Professional Documents
Culture Documents
h - 2012
we.hS jdr;dj
02 - ridhk oHdj
Curriculum
Assessment
&
Evaluation
Teaching Learning
N E T S
ridhk oHdj
we.hS jdr;dj - w'fmd'i'^W'fm<& Nd.h - 2012
uQ,H wkq.%yh
- ii -
ye`kau
wOHhk fmd iy;sl m;% Wiia fm< Nd.h" Y%S ,xldf fcHIaG oa;Shsl
wOHdmkfha wjidk iy;sllrK Nd.hhs' fcHIaG oa;Shsl wOHdmkh wjidkfha
isiqkaf.a idOk ugu iy;sl lsu fuu Nd.fha m%Odk wruqK jqj o cd;sl
YajoHd,j,g" fjk;a Wiia wOHdmk yd jD;a;Sh mqyqKq wdh;kj,g fuka u
cd;sl wOHdmk oHdmSGj,g iqiaika f;dard .ekSu o fuu Nd.fha m%;sM, u; is
flfrk neka idOk mCIKhla jYfhka fukau f;af mCIKhla jYfhka o
w'fmd'i'^W'fm<& Nd.h" b;d jeo.;a ;;a;ajhla Wiq,hs' tfukau ;D;Shsl ugf
/lshd i|yd o m%fY iqiql iy;sl flfrk Nd.hla jYfhka fuh ms<s.efka' 2012
jrIfha fuu Nd.h i|yd 196954 la mdi,a whlrefjda o 10954 la fm!oa.,sl
whlrefjda o fmkS ishy'
fuu Nd.fhka Wiia idOk ugula ,nd .ekSu i|yd isiqyq o Tjqkaf.a tu
wfmalaId imqrd,Su i|yd .=rejre yd foumsfhda o fjfyila or;s' fuu we.hS
jdr;dj ilialr we;af;a Tjqkaf.a tu wfmalaId bgqlr.ekSu msi ,xld Nd.
fomdr;fka;=f iydh ula jYfhks' fuu we.hS jdr;df we;=<;a f;dr;=re
Nd. wfmalaIlhskag" .=re Nj;=kag" y,am;sjrekag" .=re WmfoaYl uy;au uy;akag"
IhNdr wOHlaIjrekag" fo.=rekag yd wOHdmk mrfhaIlhskag tl fia m%fhdackj;a
jkq fkdwkqudk h' tneka fuu jdr;dj je msilf.a mYS,kh i|yd fhduq lsu
jvd;a iqiq f'
fuu we.hS jdr;dj" I, II yd III hkqfjka fldgia ;=klska iuka; f'
w'fmd'i'^W'fm<& ridhk oHdj Ihfhys Ih wNsu;dr: yd Ih idOkh
ms<sn| f;dr;=re fuu jdr;df I fldgfiys wvx.= f' ta hgf;a Ihh i|yd fmkS
is whlrejka ixLHdj" Tjqka fY%a ,ndf.k we;s wdldrh" ia;%sla ugka mdi,a
whlrejka fY%a ,ndf.k we;s wdldrh" mka;s m%dka;r wkqj ,l=Kq jHdma;sh hk
Ih idOkh ms<sn| ixLHdkuh f;dr;=re o ridhk oHdj Ihfha I yd II m;%j, m%Yak
f;dardf.k we;s wdldrh" tu m%Yakj,g yd tu tla tla m%Yakfhys fldgiaj,g ,l=Kq
,ndf.k we;s wdldrh iia;rd;aulj lafjk Ih idOkh ms<sn| Yaf,aIKhla o
wka;r.; f' w'fmd'i'^W'fm<& 2012 Nd.fha ridhk oHdj Ihfhys I yd II m%Yak
m;%j, m%Yak yd tu m%Yakj,g whlrejka ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re fuu
jdr;df II fldgfiys wvx.= fjhs' ta hgf;a I yd II m%Yak m;%j, m%Yak i|yd wfmaCIs;
ms<s;=re" ,l=Kq f mmdh" ms<s;=re iemhSu ms<sn| ksCIK" ks.uk yd ixjrOkd;aul
fhdackd wka;r.; f'
Y%S ,xld Nd. fomdr;fka;=f mrfhaIK yd ixjrOk YdLdj u.ska W;a;r m;%
we.hSf ksr; jQ m%Odk" w;sfrl m%Odk yd iyldr mCIljreka iska bm;a lrkq
,nk f;dr;=re" ksCIK" woyia yd fhdackd o iNdjH mCIK kHdh (Classical Test
Theory) yd whs;u m%;spdr kHdh (Item Response Theory) fhd.kska whlrejkaf.a
m%;spdr Yaf,aIKh u.ska ,nd.;a f;dr;=re o fuu we.hS jdr;dj ilia lsu i|yd
mok lrf.k we;'
m%Yak m;%j, tla tla m%Yakhg ms<s;=re iemhSf wfmaCIlhka ie,ls,su;a h
hq;= lreKq o bf.kq b.eka ldrhh ms<sn| woyia yd fhdackd o fuu jdr;dfjys III
fldgfiys we;=<;a lr we;' O ksmqK;d yd tu ksmqK;d ugj,g <du i|yd
bf.kq yd b.eka ls%hdj,sh ixOdkh lr.; hq;= wdldrh ms<sn| j fuhska uy;a
msjy,la ,efnkq we;ehs is;'
bfha imdokh lrkq ,nk we.hS jdr;dj, .=Kd;aul jrOkhla we;s
lsu i|yd M,hS woyia yd fhdackd wm fj; fhduqlrk f,i ldrel j b,a,'
fuu jdr;dj ieliSu i|yd wjYH f;dr;=re iemhQ m%Odk" w;sfrl m%Odk
mCIljrekag yd iyldr mCIljrekag;a" Wkkafjka yd il%Shj hl jQ ieliq
lgq idudlhskag;a" j.lSfuka lghq;= l< Y%S ,xld Nd. fomdr;fka;=f ks,Odkag
yd ldrh uKav,hg;a uqKh lr ka rdcH uqK kS;s.; ixia:djg;a ta i|yd uQ,H
wkq.%yh lajQ wkd.; kq flakaSh moku f,i mdi,a moaO;sh m%;sksrudKh lsf
jHdmD;sh (TSEP-WB)g;a udf.a yDohdx.u ia;+;sh m< lr'
v,s't'tka'f' mqIaml=udr
Nd. flduidia ckrd,a
2013 foienr 01 k
n;a;ruq,a," me,j;a;
YS% ,xld Nd. fomdr;fka;=f
mrfhaIK yd ixjrOk YdLdf h'
- iii -
WmfoaYl;ajh ( v,s't'tka'f' mqIaml=udr
Nd. flduidia ckrd,a
uydpdrh ru ffialr
ridhk oHd wOHhkdxYh
fld<U YajoHd,h
ufkda fifkr;ak
iyldr Nd. flduidia
tia't,a'ta'mS' iur;=x.
Y%S ,xld .=re fiajh
hfYdaord nd,sld oHd,h
fld<U
f'fla'mS't' chfld
Y%S ,xld .=re fiajh
nKavdrkdhl uOH oHd,h
fhkaf.dv
wdr'ta'' rK;=x.
Y%S ,xld .=re fiajh
foa nd,sld oHd,h
fld<U
- iv -
we;=<; msg
q
msgq wxlh
I fldgi
III fldgi
-v-
I fldgi
1.1 Ih wNsu;dr:
* Y%S ,xldf mj;sk ;;a;ajhkg fYaI wjOdkhla iys; j" iajNdl im;a
ms<sn| j idudkH kSula ,nd .kska tu im;a ixrCIKh lsug yd
oHd;aul j Wmfhda.S lr .ekSug w< jk .egj, fN!;-ridhk mok
wjfndaO lr .kshs'
-1-
1.2 Ih idOkh ms<sn| f;dr;=re
j.=j 1
fm!oa.,sl
mdi,a whlrejka
fY%ah whlrejka tl;=j m%;sY;h
ixLHdj m%;sY;h ixLHdj m%;sY;h
j.=j 2
-2-
1.2.3 m<uq j;djg fmkS is mdi,a whlrejka fY%a ,ndf.k we;s wdldrh - ia;%slal wkqj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
ixLHdj
] ] ] ] ] ]
1' fld<U 5366 275 5.12 429 7.99 1205 22.46 1707 31.81 3616 67.39 1750 32.61
2' .my 2922 83 2.84 148 5.07 443 15.16 923 31.59 1597 54.65 1325 45.35
3' l;r 1859 25 1.34 72 3.87 226 12.16 563 30.29 886 47.66 973 52.34
4' uykqjr 2312 74 3.20 142 6.14 394 17.04 697 30.15 1307 56.53 1005 43.47
5' ud;f,a 526 4 0.76 13 2.47 64 12.17 168 31.94 249 47.34 277 52.66
6' kqjrt<sh 663 4 0.60 10 1.51 78 11.76 224 33.79 316 47.66 347 52.34
7' .d,a, 2070 64 3.09 102 4.93 300 14.49 644 31.11 1110 53.62 960 46.38
8' ud;r 1774 73 4.11 101 5.69 262 14.77 541 30.50 977 55.07 797 44.93
9' ynkaf;dg 1149 33 2.87 38 3.31 161 14.01 392 34.12 624 54.31 525 45.69
10' hdmkh 1142 52 4.55 95 8.32 201 17.60 316 27.67 664 58.14 478 41.86
13' jkshdj 175 9 5.14 6 3.43 31 17.71 54 30.86 100 57.14 75 42.86
15' uvl,mqj 508 14 2.76 34 6.69 102 20.08 171 33.66 321 63.19 187 36.81
16' wmdr 892 14 1.57 32 3.59 128 14.35 348 39.01 522 58.52 370 41.48
17' ;%sl=Kdu,h 333 4 1.20 18 5.41 53 15.92 101 30.33 176 52.85 157 47.15
18' l=reKE., 2397 45 1.88 74 3.09 317 13.22 747 31.16 1183 49.35 1214 50.65
19' mq;a;,u 740 12 1.62 29 3.92 137 18.51 222 30.00 400 54.05 340 45.95
20' wkqrdOmqrh 1000 9 0.90 29 2.90 105 10.50 288 28.80 431 43.10 569 56.90
21' fmdf<dkakrej 406 1 0.25 16 3.94 44 10.84 108 26.60 169 41.63 237 58.37
22' n,a, 1050 34 3.24 43 4.10 197 18.76 342 32.57 616 58.67 434 41.33
23' fudkrd., 389 1 0.26 15 3.86 57 14.65 121 31.11 194 49.87 195 50.13
24' r;akmqrh 1548 25 1.61 71 4.59 198 12.79 444 28.68 738 47.67 810 52.33
25' lE.,a, 1316 7 0.53 40 3.04 162 12.31 469 35.64 678 51.52 638 48.48
iuia; jhsk 30833 866 2.81 1563 5.07 4903 15.90 9668 31.36 17000 55.14 13833 44.86
j.=j 3
-3-
1.2.4 ,l=Kq ,ndf.k we;s wdldrh - mka;s m%dka;r wkqj
ixLHd; iuq; iuq; ixLHd;
mka;s m%dka;rh ixLHd;h
m%;sY;h ixLHd;h m%;sY;h
91 - 100 4 0.01 54217 100.00
01 - 10 77 0.14 77 0.14
00 - 00 0 0.00 0 0.00
j.=j 4
by; j.=fjka f;dr;=re ,nd .kakd wdldrh my; i|yka WyrKfhka fmkajd we;'
W ( ^21 - 30 w;r m%dka;rh .; fyd;a&
fuu Ihh i|yd ,l=Kq 21 - 30 w;r ,l=Kq ,nd.;a ixLHdj 13075ls' th m%;sY;hla
jYfhka 24.12ls' ,l=Kq 30 fyda Bg wvqfjka ,l=Kq ,nd we;s ixLHdj 18116la jk w;r"
th m%;sY;h;a jYfhka 33.41ls'
-4-
w'fmd'i'^W'fm<& Nd.h - 2012
02 - ridhk oHdj - m;%h
G.C.E. (A.L)
m%Yakj, Examination
myiq ;d orYlh - 2012
Chemistry - Paper I
Facility Indices
ish,a,u ish,a,u ish,a,u
1.0
0.9
0.8
1.3.1 I m%Yak m;%h i|yd idOkh
0.7
lh
Index
1.3 Ih idOkh ms<sn| Yaf,aIKh
0.6
1 iy 5 ksjeros h'
;d orY
0.5
Facility
myiq
-5-
0.4
0.3
0.2
0.1
0.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
Question Number
m%Yak wxlh
by; m%ia;drfhka f;dr;=re ,nd .kakd wdldrh my; i|yka WyrKfhka fmkajd we;'
W ( fuys whlrejka je u ixLHdjla ksjer j ms<s;=re imhd we;af;a 2 m%Yakhg h' tys m%;sY;h 71%ls' tfuka u whlrejka
wvq u ixLHdjla ksjer j ms<s;=re imhd we;af;a 42 yd 50 jk m%Yakj,g h' tys m%;sY;h 13%ls'
G.C.E.(A.L.) Examination
w'fmd'i'^W'fm<& Nd.h --2012 2012
Chemistry - Paper II (Part A)
02 - ridhk oHdj - m;% h ^A fldgi&
Facility Indices of Parts and Sub Parts
m%Yakj, myiq;d orYlh
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
1.3.4 II m%Yak m;%h i|yd idOkh
0.5
0.5
Facility Index
0.4
myiq;d orYlh
0.4
0.3
0.3
-7-
0.2
0.2
0.1
0.1
0.0
0.0
I II I II I II I II III A B C I II I II I II III IV
aa b
b c
c a b b
a b aa b aa bb
1 2 3 4
Part A
m%Yak wxlh - fldgia yd wkq fldgia
Parts and Sub Parts
m%ia;drh 4.1 (RD/16/04/AL fmdarufhka ,nd.;a f;dr;=re weiqka ilia lrk ,')
by; m%ia;drfhka f;dr;=re ,nd .kakd wdldrh my; i|yka WyrKfhka fmkajd we;'
W ( 1 jk m%Yakfhys a (i) fldgfiys myiq;dj 66%la muK jk w;r b (ii) fldgfiys myiq;dj 8%la muK f'
G.C.E.(A.L.)
w'fmd'i'^W'fm<& Examination
Nd.h - 2012- 2012
02 - ridhk Chemistry
oHdj - -Paper
m;%hII^B(Part B)
fldgi&
Facility Indices of
m%Yakj, myiq;d orYlhParts and Sub Parts
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
0.5
0.5
0.4
Facility Index
myiq;d orYlh
0.4
-8-
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
0.1
0.0
0.0
I II III
i ii i ii iii iv v vi i ii iii iv v i ii iii
aa bb a a bb aa bb cc dd
5 6 7
m%Yak wxlh - fldgia
Part yd
B wkq fldgia
Parts and Sub Parts
m%ia;drh 4'2
w'fmd'i'^W'fm<& Examination
G.C.E.(A.L.)Nd.h - 2012- 2012
02 - ridhk Chemistry
oHdj - -Paper (Part
m;%hII ^C C)
fldgi&
Facility Indices of
m%Yakj, myiq;d orYlhParts and Sub Parts
1.0
1.0
0.9
0.9
0.8
0.8
0.7
0.7
0.6
0.6
Ylh
Index
0.5
0.5
;d or
Facility
myiq
0.4
0.4
-9-
0.3
0.3
0.2
0.2
0.1
0.1
0.0
0.0
A B C D E F G H I 1 2 3 I II III IV V VI VII VIII IX X I II III IV V I II I II III I II III I II I II
a
a bb aa bb aa bb cc
8 9 10
Part C
m%Yak wxlh - fldgia yd wkq fldgia
Parts and Sub Parts
m%ia;drh 4'3
II fldgi
* jrK 5lska iuka; nyqjrK m%Yak 50lska iuka; f' tu tla tla m%Yakhg
we;s (1), (2), (3), (4) yd (5) jrKj,ska ksjer fyda jvd;a .e<fmk fyda
jrKh f;au wfmaCId flfr'
- 10 -
2.1.2 m%YAk m;%h
- 11 -
- 12 -
- 13 -
- 14 -
- 15 -
- 16 -
- 17 -
2.1.3 wfmas; ms<s;=re yd ,l=Kq f mmdh
m%Yak ms<s;=r m%Yak ms<s;=r
wxlh wxlh
01. 2
''''''''' 26. 4
'''''''''
02. 2
''''''''' 27. ish,a, u
'''''''''
03. 4
''''''''' 28. 4
'''''''''
04. 3
''''''''' 29. 3
'''''''''
05. 3
''''''''' 30. 4
'''''''''
06. 5
''''''''' 31. 5
'''''''''
07. 1
''''''''' 32. 2
'''''''''
08. 5
''''''''' 33. 5
'''''''''
09. 5
''''''''' 34. 1, 5
'''''''''
10. 1
''''''''' 35. 5
'''''''''
11. 2
''''''''' 36. 4
'''''''''
12. 4
''''''''' 37. 3
'''''''''
13. 4
''''''''' 38. 1
'''''''''
14. 3
''''''''' 39. 4
'''''''''
15. 3
''''''''' 40. 4
'''''''''
16. 2
''''''''' 41. 3
'''''''''
17. 2
''''''''' 42. 1
'''''''''
18. 4
''''''''' 43. 3
'''''''''
19. ish,a, u
''''''''' 44. 1
'''''''''
20. 4 '' 45.
''''''' 5
'''''''''
21. 5
''''''''' 46. 4
'''''''''
22. 2
''''''''' 47. 4
'''''''''
23. 3
''''''''' 48. ish,a, u
'''''''''
24. 4
''''''''' 49. 5
'''''''''
25. 3 '' 50.
''''''' 3
'''''''''
- 18 -
2.1.5 m%Yak m;%fha tla tla m%Yakfhys jrK f;dard we;s wdldrh - m%;sY; f,i
m%Yak ksjer tla tla jrKh f;dard we;s YsIH m%;sY;h
wxlh jrKh 1 2 3 4 5 Missing
1 2 9% 70% 11% 5% 5% -
2 2 4% 71% 10% 13% 2% -
3 4 19% 16% 10% 39% 16% -
4 3 6% 27% 49% 9% 9% -
5 3 4% 7% 62% 6% 21% -
6 5 14% 12% 11% 6% 57% -
7 1 65% 10% 18% 4% 3% -
8 5 6% 13% 14% 12% 55% -
9 5 9% 9% 7% 9% 66% -
10 1 44% 15% 16% 16% 8% 1%
11 2 8% 58% 18% 7% 9% -
12 4 6% 13% 38% 39% 4% -
13 4 6% 19% 11% 62% 2% -
14 3 11% 26% 49% 8% 6% -
15 3 15% 9% 48% 9% 19% -
16 2 11% 54% 12% 13% 10% -
17 2 9% 34% 23% 14% 20% -
18 4 5% 17% 14% 57% 7% -
19 ish,a, u 5% 13% 62% 10% 9% 1%
20 4 12% 11% 13% 54% 10% -
21 5 3% 10% 14% 13% 60% -
22 2 16% 50% 20% 9% 5% -
23 3 14% 25% 37% 10% 14% -
24 4 6% 7% 18% 58% 11% -
25 3 5% 12% 40% 17% 26% -
26 4 8% 21% 23% 32% 16% -
27 ish,a, u 5% 21% 26% 8% 40% -
28 4 8% 21% 27% 33% 10% 1%
29 3 7% 10% 59% 15% 9% -
30 4 11% 11% 12% 50% 16% -
31 5 18% 18% 10% 17% 37% -
32 2 20% 36% 15% 10% 19% -
33 5 5% 14% 7% 18% 56% -
34 1, 5 27% 21% 15% 10% 27% -
35 5 4% 9% 20% 29% 38% -
36 4 11% 9% 15% 39% 26% -
37 3 11% 13% 37% 9% 29% 1%
38 1 50% 15% 8% 6% 21% -
39 4 20% 6% 7% 29% 38% -
40 4 3% 6% 15% 26% 49% 1%
41 3 30% 16% 39% 10% 5% -
42 1 13% 28% 16% 33% 10% -
43 3 9% 10% 63% 7% 11% -
44 1 55% 15% 16% 8% 6% -
45 5 10% 7% 37% 9% 37% -
46 4 12% 8% 7% 61% 12% -
47 4 5% 22% 35% 18% 20% -
48 ish,a, u 22% 36% 10% 26% 6% -
49 5 35% 6% 10% 12% 37% -
50 3 50% 7% 13% 5% 25% -
* tla tla m%Yakh hgf;a ksjer jrKh f;dard we;s YsIH m%;sY;h wre lr olajd we;'
* Missing hkqfjka olajd we;af;a" m%Yakh i|yd jrK f;dard ke;s fyda tla jrKhlg jvd
jefhka jrK f;dard we;s YsIH m%;sY;hhs'
- 20 -
2.1.6 m%Yak m;%hg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ksCIK" ks.uk yd fhdackd (
1 - 30 olajd m%Yak ksjer ms<s;=re 1la muKla wvx.= m%Yak f' 31 - 40 olajd m%Yakj,
ksjer j.ka;sh$j.ka;s f;dard .efkk w;r" 41 - 50 olajd we;s m%Yakj,g ms<s;=re iemhSf
j.ka;s 2l i;H - wi;H;dj yd tajd i;H k ksjer meye,s lsula o hkak fidhd .; hq;= h'
m<uq m%Yak 30 w;frka ksjer ms<s;=re imhd we;s m%;sY;h 35%g jvd wvq m%Yak ixLHdj 3ls (10%).
31 - 40 olajd m%Yak w;frka ksjer ms<s;=re imhd we;s m%;sY;h 35%g jvd wvq m%Yak ixLHdj 2ls (20%).
41 - 50 olajd m%Yak w;frka ksjer ms<s;=re imhd we;s m%;sY;h 35%g jvd wvq m%Yak ixLHdj 3ls (30%).
ta wkqj meye,s jkqfha whlrejkag kqu ;snqK;a 31 - 50 olajd we;s m%Yak i|yd
jvd;a u ksjer jrKh f;dard .ekSu wmyiq nj h' ksjer j ms<s;=re iemhSu 35% jvd my<
ugul mej;s m%Yak wxl yd ta ta m%Yakh w< jQ Ih fCIa;%h my; laf'
1 - 30 olajd we;s m%Yak w;frka 17 m%Yakhg ksjer jrKh jk 2 jrKh f;dard we;s
m%;sY;h 34%ls' 3 jrKh yd 5 jrKh f;dard we;s m%;sY; ms<sfj<ska 23% yd 20% f' fuu .egj
ldnksl ridhkh yd w< f' we;s ldnksl ixfhda.h l%shdld ldKav folla iys; jk w;r
tu l%shdld ldKav fol u iu. m%;sl%shdjg Ndck jk m%;sldrlhla ,ndfok M, ms<sn| j
m%Yakfhka uid we;' fuu m%Yakhg ksjer ms<s;=r u i|yd ta tla tla l%shdld ldKavhla iu.
m%;sldrlhla olajk m%;sl%shd ksjer j k ish hq;= h' ldnksl ixfhda." ta ta m%;sldrl iu.
m%;sl%shd f fok M, ms<sn| uQ,sl kqu jrOkh lr .; hq;= h'
26 m%Yakh idudkH ridhkh yd w< m%Yakhls' fuu m%Yakhg ksjer jrKh jk 4 jrKh
f;dard we;af;a 32%ls' N wvx.= wKq yd whk lsysmhl we;s N O nkaOkhl . ksrKh lsu i|yd
w< uQ,Oru ms<sn| wjfndaOh fuu .egjg ms<s;=re iemhSu i|yd wjYH h' N mrudKqj m%fNao
ish,af,a u uOH mrudKqj neka tu tla tla m%fNaohl N mrudKqf uqyqlrKh ms<sn| kqu yd
tu tla tla m%fNaohl ;sh yels im%hqla; jHqy .Kk yd ta wkqidrfhka i,lkq ,nk nkaOkhg
w< nkaOk fm< ms<sn| idOk ugug isiqjd <d fkd ;su fuhg fya;=j f' nkaOk fm<
inkaO wNHdij, isiqjd ksr; lru bf.kq - b.eka l%shdj,sfha bgqh hq;= h'
28 m%Yakh idudkH ridhkh hgf;a we;s ridhksl .Kkh lsula yd w< m%Yakhls'
fuu m%Yakhg w< ksjer jrKh jk 4 jrKh f;dard we;af;a 33%ls' 27%la 3 jrKh f;dard we;'
w, - Niau m%;sl%shd inkaOfhka iemfhk iqmqre .Kkh lsfuka fjkia jQ .egjls' Niau
djKhlg ksYa; w, ujq, m%udKhla tla lsfuka miq ,efnk djKfha pH w.h o;a;hla
f,i imhd we;' djKhl pH w.h u.ska djKfha idkaKh ksrKh lsf ksmqK;dj isiqjd ;=<
f.dvke.sh hq;= h' tfia u djK folla Y% lsf " djKfha wvx.= ix>glj, idkaK fjkia
u ms<sn| wjfndaOh isiqjd ;=< ;sh hq;= h' tu wjfndaOh iys; j fuu .egj myiqfjka ih
yels h'
- 21 -
31 - 40 olajd j.ka;sh$j.ka;s f;dard .efkk m%Yak w;frka 39 wldnksl ridhkh yd
w< f' fuu .egj i|yd ksjer jrKh jk 4 jrKh f;dard we;af;a 29%ls' 38%l m%;sY;hla
5 jrKh f;dard we;' fuu m%Yakhg ms<s;=re iemhSf isiqka (b) j.ka;sh ksjer f,i jgyd
f.k we;s nj fmfka' NH3 ys ridhkhg w< fuu m%Yakfha NH3(g) ldrl ksIamdokhg w<
;;a;aj jk" jdhqf.da, 250l mSvkh iy 400 - 450C WIaK;ajh fhu uOHia: mSvk yd WIaK;aj
;;a;aj nj wjOdrKh h hq;= h'
40 jk m%Yakh wldnksl ridhkh yd w< f' ridhksl .Kkh lsula o we;=<;a h'
fuu .egjg ksjer ms<s;=r jk 4 jrKh f;dard we;s m%;sY;h 26%ls' 49%l m%;sY;hla
5 jrKh f;dard we;' m%;sl%shdjg w< ;=,s; ilrKh ksjer j ,shd m%;sl%shlj,g w< ksjer
iafgdhslsfhd;sl wkqmd;h ksrKh lsf rj,;d" imhd we;s m%;sl%shl ujq, m%udK f,i
.Kkh lsf rj,;d yd imhd we;s m%;sl%shl m%udKj,g w< j iSudld jk m%;sl%shlh
fidhd .ekSug we;s fkdyelshdj fuu .egjg ksjer ms<s;=r ,ndf u;= we;s rj,;d
jYfhka fmkajd h yels h'
42 m%Yakh idudkH ridhkh Ih fCIa;%h yd w< f' fuu m%Yakh i|yd ksjer
jrKh jk 1 f;dard we;s m%;sY;h 13%ls' kuq;a 28%la fojeks jrKh o 33%la 4 jrKh o f;dard
we;' fuu m%Yakhg w< m<uq m%ldYh ksjer jqj;a isiqka nyq;rhla th wi;H m%ldYhla f,i
f;dard we;' we;s wKqf" i,lkq ,nk nkaOkhg w< nkaOk fm< ms<sn| wfmaCIs; idOk
ugug YsIHhd meK fkd;su fuhg fya;=j f'
m%Yak wxl 50 u.ska lrudka; ridhkh fCI;%h ms<sn| kqu mCId flfr' isiqkaf.ka
13%la ksjer ms<s;=r jk 3 jrKh f;dard we;s w;r 50%la 1 jrKh f;dard we;' fidaka ia;rh
kdY u yd w< m%;sl%shd hka;%K ms<sn| ksjer wjfndaOhla fkdue;s u g fya;=jhs' Ih
ksrfoaY yd .=re udrf.damfoaY ix.%yh u.ska ,ndfok kqu Bg iudk fjk;a wjia:djkag fhd
.ekSf yelshdj isiqka ;=< jehqKq jk wdldrhg .=rejrhd ;u mdvu ie,iq lr.; hq;= h'
- 22 -
2.2 m%YAk m;%h yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re
A fldgi jHqy.; rpkd jr.fha m%Yak y;rls' m%Yak ish,a,g u ms<s;=re iemhsh
hq;= h' tla m%Yakhlg ,l=Kq 100 ne.ska ,l=Kq 400ls'
B fldgi rpkd jr.fha m%Yak ;=kls' m%Yak follg ms<s;=re iemhsh hq;= h' tla
m%Yakhlg ,l=Kq 150 ne.ska ,l=Kq 300ls'
C fldgi rpkd jr.fha m%Yak ;=kls' m%Yak follg ms<s;=re iemhsh hq;= h' tla
m%Yakhlg ,l=Kq 150 ne.ska ,l=Kq 300ls'
- 23 -
2'2'2' m%Yak m;%h i|yd wfmas; ms<s;=re" ,l=Kq f mmdh iy ksK yd ks.uk
m;%h i|yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| ksCIK m%ia;dr 2" 3" 4'1" 4'2' yd 4'3 weiqfrka
ilia lr we;'
Cr 3+ fyda Co 2+
^fyda hk fol u&
V
Si
Mg
N 3
Al 3+
(05 6 = ,l=Kq 30)
:O O N O
:
: :
: :
: :
(,l=Kq 06)
[: O O N O ]
:
: :
: :
: :
(02) (02)
+ +
:O O N O :O O N O: O O N O:
:
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
:
: :
:
- 24 -
ixhqc;d bf,lafg%dak hq., ixLHdj = 4 (,l=Kq 01)
VSEPR hq., ixLHdj fyda
is.aud nkaOk .Kk + tlir bf,lafg%dak hq., ixLHdj = 4 (,l=Kq 01)
yevh = fldaKsl fyda V yevh (,l=Kq 01)
tlir bf,lafg%dak hq., ixLHdj = 2 (,l=Kq 01)
:O N jHqyh (03)
:
N
:
<109
O :O O
: :
fyda :
:
O <120
<120
fldaK (01) 2 = ,l=Kq 05
:
<109
:
:
:
:
O
: :
H2CO COS
(05 02 = ,l=Kq 10)
- 25 -
Na2O - m%n, Ndial P2O5 fyda P4O10 - n, wd,sl
MgO - rj, Ndial$Ndial SO3 - m%n, wd,sl$b;d m%n, wd,sl
Al2O3 - WNh.= Cl2O7 - b;d m%n, wd,sl
SiO2 - b;d n, wd,sl (01 7 + 01 7 = ,l=Kq 14)
Na < Mg < Al < Si < P < S < Cl fyda je f' (,l=Kq 03)
Na > Mg > Al > Si > P > S > Cl fyda wvq f' (,l=Kq 03)
Na < Mg > Al < Si < P > S < Cl fyda Cl > P > S > Si > Mg > Al > Na
(,l=Kq 03)
ksjer j ,l=Kq lrk ,o uQ, jH iys; j wlajla p,kh ksrEmKh (,l=Kq 03)
wlajla p,kh muKla (01)
ia:dhS;dj je jk wkqms<sfj< ( Be(NO3)2 < Mg(NO3)2 < Ca(NO3)2 < Sr(NO3)2 < Ba(NO3)2
tlu wekdhkh (01) tl u legdhk wdfrdamKh (01) kuq;a ldKavfha
my<g Yd,;ajh je f' (01)
O%elrK n,h Be2+ > Mg2+ > Ca2+ > Sr2+ > Ba2+ (01)
ldKavfha my<g legdhkh u.ska jk khsfr whkfha O%elrKh wmyiq h' (01)
tneka ldKavfha my<g ;dmia:dhS;djh je f'
(,l=Kq 05)
+2, +4, +7 (+6) ^kE u ;=kla& fyda +II, +IV, +VII, (+VI) ^kE u ;=kla&
(02 3 = ,l=Kq 06)
- 27 -
potassium manganate(VII) (,l=Kq 06)
3d iy 4s bf,lafg%dak jr. fol u f,dayl nkaOk iEu i|yd ia:dk.; we;' (02)
Mnj, wrOj msreKq WmYla;s ugu iy imQrKfhka u msreKq 4s WmYla;s ugj,
jQ bf,lafg%dak ksid (02) tajdg ia:dk.; f yelshdj wvq we;' (02)
(,l=Kq 06)
fyda
3MnO42 + 2H2O 2MnO4 + MnO2 + 4OH
(,l=Kq 04)
- 28 -
(b) (vi) fldgi i|yd myiq;djh 24%ls' ixfhda.j, jrK yd c,Sh djK ;=< f,day legdhk
fmkakq lrk jrK ms<sn| ksjer kqu u| nj fmfka' MnO2(s) i|yd ksjer jrKh ;o Uqre
meyeh nj wjOdrKh h hq;= h'
(b) (vii) yd (b) (ix) (II) wkqfldgia i|yd myiq;dj ms<sfj<ska 9% yd 25%ls' m%Yakfha myiq;dj
fu;r wvq we;af;a" h mCIdjlg w< jrK mrhdi weiqfrka" ixfhda. ykd .ekSug we;s
yelshdj wvq u h' tfia u mrhdihg w< ridhksl ilrKh ,sf yd Ndial udOHfha
m%;sl%shd i|yd ;=,s; ilrK ,sf yelshdj;a jrOkh h hq;= h' Ndial udOHhl w<
TlaislrK-TlaisyrK m%;sl%shdj ;=,s; lsf yelshdj bf.kq- b.eka l%shdj,sfha jrOkh
h hq;= h' tfiau m%dfhda.sl mCIKj, ,efnk mrhdij,g fya;= meye,s lsf yelshdj
jrOkh h hq;= f'
(b) (x) wkqfldgi i|yd myiq;dj 7%la jeks wju ugul mj;S' KMnO4 Tlaisldrlhla f,i
Nd;fha we;s h yels .eg m%dfhda.sl l%shdldrl wdY%s; j ykd f.k fkd;su ksid ms<s;=re
iemhSf myiq;dj wvq we;' m%dfhda.sl l%shdldrl flfrys isiqka ksr; u jrOkh h hq;= nj
wjOdrKh h hq;=hs'
- 30 -
>k;ajh (d) = ialkaOh $ mudj (,l=Kq 03)
m O2 + m O3
= (,l=Kq 03)
V
n1 M1 + n2 M2
= (,l=Kq 04)
V
igyk ( wjidk mshjr ksjer k uq ,l=Kq m%udKh (10) m%kh lrkak'
(uq ,l=Kq 10)
n = n1 + n2 (,l=Kq 03)
d =
[ n1
n1 + n2 [ [
M1 +
n2
M
n1 + n2 2 [ (n1 + n2) (,l=Kq 03)
V
X1 M1 + X2 M2
= n (,l=Kq 04)
V
igyk ( wjidk mshjr ksjer k uq ,l=Kq m%udKh (10) m%kh lrkak'
(uq ,l=Kq 10)
}
ujq,sl ialkaO i|yd wdfoaY lsfuka" 32 X1 + 48(1 X1) = (,l=Kq 04)
p
dRT
16 X1 = 48
p
(,l=Kq 03 + 01)
dRT
X1 = 3
16 p
(uq ,l=Kq 24)
- 31 -
Br2(l) + 3I (aq) 2Br (aq) + I3 (aq) fyda Br2(l) + 2I (aq) 2Br (aq) + I2 (s)
(,l=Kq 10)
K fhdok ,o ;=,s; ilrKhlg imQrK ,l=Kq m%kh lrkak'
+
igyk ( fN!;sl wjia:d fyda ;=,s; ridhksl ilrKh ke;ak ,l=Kq m%kh
fkdlrkak'
tkafg%dms
- 32 -
H H H
H
CH3 C CH CH CH3 CH3 C CH2 CH CH2 CH3 C CH2 CH2 CH3
CH3 C CH2 CH2 CH3
CH2 CH2 CH2
CH CH2
CH3 CH3 CH3
H H H
CH3 C CH CH CH2
CH3 C C C CH3 CH3 C CH2 C C H CH3 C CH2 CH2 CH3
CH2CH3
CH2CH3 CH2CH3 C CH
(,l=Kq 08 8)
A jer k E iy F g ,l=Kq ke;; B jer k G g ,l=Kq ke;; C jer k H g ,l=Kq ke;'
A iy E i|yd cHd;sl iudjhl fkdi,lkak'
B yd C fldgqj, ixfhda. udre h yels h' tg thg wkqrEm j G yd H o udre h hq;= h'
COOH
SE
NO2
Br
AE
CH3 CH CH3
H
AN CH3 C CN
OH
E CH3 CH CH CH3
SN CH3CH2CN
- 34 -
,
- 36 -
5. (a) (i) 2A(g) B(g)
wdrNfha " a -- mol
iu;=,s;;df " a 40 a 20
a mol
100 100
= 0.6 a = 0.2 a mol 2 (02 + 01)
[ ]
Kp = 2 (02 + 01)
3 2
)
4 (4 10 N m
5 2
1
= 9 10 N m fyda 1.1 10 N m
5 1 2 6 1 2
(02 + 01)
- 37 -
pC pD
Kp = (03)
pA2
1 1
7 P 7 P
[ ]
Kp = (03)
2 2
7 P
= 1/4 fyda 0.25 (02 + 01)
5(a)(ii)II i|yd uq ,l=Kq 24
igyk ( pV = nRT fhdod mSvkh .Kkh lsu i|yd uq ,l=Kq m%udKh (12) m%kh lrkak'
2
A ys wdxYsl mSvkh = (7 105 N m2) = 2 105 N m2 (02+01)
7
3
B ys wdxYsl mSvkh = (7 105 N m2) = 3 105 N m2 (02+01)
7
Kp = (3 105 N m2) 02+01)
(2 105 N m2)2
40.00
(b) (i) CH3COOH wdrNl m%udKh = 1.0 mol dm3 dm3
1000
= 0.040 mol (02 + 01)
- 38 -
hqgfkda,a ia;rfha ;sfnk CH3COOH m%udKh = 0.040 mol 0.032 mol
= 0.008 mol (02 + 01)
hqgfkda,a ia;rfha 10.00 cm3l ;sfnk CH3COOH m%udKh
10.00 cm3
= 0.008 mol
20.00 cm3
= 0.004 mol (02 + 01)
0.004 mol
n,dfmdfrd;a;= jQ wka; ,CIHh (x) = 0.50 mol dm3
= 0.008 dm3 fyda 8.0 cm3 (02 + 01)
5(b)(i) i|yd uq ,l=Kq 18
(ii) c,Sh ia;rfha 10.00 cm3l ;sfnk CH3COOH m%udKh = 0.008 mol
hqgfkda,a ia;rfha 10.00 cm3l ;sfnk CH3COOH m%udKh = 0.004 mol
[CH3COOH]but
Nd. ix.=Klh = (03)
[CH3COOH]H O
2
[CH3COOH]H O
igyk ( 1. Nd. ix.=Klh = 2
= 2 i|yd o uq ,l=Kq h hq;= h'
[CH3COOH]but
2. tla tla ia;rfha 10.00 cm3l ;sfnk CH3COOH ujq, m%udKh o Nd.
ix.=Klh .Kkh lsu i|yd fhd .; yels h'
5(b)(ii) i|yd uq ,l=Kq 06
30.00
(iii) CH3COOH m%udKh = 1.0 mol dm3 dm3
1000
= 0.030 mol (03)
- 39 -
5(b)(iii) i|yd l,am ms<s;=r
1. fnda;,fha CH3COOH wdrNl idkaKh = 1.0 mol dm3
3
2. fnda;,fha CH3COOH wdrNl idkaKh = 4 1.0 mol dm
3
(05 + 01)
3
tu ksid" y = 4 16.00 cm
3
(03)
= 12.00 cm3 (02 + 01)
3
z = 4 8.00 cm
3
(03)
= 6.00 cm3 (02 + 01)
(vi) T (02)
fnda;,a fid,jka ;snQ ld,h ;=< " CH3COOH wKq hqgfkda,a ia;rhg .uka lrhs'
(03)
[CH3COOH]aq wvq f' (03)
[H3O ]aq wvq pH je f'
+
(03)
5(b)(iv) i|yd uq ,l=Kq 14
5(b) i|yd uq ,l=Kq 65
- 40 -
ta wkqj idkaKh wdfoaY l< hq;= ;ek ta fjkqjg ujq, m%udK wdfoaY lsu ksid fndfyda
whlrejkaf.a ms<s;=r widr:l h' ;jo m%dfhda.sl mCIK iy tajd jdr;d lsu ms<sn| j
wjfndaOh wvqu fuu ms<s;=r idr:l fkdug fya;= we;'
(iv) fldgig ksjer ms<s;=re wfmaCIlhska k ish;a tu ms<s;=re m%Yakhg .e<fmk m
;rldkql+, j bm;a lsug fkdyelsu ksid wfmaCIlhskag ,l=Kq wvq we;'
m%Yakj,g w< j ;rldkql+, ms<s;=re wjYH oHd;aul lreKq muKla wvx.= jk f,i flfhka
,sf l=i,;dj wfmaCIlhska hqKq lr .; hq;=hs'
- 42 -
6. (a) (i) CH3COOH(aq) + H2O(l) H3O+ (aq) + CH3COO (aq) (03)
wdrNfha " c --- --- mol dm3
iu;=,s;;df " c x x x mol dm3 (02 + 01)
[H3O+ (aq)] [CH3COO (aq)]
Ka = (03)
[CH3COOH(aq)]
x2
= mol dm3 (03)
cx
igyk ( fN!;sl wjia:d ke;ak ridhksl ilrKhg iy Ka m%ldYkh i|yd ,l=Kq
m%kh fkdlrkak'
c x c
Ka =
x2 (03)
c
x2
= Ka c (03)
x = [H3O+ (aq)] = K c
a
pH = log ( K c ) fyda
a
pH = 1 log Ka 1 log c (03)
2 2 6(a)(i) i|yd uq ,l=Kq 21
- 43 -
100 cm3
(iii) ;kql djKfha idkaKh = c mol dm3
1000 cm3
=
c mol dm3 (02 + 01)
10
pH = log ( K c/10 ) fyda
a
pH
c
= 1 log Ka 1 log (06)
2 2 10
6(a)(iii) i|yd uq ,l=Kq 09
= 1 log Ka 1 log
c + 1 log K + 1 log c
2 2 2 a 2
10
= 1 log c 1 log c (03)
2 2 10
= 1 log c (03)
2 c / 10
= 1 log 10 (03)
2
= 0.5 (03)
6(a)(iv) i|yd uq ,l=Kq 18
20.0 cm3
iEKq ,jK idkaKh = c mol dm3 (02 + 01)
240.0 cm3
200.0 cm3
b;s jQ w, idkaKh = c mol dm3 (02 + 01)
240.0 cm3
[ ]
pH = pKa + log [ ,jKh ] / [ w,h ] (06)
20.0 cm3
c mol dm3
240.0 cm3
= pKa + log (03)
200.0 cm3
c mol dm3
240.0 cm3
- 44 -
(b) (i) ika;Dma; BaSO4(s) djKhl Ba2+ idkaKh s (mol dm3) f,i .ksuq'
BaSO4(s) Ba2+ (aq) + SO42 (aq) (03)
iu;=,s;;df " -- s s (03)
= s2
s2 = 1.0 1010 mol2 dm6 (02 + 01)
s = 1.0 105 mol dm3
Ba2+ idkaKh = 1.0 105 mol dm3 (02 + 01)
igyk ( fN!;sl wjia:d ke;ak ridhksl ilrKhg iy Ksp m%ldYkh i|yd
,l=Kq m%kh fkdlrkak'
6(b)(i) i|yd uq ,l=Kq 15
tla l< hq;= Na2SO4 m%udKh = 1.5 105 mol dm3 1.0 dm3 or 1.5 105 mol (02 + 01)
tla l< hq;= Na2SO4 ys ialkaOh = 1.5 105 mol 142 g mol1 (02 + 01)
= 2.13 103 g or 2.13 mg (02 + 01)
Wml,amkh ( Na2SO4 tla lrk g djKfha mudj fjkia fkd f'
6(b)(ii) i|yd uq ,l=Kq 27
- 45 -
(iii) BaSO4(s) ys djH;dj s iy PbSO4 ys djH;dj s' (mol dm3) f,i .ksuq'
BaSO4(s) Ba2+ (aq) + SO42 (aq)
iu;=,s;;df " -- s s + s' (06)
PbSO4(s) Pb (aq) + SO
2+
4
2
(aq) (03)
iu;=,s;;df " -- s' s + s' (03)
Ksp (BaSO4) = [Ba2+ (aq)] [SO42 (aq)]
s (s + s' ) = 1.0 1010 mol2 dm6 (1) (02 + 01)
Ksp (PbSO4) = [Pb2+ (aq)] [SO42 (aq)] (03)
s' (s + s' ) = 1.6 108 mol2 dm6 (2) (02 + 01)
(2) [Pb2+]
= 1.6 1010
8
= 160 (03)
(1) [Ba ]
2+
1.0 10
[Ba2+ (aq)] + [Pb2+ (aq)] = [SO42 (aq)] (3) (09)
[Pb2+] [SO4 ] 2
1+ = (03)
[Ba2+] [Ba2+]
[SO42]
1 + 160 =
[Ba2+]
[Ba2+][SO42]
1 + 160 =
(03)
[Ba2+]2
1.0 1010 mol2 dm6
161 = (02 + 01)
[Ba2+]2
= [Ba2+] 7.9 107 mol dm3 (02 + 01)
igyk ( 160 + 1 160 f,i Wml,amkh l< yels h'
Ba2+ idkaKh = 7.9 107 mol dm3
Pb2+ idkaKh = 160 7.9 107 mol dm3
- 46 -
(b) fldgfia n,dfmdfrd;a;= jQfha c,fhys b;d iq jYfhka djH ,jKhl djH;dj .Kkh lsu
yd fmd whk wdprKh iy fmd whkhla we;s g tu whkh wvx.= ,jK foll djH;djkays
idfmaCI wvq hk ixl,am ms<sn| ksmqK;dj mCId lsu h' (i) fldgi i|yd ms<s;=re iemhSf
myiq;dj 67%l by< ugul ;sK' kuq;a (ii) yd (iii) fldgia i|yd myiq;dj ms<sfj,ska 16% yd
15% jeks my< ugul mj;S' djH;d .=;h weiqka ilia lrk ,o fuu .egf (ii) yd (iii)
fldgia i|yd fmd whk wdprKh fhd .eg if idudkHfhka Nd; lrk Wml,amk
we;s m%Yakhg w< fkdjk fia hdka;%sl f,i fhug isiqka W;aidy lr ;sK' iuia;hla
jYfhka bf.kq-b.eka l%shdj,sfha fN!;sl ridhkhg w< .; .eg O Yd Tiafia
iug wjOdkh fhduq l< hq;= h'
- 48 -
7. (a) m%;sl%shd Ndckh ;=< .%Skd m%;sldrlh HOCH2CH2CH2MgBr iEKq .i u th
;j;a HOCH2CH2CH2Br / HOCH2CH2CH2MgBr wKqjla iu. m%;slsh % d lr (10)
HOCH2CH2CH3 idohs' (05)
(15)
fyda
Mg/dry ether
HOCH2CH2CH2Br HOCH2CH2CH2MgBr (05)
(05) HOCH2CH2CH2Br
- 49 -
(03)
(b) +
Cl Cl FeCl3 Cl Cl FeCl3 (04)
:
[Cl2 + FeCl3 Cl FeCl4 ] ,l=Kq (04) la muKhs
+
(03)
+ + H Cl
Cl Cl FeCl3 FeCl3
Cl
(,l=Kq 10)
(03) (04)
[ ]
(03)
+ H FeCl4
Cl+ FeCl4 Cl ,l=Kq (07) muKla
(04)
fyda
+
Cl Cl FeCl3 Cl Cl FeCl3 (07)
B;,hla we| we;ak ,l=Kq 03la wvq lrkak' tfia fkdf k uq ,l=Kq m%kh lrkak'
(03) + FeCl4
+ H
Cl Cl FeCl3
Cl
(03) (04)
H
+ Cl ,l=Kq (01) muKla
(03)
(02) (03)
+ H Cl FeCl3 Cl (01) (01)
Cl
+ HCl + FeCl3
(02)
[ ]
+ (03)
H Cl
Cl
,l=Kq (05) muKla
7(b) i|yd uq ,l=Kq 30
- 50 -
(c) dil. H2SO4 PCl5
(CH3)2C = CH2 (CH3)3C OH (CH3)3C Cl (04)
(04) (04) (04)
Mg/Ether (04)
=
(CH3)3C COOH + (CH3)3C OH (CH3)3C C O C(CH3)3
(02)
(04) 12 + (02) 1 = ,l=Kq 50
O
conc. H2SO4
=
(CH3)3C COOH + (CH3)3C OH (CH3)3C C O C(CH3)3
(04) (04) (02)
7(c) i|yd uq ,l=Kq 50
(d)
CrO3/H+ (06)
CH3CH2CHO CH3CH2COOH (06)
[or H+/K2Cr2O7, H+/KMnO4]
NH3
CH3CH2CONH2 CH3CH2COCl (06)
(06)
(06)
1. LiAlH4 (04)
2. H2O or H+ (02)
O
=
jvd;a u ms<s.; yels l%uh fuh f' tfy;a my; i|yka fjk;a l%u i|yd o ,l=Kq h yelsh'
- 51 -
l,am l%uh (
CrO3/H+ (06)
CH3CH2CHO CH3CH2COOH (06)
[or H+/K2Cr2O7, H+/KMnO4]
1. NaBH4 (or LiAlH4) (03) PCl5 (06)
2. H2O or H+ (01) [or PCl3 , POCl3 ,SOCl2]
CH3CH2CH2OH (04)
(03) PCl5 [or PCl3 , POCl3 ,SOCl2] CH3CH2COCl (06)
CH3CH2CH2Cl (04)
l,am l%uh (
CrO3/H+ (06) PCl5
CH3CH2CHO CH CH COOH CH3CH2COCl (06)
[or H+/K2Cr2O7, 3 2
(06) (06)
H+/KMnO4]
aq. NH3 (02)
heat
CH3CH2CONH2 CH3CH2CO2 NH4+
(02) (02)
(06)
1. LiAlH4 (04)
2. H2O or H+ (02)
O
CH3CH2CH2NH2 CH3CH2 C NHCH2CH2CH3
(06) (02)
fuu l%u ;=fka u ldfndlais,sla w,h yd wekh r;alsfuka wjidk M,h ,ndf.k
we;s k ^w, fya,hsvh yryd fkdf.dia& tu mshjr i|yd ,l=Kla m%kh l< yelsh'
ie'hq' mjr;kj, M,h ksjer jqj o m%;sldrlh jer k M,hg ,l=Kq m%kh lrkak'
M,h jer m%;sldrlh ksjer jqj;a m%;sldrlhg ,l=Kq m%kh fkdlrkak'
- 52 -
- 54 -
8. (a) (i) mCIKh ksCIKh
1 CaCO3 fkdue; (03)
2 NaOH we; (03)
3 Zn(NO3)2 we; (03)
tneka Y%Kfha we;s ixfhda. fol NaOH iy Zn(NO3)2 f' (08 + 08)
8(a)(i) i|yd uq ,l=Kq 25
- 55 -
Mn+ ys ujq, m%udKh = 5.00 103
(ii) 1. l%shdms<sfj<
2Cu2+ + 4I 2CuI + I2 (1 ilrKh) (03)
I2 + 2S2O32 S4O62 + 2I (2 ilrKh) (03)
l%shdms<sfj<
Cr2O72 + 14H+ + 6e 2Cr3+ + 7H2O
3(2I I2 + 2e)
Cr2O72 + 14H+ + 6I 3I2 + 2Cr3+ + 7H2O (ilrKh 3) (03)
I2 + 2S2O32 S4O62 + 2I (ilrKh 4) (03)
2. l%uh
l%shdms<sfj< ie,lSfuka
^ilrKh 3& + ^3 ilrKh 4& inkaO lsfuka
Cr2O72 6S2O32 (03)
l%shdms<sfj< ie,lSfuka
Cu S2O32 (03)
2+
tneka"
- 56 -
25.0 cm3 ys wvx.= Cu2+ ujq, m%udKh = 0.050 30.0 (03)
1000
500.0 cm3 ys wvx.= Cu2+ ujq, m%udKh = 0.050 30.0 500.0 (03)
1000 25.0
l%uh 2
S2O32 ys idkaKh M mol dm3 k" (02)
500.0 cm3 ys wvx.= Cu2+ ujq, m%udKh = 0.050 30.0 2 500.0 (05)
1000 2 25.0
= 1.90 g (05)
3. wka; ,CIH
l%shdms<sfj< ks,a wjrK (03)
- 57 -
- 59 -
9. (a) I. NaCl (04)
VII. O2 yd f;;ukh (Moisture) iu. Na m%;sl%shd lsfuka je<elau i|yd (02 + 02)
X. Na
fidah jdIam ,dmqj, ^vapour lamps&
B;r iy fnkaiSka jeks djl h<Su i|yd
ridhksl ixiaf,aIKj, Nd; lsu i|yd f'
NaNH2 ms<sfh, lsf
kHIal n,d.drhkays (nuclear energy reactors) isi,
s k bkaOkhla (cooling fuel)f,i
(by; folla" 04 2) (08)
- 60 -
Cl2
HCl ms<sfh, lsf
rxcl (bleach) ms<sfh, lsf
PVC ms<sfh, lsf
Ic kdYl (disinfectant)
lDkdYl" T!IO (drugs) iy jrKl (dyes) ksIamdokfha
(by; tlla) (03)
(fjk;a ms<s;=rlg ,l=Kq m%kh lsu i|yd md,l mCIljrhdf.a wkque;sh ,eh hq;= h)
9(a)(i) i|yd uq ,l=Kq 55
(ii) 1. iefmdkSlrKh - fuys i;a;aj fo fyda Ydl f;,a NaOH iu. kgjkq ,efuka
inka iy .a,sifrda,a ,ef'
fyda
O
=
R C O CH2 CH2OH
O O
=
=
R C O CH + 3 NaOH 3R C O Na+ + CHOH
O
soap CH2OH
=
R C O CH2
glycerol
R - . u we,alhs,a ldKavhla ^;=,s; ilrKhla wjYH ke;&
(08)
2. .a,sifrda,a bj;a lsu (04)
3. m;% lsu (Purification) - b;s NaOH n, w,hlska WiSk lsu iy c,h 2/3
bj;a lr inka ,nd.ekSu
(02 + 02)
(b) (ii) I. A, D, G
II. C, H, K
III. E, J, M
IV. C, L, N
V. B, F, I (02 15)
9(b)(i) i|yd uq ,l=Kq 30
- 61 -
(ii) Niauhla ^Ca iy Mg j, Tlaihsv" ldnfkag fyda yhsfrdlaihsv fyda fvd,uhs& Nd;
lr wd,sl jdhq bj;a lrkak' (03)
SO2(g) + CaO(s) CaSO3(s)
fyda SO2(g) + Ca(OH)2(aq) CaSO3(s) + H2O(l)
fyda SO2(g) + CaCO3(aq) CaSO3(s) + CO2(g) (02)
9(b)(ii) i|yd uq ,l=Kq 05
- 62 -
- 64 -
10. (a) af,daka 1 yd 0 TlaislrK wjia:d muKla fmkakq lrk w;r" wks;a ye,ck Ok
TlaislrK wjia:d o fmkakq lrhs' (+1, +3, +5, +7)
wks;a ye,ckj,g jvd" F2 ys Tlaisldrl n,h (oxidizing power) je h'
Kr iy Xe hk ksIal%sh jdhq iu. F2 ixfhda. idok w;r wks;a ye,ck tfia fkd lrhs'
F ys whkSlrK Yla;sh" wks;a ye,ckj, whkSlrK Yla;shg jvd fnfyka je h'
HF ys ;dmdxlh wks;a yhsrcka fya,hsvj, (HCl, HBr iy HI) ;dmdxlhkag jvd fndfyda
fjkia h'
F ys oHq;aRK;dj" wks;a ye,ckj, oHq;aRK;djg jvd fndfyda je h'
myiqfjka <d h yels wvq Yla;sfhka hq;a d - ldlaIsl fkdue;s fyhska F ys iyixhqc;dj
tlg iSud jk w;r wks;a ye,ckj,g d - ldlaIsl Wmfhda.S lsug yels neka tajd 1, 3
iy 5 ixhqc;d fmkakq lrhs'
c,fha HF rj, w,hla jk w;r wfkla yhsrcka fya,hsv m%n, w, f'
wfkla ye,ckj,g jvd" F wf,day iu. Yla;su;a nkaOk idohs'
F2 c,h TlaislrKh lrk w;r wfkla ye,ck tfia fkdlrhs'
AgF iy PbF2 c,fhys djH jk w;r Ag iy Pb ys wfkla fya,hsv c,fhys wdjH f'
ka y;rla (06 4)
ish u ms<s;=re ksjer k (01)
^fjk;a ms<s;=rlg ,l=Kq m%kh lsu i|yd md,l mCIljrhdf.a wkque;sh ,eh hq;= h'&
10(a) i|yd uq ,l=Kq 25
/
1000
- 65 -
(iii) Na2SO3 ys ujq,sl ialkaOh = 126 g mol1 (02 + 01)
II. I (aq) jehf YS>%;dj = 2 5.6 106 mol dm3 s1 (02 + 01)
= 1.12 10 mol dm s5 3 1
(02 + 01)
III. S2O82 (aq) jehf YS>%;dj = 5.6 106 mol dm3 s1 (02 + 01)
igyk ( j,x.= .=Kd;aul ;rlhka u.ska a = 1 nj fmkau i|yd ,l=Kq (04) la muKla
fokak'
10(c)(ii) i|yd uq ,l=Kq 16
- 66 -
YS>%;dj [ I ] = (0.080 mol dm3) (0.010 mol dm3) (3) (03 + 01)
(3) YS>%;dj / 1.12 105 mol dm3 s1 = (0.080 mol dm 3) (0.010 mol dm 3) (03 + 01)
(2) (0.160 mol dm3) (0.020 mol dm3)
[ksjer X - wlaIh (01)" ksjer Y - wlaIh (01)" wdrNl ,laIHh (02)" ksjer yevh (04)]
meye,s lsu (
olajd we;s m" S2O82 idkaKh C0 isg C0/2 olajd wvqug .; jk ld,h" tys idkaKh
C0/2 isg C0/4 olajd wvqug .;jk ld,hg iudk f' (06)
- 67 -
fldgi
fmd Wmfoia (
* m%Yak m;%fha we;s uQ,sl Wmfoia lshjd fydka f;are .; hq;= h' tk tla tla fldgiska
fldmuK m%Yak ixLHdjlg ms<s;=re iemhsh hq;= o" l=uk m%Yak wksjdrh o" fldmuK
ld,hla ,ef o" fldmuK ,l=Kq ,ef o" hk lreKq ms<sn| j ie,ls,su;a h hq;= w;r
m%Yak fydka lshjd ksrjq,a wjfndaOhla we;s lr f.k m%Yak f;dard .; hq;= h'
* m;%fha m%Yakj,g ms<s;=re iemhSf jvd;a ksjer tla ms<s;=rla f;dard .; hq;= h'
;j o meye,s j tla l;sr ,l=Kla muKla fhh hq;= h'
* m;%fha m%Yakj,g ms<s;=re iemhSf ieu m%Odk m%Yakhla u w;a msgqjlska wdrN l<
hq;= h'
* m%Yakh wid we;s wdldrh wkqj ;rldkql+, j yd Yaf,aIKd;aul j lreKq bm;a l<
hq;= h'
* II jk m%Yak m;%hg ms<s;=re ,sf m%Odk m%Yakh hgf;a we;s wkqfldgia ish,a, fydka
lshjd n,d tla tla wkqfldgig w< b,lal .; ms<s;=r muKla ,sh hq;= h'
* ms<s;=re ,sf r;= iy fld< mdg mEka Nd; lsfuka je<lsh hq;= h'
fYaI Wmfoia (
* ridhksl ilrK ,sh hq;= wjia:dj, ieu g u tajd ;=,s; lr lah hq;= h'
* w< wjia:dj, ksjer tall Nd; l< hq;= h'
* ridhksl .Kkh lsj, iafgdhslsfhd;sl ix.=Klh ms<sn| j ie,ls,su;a h hq;= h'
* ia jHqy wef tlir bf,lafg%dak hq., yd wdfrdamKh ksjer j lah hq;= h'
* ldnksl hka;%Kj, ksjer l%ufo wkq.ukh l< hq;= h'
- 70 -
3'2' bf.kq yd b.eka l%shdj,sh ms<sn| woyia yd fhdackd (
* m%dfhda.sl l%shdldrl wdY%fhka uik ,o .egj,g isiqka ms<s;=re iemhSu b;d rj,
ugul mej;sK' f fya;=fjka bf.kq - b.eka l%shdj,sfha isiqka m%dfhda.sl
l%shdldrlj, fhou;a ta wdY%s; j wNHdij, fhou;a jvd fhda.H nj wjOdrKh
flfr'
* ridhk oHdj hkq m%dfhda.sl Ihls' yqfola ixl,am lg mdv lr u;l ;nd .ekSfuka
muKla ridhk oHdj idr:l j yeh fkdyels h' W.;a ixl,am W; ia:dkj, Nd;
lr .eg if yelshdj jrOkh lr.; hq;= u f'
- 71 -