Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

T-7.

OBRADA GLODANJEM

Tehniki sistemi 2012. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

CILJEVI UENJA:

1. Razumete proces obrade glodanjem.

2. Pojmovno odredite proizvodne operacije
i alate.
3. Objasnite osnovna kretanja u toku
procesa glodanja.
4. Planirate maine u obradi glodanjem.
5. Objasnite operacije obrade glodanjem.
6. Razumete otpore rezanja i snagu maine.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Nastavna pitanja:

Strana u
1. Proizvodne operacije i alati 135
udbeniku

2. Otpori i snaga rezanja 141

3. Maine u obradi glodanjem 142

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Obrada glodanjem je postupak obrade ravnih povrina, ljebova,

profilisanih (fazonskih) kontura, povrina specijalnog i sloenog oblika.

Glavno kretanje je obrtno kretanje alata definisano brzinom rezanja V,

m/min.
Pomono kretanje je:
pravolinijsko kretanje predmeta obrade i/ili alata i odreeno je brzinom
pomonog kretanja (Vp = nS, mm/min - aksijalnim pomeranjem u jedinici
vremena),
moe biti definisano korakom po zubu (S1, mm/z - aksijalnim pomeranjem
za jedan zub alata) i korakom (S, mm/o - aksijalnim pomeranjem za jedan
obrt alata).
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Metode obrade rezanjem
sa alatima sa
glodanje
definisanom geometrijom
 Metode obrade rezanjem
sa alatima sa
glodanje
definisanom geometrijom
 Metode obrade rezanjem
sa alatima sa
glodanje
definisanom geometrijom
 Metode obrade rezanjem
sa alatima sa
glodanje
definisanom geometrijom
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

qIstosmerno i suprotno smerno glodanje

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Prema smeru meusobnih kretanja alata i predmeta obrade razlikuju se dva

postupka obrade glodanjem i to obrada:

1. Istosmernim glodanjem
2. Suprotno smernim glodanjem.

Pored toga kod istosmernog glodanja debljina strugotine se menja od

maksimalne vrednosti do nule, a kod suprotno smernog od nule do
maksimalne vrednosti hmax.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Prema rasporedu reznih elemenata alata razlikuju se dva postupka

obrade glodanjem:

1. obimno glodanje
2. eono glodanje.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Kruno glodanje

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Koraci kod odabira alata i reima rada iz kataloga alata

Odabir naina glodanja:

- eono glodanje
- obodno glodanje
- glodanje ruba
- profilno glodanje
- utorno glodanje

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Osnovni geometrijski parametri obrade glodanjem:

qdubina rezanja (a)
qirine glodanja (B),
qugao kontakta ,
qugao zahvata ,
qirina (b) i
qdebljina reznog sloja - strugotine (h), trenutna, srednja i maksimalna.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Dubina rezanja pri obradi ravnih povrina glodanjem iznosi:

a = h1 h

gde su h1 i h, mm - dimenzije pre i nakon obrade, dok su dodaci za

obradu:

1 - dodatak za grubu obradu glodanjem,

2 - dodatak za finu obradu glodanjem,
3 - dodatak za bruenje.

Dodaci za obradu u obradi glodanjem

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Osnovne operacije u obradi glodanjem su obrada:

1. ravnih povrina,
2. krivolinijskih kontura,
3. povrina specijalnog oblika i
4. povrina sloenog oblika.

Obrada ravnih povrina je obrada:

horizontalnih, vertikalnih ili nagnutih povrina, izrada kanala i
ljebova na ravnim i cilindrinim povrinama (ljebova za klin),
usecanje i odsecanje, obrada stepenastih povrina i sl.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Neke proizvodne operacije obrade ravnih povrina glodanjem

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Obrada krivolinijskih kontura je obrada profilisanih povrina,

ispupenja, udubljenja, zaobljenja, zavojnih ljebova, sloenih kontura i sl.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Izrada i obrada povrina specijalnog oblika glodanjem je izrada T

- ljebova, profila prizmi, ljebova u vidu lastinog repa, povrina sa
veim brojem stepenica, pravolinijskih i krivolinijskih ljebova itd.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Izrada i obrada povrina sloenog oblika glodanjem je izrada zupanika,

navoja, oljebljenih vratila, gravura alata za kovanje, livenje u kokilama,
presovanje itd.

Neke proizvodne operacije obrade povrina sloenog oblika glodanjem

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Proizvodne operacije obrade glodanjem se esto razvrstavaju i prema

vrsti i obliku glodala koje se koristi pri obradi na glodanje:
1. valjkastim glodalima,
2. eonim glodalima,
3. vretenastim glodalima,
4. koturastim glodalima itd.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Podela glodala se moe izvriti na vie naina:

Po nainu izrade razlikuju se:

glodala sa glodanim zubima

glodala sa podstruganim - podbruenim zubima
glodala sa umetnutim zubima

Prema obliku glodala se mogu svrstati u tri grupe:

glodala sa drkom
- vretenasta glodala
- glodala za lebove

glodala sa otvorom
- valjkasta
- koturasta
- testerasta
- eona valjkasta
- ugaona
- profilna i dr.
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Glodake glave

Prema obliku zuba glodala mogu biti:

sa pravim zubima
sa ukrtenim zubima
glodala sa zavojnim zubima

Po smeru obrtanja u radu glodala mogu biti:

desnorezna
levorezna

Po materijalu koji se koristi za rezni deo glodala mogi

biti:

od brzoreznog elika
sa ploicama od tvrdog metala

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Glodala od brzoreznog elika

Valjkasta glodala sa glodanim zubima se izrauju od brzoreznog elika.

Primena: obradu ravnih povrina.
irina im je vea od spoljanjeg prenika, a mogu biti sa pravim, kosim i
zavojnim zubima (zavojni zubi obezbeuju povoljnije uslove rada).

Zubi se izrauju glodanjem na telu valjkastog oblika od brzoreznog

elika, a centralni otvor u telu slui za postavljanje glodala na glavno
vreteno glodalice ili nosa u obliku trna.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Namena:
izrada ljebova, kanala i obradu ravnih povrina.
Izrauju se iscela sa drkom, koja moe biti cilindrina, konina sa ukom i sa
navojem u otvoru drke. Na obimu i elu reznog dela nalaze se rezne ivice (zubi), a
sam rezni deo je izraen od brzoreznog elika.

Vretenasta glodala Vretenasto glodalo Vretenasto glodalo Vretenasto glodalo

sa valjkastom drkom sa kupastom drkom sa SK drkom za zaobljenja

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

eono valjkasto glodalo

izraeno iscela od brzoreznog elika
ima zube po elu i omotau i
primenjuje se za obradu ravnih povrina, zidova ljebova i slino.

Osim eono valjkastih glodala iz jednog komada (iscela) od brzoreznog

elika, ova glodala se izrauju i sa umetnutim noevima od brzoreznog
elika.

eono valjkasta glodala

Profilna glodala
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

eono vretenasto glodalo Valjkasto glodalo

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Profilna glodala od brzoreznog elika izraenih iscela

Glodala za ljeb Glodala za Ugaona

za segmentni klin T - ljeb glodala

Ugaona glodala se primenjuju kod

izrade alata (glodala sa glodanim zubima) i
kod glodanja ljebova odgovarajueg
oblika. Mogu biti jednostrana i dvostrana, a
mogu se ubrojiti i u profilna.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Testerasta glodala

Karakteristika testerastih glodala jeste da je irina samog glodala

mnogo manja od prenika godala. Njima se mogu izraivati razni ljebovi,
ukopavati kanali i dr.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Glodala sa ploicama od tvrdog metala

Iz ove grupe glodala izdvojiemo:
koturasta, profilna, sferna, eona, valjkasta, testerasta, specijalna
glodala i glodake glave.

Koturasta glodala sa mehaniki privrenim

ploicama od tvrdog metala

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Profilno glodalo Sferno glodalo

za izradu ljeba

eona glodala

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Valjkasta glodala Testerasto glodalo

Specijalna glodala

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Glave za glodanje (glodake glave) se koriste pri obradi ravnih povrina vee
irine kada se trai vei uinak obrade.
Sastoje se od tela (glave), u koju se ugrauju noevi od brzoreznog elika ili sa
lemljenim ploicama od tvrdog metala ili izmenljive ploice od tvrdog metala.

Glodake glave

Ploice se za telo glodala

mogu privrstiti kao i god
strugarskih noeva na
etiri osnovna naina:

1. stezanjem odozgo,
2. stezanjem preko
otvora,
3. stezanjem odozgo i
4. preko otvora i
5. stezanje vijkom.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Nastavna pitanja:

Strana u
1. Proizvodne operacije i alati 135
udbeniku

2. Otpori i snaga rezanja 141

3. Maine u obradi glodanjem 142

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Glodala spadaju u grupu viesenih alata, to znai da imaju vei broj

reznih elemenata (zuba), a time i vei broj reznih ivica.

Geometriju alata u obradi glodanjem ine osnovne:

geometrija reznog klina (, i ).

ugao uspona spirale glodala
prenik otvora ili drke - d

prenik - D

irina - B

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Kod eonih glodala geometrija reznog klina je definisana

geometrijom pomonog reznog klina (1, 1 i 1).

ugao vrha zuba (),

Napadni () i
pomonim
napadnim
uglom (1),

radijus vrha zuba (r)

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Rezultujui otpor rezanja u obradi glodanjem se moe razloiti na tri

komponente:
F1 - glavnu ili obimnu - tangencijalnu silu,
F2- radijalnu ili silu prodiranja i

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

eono glodanje

Rezultujua sila na zubu glodala:

1. F1 obimna sila
2. F2 radijalna sila

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 -

[m/min]

n [/min]
v [mm/min]
s

[mm/]
n D s
z
b
am a
[min]
vs
L q=a b vs [mm3/min]
Lt
am=szsin
.
 -

D D
n sz sz

t t n t
t

1 a 1 a
vs 3 2 vs 3 2

z - iz -
t - 1=
2=-t
- 3=-2t
i=-(i-1)t
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Nastavna pitanja:

Strana u
1. Proizvodne operacije i alati 135
udbeniku

2. Otpori i snaga rezanja 141

3. Maine u obradi glodanjem 142

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Maine u obradi glodanjem ili glodalice se, prema

konstruktivnom reenju, dele na:

1. konzolne (horizontalne, vertikalne i univerzalne,

2. bezkonzolne (posteljne) - horizontalne, vertikalne i univerzalne,
3. glodalice specijalne namene (alatne, kopirne, agregatne, programske,
odvalne, glodalice za navoj i sl.).
Horizontalne glodalice
se koriste za obradu ravnih
povrina, povrina specijalnog
oblika, izradu zupanika
pojedinanim rezanjem, izradu
dugohodih zavojnica i sl.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Kod konzolnih glodalica kretanja u uzdunom, poprenom i vertikalnom

pravcu (pravcu osa X, Y i Z) izvodi radni sto, tako da je krutost i stabilnost
radnog stola, predmeta obrade relativno niska.

Osnovni elementi horizontalnih konzolnih glodalica su:

1. radno vreteno (1),
2. radni sto (2),
3. jedinica za glavno kretanje (pogonski elektromotor i prenosnik glavnog kretanja - 3),
4. jedinica za pomono kretanje (pogonski elektromotor, prenosnik pomonog kretanja i
sistem prenosnika tipa navojno vreteno - navrtka, 4), postolje (5),
5. sistem upravljanja (komandna tabla, ruice, poluge i sl.), sistem za podmazivanje,
sistem za hlaenje i podmazivanje i sl.
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Horizontalna glodalica

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Vertukalne glodalice

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Vertikalna glodalica

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Bezkonzolne (posteljne) glodalice

1. obezbeuju visoku krutost i stabilnost radnog stola,
2. izvodi dva kretanja (u uzdunom i poprenom ili vertikalnom pravcu, pravcu osa Y i X ili
Z),
3. nosa alata izvodi jedno kretanja u vertikalnom ili poprenom pravcu, pravcu ose Z ili X.
Najnoviji tipovi glodalica se izrauju sa jednim kretanjem radnog stola,
uzdunim kretanjem, dok ostala dva kretanja izvodi nosa alata.

Bezkonzolna glodalica
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Osnovne eksploatacione karakteristike glodalica su:

1. pogonska snaga maine P i mehaniki stepen iskorienja

snage,
2. raspon brojeva obrta nmin - nmax i geometrijski faktor promene
prenosnika glavnog kretanja n,
3. raspon brzina pomonog kretanja Vpmin - Vpmax i geometrijski
faktor promene prenosnika pomonog kretanja S,
4. maksimalna duina hoda radnog stola u pravcu sve tri ose,
5. koeficijent preciznosti Cmp i tanosti maine Cmpk,
6. gabariti predmeta obrade,
7. broj radnih vretena kod vievrtenih glodalica i sl.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Neki tipovi vertikalnih glodalica

Bezkonzolna glodalica HURON

Konzolne glodalice

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Univerzalna alatna glodalica

Univerzalne alatne glodalice, sa horizontalnim i vertikalnim radnim vretenom, se
koriste za izradu reznih alata, alata za kovanje, presovanje i sl.

Konstruktivno su tako formirane da obezbeuju obrtanje radnog stola oko jedne ili dve
ose i obrtanje nosaa alata (glavnog vretena) u cilju postavljanja vertikalnog radnog
vretena pod odreenim uglom. Snabdevene su i ureajima za buenje i rendisanje,
tako da mogu raditi i kao builice ili rendisaljke, to znatno proiruje nomenklaturu
proizvodnih operacija.

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Kopirna glodalica
Kopirne glodalice su namenjene su za obradu krivolinijskih kontura i profilisanih
povrina.
Poseduju dva paralelna vretena od kojih je vreteno (1) glavno vreteno sa glodalom,
a vreteno (2) se koristi za smetaj kopirnog iljka. Kopirni ureaj radi na hidraulinom
ili elektrinom principu i obezbeuje prenos kretanja od kopirnog iljka do alata, tako
da alat izvodi ista kretanja kao i kopirni iljak.

Sutina programskog upravljanja

se sastoji u automatskom upravljanju
radnim organima maine po unapred
zadatom redosledu kretanja, bez
uea radnika.
Redosled rada pojedinih organa
maine je definisan programom koji
se unosi u upravljaku jedinicu
glodalice.
Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi
Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

Portalna glodalica

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi

 Osnovne akademske studije Studijski program - Inenjerski menadment

HVALA NA PANJI

Tehniki sistemi 2011. Duan B. Regodi