PREKAST KRL BETONARME KPRLERN AASHTOYA

GRE DEPREME DAYANIKLI TASARIMI

Can AKOUL*, Ouz Cem ELK**

*Tefken Mhendislik, stanbul

** T Mimarlk Fakltesi, Yap Statii ve Betonarme Birimi,
Takla, Taksim, stanbul.

ZET

Trkiyedeki betonarme kpr ve viyadklerin AASHTOya gre depreme dayankl

tasarmna ilikin koullar incelenmitir. Bu balamda, yurdumuzda ska kullanlan,
elastomer mesnetlere serbeste oturan prekast ngerilmeli kirili kpr sistemi ele
alnmtr. zellikle depreme dayankl kpr tasarm aamalarndaki belirsizlikler
aklanmaya allm, AASHTO koullarnn uygulanmasnda karlalan
sorunlara zmler gelitirilmitir. alma, tasarm aamasnda elastomer
mesnetlerin modellenme biiminin deprem davranna olan etkisine odaklanmtr.
Bu amala, deiik tipteki elastomer mesnetlerin mekanik zelliklerine bal olarak
kprnn periyodlarnda ve i kuvvetlerdeki deiimler basitletirilmi modellerden
elde edilenlerle karlatrlmtr.

Anahtar Kelimeler: AASHTO, Elastomer mesnet, Prekast kiri

EARTHQUAKE RESISTANT DESIGN OF RC BRIDGES WITH PRECAST

CONCRETE GIRDERS ACCORDING TO AASHTO

ABSTRACT

The basic principles followed in seismic design of reinforced concrete bridges and
viaducts in Turkey are overviewed according to AASHTO. In this respect, highway
bridges with precast prestessed girders which are commonly encountered bridge
structural systems are investigated. The study focuses on the potential effects of
elastomeric bearings on these types of bridges seismic behavior. Depending on
mechanical properties of the selected bearings, fundamental period shifts and
changes in internal forces in the bridge members are compared with the results
obtained from simplified analysis models.

Keywords: AASHTO, Elastomeric bearing, Precast girder.

1. GR

Prekast kirili betonarme karayolu kprleri, Trkiyede en ok uygulanan kpr

tipidir. Uygulama ve retim bakmndan ykleniciye kolaylk salarlar. Ancak
lkemizde kpr tasarm ynetmelii olmamas, kpr projelendiren mhendisler
iin belirsizlikler oluturmaktadr. Deprem blgelerinde yaplacak kprlerin
tasarm iin geerliliini kantlam ve lkemiz koullarna uyabilecek bir
ynetmeliin seilmesi gerekmektedir.

Trkiyenin depremsellik asndan konumu dnldnde, benzer depremsellik

zelliklerine sahip bir corafyadaki lkenin ynetmeliini kullanmak uygun
olmaktadr. Bu tr kprler AASHTO, ATC ve Caltrans gibi pek ok ynetmelik
kullanlarak tasarlanabilmektedir, [1-3]. Trkiyede kpr tasarm iin
kullanlabilecek en kapsaml ynetmeliklerden biri Amerikan Eyalet Karayollar ve
Ulatrma Kurumunun (AASHTO) yaynlad ynetmeliktir; bu almada bu
ynetmelik kurallar izlenecektir. AASHTO ynetmelii genel olarak Tasarm ve
naat olmak zere iki blmden oluur, [1].

Tasarmda sonucu etkileyen en nemli etkenlerden biri kprnn tayc sisteminin

geree en yakn biimiyle modellenmesidir. Buna ynelik olarak yaplan
almalardan Yazdani ve dierleri, AASHTOdaki yntemler ile elastomer
mesnetlerin rijitliklerinin uygun biimde hesaplandn belirtmitir, [4]. Dai ve
dierleri, elastomerin periyodunu uzatarak kprye etkiyen ykleri azalttn
gstermitir, [5]. Jangid mevcut deprem kaytlarn kullanarak yapt almada
elastomer mesnetlerin kprnn deprem davrann nemli lde etkiledii
sonucuna varmtr, [6]. Dicleli ve dierleri faya yakn ina edilen izolasyonlu
kprlerde edeer dorusal zm ynteminin n tasarmda kullanlmasn
nermitir, [7]. Kikuchi ve dierleri elastomer mesnetlerin analitik ve test sonular
arasnda uygunluk olduunu ve hesaplarda bu deerlere bal kalnabileceini
belirtmitir, [8].

Bu almada prekast kiri elastomer mesnetlerinin kprnn deprem davran

zerindeki etkilerini ortaya karmak iin gerek bir kpr elastomerli ve
elastomersiz olarak modellenmi, elde edilen saysal sonular basitletirilmi
modellerden elde edilenlerle karlatrlmtr.

2. KPR RNE

Mevcut bir kprnn elastomersiz ve elastomerli olarak ubuk elemanlar ile

modellenmesi sonucunda elde edilen sonular karlatrmal olarak verilecektir;
bylece bu almann odakland konu olan elastomerin deprem davranna etkisi
belirlenmeye allacaktr. boyutlu olarak modellenen kpr bir sonraki aamada
tek serbestlik dereceli sisteme indirgenen basitletirilmi bir model ile
hesaplanacaktr. Kprnn bu modeli deprem ykleri altnda incelenecektir. Son
olarak kprnn i kuvvetleri ve yerdeitirmeleri kpr efektif rijitlii kullanlarak
sunulan bantlar yardmyla tekrar hesaplanacak ve modellemedeki sonularla
yaknsakl belirlenecektir. Ayn ilemler kprnn daha ksa ve rijit ayaklara sahip
olmas durumu iin tekrarlanacaktr; bylece elastomer mesnetin deprem davranna
olan etkisinin kpr geometrik zelliklerinin deimesinden ne ekilde etkilendii
ortaya konacaktr. Kprnn modellenmesinde SAP2000 kullanlmtr, [10].
rnekte kullanlan kpr, nye-Piraziz devlet yolu arasnda yer alan Akaova
kprlerinden biridir. aklkl ve dairesel kolonlar olan kprnn konumu ekil
1de, boy kesiti ekil 2de, styap en kesiti ekil 3de verilmitir. Bu blmn
amac Trkiyede benzerleri ok olan bir kpr rnei kullanlarak elastomer
mesnetlerin hesaplarda dikkate alnmasyla deprem annda davranta ve i
kuvvetlerdeki deiimleri aklamaktr. Hesaplarda AASHTOnun belirttii tasarm
koullar izlenmitir.

styap, her aklkta 10 adet prekast kiri ve 25cm kalnlnda yerinde dkme
demeden olumaktadr. Ykseklii 120cm olan prekast kiriin kesiti ekil 4de
verilmitir. Prekast kiri ve betonarme demenin kompozit kesit davran gsterdii
varsaylmtr. Kprnn altyaps tekil dairesel kolonlarla oluturulmutur. Dairesel
betonarme kolonun ap 280cmdir. Kesit zellikleri izelge 1de verilmitir.

izelge 1. Kpr Elemanlar Kesit zellikleri

Kesit zellikleri Orta Ayak styap

Alan (m2) 6.1575 7.921
Atalet Momenti 3.0172 1.815
Kayma Alan (m2) 5.5418 2

KPR

ekil 1.: Trkiye Deprem Blgeleri Haritas ve rnek Kprnn Konumu[11]

Prekast kiri dnda kprde C25 snf beton kullanlmtr. Prekast kirilerin beton
snf C40tr. Donat elii olarak S420 seilmi olup prekast kirite kullanlan
ngerilme donats 270-K dk gevemeli tiptir. Trk standartlarnn belirttii
malzeme zellikleri programda tanmlanmtr.
 2870 3000 2870

G.D.
% 3.58

1859.89

1849.9
82.000
81.000
80.000

200
79.000

ekil 2. Kpr Boy Kesiti

1325

150 1100 75
107

%2
ASFALT SUYA KARI

107
KAPLAMA 5cm YERNDE DKME
YALITIM 1cm
6
75

%5 DEME
25

25

75
8 28
57 3.5

28 8

PREKAST KR MESNET BLOKLARI

ELK LEVHALI
ELASTOMER MESNETLER DEPREM TAKOZU

73 131 131 131 131 131 131 131 131 131 73

1325

ekil 3. styap En kesiti

127.5
63.75 63.75
10
5 10

48.75 5 5 48.75
120

10
65

10
280 25 25
2 18 10

2 33 33 2
70

KOLON KEST PREKAST KR KEST

ekil 4. Kolon ve Prekast Kiri Kesiti

2.1 Deprem Parametreleri

Kprnn bulunduu blge 3. derece deprem blgesidir. Hesaplarda ivme nerildii

ekliyle 0.23g alnacaktr. Zemin profil tipi IIdir ve yerel zemin koullarna bal
olarak deprem davran katsays 1.2 ile arttrlacaktr. Kpr nem snf birincil
olarak belirlenmitir. vme ve nem snfndan kpr deprem performans kategorisi
C olmaktadr. Tekil kolonlarn deprem yk azaltma katsaylar AASHTOda R=3
olarak verilmitir. Spektrum erisi, AASHTO artnamesinde belirtildii gibi
oluturulmutur, ekil 5. Belirlenen ivme katsays ve zemin etkisi spektrumda gz
nne alnmtr. Deprem davran katsays (1) ile hesaplanmtr. Deprem
parametrelerinin seimi ile ilgili daha detayl bilgi [11]de bulunabilir.

1.2 AS 1.2 x0.23gx1.2

Cs = 2
= 2
(1)
3 3
T T

Spektrum Erisi

0.7
Spekteal vme Katsays (Cs)

0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4
T (Periyod)

ekil 5. AASHTO Spektrum Erisi

2.2 Elastomer Mesnet

Kprde kullanlan elastomerin tipi ekil 6da ve zellikleri izelge 2de verilmitir.
Kayma modl elastomerin ekil deitirmesine bal olarak deimektedir [12].
rnekte elastomerin efektif kayma modl AASHTO artnamesinde tanmlanan
deerlerden Geff = 0.68MPa=680kN/m2 olarak seilmitir.

2.5
2.5

0
35
8

=
L
85
3

W = 450
2.5

ELASTOMER MESNET DETAYI

LLER mm.

ekil 6. Kullanlan Elastomer Mesnetin Detay

Kpr tasarmnda elastomer mesnetin etkisi projenin balangcndan sonuna kadar

dikkatle incelenmelidir. retici firmann elastomer mesnet stnde uygulad test
sonularnn kullanlmas nemlidir. Baka bir deyile elastomerin deprem
davranndaki etkisinin testlerle kantlanmas gerekmektedir. Link eleman olarak
modellenen elastomerin yatay (KH), dey (KV) ve dnme (K) rijitlikleri izelge
2de verilen zellikler ve efektif kayma modl kullanlarak 2a, 2b ve 2cde
hesaplanmtr:

izelge 2. Elastomer Mesnet zellikleri

Elastomer Mesnet Boyu L (cm) 35

Elastomer Mesnet Genilii W (cm) 45
Elastomer Mesnet Ykseklii H (cm) 8.5
Kauuk toplam Kalnl hr (cm) 6.1
Tek bir Kauuk Katman Kalnl hr (cm) 0.8
elik Plaka Kalnl hs (cm) 0.3
Elastomer Alan A (cm2) 1575
Elastomer Atalet Momenti I (cm4) 1600
ekil Katsays S 12.3
Mesnet Adeti n (Kiri ucunda) 10

Geff A 680 x0.1575

K H = k eff = = = 1755kN / m (2a)
Hr 0.061

E c A 617263 x0.1575
KV = = = 1143752kN / m (2b)
H 0.085

EI 617263 x0.0016
K = = = 16270kNm / m (2c)
Hr 0.061

Elastomerin dorusal olmayan davranndan dolay yukarda hesaplanan deerler

efektif rijitliklerdir. SAP2000de link eleman 6 yndeki serbestlii tek eleman ile
tanmlanmaktadr. Elastomer, kpr boyuna dorultusundaki ve deydeki
yerdeitirmeye kar (2a), (2b) ve (2c)de verilen deerler dorultusunda mesnetlik
yapacaktr, ekil 7. Kpr, enine dorultuda ise deprem takozlar ile mesnetlidir. Bu
etkiler link modelinde gz nne alnacaktr.

KH: Yatay Rijitlik KV: Dey Rijitlik K: Dnme Rijitlii Link Eleman

ekil 7. Link Eleman

2.3 Kprnn Modellenmesi

Kpr aklklar srasyla 28.7m, 30m ve 28.7mdir. Modellemede bu aklklar

kullanlm, kpr ktlesinin hesab iin styap birim hacim ktleleri toplamda
gerek ktleyi verecek ekilde deitirilmitir. Kolonlarn boylar temel kalnlnn
orta noktas ile styapnn edeer kesitinin arlk merkezi arasnda kalan uzunluk
olarak seilmitir, ekil 8a. Her iki orta ayak 22m boyunda ubuk ile modellenmitir.
Kolonun temele balants tam ankastre varsaylm, zemin ile olan etkileim
terkedilmitir. Orta ayaklardaki balk kiriinin ktlesi hesapta dikkate alnmtr.
Prekast kirilerin balk kirilerine serbeste oturmas nedeniyle kolon kiri birleimi
mafsall oluturulmutur. Bylece yatay deprem yk etkisinde kolonda oluan
momentler styapya aktarlmam olacaktr. Genleme derzlerinin yalnzca kenar
ayaklarda olmasndan dolay kpr styaps iki derz arasnda srekli kabul
edilmitir. Deprem annda styapnn dzlemde rijit diyafram hareketi yapmas
sonucu styapda ekil deitirmeler olumad varsaylmtr. Elastomer
mesnetlerin kpr boyuna dorultusunda hareketleri serbest braklmtr. Enine
dorultuda ise her mesnet arasna betonarme deprem takozlar konarak bu
dorultudaki hareketleri tutulmutur. Bu mesnet koullar modelde gznne
alnmtr.

a) 22mlik ayak b)11mlik ayak

ekil 8: Orta Ayak Grn ve Ayak Hesap Boyu

2.4 Elastomersiz Model

Elastomer mesnetlerin deprem annda yrtlarak dayanmlarn kaybettii varsaylarak

oluturulan model Trkiyede kpr tasarmnda gnmzde yaplan temel
varsaymdr. Bu modelde elastomerin deprem davranna etkisi dikkate
alnmamaktadr. Altyap ile styapnn balants, kenar ayaklarda kayc mesnetlerle
ve kolon ularnda ise styapya dm noktas ile balanmasyla oluturulmutur.
Kenar ayaklarn boyuna dorultuda kayc mesnetle tanmlanmas sonucu styapnn
yatayda hareketi yalnzca kolon ataletiyle karlanr. Bu modelde kenar ayaklar
yalnzca styap arlndan gelen dey ykleri tamaktadr ve tasarm kenar ayak
perdesine etkiyen zemin yklerine gre yaplmaktadr.
2.5 Elastomerli Model

Kprnn styapsyla altyapsnn balants elastomer mesnetler ile salanmtr.

Bu mesnetlerin rijitliklerinin modelde dikkate alnmasyla yapnn toplam rijitliinde
farklar olumaktadr. Elastomer mesnetler, modelde kenar ayak ve orta ayaklarn
styapyla birleimlerinde link elemanlar yardmyla tanmlanmtr, ekil 9. Bu
rijitlik deiimi ncelikle yapnn elastik titreim periyodlarn, buna bal olarak
yapya etkiyen deprem ykn ve sonu olarak kpr tasarmn byk lde
etkilemektedir. Kenar ayaklarda elastomer mesnetin rijitliine bal oluan yatay
kuvvetler kolonlardaki i kuvvetleri deitirmektedir.

Mafsall Srekli
styap
Birleim Deme

Elastomer Mesnet KH KH KH
KH: Yatay Rijitlik KV KV KV
KV: Dey Rijitlik K K K
K: Dnme Rijitlii
Orta
Ankastre
Ayak
Mesnet

ekil 9. Elastomerli Modelleme

2.6 Basit Model ve Kontrol Hesab

Hesab yaplan kprnn geometrisi gz nne alndnda dzenli kpr snfna

girmektedir. AASHTOnun hesap yntemleri seiminde 6dan daha az akla sahip
olan ve kpr nem snf C olan kprlerde tek modlu spektral zm yntemine
izin verilmektedir. Bu durumda kprnn basitletirilmi tek serbestlik dereceli bir
sistem ile zm yaplacaktr. Elastomerin depremde etkisini gznne alan sistem
tek bir ubuk eleman ve mesnetleri temsil eden link ve yay elemanlaryla
oluturulacaktr, ekil 10. Kprnn deprem annda ktle katlmnn nemli bir
blm styapdan gelmektedir. Bu nedenle depremde diyafram davran gsteren
styapnn ktlesi kolon ucunda topland varsaym yaplmtr.

Kenarayak=Yay
(k yay )
Orta Ayak + Elastomer =
ubuk Eleman + Link
(k sub ) (k eff )

ekil 10. Basit Modelleme

Kolon boylarnn ayn olmas nedeniyle iki orta ayak tek bir kolona dntrlerek
modellenmitir. Bu rnekte birletirilmi orta ayak kesit zellikleri, bir orta ayak
kesit zelliinin iki kat olmaktadr. Malzeme zellikleri deimemektedir. Orta ayak
balk kirilerindeki elastomerler link eleman, kenar ayaklardaki elastomer
mesnetler ise yay eleman olarak tanmlanmtr.

2.7 zmler

Oluturulan kpr modeli SAP2000 yardmyla zlmtr. zmde elde

edilen periyod, eleman i kuvvetleri ve yerdeitirmeler karlatrmal olarak
yorumlanacaktr. Modellerin srasna gre sonular da ayn srayla verilecektir.

Elastomersiz model birinci elastik titreim periyodu T=1.72sn hesaplanmtr.

Birinci titreim modu kpr boyuna dorultusunda olumutur. Bunun nedeni
boyuna dorultudaki rijitliin enine dorultuya gre daha dk olmasdr. Birinci
moddaki ktle katlm %100dr.
Elastomer mesnetlerin kpr modellemesinde kullanlmas sonucu kprnn
birinci elastik titreim periyodu Te=1.36sn olmaktadr. Kprnn birinci modu
boyuna dorultuda olumutur. Bu moddaki ktle katlm %99dur.
Kprnn tek bir ubuk eleman ve elastomerler iin dorusal link ve yay eleman
seilmesiyle kurulan basit modelde birinci elastik titreim periyodu Tb=1.36sn
bulunmutur. Birinci moda boyuna dorultudaki ktle katlm %99dur.

Kapsaml bir modele bal kalmadan kprnn hesab yaplarak elastomerli ve basit
modelden elde edilen sonularla karlatrlacaktr. Kprnn periyodunun hesab
iin yap rijitlii ve ktlesi ncelikli olarak bulunmaldr. Kpr orta ayaklarnn
rijitlii (3) ile hesaplanmaktadr.

3EI 3x 23648850 x3.0172

k sub = = = 20103.3kN / m (3)
H3 22 3

Orta ayak zerinde bulunan elastomer mesnetlerin toplam rijitlii aadaki gibidir:

Geff A 680 x0.1575

nxk eff = n = 20 = 35100kN / m (4)
Hr 0.061

Orta ayak rijitlii ve elastomerlerin yatay rijitlikleri efektif dorusal rijitlik (Keff) ile
tek bir deere indirilir:

k sub k eff 20103.3x35100

K eff = = = 12782.3kN / m (5)
(k sub + k eff ) (20103.3 + 35100)

Kenar ayaklardaki elastomerin yatay rijitlii tek elastomerin (keff) mesnet adediyle
arplmasyla bulunmutur:

Geff A 680 x0.1575

k yay = nxk eff = n = 10 = 17550kN / m (6)
Hr 0.061
Yapdaki toplam yatay rijitlik orta ayan efektif dorusal rijitlii ve kenar ayak
mesnetlerinin rijitlikleri toplamdr. Bu deer (7)de hesaplanmtr.

K = (K eff + k yay ) = 2(12782.3 + 17550) = 60664.6kN / m (7)

styap ve altyapnn depremdeki ktleleri (8)de verilmitir.

M T = M st + 0.5M Alt = 2701.36 + 300.4 = 3001.76ton (8)

Yukarda hesaplanan ktle ve rijitlik yardmyla yap birinci elastik periyodu (9)de
elde edilmitir.

MT 3001.76
Tk = 2 = 2 = 1.398sn (9)
K 60664.6

2.8 zmlerin Deerlendirilmesi

Elastomerli kprnn periyodu (Te), elastomersiz kprnn periyodundan (T)

daha ksadr (Te = 1.36sn < T = 1.72sn). Bu durum u ekilde aklanabilir:
1- Kpr orta ayaklarnn uzun ve buna bal yatay rijitlerinin dk olmas,
2- Elastomer mesnetlerin kpr orta ayaklarndan daha rijit olmas,
3- Elastomersiz modelde kenar ayaklar kayc mesnetken elastomerli modelde
kenar ayaklardaki elastomerlerin yapya ek rijitlik katmasdr.
Yukarda verilen nedenlerin daha iyi deerlendirilebilmesi iin orta ayak boyu yarya
indirilmi / %50 azaltlm ve 2.9da yeniden zlmtr.
Elastomerli model ve basit modelin ayn periyod deerlerini verdii
grlmektedir (Te = Tb =1.36sn). boyutlu modelin ok modlu zm sonrasnda
salama iin basit bir model oluturularak sonular kontrol edilebilmektedir.
Modellemeden bamsz yaplan kontrol hesab sonucunda yakn periyod deeri
elde edilmitir (Te/Tk=0.98). ki periyod arasndaki fark, ktlenin ve rijitliin daha
kapsaml hesaplar sonucunda elde edilmesiyle ortadan kalkmaktadr. Ancak kontrol
hesabnn kolay olmas asndan en basit yaklamlar yaplmtr.

2.9 Ksa Ayakl Kprnn Modellenmesi

Modelleme aamalar ve sonular nceki blmlerde verilen kpr, daha ksa

(Hkolon = 11m) ve rijit orta ayaklar ile modellenmi ve zlmtr, ekil 8b.
Modelleme ve hesap aamalar bu kpr iin de geerli olacaktr. Bu yzden bu
blmler tekrarlanmadan zm sonularna geilecektir.

Elastomersiz kprnn birinci elastik titreim periyodu T=0.60sn bulunmutur.

Birinci titreim modu kpr boyuna dorultusunda olumaktadr. Birinci moddaki
ktle katlm %100dr.
Elastomer mesnetlerin kpr modellemesinde kullanlmas sonucu kprnn
birinci elastik titreim periyodu Te=1.08sn olmaktadr. Kprnn birinci modu
boyuna dorultuda olumutur. Bu moddaki ktle katlm %97dur.
 Kprnn tek bir ubuk eleman ve elastomerler iin dorusal link ve yay
eleman seilmesiyle kurulan basit modelde birinci elastik titreim periyodu
Tb=1.08sn bulunmutur. Birinci moda boyuna dorultudaki ktle katlm %97dir.

2.10 zmlerin Deerlendirilmesi

Elastomerli kprnn periyodu (Te), elastomersiz kprnn periyodundan (T)

daha uzundur (Te = 1.08sn < T = 0.60sn). Elastomerin yapya katt esneklikten
dolay periyodda uzama olmutur. Elastomerin esneklii ksa ve rijit ayakl
kprlerde etkisini gstermektedir.
Elastomerli model ve basit modelin ayn periyod deerlerini verdii
grlmektedir (Te = Tb = 1.08sn). boyutlu modelin ok modlu zm sonrasnda
salama iin basit bir model oluturularak sonular kontrol edilebilmektedir.
Modellemeden bamsz yaplan kontrol hesab sonucunda yakn periyod deeri
elde edilmitir (Te / Tk =0.96). ki periyod arasndaki fark, ktlenin ve rijitliin daha
kapsaml hesaplar sonucunda elde edilmesiyle ortadan kalkmaktadr. Ancak kontrol
hesabnn kolay olmas asndan en basit yaklamlar yaplmtr.

2.11 Sonularn Karlatrlmas

Kprnn farkl orta ayak boylaryla zmnden elde edilen sonular izelge 5de
verilmitir. lk kpr modelinde (Hkolon=22m) elastomerli modelin Elastomersiz
modele gre daha rijit olduu grlmektedir. Bundan dolay elastomerli modeldeki
toplam taban kesme kuvveti daha fazladr (Ve/V=1.16). Ancak elastomerli
modelde kesme kuvvetinin bir ksmnn kenar ayaklara etkimesi sonucu orta
ayaklardaki kesme kuvveti (Ve/V=0.5) ve buna bal moment (Me/M=0.5) deerleri
nemli lde azalmtr. Ksa kolonlu kpr modelinde elastomerin esneklik
zellii daha iyi anlalabilmektedir. Rijit ayaklar olan kprnn periyodu elastomer
mesnetin hesapta dikkate alnmasyla uzamtr (Te/T=1.8). Rijit ayakl kpr
modelinde elastomerin i kuvvetlere olumlu etkisi daha belirginlemitir
(Ve/V=0.41). Basit modelleme ve kontrol hesaplarnda elde edilen deerlerin ok
modlu zm ve boyutlu modellemeyle bulunan sonularla ok yakn olduu
grlmtr.

izelge 5. Kpr Modellerinin Karlatrlmas

Kpr (Hkolon = 22m) Ksa Kolonlu Kpr (Hkolon=11m)

Elastomer Elastomer Elastomer Elastomer
Basit Basit
Mesnetsiz Mesnetli Mesnetsiz Mesnetli
T (sn) 1.72 1.36 1.36 0.60 1.08 1.08
M (kNm) 74795 37778 37720 71635 29630 29615
V (kN) 3400 1712 1709 6512 2675 2673
Vk (kN) - 2234 2234 - 1613 1613
V (kN) 6800 7892 7886 13024 8576 8572
dsub (cm) 17 8.6 8.6 4.2 1.7 1.7
di - 4.1 4.1 - 7.4 7.5
d 17 12.7 12.7 4.2 9.1 9.2
Burada:
T: Birinci Elastik Titreim Periyodu, M: Kolon alt ucundaki Moment (R=1), V: Bir
Kolondaki Kesme Kuvveti, Vk: Bir Kenar ayaktaki Yatay Kuvvet, V: Toplam
Taban Kesme Kuvveti dsub :Altyapnn u Yerdeitirmesi, di :Elastomer Mesnet
Yerdeitirmesi, d: Kpr toplam Yer deitirmesidir.

3. SONULAR

Prekast kirili betonarme karayolu kprlerinde elastomerin deprem davranna olan

etkisi elastomerin mekanik zelliklerine, kpr tayc sisteminin geometrik
zelliklerine, zellikle ayak rijitliklerine ok baldr. Uzun ve esnek orta ayaklar
olan kprde elastomerlerin modellenmesi kpry daha rijit hale getirse de kolon
kesme kuvvetlerinde %50 azalma olmutur. Bu durum, kenar ayaklarn elastomerli
modelde boyuna dorultuda kprye mesnetlik yaparak kesme kuvvetini orta
ayaklarla paylamas eklinde aklanabilir. Elastomerin esneklik etkisi ksa ve rijit
orta ayaklar olan kprde belirgin olarak ortaya kmtr. Periyod elastomersiz
modele gre %80 uzam, buna bal olarak kprdeki tasarm yerdeitirmesi de
%90 artmtr. kuvvetlerde ise %60a yakn azalma gzlenmitir. Tayc sistemi
dzenli kprlerde basitletirilmi model olduka uygun sonular vermektedir.

KAYNAKA

[1] AASHTO, 2002. Standard Specifications for Highway Bridges, Seventeenth

Edition, American Association of State Highway and Transportation Officials.
[2] ATC-6, 1981, Seismic Design Guidelines for Highway Bridges, Applied
Technology Council, Federal Highway Administration.
[3] CALTRANS, 1994. Memo to Designers 7-1, Bridge Bearings, California
Transportation Office.
[4] Yazdani, N., Eddy, S., Cai, C.S., 2000.Effect of Bearings on Precast Pretressed
Concrete Bridges, Journal of Bridge Engineering , 5(3), 224-232.
[5] Dai, W., Moroni, M.O., Roesset, J.M., Sarrazin, M., 2005. Effect of isolation
pads and their stiffness on the dynamic characteristics of bridges, Elsevier.
[6] Jangid, R.S., 2002. Seismic Response of Bridges, Journal of Engineering, 9(2),
156-166.
[7] Dicleli, M. and Buddaram, S., 2006. Equivalent linear analysis of sesimic-
isolated bridges subjected to near-fault ground motions with forward rupture
directivity effect, Elsevier.
[8] Kikuchi M. and Aiken, I.D., 1996. An Analytical Hysteresis Model For
Elastomeric Seismic Isolation Bearings, Earthquake Engineering And Structural
Dynamics, Vol.26, 215-231.
[9] SAP 2000, 2007. Structural Analysis Program, Computers and Structures INC.,
Berkeley, California.
[10] DBYBHY, 2007. Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda
Ynetmelik, Bayndrlk ve skan Bakanl, Ankara.
[11] Akoul, C.,2007. Prekast Kirili Betonarme Kprlerin AASHTOya Gre
Depreme Dayankl Tasarm, Yksek Lisans Tezi, stanbul Teknik niversitesi
[12] HITEC 98-11, 1998. Evaluation Findings For Scougal Rubber Corporation High
Damping Rubber Bearings, Highway Innovative Technology Evaluation Center.