NMER

IK ANAL
IZ
Bilimsel Hesaplama Matemati
gi

Nuri ZALP

MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 1 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g

Yaknsaklk Basama
g

Bir dizinin yaknsaklk hzntanmlamak iin bazzel terminolojiler

kullanlmaktadr. [xn ] in, bir x limitine yaknsayan, reel saylarn bir dizisi
oldugunu kabul edelim. E ger,

jxn +1 x j C jxn x j (n N)

olacak sekilde pozitif C ve sabitleri ve bir N tamsaysvar ise, bu

durumda yaknsaklk oranen azndan yncbasamaktandr deriz.
= 1 ve C < 1 iin lineer

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 2 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g

Yaknsaklk Basama
g

Bir dizinin yaknsaklk hzntanmlamak iin bazzel terminolojiler

kullanlmaktadr. [xn ] in, bir x limitine yaknsayan, reel saylarn bir dizisi
oldugunu kabul edelim. E ger,

jxn +1 x j C jxn x j (n N)

olacak sekilde pozitif C ve sabitleri ve bir N tamsaysvar ise, bu

durumda yaknsaklk oranen azndan yncbasamaktandr deriz.
= 1 ve C < 1 iin lineer
= 2 iin kuadratik

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 2 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g

Yaknsaklk Basama
g

Bir dizinin yaknsaklk hzntanmlamak iin bazzel terminolojiler

kullanlmaktadr. [xn ] in, bir x limitine yaknsayan, reel saylarn bir dizisi
oldugunu kabul edelim. E ger,

jxn +1 x j C jxn x j (n N)

olacak sekilde pozitif C ve sabitleri ve bir N tamsaysvar ise, bu

durumda yaknsaklk oranen azndan yncbasamaktandr deriz.
= 1 ve C < 1 iin lineer
= 2 iin kuadratik
1 < < 2 iin veya jxn +1 x j n jxn x j (n ! 0) iin
sperlineer

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 2 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g

rnekler
=): xn = (1 + 1/n)n ! e iin yaknsaklk lineer (ok yavas yaklasm)

jxn +1 e j
!1
jxn e j
p
=): xn +1 = xn (xn2 2) xxn2 xn 1
x2
! 2 iin yaknsaklk sperlineer (yavas
n n 1
yaklasm)
p
xn +1 2
p 1.62
0.77
xn 2

x1 = 2
=): iin yaknsaklk kuadratik (hzl
xn +1 = 12 xn + 1
xn (n 1)
yaklasm)
p
xn +1 2
p 2
0.36
xn 2
Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER
IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 3 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

[xn ] ve [n ] iki farkldizi olsun. E

ger n n0 iken jxn j C jn j olacak
sekilde C ve n0 sabitleri var ise, bu durumda

xn = O(n )

yazarz ve xn "byk o n " olarak okuruz.

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 4 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

[xn ] ve [n ] iki farkldizi olsun. E

ger n n0 iken jxn j C jn j olacak
sekilde C ve n0 sabitleri var ise, bu durumda

xn = O(n )

yazarz ve xn "byk o n " olarak okuruz.

xn = o (n )
ginin anlam, sezgisel olarak, limn ! (xn /n ) = 0 demektir.
esitli
Bunu da xn "kk o n " olarak okuruz. Sfrla blmeden kanmak
iin daha dikkatli bir tanmlama; bazn 0 iin n ! 0 ve
jxn j n jn j olmaldr.

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 4 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

n+1 1
2
= O( ) (1)
n n
1 1
= o( ) (2)
n ln n n
1 1
= o( ) (3)
n ln n
5 1
+ e n = O( ) (4)
n n
1
e n = o( 2 ) (5)
n

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 5 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

n 1
11 1
ln 2 ( 1)k
k
= O( )
n
(6)
k =1

yazabiliriz. Bu, ok yavas yaknsaklk iin bir rnektir. Di

ger yandan
n 1
1 k 1
ex k!
x = O( )
n!
jx j 1 (7)
k =1

olur ki bu da ok hzlyaknsaklk iin bir rnektir.

Yukarda verilen gsterimler dizilerin yansra, fonksiyonlar iin de
kullanlrlar. rne
gin,

x3
sin x = x + O(x 5 ) (x ! 0) (8)
6
x3
yazabiliriz. Bunun anlam; sin x x + 6 C x 5 olacak sekilde 0 n bir
komsulugu ve bir C sabiti vardr.

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 6 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

5. Hzlarninceleyiniz:
x1 = 2.00000 0
x30 = 2.67431 9
xn = (1 + 1/n)n
x50 = 2.69158 8
x1000 = 2.71692 4
x1 = 2, x 2 = 1.5
x3 = 1.42857 1
xn +1 = xn (xn2 2) xxn2 xn
xn2
1
x4 = 1.41463 4
n 1
x5 = 1.41421 4
x6 = 1.41421 6
x1 = 2.00000 0
x1 = 2 x2 = 1.50000 0
xn +1 = 12 xn + 1
xn (n 1) x3 = 1.41666 7
x4 = 1.41421 6

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 7 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

#include <stdio.h>

#include <math.h>

#include <stdlib.h>

main(){

int n;

double x,x1;

for (n=1;n<1001;n++){

x1=(1.+1./double(n));

x=pow(x1,double(n));

printf( "%d %.20f \n",n ,x);

getchar();

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 8 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

#include <stdio.h>

#include <math.h>

#include <stdlib.h>

main(){

int n;

double x,x2=1.5,x1=2.0;

for (n=1;n<7;n++){

x=x2-(x2*x2-2.)*((x2-x1)/(x2*x2-x1*x1));

printf( "%d %.20f \n",n ,x);

x1=x2;

x2=x;

getchar(); }

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 9 / 10
 3. Yaknsaklk Basama
g Byk O ve Kk o Gsterimi

#include <stdio.h>

#include <math.h>

#include <stdlib.h>

main(){

int n;

double x=2.0;

for (n=1;n<7;n++){

x=x/2.+1./x;

printf( "%d %.20f \n",n ,x);

getchar();

Nuri ZALP (Ankara ni.) NMER

IK ANAL
IZ BLM 1 7 ! MATEMAT
IKSEL NB
ILG
ILER 10 / 10