Makina Elemanlarnn Mukavemet Hesab

Makina elemanlarnda

MUKAVEMET HESABININ iki amac vardr

1- Bir elemann zerindeki kuvveti veya
momenti;
istenen sre boyunca emniyetli bir ekilde
tayabilmesi iin HANG MALZEMEDEN
ve HANG BOYUTLARDA imal edilmesi
gerektiinin belirlenmesidir.
2- mal edilmi bir elemann hangi
kuvvet veya momenti;
emniyet snrlarn amadan NE
KADAR SRE tayabileceinin
belirlenmesidir.
 D zorlama
Basit Gerilmeler Kuvvet, Moment, Basn Bileik Gerilmeler
F F
B 2 4 2
A A Gerilme
B 2 3 2
M M
b b e e B e ; B b
W W

Statik Statik Ykleme Dinamik

Dinamik
mukavemet snr Durumu mukavemet snr

Emniyet Gerilmesi Emniyet Gerilmesi

emn AK , em AK D
s s emn , em D
s s

emn K , em K (Tam deiken zorlanmada)
s s

Mukavemet art
emn em

Boyutlandrma Yk ve Moment Emniyet

Tama Kapasitesi durumu:Kontrol
 zel Mukavemet Konular

Srnme
Yzey Gerilmeleri
Burkulma
 Yzey Gerilmeleri

Temasta bulunan iki yzey arasnda meydana

gelen gerilmelere yzey gerilmeleri denir.
Bu gerilmeler basn eklindedir.
Basma gerilmeleri ile arasndaki fark;
Basma gerilmeleri bir kuvvet etkisi altnda bir
elemann kesitinde meydana gelir.
Yzey gerilmeleri ise kuvvet etkisi altnda temas
yzeylerinde meydana gelir.
 Yzey gerilmeleri
Yzey basnc Hertz basnc
Temas yzeylerinin ve elemanlarn boyutlar Temas yzeyleri ok kk olduu
ayn mertebede olduu takdirde oluan takdirde ise oluan gerilmeler Hertz
gerilme yzey basnc diye isimlendirilir. basnc diye isimlendirilir. Rulmanl

1- temas yzeyleri arasnda bal hareket yataklar, dili arklar da meydana

bulunmayan elemanlarda ezilmeyi nlemek gelen gerilmeler

F Ak
p p em , p em
A s

2- temas yzeyleri arasnda izafi hareket olan

HB
elemanlarda anmay nlemek iin yaplr. PH max PH em ; PH em
s
F p0 p0: malzeme anma hzna
p bal yzey basn snr
A s
 Hertz Gerilmeleri:

Hertz gerilmelerine kar emniyeti salamak iin:

HB HB
PH max PH em PH max PH em
s s
Bazen PHem deeri cetvellerde verilir.
 2 1 1 E: E deer elastisite modl

E E1 E2 E1 E2: Malzemenin elastisite modl

1 1
Enine ekil deitirme katsays
m boy / kesit

ki krenin temas:

Temas yzeyinin yar ap:

F .r
a 3 1,5.(1 2 ).
E
F .r
elik iin ( 0,3) a 1,13 3
E
 1 1 1
E deer yarap
r r1 r 2
2
F F2
Yasslama: 3 2,25.(1 v 2 ). 2 elik iin : 1,23 3
E .r E 2 .r

1 1,5F .E 2 F .E 2
PH max 3 0,388 3
r (1 v )
2 2 2
r2

Kre ile dzlem temas:

r1= r1 ve r2= r = r1 alnr.

ki silindirin temas
F .r.8 (1 v 2 ) F .r
Temas yzeyinin genilii: 2a 2 3 elik iin : 2a 3,04 3
.E.L E.L

F .E F .E
PH max 3 elik iin : PH max 0,418 3
2 rL(1 v 2 ) 2 rL
 Burkulma

Kendi ekseni dorultusunda eksenel bir basma kuvvetinin etkisi altnda

kalan bir ubuk; eer kesit boyutlar uzunluuna oranla kk ise kararsz
durumdadr. Bu durumda kuvvetin veya mesnetleme sisteminin yer
deitirmesi ubuun ani olarak burkulmasna yol aar.

2 EI min
FBr
L2k
 Boyu uzun kesiti deimeyen bir ubuun bir ucu sabit
mafsall dier ucu kuvvet dorultusunda hareketli kayc
mafsall olarak eksenel kuvvetle basmaya zorlandn
dnelim.
 F basma kuvveti altnda bu ubuun herhangi bir sebeple ekildeki gibi
burkulduunu ve bu durumda dengede durduunu kabul edelim.

N= F.cos Q=F.sin

ekil deitirme malzemenin elastik snrlar altnda kald takdirde

elastik erinin eimi ok kk olaca iin; cos =1 ; sin =0
alnabilir. Q=0, N=F olur.
 Elastik erinin diferansiyel denklemi:

d2y M
2
; M F.y
dx E.I

d2y 1
2
F.y
dx E.I

d2y
2
2
.y 0
dx
 y A.Sin .x B.Cos .x

x=0 y=0 B=0

x= Lk y=0 A.Sin.Lk=0
Sin .Lk=0 Sin .Lk=Sin n. .Lk=n = n / Lk

En kk yk deeri n=1 iin elde edilir.

2 FBr 2 EI
2
FBr Euler burkulma yk
kritik yk
Lk Lk E.I L2k

Elastik alanda flambaj (burkulma) olabilmesi iin FBr E A olmas gerekir.

Br=FBr/A > E olduunda Euler forml kullanlmaz.
Euler formlnn kullanlabilmesi iin:
Br E olmaldr.

I min
2 EI min E
2
I min
FBr 2
Br A i
2 i: atalet yarap
L k L2k A

2E Lk
Br 2
Narinlik katsays
Lk i

i

E 2
E
Br 2 E
E
 Euler forml elastik blgede geerlidir. Gerilmeler elastiklik snrn
getii takdirde Tetmayer veya Johnson formlleri kullanlmaktadr.
 Tetmayer Euler Tetmayer bants
Snrlar Snrlar
Ahap 1,8<<100 100 Br=293-1,94

D. Demir 5< <80 80 Br=7760-120 +0,53 2

Yumuak 10< <105 105 Br=3100-1,14

elik
%5 Nikelli 10 <<86 86 Br=4700-23
elik
 Ak 1 2
2

Br Ak . . Br Ak K0 .2
2 E

Ko

ki blgenin birleme noktasnda her iki forml geerlidir. Bu noktadaki narinlik

katsays 0 olduuna gre

2 .E 1 2 2 E
2

Ak Ak . .2 0
0 2
2 E Ak

> 0 ise Euler forml

< 0 ise Johnson veya Tetmayer forml kullanlr.
Her iki durumda da basma nominal gerilmelerinin b=F/A ; b Br /s olmas gerekir.
 s= 3 6 Sabit ykleme
s= 8 11 Deiken zorlanma
s= 15-22
 Kuvvetin eksantrik olarak etkimesi durumunda:

F Ak
Br
A e. ymax FBr
1 2 .Sec

i 4.E . A

Plastik burkulma hallerinde e. ymax

2
0,25 alnarak tam eksen dorultusunda ykl
i
ubuklar iin Sekant bants uygulanabilir.
Burkulma Hesab:

a) ubuun kesit alan bilindii takdirde:

Snr narinlik katsays 0 bulunur

> 0 ise Euler forml

< 0 ise Johnson veya Tetmayer forml kullanlr.
Her iki durumda da basma nominal gerilmelerinin b= F/A ; b Br /s olmas
gerekir.

b) Boyutlandrma yntemi:

Euler bants uygulanr.

2 EI min
FBr 2
; emniyet katsays ve Imin hesaplanr
L k

ubuun kesit alan belirlenir.

Atalet yarap i2= I/A bants dikkate alnarak narinlik katsays ve/veya snr
narinlik katsays bulunur. Eer >0 ise hesap uygundur. Aksi takdirde Br Ak K0 .2
denkleminden Br bulunur. F yknn Br=F/A Br/s bantsn salamas
gerekir.
SICAKLIK ETKS

Genellikle scaklk malzemenin zelliklerini etkiler; s gerilmelerini

dourur ve srnme (creep) olaynn ortaya kmasna sebep olur.
Sabit gerilme altnda ekil deitirmenin srekli olarak
byd davrana srnme denir.

ekil deitirme sabit kald halde gerilmenin srekli olarak

azald davrana geveme (relaksasyon) denir.
 Srnme olaynda ekil deitirmeyi karakterize etmek iin
. d
d dt
ekil deitirme hz tarif edilir. 1. safhada gittike azalr. 2. safhada
dt
d d sratle artar ve
sabit bir minimum deer alr. 3. safhada
dt dt
malzeme kopar.

Malzemelerin srnme diyagramlar balang gerilmelerinin ve

scaklklarnn deerine bal olduu iin bu safhalar btn srnme
diyagramlarnda gremeyebiliriz.

Esas srnme olayn karakterize eden 2.safha ve buna bal ekil

deitirme hzdr.
 .
0 min .t
Zaman

2. Safhadaki ekil deitirme hz

Balangtaki ekil deitirme hz

Srnme ile toplam ekil deitirme

Bu safhada gerilme ile ekil deitirme hz arasndaki bant aadaki denklem

ile gsterilir.
.
min K n

Bu denklemdeki K ve n deneysel sabitlerdir.

 .
Log min Log K n.Log
.
eitli scaklklar iin min ile veya zaman ile arasndaki bant grafik olarak
gsterilir. n bu diyagramdaki dorularn ortalama eimi, K ise =1 haline karlk
gelen deeridir.
Srnme srasnda malzemelerin mukavemet esaslar srnme mukavemeti ve
srnme kopma mukavemeti olmak zere iki ekilde ifade edilir

Srnme Mukavemeti; Belirli bir scaklkta ve zamanda elemanda belirli bir

kalan ekil deitirme meydana getiren gerilmedir. Genel olarak p/h/T eklinde
ifade edilir. rnein 1/105/T

Srnme Kopma Mukavemeti: Belirli bir scaklkta ve belirli bir sre

sonra kopma mukavemetinin deeridir. K/h/T eklinde gsterilir.

Geveme olaynda belli bir scaklkta alan elemann kesitindeki i ilk

gerilmesinin her hangi bir andaki deeri

1 1 bants ile bulunur. Geveme olay n

K .E.(n 1).t
n 1
i
n 1
gerilmeli balantlarda nemlidir.
 Emniyet Gerilmeleri

Deiken zorlanmada; srekli mukavemet snr bir emniyet katsaysna blnerek

emniyet gerilmeleri denilen gerilmeler elde edilir

o 0 olduundan D
Tam deiken zorlamalarda s ; em D
g s

1
Genel deiken zorlanmada emniyet katsays s
o g

Ak D
 Emniyet Gerilmeleri
Her malzemenin zorlamalara kar bir dayanma snr vardr. Hibir zaman
zorlamann bu snrlara ulamas istenmez.

Statik zorlanmada akma veya kopma gerilmesi bir emniyet katsaysna (s>1)
blnerek emniyet gerilmeleri denilen gerilmeler elde edilir.
Statik zorlanmada emniyet katsaysnn ve emniyet gerilmesinin ifadesi:

Krlgan malzemeler iin:

K K em
K
em
K
s ke ; s k e ke ; k e
s s

Snek malzemeler iin:

Ak Ak Ak Ak
s ; s em ; em
s s
K , K , Ak , Ak malzemenin statik mukavemet snrlar;
, ise zorlanma hallerine gre nominal gerilmelerdir.
 Mukavemet art

D zorlamalarn elemanda dourduu gerilmeler emniyetli gerilme

deerlerin altnda kalmaldr.

Elemanda meydana gelen gerilme < Emniyet Gerilmesi

 Gerilme
D kuvvetlerin ve momentlerin etkisi altnda elemann herhangi bir
kesitinde, tepki olarak i kuvvetler meydana gelir . Birim alana gelen i
kuvvetlere GERLME ad verilir.
Bir elemann kesiti

ekme, basma veya eilme hallerinin makaslama veya burulmann etkisinde

etkisi altnda ise kesitte ise kesitte

NORMAL gerilmeler, KAYMA gerilmeleri,

meydana gelir.
 Basit Gerilmeler

Elemann kesitinde ekme, basma, eilme, burulma,

makaslama hallerinden yalnz biri varsa BAST gerilme
hali sz konusudur.
 Bileik Gerilmeler
Elemann kesitinde yukarda saylan gerilme hallerinden bir ka bir arada ise
BLEK gerilme hali sz konusudur. Bu durumda Bileke Gerilme B
hesaplanr.
ki trl bileik gerilme etkisi ortaya kabilir.

Normal gerilmeler veya Normal gerilmeler ve

kayma gerilmeleri var ise kayma gerilmeleri bir arada ise
Mukavemet Varsaymlar
kullanlr
B e ; B b Maksimum Kayma Gerilmesi Varsaym

B 2 32
Maksimum Biim Deitirme Enerjisi Varsaym

B 2 42
 YKLEME zaman iinde deiip deimediine gre iki ekildedir

Statik yklemeler zamana Deiken yklemeler maksimum ve minimum

gre sabittir. iki deer arasnda periyodik olarak deiir

max min
zaman a
2
max min
g
2
- a 0 ;
max min g

max 0 veya min 0

a 0 veya a 0 olabilir
max
a veya a min
2 2
 Statik mukavemet snrlar

Malzemenin Hasar meydana gelmeden statik olarak yklenebilecei snrdr.

ekme deneyi ile belirlenir.

Gevrek malzemelerde mukavemet

snr Kopma Gerilmesi (K ,K) dir.

F Snek malzemelerde mukavemet snr

Ao
Akma Gerilmesi (AK , AK) dir.
l l0 l

l0 l0
 Dinamik mukavemet snrlar

Malzemenin Hasar meydana gelmeden deiken olarak yklenebilecei

snrdr. Dinamik mukavemet snr yorulma deneyi ile belirlenir.

Yorulma Olay Nedir?

Yorulma; deiken gerilmeler altnda malzemenin i yapsnda meydana

gelen deiimlerdir.

mr; malzemenin kopuncaya kadar diren gsterebildii sredir.

Srekli Mukavemet snr; Malzemenin sonsuz sayda yk tekrarna veya

sonsuz mre dayanabildii minimum gerilme genliidir. (D ,D)
Yorulma Olay
Deiken gerilmelere maruz makine elemanlarnda krlma (hasar) statik
mukavemet snrlarn ok altnda gerekleir.

. evrimsel olarak deien gerilmeler malzemenin i yapsnda baz

ypranmalara sebep olur. Bylece kopma olay statik snrlarn ok
altnda meydana gelir. Elemann mr genellikle evrim says N ile
tarif edilir.
 Deiken zorlanmada kopma i yapdaki veya d yzeydeki
bir sreksizlik noktasndan balar. Bu nokta civarnda
malzeme yorulur bir atlak meydana gelir. Zamanla bu atlak
derinleir, sonunda atlak dndaki blgedeki gerilme
mukavemet snrn aarak elemann birden bire krlmasna
neden olur.
 Bu ekilde oluan krlma yzeylerinde iki blge grlr.
Krlma yzeyinin bir ksm mat ve dz, dier ksm ise parlak
ve tanelidir. Birinci blge nceden meydana gelen ve
zamanla byyen atla gsterir. kinci blge ise birden bire
kopan ksmdr.
Deiken Zorlanmada Mukavemet Snr

Deiken zorlanmaya maruz bir makine elemann tasarm mr esas

alnarak yaplr.

Deiken ykler altnda malzeme davran ilk defa 1866da Whler

tarafndan gerekletirilmitir.

Tasarlanan makina elemannn mrnn deiken gerilmenin

genliine bal olduu belirlenmitir.
Deiken zorlanmada mukavemet snr YORULMA DENEY ile belirlenir.

10mm apndaki standart deney numuneleri sabit bir ortalama gerilme

zerine deien genlikte gerilmeler uygulanarak test edilir. Her genlik
deeri iin numune kopuncaya kadar ki yk tekrar says ( N) kaydedilir.
Her defasnda genlik deeri biraz azaltlr.
 Gerilme deiim says (N) arttka, gerilme genliinin (g) azald grlr.

Belirli bir gerilme deiim says iin malzemenin hi krlmakszn devaml olarak
dayanabilecei bir minimum gerilme genlii vardr. Bu gerilme genliine o
malzemenin srekli mukavemet snr (D) ve buna karlk gelen yk deime
(evrim) saysna (N0) sonsuz (srekli) mr snr denir. Bu deer eliklerde
N0=106 107 evrim arasndadr.
Logaritmik eri iki ksmdan olumaktadr. Dik olan
ksmdaki mukavemet deerine zaman mukavemeti,
erinin yatay ksmndaki deerlere ise srekli
mukavemet deerleri ad verilir.
Yorulma krlmas istatistiki bir deer olduundan
sonular geni bir salma gsterir, bu deerleri iki snr
eri arasnda toplamak mmkndr. Snr eriler
krlmama olaynn deney paralarnn % kanda
meydana geldiini bir baka deyile gvenilirlii ifade
etmektedir.
 elik ve dkme demir olmayan malzemeler iin Whler erisinin yatay
ksm yoktur. Byle bir malzemenin srekli mukavemet snrnn
belirlenmesinde deiik bir yol izlenir. ncelikle deneylere dayanarak
malzemenin sonsuz mrn tarif eden bir No deeri belirlenir, ve buna
kar gelen deiken mukavemet deeri srekli mukavemet snr olarak
kabul edilir.
 Whler erisi sabit bir ortalama gerilmede deiken
gerilme genliinde izilmektedir.

Herhangi bir ortalama gerilme iin yorulma erisi elde

etmek yeniden yorulma deneylerinin yaplmas gerekir.
Veya belirli yaklamlar kullanlr.
GOODMAN-SODEBERG YAKLAIMI

Bu yaklamda yatay eksende, statik mukavemet

snrndan elde edilen mukavemet deerleri ve ortalama
gerilme deerleri belirlenir.

Dey eksende ise gerilme genlii ve tam deiken

gerilmeden elde edilen mukavemet snr deeri
belirlenir.
 Deney sonular iaretlenecek olursa bir kopma erisi elde edilir.
Aslnda parabol eklinde olan bu eri yerine kolaylk salamak
amacyla pratikte D ve K noktalarn birletiren Goodman dorusu
veya D ve AK noktalarn birletiren Soderberg dorusu alnr.
Soderberg doru denklemi;
g D 0 0

D 0 0 AK
bantsndan bulunur. Goodman dorusu iin Ak yerine K konur.
 Bu dorular elemann boyutlandrlmasnda ve kontrol hesaplarnda
kullanlmak zere deiik bir ekle sokulmu ve bu yeni diyagrama

yorulma diyagram denmitir.

 Bu diyagram mukavemet hesabnn esasn belirlemeye de
yarar.

g/o eimine sahip doru, diyagram

D B blgesinde keserse ie yaramazlk (hasar) akma

sonucunda oluur.

B AK blgesinde keserse ie yaramazlk (hasar) yorulma

sonucunda oluur.
 Deiken burulma zorlamalarnn laboratuar sonular
incelendiinde o n srekli mukavemet snr zerindeki
etkisinin hemen hemen yok denecek kadar az olduu
grlr. Bu sebeple basit deiken burulmann etkisi
altndaki elemanlarn hesab, basit deiken zorlanmada
D ye ve statik zorlanmada Ak ya gre yaplabilir.
 Pratikte yorulma (Soderberg) diyagramnn yan sra Smith (deitirilmi
Goodman) diyagram da kullanlmaktadr. Bu diyagram genelde kontrol
hesaplarnda kullanlr.
Srekli Mukavemet Snrna Etki Eden Faktrler.

Malzemelerin Srekli Mukavemet Deerleri,

laboratuarlarda zel olarak hazrlanm deney ubuklar
kullanlarak ok dikkatli ve kontroll deneyler sonucunda
elde edilir. Ancak bu deerler gerek makina elemanlar
iin geerli deildir. zole laboratuar artlar ile gerek
mhendislik uygulamalar arasndaki farkllklar ortadan
kaldrmak iin dzeltme faktrlerinin gz nne alnmas
gerekir.

D k y k b k g k d k e k f

D
D k y k b k g k d k e k f

D
 Yzey dzgnl faktr (ky): Standart deney ubuklarnn
yzeyi ok iyi bir ekilde parlatlmtr. Uygulamada
kullanlan hi bir makina elemannn yzeyi bu kadar yksek
kalitede ilenmez. Yzey kalitesindeki azalmann srekli
mukavemet zerindeki olumsuz etkisini gsteren bu faktr
ekil 1 deki diyagramda elemann retim ekline ve
malzemenin kopma mukavemetine bal olarak verilmitir.
 Byklk faktr (kb): Deneyler, bykln artmas ile
srekli mukavemetin azaldn gstermitir. kb faktrnn
deeri cetvel 12 de verilmektedir.
 Gvenirlik faktr (kg): srekli mukavemet deneyleri
sonucunda elde edilen mukavemet deerleri byk bir
salma gsterirler. Baka bir deile deneye katlan grubun
belli bir yzdesi ie yaramaz hale gelmekte kalan ise
salamln korumaktadr. e yarama ihtimali gvenirlii
ifade etmektedir. (Cetvel-13 )
 Scaklk faktr (kd): yksek scaklklar dislokasyonlar
harekete geirir ve bir ok malzemenin yorulma direncini
azaltr. (Cetvel 14)

T (oC) kd
T350 1
350<T 500 0,5
 Gerilme ylmas faktr (ke): Basit gerilmelerin yayl ancak sabit ve
srekli kesitler iin geerlidir. Eleman zerindeki ani kesit deiiklii,
entik veya delik gibi kuvvet akn deitiren noktalarda ve bu noktalar
civarnda nominal gerilmeye gre ani gerilme artlar meydana gelir. Bu
art; max Kt . ve max Kt eklinde ifade edilebilir.

Me F
Burada y veya eklindeki nominal gerilmeyi,
I A

Mb F
veya eklindeki kayma gerilmesini
Ip A
Kt ise teorik gerilme ylmas (geometrik veya form ) faktrn

ifade etmektedir. Malzemenin cinsi bu deeri etkilemez.

Analitik (elastisite teorisi) veya deneysel (fotoelastisite, strain -

guage) yntemlerle bilinen bu deerler diyagramlar halinde

verilmitir. (ekil 37)

 Fakat malzemelerin entik etkisine kar hassasiyetleri farkl

olduundan yorulma-gerilme ylma faktr ad verilen yeni bir faktr

tarif edilmitir.
entiksiz deney numunesi srekli mukavemet snr
K
entikli deney numunesi srekli mukavemet snr

K ile Kt arasnda; K=1+q.(Kt-1) bants vardr. Burada;

K 1 malzemenin entik duyarlln gsteren bir

q
Kt 1
faktrdr (ekil 2)

entik duyarll az ise q=0 , K=1

entik duyarll fazla ise q=1 , K=Kt
 Bilinmeyen etkiler faktr (kf): kf faktr ile srekli
mukavemet snrn azaltan btn etkiler dikkate
alnmaktadr. Bu etkenlerde ilgili bilgi birikimi ok fazla
deildir. Ancak srekli mukavemet deerini azalttklar
bilinmektedir. Eldeki az sayda bilginin snrlarna den
bir hesaplama yaplyorsa bu faktr kullanlr. rnek
olarak artk gerilmeler, metal pskrtme, korozyon
elektrolitik kaplama vb. verilebilir.
Sonlu mr Mukavemeti
Uygulamada mrn sonsuz alnmas yerine sonlu alnmasnn tercih edildii
alanlar vardr. Bu aratrmaclar sonlu mr ve sonsuz mr mukavemet
deerleri arasnda ilikiler kurarak deneyler yapmaya itmitir.
Baz aratrmaclar bu amala yaptklar deney sonularn mr ve D/ K
arasndaki ilikiyi gsteren bir Whler diyagram eklinde vermilerdir.
 Sonlu mr blgesindeki mukavemet snrna zaman mukavemeti snr
(zD) ad verilir.

N=103 evrim iin zD 0,9 K

N=106 evrim iin zD 0,5 K olarak alnabilir.

Buna gre yk tekrar saysna bal olarak mukavemet hesabnn esaslar

belirlenebilir.

N103 ise hesap statik mukavemet snrna

103<N<106 ise hesap zamana bal mukavemet snrna

N106 ise hesap srekli mukavemet snrna

gre yaplr
 statistik deerlere gre srekli mukavemet blgesi iin statik
mukavemet snrlar ile srekli mukavemet snrlar arasnda u
bantlar verilebilir:

eliklerde K 140 daN / mm 2

K 140 daN / mm2

Eilme: D 0,5 K D 70 daN / mm2

ekme: D 0,4 K D 60 daN / mm2

Burulma: AK 0,58 AK ; K 0,58 K ; D 0,58 D 0,29 K

Dkme demir ve dkme elik iin;

Eilme: D 0,4 K

Burulma (dkme demir): D 0,8 D 0,32 K

Zaman mukavemeti iin:

1 K
log zD m log N b ; m log 0,9
3 D
(0,9 K ) 2
b log ;
D
10b
zD m 103 N 106 ;
N
b
m
10
N 1
zDm