Atik Su Tesisati PDF

T.C.
MLL ETM BAKANLII
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
TESSAT TEKNOLOJS VE
KLMLENDRME
ATIK SU TESSATI
ANKARA 2006
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;
Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl
Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda
kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim
programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik
gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr).
Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye
rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm,
denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve
Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr.
Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii
kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve
yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.
rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden
ulalabilirler.
Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak
datlr.
Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda
satlamaz.
NDEKLER
NDEKLER
NDEKLER.....................................................................................................................i
AIKLAMALAR...............................................................................................................iii
GR ..................................................................................................................................1
RENME FAALYET -1 ................................................................................................3
1. BNA ATIK SU TESSATININ BLMLER .........................................................3
1.1. Bina i Atk Su Tesisat Ksmlar ............................................................................3
1.1.1. Bina i Atk Su Tesisat Ana Borusu .................................................................4
1.1.2. Atk Su Kolonu ..................................................................................................4
1.1.3. Atk Su Kat Borusu............................................................................................4
1.1.4. Atk Su Balant Borusu ....................................................................................4
1.1.5. Atk Su Havalk Borusu .....................................................................................5
1.2. Atk Su Tesisatnn Denmesinde Dikkat Edilecek Hususlar ....................................7
1.3. Bina Atk Su Tesisatnn Boru ap Tayini................................................................7
1.3.1. Boru ap Hesab...............................................................................................9
1.4. Atk Su Borularnn Denmesi...............................................................................11
1.5. Atk Su Borularnn Sabitlenmesi ............................................................................11
UYGULAMA FAALYET...........................................................................................13
LME VE DEERLENDRME.................................................................................15
RENME FAALYET -2 ..............................................................................................18
2.ATIK SU TESSATININ AIZLARININ AYARI .........................................................18
2.1. Alaturka Tuvalet Ta..............................................................................................21
2.2. Alafranga Tuvalet Ta............................................................................................22
2.2.1. Alttan kl Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar................................22
2.2.2. Arkadan kl Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar ............................23
2.2.3. Duvar Dzlemine Bitiik Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar ..............24
2.3. Lavabo ve Eviye .....................................................................................................25
2.4. Kvet ve Du Teknesi .............................................................................................26
2.5. Pisuarlar..................................................................................................................27
2.6. Yer Szgeci ............................................................................................................28
RENME fAALYET -3...............................................................................................32
3. BNA ATIK SU TESSATINn testi ..............................................................................32
3.1. Kolon ve Daire i Borularn Testi ..........................................................................32
3.1.1. Su ile Testini Yapma........................................................................................32
3.1.2. Duman ile Testini Yapma.................................................................................33
RENME FAALYET4 ..............................................................................................39
4. ATIK SU TESSATININ kanalizasyon balantlar........................................................39
4.1. Bina D Atk Su Tesisat .......................................................................................39
4.1.1. Atk Su Rgarlar.............................................................................................40
i
4.1.2. Ana Rgarlar ...................................................................................................41
MODL DEERLENDRME...........................................................................................44
CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................46
NERLEN KAYNAKLAR..............................................................................................47
KAYNAKA ....................................................................................................................48
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD 582YIM030
ALAN Gaz ve Tesisat Teknolojisi
DAL/MESLEK Istma ve Shhi Tesisat
MODLN ADI Atk Su Tesisat
MODLN TANIMI Atk su tesisatn deme ile ilgili temel bilgi ve becerilerin
kazandrld renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL Boru tesisatl modllerini alm olmak.
Atk su tesisatn demek.
YETERLK
Genel Ama:
Gerekli ortam salandnda, atk su tesisatnn ksmlarn
tanyarak, standartlarna ve tekniine uygun atk su
tesisatn deyebileceksiniz.
Amalar:
Gerekli donanm kullanarak standartlara uygun
bina atk su tesisatn deyebileceksiniz.
MODLN AMACI Gerekli donanm kullanarak standartlara uygun
atk su tesisat azlarn ayarlayabileceksiniz.
bina atk su tesisatnn kaak testini
yapabileceksiniz.
atk su tesisatnn kanalizasyona balantsn
yapabileceksiniz.
Atlye, snf, laboratuar, kalem, metre, P.V.C. boru,

ETM RETM balant paralar, conta, testere, ee, kelepe, matkap,
ORTAMLARI VE dbel, krc delici makine, tornavida ve su terazisi.
DONANIMLARI Uygulama odalar. Atlyede bulunan cihaz, makine,
takmlar ve aletler.
Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme
sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE
DEERLENDRME retmen modl sonunda size lme arac (uygulama,
soru-cevap)uygulayarak modl uygulamalar ile
kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Gelien teknoloji ve buna bal olarak deien yaam standard inaat sektrn de
yakndan etkilemitir. naat sektrn oluturan birimlerde kalfa, usta, teknisyen ve
mhendise kadar deiik bilgi ve beceriye sahip bireyler ekip halinde alarak inaat
alannda ihtiya duyulan hizmetleri retmektedir.
Her trl temizliin su ile yapld gibi her trl hastalnda su ile gelecei bilinen
bir gerektir. O halde suyu her an deiik amalar iin insanlarn hizmetine sunan SIHH
TESSAT denilen boru a salkl yaam iin ok nemlidir. SIHH TESSAT salkl,
gvenli ve rahat bir yaam iin gerekli temiz ime ve kullanma suyunun temini deiik
amalarda kullanlan atk sularn insan salna zarar vermeyecek ekilde binadan hzla
uzaklatrlmas ile ilgili bilim ve uygulama alandr.
Bu modl shhi tesisat sisteminin alt yapsn oluturan bina ii ve d ATIK SU

tesisat sistemlerinde kullanlan PVC borularn denmesi, atk su azlarnn braklmas,
sabitlenmesi ve kaak testinin yaplmas ile ilgili bilgi ve becerileri kapsamaktadr.
u modl renmenizde sorumluluk sizindir. Hazrlanan bu kitap okuyarak

konuyu anlamanz ve uygulamalar verilen l ve zelliklerde yapmanz ok nemlidir.
1
2
RENME FAALYET1
RENME FAALYET -1
AMA
Uygun ortam salandnda bina ii atk su tesisatnn blmlerini, denmesinde
dikkat edilecek hususlar renecek, standartlara uygun olarak borularn aplarn
hesaplayabilecek ve demesini yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

evrenizdeki yaplmakta olan inaatlarda yetkililerden izin alarak atk su
tesisatnn blmlerini inceleyiniz.
Piyasada tesisat ileri yapan ustalardan atk su borularn derken dikkat
ettikleri hususlar reniniz.
Proje izen brolardan tesisat projesi temin ederek seilen boru aplarn
arkadalarnzla inceleyiniz.
Aratrma ilemleri iin inaat irketlerinden ve proje izimi yapan brolardan
yararlanabilirsiniz
1. BNA ATIK SU TESSATININ

BLMLER
1.1. Bina i Atk Su Tesisat Ksmlar
Su kullanma yerlerinden gelen atk sular binann 1,0 - 1,5 m. dna tayan boru
blmlerinin toplamdr. (ekil 1-1)
Bina ii atk su tesisat boru blmlerinin grevleri dikkate alnarak, ana boru, kolon,
kat borusu, balant borusu, havalk borusu olmak zere be blmde incelenir.
3
ekil 1.1: Bina ii atk su tesisat ve blmleri
1.1.1. Bina i Atk Su Tesisat Ana Borusu
Binann atk su kolonlarndan gelen pis ve kirli sular toplayarak binann 1,0 - 1,5
metre dna, bina d atk su tesisatna ileten boru blmdr. Atk su kolonlarndan gelen
pis ve kirli sular bina temel snrlar ierisinde toplayp tek bir boru ile bina d atk su
tesisatna iletir. (ekil 1-1) Baz binalarn bina ii atk su tesisatlarnda atk su ana borusu
yaplmaz.
1.1.2. Atk Su Kolonu

Yaplarn katlarndaki su kullanma yerlerinden gelen sular atk su ana borusuna yada
bina dndaki rgara ileten dey denmi boru blmdr. (ekil 1-1)
1.1.3. Atk Su Kat Borusu

Katlardaki su kullanma yerlerinden gelen atk sular en yakndaki atk su kolonuna
ileten yatay denen bina ii atk su boru blmdr. (ekil 1-1)
1.1.4. Atk Su Balant Borusu

Su kullanma yerleri ile kat borusu arasndaki atk su boru blmdr. (ekil 1-1)
4
1.1.5. Atk Su Havalk Borusu
Atk su borular ierisindeki hava basncnn art ya da eksi ynde deimesi,

sistemdeki suyun akn engelledii gibi kokularn binaya yaylmasn nleyen sifonlardaki
suyun kaybna neden olur. Bu durumda sifon kendisinden beklenen grevi yapamaz. Bina ii
atk su tesisatndaki ak hava basncn sabit tutmak iin yaplan boru hattna havalk borusu
denir. Atk su kolon borusunun en son pis ve kirli su toplama noktasnn bina atsnn
zerine kadar kartlan boru blmdr. ( ekil 1-1)
1.1.5.1. Havalk Kolon Borusu
Bu sistemde atk su kolonu yannda bulunan, ikinci bir havalk kolonu ile
havalandrlr. Havalandrma kolonu her katta atk su kolonuna balanr. Atk su balant
borular ise sadece atk su kolonuna baldr. Atk su kolonu at zerine kadar karlr.
ekil1.2
ekil 1.2: Havalk Kolon Borusu
1.1.5.2. Her Su Kullanm Yerinden Havalk Borusu ekilmesi
Bu yntem mkemmel, fakat ok pahal bir havalandrma yntemidir. Bu sistemde,

hela ta, lavabo, du teknesi gibi btn salk gerelerinin sifonu ayr ayr 50 mm apnda
havalandrma borusuna baldr. Sifonlarn en az iki ap ilerisinden balanan havalk
borular, ortak bir havalk borusu ile birletirilerek yatay bamsz havalandrma kolonuna
balanr. ekil1-3de bu sistem grlmektedir.
5
ekil 1.3: Her su kullanm yerinden havalk borusu ekilmesi
1.1.5.3. Atk Su Borusunun Havalk Borusu Yaplmas
Atk su kolonlarnn ayr ayr veya birka kolonun at arasnda birletirilerek, ayn
apta at zerine kadar uzatlarak yaplan havalandrmadr. Bu sistem basit, ucuz ve yaygn
olarak uygulanan havalandrma sistemidir. Byk binalarn atk su tesisatnn
havalandrlmasnda yetersiz kalr. ekil 1.4
ekil 1.4: Atk su kolonu havalk sistemi
6
1.2. Atk Su Tesisatnn Denmesinde Dikkat Edilecek Hususlar
Kat borularnn mmkn olduu kadar ksa olmasna,

Borularn suyun akn kolaylatracak ekilde eklenmesine,
Deyden yataya geen boru tesisat noktalarnda, yay dirsek veya iki ak dirsek
kullanlmasna
Alt kata denen ana borularn, bina dna en ksa yoldan karlmasna,
Her kolonun eriilebilecek en alt noktasna bir temizleme kapa konulmasna,
Yatay borulara eimin %2 verilmesine,
Zemin zerinde denen boru alt ve yanlarnn ince kumla beslenmesine, sert
cisimlerden korunmasna,
Her kolonun mutlaka ap deimeden at zerine kadar karlmasna, zerine
havalk borusu ve apkas taklmasna,
Atk su boru azlarnn deme ve duvara balanacak tesisat u malzemesinin cins
ve zelliine gre uygun llerde braklmasna,
Atk su azlarnn iine pislik, har vb. maddelerin gitmesini nlemek iin iyi bir
ekilde geici olarak kapatlmasna.
Atk su tesisatnda kullanlan PVC borularn, birbirine eklenmesinde mutlaka uygun
boru contalar kullanlmal ve iyi bir szdrmazlk salanmasna dikkat edilmelidir.
1.3. Bina Atk Su Tesisatnn Boru ap Tayini
Bir binada ortaya kan atk sularn ana kanala veya fosseptie aktlabilmesi iin
gerekli boru ( PVC ) tesisat belirli yntemlere uygun olarak yaplmaldr. Atk su tesisat
tketim birimi yntemine gre hesaplanr.
Tablo 1.1de tesisat u malzemelerinde oluan atk su miktarlar, akma deerleri ( atk
su tketim birimi ) ve balant boru aplar belirtilmitir.
7
Tesisat u malzemeleri Atk Su Atk Su Balant Borusu
Miktar Tketim ap
(Lt/ s Mm
Hela ta 2,5 10 100
Ykanma teknesi 1,75 7 70
Oturmal ykanma teknesi 1,5 6 70
Ayak ykama teknesi 1,0 4 70
Du teknesi 1,0 4 70
Kova doldurma (kk) 1,0 4 70
Kova doldurma (orta) 1,5 6 70
rdek ykama ve dezenfeksiyon 2,5 10 100
Aygt
Srg ykama teknesi 2,5 10 100
Pisuar (1/2 basl) 1,0 4 70
Bulak ykama teknesi 1,0 4 70
(tek gzl)
Bulak ykama teknesi 1,5 6 70
(ift gzl)
Byk bulak ykama teknesi 2,0 8 70
Lavabo (kk) 0,25 1 70
Lavabo (byk) 0,5 2 70
Bide 0,5 2 70
Deme szgeci (70) 2,5 10 70
Deme szgeci (WC gibi tali 0,5 2 70
yerde)
Tablo 1.1: Atk su miktar, akma deeri ve balant aplar.
Tablo 1.2 de %1 ve % 2 eimli prz katsays m:0,35 ve m:0,25 olan yatay atk su
borularndan geebilecek atk su miktarlar ve bunlara karlk gelen atk su tketim deerleri
grlmektedir.
Prz katsays m=0,35 Prz katsays m=0,25

Boru Eim 1/100 Eim 1/50 Eim 1/100 Eim 1/50
ap Q Atk su Q Atk su Q Atk su Q Atk su
mm (lt/s) tketim (lt/s) Tketim (lt/s tketim (lt/s tketim
birimi birimi birimi birimi
70 1,4 25 2,0 36 1,75 32 2,25 41
100 3,9 100 5,5 147 4,9 130 6,9 185
125 7,0 270 10,0 400 9,0 360 12,6 500
150 12,3 600 17,5 875 15,0 750 21,0 1050
200 28,0 1550 38,0 2170 33,0 1900 46,0 2630
Tablo 1.2: Yatay atIk su borular tketim deerleri ve boru aplar
8
Atk su tesisatnda kullanlan yatay atk su borularndan geebilecek atk su
miktarlar ve bunlara bal olarak alnmas gerekli atk su tketim birimleri Tablo 1.2 de
belirtildii gibidir.
Dey atk su borular tablo 1.3de belirtilen deerlere gre seilmelidir.
Atk Su Tketim Birimi Atk Su Borusu ap

40 70
150 100
400 125
900 150
2200 200
Tablo 1.3: Dey borularda atk su tketim birimine gre atk su boru aplar
1.3.1. Boru ap Hesab
ekil 1.5: Boru ap hesab iin rnek atk su emas
9
Yukarda emada verilen su tketim yerlerine gore boru aplar yle hesaplanr.
Kolon 2ye her katta kvet, lavabo, szge balanmtr. Kvetin tketim birimi tablo 1.1e
gore 6dr. Lavabonun tketim birimi (byk) 2dir. Deme szgecinin tketim birimi
10dur.Bunu tabloya dkersek aada ki sonular kar.
1 numaral kolon boru ap hesab:
Kolon Kat Ad Tesisat U Malzemesi Tketim Birimi Boru ap

Numaras mm
1 4 Kvet 6 70
1 4 Lavabo ( byk) 2 70
1 4 Banyo szgeci 10 70
Toplam 18 70
Tablo 1.4: Kolon tketim deerleri
Dier katlar da bunun ayns olduuna gre kat borusu ap ayn olacak, kolon ap
deiecektir. Kolon boru aplarna 1.3den baklacaktr.
Kolon Numaras Kat Ad Tketim Birimi Boru ap

1 4 18 70
1 3 18 +18= 36 70
1 2 18+36= 54 100
1 1 18+54= 72 100
Tablo 1.5: Kolon tketim deerlerine gre boru aplar
2 Numaral kolona her katta iki gzl eviye balanmtr. ki gzl eviyenin tketim
birimi tablo 1.1e gore 6dr.
2 Numaral Kolonun Boru ap Hesab:

2 4 6 70
2 3 6+6=12 70
2 2 12+6=18 70
2 1 18+6=24 70
3 numaral kolona her katta 4 adet lavabo balanmtr. Lavabo (byk) tketim birimi
Tablo1.1e gore 2dir.

3 4 2*4=8 70
3 3 8+8=16 70
3 2 16+8=24 70
3 1 24+8=32 70
10
Yataydaki ana boru apnn hesab:
Kolon numaras Tketim birimi Boru ap

2-3 aras 32 70
1-2 aras 32+24=56 100
1 ve ncesi 56+72=128 100
Tablo 1.8: Yatay boru tketim deerlerine gore boru aplar
Hesaplamalar bittikten sonra her balant blmne boru aplar yazlr. Daha detayl
bilgiyi shhi tesisat resim modllerinde bulabilirsiniz.
1.4. Atk Su Borularnn Denmesi

yi denmi atk su tesisat aadaki zelliklerde olmaldr:
Binann tm atk sularn kesintisiz olarak, sala zarar vermeyecek ve insanlar

rahatsz etmeyecek bir ekilde bina dna tamaldr.
Koku, gazve bcekler atk su borularndan binaya gememelidir.
Borular ve boru eklemeleri salam gaz ve su szdrmaz olmaldr.
Atk su tesisatnda kullanlan borular mutlaka TSE Belgeli olmal, yapnn esnemesi
ve oturmasndan zarar grmeyecek ekilde denmelidir.
Atk su borular yatayda veya deyde densin, mmkn olduu kadar dz ve ksa
olmaldr. Yatay denen borular bel vermeyecek ekilde uygun aralklarla binaya
kelepelerle balanmaldr. Atk su borular bina ierisinde mmkn olduunca
grlmeyecek yerlere, tesisat bacas, dk deme iersine, asma tavan iine, duvar
kelerine denmelidir.
1.5. Atk Su Borularnn Sabitlenmesi

Borularn sabitlenmesinde kelepeler kullanlr Borularn ap, iindeki akkan
scaklna ve ortam scaklna gre nerilen boru tespit aralklar tablo 1.9 gsterilmitir.
Boru Anma ap mm Scakla Gre PVC Boru Tespit Aralklar mm

20 C 40 C
50 1500 1200
70 1650 1500
100 2000 1700
125 2200 1900
150 2400 2100
Tablo1.9: Atk su borularn sabitleme aralklar
11
Bina iinde kelerden denen kolon borular kat yksekliinin ortasnda kelepe ile
sabitlenmelidir. Kelepeler borularn kaymalarn nlemek iin muf altlarna konulmaldr.
ekil 1.6
Resim 1.1: Kelepe ile kat ortasnda sabitleme
Aadaki ekillerde kelepe eitleri grlmektedir. ivili olanlar duvara ivi

apndan kk delik delinerek aklr. Vidal tipler ise duvara delinen delie uygun dbel
aklr ve vidalanr.
Resim 1.2: Atk su boru kelepeleri
12
UYGULAMA FAALYET-1
UYGULAMA FAALYET
LEM BASAMAKLARI NERLER
PVC boru ve ek paralarn malzeme PVC borularn ve ek paralarnn
listesine gre hazrlaynz. delik, atlak olmamasna dikkat
ediniz.
Borular deyeceiniz blm
hazrlaynz. Gerekli temizlii yapnz.
Kelepe yerlerini iaretleyiniz. lmlendirmeye ve markalamaya

dikkat ediniz.
Breyize elmas matkap ucunu taknz
ve iaret yerlerinden deliniz.. Matkab darbe konumunda
altrmay unutmaynz.
Kullanacanz kelepe eidine gre
kelepe ivilerini veya dbeli aknz. Delie uygun apta dbel kullannz.
Kelepeyi duvara sabitleyiniz. Kelepeye zarar vermeyiniz.
lk boru parasn 500 mm olacak Boruyu dzgn kesiniz ve pah

ekilde kesiniz. krnz.
Borunun mufuna contay taknz, Genleme payn unutmaynz.

kaydrc srnz,100x100 atal (10mm)
boruya ekleyiniz.
400 mm lsnde boruyu Kesme kalb kullanmay

hazrlaynz. unutmaynz.
100x100 atala conta taknz ve Kaydrcy fazla srmeyiniz.

kaydrc srnz, 400 mmlik
boruyu ekleyiniz. Eimi doru veriniz, kumun tasz
olmasna dikkat ediniz
Yataydaki boru hazrlaynz, su
terazisi yardmyla %2 eim veriniz lmlendirmeye dikkat ediniz.
ve altn ince kumla besleyiniz.
Deydeki borular da 8. madde ki Kelepeleri dzgn vidalaynz.
gibi ekleyiniz.
Borularn kelepesini srayla inizi arkadalarnzla birlikte
sabitleyiniz. inceleyiniz.
Biten iin l,terazi ve temizliini
kontrol ediniz.
13
UYGULAMA
UYGULAMAFAALYET
FAALYET-2
Aadaki atk su tesisatn yapnz. Tolerans +- 5 mm dir.
ekil 1.6: Atk Su Boru Tesisat
UYGULAMASI YAPILACAK N MALZEME LSTES

Tek atal 100x100 mm 1 adet
Dirsek 450 100 mm 1 adet
Tek atal 100x70 mm 1 adet
Rediksiyon 100x50 mm 1 adet
Tapa 50 mm 1 adet
PVC boru 100 mm 2000 mm
14
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Bu faaliyette kazanm olduunuz bilgileri aada verilen sorular cevaplandrarak
deerlendiriniz.
A-OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
1. Bina ii atk su tesisatnn doru tanmlamas aadakilerden hangisinde yaplmtr?

A) Su kullanma yerlerinde oluan kirli ve pis sular pis su kolonuna aktan boru
blmdr.
B) Su kullanma yerlerinde oluan kirli ve pis sular toplayp binann 1,0 1,5 m. dna
tayan boru tesisatdr.
C) Kirli ve pis sular binann 1,0 1,5 m. Dnda toplayp ehir kanalizasyonuna
aktan boru blmdr.
D) Binann 1,5 m dna tanan pis ve kirli sular toplayp ehir dna tayp zararsz
hale getirilmesi iin denen boru hattdr.
2.Aadakilerden hangisi bina ii atk su tesisat blmnden deildir?

A) Atk su tesisat ana borusu
B) Atk su kolonu.
C) Bina d atk su tesisat.
D) Atk su havalk borusu.
3.Aadakilerden hangisi atk su havalk borusunun grevidir?

A) Bina ii atk su tesisatnda ak hava basncn sabit tutmak.
B) Atk su tesisatnda baca grevi yaparak pis koku ve gazlar dar atmak.
C) at vb. yzeylere den sular toplayp atk su tesisatna aktmak.
D) Katlardaki su kullanma yerlerindeki pis ve kirli sular atk su kolonuna aktmak.
4. Aadaki llerden hangisi 100 mm apndaki atk su borusunun kelepe araldr?

A) 1500 2300
B) 1700 2000.
C) 1900 2400
D) 1600 - 2200
5. Yatay denen atk su borularna % ka eim verilmelidir?

A) % 5
B) % 4
C) % 0,5
D) % 2
15
6. Atk su borular nerelere denmemelidir?
A) Dk demeye
B) Asma tavan iine
C) Salon ve yatak odasna
D) Tesisat bacas iine
7. Temizleme kapa atk su tesisatnn neresine konulur?

A) Her kolonun ulalabilecek en alt noktasna
B) Her kolonun daire giriine.
C) Her kolonun atdaki blmne
D) Her kolonun orta kattaki blmne
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. renme faaliyetlerindeki eksikliklerinizi faaliyete tekrar dnerek,
aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz.
16
PERFORMANS
PERFORMANS DEERLENDRME
DEERLENDRME
KONTROL LSTES
DEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

1 Kullanlacak malzemeyi doru listelediniz mi?
2 l doruluu ve tamln kontrol ettiniz mi?
3 Ekleme yerlerindeki geilerin doruluunu kontrol ettiniz mi?
4 Eimi doru verdiniz mi?
5 Kelepelerin yerini tespit ettiniz mi?
6 i sresinde bitirdiniz mi?
7 Emniyetli alma kurallarna dikkat ettiniz mi?
8 Takmlarn bakmn yaptnz m?
DEERLENDRME

kendinizi deerlendiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz.
Eksikliklerinizi aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz.
Cevaplarnzn tamam doru ise bir sonraki faaliyete geiniz.
17
RENME FAALYET2
RENME FAALYET -2
AMA
Uygun ortam salandnda, salk gereleri iin azlar brakmay tekniine uygun
olarak yapabileceksiniz.
ARATIRMA

Atk su azlar inaatn hangi aamasnda braklr aratrnz.
nternetten lavabo, hela talar ve seramik malzeme reten firmalar bulunuz,
lginizi eken yaz, resimlerin ktsn alnz, arkadalarnzla inceleyiniz
2.ATIK SU TESSATININ AIZLARININ

AYARI
Shhi tesisatnn, atk su borularn dedii ve azlar brakt aama inaatn kaba
inaat, aamasdr. Demeler bitmemi kat betonu konumundadr. Bu konumda
lmlendirme ok nemlidir. Tm lmlendirmeler bitmi deme ve duvara gre
yaplacandan ham demeden ( kat betonu ) sonra deme yksekliinin duvar, karo ve
seramik paynn ne olaca bilinmelidir. Bu bilgiler inaatn sorumlusundan renilebilinir.
Shhi tesisat deme ve duvar kaplama malzemesine gre baz lleri bilmeli ve
hesaplamaldr.
ekil 2.1de deme betonu zerinin seramik kaplanmasnda ekil 2.2de mozaik
kaplanmasnda ve ekil 2.3de duvarn fayans kaplanmasnda kan ller grlmektedir.
ekil 2.1: Deme betonunun seramik (karo) kaplanmasnda kaplama pay ve lleri
18
ekil 2.2: Deme betonunun mozaikle kaplanmas
ekil 2.3: Duvarn fayansla kaplanmasnda kaplama pay ve lleri
Yapnn kalitesi ve zelliine gre baz inaatlarda lmlendirmenin yaplabilmesi

iin bitmi demeye gre 1m (tesviye) izgisi izilir. Shhi tesisat bu izgiyi
lmlendirmede kullanabilir.
Shhi tesisatn kurulmasnda kullanlan btn ller bitmi demeye gre

belirlenmitir. Atk su borularnn denmesi ve azlarn braklmas kaplama pay alnarak
yaplmaldr. Verilen rnekte lavabonun atk su aznn ham demeden ykseklii
hesaplanmtr.
rnek: Lavabo atk su az bitmi demeden 500 mm yksektedir. Karo fayans

kaplanacak bir deme iin lavabonun atk su k az ekseninin bitmemi demeden
ykseklii ka mmdir?
Tesviye betonu : 30 mm
Fayans karo yaptrc : 6 mm
Fayans karo kalnl : 9 mm
Toplam : 45 mm 50mm alnr.
19
Lavabo atk su boru az ham demeden 500 mm + 50 mm = 550 mm yksekte
olmaldr. ekil 2.4
ekil 2.4: Lavabo atk su az ykseklii
Deyde olduu gibi yatayda da denecek atk su borularnn lmlendirilmesinde

duvar kaplama pay dikkate alnr.
rnek: Alaturka hela ta atk su k az merkezi bitmi duvardan 265 mm

olmaldr. Buna gre ham duvardan azn merkez ls ne olmaldr?
Sva kalnl : 30 mm
Fayans yaptrc kalnl : 5 mm
Fayans Kalnl : 6 mm
Toplam : 41 mm
Ham duvardan alaturka hela ta az merkezi 265 + 41 = 306 mm310 mm alnr.
ekil 2.5
20
ekil 2.5: Alaturka hela ta aznn duvardan uzakl
Ayarlar yaplan atk su tesisat azlar ak braklmamaldr. Azlar PVC tapalarla

ya da kattan top yaplarak tkanmal ve zerleri al ile gvenli bir ekilde kapatlmaldr.
Braklan azlar terazisinde olmaldr. Az lleri imalat firmalara gre deiiklik
gstermektedir. Onun iin tesisat nceden salk gerelerinin llerini renmelidir.
2.1. Alaturka Tuvalet Ta
Alaturka hela tann sifonu akta veya gizli olarak iki ekilde az braklr. Koku ve
gazlarn binaya szmamas iin hela talarnda lastik contal standart sifonlar (es) kullanlr.
Sifonu akta monte edilen hela talarnda kendinden contal adaptr taklmaldr.
Resim 2.1: Standart hela ta sifonu (es)
21
Sifonu gizli monte edilen hel ta montajnda, sifonun demeye oturma yeri tespit
edilmelidir. Sifonu akta braklan montajda ise, sifon deme altnda askya alnp
sabitlenmelidir. Sabitleme balama teli ile iki katl sa rg yaplarak terazisinde olmaldr.
Sifon ekseninin bitmi duvardan akl hela tana gre deiebilir, 265 - 350 mm aras
uygundur. nemli olan bitmi duvarla hela ta arasnn 100 mm olmasdr. ekil 2.7 Sifonun
etraf harla sabitlendikten sonra az kapatlarak etraf ince ve kuru kumla doldurulup
sktrlr.
1.Sifonun demeye oturan yeri 2.Sifonun az kapatlarak etraf kumla

harla doldurularak sabitlenir. doldurularak sktrlr.
ekil 2.6: Alaturka hela ta aznn sabitlenmesi
2.2. Alafranga Tuvalet Ta

Alafranga hela talarnn atk su az lleri tiplerine ve firmalara gre deiir.
Yapda hangi tip alafranga hela ta kullanlacaksa, lmlendirme ona gre yaplr.
Alafranga hela talar atk suyun kna gre alttan kl ve arkadan kl olmak zere iki
tipte retilmektedirler. Ayrca duvar dzlemine bitiik ve duvara aslan hela talar da vardr.
2.2.1. Alttan kl Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar
Alttan kl alafranga hela ta tanm olarak; gizli kl, dey eksenli, az

demenin zerinde kalan hela tadr. Bu hela talarnn atk su tesisat genellikle asma
tavan ile deme arasnda veya deme altnda bulunur. Atk su az demeye sfr braklr
ve sonradan taklan kadann ykseklii 50mm olur. Alafranga hela talarnn baland atk
su borular ve havalandrma borular ap 100 mm olmaldr. Hela tann baland
noktann atk su kolonuna uzakl elden geldiince ksa tutulmaldr. Atk su aznn
merkezinin duvardan uzakl 200 mm olmaldr. ekil 2.8
22
ekil 2.7: Alttan kl alafranga hela ta atk su az
1. Atk su borusu 2.Atk su borusunun 3. Atk su 4. Atk su

alafranga hela tann ykseklii maks. 15 borusunun evresi borusunun ucuna
lsne ayarlanr. mmye ayarlanr. har ile doldurulur. lastik kada taklr ve
az geici kapatlr.
ekil 2.8: Alttan kl alafranga hela ta atk su aznn sabitlenmesi
2.2.2. Arkadan kl Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar
Arkadan kl alafranga hela talar tanm olarak ak kl; yatay eksenli seramik
salk gerecidir. Alafranga hela tann atk su aznn braklmasn da atk su tesisatnn
durumuna gre iki yntem uygulanr. Demeye dik veya demeye paralel az brakma
yntemleri.
2.2.2.1. Demeye Dik Az Brakma
Alafranga hela ta bu yntemde 90lik, az lastik contal dirsek balants ile

Alttan kl alafranga hela ta haline dnr. Atk su borusu kat demesinin altndan
veya dk demenin iinden geer. Atk su k az ekseninin bitmi duvara uzakl,
seilen rne gre deiir. ekil 2.10
23
ekil 2.9: Demeye dik alafranga hela ta atk su az
2.2.2.2. Demeye Paralel Az Brakma
Yapnn atk su kolonu, tesisat bacas veya aydnlkta yer almaktadr. Bu sistemde,
alafranga hela ta atk su tesisatna balanaca atk su k az ekseni, bitmi demeden
170 mm stte olacak ekilde braklr. Alafranga hela ta ile atk su aznn
birletirilmesinde kada kullanlr. ekil 2.11
ekil 2.10: Demeye paralel alafranga hela ta (klozet) atk su az
2.2.3. Duvar Dzlemine Bitiik Alafranga Hela Talarnda Atk Su Azlar
Duvar dzlemine bitiik alafranga hela talar; atk su klar arkadan ya da alttan
kldrlar. Duvara sfr montaj edildikleri iin tesisatn gizlenmesi, mekn iinde l nokta
brakmamas, temizliinin kolay olmas gibi sorunlar zmlenmi ada bir rndr.
Duvar dzlemine bitiik alafranga hela talarnn az iki ekilde braklr.
2.2.3.1. Demeye Dik Az Brakma
Bu balant eklinde firmalarn zel rettikleri dirsein girecei atk su k ekseninin

bitmi duvardan uzakl 250 mm olmaldr. Atk su az bitmi demeye sfr
braklmaldr.
24
2.2.3.2. Demeye Paralel Az Brakma
Az lastik contal zel dz boru ile yaplan, arkadan kl balantdr. Yapnn atk
su tesisatnn tesisat bacas veya aydnlkta yer ald durumlarda ideal zmdr. Bu
balantda, dikkat edilmesi gereken dz borunun balanaca atk su k ekseninin bitmi
demeden 170mm yukarda braklmasdr. Ayrca atk su borusu mufu bitmi duvara sfr
braklmaldr.
2.3. Lavabo ve Eviye

Lavabo eitleri ok fazladr. Yapda kullanlacak lavabo trne gre atk su
lmlendirmesi yaplr. Genelde lavabolarn atk su aznn ekseni bitmi demeden 450 -
550mm arasnda alnr ve az ap 50mmdir. ekil 2.12
ekil 2.11: Lavabo atk su az
Yapda kullanlacak eviye eidine gre atk su az braklr. Eviyelerde bitmi

demeden atk su aznn merkezinin ykseklii 500 - 600 mm arasnda alnabilir. Az
ap 50mmdir. ekil 2.13
25
ekil 2.12: Eviye atk su az
2.4. Kvet ve Du Teknesi

Yapda kullanlacak kvet eidine gre atk su aznn ls deimektedir. Gmme
kvet atk su az bitmi demeden 50 mm ve bitmi duvara sfr braklr. Boru ap ise
50mmdir. ekil 2.14
ekil 2.13: Kvet atk su az
26
Du teknesi eitleri ok fazladr. Du teknesinin bitmi duvara sfr ve yandaki
duvardan uzakl 150mm alnr. Dk demeden ise 100mm yukarda az braklr. Atk
su boru ap ise 50mmdir. ekil 2.15
ekil 2.14: Du teknesi atk su az
2.5. Pisuarlar
stten temiz su girili pisuarlarda, atk su az ap 50mm, pisuar ekseni zerinde,
bitmi demeden 450mm yukarda braklr. ekil 2.16
stten ve arkadan temiz su girili pisuarlarda arkadan kl sifon kullanlacaksa,

bitmi duvarda pisuar ekseni zerinde, bitmi demeden 415mm ykseklikte atk su az
ap 50mm braklr. ekil
ekil 2.15: Pisuar atk su az
27
2.6. Yer Szgeci
Szgeler konulduklar yerlere gre atk su azlar ve lleri deiir. Banyolara
konan yer szgeleri kvetle ayn atk su azna balanabilir. Ayr az braklacaksa
szgecin lsne gre bitmi demeyle sfr olacak ekilde atk su az braklr. ekil 2.16
ekil 2.16: Szge atk su balants
28
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Aadaki planda gzken tesisat u malzemelerinin atk su azlarn braknz.
KULLANILACAK MALZEMELER
Tek atal 100x100 mm

Dirsek 450 100 mm
Tek atal 100x70 mm
Rediksiyon 100x50 mm
Tapa 50 mm
PVC boru 100 mm
PVC boru 70 mm
PVC boru 50 mm

Projeye uygun boru aplar seimi boru Projedeki boru aplarna gre borular
gei yerlerini tespit etme. geireceiniz yerleri iaretleyiniz ve
delikleri anz
Atk su borularn yatayda ve dikeyde Atk su borularn yatayda derken

deme. eime dikkat ediniz.
Atk su borularn sabitleme. Borularn kelepe yerlerini standartlara

gre iaretleyiniz ve tespit ediniz.
Atk su tesisatnn az ayarn su Braktnz azlarn terazisinde

terazisi yardmyla yapma. olmasna dikkat ediniz.
29
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
deerlendiriniz.
1. Bina atk su tesisatnn lmlendirmesi nereye gre yaplr?
A) Bitmi duvar ve demeye gre.
B) Bitmi tesviye betonu ve briket duvara gre
C) Tula duvar ve dk demeye gre
D) Kaba sva ve betonarme betonuna gre
2.Aadakilerden hangisi bina ii atk su tesisat aznn kapatlmasnda kullanlr?

A) Te
B) Tapa
C) Dirsek
D) Temizleme Kapa
3.Alaturka hela tann bitmi duvardan arkasnn uzakl ka mm olmaldr?

A) 60 mm
B) 80 mm
C) 100 mm
D) 110 mm
4. Hela talarnn baland kolon ve havalk boru ap ka mm olmaldr.?

A) 50 mm
B) 70 mm
C) 90 mm
D) 100 mm
5. Lavabo atk su az ykseklii ka mm olmaldr?

A) 400 450 mm
B) 300 400 mm
C) 450 550 mm
D) 600 650 mm
6. Kvet ve du teknesi aznn ap ka mm dir?

A) 25 mm
B) 40 mm
C) 35 mm
D) 50 mm
30
PERFORMANS
DEERLENDRME
KONTROL LSTES

8 Takmlarn bakmn yaptnz m?
DEERLENDRME

31
RENME FAALYET3
RENME FAALYET -3
AMA
Uygun ortam salandnda bina ii atk su tesisatnn sznt, kant testini
uygulayacak ve kaak yerlerinin tamirini tekniine uygun yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli
Aratrmalar unlardr:
evrenizdeki yaplmakta olan inaatlarda yetkililerden izin alarak atk su
tesisatnn testini ustalarla birlikte yapnz.
Atk su tesisat deyen kiilere genelde szntlarn olduu yerleri sorunuz.
Arkadalarnzla bu konular tartnz.
Aratrma ilemleri iin inaat irketlerinden, proje izimi yapan brolardan ve
internetteki inaat irketi sayfalarndan yararlanabilirsiniz
3. BNA ATIK SU TESSATININ TEST

Atk su tesisat borular dendikten sonra boru zerleri kapatlmadan gzden kam
muhtemel olabilecek hatalara kar test edilir. Bylece sistemin gvenirlii kontrol edilmi
olur. Sistem iletmeye aldktan sonra fark edilen hatalar binada istenmeyen hasarlara neden
olur.
Atk su tesisat borularnn tmnn testi bir defada yaplmas en doru yoldur. Fakat
yaygn geni denmi atk su tesisat borular blmlere ayrlarak test edilebilir. Atk su
tesisat borular kaak testi su ve duman ile iki usulde yaplr.
3.1. Kolon ve Daire i Borularn Testi

3.1.1. Su ile Testini Yapma
Atk su tesisatnn su ile testi en emin test tekniklerinden biri olmakla birlikte
uygulamas zor ve zaman alcdr. Atk su boru tesisatnn btnn bir defada su ile test
etmek mmkn olmaz. Su ile testte atk su tesisat borular blmlere ayrlarak her kat ayr
test edilir. Her blmn test basnc 1,5 mssdur. Denenecek atk su tesisat boru blm 1,5
metre yksekliinde su ile doldurulur. Test uygulama sresi 30 dakikadr.
32
PVC borular ile yaplm atk su tesisatnn su ve duman ile testinde boru ular tapa
ile kapatlabilecei gibi uygun konumlarda adaptr contalarda kullanlabilir. ekil3.1 atk su
tapalar.
Bu tapalardan dz olanlar boru ularna, dirsekli olanlar atal ilerine, kolonlarn

testinde kullanlrlar. Deneme tapas takldktan sonra kelebek somunu varsa elle yoksa
uygun azl anahtarla sklr. Cvata, esnek lastii genileterek boru i yzeylerine bask
uygular ve szdrmazl salar.
ekil 3.1: Atk su tapalar
3.1.2. Duman ile Testini Yapma
Yal paavra, katranl kt veya duman karan zel maddeler zel bir haznenin
iinde yaklr ve meydana gelen duman tesisata hava fleyici tarafndan flenir. Azlar
daha nceden kapatlm olan boru blmnde kaak yerleri varsa dumann yapt ses veya
kokudan kolaylkla tespit edilir. Denemenin baarl olabilmesi iin azlarn szdrmaz
olmas ve en yksekteki ak boru azna duman gelir gelmez kapatlmas gerekir. Kaak
yerleri fleyiciden ve dumandan uzak duran bir kii tarafndan aranr. Denemede duman
basnc 25 mmss olmaldr.
33
UYGULAMA FAALYET-1
UYGULAMA FAALYET
Kolonun 1. kat atal ayrmn tapa Tapaya kaydrc srnz.

ile kapatnz.
Kapanmayan az kalmamasna
Daire iindeki btn azlar tapa ile dikkat ediniz.
kapatnz
Suyu tarmaynz.
st kattan atal ayrmndan su ile
doldurunuz. Srenin tamamn bekleyiniz.
Doldurma ilemini bitirdikten sonra Tesisat gzle kontrol ediniz

30 dakika bekleyiniz.
Kaak var m? Baknz, szntlar
Tesisatn her tarafn kontrol ediniz. olabilir, elle kontrol ediniz.
Suda eksilme varsa kaak yerini Suyu kaak olan yere kadar
tespit ediniz. boaltnz.
Kaak varsa suyu boaltnz. Boruyu veya ek parasn kontrol

ediniz.
Kaak olan blmdeki boru veya ek
parasn deitiriniz. Yeniden testi yaparak kaak olup
olmadna baknz. Yaptnz
nceki ilemleri tekrar ederek testi dier iler iinde ayn ekilde testi
tamamlaynz. uygulayabilirsiniz.
34
UYGULAMA FAALYET-2
Kolonun st kat atal ayrmn tapa Tapaya kaydrc srnz.

ile kapatnz.
Kapanmayan az kalmamasna
Daire iindeki btn azlar tapa ile dikkat ediniz.
kapatnz.
Duman basncn tam salaynz.
Kattan atal ayrmndan duman
doldurma ve basn 25 mmss olunca Srenin tamamn bekleyiniz.
tapayla kapatnz.
Tesisat gzle kontrol ediniz Koku
Doldurma ilemini bitirdikten sonra var m?
10 dakika bekleyiniz.
Kaak var m? Baknz, szntlar
Tesisatn her tarafn kontrol etme. olabilir kontrol ediniz.
Koku ve is kontrol yapnz
Duman boaltnz. Kap ve
Duman basncnda dme varsa pencereleri ak tutunuz.
kaak yerini tespit ediniz.
Boruyu veya ek parasn kontrol
Kaak varsa duman boaltnz. ediniz.
Kaak olan blmdeki boru veya ek Yeniden testi yaparak kaak olup
parasn deitiriniz. olmadna baknz. Yaptnz dier
iler iinde ayn ekilde testi
uygulayabilirsiniz.
nceki ilemleri tekrar ederek testi
tamamlaynz.
35
UYGULAMA FAALYET-3
UYGULAMA FAALYET
kinci faaliyette yapm olduunuz uygulamann aadaki ilem basamaklarna gre

kaak testini yapnz. ( Su ve duman ile)
LEM BASAMAKLARI
Kolonun 1. kat atal ayrmn tapa ile kapatnz.
Daire iindeki btn azlar tapa ile kapatnz
st kattan atal ayrmndan su ile doldurunuz.
Doldurma ilemini bitirdikten sonra 30 dakika bekleyiniz.
Tesisatn her tarafn kontrol ediniz.
Suda eksilme varsa kaak yerini tespit ediniz.
Kaak varsa suyu boaltnz.
Kaak olan blmdeki boru veya ek parasn deitiriniz.
nceki ilemleri tekrar ederek testi tamamlaynz.
36
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LE VE DEERLEND RME

deerlendiriniz.
1. Su ile kaak testinde bekleme sresi ka dakikadr?

A) 10 dakika
B) 15 dakika
C) 25 dakika
D) 30 dakika
2. Aadakilerden hangisi bina ii atk su tesisat su ile deneme testi basncdr?

A) 2,0 mss
B) 5 mss
C) 1,5 mss
D) 1,0 mss
3. Aadakilerden hangisi atk su tesisat duman testi basncdr?

A) 25 mmss
B) 20 mmss
C) 30 mmss
D) 15 mmss
4. Kaak testi yaplmazsa aadakilerden hangisi daha sonra grlebilir?

A) Bir ey olmaz
B) Zamandan kazanlr
C) ilikten kazanlr
D) Bina kullanlmaya balannca kaak kabilir.
37
PERFORMANS
DEERLENDRME
KONTROL LSTES

1 Ek yerlerini kontrol ettiniz mi?
4 Takmlar bakmn yaptnz m?
5 Yeterli basnta su ve duman bastnz m?
6 Yeterli sreyi beklediniz mi?
DEERLENDRME

38
RENME FAALYET4
RENME FAALYET4
AMA
Uygun ortam salandnda; bina d atk su tesisatn demeyi renecek, rgar ve

kanalizasyon balantsn tekniine uygun olarak yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Rgarlarn yapldklar malzemeleri reniniz.
nternetten atk su borusu reten firmalarn sayfalarna giriniz ve aldnz atk

su, kanalizasyonla ilgili ktlar arkadalarnzla inceleyiniz.
4. ATIK SU TESSATININ KANALZASYON

BALANTILARI
4.1. Bina D Atk Su Tesisat

Binann 1,0 -1,5 metre dndan balayp ehir kanalizasyonunda ya da rtme
ukurunda son bulan atk su tesisatnn boru blmdr. Binann uygun olan eitli
yerlerinden kartlan atk su borular rogarlar aracl ile birletirilip ehir kanalizasyonuna
balanr. ( ekil 4 .1 )
ekil 4.1: Bina d atk su tesisat

39
Bina d atk su tesisatnda kullanlacak boru seiminde ve uygulanmasnda genellikle
yeteri kadar nem verilmez. Bina ii atk su tesisatnn grevini srekli ve tam olarak
yapabilmesi bu blmn salkl almasna baldr. Bina d atk su tesisat yaplrken her
trl olaslklar dikkate alnarak zenle yaplmaldr.
4.1.1. Atk Su Rgarlar
Rgarlar atk su borularna dirsek yapmakta, birden fazla kolun birletirilmesinde ve

temizleme bacas olarak kullanlrlar. Atk su rgarlar 50 x 50 cm llerinde yaplr. Dz
denmi atk su borularna 30 mde bir rgar yaplmaldr. Atk su rgarlar ya ve kuru
olarak iki ekilde yaplrlar. Ya rgarlar iine ulalabilir szdrmaz haznelerdir. Yatay
borular bu hazneye balanr. Atk su bu haznede dinlendii gibi, bu hazneden borulara
ulamak ve mdahale etmek mmkndr. Ya atk su rgar ekil 4.2de grlmektedir.
Deme altndan giden borulara konan temizleme kapaklarna ulaabilmek iin kuru rgar
yaplr. Kuru atk su rgar ekil 4.3de grlmektedir
.
ekil.4.2: Ya atk su rgar
ekil 4.3: Kuru atk su rgar

40
4.1.2. Ana Rgarlar
Binann evresindeki atk su rgarlarndan gelen atk sularn topland rgardr.. Her
binada bir adet ana rgar bulunur. ekli ve ileyii ekil1.2deki ya atk su rgaryla ayndr,
sadece lleri 80x80 cmdir. Ana rgardan ehir kanalizasyonuna balant yaplr. D atk
su borularnn denmesine ehir kanalizasyonuna baland noktadan balanr.
Kanalizasyona genellikle uygun yerlerde, balama azlar braklmtr. Bu yaplmam ya
da braklan az bulmak mmkn olmamsa, kanala bir delik amak gerekecektir. ehir
kanal genellikle beton borudan yaplmtr. Delik sivri ulu bir murla veya krc makine ile
dikkatle alr. Buraya, boyu kanal kalnlna eit bir kol az hazrlanarak yerine bol
imentolu harla tespit edilir. Aadaki iki ekilde kanalizasyona balant grlmektedir.
ekil 4.4: Atk su borusunun kanalizasyona balants
41
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Binadan inen kolona yakn rgar Kolonlara en yakn rgarlar bulunuz..

tespit ediniz.
Ana boru hattn %2 eimle deyiniz
Kolondan sonra ana boru hattn
rgara kadar deyiniz Atk su rgarlar arasndaki hatt en az
200 mm apnda borudan yapnz.
Atk su rgarlarn ana rgara PVC
veya bz boru ile balaynz. Su basncnn 1,5 mss olmasn ve 30
dakika sreyle bekleyiniz
Kolon ve rgar arasnda ana boruyu
faaliyet 3deki gibi su ile testini Duman basncnn 25 mmss olmasn
yapnz ve 10 dakika sreyle bekleyiniz.
Atk su rgarlar ile ana rgar arasn Tespit etme ileminde 1 lek
blm blm duman testini faaliyet imento 3 lek ince kum kullannz.
3deki gibi test ediniz.
Rgar kapaklarnn tam oturmasn ve
Kaak yoksa borularn rgara balant szdrmazl salaynz.
yerlerini imento harc ile tespit
ediniz. Borularn kmemesi ve bel
vermemesi iin ince kumla
Rgarlarn kapaklarn kapatnz. sktrnz.
Borularn altn ve evresini ince Boru ve rgarlarn d etkilerden

kumla kapatnz. korunmas iin ince toprakla sktrnz.
Boru ve rgarlar tasz ince toprakla

sktrarak kapatnz.
42
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME LE VE DEERLEND RME

deerlendiriniz.
1. Atk su rogarlar hangi amalarla kullanlmaz?

A) Atk su borularna dirsek yapmakta
B) Birden fazla kolun birletirilmesinde
C) Temizleme bacas olarak
D) Atk su borularnn depolamada
2. Bina d atk su tesisat nerede son bulur?

A) Kanalizasyonda
B) Rgarda
C) Kolonda
D) Binann altnda
3. Dz denmi atk su borularna ka metrede bir rogar yaplmaldr?

A) 20 m
B) 25 m
C) 30 m
D) 35 m
4. Atk su rogarlar arasnda ki boru ap en az ka mm olmaldr?

A) 100 mm
B) 200 mm
C) 250 mm
D) 300 mm
5. Borularn alt hangi malzeme ile doldurulmaldr?

A) Killi toprakla
B) naat artklaryla
C) ri talarla
D) nce kumla
DEERLENDRME
kendinizi deerlendiriniz. renme faaliyetlerindeki eksikliklerinizi faaliyete tekrar dnerek,
aratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Hepsine doru cevap
verdiyseniz modl deerlendirmesi iin retmeninize bavurabilirsiniz
43
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
DEERLENDRME LE
Atk su modl, faaliyetleri ve aratrma almalar sonunda kazandnz bilgi ve

becerilerin llmesi ve deerlendirilmesi iin kendinizi uygulama iini yaparak
deerlendiriniz. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki modle geebilirsiniz.
UYGULAMA
Aada ekli ve lleri verilen atk su boru devresini duvar yzeyine deyiniz.
Malzeme listesini karnz. Kaak testini yapnz. Tolerans btn llerde 5 mm
44
UYGULAMASI YAPILACAK N MALZEME LSTES
1. Tek atal 100x100 mm 1 adet

2. Dirsek 450 100 mm 1 adet
3. Tek atal 100x70 1 adet
4. Dirsek 450 70 1 adet
5. Tek atal 100x50 1 adet
6. Dirsek 450 50 mm 1 adet
7. Tapa (kapak) 100 mm 1 adet
8. PVC boru 100 mm 2400 mm
11. Kelepe 100 mm 4 adet
NOT: Tolerans btn llerde 5 mm.
PERFORMANS
DEERLENDRME
KONTROL LSTES
GZLEMLENECEK DAVRANILAR Evet Hayr

6 Kaak testini yaptnz m?
9 Takmlar bakmn yaptnz m?
45
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET 1CEVAP ANAHTARI
1. B
2. C
3. A
4. B
5. D
6. C
7. A
RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI
1. A
2. B
3. C
4. D
5. C
6. D
1. D
2. C
3. A
4. D
1. D
2. A
3. C
4. B
5. D
46
NERLEN KAYNAKLAR
NERLEN KAYNAKLAR
Dr. SIDAL Cavit, Etem Sait Z, Shhi Tesisat ve Istma Blm Bilgi lem
Yapraklar Snf II, G..T.E.F. Matbaas, Ankara, 1987.
Kumral Sabri, Tesisat Teknolojisi Ve lem Yapraklar II.Snf, Devlet
kitaplar Mdrl, stanbul, 2004.
Makine. Y. Mhendisi Rknettin Kkal, Shhi Tesisat, Issan almalar
No: 147, stanbul, 1997.
T.M.M.O.B. Makine Mhendisler Odas, Shhi Tesisat Proje Hazrlama
Teknik Esaslar Yayn Nu: 122, stanbul, 1987
Y.Dr. SIDAL Cavit, Etem Sait Z, Yapda Shhi Tesisat, Emel Matbaaclk,
Ankara, 1984.
Ege Yldz plastik rn katalogu
Frat plastik rn katalogu
Hakan plastik rn katalogu
Pilsa plastik san. rn katalogu
Serel montaj el kitab: Serel seramik sanayi ve ticaret A..

Vitra seramik salk gereleri rn katalogu, 2003
47
KAYNAKA
KAYNAKA
Dr.SIDAL Cavit, Etem Sait Z, Shhi Tesisat ve Istma Blm Bilgi lem
Yapraklar Snf II, G..T.E.F. Ankara, 1987.
Kumral Sabri, Tesisat Teknolojisi Ve lem Yapraklar II.Snf, Devlet
kitaplar Mdrl, stanbul, 2004.
Makine.Y. Mhendisi Rknettin Kkal, Shhi Tesisat, Issan almalar
No: 147, stanbul, 1997.
Makine.Y. Mhendisi Rknettin Kkal, Mimarn Tesisat el Kitab, Issan
almalar No: 238, stanbul, 1999.
T.M.M.O.B. Makine Mhendisler Odas, Shhi Tesisat Proje Hazrlama
Teknik Esaslar,Yayn Nu: 122, stanbul, 1987
Tesisat detaylar: mar ve skan Bakanl Mesken Genel Mdrl Proje ve
naat Dairesi 8
Y.Dr.SIDAL Cavit, Etem Sait Z, Yapda Shhi Tesisat, Emel Matbaaclk,
Ankara, 1984
Berke plastik
Ege Yldz plastik rn katalogu
Frat plastik rn katalogu
Hakan plastik rn katalogu
Ktahya vit. sanayii
Pilsa plastik san. rn katalogu
Serel montaj el kitab: Serel seramik sanayi ve ticaret A.
SPK Plastik boru katalou
Vitra seramik salk gereleri rn katalogu, 2003
www. abka.net
www. berkeplastik.com.tr
www. hakan.com.tr
www. spk.com.tr
www. vitra.com.tr
www:kutahyavit.com.tr
www. pilsa.com tr
48

Atik Su Tesisati PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Atik Su Tesisati PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

Atlye, snf, laboratuar, kalem, metre, P.V.C. boru,

Bu modl shhi tesisat sisteminin alt yapsn oluturan bina ii ve d ATIK SU

u modl renmenizde sorumluluk sizindir. Hazrlanan bu kitap okuyarak

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

1. BNA ATIK SU TESSATININ

1.1.1. Bina i Atk Su Tesisat Ana Borusu

1.1.2. Atk Su Kolonu

1.1.3. Atk Su Kat Borusu

1.1.4. Atk Su Balant Borusu

Atk su borular ierisindeki hava basncnn art ya da eksi ynde deimesi,

1.1.5.1. Havalk Kolon Borusu

ekil 1.2: Havalk Kolon Borusu

1.1.5.2. Her Su Kullanm Yerinden Havalk Borusu ekilmesi

Bu yntem mkemmel, fakat ok pahal bir havalandrma yntemidir. Bu sistemde,

1.1.5.3. Atk Su Borusunun Havalk Borusu Yaplmas

ekil 1.4: Atk su kolonu havalk sistemi

Kat borularnn mmkn olduu kadar ksa olmasna,

Tablo 1.1: Atk su miktar, akma deeri ve balant aplar.

Prz katsays m=0,35 Prz katsays m=0,25

Tablo 1.2: Yatay atIk su borular tketim deerleri ve boru aplar

Dey atk su borular tablo 1.3de belirtilen deerlere gre seilmelidir.

Atk Su Tketim Birimi Atk Su Borusu ap

1.3.1. Boru ap Hesab

ekil 1.5: Boru ap hesab iin rnek atk su emas

1 numaral kolon boru ap hesab:

Kolon Kat Ad Tesisat U Malzemesi Tketim Birimi Boru ap

Kolon Numaras Kat Ad Tketim Birimi Boru ap

2 Numaral Kolonun Boru ap Hesab:

Kolon Numaras Kat Ad Tketim Birimi Boru ap

Kolon Numaras Kat Ad Tketim Birimi Boru ap

Kolon numaras Tketim birimi Boru ap

1.4. Atk Su Borularnn Denmesi

Binann tm atk sularn kesintisiz olarak, sala zarar vermeyecek ve insanlar

1.5. Atk Su Borularnn Sabitlenmesi

Boru Anma ap mm Scakla Gre PVC Boru Tespit Aralklar mm

Resim 1.1: Kelepe ile kat ortasnda sabitleme

Aadaki ekillerde kelepe eitleri grlmektedir. ivili olanlar duvara ivi

Resim 1.2: Atk su boru kelepeleri

Kelepe yerlerini iaretleyiniz. lmlendirmeye ve markalamaya

Kelepeyi duvara sabitleyiniz. Kelepeye zarar vermeyiniz.

lk boru parasn 500 mm olacak Boruyu dzgn kesiniz ve pah

Borunun mufuna contay taknz, Genleme payn unutmaynz.

400 mm lsnde boruyu Kesme kalb kullanmay

100x100 atala conta taknz ve Kaydrcy fazla srmeyiniz.

Aadaki atk su tesisatn yapnz. Tolerans +- 5 mm dir.

ekil 1.6: Atk Su Boru Tesisat

UYGULAMASI YAPILACAK N MALZEME LSTES

A-OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

1. Bina ii atk su tesisatnn doru tanmlamas aadakilerden hangisinde yaplmtr?

2.Aadakilerden hangisi bina ii atk su tesisat blmnden deildir?

3.Aadakilerden hangisi atk su havalk borusunun grevidir?

4. Aadaki llerden hangisi 100 mm apndaki atk su borusunun kelepe araldr?

5. Yatay denen atk su borularna % ka eim verilmelidir?

7. Temizleme kapa atk su tesisatnn neresine konulur?

DEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek

Cevaplarnzn tamam doru ise bir sonraki faaliyete geiniz.

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

nternetten lavabo, hela talar ve seramik malzeme reten firmalar bulunuz,

lginizi eken yaz, resimlerin ktsn alnz, arkadalarnzla inceleyiniz

2.ATIK SU TESSATININ AIZLARININ