Professional Documents
Culture Documents
Halkevi Flüt Dersi Notları - Kasım 2012 - N PDF
Halkevi Flüt Dersi Notları - Kasım 2012 - N PDF
Flt retimi iin yeni bir metot gelitirme zorunluluumuz, piyasadaki metot
kitaplarndaki yntemin ve ieriin, hem gnn ihtiyalarna uymamas hem de
belli noktalardaki tkankldr. Bu metotlardaki yntem ve ierik de incelenmi,
uygun olan yanlar bu metoda aktarlmtr ve Halkevleri'nin 'toplumcu
aydnlanma' anlayna uygun halde bir metot oluturulmutur.
Elbette bu 'sonlanm' bir alma deildir. Her senenin banda bu flt notlar
gncellenmekte ve gelitirilmektedir. Bu eletirel srece katk yapmak iin;
notlar ve eitim sreleriyle ilgili her trl eletiri, katk, yorum
serdaryturkmen@gmail.com adresine e-posta atlabilir.
Sanat, ykseklerde bir yerlerde deildir, az ileride oturur. Herkes sanatla bir
ekilde, yapan-eden olarak buluabilir.
1
///FLT
smi, Latince'deki Flatus (flemek) fiilinden gelir.
Hem solo alg hem de orkestra algs olan flt, tahta flemeliler snfna girer. Gnmzde ise
genellikle metal malzeme kullanlarak yaplyor. Teknik olanaklar dier flemelilere gre olduka
gelimitir.
Flt bir ok malzemeden yaplabilir; abanoz, altn, gm, platin ya da daha farkl materyaller
kullanlabilir. Kullanlan malzemenin kalitesine ve yapsna gre algnn sesi farkllk gsterir.
Flt literatrnn nemli eserleri olarak unlar sralanabilir:
Flt eitleri
Drt eit Avrupa flt bulunur. nceden kalna doru sayarsak: Piccolo flt, Do flt (bizim
kullanacamz), alto flt ve bas flt. 'Yan Flt' adlandrmas bize zgdr. Fldn yan tutulmas
sebebiyle byle bir kullanma gidilmitir.
2
///TARH
Gnmzdeki gelikin fltn atas, ii bo silindirik tahta ya da zerine birka delik alm
kemiklerdir.
10.yy.dan itibaren solo alglar iinde nemli bir yere oturtulmaya baland ve Avrupa'l besteciler
tarafndan zerine en ok solo eser alnan alg oldu.
1847 ylnda Boehm adl Alman bir flt, algy gnmzdeki haline tayacak mekanizmay icat
etti. Bu mekanizmaya Boehm mekanizmas denir. Bylelikle flt teknik adan daha hzl alnabilir
hale geldi.
3
///FLTN BAKIMI
Fltnz kullandktan sonra kutusuna koymadan nce, daima temizlemeyi ve kurutmay
unutmayn. nk flt bir sre kullandnzda iinde rutubet oluur ve bu rutubet giderilmezse
zamanla metal aksamn bozulmasna neden olabilir.
ok ksa veya ok uzun olmayan bir temizleme bezi temin edin. (Takribi 50cm x 20 cm
boyutlarnda olabilir.)
Bezi boylamasna ikiye katlayn ve bir ucunu resimdeki gibi temizleme ubuunun iinden geirin.
Bezi ubuun etrafnda skca sarn bylece fltn i ksmlarn temizlemek mmkn olacaktr.
Temizlerken fltn bir ucundan skca tutun.
Bez sarl ubuu azlk ksmnn iine dndrerek sokun azlk ksm fltn en fazla nemlenen
paras olduu iin iinin kuru olduundan emin olana kadar bu ilemi tekrarlayn.
Fltn dn da hafif nemli bir bezle veya cam bezi, gzlk bezi, televizyon bezi gibi hassas yzey
temizleme bezleriyle silebilirsiniz. Fltn temizlii esnasnda tu mekanizmalarndan tutmamaya ve
tulara kuvvet uygulamamaya zen gsterin.
4
///AKORT
Fltnz akort etmeden nce iyice snmasn salayn. Souk fltte sesler daha keskindir. Mezzo
forte kuvvette ve ayn tonda akort etmeye aln. Flt akort ederken La sesini kullann. Eer
mmknse gvenilir elektronik akort cihaz veya akordu dzgn baka bir enstrman kullann.
alp ara vererek ses perdesinin eleip elemediini kontrol edin. Ana gvdeyle birletirilen fltn
ba ksmnn ana gvdeye monte edildii uzunluk yaklak 3,5 cmdir. Bu ba ksmnn ana
gvdeyle balant boyunu flt ba ksmn ieri veya dar ekerek ayarlayarak sesin perdesi
deitirilebilir. Referans aldnz akort aletine gre daha yksek perdeden alyorsanz bu ba
ksmn da doru ekmelisiniz. Eer daha alak perdeden alyorsanz bu ba ksmn ieri doru
itmelisiniz. zetle fltn daha pes karmas iin ba ksm dar ekilerek daha tiz ses iin ieri
itilerek ayarlanmaldr.
///FLTN TAINMASI
5
///DYAFRAM
Diyafram, karn boluunu gsten ayran bir kas tabakasdr. Nefes alrken diyafram kullanmak
yoluyla sesin dzenli ve uzun sreli retimi kolaylar. Diyafram nefesini anne karnnda
reniyoruz, doduktam sonra bir sre daha bu ekilde nefes alp veriyoruz. Yine uyurken, kahkaha
atarken, ''hii diye korkarken, iek koklarken ... diyafram kullanarak nefes alp veririz.
Bir kanepeye srt st uzanp nefes aldmzda karnmzn yukar-aa hareket ettiini grrz.
Nefes yine cierlere alnr ancak diyafram daha etkin kullanlarak yaplr.
Diyafram kefetmek ve nefes al-veriini oraya aktarmak sabr isteyen bir itir.
DYAFRAM ALIMASI 1
Yere srt st uzanlr ve bacaklar dizlerden krlr ya da
ayaktayken vcut belden krlr. Bir el karna konulur. Dier el
ile sayacak ekilde; nefes alnr (4 sn.), beklenir (2 sn.), nefes
verilir (4 sn.). Sonraki gnlerde bu sreler orantl ekilde
arttrlabilir.
DYAFRAM ALIMASI 2
Srt duvara yasl bir ekilde, diyafram yardmyla nefes alnr.
Nefes bir sre tutulur ve sonra yava yava 'fff' sesiyle
braklr. Sonra ayn alma 'sss' sesiyle tekrarlanr. Son
olarak da yine ayn vokallerle, bu kez kesik kesik nefes
verilir. Bu almalar srekli yaplmas gereken
almalardandr. Ba dnmesi oluursa ok zorlamadan ara
vermek gerekir.
6
///SES IKARMAYA BALIYORUZ!
nce sadece balkla alarak dudak pozisyonunu
oturtmaya alacaz.
AIZLIK ALIMASI
Azlk, duda ortalayacak ekilde yerlemeli. Azlk
yukar bakmal, dudaklar karya. Dudak izgimizin
azln snryla kesimesine dikkat edelim. (Yandaki
fotoraflara bakarak ve ayna karsnda almak gerekiyor)
///FLTTE DENGE
Fltn 3 parasn birletirirken dikkat etmemiz gereken ey, azlk, gzdedeki tular ve
kalaktaki milin ayn hizada olmasdr. Anatomik farkllklara gre ufak dzenlemeler yaplabilir.
1. Sol el ba parma
2. Sol el iaret parma
3. Sa el ba parma
7
///NOTA BLGSNE GR
Nota, insanlarn syledikleri arklar, besteleri kalc hale getirmek, unutmamak ve zerinde
dnebilmek iin oluturduu mzik yazsdr. Notalar, seslerin grsel sembolleridir. Gnmzde
kullanlan semboller, ilk olarak 1030 ylnda DArezzo Guido tarafndan kullanlmtr. 7 tane nota
ismi vardr. Kalndan inceye srasyla; Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si.
Do
Re
Mi
Fa
Sol
La
Si
///ARALIKLAR
Bat mziindeki en kk ses aral yarm ses tir. ki tane yarm sesin toplam tam ses i
ifade eder.
Yukarda belirttiimiz notalardan mi-fa ve si-do aras yarm ses aralklar dier tm
aralklar tam ses aralklardr.
///DETRME ARETLER
Bemol
nne geldii notay yarm ses kalnlatran iaret. Portede anahtarn hemen ardndan gelirse
iaret ettii nota eser boyunca aksi gsterilmedike yarm ses kaln seslendirilir.
Diyez
nne geldii notay yarm ses inceletiren iaret. Portede anahtarn hemen ardndan gelirse iaret
ettii nota eser boyunca aksi gsterilmedike yarm ses ince seslendirilir.
8
Do
Do# ---- Reb
Re
Re# ---- Mib
Mi
Fa
Fa# ---- Solb
Sol
Sol# ---- Lab
La
La# ---- Sib
Si
Do
Do# ile Reb ayn sesi ifade eder. Benzer ekilde; Re# = Mib, Fa# = Solb, Sol# = Lab, La# = Sib.
///OKTAV
Bir notann , ayn ad tayan,ince veya kaln sesdeine mesafesi oktavdr. Bir sesin 6 tam ses
tizindeki veya pesindeki ses ile arasndaki uzaklktr. Yukarda ekilden de karlabilecei gibi bir
oktav iinde 12 tane nota vardr.
///NOTALARIN GSTERLMES
DZEK (PORTE) NEDR?
Nota yazmnda kullanlan, zerindeki notalarn isimlerinin, en bata bulunan anahtara
gre okunduu ekildir. 5 izgi ve 4 aralktan oluur.
9
///NOTA SRELER
1 vuru ne demek?
Vurular elle ya da ayakla vurularak takip edilir. Saymaya yukardan balanr ve sayma yukarda
bitirilir.
Susku (Sus): Mzik yalnzca seslerden olumaz. Ayn zamanda sessizlik de mziin bir esidir.
te mzik yazsnda bu sessizlii belirten sembollere de susku ya da ksaca sus diyoruz.
Aadaki ekilde suslar ve ayn vuru deerine sahip olduklar notalar alt alta gsteriliyor.
L:
Aknn yannda st ste yazlan rakamlar (yukarda 4/4 yazan yer) eserin ritmik lsn ifade
eder. rnein yukardaki l (4/4), bir lnn iine 4 tane 4'lk nota girebilir eklindedir.
Eer 3/4 yazsayd, bir lnn ierisine 3 tane 4'lk sabilir anlamna gelirdi. Bir baka rnek:
5/8 olsayd lmz, bir lnn ierisine 5 tane 8'lik sabilir anlamna gelirdi.
10
Biraz matematik!
11
///FLTTE PARMAK POZSYONLARI
12
///TUTU
Hizalama
Sol El Sa El
Dudak Pozisyonu
nce seslere kldka daha souk nefes, kaln seslerde ise daha scak bir nefes kullanmak gerekir.
Dudak pozisyonu rahat olmaldr, yapay bir gerginlik olmamaldr. Azlk ortalanmal ve azln
izgisiyle alt dudak izgisi bitimelidir.
13
///LK DRT NOTA
ii)
iii)
14
EZG ALIMASI
ok tandk bir ocuk arks olan 'Mary Had a Little Lamb' (Mary'nin kk bir kuzusu var), ayn
zamanda, Edison ve ekibi tarafndan icat edilen fonografla yaplan ilk kayt olarak da tarihe
gemitir.
15
///2. Drt Nota
16
///Yeni bir Nota: La (2.oktav)
A Las Barricadas (Haydi Barikata), 1936-1939 arasndaki spanya Sava'nda faist Franco
glerine kar mcadele eden cumhuriyetilerin ve devrimcilerin mardr. Bandista tarafndan
Trke'ye adapte edilmitir.
17
KALNKA Kzl Ordu Korosu
18
///Yeni bir nota: Sol# (1.oktav)
19
///Yeni Bir Nota: Fa Diyez (2.oktav)
Brndarim'n szleri ivan Perwer'e aittir; mzii bir halk ezgisidir. Ylmaz Gney'in "Sr"
filminde de kullanlm, Trkesi "yaralym"dr.
20
BENM ANNEM CUMARTES - Bandista
21
Biraz Teori: Diziler (Gamlar)
Dizi, seslerin ykseklik derecelerine gre (bir kurala bal olarak) ard arda
yazlmasdr. Gam olarak da adlandrlr.
DYATONK DZLER
-Majr diziler
-Minr diziler
MAJR DZLER
erdii sesler arasndaki aralklarn, 2 TAM 1 YARIM 3 TAM 1 YARIM eklinde
sraland diziye MAJR DZ denir.
MNR DZLER
Bir dizinin minr olduunu belirtmek iin ilgili sesin yanna m harfi konur. rnein,
Gm; 'Sol Minr' ifade eder. erdii seslerin 1 TAM 1 YARIM 2 TAM 1 YARIM 2 TAM
eklinde sraland diziye MNR DZ denir. Minr diziler kurulular bakmndan 3 grupta
incelenir;
1) DOAL MNR
2) ARMONK MNR
3) MELODK MNR
Doal minr :
Minr dizi kuralna uyan dizilere minor dizi denir. 1 TAM 1 YARIM 2 TAM 1 YARIM 2
TAM kuralna gore sralanan bu sesler doal minor tonaliteyi yaratr.
Armonik minr :
Doal minor dizinin 7. derecesinin diyez arzas almas ile oluur.
Melodik minr :
Doal minor dizinin 6. ve 7. derecesinin diyez arzas almas ile oluur.
22
DYATONK DZLER
Diziler ve akorlar ile ilgili bu bilgileri pekitirmek iin, tm majr ve minr dizileri (12x2=24
tane) yazp, ilgili akorlar bulun.
Do majr:
DO RE M FA SOL LA S
Do Minr:
Do# majr:
Do# Minr:
Re majr:
Re Minr:
Re# majr:
Re# Minr:
Mi majr:
Mi minr
Fa majr
Fa minr
23
Fa# majr
Fa# minr
Sol Majr
Sol Minr
Sol# majr
Sol# minr
La majr
La minr
La# majr
La# minr
Si majr
Si minr
24
LGL DZLER (GAMLAR)
Bir majr gamla ayn arzalar alan minr gama, o majr gamn ilgili minr denir. Ayn
ekilde bir minr gamn arzalarn alan majr gam da o minr gamn ilgili majr adn
alr. lgili iki gamn tonal donanmlar ayndr.
Bir majr gamn 6. derecesiyle balayan minr gam o majr gamn ilgili minrdr. Ayn
ekilde bir minr gamn 3. derecesiyle balayan majr gam o minr gamn ilgili majrdr.
rnein, Do majr ve La minr gamlar arza almazlar ve bylelikle tonal donanmlarnda
arza yoktur. Do majr gam, La minr gamnn ilgili majrdr; La minr gam da Do majr
gamnn ilgili minrdr:
1 2 3 4 5 6 7
Do Majr: DO RE M FA SOL LA S
La Minr: LA S DO RE M FA SOL
1 2 3 4 5 6 7
25
Grld gibi imdiye kadar anlatlanlar, eserin tonalitesini bulmamzda yardmc oluyor,
fakat sadece iki seenee indiriyor. Yani, mesela iki tane diyez varsa donanmda, bu
eserin Re majr ya da Si minr tonalitesinde olduunu biliyoruz, fakat hangisi olduunu
anlamak iin eserin noktaland, bittii yerdeki en kaln nota esas alnmaldr.
RNEK
Donanmda 3 tane diyez olduu iin tonun, La Majr ya da onun ilgili minr olan Fa diyez
minr olduunu anlyoruz. Hangisi olduunu bulmak iin de arknn bitiindeki notaya
bakyoruz: LA notas. Bylece arknn La majr tonunda olduuna karar verebiliyoruz.
26
///Re Do Gei almalar
Aadaki eserde, Re-Do geiinde fltn dengesinin bozulmamasna dikkat etmek, temiz geiler
yapmak gerekiyor.
27
EY ZGRLK Zlf Livaneli
Paul Eluard'n Franszca 'Liberte' (zgrlk) iirinden Zlf Livaneli tarafndan bestelenmitir.
28
Fltteki en zor notalardan birisi, en kaln Do (C1) sesidir. Bu sesi uzun uzun fleyelim. Bu sesi
flerken scak nefes kullanmak gerekir. Kontroll nefes vermeye dikkat edelim.
29
ASKER KAAKLARI Grup Yorum
LA SAETA
30
EGE DENZ KARARINCA
///ALTERASYON
Bir eserdeki seslerin yarm perde veya tam perde deitirilmesi ya da doal durumuna dnmesine
denir. Mamak Trks'ndeki Lab sesi altere edilmi bir sestir.
'Mamak Trks'ndeki Lab (Sol#) sesine gei nemli. Bu arkdaki 'noktal 8'lik ve 16'lk
bileimine de dikkat!
31
EDERLEZ Goran Bregovi
Ederlezi (Hdrellez), Balkanlarda yaayan ingenelerin bir halk arksdr. zellikle 'ingeneler
Zaman' filmi iin Goran Bregovi'in yapt uyarlamayla beraber tm dnyada popler bir ark
haline gelmitir. ark, adn ingene'lerce kutlanan bahar festivalinden alr. Geleneksel olarak 6
Mays'ta kutlanan Ederlezi, baharn geliini ifade eder.
ark, ili'li air Pablo Neruda'nn 'Budayn Trks' adl iirindeki "Halkz biz yeniden doarz
lmlerde" dizesinin etrafna yazlan szlerle Grup Yorum tarafndan bestelenmitir.
32
LUNGO LA STRADA (Uzun Yol)
33
Uzatma Ba: Ayn sesi karan ve ayn ad tayan iki notann sresinin birbirine
eklenmesini belirten iarete denir.
AV BELLA
talya'da, 20.yy.n ikinci eyreinde, faizme kar mcadele eden devrimcilerin mardr.
34
EMBER Yeni Trk
35
FA MAJR GAM ALIMASI
36
SOL MAJR MENUET - J.S.BACH
37
SONSUZLUK VE BRGN ELEN KARANDOUR
Sonsuzluk ve Birgn,
Theo Angelopoulos'un
ayn isimli filminin mziidir.
38
GLMCAN Murat bilen
39
/// Yeni Bir Nota: Si (2.oktav)
40
BU KALP SEN UNUTUR MU? - Fikret Kzlok
41
///LEGATO
Ba iareti ile gsterilir. Notalarn tek dil vuruuyla alnacan ifade eder.
LEGATO ALIMASI
42
U DERSM'N DALARI Grup Yorum
3'leme (Triplet): Doal olarak ikiye blnebilen notalarn eit paraya blnmesiyle
elde edilir. paraya blnen nota grubunun zerine '3' yazlr.
WE SHALL OVERCOME
stesinden Geleceiz manasna gelen We Shall Overcome, Amerika'daki siyahi halkn,
rkla kar verdii mcadelede sembol arklarndan biri olmutur.
43
RE MAJR GAM ALIMASI
BURAK TARLASI
44
///STACCATO
Notann altna ya da stne konan nokta ile gsterilir. Notann kesikli alnacan ifade
eder. flemeyi 'tu' vokali ile yapyoruz.
STACCATO ALIMASI
45
SARDUNYA Ezginin Gnl
Haknk na arksnda, aada grld gibi hem legato, hem staccato teknii
kullanlacak.
46
///TRL
Tril, iki nota arasndaki hzl gidi-gelilere denir.
GELSN - Bandsista
47
imdi de bu arkdaki birka notay trille alalm.
GELSN - Bandsista
48
///VBRATO
Vibrato szc talyanca 'Vibrare' kknden gelir ve titreme, salnma anlam tar. Bu
teknik kullanlarak ses, hafife dalgalandrlr. Vibratoda dikkat etmemiz gereken,
dalgalanmann dzenli olmasdr. Vibrato yaparken diyaframmz kullanmamz gerekir.
Yine nce bir ark reneceiz. Sonra da ark zerinde vibratonun kullanlmasn
rnekleyeceiz.
49
imdi baz notalar vibrato alacaz.
50
///AKOR NASIL OLUTURULUR ?
Akor, oluturulmak istenen akor tipinin dizisinden hareketle oluturulur. lgili dizinin
1, 3, 5. sesleri akorun iinde bulundurulur. Bu seslerin herhangi bir ekilde biraraya
gelmesi yeterlidir.
Majr akorlar
Do Re Mi Fa Sol La Si
1 2 3 4 5 6 7
Do (1.ses) Mi (3.ses) Sol (5.ses)
Do majr (C) akorunu oluturan seslerdir. Do majr akorunu gitar zerinde basp,
hangi seslerden olutuunu kontrol edelim. st telden alta doru, srasyla Do, Mi, Sol, Do,
Mi notalarnn seslendirildiini greceksiniz.
Minr akorlar
La Si Do Re Mi Fa Sol
1 2 3 4 5 6 7
La (1.ses) Do (3.ses) Mi (5.ses)
Flt tek bana akor basamaz. Ancak birden fazla flt olursa ya da dier alglarla
birletii zaman akor oluturabilir. Akor kurulumunu renmek, elik iin yaplan
arpejlerde iimize yarayacak.
51
///AKOR KURULUMU ALIMASI
Aadaki akorlar yazalm.
MAJR
Do majr:
Do #majr:
Re majr:
Re# majr:
Mi majr:
Fa majr:
Fa# majr:
Sol majr:
Sol# majr:
La majr:
La# majr:
Si majr:
MNR
Do minr:
Do# minr:
Re minr:
Re# minr:
Mi minr:
Fa minr:
Fa# minr:
Sol minr:
Sol# minr:
La minr:
La# minr:
Si minr:
52
///ARPEJ
'Arpej', Arp alar gibi demektir. Bir akorun seslerinin birbiri ardna seslendirilmesi
anlamna gelir.
ARPEJ ALIMASI
ARPEJ ALIMASI 2
(1-4-5)
53
FA MAJR GAM VE ARPEJ ALIMASI
54
LIBERTANGO Astor Piazzola
55
///EK REPERTUAR
DIYARBEKIR Ciwan Haco
56
AVUSTURYA MARI ATTF KOROSU
57
ZGRL VE DEMOKRASY ZMEK -Selda Bacan
58
SIYRILIP GELEN Grup Yorum
59
BY Grup Yorum
60
KELEBEN VALS Eleni Karaindrou
61
FR ELSE - Beethoven
62
BENM MESKENM Sezen Aksu
63
BEKLE BZ STANBUL Edip Akbayram
64
YESTERDAY - Beatles
///TARTIMALAR
GNMZDE MZK NEDR? MZSYEN NEDR?
MZK EVRENSEL MDR?
ARABESK KLTR
BR KAVGA ALANI OLARAK ARKI (ARKILARIN DEOLOJS)
NOTA BLMEK NE E YARAR?
KADIN VE MZK
ARKI LE SLOGANIN BENZERL VE FARKI NE OLABLR?
SZ MZK LKS
KLP LE ARKI HANG DZEYDE BTNLEEBLR?
GEMN KLTR
BESTE
DOALAMA
MZN TOPLUMSAL TARH
MZK FELSEFES (GR)
65