Professional Documents
Culture Documents
Nano theo ting Latinh () ngha l nh xu. Vo th k th VII trc Cng nguyn,
Mimnermus, thi gia HyLp, sng tc bi th c tn n hong . n th k th II sau
Cng nguyn, l tn mt loi bnh b c du liu, sang th k th III sau Cng nguyn th n
li mang ngha bn ra bt a ln. Tin t nano xut hin trong ti liu khoa hc ln u tin vo
nm 1908, khi Lohmann s dng n ch cc sinh vt rt nh vi ng knh 200 nm [3]. Vo
nm 1974, Tanigushi ln u tin s dng thut ng cng ngh nano (nanotechnology) hm s
lin kt cc vt liu cho k thut chnh xc trong tng lai [3]. Hin ti trong khoa hc, tin t nano
biu th con s 10-9 tc kch thc 1 phn t m (hnh 1).
T chc Nanotechnology Initiative (NNI) trc thuc chnh ph M nh ngha cng ngh nano
(CNNN) l bt c th g lin quan n cc cu trc c kch thc nh hn 100nm. nh ngha ny
loi b mt cch c on ch th ca cc nghin cu lin quan khc tp trung vo cc thit b vi
lng (microfluidic) v cc vt liu ang c tin hnh quy m m [4].
Trong cun Bionanotechnology: lessons from nature, Goodsell nh ngha CNNN l thao tc v
ch to quy m nano vi chnh xc nguyn t [5].
C th hn, CNNN l khoa hc, k thut v thao thc lin quan ti cc h thng c kch thc nano,
cc h thng ny thc hin nhim v in, c, sinh, ha hoc tnh ton c bit. Nn tng ca
cng ngh ny l hin tng cc cu trc, thit b v h thng c tnh cht v chc nng mi khi
kch thc siu nh. Cu trc c bn ca CNNN bao gm cc ht hay tinh th nano, lp nano v
ng nano. Cc cu trc nano ny khc nhau ch chng c to thnh nh th no v cc
nguyn t, phn t ca chng c sp xp ra sao [6]
Bc tranh ton
cnh CNSH nano. Trong , cc h thng, thit b ring l cng nh tch hp c to ra t nn tng l
s giao thoa gia CNSH v CNNN nhm ng dng trong y hc, sinh hc (Theo www.nano2life.org)
Tim nng
C th ni, trong thi im hin ti, c th thy tim nng pht trin ca mt cng ngh hay k thut
mi r nht qua ngun ngn sch nghin cu hng nm v doanh thu em li t cc sn phm
thng mi ca n.
c ton th gii nghin cu v u t pht trin, ngn sch u t cho CNNN ca cc t chc
thuc chnh ph tng khong 7 ln t 430 triu nm 1997 ln 3 t USD nm 2003[13]. T l u
t cho nghin cu v o to CNSH nano bng khong 6% ca cng ngh nano. Trong lnh vc t
nhn, cc cng ty ln hin tp trung ng dng CNNN cho vt liu, ha hc, in; u t trong dc
v cc h thng sinh hc nano khc c tnh khong 10%. Tuy nhin, cc cng ty nh v qu u
t mo him chi nhiu hn trong lnh vc ny (30-40%) [13]. T nm 1999, 52% trong s 900 triu
USD trong qu u t mo him chi cho CNNN tp trung vo thit lp CNSH nano (hnh 4a). Trn
thc t, trong khi trong khi vn u t mo him suy gim t nm 2001 n 2002, u t vo CNSH
nano li tng 313% (hnh 4b). S tng trng ny do hai yu t ch cht: cc u i ca chnh ph
v s khan him cc sng ch y dc hc [9]. Trn 50% vn u t mo him trong 4 nm gn y
c chi cho cc cng ty hot ng trong CNSH nano [8].
Mc d M chim gn 1/3 tng chi cho CNNN ton cu [9]. Cc quc gia khc cng khng ng
ngoi cuc, sau 3 nm k t khi cu tng thng M Bill Clinton thnh lp NNI, 35 quc gia khc
xy dng cc chng trnh trong cng ngh ny [8]. Nm 2004, chnh ph M chi 847 triu USD
cho CNNN trong khi Nht v lin minh Chu u cng chi khng km. Thi Lan ang giai on
gia ca chng trnh CNNN quc gia 6 nm vi tng ngn sch 620 triu USD [14]. Anh l quc
gia cui cng tng chi tiu trong cng ngh nano, c gii thiu vo thng 6 mt s gn nh gp
i cam kt ca n vi 90 ($141) triu cho qu MicroNanoTechnology Network [8]. Ngn sch u
t cho CNNN ca chnh ph mt s nc c th hin trong bng 2.
Theo National Science Foundation, th trng CNSH nano s t xp x 36 t USD vo nm 2006
[15].
Khng nm ngoi vng xoy chung, Vit Nam cng v ang ch trng vo cng ngh nano. Nm
2004, vn u t vo mi trng v CNNN tng hn 50% so vi nm 2003 [16].
Trong lnh vc o to, HQG - TP.HCM [17], HBK - TP.HCM [18], Trng H-KHTN [19] v i
hc Cng ngh trc thuc HQG-HN [20], HBK-HN v ang nghin cu, o to v cng ngh
nano.
Khu cng ngh cao TPHCM cng tp trung y mnh CNNN [21]. Trong trin khai thc tin, thnh
cng rc r nht ca CNNN ti Vit Nam l ch to thnh cng than nano "lng" [22] ng dng lm
pin nguyn liu, ch to vi mch [23]. Ngoi ra cn c cc nghin cu v cu trc nano a lp, vt
liu t c cu trc nano [24] v ch to thnh cng cm bin nano dng xc nh nng kh
gas ho lng [25]. Khu cng ngh cao TP.HCM cng ang hp tc vi trung tm nhit i Vit Nga
ch to mt n sinh hc dng than nano [26], giy v mc nano [27].
Tuy nhin, CNSH nano vn l mt iu g mi l Vit Nam. Trong lnh vc o to, trng
HBK-HN mi c d tho chng trnh o to thc s v CNSH nano. Ti y cng bt u trin
khai ng dng CNNN trong ch to thuc hng ch. GS. Phm Th Trn Chu (Trung tm CNSH -
HQG HN), PGS. Nng Vn Hi (Vin Khoa hc v cng ngh Vit Nam) v GS. Nguyn Hu c
(Trng i hc Cng ngh - HQG - HN) ang tho lun khi ng kt hoch nghin cu ng
dng ca cc ht nano trong y - sinh hc chn on v cha bnh [24].
Ni chung, CNSH nano ti Vit Nam hin ch mi ang t nhng vin gch mng u tin.
Cng ngh sinh hc nano l s giao thoa ca cng ngh nano v sinh hc, v l s kt hp ca nhiu lnh
vc nghin cu cng ngh cao. Ni mt cch khc, Cng ngh sinh hc nano l cng ngh sinh hc mc
siu nh (mc nm) lin quan n phng php s dng vt liu v thit b cng ngh nano nghin
cu h sinh hc. ng dng ca cng ngh sinh hc nano gia tng rt nhanh, c bit trong lnh vc y hc.
Mt s thit b cng ngh sinh hc nano c ch to ti Vit Nam.
Fullerene (Bucky balls) hay C-Sixty c ng knh l khang 1 nm, cu to t 60 nguyn t C, thng gn khng
th. Dendrimer, mt dng polymer nhnh s dng lm phng tin vn chuyn vt liu di truyn, thuc cha bnh
vo t bo hoc khi u ch, khng gy phn ng min dch nh cu trc nh v c nhnh. Nanoshell (s nano) c
nhn l ht silic c bc mng vng gn thuc, c kh nng hp thu nh sng hng ngai. Khi ht tip cn t bo
hoc khi u ch, ngi ta dng hng ngai kch thch gii phng thuc.
C 3 lai vector s dng trong dn chuyn thuc hng ch. l liposome (phospholipid), nanocapsule ( dng
dch du bao bi polymer) v nanosphere (polymer c th phn hy).
Chip sinh hc (DNA chip, protein chip, t bo chip, lab chip, chip cy ghp...) l nhm sn phm CNSH nano hat
ng trn nguyn tc l chuyn i phn ng ha-sinh thnh tn hiu o c (thng l tn hin in t). Chip sinh
hc cu to gm 2 phn: Phn th th sinh hc (bioreceptor) v phn chuyn i (transducer). Trong phn ng
gia mu d v ch trn b mt chip (Th d lai bt cp DNA-DNA, DNA-RNA, khng nguyn-khng th, th th-
hormone) s c chuyn i thnh tn hiu o c.
in hnh l DNA chip (DNA array, chip gen) c dng pht hin v nh gi hat ng ca gen. N c xem
l cng c hu hiu trong nghin cu tm kim dc phm, pht hin nhanh thay i mc phn t nh my
tnh v cc phn mm chuyn dng. Th d, pht hin vi sinh vt gy bnh than, ngi ta a protein c trong
mu mu bnh nhn ln b mt protein chip cha cc bn sao khng th nhn bit c hiu khng nguyn ca vi
khun gy bnh than. Tip theo b sung khng th nh du hynh quang gn ln khng nguyn gn vi khng th
trn mt protein chip s nhn c kt qu.
Nhm inh Duy Hi (Phng th nghim cng ngh nano) nghin cu ch to mng lin kt 3-glycidoxypropyl
trimethoxysilane (GPTS) trn microarray s dng cho cm bin sinh hc [2].
Trung tm nghin cu v o to thit k vi mch HQG TPHCM hp tc vi Trung tm nghin cu trin khai Khu
cng ngh cao TP HCM c s u t ca S KHCN TP HCM ch to thnh cng chip sinh hc gi l vi cn
tinh th thch anh QCM (Quatzt Crystal Microbalance) c kh nng o phn b khi lng rt nh (ng) da vo thay
i tn s ca b dao ng cng hng thch anh. Biochip ny cho php pht hin nhanh phy khun t. Nano
Biopharmaceutical, mt trong nhng cng ty hng u nghin cu v pht trin sn phm sinh-dc t DNA ti t
hp n cng ngh protein khu vc Chu -Thi Bnh Dng cng t tr s ti Khu cng ngh cao TP HCM
trong khu vc din tch 15.000 m2 t tiu chun WHO GMP (5/2011).
Nhm nghin cu ca Nguyn Cng Ho v cs (Vin Cng ngh ha ti TP HCM, Vin KH v Cng ngh Vit Nam)
to b-cyclodextrin-alginate lm vt liu vn chuyn thuc cha bnh [3].
Nguyn Anh Dng v cs (Trung tm CNSH, i hc Ty nguyn) ang thc hin nghin cu ch to ht nano-
chitosan lm cht mang kch thch p ng min dch cho vaccine cm A H5N1. Nhm tc gi s dng 3 phng
php to ht nano-chitosan l: to gel ionic trong TPP (tripolyphsphate), to huyn ph trong NaOH-methanol v
khu mch to lin kt trong glutaraldehyde. Sau s dng phng php c nh bng cch hp ph v nht
khng nguyn trn b mt ht nano-chitosan [4].
Bi Huy Du v Nguyn Quc Hin v nghin cu ch to keo bc nano bng bc x gamma-Co-60 c hiu lc dit
nm bnh o n (Piricularia oryzae Cavara) v bnh lem lt ht (Pseudomonas glumae Kurita et Tabei [5])
.
Nhm nghin cu Phng nh Tm (i hc bch khoa H Ni) c nh th t DNA trn cm bin xc nh
virus herpes [6].
Nguyn Th Phng Phong (i hc Lc Hng) Nghin cu ch to dung dch Cu nano bng phng php kh i
vi oxalate Cu, CuCl2, CuSO4 bng cc cht kh ethylene glycole, diethylene glycole, glycerin kt hp h tr ca vi
sng v s dng dung dch Cu nano lm nguyn liu ch to thuc bo v thc vt khng v dit bnh nm hng
Corticium salmonicolor, bnh phn trng Oidium Heveae trn cao su [7].
Vietnam, 2007.
wordiq.com/definition/Bionanotechnology