u C (c gi nguyn).
Th du : H2NCH2CO NH-CHCO - NH - CH - COOH
CH3 CH(CH3)2
Glyxylalanylvanin(Gly-Ala-Val)
III TNH CHT
1. Tnh cht vt l
Cc peptit thng th rn, c nhit nng chy cao v d tan trong nc
2. Tnh cht ha hc
a) Phn ng mu biure:
- Da vo phn ng mu ca biure: H2NCONHCONH2 + Cu(OH)2 phc cht mu tm c trng
- Amino axit v ipeptit khng cho phn ng ny. Cc tripeptit tr ln tc dng vi Cu(OH)2 to phc cht mu tm
b) Phn ng thy phn:
- iu kin thy phn: xc tc axit hoc kim v un nng
- Sn phm: cc -amino axit
HOAHOC.ORG NG XUN QUNH
09798.17.8.85 09367.17.8.85 - netthubuon Website: www.hoahoc.org - admin@hoahoc.org
TT LUYN THI & BI DNG KIN THC NGY MI 18A/88 INH VN T - TP. HI DNG
B PROTEIN
I KHI NIM V PHN LOI
Protein l nhng polipeptit cao phn t c phn t khi t vi chc nghn n vi triu. Protein c phn thnh 2 loi:
- Protein n gin: c to thnh ch t cc -amino axit
- Protein phc tp: c to thnh t cc protein n gin kt hp vi cc phn t khng phi protein (phi protein) nh
axit nucleic, lipit, cacbohirat
II TNH CHT CA PROTEIN
1. Tnh cht vt l
a) Hnh dng:
- Dng si: nh keratin (trong tc), miozin (trong c), fibroin (trong t tm)
- Dng cu: nh anbumin (trong lng trng trng), hemoglobin (trong mu)
b) Tnh tan trong nc: Protein hnh si khng tan, protein hnh cu tan
c) S ng t: L s ng li ca protein v tch ra khi dung dch khi un nng hoc thm axit, baz, mui
2. Tnh cht ha hc
a) Phn ng thy phn:
- iu kin thy phn: xc tc axit hoc kim v un nng hoc xc tc enzim
- Sn phm: cc -amino axit
b) Phn ng mu:
Anbumin (Protein c trong long trng trng0
HNO3 c Kt ta mu vng (do sn phm c nhm NO2)
Cu(OH)2 Phc cht mu tm c trng (phn ng biure)
III KHI NIM V ENZIM V AXIT NUCLEIC
1. Enzim
Hu ht c bn cht l protein, xc tc cho cc qu trnh ha hc c bit l trong c th sinh vt. Enzim c gi l cht
xc tc sinh hc v c c im:
- Tnh chn lc (c hiu) cao: mi enzim ch xc tc cho mt phn ng nht nh
- Hot tnh cao: tc phn ng nh xc tc enzim rt cao, gp 109 1011 cht xc tc ha hc
2. Axit nucleic
Axit nucleic l mt polieste ca axit photphoric v pentoz
+ Nu pentoz l riboz, axit nucleic k hiu ARN
+ Nu pentoz l eoxiriboz, axit nucleic k hiu ADN
+ Phn t khi ADN t 4 8 triu, thng tn ti dng xon kp
+ Phn t khi ARN nh hn ADN, thng tn ti dng xon n
MT S CH KHI GII BI TP