Cu 1: Phn tch khi nim truyn thng v ngha ca

truyn thng trong hot ng ca nh bo?

1. Khi nim truyn thng:

Truyn thng l qu trnh lin tc trao i thng tin, t

tng, tnh cmchia s k nng v kinh nghim gia
hai hoc nhiu ngi nhm tng cng hiu bit ln
nhau, thay i nhn thc, tin ti iu chnh hnh vi v
thi ph hp vi nhu cu pht trin ca c nhn, ca
nhm, ca cng ng v x hi.

Khi nim trn trch t cun Truyn thng l thuyt v k

nng c bn do PGS, TS Nguyn Vn Dng ch bin. Khi
nim trn ch ra bn cht v mc ch truyn thng.

V bn cht, truyn thng l qu trnh chia s, trao i hai

chiu, din ra lin tc gia ch th truyn thng v i tng
truyn thng. Qu trnh chia s, trao i hai chiu y c th
c hnh dung qua nguyn tc bnh thng nhau. Khi c s
chnh lch trong nhn thc, hiu bit gia ch th v i
tng truyn thng gn vi nhu cu chia s, trao i th hot
ng truyn thng din ra. Qu trnh truyn thng v vy ch
kt thc khi t c s cn bng trong nhn thc, hiu
bit gia ch th v i tng truyn thng.

V mc ch, truyn thng hng n nhng hiu bit chung

nhm thay i thi , nhn thc, hnh vi ca i tng
truyn thng v to nh hng gi tr cho cng chng.
2. ngha ca truyn thng trong hot ng ca nh bo:

Truyn thng c ngha quan trng i vi nh bo. Bn

cht ca vic lm bo l lm truyn thng. Ngi lm bo s
dng truyn thng t c mc ch ngh nghip ca
mnh.

Trong hot ng tc nghip ca mnh, nh bo phi nm

vng cc k nng truyn thng c th t c hiu qu
truyn thng. Cc k nng truyn thng nh vy c vai tr
phng tin gip ngi lm bo tc nghip hiu qu.

C th, trong vic tm kim ngun tin vi cc i tng rt

a dng nu nh bo khng nm c cc bc truyn
thng, cc k nng truyn thng th s rt kh tip cn v
khai thc ngun tin.

Trong sng tc, ngi lm bo cng lun phi ch trng n

truyn thng. Ni nh vy v bo ch c hiu qu truyn
thng rng ln v rt cn s thn trng trnh nhng hu
qu ng tic. Ngi lm bo phi ch xem mnh ang
truyn thng cho i tng no t xc lp ni dung,
cch thc truyn thng cho ph hp.

Cu 2: M t, phn tch v nu ng dng ca m hnh

truyn thng mt chiu v hai chiu?

1. M hnh truyn thng mt chiu ca Lassweell:

 *) M t:

Ngun Pht------->Thng ip-------->Knh----------->Tip

Nhn

*) Phn tch:

-M hnh truyn thng mt chiu gm cc yu t sau:

+) Ngun pht: Ngi gi hay ngun gc thng ip.

+) Thng ip: kin, cm xc, suy ngh, thi c

truyn i.

+) Knh: Phng tin m nh cc thng ip c

chuyn i t ngun n ngi nhn.

+) Ngi nhn: L mt ngi hay nhm ngi m thng

ip hng ti.

-Trong m hnh ny khng th thiu bt c mt yu t hay

giai on no v nu thiu th khng th thc hin c qu
trnh truyn thng.

-Thng tin phn hi t i tng tip nhn l mt yu t

quan trng nhm tng cng hiu qu ca cc hot ng
truyn thng. Tuy nhin, trong m hnh ny, nhng thng tin
phn hi t i tng tip nhn cha c cp ti.

*) ng dng:
 y l m hnh truyn thng n gin song rt thun li khi
cn chuyn nhng thng tin khn cp.

b) M hnh truyn thng hai chiu ca Claude Shannon:

*) M t:

Nhiu

Thng Tin

Knh Pht

Tip Nhn
Ngun Pht

Hiu Qu

Phn Hi

*) Phn tch:

-M hnh ny khc phc c nhc im ca m hnh

truyn thng mt chiu bng cch nhn mnh vai tr ca
thng tin phn hi t i tng tip nhn.

-M hnh ny th hin r tnh tng tc, bnh ng cng

nh s chuyn i gia ch th v khch th truyn thng.

-M hnh cng cho thy s ch , quan tm n hiu qu

truyn thng.

*) ng dng:
 M hnh truyn thng hai chiu c ng dng ngy cng
nhiu trong iu kin hin nay khi m gii truyn thng lun
mong mun c s cn bng trong truyn thng t c
s chia s, phn hi qua c nhng thay i mang tnh tch
cc i vi c ch th truyn thng v khch th truyn
thng.

C th thy cc ng dng ca truyn thng hai chiu trong

tt c cc loi hnh truyn thng nh:

-truyn thng c nhn vi cc cuc i thoi mang tnh hai

chiu, chia s.

-truyn thng nhm v truyn thng 1-1 nhm vi biu hin

nh cc cuc to m chia s thng tin, lng nghe phn hi.

-truyn thng i chng vi s tng tc gia ch th v

khch th truyn thng ngy cng c nng cao qua cc
knh phn hi a dng. V d i truyn hnh Vit Nam c
chng trnh tr li th bn xem truyn hnh.

Cu 3: M t, phn tch v nu ngha ng dng ca cc

l thuyt truyn thng: l thuyt xt on x hi, l thuyt
thm nhp x hi, l thuyt hc tp x hi.

1. L thuyt xt on x hi:

Khi chun b thit k thng ip cho nhm cng chng i

tng, nh truyn thng phi phn tch, chia nh nhm cng
chng, i tng ra thnh nhng nhm nh vi thi v
nhn thc khc nhau. Nhm i tng thng c chia ra
lm 3 loi l ng tinh, trung lp v phn i. T vic phn
chia nhm i tng truyn thng, ch th truyn thng c
th la chn vic tp trung truyn thng vo nhm i tng
no t c hiu qu truyn thng cao nht.
 Trong ba nhm i tng ng tnh, trung lp v phn i,
mi nhm c nhng c im, th mnh v hn ch ring.
Tuy nhin, trong hot ng truyn thng, thng thng ch
th truyn thng thng chun b thng ip u tin nhm
vo nhm i tng trung lp trc va bo m tnh
khch quan va c th truyn thng thay i nhn thc ca
nhm trung lp sang ng tnh.

Trong truyn thng vn dng l thuyt ny t hiu qu

cn phn loi cc vn v ni dung cn t c sau hot
ng truyn thng. Nn a ra cc vn c tnh cht trung
lp trc. Nhng vn d gy phn cm, phn i nn
li sau. C tin hnh nh vy th hot ng truyn thng mi
t c hiu qu cao.

H qu quan trng nht c th rt ra t l thuyt ny l

nguyn l thuyt phc trong vn ng gy nh hng. Theo
nguyn l ny mun to ra sc thuyt phc trong hot ng
truyn thng, c bit l trong vn ng gy nh hng cn
ch trng cc im sau:

-Phi tin hnh chia nhm i tng, phn loi mc nhn

thc, thi hnh vi ca i tng, nhm i tng.

-Trn c s phn chia v phn tch i tng, ch th truyn

thng tin hnh la chn thng ip, tm thi im, thi gian
v knh truyn thng thch hp.

2. L thuyt thm nhp x hi:

Giao tip, hiu bit ln nhau l mt trong nhng nhu cu c
bn nht con ngi c th tn ti v pht trin, vi t
cch l mt thc th x hi. L thuyt thm nhp x hi cho
rng, mi c nhn v mi nhm x hi bao gi cng c nhu
cu thm nhp vo ngi khc, vo nhm x hi khc. l
mt trong nhng nguyn nhn thc y nhu cu truyn thng
gia c nhn, nhm v cng ng.

Thm nhp vo cc c th, cc nhm x hi l mt qu trnh

theo qui trnh v thng tri qua cc giai on:

-Lch s giao tip.

-Thng bo mc ch lm quen - xy ra xung t.

-Tm hiu s thch, nguyn vng.

-Tm hiu su hn v nim tin, tn gio, l tng

Trong vic hnh thnh cc mi quan h, k nng t cu hi

v phn tch cu hi l rt quan trng. N gip xy dng m
hnh, cu trc cu chuyn. Nhng cuc tip xc, lm quen
lun chu tc ng bi mi trng giao tip, hon cnh giao
tip, vn ho cng ng

Qu trnh thm nhp x hi i hi s thng hiu, chia s ln

nhau. K nng truyn thng ca nhng ngi tham gia
truyn thng l yu t quan trng gip rt ngn thi gian
thm nhp tp s tng ng, cng tc t hiu qu.

Cc h qu ca l thuyt thm nhp x hi:

-H qu 1: Mun to ra tnh tch cc trong hot ng truyn

thng cn phi khi dy nhau cu thm nhp x hi, mong
mun khm ph ca mi ngi
 -H qu 2: Cn ch n mi lin h gia nhu cu v kh
nng, iu kin ca c nhn khi h c nh hoc bt u,
ang, tham gia vo qu trnh truyn thng.

-H qu 3: Vi t cch l nh truyn thng cn ch rn

luyn cc k nng c bn: hi v lng nghe, trao i v chia
s, rt ngn khong cch tip xc, nhanh chng ho nhp
trong giao tip.

3. L thuyt hc tp x hi:

L thuyt ny quan tm ti mt x hi thay v mt c nhn

ca truyn thng v hnh vi mc d n vn ch ti phng
thc con ngi tip cn mi trng x hi v quyt nh ci
m mnh s lm. L thuyt hc tp x hi cho rng mi
ngi hc tp nh:

-Quan st vic ngi khc lm.

-Xem xt cc hu qu nhng ngi tri qua.

-D liu iu s xy ra vi chnh h nu h lm theo hnh vi

ca ngi khc.

-Hnh ng bng vic t th nghim hnh vi.

-So snh kinh nghim ca mnh vi ci xy n vi

nhng ngi khc.

-Khng nh nim tin v hnh vi mi

Cc h qu ca l thuyt hc tp x hi:
 -H qu 1: Vai tr quan trng ca quan st v bt chc
trong hc tp.

-H qu 2: Vai tr quan trng ca ngi dy trong qu trnh

o to. Thay cho vai tr truyn t kin thc l vai tr
hng dn ngi hc t tip cn v lnh hi kin thc. Tn
trng t duy sng to v kin c nhn ca ngi hc.

-H qu 3: Phng php t hc hiu qu. Ngi hc chim

v tr trung tm v phi m bo tnh ch ng v tch cc
trong qu trnh o to.

-H qu 4: Nhng ch nhm tng kh nng gio dc t xa

thng qua cc phng tin truyn thng i chng.

Gio dc t xa thng qua cc phng tin truyn thng i

chng l bc tin nhy vt nhm p ng nhu cu hc tp
ca x hi hin i. Vi cc nh truyn thng thc hin cc
chng trnh gio dc t xa ny bn cnh vic ch th
mnh v hn ch ca cc phng tin truyn thng i
chng cng cn c bit quan tm v vic t chc y cc
bc ca qu trnh hc tp cho ngi hc.

Cu 4: M t, phn tch ngha v cho v d v cc nhn

t trong truyn thng c nhn.

1. Nhn t th 1: Cc nhn vt tham gia vo qu trnh truyn thng (nhn

vt giao tip)

Nhn vt giao tip thng c chia thnh 3 nhm chnh:

-Nhm c mc tiu ch yu l pht thng tin (Ngun pht).

-Nhm c mc tiu ch yu l tip nhn thng tin (Ngi

nhn).
 -Nhm tham gia ngu nhin hoc do chu nh hng t cc
c nhn khc hoc do p buc phi tham gia.

Vi nhm th 3, ch th truyn thng phi tc ng vo nhu

cu thm nhp x hi, khi gi nhu cu chia s, hng th
ca h. C nh vy mi t c hiu qu truyn thng cao.
Yu cu quan trng nhm th 3 ny l kh nng ho nhp
vo cc nhm khc.

2. Nhn t th 2: Mc tiu ca truyn thng c nhn

Trong qu trnh din ra cc hot ng truyn thng c nhn,

mi c nhn, nhm ngi li c nhng mc tiu khc nhau.
Tuy nhin, c th chia cc mc tiu ra cc dng sau y:

-Tm hiu v pht hin.

-Tho mn nhu cu giao tip.

-Truyn t, gii thch, thuyt phc.

-Cng nhau gii quyt vn .

-Gii quyt cc xung t.

3. Nhn t th 3: Ni dung cc thng ip trong truyn thng c

nhn (ni dung giao tip)

-Ni dung thng ip phi r rng, c th v chnh xc.

-Ni dung thng ip phi lin quan n nhu cu ca i

tng.

-To ra s tin cy v tin tng cho ngi pht thng ip.

 -To s trao i cc thng ip trong truyn thng c nhn.

4. Nhn t th 4: Cng c hay phng tin truyn thng c nhn

(cng c, phng tin giao tip)

Cng c ch yu ca truyn thng ni chung v truyn thng

c nhn ni ring l cc yu t ngn ng (ni, vit) v phi
ngn ng (nt mt, c ch, trang phc, khong cch thn
s).

Ngn ng bao gm ngn ng ni v ngn ng vit l cng

c quan trng nht ca con ngi trong hot ng truyn
thng v c th hin bi nhng chc nng ch yu: thng
bo, din cm, tc ng.

Yu t phi ngn ng gip nh gi tnh chn thc ca thng

tin t ngn ng, gip chuyn ti tinh t cc thng tin mang
tnh nhy cm.

5. Nhn t th 5: Bi cnh truyn thng

Chi phi mnh m cng c v cch thc t chc truyn

thng. Chi phi ni dung, hnh thc v tnh cht ca thng
ip.

6. Nhn t th 6: Knh truyn thng c nhn

 L ng lin lc gia cc c nhn, gia ch th v khch
th truyn thng. Knh truyn thng c nhn ph bin gm 5
gic quan ca con ngi. Trong , ch yu l hot ng ca
thnh gic v th gic vi s h tr ca cc nhn vt trung
gian v cc phng tin k thut khc nh: in thoi, fax,
cc dch v truyn tin qua mng internet

Cu 5: Ch ra s tng ng v khc bit gia truyn

thng 1-1 nhm v truyn thng trong nhm. Cho v d
minh ho.

1. Tng ng:

-Cng l truyn thng nhm vi cc hot ng truyn thng

c thc hin v to nh hng trong phm vi tng nhm
x hi c th.

2. Khc bit:

-Vai tr ca cc thnh vin trong hot ng truyn thng:

+) Trong truyn thng 1-1 nhm, mt c nhn c vai tr nh

mt nh truyn thng vi i tng l mt nhm.

+) Cn truyn thng trong nhm th cc c nhn c vai tr

bnh ng nh nhau vi cc hot ng nh truyn thng gia
cc c nhn trong nhm hoc cc nhm nh trong mt nhm
ln hn.
 Cu 6: Nu, phn tch v cho v d minh ho v cc c
im ca truyn thng i chng.

1. i tng tc ng ca truyn thng i chng l ng o cng

chng x hi.

Cc n phm truyn thng u nhm vo nhng nhm i

tng c th nhng khi n phm c x hi ho trn
cc knh truyn thng i chng th i tng tip nhn
khng ch l nhm i tng c xc nh ban u. y
chnh l tnh cng khai ca truyn thng i chng. Tnh
cng khai tim n sc mnh ca truyn thng i chng.

2. Ni dung truyn thng i chng hng ti vic u tin tho

mn, phc v nhu cu ca cng chng.

Nhng s kin c thng tin lin quan mt thit n vic

gii thch, tho g nhng vn bc xc trong i sng ca
ng o c dn hoc gip h nhn thc, gii quyt cc vn
mi pht sinh.

Trong x hi thng tin thi i s, cc phng tin truyn

thng i chng v ang tr thnh din n chia s thng
tin, tnh cm, k nng, kinh nghim ca ng o cng
chng. Sn xut, trao i, chia s thng tin l mt trong
nhng hot ng ch yu trong nn kinh t tri thc v x hi
s ho.

c)Tnh mc ch r rt
Truyn thng i chng tc ng v lm thay i thi ,
nhn thc, d lun x hi, to nn nh hng gi tr cng
ng. Truyn thng i chng cng mang mc ch chnh tr
su sc.

d)Tnh phong ph a dng

-i tng phn nh ca truyn thng i chng bao gm

cc s kin v vn v mi lnh vc khc nhau ca cuc
sng.

-N p ng mi nhu cu pht trin ca con ngi v x hi

t tm l, tinh cm, nhn thc n hiu bit, hnh vi

-H thng k hiu, cc phng tin, phng thc sn xut

v chuyn ti thng ip a dng.

-Hnh thc v th loi linh hot v phong ph.

e)Tnh d nh, d hiu, d lm theo

Tnh cht giao tip i chng yu cu tho mn trnh

chung ca cng chng. Cc thng ip do phi m bo
tnh d hiu, d nh, d lm theo.

f)Tnh gin tip

Hu ht cc knh truyn thng i chng trong qu trinh

chuyn ti thng ip khng c s tip xc trc tip gia
ch th v khch th m dng cc phng tin k thut lm
vt trung gian truyn dn. Do mun nng cao nng lc v
 hiu qu truyn thng phi u t, i mi cng ngh, hnh
thc v phng thc truyn dn thng ip. Mt khc cng
cn phi nm vng cc c trng ca mi knh giao tip
c th khai thc trit .

g)Tn sut tng tc t l thun vi nng lc, hiu qu

truyn thng

Trong qu trnh truyn thng, tn sut tng tc gia ch th

v khch th cng nhiu, cng bnh ng th nng lc v hiu
qu truyn thng ngy cng cao.