ESKEHR OSMANGAZ NVERSTES

MHENDSLK MMARLIK FAKLTES

naat Mhendislii Blm

Dili1 ve
Asmolen demeler

1 Nervrl deme de denir

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 229
 Dili ve asmolen demeler: Tanmlar
Birbirine paralel, ayn boyutlu, ayn donatl, kesiti (genilii ve ykseklii) normal kirilere nazaran daha kk olan
Dili Asmolen
deme deme kiriikler (diler) olduka sk yerletirilir ve zerine ince bir plak beraber betonlanarak dili deme oluturulur. Bir

a
dier ad Nervrl demedir. Diler kolonlara deil, kolonlar birbirine balayan ana kirilere oturur. Plak kalnl
genelde 7 cm, di genilii 10~20 cm, ykseklii 32~52 cm civarndadr. Diler aras net mesafe 40~70 cm dir. Dili
deme genellikle N harfi ile isimlendirilir. N101 (b/h) gibi. b di genilii, h di yksekliidir. rnek: N101 (10/32),
birinci katta 01 dileri, di genilii 10 cm, di ykseklii(plak dahil) 32 cm anlamndadr.
Plan alt ksmndaki diler aras bo braklrsa dili deme; diler aras asmolen denilen hafif bir dolgu malzemesi
ile doldurulursa asmolen deme denir. Aralarndaki tek fark budur. Dolgu malzemesi(asmolen) olarak boluklu
02
N1 /h) beton briket, boluklu pimi kil, gaz beton, kpk veya benzeri, bu ama iin zel olarak retilmi, standart boyutlu
(b hafif bloklar kullanlr. Asmolenin tayc zellii yoktur. Sadece yk olarak dikkate alnr, statik ve betonarme
hesaplarda yok varsaylr.
nce plak zerindeki yk dilere, dilerden de dilerin oturduu ana kirilere gider. Bu nedenle yk plak deil, diler
Yastk kiri tar. Ykn yars bir ana kirie dier yars dier ana kirie gider.
Yastk Dileri oluturmak iin, dolgu yaplmamas durumunda zel di kalplar; dolgu yaplmas durumunda asmolen
kiri bloklar kullanlr. Di kalplar veya asmolen bloklar kalp platformu zerine, dilerin yerleri bo kalacak ekilde, dizilir.

a-a

a-a
Dilerin donatlar bu boluklara yerletirilir. nce plak iin gerekli donatlar da yerletirildikten sonra beton dklr.
Asmolen dolgu yaplmamsa, platform ve di kalplar skldnde ve alttan bakldnda diler ve plak gzkr,
Ana kiri

dolaysyla sva, boya ve iilik yksek olur. Asmolen dolgu yaplmsa, platform skldnde ve alttan bakldnda
nce plak dz bir tavan gzkr. Asmolen demenin ses ve s yaltm zellii vardr, dili demeye nazaran daha ok
uygulanmaktadr.
di
nce plak Diler genellikle bir dorultuda dzenlenir. Deme aklnn ok byk olmas ve/veya yklerin ok ar olduu
(b 01

diler
yerlerde iki dorultuda dzenlenebilir. Uzun kenarn ksa kenara oran ikiden byk olmas durumunda iki
)

aras bo
N1
/h

dorultuda dili deme genelde uygun deildir.

di

Diler aras
dolu: Altnda duvar olmayan ana kirilerin ykseklii, sarkmamas iin, di yksekliinde yaplr. Bu durumda ykseklii az
Asmolen
ve allmn dnda geni(50~100 cm) ana kiriler oluur. Bu kirilere yatk veya yastk kiri de denilmektedir.
Yastk kiriler, normal kiriler kadar rijit olmadklarndan depremde sakncaldr.
Ana kiri

Altnda duvar olan ana kiriler normal boyutlarda yaplmaldr, gereksiz yere yastk kiri yaplmamaldr.
a

Yastk kiri donatlar

Normal kiri

Fiberglass di kalb

plak donatlar

Yastk kiri
Di donatlar Di donatlar

Asmolen

Bir dorultuda asmolen deme (beton dklmemi)

ki dorultuda dili deme (beton dklmemi)
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 230
 Kil asmolen deme Hafif beton asmolen Gazbeton asmolen deme Strafor asmolen deme Prefabrik dili kil asmolen deme
deme

Dili deme zel kalplar: Metal, sert plastik, fiberglass olarak retilirler, kimyasallara dayankldrlar. Tekrar tekrar kullanlabilirler, betona yapmaz, yalamak geremez,
kolayca sklebilirler.

Bir dorultuda dili deme iin zel kalplar Bir dorultuda dili deme iin zel kalplar

Asmolen trleri: ok farkl malzeme, geometri ve boyutlarda retilmektedir.

Yerinde dkme di iin Prefabrik di iin

Kil Hafif beton Gazbeton Kpk (strafor)

En hafif: Strafor
En ar: Kil
En sorunlu: Strafor (sva tutturmak zordur, sva filesi kullanlmaldr. Yangna dayankl deildir, en az 2 cm yangna dayankl kaplama veya sva zorunludur.)
Nakliyesi, iilii, firesi en az: Strafor ve gaz beton
lenmesi en kolay: Gazbeton, starfor Her ikisi de yerine gre kesilip ekil verilebilir
En ok kullanlan: Gazbeton ve hafif beton
En ekonomik: ?
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 231
 Dili ve asmolen demeler: Snr deerler
Diler ve plak iin snr deerler:
nce plak
e 700 mm
bw 100 mm
h Lnet /20 (tek aklkl basit mesnetli di)
di
h Lnet /25 (srekli di)
h Lnet /10 (konsol di)
t 0.1e
Dili deme kesiti t 50 mm
t 70 mm(neri)
nce plak Net beton rts: 1.5 cm
Dolgu (asmolen)
Lnet : di serbest akl (mesnet yznden-mesnet yzne mesafe)
di Uygulamada yaygn olarak e=400 mm, bw =100 mm, t=70 mm, h=320 mm alnr.
Asmolen seimi:
Hafif olmal
Diler iin ngrlen e, h, t ile badaacak boyutlarda olmal. Asmolen genilii e
Asmolen deme kesiti kadar, ykseklii h-t kadar olmal. Aksi halde plak dnlenden daha kaln veya
ince olur. Asmolenin derinlii di boyutlar asndan nemli deildir.
Yangna dayankl olmal
Temini zorluk yaratmamal
Nakliyesi, iilii, ilenebilirlii kolay ve fresi az olmal

Kolon

Yastk kiri Kiriler iin snr deerler:

bw bk+h, bw 250 mm, h 300 mm. Bak: Dep. -Y. 2007, madde 3.3.1.1 ve 3.4.1.1 a , b.
bw bk+h
bk 250 mm Hibir kiriin, yastk kiriler dahil, ykseklii 300 mm den az olamaz.
h 300 mm

Asmolen boyutlar(rnekleme):
Kil asmolen Gazbeton asmolen

Genilik Ykseklik Derinlik Genilik Ykseklik Derinlik

40 20 20 40 20 60
En ok
40 25 20 kullanlan 40 25 60

40 30 20 40 30 60
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 232
 Dili ve asmolen demeler: Donat yerletirilmesi
Plak datma Plak datma
donats, 8/250 donats, 8/250 Di enine donats (ak etriye)

Ak etriyeli dili deme (montaj donats yok)

Di boyuna donatlar
(ekme donats)
Montaj donats Di enine donats
(kapal etriye)

kapal etriyeli dili deme (bir montaj donatl)

Montaj donatlar
Di enine donats
(kapal etriye)

kapal etriyeli dili deme (birden ok montaj donatl)

Plak datma donats:

Plak iin hesap yaplmaz, her iki dorultuda minimum datma donats konur.
Her iki dorultuda; datma =Asdatma /(1000t) 0.0015 ve en az 8/250, donat aral en ok 250 mm.
Di boyuna donatlar:
Hesap tablal kiri gibi yaplr, net beton rts 1.5 cm, faydal ykseklik d h-2 cm dir. Donat oran kirilerdeki gibidir. Donat ap 10 ve st olabilir. Aklkta en az iki
ubuk olmal, biri pilye yaplabilir. ift donatl hesap yaplmaz. Ak etriye kullanlmas durumunda montaj donats gerekmez. Kapal etriye kullanlmas durumunda en az
110 montaj donats konulmaldr. Diin kenar mesnetlerindeki st donat kenar aklktaki donatnn yarsndan az olmamaldr.
Di enine donats(etriye):
Hesap kiri gibi yaplr. Etriye aral di yksekliinin yarsn amamal ve en ok 250 mm olabilir, ancak 200 mm den daha seyrek nerilmez.
Vd<Vcr durumunda ak etriye kullanlabilir, en az 8/250 olmal.
Vd Vcr durumunda kapal etriye kullanlmaldr, en az 8/250 olmal.
Ak etriye, uygulamas kolay olmakla birlikte, nerilmez.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 233
 Bir dorultuda dili demelerde datma dii
Bir dorultuda dili demede Lnet di akl 4 metre ile 7 metre arasnda ise dilere dik dorultuda bir adet, 7 metreden daha fazla ise iki adet datma dii konur.
Datma diinin amac; yk elden geldiince tm dilere eit datmak, pla daha rijit klmak ve kmeleri snrlamaktr. Datma dileri iin ayrca hesap yaplmaz,
tayc diler ile ayn boyutta ve ayn donatl yaplr. Datma dii veya dileri statik hesaplarda yok varsaylr, fakat kalp planna izilir.
Dorudan demeye oturan duvar altna, tekil kuvvet altna ve byk boluk kenarlarna da ayrca datma dii konulmaldr.

nce plak nce plak

Datma dileri
Datma dii

Tayc di
Tayc di
4 m <Lnet 7 m durumunda Lnet >7 m durumunda

Dili ve asmolen deme yk analizi

Dili demenin sabit yk; plak, kaplama, tesviye, sva ve dilerin sarkan ksmnn 1 m2 deki arlndan oluur. Asmolen demede bunlara ayrca dolgu
malzemesinin 1 m2 deki arln da eklemek gerekir.

Dili demede ykler: Asmolen demede ykler:

plak = ...... kN/m2 plak = ...... kN/m2
kaplama = ...... kaplama = ......
tesviye = ...... tesviye = ......
sva = ...... sva = ...... Kil veya hafif beton kullanlrsa: 1 m2 lik alandaki
diler = ...... diler = ...... asmolen says ile bir asmolenin arl arplarak bulunur.
____________________
asmolenler(dolgu) = ...... Bir asmolenin arl retici firmadan renilmelidir.
sabit : g = ...... _____________________
Gazbeton kullanlrsa: Arl 3-5 kN/m3 tr. Bir
hareketli: q = ...... sabit : g = ...... asmolenin arl=hacmix5 ile bulunabilir.
hareketli: q = ......
Kpk kullanlrsa: Arl ok az, 0.1-0.3 kN/m3
tasarm yk: civarndadr. 0.3 kN/m3 alnabilir, hatta ihmal edilebilir.
Pd=1.4g + 1.6q = ...... kN/m2 tasarm yk:
Pd=1.4g + 1.6q = ...... kN/m2

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 234
 Bir dorultuda dili demelerde di yknn hesab
Plak zerindeki yayl yk dilerin eit olarak paylat varsaylr. nk diler eit aralkl ve ayn boyutludurlar. Bu varsaymn geree yakn olmas iin gerekli
datma dii olmaldr. Her di tablal bir kiritir. Her diin gvde genilii bw, tabla genilii b0 ve net akl Lnet tir. Bir diin tayaca yk, tabla zerindeki plak
ykdr. Plak yk alana yayldr (kN/m2) . Di ise bir ubuk elemandr ve yk izgisel (kN/m) olmaldr. Diin dzgn yayl izgisel yk, plak yk ile tabla
geniliinin arpmdr. Plak zerindeki pplak (kN/m2) yknden bir dite oluan pdi (kN/m) dzgn yayl izgisel yk Pdi=Pplak b0 ile belirlenir.

Pplak Pdi=Pplak b0

Plak zerindeki yk : Pplak

Bir diin payna den plak yk Di izgisel yk

_____________________________________________Sorular, yantlar_____________________________________________________________
Diler hangi ynde konulmal? Ksa dorultuda m yoksa uzun dorultuda m?
Ksa dorultuda konursa: Di akl kk olur, fazla zorlanmaz (kk moment ve kesme kuvveti). Fakat deme yknn tamam dilerin oturduu byk aklkl ana kirilere
gider, ana kiriler ok zorlanrlar (byk moment ve kesme kuvveti).
Uzun dorultuda konursa: Di akl byk olur, ok zorlanr. Deme yknn tamam dilerin oturduu kk aklkl ana kirilere gider, ana kiriler ok zorlanmazlar.
Mhendis bu ikilemden birini semek zorundadr. Uygulamada diler genellikle uzun dorultuda konulur, ana kirilerin ok zorlanmas istenmez. Kalp planna bal olarak, hem ana
kiriler hem de di akl kk olabilir mi? rdelenmesi gerekir.

Dileri her aklkta farkl ynde dzenlenebilir mi?

Her aklkta farkl ynde di yerletirmek uygun olmaz. Diler elden geldiince srekli dzenlenmelidir. Konsol dilerin yap iinde devam olmaldr.

Ayn katta baz demeler dili baz demeler kirili olabilir mi? Mimari zorunluluk gerektiriyorsa, evet.

Baz katlar kirili baz katlar dili deme olabilir mi? Bundan kanmak gerekir. nk dili deme kat yatay rijitlii dier katlara nazaran ok dk olacaktr. Zorunlu durumda
yatay yer deitirmeyi snrlayc perde dzenlenerek yaplabilir.

Tm ana kiriler yastk kiri olabilir mi, yastk kiri minimum ykseklii nedir?
Hayr, altnda duvar olanlar normal kiri yaplmaldr. Kiri ykseklii, yastk kiriler dahil, en az 300 mm olmaldr.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 235
 Di statik hesab

1. Plak iin herhangi bir statik hesap yaplmaz.

2. Diler tablal srekli kiri gibi zlr.

ekildeki N103 dilerinin hepsinin de kesiti, akl ve yk ayndr. N103

dilerinden sadece bir tanesi tek aklkl basit kiri olarak zlr.

N101 ve N102 dileri, aklklar L1 ve L2 olan iki aklkl srekli bir kiri gibi zlr.

ki komu aklktan knn byne oran 0.8 den byk ise ve karakteristik
hareketli ykn sabit yke oran 2 den kk ise, bu durumda TS 500-2000, Madde
11.2.2-sayfa 50 de verilen basit formller kullanlarak momentler hesaplanabilir.

Bu artlarn salanmamas durumunda srekli diin moment ve kesme kuvvetleri

herhangi bir yntem ile (el hesaplar iin CROSS) dama yklemesi yaplarak
belirlenmelidir.

Di aklklar (ekilde L1 ve L2 aklklar) akstan-aksa llr.

Kenar mesnetler yar ankastre varsaylr. nk diler oturduklar ana kirilere
nazaran ok dk rijitlie sahiptir, ana kirileri dndremezler.

Yk

N03 Yk L21
Yar ankastre:Moment =
Yar ankastre:Moment = Yk L1
2
24
24
Yk

Yk L21
Yar ankastre: Moment = N101 N102 Yk L22
24 Yar ankastre:Moment =
24

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 236
 Di statik hesab: Basit formller ile zm (TS 500:2000, Madde 11.2.2-sayfa 50)
Uygulamada genelde L1, L2,..., Ln aklklar birbirine eit veya birbirine yakndr. TS 500:2000e gre, aadaki koullarn salanmas halinde, basit formller
kullanlarak di tasarm momentleri belirlenebilir. Dama yklemesi gerekmedii iin di yk Pd olarak alnr.
Koul 1: Deme ykleri dzgn yayl olmal.
Koul 2: Herhangi iki komu demenin aklklar oran 0.8 den byk olmal: Lkk-komu/Lbyk-komu 0.8
Koul 3: Demelerin her birinin karakteristik hareketli yknn karakteristik sabit yke oran 2 den az olmal: qi/gi < 2
Aklk ve mesnet tasarm momentleri iin TS 500:2000, sayfa 50 de verilen basit formller aada zetlenmitir.

-pd1 L21 /24 -pd1 L21 /24

pd1
Bir aklkl kiri
+
L1
pd1 L21 /8

-(pd1+pd2) (L1+L2)2 /72

-(pd1+pd2) (L1+L2)2 /64 -(pd2+pd3) (L2+L3)2 /72

pd1 L21 /24

-p -pd2 L22 /24 -pd1 L21 /24 -pd3 L23 /24

pd1 pd2 pd1 pd2 pd3

ki aklkl kiri aklkl kiri
+ + + + +
L1 L2 L1 L2 L3 Kesme kuvvetlerinin momentlerden hesab:
2
pd1 L 1 /11
2
pd2 L 2 /11 pd1 L21 /11 pd2 L22 /15 2
pd3 L 3 /11

-(pd1+pd2) (L1+L2)2 /72 -(pdi+pdi+1) (Li+Li+1)2 /80 -(pdn-1+pdn) (Ln-1+Ln)2 /72

-pd1 L21 /24 -pdn L2n /24
Drt veya daha pd1 pd2 pdi pdn Msa - Msol PdL
fazla aklkl kiri
+ +
Vsol = +
+ + + + L 2
L1 L2 Li Ln Vsa = Vsol - PdL
pd1 L21 /11 pdi L2i /15 pdn L2n /11

Moment formlleri ksaca yorumlanrsa: Orta aklklarda ayn forml kullanlmaktadr. Orta mesnetlerde ayn forml kullanlmaktadr. lk ve son mesnette
moment teorik olarak sfrdr. Fakat di rijit kirilere oturduundan bir miktar moment oluacaktr. Ynetmelik bu mesnetleri yar ankastre kabul etmektedir.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 237
 Kesme kuvveti ve moment azaltmas

Kesme
Dilerin oturduu ana kiriler genellikle ok geni olur. Bu nedenle kesme ve moment
azaltmas nem kazanr. Di aklklar akstan-aksa alndndan, kuvvetler mesnet (ana
kiri) aksnda hesaplanm olur. Betonarme hesaplarda mesnet yzndeki azaltlm Vd
kesme kuvveti ve Md momenti kullanlr. Vd kesme diyagramndan orant ile bulunabilir.
Azaltlm Md momenti Vd

M: mesnet eksenindeki tasarm momenti Kesme azaltmas

V: mesnet eksenindeki tasarm kesme kuvveti
Di Ana kiri(mesnet) Di
Md = M-V a/3 a: mesnet genilii (ana kiri genilii)
a2 h (en ok 2h alnabilir)
h: di ykseklii mesnet yz
mesnet aks
bantsndan bulunur. a mesnet genilii 2h dan byk ise a=2h alnr.

Moment

M d = M Va / 3

Moment azaltmas

Di Ana kiri(mesnet) Di

Betonarme hesaplar
1. Plak iin betonarme hesap yaplmaz. Minimum donat konur: Her iki dorultuda 8/250 dz, pilye yaplmaz.
2. Di kesiti tablal alnr. Boyuna ve enine donatlar tablal kirilerdeki gibi hesaplanr. Kesme hesabnda Vd ,
mesnet donats hesabnda Md kullanlr.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 238
 RNEK: Asmolen deme

Yan yana derzle ayrlm bloklardan oluan bir okulun bir blouna ait +3.20 ve +6.40
m kotlar kalp plan verilmitir. N101, N102, N103 hacimleri snf olarak
kullanlacaktr.
A B C
50
Malzeme :C20/25-B 420C 4 K105 25/50 K106 25/50
Kaplama: mozaik karo
antiye denetimi iyi.
Dolgu (asmolen): en hafif gazbeton blok
Duvar: 1, 4 aks kirileri ve K112 ve K115 kirileri zerinde 25 cm lik dayanm dk 3
10 )

uk
gaz beton duvar vardr. N /32

l
Bo
0
(1
a)Deme statik ve betonarme hesaplarn yaparak gerekli izimleri veriniz.
b)Tm kirilerin yklerini hesaplaynz.

3 K103 50/32 K104 50/32

7
ZM:
Di yn seimi: 32
X yn tercih edildi. nk Hem di hem de ana kiri aklklar kk.
1 K101 25/50 K102 25/50

Di ykseklii seimi:
h Lnet /25 25 25
N101/N102 de:h(6.20-0.50)/25=23 cm 25 25 C20/25
N103 de: h (6.20-0.50)/20=29 cm h Lnet /20 620 cm 620
B 420C
h=32 cm, b=10 cm, t=7 cm seildi(her yerde ayn di boyutu) +3200 ve +6400 kotlar kalp plan 1/50

Asmolen seimi:
e=40 cm, h-t=32-7=25 cm olduundan 40x25xderinlik boyutlu gazbeton asmolen seildi.
Derinlik serbest.

Seilen boyutlar kalp plan ve kesitte gsterilmitir.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 239
 Deme yk: Tasarm yk:
plak 0.07.25 = 1.75 kN/m2
kaplama 0.025.22 = 0.55 Pdplak=1.4.6.05+1.6.3.50 = 14.07 kN/m2
tesviye 0.05.22 = 1.10
sva 0.02.20 = 0.40 Hacmi (1.0 0.10 0.25) olan 2 di N101, N102, N103 dileri yk:
diler 2.(1.0.0.10.0.25).25 = 1.25 gdi= 0.50.6.05 = 3.0 kN/m
asmolenler 2.(1.0.0.40.0.25) .5 = 1.00 Hacmi (1.0 0.40 0.25) olan 2 sra asmolen qdi= 0.50.3.50 = 1.8
_________________________________________________
Pddi= 0.50.14.07 = 7.0
sabit : g= 6.05
hareketli: q= 3.50

Statik hesap:
N101/N102 dileri:
Lkk-komu/Lbyk-komu = 6.2/6.2=1.0>0.8, qdi/gdi=0.18/0.30=0.6<2 olduundan TS500-2000, Madde 11.2.2-sayfa 50 de verilen basit formller kullanlarak momentler
hesaplanabilir.
N101-N102 dii: N103 dii:

N101 N102

-7.06.22 /8= -33.6 -7.06.22 /24= -11.2

-7.06.22 /24= -11.2 -11.2
-11.2

24.5 -7.06.22 /8 = 33.6 kNm

7.06.22 /11= 24.5 kNm 21.7

[-33.6-(-11.2)]/6.2+7.06.2/2 = 18.1 25.3

-7.06.2 /2= -21.7 kN

-18.1

18.1-7.06.2/2 = -25.3 kN
Not:
Kenar mesnetlerde minimum moment Pddi L2/24 alnmtr(yar ankastre).
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 240

fcd=13.33, fctd=1.07, fyd=fywd=365.22 N/mm2,
min =0.8.1.07/365.22=0.0023
max =0.02
max (- )=0.85.0.0160=0.0136
N101/N102 dileri:
A-B ve B-C aklklar(EK8A tablosu):
Md=24.5 kNm, d=320-20=300 mm, t/d=7/30=0.23, b/bw=50/10=5
K=1000.24.5.106/13.33/500/3002=40.8 =418
As=418.13.33.500.300/104/365.22=229 mm2
Se.: 112+112 (113+113 mm2) Kapal etriye kullanlacak,
Mont.: 110 (79 mm2) donatlar kesilecek,
her akla ayr konacak!
Kont.: =226/100/300=0.0075 >min =0.0023
< max =0.02
A ve C mesnetleri(EK7B tablosu):
M=11.2 kNm (eksende), d=300 mm
Md=11.2-18.1.0.50/3=8.2 kNm (azaltlm)
K=10.8.2.106/100/3002=9.1 =26 =0.0026
As=0.0026.100.300=78 mm2
Asmev=79+113=192 mm2
Asek=78-192<0, gerekmez!
Kont.: Asst =192>Asaklk/2=2.113/2=113 mm2
Asalt =113 Asst/2=192/2=96 cm2
Betonarme hesap(EK7B ve EK8A tablolar ile):
b =0.0160
B mesnedi(EK7B tablosu):
M=33.6 kNm, d=300 mm,
Md=33.6 - 25.3.0.50/3 = 29.4 kNm (azaltlm)
K=10.29.4.106/100/3002=33 mm2 =110 =0.0110
As=0.0110.100.300=330 mm2 Tablodan alnan Min -Max
arasnda olduundan donat
Asmev=2.79+ 2.113 =384 mm2 oranlarn kontrole gerek yoktur.
Asek=330-384 <0, gerekmez
Kont.: Asalt=2 113 >Asst/2=384/2=196 mm2
Etriye hesab:
Vd/25.3=3.36/3.61 Vd=23.5 kN. (azaltlm)
Vmax=0.22.13.33.100.300=88 kN.
Vcr =0.65.1.07.100.300=21 kN
Vcr<Vd<Vmax olduundan min etriye yetmez, etriye hesab gerekir:
2 kollu 8 etriye kullanlrsa, Asw=2.50=100 mm2
Asw/s=Vd/(fywd d) 100/s=23500/(365.22.300) s=466 mm
s h/2 olmal s=160 mm.
Se.: 8/160 kapal etriye, (Vd>Vcr olduu iin)
Kont.: w=100/(100.160)=0.0063>min w=0.3. (1.07/365.22)=0.0009
Tablodan alnan Min -Max
arasnda olduundan donat
oranlarn kontrole gerek yoktur.
(sadece kenar mesnetlerde!)
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 241
N103 dii:
A-B akl:
Md=33.6 kN.m, d=30 cm, t/d=7/30=0.23, b/b0=50/10=5
m=33.6.106/500/3002/13.33=0.056 = 0.061

As=0.061.13.33.500.300/365.22=334 mm2
se.: 116+116 (201+201 mm2)
Mont.: 110 (79 mm2)

A ve B mesnetleri:
N103 diinin mesnetlerindeki momenti Md=11.2 kNm, N101 diinin A mesnedindeki moment ile ayndr.
Kesit de ayn olduundan, gerekli donat da ayn olmaldr. Ek donat gerekmez.

Etriye hesab:
N103 diindeki deki kesme kuvveti Vd=21.7 kN, N101-N102 dilerindeki kesme kuvvetinden (Vd=25.3 kN)
kktr ve kiri boyutlar ayndr. N101 ve N102 kirilerinde min etriye kullanldndan N103 iin de min
etriye gerekecektir: 8/160 kapal etriye.

Plak datma donatlar:

Min donat konacaktr: 8/25 (201 mm2)
Kont.: datma =Asdatma /(1000t) =201/(1000.70)=0.0029>min datma =0.0015

izimler:
Plak datma donatlar kalp plan zerine izilir.
Di donatlar kirilerdeki gibi izilir.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 242
 A B C
50
4 K105 25/50 K106 25/50

3
10 32)

k
lu
N /

Bo
0
(1

8/250 L=

3 K103 50/32 K104 50/32

8/250 L= 8/250 L=

32

1 K101 25/50 K102 25/50

25 25
25 25 C20/25
620 cm 620
B 420C
+3200 ve +6400 kotlar kalp plan 1/50

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 243
+3.20/+6.40 kotu kiri ykleri:

Duvar yk analizi: K107/K108/ K109/K113/K114 (50/32): g q

Gaz beton(25 cm) 0.25.7 = 1.75 kN/m2 Kiri z 0.50.(0.32-0.07) .25= 3.1 kN/m -
D sva 0.02.20 = 0.40 N101(veya N103) den (g) (6.20/2).6.05= 18.8 -
sva 0.015.20 = 0.30
-------------------------- N101(veya N103) den (q) (6.20/2).3.50= - 10.9 kN/m
g= 2.45 kN/m2 -----------------------------------------
g = 21.9 q = 10.9

K101/K102//K105 (25/50): g q
Kiri z 0.25.(0.50-0.07) .25= 2.7 kN/m -
Duvar (3.20-0.50) .2.45= 6.6 - K110/K111 (50/32): g q
----------------------------- Kiri z 0.50.(0.32-0.07).25= 3.1 kN/m -
g = 9.3 q=0
N101 den (g) (6.20/2).6.05= 18.8 -
N101 den (q) (6.20/2).3.50= - 10.9 kN/m
N102 den (g) (6.20/2).6.05= 18.8 -
K103 (50/32): g q
N102 den (q) (6.20/2).3.50= - 10.9 kN/m
Kiri z 0.50.(0.32-0.07) .25= 3.1 kN/m -
------------------------- --------------------------------------------
g = 3.1 q=0 g = 40.7 q = 21.8

K104 (50/32): g q
Kiri z 0.50.(0.32-0.07) .25= 3.1 kN/m -
Duvar (3.20-0.32) .2.45= 7.1 - K112 (50/32): = 18.8 -
.
N103 den (q) (6.20/2) 3.50= - 10.9 kN/m
----------------------------
g = 10.2 q=0 ----------------------------------------
g = 29.0 q = 10.9

K106 (25/50): g q
Kiri z 0.25x.(0.50-0.07) .25= 3.1 kN/m -
----------------------------
g = 2.7 q=0

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 244
 Dili ve asmolen demelerin avantaj/dezavantajlar

Avantajlar:
Byk aklkl, ar yk tayan deme yaplabilir (8~15 m)
Kalp iilii azdr, hazrlanmas hzldr.
Asmolen deme dz bir tavan grnts salar.
Asmolen demenin kalp maliyeti dktr.
Asmolen deme s ve ses yaltm salar.
Demede boluk oluturmak kolaydr
Deme zerindeki tekil ve duvar yklerini tatmak kolaydr.
kuvvetlerin hesab farkl ve karmak modeller gerektirmez.
Kat kalp planndaki dilerin ounluu iin tek hesap-izim yeterli olur.

Dili veya asmolen demeli, perdesiz bir yap erevesinin

depremde tipik davran:
1)Yastk kiriler nedeniyle kuvvetli kolon-zayf kiri koulu salanr(iyi).
2) Mafsallar nce kiri ularnda oluur(iyi).
3) Toplam yatay yer deitirme ok fazla olduundan alt kolonlar
Dezavantajlar: mafsallar, yap yklr yada ok ar hasar alr(kt).

Asmolen kullanlmas durumunda kirili demelere nazaran daha ardr(=daha byk deprem kuvveti).
Asmolen kullanlmamas durumunda kalp, sva, boya ve iilik maliyeti ok yksek olur.
Deme yk dilerin oturduu ana kirilere aktarlr. Bir dorultuda dili demlerde dilere paralel ana kirilere demeden yk aktarlmaz. Bu nedenle dii tayan ana
kiriler tamayanlara nazaran daha ok zorlanrlar.
Deprem blgeleri iin uygun deildir. Depremde, diler dorultusunda deme rijit davranr, deprem ykleri akstan-aksa aktarlr. Dilere dik dorultuda gelen deprem
kuvvetlerinin aktarlmasnda dilerin hibir katks olmaz, sadece ince plak (5~7 cm) bu grevi stlenmek zorunda kalr. Bu orultuda rijit diyafram varsaym geersizdir.
Altnda duvar olmayan ana kiri ykseklikleri de di yksekliinde yapldndan; ykseklii az ve ok geni yastk kiriler oluur. Dep Y. 2007, madde 3.4.1.1 a ve b ye gre:
Kiri genilii oturduu kolon genilii+kiri yksekliini aamayacandan ve ykseklii 30 cm den az olamayacandan yapsal (konstrktif) zorluklar ortaya kar. Yastk
kirilerin kolona her iki tarafa eit miktarda taacak ekilde balanmas istenir, bunu salamak her zaman mmkn olmaz.
Yastk kirili erevelerin eilme ve yatay rijitlii zayftr, dolaysyla depreme direnimi dktr. Yatay yer deitirmeler byk olur.
Dilerin oturduu ilk ve son ana kiriler burulma etkisindedir.
Yastk kirilerin zmbalanma riski yksektir.
Depremde yap yklmasa dahi; asmolenler yerinden kurtularak der, can kaybna neden olur.
Yastk kirili yap sneklik dzeyi normal sistem snfna girer. Bu nedenle dili ve asmolen demeler, ek tedbirler alnmad taktirde, sadece 3. ve 4. derece deprem
blgelerindeki Hn 13 m (4 kat) olan yaplarda uygulanabilirler. Yapda snek perdeler kullanlarak bu snr alabilir (Bak: Deprem Ynetmelii - 2007, madde
2.5.1.4, sayfa 22, madde 2.5.3, sayfa 24).

Dili ve asmolen deme sistemi , tarihinde hi deprem yaamam Almanyadan kopyalanmtr. lkemiz iin, perde kullanlmazsa, uygun deildir.
Depremde kt davranrlar, ka katl olursa olsun mutlaka deprem perdeleri koyunuz!
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 245
 Uygulamada dikkat edilmesi gereken baz nemli bir noktalar:

Di ynnde plak
donats konulmam

Ana kiri ve di st donatlar

plak donatsnn altnda
deil, stnde olmaldr

Normal kiri olmalyd

Uygulamada, ou kez, dili ve asmolen demelerin tm ana kirilerinin
yastk kiri yapld gzlenmektedir. Bu durumda yapnn yatay rijitlii
ok dmektedir. Altnda duvar olan tm ana kirilerin normal
ykseklikte tasarlanmas gerekir.
Bu deliklerin kapatlmas gerekirdi !
Di st donatlar plak st yznden paspay kadar aada olmaldr.Yukardaki
uygulamada hem ana kiri hem de di donatlarnn asmolenin st yznden de aada
olduu grlyor. Bu yanl uygulama ile mesnet donats hesaplarnda ngrlen faydal
ykseklik azaltlm oluyor. Ana kiri ve dilerin mesnetlerde atlama riski vardr. Yani
hesap ile uygulama badamyor. Ya uygulamann hesaba gre ya da hesabn
uygulamaya gre yaplmas gerekir.
Bu uygulamada, ynetmelie aykr olarak, di ynnde plak donats konulmamtr.

Foto: brahim TORUNOLU

Bir taraf kapal

asmolen

Plastik kapak

Doru

Asmolenler delikleri yatay konum alacak ekilde dizilirler. Asmolenin ana kirie dayanan yzndeki boluunun kapal olmas gerekir. Kapatlmad takdirde ana kirie dklen beton
asmolenin iine dolar. ngrlenden ok beton kullanlmak zorunda kalnr, deme arlar.
Baz firmalar, bu amaca ynelik, bir taraf kapal asmolenler veya kpk/plastik kapak retmektedirler. Temin edilememesi durumunda asmolenlerin ana kiri ile birleen yzleri nceden
hazrlanm plastik, konrtaplak veya benzeri levhalar ile kapatlabilir, ancak bu da iilii artrr.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 246
 Bu kiriin altnda muhtemelen
duvar var. Yastk deil,normal
kiri yaplmalyd

Bir taraf kapal

asmolen
yastk kiri

Asmolenler iyi dizilmemi. Bu

boluklardan beton asmolen yastk kiri
iine akar.

Foto: Onur AYSEMR, 2012

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2015, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 247