UNIDADE 5

A consolidacin dos reinos hispnicos

1. Que monarca uniu definitivamente Castela e Len? En que ano?

O primeiro monarca en unir os reinos de Castela e Len definitivamente foi Fernando III no ano 1230.

2. Que sucedeu con Portugal e Pamplona no sculo XII?

Portugal, que era en orixe un condado de Castela e Len, independizouse no 1138 cando o conde
Afonso Enrquez se proclamou rei.

3. Como se formou a Coroa de Aragn?

A Coroa de Aragn formouse no ano 1137 co matrimonio entre a princesa Petronila de Aragn e o
conde Ramn Berenguer IV de Barcelona.

A grande expansin do sculo XIII

1. Por que tivo tanta importancia a batalla de Navas de Tolosa? Quen combateron nela?
A batalla de Navas de Tolosa tivo moita importancia xa que puxo fin hexemona almohade. Nela
combateron conxuntamente os reis de Castela, Navarra e Aragn para derrotar aos almohades.

2. Como foi a repoboacin das terras conquistadas?

A repoboacin das terras conquistadas seguiu dous camios:
- En Castela, os poboadores musulmn fuxiron cara o Sur e foron expulsado. As terras repartronse
en latifundios aos nobres e s ordes militares que axudaran nas campaas.
- En Aragn, o sistema foi similar, pero os musulmns quedronse coma servos e conservaron os
seus costumes.
As institucins de goberno

1. Por que dicimos que a Coroa de Castela tia unha organizacin unitaria e a Coroa de Aragn non?
Porque a Coroa de Castela estaba formada por un nico Estado mentres que a Coroa de Aragn
asociaba varios.
2. Que monarca posua mis poder, o de Castela ou o de Aragn? Por que?
O monarca de Castela tia mis poder xa que en Aragn o monarca deba contar coa aprobacin das
Cortes e dos Estados asociados para gobernar.
3. Como se gobernaban as cidades en ambos os dous reinos?
En Castela, os concellos abertos a toda a poboacin substituronse polos cabidos que acabaron baixo
o control da nobreza. Na coroa de Aragn o auxe das cidades deu moito poder burguesa nos
consellos.
4. Cando se crearon as Cortes? Por que se decidiu integrar representantes das cidades nestas
institucins?
As primeiras Cortes que se crearon na Pennsula foron as do reino de Len, no ano 1188. A decisin
de integrar representantes das cidades nestas institucins foi para obter dieiro deste grupo social.

5. Que grupos ou brazos as formaban? Quen as convocaba? Que finalidade tia a sa reunin?
As Cortes estaban formadas por nobres, eclesisticos e representantes das cidades. As Cortes
convocbaas o monarca e eran temporais. A finalidade principal da sa reunin era a peticin real de
novos impostos para cubrir as necesidades financeiras do rei.

A Coroa de Castela: economa e sociedade

1. Cal era a principal riqueza de Castela? Que destino tia a la castel? Que papel desempearon as
cidades de Burgos e Medina del Campo?
A base da economa castel era a gandara ovina de ovellas de raza merina. A maior parte da
producin de la castel exportbase s cidades txtiles de Flandes. O comercio de la concentrbase
en Burgos dende onde se transportaba aos portos do Cantbrico e Medina del Campo era unha
importante feira.

2. Por que a nobreza foi o grupo social predominante en Castela? Por que non se desenvolveu unha
burguesa?
Porque os reis lles concederan grandes terreos aos nobres tras a Reconquista, que sumados aos
beneficios da exportacin de l fixeron aos nobres mis ricos e poderosos. En Castela non se puido
desenvolver unha burguesa porque a nobreza non quera que a l se quedase en Castela para a
fabricacin de manufacturas txtiles.

3. Que era o Honrado Concejo de la Mesta? E as canellas?

A Mesta era unha asociacin encargada de regular a transhumancia das ovellas que transitaban por
uns camio chamados canellas.

4. Que conflitos enfrontaron a campesios e gandeiros?

A invasin das terras de cultivo polos rabaos provocou os conflitos entre campesios e gandeiros.
A Coroa de Aragn: economa e sociedade

1. Cales eran as principais actividades econmicas da Coroa de Aragn?

A economa da Coroa de Aragn basebase na agricultura e na gandara, pero o seu auxe debeuse s
manufacturas impulsadas polo comercio martimo.

2. Que expansin militar levou a cabo a Coroa de Aragn?

A Coroa de Aragn anexionouse a Sicilia e Cerdea, os almogvares tomaron Atenas e Neopatria e
foron vasalos de Aragn e finalmente conquistouse Npoles.

Os conflitos sociais e polticos na Baixa Idade Media

1. Que razns enfrontaron nobreza e monarqua en Castela? Por que tia tanta forza a nobreza?
Na Coroa de Castela os reis queran recuperar a sa autoridade fronte nobreza que, a causa da
crise, outorgrase privilexios e ampliara os seus territorios polo que se sucederon varias guerras civs.

2. Como se introduciu a dinasta Trastmara en Castela? E na Coroa de Aragn?

Na primeira guerra civil, o rey Pedro I decidiu desenvolver a economa das cidades e favorecer as
manufacturas txtiles pero a alta nobreza e a Igrexa enfrontronse e propuxeron como rei ao seu
irmn Enrique de Trastmara que o venceu.

3. Describe os conflitos ocorridos en Catalua durante o sculo XV.

En Barcelona produciuse o conflito ente a Biga e a Busca porque tanto a oligarqua urbana (Biga)
como o resto de cidadns (Busca) queran controlar o goberno municipal. O rei pxose a favor da
Busca e, en 1462 estalou o enfrontamento. O bando real conseguiu impoerse, ainda que sen dar
solucin aos problemas que causaran o conflito.

O Gtico na Pennsula Ibrica

1. Que dous tipos de arquitectura gtica se deron na Pennsula Ibrica?

En arquitectura existen das escolas: a francesa e a meridional.

2. Cales foron as obras escultricas gticas mis destacadas do sculo XIV na Peninsula Ibrica?
Da escola francesa destacan as catedrais de Len, Burgos e Toledo; e da meridional igrexa de Santa
Mara del Mar de Barcelona e a catedral de Mallorca.

3. Explica as diferentes tendencias pictricas que predominaron no reino de Castela e na Coroa de

Aragn nos sculos XIII, XIV e XV.
Durante todo o sculo XIII, a pintura gtica estivo dominada en Castela e Len pola arte da miniatura
(Cantigas de Afonso X).
A partir do sculo XIV, a Coroa de Aragn converteuse nun gran centro de pintura, recibindo primeiro
as influencias da pintura italiana, e cortes e no sculo XV, da pintura flamenga.