Professional Documents
Culture Documents
www.sindhsalamat.com 1
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
سٍڌ جي تاريخ
(غِٔڙٓم جاذٓز فاذ)
ڊجيٽل ايڊيشن:
www.sindhsalamat.com 2
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
اغٽاڪػٽ
ذاةٔم ڪحاب گِط -الڏڪاڻّ ،ڀٽائْ ةڪ اغٽّذ -ذٔصذآةاخ ،ڪاٺٔافاڏ
اغٽّذ -ڪطاچْ ،ىِطاڻ ڪحاب گِط -غاٌگِڙ ،ذُتط ڪحاب گِط -
الڏڪاڻّ ،غاگط ةّڪ اغٽّذ -الڏڪاڻٌّّ ،ذاٌْ ةّڪ اغٽّذ -الڏڪاڻّ،
ىِطاڻ ڪحاب گِط -الڏڪاڻّ،
ڪٍّؽ ڪحاب گِطٌ ،ظخ اةطأُو ؽاـ ىرهّ -كٍتط.
www.sindhsalamat.com 3
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
سيڌ سالنث ڊجّٽل ةَڪ اِڊِضو سلسلُ جَ ىئَن ڪحاب ”سيڌ جُ جارِخ“ اوٌان
اڳّان پّش آٌُ ٌُ .ڪحاب لّکڪ فقّر نحهر سيڌيَء پاران سيڌ جُ جارِخ کُ جرجّب
وار سٍّڙي ڇپراَِ آٌُ.
فقّر نحهر سيڌي ٌو ڪحاب ۾ نٍّيُ جُ ٌر جارِخ جُ جرجّب سان سيڌ جُ
صذص ّحو جُ جيم ۽ ورسّو جُ سال ۽ داص واقعو کُ نذحصر ىهَىُ 563ڏِيٍو ۾
سٍّڙَِ آٌُ .ان قسم جُ ڪحاب جُ سذث ضرورة ٌئُ .سيرس ٌُ جرجّب ۽ جحقّق
جَ ڪم جعرِف الئق آٌٌُ .اڻُ ةً سيڌ سالنث فَرم سيرس جحقّق ،ڊاڪٽر در نحهر
پٺاڻ جُ جرجّب ۽ جحقّق سان گڏ نذحلف وِب پّجز کُ نالئُ جارِخ جُ دريَء ۾
روزاىُ جُ جارِخ وار ىئّو جرجّب سٍّڙي پّش ڪري رٌَّ آٌُ.
ٌُ ڪحاب قلهڪار پتلّڪّضو الڙڪاڻَ پاران 3105ع ۾ ڇپاَِ وَِ .ٿَرائحا آٌَّن
فقّر نحهر سيڌي صاحب جا جيٍو ڪحاب جُ ڪهپَز ڪاپُ نَڪلُ سيڌ سالنث سيڌ
سالنث ڪحاب گٍر ۾ پّش ڪرڻ جُ اجازة ڏىُ.
اوٌ ان سڀيُ دوسحو ،ڀائرن ،سڄڻو ،ةزرگو ۽ ساڃاًٌ وىرن جُ قّهحُ نضَرن،
راِو ،صالحو ۽ رٌيهائَُء جَ نيحظر.
www.sindhsalamat.com 4
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
سٽاُء
7 ابو قاسم نحهد هاشم اداري پاران
8 فقير نحهد سنڌي حق سالنت سنڌ سالنت.
01 ڪوثر ٻرڙو هيُء دؤر نعلوناتي دؤر سڏجي ٿو.
00 جي.ايم رئيساڻي علم انسان جو تحت الشعور آهي.
01 جنوري
77 فيبروري
13 نارچ
77 اپريل
77 نئي
37 جون
70 جوالِء
81 آگسٽ
88 سيپٽهبر
97 آڪٽوبر
017 نونبر
007 ڊسهبر
www.sindhsalamat.com 5
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ارپــٍـــا
www.sindhsalamat.com 6
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
اداري پاران
www.sindhsalamat.com 7
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
غٍڌ حا غّذىا غٍڌ حا كّىْ ُٔطفر آًُ حٔڪْ پٍٍِخْ جاذٓشْ ذّانْ غاؿ غٍڌ حْ ةلا
سان ط فڏٍُصا ذُٔا آًُ اٌػاؿ حّ جاذٓز غاؿ گِطف جٍهق آُْ ،حٔئً ۽ حٔحطق اٌػاؿ جطكْ ڪئْ
آُْ جٔئً جاذٓز ةَ افغط نطػ كصؾ ذکّٔ آُْ .اٌػاؿ غائٍػْ ةٍٔاخؿ جْ جياؾ گِڻْ جطكْ ڪئْ
آُْ ۽ آئً ئْ جاذٓز ةَ پٍٍِخا فذؼ غٍّاذٓا آًُ ،گضذٓم پٍج ُظاذ غانً حْ جاذٓز ۾ پٍٍِخْ
غًٌِّ ۽ غّڀٔا آُْ ،پط ٌئًٔ جاذٓز پٍٍِخْ ذػٍاڪَْء حا حُّط ڎٓکاذٓا آًُ.
غٍڌق ٻّنْ ٌئو اخةْ ٻّنًٔ ىاؿ ُڪ آُْ حًٍِ ۾ ٌهو ڪائٍاة حْ ُط ذفْ کْ
ىّحّخـ خۿذ ۾ انڳ ۽ آغاؿ ٌيٌّْ غاؿ ٌهٔرصـ نکْ ڪطق اؿ ٌهو حْ حظ کاؿ ڪم جائًٔ غِٔڙ
ڀطق اٌصار ۾ ڪئْ آُْ .اؿ ۾ غياحْ ،غائٍػْ ٌهيً ۽ ٍُطؿ حّ دسٔطف ةَ جٔاذ ڪطڻّ ُخْ جَ
ٺاُْ غگِخْ ٿّ.
اٌػاؿ داة کْ ُط خۿذ ۾ پٍٍِخّ سهّ ۽ اؿ حّ ڪهچط ۽ رةاؿ حْ آراخق ۽ جطكْ ٌظٓظ
آُْ حٔئً ڌذجْ ،رةاؿ ،ڪهچط ۽ ذُڻْ ڪِڻْ ىحاثط ٌَ ٿئْ ،حٔڪڏًُ اُْ ؽّٔؿ ىحاثط ٿًٔ ٿّٔؿ
جَ پِّء اؿ کْ ٻّٔ ٌانّ غالىْ ئْ آُْ ،حٔئً غٍڌ ۾ 177ظ جْ ٌطةً پٍٍِخّ ذاڄ كائو ڪّٔ،
ٌٔػّق غاؽ حْ ذّانْ غاؿ غٍڌ جْ اُا پِطًٓ ڪاَُ ُئْ حًٍِ غٍڌق كّؾ کْ پٍٍِخْ ىاجرث
ذکّٔ ۽ 7481ظ جْ اٌگطٓظ غٍڌ جْ كاةق ٿّٔ ،حٔڪّ جاذٓز ۾ غٍڌ ڌذجْ جْ آسطق ڪاَُ ڪٍصڏ
ىاؽ غٍٔيث غيخِّٔ پط غٍڌ خذفٓؾً حْ ڌذجْ آُْ، نکّٔ فڃْ ٿّ .حًٍِ غٍڌ ڌذجْ کْ پٍٍِخْ ِ
۽ خذفٓؼ اىً پػٍص ٌُّصا آًُُ .ڪ فاذغْ ؽٍط ٿّ ٓاخ اچْ( .ةاخؽاًُ حْ غحً ىهڪً فحد ڪطڻ
ةٍص ةَ نيً حِڪْ ٌٿْ ٿئْ ۽ فڌٓڪ ڪّؽؼ ڪطق ٿّ ،نٔڪً خذفٓؾً ُڪ ىاٌَْء ىاؿ اڌ کائْ
اڌ ٻئْ الِء ةچائْ ٿّ) آؿُء فلم خغحٔاب ىرصفخ غّاٌرْ حٍو جاذٓز کْ جاذٓز فاذ جطجٔب ڎٓڻ حْ
ڪّؽؼ ڪئْ آُْ .حٔئً غٍڌق اخب حْ پڙٍُصڏ کْ اڃا فڌٓڪ غِّنث ىٔػط ٿئْ.
آؿُء اًٌِ خفغحً حّ ٿّذائحّ آُٔاؿ حً ًُ ڪحاب الِء جاثط نکْ ڎٌا حًٍِ ۾ ىرحطؾ ڪّثط
ٻطڏف ،ىرحطؾ حْ آو ذئٔػاڻْ ۽ ةٔئڪ ٽائٔٽم الِء ىرحطؾ ٌظٓظ كاغياڻْ حا ٿّذا .اًٌِ خفغحً
www.sindhsalamat.com 8
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
حّ ةَ ٿ ّذائحّ آُٔاؿ حً ڪحاب ؽآً ڪطڻ الِء ُيحآّ .حًٍِ ۾ غائًٔ غطىص چاٌڊّٓ ،ىرحطؾ غٍٔص
ىخحتْ گِاٌگِطف ،ىرحطؾ ـفصذ ٌهْ نغاذق ۽ ىرحطؾ ةػيم آًُ .آئّؿ ٰ غّىطف ،ىرحطؾ غالؾ
اٌَِْء ڳانَِ حّ ةَ اكطاذق آُٔاؿ جَ ىٍٍِخْ ًُ ىخيٌّْ ۾ فڌٓڪ جرلٔق حْ ڪافْ گٍخائؼ
غٍگ ةٍٔاخ ذکڻ حْ ڪّؽؼ ڪئْ اٿو ،آز آُْ جَ ُيث افظائْ ِ ىّحّخ آُْ ،جًٍِ ٌُّصق ةَ
ٿٍٔصق!
www.sindhsalamat.com 9
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
اڄ ڪهَِ حّ خۿذ ىٍهّىاة ۽ ةاستط ذُڻ حّ خۿذ آُُْ .ط ةاؽٍّذ فطخ ٻًٔ ىاڻًِ ،پٍٍِخً
ٌالئلً ،ىهڪ جّڏق پطڎَِٓ حْ ٌث ًٌٔ ستطؿ ۽ ذانحً ۽ ذلٔلحً کاؿ ةاستط ذُڻ حّ سّاُاؿ ذُْ
ٿّ .اُڙق خۿذ ۾ ىٍهّىاجْ ڪانو جّڏق ڪحاب فڎق اُئث ذکً ٿا.
اغاؿ حّ خفغث فلٔط ىريص غٍڌق ،حًٍِ حّ ُْ ڪاذائحّ ڪحاب ًُ فكث افُاؿ حْ ُٿً
۾ آُْ اُّ خفغث ىػهػم اؿ ىرٍث ۽ غِٔڙ ۾ ذڌؽ ذٍُصف آُْ ،غٍصز ىرٍث ۽ سّةفّذة
جطجٔب ۽ حاکّڏ حّ ثيط ًُ ڪحاب حْ ـّذة ۾ ىاُط ٿّٔ آُْ.
ىّؿ غاؿ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ الڏڪاڻْ جْ فلٔط ىريص غٍڌق حڏًُ ةَ ىهٍصف ُّ ،اغاؿ ُڪ
ٻئْ کاؿ غاڳّٔ ئْ غّاؽ پڇٍصا ُئاغْ .ىاؿ کاٌئّز ٻڌٌصف ُّز جَ فلٔط ىريص اڄ ڪهَِ ڪِڙق
ڪو ۾ ذڌؽ آُْ ۽ ُّ ىّؿ کاؿ پڇٍصف ُّ جَ جُّاؿ اڄ ڪهَِ ڇا پٔا نکّ .اُّ غّاؽ ىاؿ کاٌئع
ـطػ اؿ الِء ڪٍصف ذٍُصف ُّز حّ ىٌّکْ اُا پڪ ٌُّصق ُئْ جَ فلٔط ىريص غٍڌق فاٌصف فِْٓ
ئْ ڪٌَّ ٿّ غگِْ.
ىّؿ کْ اُّ ٻڌق ڎاڍف افػّز ٿٍٔصف آُْ حڏًُ ڪخَِ اخٓب ۽ ؽاٌط اُّ چٌّصا آًُ جَ
”ةاةا غِٔڙ ٓا جطجٔب ڪّ فڎف ٓا اُو ڪو ڪٌِّْ“ اُڙؿ نٔکڪً ؽآص غِٔڙ ٓا جطجٔب حّ ڪو
ڪڏًُ ڪّٔ ئْ ڪٌَّ ٌُّصف ٌَ جَ اؿ کْ كطفذ اُّ اٌصارف ٿْ فڃْ جَ اُّ ڪو ڪٔڏف ڎکّٔ،
ىرٍث نهب ۽ اُو ڪو آُْ .اُڙؿ ڪحاةً کْ ىرٍث ڪطق فلٔط ىريص غٍڌقَء حِڙق حاکّڏق
ٌّحّاؿ حّ ىطجب ڪٔم ُْ ڪحاب “غٍڌ حْ جاذٓز“ جياؾ گِڻْ حاکّڏ کاؿ پِّء اغاؿ حْ ُٿً
جائًٔ پِحّ آُْ حًٍِ الِء فلٔط ىريص غٍڌق کٔطفؿ نِڻْ ٿّ ًُ .ڪحاب ىاؿ اغاؿ کْ غًّٓ
ُظاذًٓ ؽشفٔحً حْ حٍو ۽ ففاة حْ ڎًٍِٓ حْ ةاذق ۾ ىٍهّىاة ىهْ ٿْ ُْ .ڪحاب ٌاؾ
پڙٍُصڏ ۽ ٌاؾ ىٍهّىاة غاؿ خنچػپْ ذکٍصڏ ىاڻًِ الِء جَ اُو آُْ ئْ پط ساش ڪطق ىٔڊٓا غاؿ
جٍهق ذکٍصڏ خفغحً الِء ٌِآث ڪاذائحّ ڪحاب آُْ.
ىاؿ فلٔط ىريص غٍڌقَء حْ اًٌِ ڎکآً کاؿ فاكف آُٔاؿ حٔڪْ کٔع ًُ ڪحاب کْ
جطجٔب ڎٓڻ فكث آّٓؿ ٌُّصّٓؿ ،ڇّ جَ ىّؿ ةَ سّخ اُڙا ڪٔحطائْ ڪحاب جطجٔب ڎٌا آًُ ُْ ،غٍصز
كهيْ پّذُّٔ ٌِآث فاکاڻ حّڳّ ٌيم آُْ .ىاؿ کٔع خؽ حْ گِطآً غاؿ ىتاذڪتاخ پٔؼ ڪٍصق
جٍانْ کٔع فڎق ٌيط ٌها ڪطق حٔئً ُْ ٌّحّاؿ اؿ ئْ حضةْ غاؿ غٍڌق ٰ خٌا ٿّ ڪٔاؿ جَ اهلل
اخب حْ سصىث ڪٍصف ذُْ ۽ اُڙا ىٍهّىاجْ ڪحاب آڻٍٔصف ذُْ.
ڪوثر ٻرڙو
ڪٍٽطفنط پطفگطاؾ /اغٽٔؾً ڊائطٓڪٽط
ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ڪطاچْ
www.sindhsalamat.com 10
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
اٌهْ جطًٓ ذجتّ آُْ ،اٌَِْء ىطجتْ حّ افلم ف ٌئق جطًٓ ىيِط ذلطة ٰ ٌهو حّ ذجتّ
آخؾ ٌهٔہ انػالؾ آُْ ۽ غٍصز افالخ جڪٍّٓٔاة حْ غهد کاؿ جرث انثطقٰ حْ ىٍهّىاة کْ جرث
انؾٍّ ذ آڻڻ حْ غٍْٔ ـطٓد ۽ ڪّؽؼ ف ڪافس ڪٍصق ،جياؾ جط انالٌاة ف پٔغاىاة کْ انڳ
ٌهّؾ ففٍّؿ حّ خذحّ ٌها ڪّٔ آُُْ .ط ٌهيْ ؽٍتّ ىٍفطخ اٌػائٔڪهّ پٔڊٓا ٌهيْ سظاٌّ آُْ.
اُڙؿ ٌهيْ سظاًٌ ىاؿ غّاٌد ٌيطق ةَ ىٍهّىاجْ ٌهيْ سظاٌّ آُْ ،حٔڪّ ڪحاةً ۽ خنًٔ حّ
خنپضٓط خفٍّٔ آُْ ،حًٍِ کْ جاذٓز فاذ جطجٔب ڎٌّ فّٓ آُْ ،اُڙق جطجٔب فاذ جاذٓشْ اكحتاغاة،
ىظٓص ٌهيْ اكافاة الِء ىالذيَ فطىآّ؛
( )7غٍڌقَء ۾ ـطػ فٌرّ (گطاىط) جْ پِطؿ ڪحاب 7481ظ ۾ نکّٔ فّٓ.
( )2اٌگطٓظؿ 7487ظ ۾ ذڪو ٌاىّ حاذق ڪّٔ جَ اٌگطٓظ آفٔػط الرىْ نّذ جْ غٍڌق پڙًُ.
( )1غٍڌ ۾ غٍڌق ٻّنْ 7482ظ ۾ فاذغَْء حْ حاِء فذجْ.
( )8غٍڌق ٻّنَْء حْ ُاڻّڪْ ذغو انشم 7481ظ کاؿ آُْ.
( )8غٍڌقَء ۾ پِطّٓؿ خذغْ ڪحاب 7481ظ ۾ نکّٔ فّٓ.
( )6غٍڌقَء ۾ پِطّٓؿ كفّ 7488ظ غً ۾ ڇپّٔ.
( )1غٍڌقَء ۾ ىليّؿ ٌّٓػَْء حْ ؽطفٌاة 7461ظ ۾ ٿْ.
( )4غٍڌقَء ۾ كاٌّؿ جْ پِطّٓؿ ڪحاب 7461ظ ۾ نکّٔ فّٓ.
( )9غٍڌقَء ۾ پِطّٓؿ ٌافؽ 7464ظ ۾ ڇپّٔ.
( )71غٍڌ حّ پِطّٓؿ ٌلؾّ 7411ظ ۾ ؽآً ٿّٔ.
( )77ڊاڪٽط اذٌٔػٽ ٽطىپ 7412ظ ۾ غٍڌق گطاىط نکّٔ.
( )72غٔيّذ 7448ظ ۾ غٍڌق گطاىط نکّٔ.
( )71خّٓاؿ ٌاذائڻ حڳً ٌاٽ فغٍاڻْ 7492ظ ۾ غٍڌق گطاىط نکّٔ.
( )78خّٓاؿ ڎٓاذاؾ فغّىم ىٔط چٍصاڻْ 7918ظ ۾ غٍڌق گطاىط نکّٔ.
( )78غٍڌقَء ۾ آجو ڪِاڻْ حْ ؽطفٌاة 7986ظ کاؿ ٿْ آُْ.
اٌَِْء نطر ٌيم جْ پِطّٓؿ ڀٔطف فلٔط ىريص غٍڌق ٌيم پٔطا آُْ .اچّ جَ “پِطّٓؿ“ ُخڻ حْ ؽطػ
ذاـم ڪٍصڏ ٌاىم ف ذاىم کْ ؽاىم ڪطّٓؿ ،اٌَِْء الِء اكحتاغاة حْ ىٍهّىاة پٔؼ ٌيط ذکخْ ٿْ؛
( )7غٍڌق اخب حّ پِطّٓؿ خفذ غّىطؿ حّ خفذ کاؿ آُْ.
( )2غٍڌق ٌثط حّ پِطّٓؿ كفّ غػئْ پٍِّؿ آُْ.
( )1غٍڌق ٌيو حّ پِطّٓؿ ؽاٌط كاكْ كاكً آُْ.
( )8غٍڌق ۾ جطائٔم حّ پِطّٓؿ ؽاٌط ٌاذائڻ ؽٔاؾ آُْ.
( )8غٍڌقَء ۾ غظؽ جْ پِطّٓؿ ڪحاب آسٌّص گم ىريص حّ آُْ.
( )6غٍڌقَء حْ پِطًٓ خذغْ ڪحاب “غٍڌق ٻاذاڻّ” ڪحاب آُْ.
( )1غٍڌق ٻّنَْء ۾ پِطّٓؿ خذغْ ڪحاب ٌٍصٓطاؾ ىٔط چٍصاڻْ نکّٔ.
( )4غٍڌقَء ۾ پِطّٓؿ ـاذب خّٓاؿ ؽاٌط آسٌّص گم ىريص ُّ.
( )9غٍڌقَء ۾ نکٔم پِطًٓ اـهْ آجو ڪِاڻْ “غائّ پً ۽ ڪاذف پً“ آُْ.
( )71غٍڌ ۾ ةاكاٌصـ جٍهٔيْ اخاذا غڀ کاؿ پِطًٓ ٌّٓأًٌ كائو ڪٔا.
( )77ؽاَُ حْ ذغانْ حّ پِطّٓؿ اٌگطٓظقَء ۾ جطحيّ ڊاڪٽط غّذنْ ڪطق ڇپآّ.
www.sindhsalamat.com 11
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
غٍڌ حْ دفانفلاذ ٌهْ ڀٽّ کْ ةطنأٌَ حْ ڪًٍِ ٌّّٓٔذغٽَْء ۾ ةًٔ االكّاىْ كاٌّؿ حّ پِطّٓؿ آؾٔائْ ()72
اغحاخ ىلطذ ڪّٔ فّٓ.
غّىطؿ حْ خفذ حّ پِطّٓؿ ؽاٌط پٔط ـصذ انصًٓ ؽاَُ ُّ. ()71
غّىطؿ حْ خفذ ۾ پِطًٓ ؽاٌطق گٍاؿ ـٍف کاؿ ؽطفظ ٿْ. ()78
حصٓص غٍڌق گٔث حّ پِطّٓؿ ؽاٌط ـّفْ ٌٔڀطاث آُْ. ()78
اذغًٌّ ۽ جطساًٌ حْ خفذ حّ پِطّٓؿ غٍڌق ؽاٌط ؽاَُ ٌٍآث ذكّق ُّ. ()76
نّگ (نّڪ) گٔث جْ پِطّٓؿ ڪحاب ڊاڪٽط ٌتْ ةشؼ ةهّچ نکّٔ. ()71
ؽاٌطقَء حْ ـٍف “ُخّ گّئْ” حّ پِطّٓؿ ىؤحص غٔص ثاةث ٌهْ ؽاَُ ُّ. ()74
ؽاٌطقَء ۾ ىصج حْ ـٍف حّ پِطّٓؿ ىؤحص حيً چاذڻ ُّ. ()79
غٍڌق ىطثْٔ حّ پِطّٓؿ ةٍٔاخ غٔص ثاةث ٌهْ ؽاَُ ذکّٔ. ()21
اٌَِْء اىٔص غاؿ جَ اڳًٔ ڪحاةً حٔاؿ ًُ ڪحاب کْ ةَ كصذ حْ ٌگاَُ غاؿ ڎغخّ.
www.sindhsalamat.com 12
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
جنوري
ٌٔػّق غاؽ حّ پِطّٓؿ ىٍِّٔ حٍّذق آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ ذفىًٔ حْ ُڪ خّٓجا
“حٍٔع” ) (JANUSحْ ٌانْ جاؿ ذکّٔ فّٓ آُْ ُْ حٍگ حّ خّٓجا ُّ ،حٔڪّ ُڪ ئْ فكث،
اڳٔاؿ ۽ پّٓاؿ ڎغْ غگٍِصف ُّ ،ذفىًٔ حّ سٔاؽ ُّ جَ ًُ خّٓجا فاٌگط ُّ ةَ پٍٍِخْ ىاكْ ۽
ذاؽ حّ حائظف فٺْ غگًِ ٿا .حًٍِ غتب ًٍُ ًُ ىٍِْٔ حّ ٌانّ حٍّذق ذکّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7928ظ جْ غٍڌ حْ كاةم اذحطاؾ ؽشفٔث اغالىْ غٔاغث حّ كائص ىّالٌا حاؿ
ىريص ٌتاغْ ڳّٺ ٻٔڙف چاٌڊّٓ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7927ظ جْ اخب خفغث ؽشفٔث ٌتصانغفّذ فنص ٌتصانخهٔم ڀطڳڙق ڳّٺ غالؾ
ٌتْ ڀطڳڙق ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7982ظ جْ غٍڌف ىاٿطق حْ كصٓو جِضٓب ذکٍصڏ غياټ كتٔهْ ۾ ٌتصانػحاذ
ڎٓطف فنص غالؾ ذٔصذ ڎٓطف فانص حْ ٌانْ جْ كائو ڳّٺ غالؾ ذٔصذ ڎٓطف جٍهلْ كٍتط كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7988ظ جْ ٻّنَْء حّ ىاُط ڊاڪٽط كاغو ٻگِّٔ فنص ىطاخ ٌهْ ٻگِّٔ ةاڊَُ
جٍهلْ ڎفڪطق ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7986ظ جْ اغٽٔج فٍڪاذ اغحاخ كهٍصذ ةشؼ ڪهّ فنص خفغث ىريص غٔاؽ
الڏڪاڻْ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7969ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حّ نٔکڪ ۽ اخٓب خًٓ ىريص ڪهِّڏف فنص ىريص پٍاَُ
جٍهلْ كٍتط حْ ڳّٺ ڀافٌص الکا ۾ ڄائّ.
پِطًٓ حٍّذق 7918ظ جْ كّىپطغث اڳّاڻ دفانفلاذ ڪّالچْ الڏڪاڻْ كهٍْ حْ ؽِط ةاڊَُ
ڀطغاؿ غِٔڙ اغٽٔؾً ڳّٺ ۾ انِڏٌْ ڪّالچَْء حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7989ظ جْ (فٍڪاذ) اغحاخ اٌّذ ٌهْ غاٌگْ فنص اغص اهلل غاٌگْ ڳّٺ غاٌگْ
جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7917ظ جْ ٌانْ فاذف ذاڳْ انهاػ غيّؿ فنص اذةاب ٌهْ غيّؿ ؽِصاخڪّټ
۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7978ظ جْ جاث ةاٌّ ةطاُّئْ ڳّٺ خًٓ پّذ ؽطٓف جٍهلْ ۽ كهٍْ ؽڪاذپّذ
۾ ٌالىَ ذاحْ ةطاُّئْ خٍٓپّذق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7914ظ جْ ٌانّٔاذق ؽاٌط پٔاغْ ٌيط چاٌڊْٓ حّ حٍو سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ
كهٍْ خاخف ۾ ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7916ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط گم ذػً گم ٻطڏف ،فنص ىريص ـاند ٻطڏف ڳّٺ
ةگّخڏف كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 13
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ ڊاڪٽط كطةاؿ ٌهْ حِحٔاؽ ڦهخْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ ؽاٌط،
ڪانو ٌگاذ ،نػٍط ۽ نٔکڪ اٿع.
پِطًٓ حٍّذق 7968ظ جْ ؽاٌط اذيص غههاؿ کّغّ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7961ظ جْ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ڪاىم اىصاخ ححّئْ ،كاخذ ةشؼ ححّئْ حْ
گِط ڳّٺ غحاذ ڎٌّ غاٌگْ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7912ظ جْ ؽاٌط ىٍٔط غّنٍگْ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7968ظ جْ كّىْ ؽاٌط راُص ؽٔز اـم ٌانّ ذاڪو ٌهْ فنص گم ىريص ؽٔز
حْ گِط ڳّٺ ؽاَُ نڌاڻْ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ ؽاٌط غانڪ غّنٍگْ اـم ٌانّ ىريص ةشؼ فنص ذغّؽ ةشؼ
غّنٍگْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7961ظ جْ ؽاٌطـ ٌآاب غطڪؼ غٍڌق غطڪؼ غٍڌق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط سانص غاذم (سانص ذػًٔ) ڳّٺ ىلٔو ڎاُطق ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7964ظ جْ ؽاٌط ٌهْ ذػً فنص ٌتصانلاخذ ىٍگْ ىاٿٔهّ ىّىم حْ ىاڏق
گِّٽڪْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ففا ذاڪو فغاڻ فنص ىػحْ ساؿ فغاڻ ڳّٺ ٌّاب
فغاڻ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىهِاذ غٍڌق اـم ٌانّ ىريص ڇٽم فنص خفخا ساؿ
ةّرخاذ ذجّخٓطف ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7918ظ جْ حصة پػٍص اخب حّ نٔکاذق ٌافؽ ٌگاذ ۽ ڪِاڻٔڪاذ نٍم پؾپ
(نٍم ڀڳّاؿ خاز ذٓخّاڻْ) الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7911ظ جْ ىاُط جٍهٔو ،ؽاٌط ذتٔب اهلل ـصٓلْ ڳّٺ پاټ كهٍّ خاخف ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7982ظ جْ ـّفْ ةشؼ ٌهْ غِحّ ڳّٺ نٌّگ ساؿ غِحّ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ
غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ حٍّذق 7912ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ ىشحٔاذ چٍْ گڏٓخْ ؽِط ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7942ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ نػٍط ففا فرٓط ٌهْ ىگػْ فنص ىريص ـالج
ىگػْ حْ گِط ڀٍٔع ڪانٌّْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7968ظ جْ اخةْ کٔحط ۾ ؽاٌط نّذ كئط غِحّ خاسم ٿٍُّٔ ًُ .ڱّذحَ ؽِط
حْ ڎکڻ نطػ ڳّٺ ذڪطاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7941ظ جْ ىٺم جٌّّٔ ٍُڱّذحَ ؽِط حْ ڀطغاؿ ڳّٺ ٌهْ ىطخاؿ جٌّّٔ ۾
حٍو فذجّ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
www.sindhsalamat.com 14
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ حٍّذق 7911ظ جْ ٌّاىْ ؽاٌط گم ذػً گّپاٌگ ؽاخ فنص حيٍَ ساؿ گّپاٌگ ڳّٺ
ڪطؾ ساؿ گّپاٌگ جٍهلْ ىٔطفساؿ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7924ظ جْ ؽاٌط غٔص غطخاذ ٌهْ ؽاَُ “داڪط“ فنص حٍفط ؽاَُ ةشاذق ڳّٺ
ٻٔطڏق جٍهلْ گِّٽڪْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌ حّ ڪٍَِ ىؾق ؽاٌط ؽٍتاؿ ةشث اـم ٌانّ اهلل ةشؼ فنص
ذغّؽ ةشؼ ىٍگْ حْ فالخة ڪؾيّذ ۾ ٿْ.
پِطًٓ حٍّذق 7911ظ جْ ٌتصانرق اةڙف فنص ىريص ساؿ اةڙف ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ اخةْ سصىحّؿ
اغٽٔج ،ذٓڊّٓ ،ٽٔهّٔٓظؿ ۽ فهو حّ جياؾ فڎف اخاڪاذ ،ـصاڪاذ ،غٍڌق ٌهو اخب ،ثلافث ۽
ىّغٔلْ حّ ڄاڻّ ُّ.
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ ىلتّؽ ؽاٌط ٌتصانشانق ٌتص ڳّٺ ؽّذڻ كهٍْ ڪڇْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7917ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ڪٍَِ ىؾق ۽ اٌلالةْ ؽاٌط ٌتصانڪطٓو گصائْ
فنص حتاذ ساؿ الؽاذق ڳّٺ ڪطٓو آةاخ جٍهلْ ٺم كهٍْ حٔڪب آةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7969ظ جْ ٌاىٔاذق ڪِاڻٔڪاذ ذغّؽ ىٔيڻ حّ پّذف ٌانّ غالؾ ذغّؽ فنص
ىريص ٍٓلّب ىٔيڻ غکط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7911ظ جْ ةهٍص پآَ اخٓبٌ ،انو ،ىرلق ،ىلطذ ۽ ىاُط نػأٌاة ىٔيڻ ٌتصانيخٔص
غٍڌق فنص غالؾ ذػًٔ ڳّٺ ىاڏق نڳ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
اٌهْ پائْ حّ اخٓب ،ؽاٌط ،ىرلق ۽ خاٌؾّذ ڊاڪٽط ٌها ىريص ٰ پِطًٓ حٍّذق 7979ظ جْ
ذاىْ فنص كائو انصًٓ ساؿ غُّّ ڳّٺ غُّّ كٍاـطـ جٍهلْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7941ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ٌهْ ىريص ةٔگ ىطرا ًُ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ سّةفّذة ؽاٌط غالؾ ٌتْ غارق ىٔيڻ فنص ذذٔو ڎٌّ ىٔيڻ ؽِط
ىٔطپّذ ٻطڏف جٍهلْ ٺم كهٍْ حٔڪب آةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
اٌهْ خذحْ حّ ٌهياُء ،ىفحْ ۽ ؽاٌط ىريص كاغو ڳڙُْ ٓاغٍْٔ ٰ پِطًٓ حٍّذق 7444ظ جْ
كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7918ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ،ىرلق ۽ جاذٓشصاؿ ىريص غّىاذ ؽٔز فنص اهلل ةچآّ
ؽٔز ڳّٺ ؽٔز كطُّٔ ڀاٌڊاذق جٍهلْ ةصًٓ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ حٍّذق 7918ظ جْ ةصًٓ کْ كهٍْ حّ خذحّ ڎٌّ فّٓ.
پِطًٓ حٍّذق 7968ظ جْ اٌّذ اةڙف ڳّٺ النْ حا ڀاڻ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻّ ۾ پٔصا
ٿّٔ .اخةْ سصىحّؿ -ـرافث ۽ ڪِاڻٔڪاذ اٿع.
پِطًٓ حٍّذق 7968ظ جْ ٌانّٔاذف اخاڪاذ اغيأٌم چاٌڊّٓ جٍهلْ ىِٔڙ حْ ڳّٺ اذيص ساؿ
چاٌڊْٓ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حٍّذق 7928ظ جْ ؽاَُ نهٔف حْ فڪط حّ ڄاڻّ ۽ ىؾِّذ نٔکڪ پطففٔػط اڪطؾ
اٌفاذق ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ڄائّ.
پِطًٓ حٍّذق 7918ظ جْ ؽاٌط ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڪانو ٌگاذ ىرتث ٌهْ ةهّچ اـم ٌانّ ىرتث
ٌهْ نٍڊ خاخف ؽِط حْ ڇاڻْ (ؽاَُ آةاخ) ىرهْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 15
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ ٌاىٔاذق غٔاغحصاؿ ٌتصانػالؾ فنص ذاحْ گم ىريص ٿِٔو ڳّٺ
نٔب ٿِٔو ؽِصاخپّذ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ذئص پاذز حّ اـم ٌانّ ذئص انرق كاكْ ڳّٺ
گاُْ ساؿ حهتاڻْ نڳ ساٌّاُڻ ،جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ،كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حٍّذق 7961ظ جْ ىًُّ نٍم پطٓيْ فنص ڪٍٔا نٍم حّ حٍو ڎفڪطق ؽِط كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ ٿّٔ .پْ آڇ ڊق ىّكّظ؛ غچم غطىػث ڪْ اذخف ؽاٌط ()2118
پِطًٓ حٍّذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ سانص آراخ پّذف ٌانّ سانص ذػًٔ فنص ذاحْ حڙّٓ
فگِّٔ آُْ ڳّٺ ىػّ ڀطڳڙق ڀطغاؿ ڳّٺ حالؽ فگِْٔ ،جٍهلْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
2حٍّذق 7991ظ جْ ىرلق ،ڎاُّ ،اخٓب پطففٔػط ڊاڪٽط ٌتصانڪطٓو غٍصٓهّ ُئؾَ الِء حصا
ٿْ فّٓ.
2حٍّذق 7911ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط آثو ٌاٿً ؽاُْ اـم ٌانّ غالؾ ذغّؽ سٔطپّذ ٌاٿً
كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
2حٍّذق 7928ظ جْ غياحْ فذڪط اؽطػ ٌتاغْ ةٔگو ڌقَء ذڪٔو غٍٔص ساؿ ڳّٺ فنٔص
نڳ الڏڪاڻْ ۾ ڄائْ.
2حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌق نّڪ اخب حّ ىؾِّذ غگِڙ ٻٔڙف فلٔط ذٔصذ آةاخ ۾ الڎاڻّ ڪطق
فّٓ.
2حٍّذق 7964ظ جْ نٔکڪ ۽ ـرافْ حافٓص ڀٽْ ةئطاث ڪانٌّْ غکط ۾ پٔصا ٿّٔ.
2حٍّذق 7911ظ جْ ذاحْ ساؿ ىريص چٍخڻْ 16فذًُٔ حْ ڄياذ ۾ ففاة ڪئْ.
2حٍّذق 7984ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق اخٓب ،ىّذح ۽ غياحْ اڳّاڻ پطففٔػط اٌخار كطٓؾْ
كهٍْ خاخف حْ ةشحٔاذ پّذ ڳّٺ ۾ ڄائّ.
2حٍّذق 7972ظ جْ ٌاىٔاذف ٌانو پٔط غالؾ ذغّؽ غطٍُصق كهٍْ ذٔصذآةاخ حْ ؽِط
ىٽٔاذق ۾ ڄائّ.
2حٍّذق 2111ظ جْ ٌٔار ُيآٌّْ اـم ٌانّ ىؾحاؼ اذيص ففاة ڪئْ .اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌط
ُئع.
2حٍّذق 7911ظ جْ ؽاٌط غطفپ چٍصذ “ؽاخ“ ىٺْ كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ حٍو فذجّ.
2حٍّذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط نٔکڪ ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ٌاخؽ ٌتاغْ اـم ٌانّ ٌتصانرق
فنص ىريص آچط ىخاُص ٌتاغْ ڳّٺ نٍهّ ذائٍڪ جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌ حّ كّىْ ؽاٌط غطڪؼ غٍڌق اـم ٌانّ (ٌتصانيخٔص چاٌڊّٓ)
ىّنّق ٌتصاهلل چاٌڊّٓ حْ گِط ڳّٺ کاٌڙق جٍهلّ سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ ۾ اک کّنْ.
1حٍّذق 7922ظ جْ ٌانْ فاذق كهيڪاذ ،ؽاٌطٌ ،لاخ ،ـرافْ ۽ ڪِاڻٔڪاذ ڪٔطة ٻاٻاڻْ
ىّذّٓ الکّ ،جٍهلّ غڪطٌڊ كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
1حٍّذق 7982ظ جْ ڀهّڏ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ فاحص اـم ٌانّ ؽٍتاؿ ٌهْ ىٍگْ ،الڏڪاڻْ
ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 16
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1حٍّذق 7981ظ جْ سّةفّذة ؽاٌط “حّس ٻطڏف” اـم ٌانّ ٌضٓط اذيص فنص ٌتصانّاغً
ٻطڏف كٍتط جٍهلْ حْ ڳّٺ گِٽِڙ ۾ پٔصا ٿّٔ.
8حٍّذق 7999ظ جْ غٍڌ حّ جياؾ غٺّ ٌانو ذلطة ىّالٌا ٌتصانڪطٓو كطٓؾْ انيٍطفػ
ىّالٌا ٻٔط فاذف ففاة ڪطق فّٓ آسطق آذاؾ گاَُ ٻٔط ؽطٓف كٍتط ۾ اٿع.
8حٍّذق 7498ظ جْ غٍڌق ٻّنْ ۽ اخب حْ سصىث ڪٍصڏ ذاحْ ىريّخ ساخؾ فانص حّ ٌانّ
ىريص ةچم داة حّ كطٓؾْ جٌَّٔ ٌطب حْ فالخة جٍهلْ ىٔطفساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ حْ ڳّٺ
ةٺْ ۾ حٍو ٿٔع.
8حٍّذق 7971ظ جْ سٔطپّذ ذٓاغث حّ فانْ ىٔط فٔق اذيص (ثاٌْ) فنص ىٔط ٌهْ ٌّار ساؿ
ٌار ٽانپط ڪّټ ڎٓخْ ۾ حٍو فذجّ.
8حٍّذق 7981ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ اٌّذ غٔاؽ ڳّٺ ذاحْ اةطأُو ؽاَُ (فٓخِّ ةڇٔطق
ذٓهّق اغٽٔؾً) ۾ ىريص ةشؼ غٔاؽ حْ گِط حٍو فذجّ.
8حٍّذق 7911ظ جْ ٌاىٔاذق نٔکڪ ۽ ؽاٌط خنٔپ ڪّٺاذق ،ىٺَْء ۾ پِالث ىم ڪّٺاذق
نُّاڻْ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
8حٍّذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ائٍٿطاپانخػٽ ۽ ىرلق دفانفلاذ ٌهْ فنص ىٔط ىريص ڪهِّڏف،
فاذَُ جٍهلْ حْ ڳّٺ آةاخ ڪهِّڏا ۾ ڄائّ.
8حٍّذق 7924ظ جْ پاڪػحاؿ پٔپهظ پاذٽْ حّ ةاٌْ دفانفلاذ ٌهْ ڀٽّ پٔصا ٿّٔ .اةاڻّ ڳّٺ
ڳڙُْ سصاةشؼ ڀٽّ اٿع.
ىّغْ ذار ڀٽْ
ٰ 8حٍّذق 7921ظ جْ ؽاٌط پتهؾط ۽ ـرافْ ىلتّؽ اذيص ڀٽْ فنص ىريص
ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ .جشهؿ خاٌؼ ُئع.
8حٍّذق 7919ظ جْ ذٓڊّٓ ۽ ٽْ فق حْ خٌٔا حْ ىٍطفػ ؽشفٔث ٌتصانڪطٓو ةهّچ فنص
اهلل ةچآّ ساؿ ذٌص ةهّچ ڪّٽڙق ذٓهّق اغٽٔؾً حْ ڀطغاؿ ڳّٺ ىريص ّٓغف ةهّچ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
8حٍّذق 7982ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ذٔصذآةاخ حّ ةِحطًٓ ڪيپٔئط ىٔط ىريص نٍخاذ ڳّٺ
ىاٌخِّ جٍهلْ ڪّٽڙق كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
8حٍّذق 7974ظ جْ غٍڌ حْ جاذٓز غار ؽشفٔث ۽ كّىْ ؽاٌط ىريص ساؿ ىخٔصق فنص
كٔفط ساؿ ححّئْ ڳّٺ ؽاخىاؿ ححّئْ نڳ حِّڪ ؽطٓف جٍهلْ ىٔطپّذ ةٺّذق كهٍْ ٺٽْ ۾
حٍو فذجّ.
8حٍّذق 7911ظ جْ اخاڪاذُ ،صآحڪاذ ۽ نٔکڪ ىّٔؽ ٌٌّٔص ذاؾ آُّحا كهٍْ الڏڪاڻْ ۾
پٔصا ٿّٔ.
8حٍّذق 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ٽِْ حّ اُو ؽاٌط اذيص غّنٍگْ فنص ذغّؽ ةشؼ غّنٍگْ
ىّذق ؽِط كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ڄائّ.
8حٍّذق 7917ظ جْ نٔکڪ ۽ ىرلق اؽطػ ٌهْ غيّؿ ڳّٺ پٔهّڏق غيا جٍهلْ ىٺْ
كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 17
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
8حٍّذق 7918ظ جْ ٌاىّذ خٍْٓ ٌانو ،ىّنّق ٌتصانرئص فنص ىّنّق ٌتصاهلل چاٌڊّٓ ،غٔحا
ذفڊ ،كهٍْ خاخفَء ۾ ڄائّ.
8حٍّذق 7947ظ جْ سانص رسيْ چاٌڊّٓ فنص ڄاؾ ساؿ “رسيْ چاٌڊّٓ” ڳّٺ حّاب پّذ جٍهلْ
ڳڙُْ ٓاغًٔ ،كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ،ىليّؿ ٌگاذ ۽
ذٓڊّٓ پطفڊّٓغط اٿع.
6حٍّذق 7918ظ جْ ُٔطف ؽّٔڪاڻْ كهٍْ ٺٽْ حْ ؽِط چُّڙ حيانْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
غڃاڻپ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌلاخ اٿع.
6حٍّذق 7918ظ جْ ٌلاخ ۽ ىرلق ڊاڪٽط كطٓؾْ ذاىص ٌهْ ساٌائْ ساٌّاُڻ كهٍّ ٌّؽِطف
فٔطفر ۾ حٍو فذجّ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غاُحْ حا كصٓو ٌهيْ ىطڪظ.
6حٍّذق 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ذاُْ چٍا اـم ٌانّ ىريص پطٓم فنص ىريص ڇٽم چٍا
حُّْ جٍهلْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
6حٍّذق 7991ظ جْ ىِاؿ ڪيپٔئط ،ىّغٔلَْء حّ پاذکّ ۽ اخٓب ىيحار ىطرا غڀ ىرفهّؿ
ىٔڙاڪا ڇڏق ُئؾَ الِء الڎاڻّ ڪّٔ.
1حٍّذق 7944ظ جْ ؽاٌط ۽ كّىْ ڪاذڪً ىّالٌا ىريص ٌئو ؽٔصا الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
ىّالٌا ٌئو ؽٔصا 7411ظ ۾ ڳّٺ گم ٻطڏف جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ ُّ.
1حٍّذق 7946ظ جْ غٍڌ حّ ٌلاخ كطةاؿ ٌهْ ةگٽْ خؽ حْ جڪهٔف ڪطق الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
1حٍّذق 7929ظ جْ غٍڌ حّ رىٍٔصاذ ،ذاڳ حّ پاذکّ ۽ اخب خفغث ؽشؿ غٔٺ فؽٍصاز
چالڻّ ڪّٔ.
1حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌ ٻّنَْء حْ غظؽ حْ ٌاىّذ ؽاٌط اذحً ذاغص اـم ٌانّ اذحً حٔٺا
جٍّاڻْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ڄائّ.
1حٍّذق 7981ظ جْ ؽاٌطـ ،ڪِاڻٔڪاذـ ۽ ىرلق ڊاڪٽط جِئٍَ ىفحْ ٌّاةؾاَُ ؽِط ۾
ڄائْ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق ڪِاڻَْء حّ غياحْ ڪاذث.
1حٍّذق 7918ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اُو نٔکڪ پصؾ ذاحا ؽطىا ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ.
1حٍّذق 7989ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ غگِڙ ىريص ىٺم حِحٔاؽ ڳّٺ گاحْ حِحٔاؽ ،جٍهلْ
ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1حٍّذق 7976ظ جْ ٌاىٔاذف اغحاخ ۽ ڊذاىا ُصآحڪاذ ڇحم غطُّٔ ،ىّذق ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
1حٍّذق 7918ظ جْ ؽاٌط ٌتصاهلل “سّاب“ ذٔصذآةاخق فنص ىٔاؿ ٌهْ ةشؼ ڀٽْ حٍو فذجّ.
1حٍّذق 2111ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ،ؽاٌط ،ـرافْ ۽ ىحطحو ،اٌّذ پٔطراخق الڎاڻّ ڪّٔ.
4حٍّذق 7981ظ جْ غٍڌق غظؽ حّ سّةفّذة ؽاٌط ٌّاب گم ىريص ساؿ رٓب ىگػْ
ففاة ڪئْ.
4حٍّذق 7918ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ىرتّب غطفذق ڳّٺ حاڏف پٍُّڙ نڳ ُّغڙق جٍهلْ
ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
4حٍّذق 7911ظ جْ اخٓب ؽاٌط ،ىحطحو ۽ ٌانو خًٓ ىريص پطٓم ةٔصاذ ىڱطّٓ ڳّٺ غٍگصاذ
جٍهلْ ذفُڙق كهٍْ غکط ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 18
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
9حٍّذق 7961ظ جْ غٍڌق ٻّنْ ۽ اخب حْ فاڌاذق الِء حٍگ حّٽٍٔصڏ ذاحْ ىريّخ ساخؾ
الڎاڻّ ڪطق فّٓ الڏڪاڻْ ۾ ذکٔم آُْ.
9حٍّذق 7991ظ جْ ؽاٌطق ،جاذٓز ۽ حاگطافْ حّ ڄاڻّ ذفؽً ٌهْ جٍّٔ ففاة ڪئْ.
9حٍّذق 7984ظ جْ غطٍُصق پٔطؿ حّ ٌاىّذ فطخ غالؾ ىخصخ غطٍُصق ففاة ڪئْ.
71حٍّذق 7919ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ گّّٓ اغحاخ اىٔص ٌهْ ساؿ فنص اغحاخ پٔاذف ساؿًُ ،
فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ چّٔ.
71حٍّذق 7971ظ جْ ةْ ةاڪ ـرافْ ةا اـّؽ پطغث غٔاغحصاؿ ۽ رىٍٔصاذ غالؾ كاخذ ؽاَُ
ىفهفْ ؽاَُ نڪٔاذق ڳّٺ ٻٍڊق ٌهم ؽاَُ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٰ نڪٔاذق فنص غٔص غالؾ
ٌّؽِطففٔطفر ۾ ڄائّ.
71حٍّذق 7949ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ غڄاڻ ،غطٓهّ ؽاٌط ٌاذائڻ ؽٔاؾ خُهَْء ۾ ففاة
ڪئْ.
71حٍّذق 7929ظ جْ ـّفْ فلٔط ؽاٌط ٌتْ ةشؼ فلٔط الڎاڻّ ڪّٔ.
71حٍّذق 2117ظ جْ ٓڪحاذق ۽ چپڙقَء حّ ةٔحاب ةاخؽاَُ حالؽ چاٌڊّٓ غّؽ اغپحاؽ
ڪطاچْ ۾ خؾ ڌڻْ ذّانْ ڪّٔ.
71حٍّذق 7911ظ جْ ىريص ذىلاؿ آراخ اـم ٌانّ ىريص ذىلاؿ فنص اةّةڪط ىٔيڻ سٔطپّذ
ٌاٿً ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ اخةْ غڃاڻپ ،ـرافْ ،۽ ىفٍف اٿع.
71حٍّذق 7916ظ جْ غٍڌ حّ خذخ ذکٍصڏ ۽ غٔاغْ اڳّاڻ غػئْ پهٔخّ فنص غالؾ كاخذ
پهٔخّ حْ گِط ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
71حٍّذق 2172ظ جْ پٔط پاڳاذا ،غٔص ؽاَُ ىطخاؿ ؽاَُ ثاٌْ (ڇٽ ڌڻْ) نٍڊؿ حْ اغپحاؽ ۾
ففاة ڪئْ.
71حٍّذق 7912ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌتصانختاذ “ٌاحظ“ ىٍگْ ،ڇحّ ىٍگْ ڳڙُْ ٓاغًٔ
ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
77حٍّذق 7988ظ جْ غٍڌ حْ ٌئو خنٔط پٽ ُٔيّؿ ڪاالڻَْء کْ غٍٔٽطؽ حٔم غکط ۾
ڦاُْ ڎٌْ فئْ.
77حٍّذق 7986ظ جْ ڀائّ خذ ىريص ٻطڏف كٍتط ؽِط حْ ىؾِّذ پاڏق ٌّذؽاَُ ۾ سٔط ىريص
ٻطڏق حْ گِط حٍو فذجّ اخةْ غڃاڻپ ،ڪِاڻّٔؿ ،ىليّؿ ،ڪانو ۽ ٌثطق ٌيو اٿع.
77حٍّذق 7912ظ جْ ىؾِّذ ةشاذق غاخاة غٔص ساخؾ ذػًٔ ؽاَُ فنص غٔص ٌّذ ذػًٔ ؽاَُ
ةشاذق الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
77حٍّذق 7419ظ جْ غط غالؾ ذػًُٔ ،صآث اهلل ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ .سصىحّؿٌ ،اىٔاذف
غٔاغحصاؿ ،كاٌٌّصاؿ ۽ ةِحطًٓ ىٍحيو ُّ.
77حٍّذق 7914ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ غياحْ سصىحگاذ ٌُّصذاث خکآم الڏڪاڻْ ؽِط ۾
ڄائّ.
77حٍّذق 7994ظ جْ غٍڌ حّ ڀهّڏ جاذٓشصاؿ ۽ ىرلق خاخا غٍڌق الڎاڻّ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 19
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
77حٍّذق 2118ظ جْ غٍڌ حّ ةٔتاڪ غٔاغحصاؿ ذئٔع ٌتصانرئص ححّئْ فنص ذئٔع ڪطٓو
ةشؼ ححّئْ ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
77حٍّذق 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط ڀّؿ غٍڌق پّذف ٌانّ ڀٌّصاز پٽ
حئطاىصاز نُّاڻّ غٍڌذاڻَْء ۽ ىٔطةاگْ ساؿ حْ ؽِط ٽٍڊق ةاگْ ۾ ڄائّ.
انيّنْ کْ جٔظ
ٰ 77حٍّذق 7991ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ىشصفؾ ىريص رىاؿ نانب
حٌِّڪْ ُئؾَ الِء ٌٍڍ غياذق ڇڏّٓ.
72حٍّذق 7194ظ جْ خٍْٓ ٌانو ذلطة ىٔاؿ ذاىص اهلل ٌطػ ىٔاؿ ذاىص ذلّذق ذفؽً
ٌهْ جٌّّٔ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
72حٍّذق 7988ظ جْ غٍڌ حْ ىؾِّذ غٔاغحصاؿ ڊاڪٽط دفانفلاذ ىطرا حػٽع ىفط ذػًٔ
ىطرا حْ گِط ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
72حٍّذق 7998ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط اٌّذ ُاالئْ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
71حٍّذق 7928ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق ؽاٌط ٌثاذ ةظىْ حٍو فذجّ.
71حٍّذق 7911ظ جْ غکط ةئطاث حّ افححاج ڪّٔ فّٓ.
71حٍّذق 7417ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ىريص ذافو ؽاَُ پطاڻْ ٽکڙ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾
ڄائّ.
71حٍّذق 7912ظ جْ ىاُط ڊاڪٽط ۽ اخب خفغث اٌػاؿ ڊاڪٽط ىريص غهٔياؿ كاكْ ىّذق
ؽِط ۾ ڄائّ.
71حٍّذق 2111ظ جْ اخٓب ۽ ىفٍف اةً ذٔاة پٍِّذ ففاة ڪئْ.
71حٍّذق 7984ظ جْ اٌػاٌْ ذلً حّ ڪاذڪً ،ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ پطففٔػط ةصذ غّىطف
ڳّٺ ڳاڏُْ ىّذق جٍهلْ ۽ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
71حٍّذق 7982ظ جْ ٌانْ فاذف اخٓب اىِط غّنٍگْ اـم ٌانّ ىريص ٌطز فنص ىريص ٌيط
غّنٍگْ ڳّٺ ىّٔق ساؿ جٍهلْ ۽ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
71حٍّذق 7929ظ جْ گّذڌؿ ىرتّةاڻْ ڀاذجْ پٽ آغّىم ىرتّةاڻْ نُّاڻّ جشهؿ ُئع.
ڀاذجْ حّ حٍو ڳّٺ آذاكْ جٍهلّ غُّٔڻ كهٍْ خاخف ۾ ٿّٔ.
71حٍّذق 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىّذ ىغٔطق (غالؾ كٍتط ىغٔطق) كٍتط ڪّټ ىغٔطق ۾
حٍو فذجّ.
78حٍّذق 7914ظ جْ ؽاٌط ،ڊذاىَ ٌّٓع ۽ اغحاخ پطففٔػط انف ب ة ىٔطفساٌْ الڎاڻّ ڪّٔ.
اـم ٌانّ اهلل ةشؼ ُئع.
78حٍّذق 7984ظ جْ غٍڌ حْ ىؾِّذ اخاڪاذـ ؽتٔطاؿ چٍا الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78حٍّذق 7988ظ جْ نٔکڪ ۽ ـرافْ ٌّذ ىريص ڀٽّ ،ڳّٺ پٔط ةشؼ ڀٽّ (ىٔطپّذ ڀٽّ)
جٍهلْ ذجٔصٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78حٍّذق 7988ظ جْ ؽاٌطـ ىِط انٍػاء الڏڪ حٍو فذجّ.
78حٍّذق 7912ظ جْ غٍڌ حْ غٔاغْ جاذٓز حّ ىؾِّذ ٌاُء كاكْ فلم اهلل ٌّؽِطف فٔطفر
۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 20
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78حٍّذق 7948ظ جْ ةؾٔط ساؿ كطٓؾَْء کْ ذجٔصٓطق ىاؿ گطفحاذ ڪّٔ .فّحْ ٌصانث
ذٔصذآةاخ ۾ ىٿع ڪٔع ُالّٓ فّٓ .۽ ٻً ڪٔػً ۾ ُڪ ُڪ غاؽ حّ كٔص ۽ ڦٽڪً حْ غظا
ٻڌائْ فئْ.
78حٍّذق 7918ظ جْ غٍڌ حّ ىٍطفػ كّىْ ؽاٌط اةطأُو ىٍؾْ اـم ٌانّ ىريص اةطأُو
فنص ىريص اغراؼ غّىطف ڳّٺ حٍِاڻ غّىطق جٍهلْ ٽٍڊق ىريص ساؿ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
78حٍّذق 7912ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ اهلل ةشؼ “غطؽاذ” ٌلٔهْ ففاة ڪئْ.
78حٍّذق 7971ظ جْ جطاب ةطفُْ الڏڪاڻّق اـم ٌانّ ٌتصانڪطٓو فنص ىٔط ؽاخق ساؿ
ىريص رٌئْ ىٍٔگم ڳّٺ كهْ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛-
ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ُئع.
78حٍّذق 7448ظ جْ غطٓب حيً ساؿ فنص ىٔاؿ غحاذ ڎٌّ پٔطراخف ڳّٺ خًٓ ساؿ الکٔط
جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ ،پاڻ ىؾِّذ ؽاٌط ،ـرافْ ۽ ذڪٔو ٿْ گضذّٓ آُْ.
78حٍّذق 7911ظ جْ ىؾِّذ ڪافْ گّ ؽاٌط ۽ ىِاؿ ذاڳْ ذػًٔ ةشؼ “ساخؾ“ غطفذق
فنص پٔط ةشؼ ڀٍگط ڳّٺ آذاكْ جٍهلْ غُّٔڻ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
78حٍّذق 7962ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ۽ ؽاٌط اخٓب رفاذ ٌلّق فنص غٔص فٓڌؽ ؽاَُ ذٔصذآةاخ
۾ ڄائّ.
78حٍّذق 7911ظ جْ ؽاٌط ۽ جٍلٔصٌگاذ اىصاخ حٍفطق فنص غٔص غالؾ ذغّؽ ؽاَُ ڳّٺ اڳطق
ذاُّ ،جٍهلْ ُاال ،كهٍْ ىٽٔاذق ۾ ڄائّ.
78حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف اخٓب نػاٌْ ىاُط پطففٔػط پطٓحو فذٓاڻْ
ٌفطپّذ ذٔصذآةاخ (ُاڻْ كهٍْ ىٽٔاذق ۾ حٍو فذجّ).
78حٍّذق 7961ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ سّةفّذة ؽاٌطـ پؾپا فنڀٌ ،اىٔاذق نٔکڪ فنْ
ذاؾ فنڀ حْ گِط ىٺَْء ۾ حٍو فذجّ.
78حٍّذق 7411ظ جْ غٍڌ حّ ـّفْ ةظذگ ؽاٌط فلٔط كاخذ ةشؼ “ةٔصؽ” ذفُڙق ۾ ففاة
ڪئْ.
76حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌ حْ كهٍْ خاخف ۾ ٌّاىْ ؽاٌط اغحاخ ةشاذق حٍو فذجّ .حًٍِ
حّ ڇٽْ حّ ٌانّ اذيص ؽاَُ ةشاذق آُْ .فانص حّ ٌانّ غٔص ذاحً ؽاَُ ُئع ڳّٺ غالؾ چاٌڊّٓ
۾ حٍو فذجّ.
76حٍّذق 7986ظ جْ ڪافْ حّ سّةفّذة ؽاٌط ٌيط الکائْ فنص غالؾ ؽتٔط ڪٍڀط غّڀّ
خٓطف ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
76حٍّذق 7984ظ جْ اخٓب ،ؽاٌط ۽ ڪيپٔئط فٍٓاؽطٌگْ ؽِصاخ ڪّټ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
76حٍّذق 7927ظ جْ غٍڌ ڌذجْ حّ سّةفّذة ؽاٌط ؽٔطؽ “ةّٔز” ةاڊاُْ حّ اـم ٌانّ ؽٔطؽ
ساؿ فنص ذاحْ ىريص غّىط ٌٌّاذق ُّ .پاڻ ؽِط ةاڊَُ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
76حٍّذق 7974ظ جْ غصاةِاذ اخٓب فلٔط ىريص ٌاحظ الڎاڻّ ڪّٔ.
76حٍّذق 7918ظ جْ ىؾِّذ ڪافْ گّ ؽاٌط ىٍٺاذ فلٔط ذاڄڙ ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 21
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
76حٍّذق 7488ظ جْ آغا كاخذ خاخ پٺاڻ سٔطپّذ ذٓاغث حّ پِطّٓؿ فرٓطاٌيو ُّ حٔڪّ
ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71حٍّذق 7918ظ جْ غائًٔ حْ آو غٔص فًِٓٔ ـصق حّ جياؾ فڎف ڪطخاذ غٍصز دڪط
ىطجلْ ؽاَُ فانص ىاحص
ٰ کاؿ غّاِء ًُ خفذ حْ جاذٓز حّ ڪّةَ ةاب ىڪيم ٿْ ٌَ غگٍِصف .غالؾ
غٔص ىريص ؽاَُ پٍٍِخْ اةاڻْ ڳّٺ غً كهٍْ خاخف پٔصا ٿّٔ.
71حٍّذق 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ٌتصانػحاذ ُهّٔ فنص ىريص ىٺم ڳّٺ غّىط ُهّٔ.
كٍتط ٌهْ ساؿ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71حٍّذق 7912ظ جْ غائًٔ حْ آو غٔص غٍڌ حْ كّىْ آراخق حّ جفّذ ڎٌّ.
71حٍّذق 7999ظ جْ ةؾٔط ساؿ كطٓؾْ کْ گطفحاذ ڪّٔ فّٓ.
71حٍّذق 7962ظ جْ غٍڌ حّ غياحْ فذڪط ۽ ـرافْ غالؾ كاخذ ؽاَُ نٔڪاذق ففاة
ڪئْ.
71حٍّذق 7941ظ جْ ُاذًٓ حْ ىلتّؽ نٔڊذ ،غٍڌ حْ اڎفؽ اٌػاؿ فاكم ذاُّ گّالڏچْ
ؽِط ۾ كحم ٿّٔ .فاكم ذاُّحْ حٍو ڀّىْ ذاُّڪْ كهٍّ ةصًٓ آُْ.
71حٍّذق 7919ظ جْ ٌّحّاؿ ٽِْ حّ ؽاٌط اخٓب ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ٓاغط كاكْ فنص ىلفّخ
گم كاكْ ذجٔصٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71حٍّذق 7916ظ جْ ٌّاىْ ؽاٌط خاخؿ فلٔط حّّٓ جشهؿ “خاخؿ” فنص ڌڻْ ةشؼ حّّٓ ڳّٺ
ىٔاؿ خاخ چٍخڻْ جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
74حٍّذق 7967ظ جْ ٌانو ،اخٓب ۽ ذڪٔو ىّنّق ىريص ـاخؼ ذاڻْ پّذقَء ًُ فاٌْ حِاؿ
کْ انّخاظ چّٔ.
74حٍّذق 7918ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ۽ ىؾاٌطؿ حّ ىّذ ٌتصاهلل سّاب فنص ٌهْ ةشؼ
ڀٽْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
74حٍّذق 7986ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ حّ ىٍطفػ اٌائّغط ٌّذ ىريص ساـشٔهْ فنص ٓاذ
ىريص ساـشٔهْ ٌّاةؾاَُ ؽِط ۾ ڄائّ.
74حٍّذق 7989ظ جْ ٌاىّذ نٔکڪ ۽ ىرلق سهٔم ىّذٓاڻْ حّ پّذف ٌانّ سهٔم انطذياؿ فنص
ُصآث اهلل ىّذٓاڻْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
74حٍّذق 2171ظ جْ ڪِاڻٔڪاذ ،غّاٌد ٌگاذ ،۽ ؽاٌط غالؾ ذةاٌْ آگطف ففاة ڪئْ.
74حٍّذق 2177ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىٍٺاذ غّنٍگْ الڏڪاڻْ ۾ ففاة ڪئْ آسطق آذاؾ گاَُ
ٌئّؿ خٓطف ۾ اٿع.
74حٍّذق 7964ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ڪانو ٌگاذ فٔاص ىػافط ةطفُْ اـم ٌانّ فٔاص
اذيص ةطفُْ ،فنص ٌّذ ىريص ةطفُْ حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
79حٍّذق 7921ظ جْ ؽاٌط ڪِاڻٔڪاذ ۽ ةٔتاڪ ـرافْ ڊاڪٽط آار كاخذق فنص فلٔط غالؾ
غطفذ ىرهَ ىٔاؿ حْ ڳڙُْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق غظؽ حْ
افغط.
www.sindhsalamat.com 22
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
79حٍّذق 7911ظ جْ ؽاٌط ۽ جرلٔق ٌگاذ اٌّذ ىٍفّذ ىڱطّٓ ڳّٺ غٍگطاذ ذفُڙق كهٍْ
غکط ۾ پٔصا ٿّٔ.
79حٍّذق 7918ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ىتًٔ پٍائْ حّ اـم ٌانّ ٌتصانيتًٔ فنص ىريص ذػً
حيانْ ةصًٓ كهٍْ حْ پٍْ ڳّٺ ۾ ڄائّ.
79حٍّذق 7916ظ جْ غِڻّ ؽاٌط ىريص اةطأُو “ذاذو“ ـصٓلْ ڳّٺ خفخق غٍِڙقَء ۾
حٍو فذجّ.
21حٍّذق 7911ظ جْ نٔکڪٌ ،لاخ ،ىحطحو ،ڪانو ٌگاذ ۽ ڪِاڻٔڪاذ ذغّؽ ةشؼ پهٔخّ
حٍگؾاُْ كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21حٍّذق 7998ظ جْ ةؾٔط ساؿ كطٓؾْ کْ گطفحاذ ڪّٔ فّٓ.
ىفهفْ
ٰ 21حٍّذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ٽِْ حّ ؽاٌط ىهِاذ چاٌڊّٓ چٺَْء حّ ٌاؿُء غالؾ
جٍهلْ كٍتط حْ ڳّٺ نؾڪطق چاٌڊْٓ ۾ ذػًٔ ةشؼ چاٌڊْٓ حْ گِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
21حٍّذق 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ ڊاڪٽط ىّال ةشؼ “ىٍيّذ ىفط” فنص ىريص الئق
ڪهِّڏف الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
21حٍّذق 2118ظ جْ ؽاٌط ،ذڪٔو ۽ اغحاخ ىرػً الڏڪاڻّق اـم ٌانّ ىريص ذػً
“ىرػً“ فنص فلٔط ىريص چٍا الڏڪاڻْ ۾ ففاة ڪئْ.
27حٍّذق 7986ظ جْ غٍڌ ۾ ٻْ ـّةائْ انٔڪؾً ٿْ.
27حٍّذق 7918ظ جْ غٔص ٌهْ اٌّذ ؽاَُ ذاؽص ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ گاَُ ،خذگاَُ ؽاخ آةاخ
۾ اٿع.
27حٍّذق 7984ظ جْ كّؾ پطغث اڳّاڻ كيط ڀٽْ فانص ذاحْ ىريص غهٔياؿ ڳّٺ فٔق ىريص
کّکط جٍهلّ فاذَُ كهٍّ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
27حٍّذق 7911ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ انَِ ةشؼ “غطؽاذ” ٌلٔهْ ڪطاچْ ۾
حٍو فذجّ.
27حٍّذق 7974ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ذاحْ اىاؾ ةشؼ “ساخؾ” ةصفق ففاة ڪئْ آسطق
آذاؾ گاَُ ؽڪاذپّذ ۾ اٿع.
27حٍّذق 7997ظ جْ غٍڌق ـرافث حّ ذفؽً ةاب ٌهْ ىريص ؽٔز ففاة ڪئْ.
27حٍّذق 7981ظ جْ آراخق ۾ فٓػاَُ ذکٍصڏ غچّ ىرب فنً ُٔيّؿ ڪاالڻْ کْ اغطفٓم
کٔع غکط حْ اغپٔؾم حٔم ۾ ڦاُْ ڎٌْ فٓئْ.
27حٍّذق 7926ظ جْ ىؾِّذ اغڪانط ۽ نّڪ اخب حّ ڄاڻّ اغيأٌم ؽٔز ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
27حٍّذق 7917ظ جْ نٔکڪ ،ىرلق ۽ غياحْ اڳّاڻ ٌتصانغفّذ انػحَْء ؽِط خڏق كهٍْ
ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
22حٍّذق 7917ظ جْ حّٔڻْ ٻائْ ڌقَء ڦڪّ گطگهّ ٍُصغحاؿ حْ ذاحپّجاٌَ ٌالئلْ حْ
ڀٔهّاڏ ذٓاغث ۾ ڄائْ .پاڻ غٍڌ حْ ىؾِّذ ڳائڻْ ٿْ گضذق آُْ.
22حٍّذق 2118ظ جْ ٌهو ۽ اخب خفغث ٌفطة ذػًٔ اةڙف الڎاڻّ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 23
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
21حٍّذق 7949ظ جْ حصٓص اخب حّ غطپطغث ،ڀٽائْ حّ ٌاؽق ساٌفاذب ٌتصاهلل چٍا
ذٔصذآةاخ ۾ اٌحلاؽ ڪّٔ.
28حٍّذق 7916ظ جْ ىّغٔلَْء حّ كاةم اغحاخ ،گائٔڪ ۽ ىّغٔلاذ اغحاخ ٌٔار ذػًٔ فنص
ىريص اةطأُو كطٓؾْ (ةٔتّ ساؿ) ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
28حٍّذق 7991ظ جْ حصٓص غٍڌق ىّغٔلْ حّ آفار اغحاخ ىريص حيً ڪطاچْ ۾ اٌحلاؽ
ڪّٔ.
28حٍّذق 2111ظ جْ چاٌڊٓا كتٔهْ حّ غطخاذ اذيص غههاؿ چاٌڊّٓ الڎاڻّ ڪّٔ.
28حٍّذق 7988ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ـرافْ ،ؽاٌط ،ىحطحو ،ىرلق اٌّذ پٔطراخف ڳّٺ
ٻهِڙٓخَْء جٍهلْ ڎفڪطق ۾ اک کّنْ.
28حٍّذق 7996ظ جْ ذاحْ غالؾ ذػًٔ فنص فڎٓطف غالؾ ٌيط ساؿ اٌڙ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ
انّخاظ ڪّٔ.
28حٍّذق 7966ظ جْ غطٓهّ ذاڳْ انَِ ڎٌّ فنص ٌهْ ىريص ساـشٔهْ ؽِط ىٔطپّذ ةٺّذق
كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
28حٍّذق 7448ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ةِحطًٓ ٌثط ٌّٓع الؽ چٍص اىط ڎٌّ حڳٔحاڻْ ذٔصذآةاخ
غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
28حٍّذق 7989ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌثط ٌّٓع اڪتط غّىطف فنص ٌتصانڪطٓو غّىطف
ٽٍڊق انِٔاذ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
28حٍّذق 2111ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ۽ ـرافْ اىٔط ةشاذق ففاة ڪئْ.
28حٍّذق 7984ظ جْ ؽاٌط انهاػ اثٔو حٍو فذجّ.
26حٍّذق 7942ظ جْ چّٽَْء حّ ڪِاڻٔڪاذ ىاڻڪ /ىٍٔط غٍڌق ٌّاةؾاَُ ۾ آپگِاة ڪطق
اٌث آٌصف.
26حٍّذق 7968ظ جْ غٔاغحصاؿ ۽ ٌهو اخب خفغث آغا ةصذانصًٓ خذاٌْ الڎاڻّ ڪّٔ.
21حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌق اخب حّ ساخؾ ڊاڪٽط ٌهْ اذيص كاكْ خؽ حْ خفذق پّڻ غتب
ففاة ڪئْ.
ىطجلْ ؽاَُ ًُ فاٌْ خٌٔا ىاؿ الڎاڻّ
ٰ 21حٍّذق 7967ظ جْ ؽيع انهتاِء ذڪٔو غٔص غالؾ
ڪّٔ.
21حٍّذق 7924ظ جْ ڪافْ گّ ؽاٌط حٍفط ٌهْ حٍفط پٍِّذ فنص ةاكط ٌهْ پٍِّذ ڌىطاـ
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
24حٍّذق 7914ظ جْ غٍڌ حّ اٌلالةْ ؽاٌط ٌتصانڪطٓو گصائْ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
24حٍّذق 7942ظ جْ ذافو سٔط ىريص “افذصق“ ففاة ڪئْ.
24حٍّذق 7929ظ جْ ٌاىّذ اخٓب ىٍيّذ ّٓغفاڻْ اـم ٌانّ ىريص ٌيط فنص ذاحْ ىريص
ّٓغف پهْ ڳّٺ ذاحْ پٔط ىريص پهْ كهٍْ ٌيطڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
29حٍّذق 7979ظ جْ حصٓص اخب حّ ؽاٌط ۽ اخٓب ٌتصانطراؼ “ذار” فنص ىٍؾْ ٌتصانطۿػ
ؽٔز پطاڻْ غکط ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 24
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
29حٍّذق 7981ظ جْ ٌاىٔاذف ىرلق ،ؽاٌط ۽ ٌلاخ حُّط ةطفُْ اـم ٌانّ ٌتصانلّٔؾ ةطفُْ
ٿطٓچاڻْ جٍهلْ پٍْ ٌاكم ،كهٍْ غکط ۾ حٍو فذجّ.
29حٍّذق 7929ظ جْ ؽاٌط ڪيم ىّٔاذاؾ ڪّٔنطاىاڻْ پٔاغْ حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
11حٍّذق 7996ظ جْ ىهڪ حْ فرٓطاٌيو ةٍٔئط ڀٽّ الڏحْ ُڪ جاذٓشْ ۽ پطاڻْ ٌٍڍق
ڪّٺڙقَء ڪٔٽْ ةٍصذ حّ پافذ ُائّز ُڻڻ حْ غٍگ ةٍٔاخ فاذق افححاذْ جلطٓب ۾ ُڪ ٌئًٔ
خفذ ۾ اڳحْ كصؾ فڌآّ.
11حٍّذق 7911ظ جْ ىٔط ذػً ٌهْ ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ .فـٔث ىهاةق غٍصز الس
ىٍهْ ۾ خفً ڪّٔ فّٓ پاڻ جياؾ غٺّ ؽاٌط ةَ ُّ.
ٰ ڪطةال
11حٍّذق 7962ظ جْ ٓاذ فٓع ۽ خذفٓؼ ـفث ٌٔڪ ىطخ ىطرا ٌهْ ذػًٔ ةٔگ ففاة
ڪئْ.
11حٍّذق 7982ظ جْ غٔط غفط ۽ جرلٔق ڪٍصڏ اؽحٔاؼ اٌفاذق الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
17حٍّذق 7911ظ جْ غٍڌ اغٔيتهَْء حْ پِطًٓ انٔڪؾً ٿْ حًٍِ ۾ ڪم 61غٔٽّؿ
ىشفّش ُّٔؿ.
17حٍّذق 7491ظ جْ ؽٍِؾاَُ ٌڙائْ ؽاَُ ىريص ٌاةٍٔا فنص ىريص ذىلاؿ ةڪڪ جٍهلْ
ٌٔػْ ةڪڪ ۾ ڄائّ.
ٰ ىٔطپّذ ةٺّذق حْ ڳّٺ خڏق الئق پّذ حْ فچ ۾ ڳّٺ
17حٍّذق 7948ظ جْ ٌانو خًٓ ۽ ؽاٌط غٔص ٌخْ اهلل ؽاَُ ذاؽصق گضاذق فّٓ.
17حٍّذق 7961ظ جْ اىخص غطاث ىٔيڻ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ .غڃاڻپٌ ،افؽ ٌگاذ ،افػاٌَ ٌگاذ،
نػأٌاة حّ ىاُط ۽ ـرافْ آُْ.
17حٍّذق 7967ظ جْ ٌئًٔ ٽِْ حّ ؽاٌط ؽاَُ ىريص پٔطراخف ڳّٺ ٻهِڙٓخْ نڳ (ىًُّ حّ
خڏف) ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 79ىتط 7919ظ کاؿ 19حٍّذق 7981ظ جائًٔ پِطًٓ ٌيط ةٍصق
74حّؿ 7984ظ کاؿ 74آگػٽ 7984ظ جائًٔ ٻْ ٌيطةٍصق
ٌّ 11ىتط 7988ظ کاؿ ىئْ 7988ظ جائًٔ ٽًٔ ٌيطةٍصق
71آڪٽّةط 7984ظ کاؿ ىاذچ 7966ظ جائًٔ چّٿًٔ ٌيطةٍصق
21حّؿ 7961ظ کاؿ 26حٍّذق 7969ظ جائًٔ پٍخًٔ ٌيطةٍصق
74ىئْ 7917ظ کاؿ ڊغيتط 7917ظ جائًٔ ڇًِٔ ٌيطةٍصق
آگػٽ 7912ظ کاؿ حٍّذق 7911ظ جائًٔ غحًٔ ٌيطةٍصق
16ىئْ 7911ظ کاؿ 12حّالِء 7914ظ جائًٔ اٺًٔ ٌيطةٍصق
72ڊغيتط 7914ظ کاؿ 71آگػٽ 7944ظ جائًٔ ٌائًٔ ٌيطةٍصق
71آڪٽّةط 7949ظ کاؿ 21غٔپٽيتط 7991ظ جائًٔ ڎًُٔ ٌيطةٍصق
79حٍّذق 7991ظ کاؿ 28اپطٓم 7998ظ (ؽِاخة جائًٔ) ٓاذًُٔ ٌيطةٍصق
------------------------------------------------------------------------------------------------
www.sindhsalamat.com 25
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
انطاؽٔص پتهٔڪٔؾً كٍتط؛ پٔط جطاب ٌهْ ؽاَُ 7916ظ ۾ كائو ٿْ.
ڊاڪٽط آڇ ٽْ غّذنْ 7981ظ جْ ؽاـ ٌتصانهٔف آػ ڀٽ ڪحاب پڌذف ڪّٔ.
7964ظ کاؿ 7687ظ جائًٔ افذٌگظٓب غٍڌ ۽ ىهحاؿ حّ گّذٌط ذُّٔ.
اپطٓم 7684ظ ۾ ئْ افذٌگظٓب ۽ ىطاخ ةشؼ گڏحْ ؽاُْ فّث غاؿ احًٔ فټ فٓڙَُ کاڌق ۽ کًٔ ؽڪػث ڎٌْ.
www.sindhsalamat.com 26
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
فيبروري
ٌٔػّق غاؽ حّ ٻّٔ ىٍِّٔ فٔتطفذق آُْ ًُ .ىٍِْٔ حّ ٌانّ ةَ ُڪ ذفىْ خّٓجا “فٔتطا“
) (FEBRUAحْ ٌانْ جْ ذکّٔ فّٓ آُْ ُْ .خّٓجا ىضُتْ سّؽْ حْ ٌالىث ُّ .گِڻّ فكث
اڳ ذائج ذفىا ڪهٍٔڊذ ڎًُ ىًٍِٔ حّ ٌُّصف ُّ ،پط پِّء حّ نٔع غٔظذاؿ ڪٔهٍٔڊذ ۾
فٔتطفذق حْ ىٍِْٔ حّ اكافّ ڪّٔ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7916ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ىرلق ،ىحطحو ۽ ىليّؿ ٌگاذ ٌها ىريص
ڀٍڀطف ڳّٺ ةچم ڀٍڀطف كهٍْ سٔطپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ فٔتطفق 7948ظ جْ فطار ٌانو اـم ٌانّ ذتصاذ ٌهْ غّنٍگْ ڳّٺ ٌِاؽ ساؿ غّنٍگْ
۾ حٍو فذجّ اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ فٔتطفذق 7181ظ جْ ٌاخذ ؽاَُ غٍڌ ۾ پِحّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7498ظ جْ جرطٓڪ پاڪػحاؿ حّ ىيحار ذٍُياَء ىريص ُاؽو گضخذ حٔػهئط
۾ ڄائّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7991ظ جْ غٍڌ حّ ىآَ ٌار فٍڪاذ ٌّذ ىريص الؽاذق الڎاڻّ ڪّٔ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7411ظ جْ غٍڌ حْ ةْ ىثاؽ ٌّاىْ ؽاٌط ىّنّق اذيص ىالج جٍهلْ ةصًٓ
حْ ُڪ ڳّٺ ڪٍڊقَء ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7982ظ جْ ٌاىٔاذف اغحاخ ،ؽاٌط ۽ ٌثط ٌگاذ انِّذآّ ةِڻ كهٍْ غاٌگِڙ حْ
جٍهلْ غٍخِّذق حْ ُڪ ڳّٺ گڙٌگ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7981ظ جْ غڪٔهڌق ۽ الڎنْ فٍڪاذـ ڀڳٌّحْ ٌافاڻْ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7961ظ جْ غڄاڻ نٔکڪ ،ـرافْ ۽ ُاِء ڪّذټ حّ فڪٔم اٌصذ حٔث نُّاڻّ
ٽٍڊق ةاگْ كهٍْ ةصًٓ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ذذيث اهلل پٔطراخف فنص ىٔط ىريص پٔطراخف
غڪطٌڊ ،كهٍْ ٌّاةؾاَُ (ةٍٔيطآةاخ) ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7918ظ جْ ذاڳْ ىطٓص ٌهْ ڄاىڙف ڳّٺ گم ڄاىڙق ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ـرافْ ذئّػ چاٌڊْٓ حّ پّذف ٌانّ ٌتصانطئّػ فنص
ٌتصانغفّذ چاٌصّٓ ،ڳّٺ پٍِّؿ ساؿ چاٌڊْٓ ،جٍهلْ ىٔطفساؿ كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7917ظ جْ اخاڪاذ سٔط ىريص ڎاُطق ڳّٺ ذاحْ ىريص فاذت ڎاُطق ،جٍهلْ
ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ فٔتطفذق 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ ؽاٌط ٓاغًٔ چاٌڊّٓ فنص ساخؾ ذػًٔ چاٌڊّٓ
جٍهلْ ةاكطاڻَْء حْ ڳّٺ آٌصؽ ساؿ چاٌڊْٓ ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 27
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ فٔتطفذق 7942ظ جْ ـفصذ ٌهْ ىِٔػط فنص ذػً ٌهْ ىِٔػط حْ گِط ذفٔق ىِٔػط
كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ،ڪانو ٌگاذ ۽ آڊٓٽط
اٿع.
پِطًٓ فٔتطفذق 7967ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط گُّط غٍڌق پّذف ٌهْ گُّط غّىطف ذغحو كهٍْ
ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
2فٔتطفذق 7982ظ جْ ٽْ فق ڊذاىَ ٌّٓع ڪِٔط ؽّڪث فنص غالؾ ٌتاز ڪِٔط خاخف ؽِط
۾ حٍو فذجّ .اةاڻّ ڳّٺ آگاڻْ جٍهلّ الڏڪاڻّ اٿع.
2فٔتطفذق 7917ظ جْ ٌهْ اڪتط ؽاَُ فنص غٔص اذيص ؽاَُ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
اٌهْ پائْ حّ ٌانو خًٓ ،غياحْ سصىحگاذ ٿْ گضذّٓ آُْ. ٰ اخةْ غڃاڻپ .پاڻ
2فٔتطفذق 7918ظ جْ نلياؿ ثاٌْ ،ـاذب جلّقٰ ىفحْ غالؾ ٌيط ححّئْ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ
ىانڪْ ذلٔلْ غاؿ ىهّٔ.
2فٔتطفذق 7944ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ غياحْ سصىحگاذ اىطجطاِء “غاؾ” حئػگِاڻْ
ففاة ڪئْ.
2فٔتطفذق 7978ظ جْ پطففٔػط غالؾ ذػًٔ حهتاڻْ ٌّؽِطففٔطفر حْ حهتاڻْ ڳّٺ ۾
حٍو فذجّ.
2فٔتطفذق 7988ظ جْ ىؾِّذ اغحاخ ۽ ذاڳْ اٌّذ انصًٓ ححّئْ فنص ذاحْ ىريص ٌثياؿ
ححّئْ ڳّٺ ٺّڏُا ،جٍهلْ ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
2فٔتطفذق 7988ظ جْ ؽاٌط ىاٺٔڻّ افٺّ حٍو فذجّ.
2فٔتطفذق 7948ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط غئً غخاخ اـم ٌانّ ٌتصانػئً فنص غخاخ ىٔطاڻْ
جٍهلّ ڪٍگطق ،كهٍّ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
1فٔتطفذق 7962ظ جْ ٌلاخ ،اخٓب ،ڪانو ٌّٓع اٌٍاؾ ؽٔز اـم ٌانّ اٌٍاؾ اهلل فنص ذاحْ
گم ىريص ؽٔز ڪطىا ةاع ىرهْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1فٔتطفذق 7911ظ جْ ىريص ذػًٔ “ڪاؽف“ فنص ذافو ىريص ٌيط ڪٍڀاذ چيتڙ جٍهلْ ٽٍڊق
انِٔاذ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ،اخٓب ،ؽاٌط ،ىرلقٌ ،لاخ ،ىلانَ ٌگاذ ۽
جٍهٔيْ ىاُط اٿع.
1فٔتطذفق 7962ظ جْ نٔکڪ ۽ ؽاٌط ىريص ٌهْ پٺاڻ فنص ذتٔب اهلل پٺاڻ الڏڪاڻْ ۾ حٍو
فذجّ.
8فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ ىػٔد ىگػْ كٍتط نڳ ڳّٺ ڇڄڙا ۾
اغحاخ ىريص ساؿ ىگػْ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌتصاهلل “ؽخاظ” غٍڌق الُطق ىرهْ الڏڪاڻْ ۾
ذڪٔو ىريص ةشؼ ٽگڙ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7968ظ جْ ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌط ۽ ٌاٽڪ ٌّٓع اسحط ذٌص اـم ٌانّ اسحط ٌهْ ذٌص
ڳّٺ ىٔط ذٌص جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7964ظ جْ ـرافْ ۽ غياحْ فذڪط ةشحٔاذ چٍا ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 28
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
8فٔتطفذق 7981ظ جْ ىؾِّذ اكحفاخق ىاُط ۽ اخٓب ٌهْ اڪتط ڍڪڻ ،فنص ىريص ذىلاؿ
ڍڪڻ ڳّٺ پٍِّذ ،جٍهلْ فاذَُ ،كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7964ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌانْ ىٺّ ىِٔػط ڳّٺ گاُْ ىِٔػط كهٍْ خاخف ۾ حٍو
فذجّ.
8فٔتطفذق 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ پتهؾط غٍٔص غّىطف كٍتط ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7947ظ جْ آو .آذ .ڊق ٌانْ غٔاغْ اجراخ 11ڪهفٽً ڪطاچْ ۾ اٺً غٔاغْ
پاذٽًٔ ۾ گڏٓم احالز خفذاؿ ٌيم ۾ آّٓ.
8فٔتطفذق 7962ظ جْ ذٓڊّٓ ڪئيپط ،ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع اىط غاُڙ حّ اـم ٌانّ غالؾ كاخذ
فنص ىريص ـصٓق ڳّٺ ٿاڌاة كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ ڄائّ.
8فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌانْ فاذف ٌثط ٌگاذ ةٔصاذ ىّذائْ اـم ٌانّ فحد انصًٓ غّىطف ىّذق
ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
8فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط آار اىط ؽٔز ڳّٺ گاُْ ساؿ ؽٔز جٍهلْ غخافؽ
كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
8فٔتطفذق 7969ظ جْ ٌئًٔ ٽِْ حْ ؽاٌط ٌاؽق چاٌڊْٓ حّ اـم ٌانّ اذيص ٌهْ فنص ىريص
غهٔياؿ چاٌڊّٓ ،ڳّٺ آّب ساؿ چاٌڊْٓ ،جٍهلْ ڳڙُْ ٓاغًٔ ،كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
8فٔتطفذق 2117ظ جْ غٍڌ حْ جٍهٔيْ ىاُط ۽ نٔکڪ ةؾٔط اذيص كطٓؾْ ففاة ڪئْ.
6فٔتطفذق 7941ظ جْ ٌثاذ اذيص کِڙف پاڪػحاؿ پٔپهظ پاذٽْ ۾ ؽيّنٔث اسحٔاذ ڪئْ.
6فٔتطفذق 7982ظ جْ جٍّٓط حّڻٔخّ ڌقَء ـصذ انصًٓ حّڻٔخّ ؽِط ىٺْ ۾ پٔصا ٿْ .پاڻ
ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذـ ۽ اخٓب ُئْ.
6فٔتطفذق 7991ظ جْ ٌهْ ىريص ىخطفج فنص سٔط ىريص پٍِّذ ففاة ڪئْ .پاڻ ةِحطًٓ
ؽاٌط ۽ ـرافْ ٿْ گضذّٓ آُْ.
1فٔتطفذق 7992ظ جْ غٍڌ حّ حصة پػٍص ىّغٔلاذ اغحاخ ٌٔار ذػًٔ الڎاڻّ ڪّٔ.
1فٔتطفذق 7912ظ جْ پٍٍِخْ فكث حّ اُو ؽاٌط آسٌّص ٌتصانلاخذ “ةٔصؽ” فنص ىريص پٍاَُ
ڀٽّ اٌحلاؽ ڪّٔ.
1فٔتطفذق 7947ظ جْ غٍڌ حّ ڎاُّ اخٓب ىريص ٌثياؿ ڎٓپالئْ ذٔصذآةاخ ،غٍڌ ۾ ففاة
ڪئْ .غٍصز ىظاذ ؽاَُ ىڪْ (ذٔصذآةاخ ڪئٍٽٌّئٍٽ) فاذق ىلاؾ ۾ آُْ.
1فٔتطفذق 7918ظ جْ غٍڌ ىّفٓظ حْ پِطًٓ پٔؾڪؼ ةاخؽ ۽ ةطغاة فهو حٔڪا پٔاذ
ڪِاڻَْء جْ ىٍتْ ُئْ.
4فٔتطفذق 7948ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ انهاػ اىط پّغٽ آفٔع ىرهْ كٍتط ٌهْ ساؿ ۾
ٌتصانطذياؿ گّپاٌگ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
4فٔتطفذق 7948ظ جْ سافٌص ڎٌّ الڏڪ فنص ىريص ڇٽم الڏڪ جٍهلْ غّڀْ خٓطق حْ ٌٍڍڏق
ڳّٺ پّٺْ الڏڪ ۾ اک کّنْ اخٓب غڃاڻپ ،جرلٔق ۽ ؽاٌطق اٿع.
www.sindhsalamat.com 29
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
4فٔتطفذق 7982ظ جْ ةطـغٔط حّ ٌاىٔاذف گّّٓ اغحاخ غٍٔڌف ساؿ ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ
گاَُ خذگاَُ ىريص فلٔط کٽٔاڻ جْ آُْ .اغحاخ غٍٔڌف ساؿ ٌئو ىّغٔلاذ غاؿ گڏ فاذغْ ،اذخف
۽ غٍڌقَء حّ ةِحطًٓ ؽاٌط ُّ.
4فٔتطفذق 7967ظ جْ خفغث ىريص نغاذق فنص ٌتصانٍظٓظ نغاذق ڳّٺ ىٍِّٔؿ نغاذق جٍهلْ
ؽِصاخڪّټ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ غڃاڻپ ،ىلتّؽ ڪيپٔئط ۽ نٔڪچطاذ آُْ.
4فٔتطفذق 7918ظ جْ ڊاڪٽط اغراؼ اةڙف فنص ٌتصانرڪٔو اةڙف ڳّٺ اىاؾ ةشؼ ٿٔٻْ
جٍهلْ ىِٔڙ ۾ ڄائّ .اخةْ سصىحّؿ ،فاذغَْء ۾ پْ آڇ ڊق حْ ڊگطق .ؽاَُ ٌٍآث ؽِٔص حْ
فڪطق پّئهڳ ذفُڙق حْ غاخاة ساٌصاؿ ىٔطحاؿ اهلل ؽاَُ ذكّق حْ فاذغْ ٌالؾ.
4فٔتطفذق 7984ظ جْ غٍڌق ڪيپّرٌگ حّ ةاٌْ ٌتصانياحص ڀطڳڙق الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
9فٔتطفذق 7996ظ جْ غٍڌ حّ ىآا ٌار ٌانو اخٓب ،۽ ىرلق ڊاڪٽط ىٔيڻ ٌتصانيخٔص غٍڌق
گِط حْ ڎاڪڻ جاؿ ڪطڻ غتب رسيْ ٿْ پّٔ حًٍِ غتب 77فٔتطفذق 7996ظ جْ رسيً حا
جاب ٌَ غٍِصق ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ .کٔع الڏڪاڻْ ۾ ؽٔز رٓص اغپحاؽ نڳ كتطغحاؿ ٌهْ
ةرط ۾ خفٍآّ فّٓ.
9فٔتطفذق 7981ظ جْ ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌط ۽ اخٓب ٌضٓط كاكْ اـم ٌانّ پطففٔػط ٌضٓط اذيص
فنص ىريص كاغو كاكْ ىّذق ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
9فٔتطفذق 7496ظ جْ غٍڌ حْ جاذٓشْ ۽ غياحْ ٌّذة ةٔگو ٌفطة ذاحْ ٌتصاهلل ُاذفؿ
ٌطاؼ حْ ؽِط ڪطىاؿ ۾ پٔصا ٿْ.
71فٔتطفذق 7926ظ جْ اغصاهلل ؽاَُ “فصا” ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ .اخةْ غڃاڻپ.
اخٓب ،ؽاٌط ۽ ٌانو ُئع.
71فٔتطفذق 7914ظ جْ ؽٔز ٌتصانيخٔص غٍڌق ذٔصذآةاخ ۾ ؽٔز ٌتصانطذٔو حْ ُٿاؿ
ىػهياؿ ٿّٔ ىػهياؿ ٿٔڻ کاؿ پِطًٓ غٍصز ٌانّ حٔٺاٌٍص ُّ.
71فٔتطفذق 7964ظ جْ جرطٓڪ پاڪػحاؿ حّ ىيحار ذٍُياء ذاحْ ىريص ُاؽو گظخذ ففاة
ڪئْ.
71فٔتطفذق 7948ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،ـرافْ ۽ فڪٔم ُاخق ةشؼ الڏڪ سٔطپّذ ۾ ففاة
ڪئْ.
71فٔتطفذق 2117ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف اخٓب ۽ ڪِاڻٔڪاذ گّةٍص ىانِْ ڀاذة ۾ خِٓاٌث
ڪئْ.
71فٔتطفذق 7914ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ۽ كاٌٌّصاؿ ساخؾ ذػًٔ اةڙف فنص انَِ فذآّ ڳٔطٓهْ
جٍلهْ ڎفڪطقَء ۾ پٔصا ٿّٔ.
71فٔتطفذق 7982ظ جْ حاگطافَْء حْ ىاُط ،نٔکڪ ۽ اغحاخ ،ىريص ذفٔق ڌٌاڻْ ڪطاچَْء ۾
حٍو فذجّ.
71فٔتطفذق 7978ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىّذ ؽشؿ االُْ ةشؼ سئػاڻْ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
71فٔتطفذق 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ڊذاىَ ٌگاذ ،ڊائطٓڪٽط ۽ ؽاٌط آّب گم فنص ٌياؾ انصًٓ حّ
حٍو ڳّٺ ىريص ةچم ذاڄڙ ،كهٍْ غاٌگِڙ ۾ ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 30
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71فٔتطفذق 7981ظ جْ ؽاٌط گّپاؽ ذڪّىحطاِء ٺڪط غُّٔڻ ۾ حٍو فذجّ.
77فٔتطفذق 7918ظ جْ ٌهو ،اخب حْ خّٓق ؽطق غطال خّٓق 61غانً حْ ٌيط ۾ خِٓاٌث
ڪئْ.
77فٔتطفذق 7411ظ جْ ىيحار ٌانو خًٓ ،كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ذاحْ اذيص ىالج فنص ٌاٌگّ
ىالج ڳّٺ ڪٍڊق خَِٓ نُّڻ جٍهلْ ةصًٓ ۾ پٔصا ٿّٔ.
77فٔتطفذق 7988ظ جْ ثئطـ رذًٓ ڌق ىريص اٌيو حْ گِط ؽڪاذپّذ ۾ ڄائْ .غٍصز
گِطف ٌانّ غڪٍَٔ ُّ .غٍڌق افػاٌْ حْ فً ۾ کٔع ساجّؿ افؽ حْ نلب غاؿ ٓاخ ڪّٔ فڃْ
ٿّ.
77فٔتطفذق 7981ظ جْ الکٔڻْ نهٔف حّ ٌاىٔاذف پاذکّ ڊاڪٽط ُّجچٍص ىّنچٍص گطةشؾاڻْ
ڪطاچْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
72فٔتطفذق 7944ظ جْ غٍڌ حّ ٽٔگّذ ۽ سهٔم حتطاؿ غڏحٍِصڏ اىطة ذاِء غهو 48فذًُ ۾
خِٓاٌث ڪئْ.
72فٔتطفذق 7914ظ جْ ٌاىّذ ىرلق ذذٔيصاخ ساؿ ىّالئْ ؽٔصائْ غکط ۾ ففاة ڪئْ حٍو
حّ غاؽ 7498ظ اٿع.
72فٔتطفذق 7921ظ جْ اخٓبٌ ،انو ،ذڪٔو ۽ ؽاٌط ىٔط ٌهْ ٌّار ٌهّق ففاة ڪئْ.
72فٔتطفذق 7911ظ جْ غٍڌ حّ غياحْ سصىحگاذ ىٔط غالؾ ىريص ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ.
71فٔتطفذق 2111ظ جْ ؽاٌط انهاػ ٌتاغْ انهاػ ٌتْ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
78فٔتطفذق 7981ظ جْ ٌاىٔاذف ذاڳْ ىريص ّٓغف فنص نؤٌگ فلٔط ىگڻِاذ ذٔصذآةاخ ۾
ڄائّ.
78فٔتطفذق 7916ظ جْ ؽاٌط ،نٔکڪ ،ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ۽ ىطجب ذاحْ ذػًٔ حهتاڻْ ڳّٺ
ٌّذٌگ ساؿ حهتاڻْ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78فٔتطفذق 7991ظ جْ غطغٍگٔث حّ ذاڻّ ىريص ّٓغف غٍڌق كّؾ کاؿ ُئؾَ الِء فڇڙق
فّٓ.
78فٔتطفذق 7916ظ جْ ُاذق ڪاىٔٽَْء حّ ةٔتاڪ اڳّاڻ ڪاىطٓڊ ىيفط ححّئْ فنص ڪاىطٓڊ
ذٔصذ ةشؼ ححّئْ گِّٽڪْ ۾ حٍو فذجّ.
78فٔتطفذق 7911ظ جْ ڊاڪٽط غالؾ كاخذ غّىطف ڳّٺ ڎٓٿا جٍهلّ ڪٍڊٓاذف كهٍّ
ٌّؽِطففٔطفر ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق اخب ۾ نٍظ ىظاج-
ڪِاڻٔڪاذ ،ىحطحو ،ىرلق ۽ ٌلاخ آُْ.
78فٔتطفذق 7966ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ كاٌٌّصاؿ ۽ خذفٓؼ اٌػاؿ ذذٔو ةشؼ ؽٔز ففاة
ڪئْ .ذذٔو ةشؼ ؽٔز حْ حٍو ڀّىْ ؽڪاذپّذ آُْ ذذٔو ةشؼ حْ پٔصائؼ 7498ظ ۾
ٿْ.
78فٔتطفذق 7928ظ جْ ٌهْ ىريص ؽٔز فنص ىريص ساؿ ڳّٺ ىّذق ىٍگط جٍهلْ ذٔصذآةاخ ۾
ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ غٍڌق ـرافث حْ آغياؿ حّ ذفؽً غحاذف ُّ.
78فٔتطفذق 7918ظ جْ غٍڌ حّ ٌئو ذٓاكٔصاؿ ڊاڪٽط ٌّذىريص ٽانپط ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 31
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78فٔتطفذق 7911ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق گائڪ آراخ ـّفْ اـم ٌانّ پْ ةْ خذٓا ٌاڻْ سٔطپّذ
۾ ڄائّ.
78فٔتطفذق 7914ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ىرلق ،جاذٓشصاؿ ۽ آذڪٔاالحػٽ غٔص ذاڪو
ٌهْ ؽاَُ ةشاذق ڳّٺ غالؾ چاٌڊْٓ خاخف ۾ ڄائّ.
78فٔتطفذق 7979ظ جْ ٌاىّذ اخٓب ،غياث غڌاذڪ ۽ جٍهٔو خاؿ پطففٔػط ٌتصانطذٔو فنص
اهلل ةچآّ ڎٓٿّ ڳّٺ ٻٔهّ جٍهلْ غخافؽ ،كهٍْ ٺٽْ ۾ ڄائّ.
78فٔتطفذق 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ سّةفّذة ؽاٌط ،ڪّڏؽ كطةصاذ حّ ڇٽَْء حّ
ٌانّ دفانفلاذ ٌهْ فنص حاڏف ساؿ غيّؿ ڳّٺ فٔق ىريص ةخطاڻْ چاٌڊْٓ ،جٍهلْ كٍتط ۾ پٔصا
ٿّٔ.
78فٔتطفذق 7917ظ جْ ؽاٌط ڀڳّاٌصاز ڪٔػّىم خفنحاڻْ “ُّس” ىٔطپّذ ىاٿٔهّ ۾ حٍو
فذجّ.
76فٔتطفذق 7918ظ جْ كّىْ ؽاٌط ۽ ـرافْ پطفاٌّ ڀٽْ اـم ٌانّ (ىّٔف ساؿ) ٽٍڊف ىريص
ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
76فٔتطفذق 7947ظ جْ انهاػ ذاحا اـم ٌانّ انهاػ ذػًٔ داة چٍّ چٍا ڳّٺ سٔطپّذ
ىٔطز ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ ؽاٌط ،ىليّؿ ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ،جطحيْ ٌگاذ ۽ آڊٓٽط
اٿع.
76فٔتطفذق 7991ظ جْ ذاُْ چٍا ففاة ڪطق فّٓ .کٔع غٍڌ ٌّّٓٔذغٽْ ڄاىؾّذف
ڪانٌَّْء حْ كتطغحاؿ ۾ خفٍآّ فّٓ.
76فٔتطفذق 7944ظ جْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط ذؽٔص ڀٽْ الڎاڻّ ڪّٔ.
76فٔتطفذق 7984ظ جْ ڀاذة حْ ىؾِّذ نٔکڪا فٍٓا ؽطٌگْ ڌقَء ىِطاث گّپْ ڪطؽً
ؽِصاخڪّټ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائْ.
76فٔتطفذق 7976ظ جْ ىؾِّذ اغحاخ ۽ جٍهٔو خاؿ غالؾ ذكا ڀٽّ ُاال ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
71فٔتطفذق 7968ظ جْ پاذز ٌتاغْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽاٌط جٍّٓط ٌتاغْ حْ ٌٔاڻْ
آُْ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌطـ اٿع.
71فٔتطفذق 7481ظ جْ ىٔاڻْ فټ اٌگطٓظ ۽ ٽانپطؿ حْ نؾڪط ۾ سٌّطٓظ حٍگ نڳْ.
71فٔتطفذق 7944ظ جْ اغڪائّٽٍگ حْ سصىث ڪٍصڏ ذذو ٌهْ حٍفطق الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
71فٔتطفذق 7988ظ جْ ٌاىٔاذف فٍڪاذ ،ٽٔهْ فٓظؿ ۽ ڊذاىَ ٌگاذ ىريّخ ـصٓلْ فنص ىّنّق
اذيص ـصٓلْ غکط ۾ ڄائّ.
71فٔتطفذق 7916ظ جْ ؽاٌط غيصؽ غٍْ اـم ٌانّ ٌتصانغٍْ ىٍگْ ،ذغحو ؽڪاذپّذ ۾
حٍو فذجّ.
74فٔتطفذق 7481ظ جْ چاذنع ٌٔئپط ىٔط ىريص ٌفٔط ساؿ ۽ ٻًٔ ىٔطؿ کْ گطفحاذ ڪّٔ.
74فٔتطفذق 7916ظ جْ پٔط اـغط ؽاَُ ذاؽصق ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ غٍصز ىظاذ پٔط ڳّٺ ۾
ذفكْ ؽطٓف حْ ٻاُطاؿ اجط نطػ آُْ.
74فٔتطفذق 7947ظ جْ حٔيع آةاخ حّ ٌانّ جتصٓم ڪطق ڪّټ غالؾ ىريص ذکّٔ فّٓ.
www.sindhsalamat.com 32
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
74فٔتطفذق 7911ظ جْ رذٌْ ڪانٔج ٽٍڊف ڄاؾ کْ رذٌْ ٌّّٓٔذغٽْ حّ خذحّ ىهّٔ .غاؽ
1928-29ظ ڌاذق ڪٍگ حاذث پٍخًٔ حْ ٌانْ غاؿ غڪطٌڊ ۾ ُڪ رذٌْ ڪانٔج كائو ڪّٔ
فّٓ ةٍص ۾ اٌَِْء ڪانٔج کْ 7988ظ ۾ غڪطٌڊ کاؿ ٽٍڊف ڄاؾ ىٍحلم ڪّٔ.
74فٔتطفذق 7961ظ جْ اذيص ٌهْ “ىخضفب“ ڄاؾ ؽّذف اغپحاؽ ۾ خؾ ڌڻْ ذّانْ ڪّٔ.
74فٔتطفذق 7917ظ جْ غٍڌ ۽ ٍُص حّ ٌاىٔاذف اخٓب ٺاڪط چافؽ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
74فٔتطفذق 7961ظ جْ غٍڌ ُاذق ڪاىٔٽْ حّ ـصذ ڪاىطٓڊ اىِط فنص ىيِط ٌهْ ححّئْ
ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
74فٔتطفذق 7417ظ جْ غٔص ـتغث اهلل ؽاَُ افؽ جخط ڌڻْ (پِطّٓؿ پٔط پاڳاذف) ففاة
ڪئْ .غٔص ـتغث اهلل ؽاَُ افؽ حّ حٍو 7169ظ ۾ ٿّٔ.
74فٔتطفذق 7947ظ جْ ؽاٌط ىاٺٔڻّ افٺّ ففاة ڪئْ.
79فٔتطفذق 7481ظ جْ ڪئپٽً پٔهْ كهٍْ ۾ ذٍُصڏ ةهّچ ٌيهْ کْ آگاَُ ڪّٔ جَ غڀاڻْ
اٌگطٓظق حٍِڊف كهٍْ ۾ چاڏُّٔ فٍٓصف.
79فٔتطفذق 7912ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ ٌاىٔاذف خٍْٓ ٌانو ىّالٌا ٌتصاهلل چاٌڊّٓ ،فنص غالؾ
ذٔصذ چاٌڊّٓ ،ڳّٺ ىالؿ چاٌڊْٓ (حّاب پّذ چاٌڊْٓ) كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
21فٔتطفذق 7481ظ جْ ىٍخِص حّ ( )2فڳْ ڪطٌم پٽٔم پٔاخـ فّث ،گِّڏق غّاذؿ ٻً
جّپً غاؿ ذٔصذآةاخ حْ كهٍْ ۾ خاسم ٿّٔ ۽ كهٍْ حْ ىٍاذق جْ اڇْ ۽ ڳاڏُْ ذٌگ حّ ڇًِ
غحً پٽًٔ فاذف نڳم غٍڌ حّ ٌلؾّ الُْ اجْ ةطنأٌَ حّ حٍِڊف ڦڙڪآّ فّٓ.
21فٔتطفذق 7984ظ جْ ىّحّخـ خفذ حْ جياؾ فڎق گهّڪاذـ ٌاةصـ پطفًٓ ڌقَء غالؾ ذٔصذ
حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
21فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط جٍِا غٔف ةشاذق اـم ٌانّ غٔص غٔف اهلل ؽاَُ
ةشاذق ُاال ۾ حٍو فذجّ.
21فٔتطفذق 7917ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط سٔط ىريص غّر فنص سصا ةشؼ ٻطڏف جٍهلْ كٍتط حْ
ڳّٺ ڇڄڙا ۾ پٔصا ٿّٔ.
21فٔتطفذق 7969ظ جْ حئم گاخ فنص گم ىريص گاخ الڏڪاڻْ ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ
ڪانو ٌگاذ ،ڪهچطؽ ذٓػطچط فذڪط ۽ كّىْ ڪاذڪً آُْ.
27فٔتطفذق 7914ظ جْ ؽاٌطٌ ،اىّذ ىفّذ ۽ آذٽػٽ ذكّاؿ ٌيطاڻْ فنص ىريص ؽفًٔ
ٌيطاڻْ حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .الڏڪاڻْ ۾ ىصذ گٔهطقَء حّ ةاٌْ آُْ.
27فٔتطفذق 7948ظ جْ پٔط ٌهْ ىريص اىِط ذٓالئْ اٌحلاؽ ڪّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌطٌ ،لاخ
۽ اخٓب ُّ.
27فٔتطفذق 7969ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ةهٍص پآَ ٌانو خًٓ ىّالٌا ذتٔب اهلل فنص غٍص اهلل
اٌّاڻ حٍو فذجّ .ىّالٌا ذتٔب اهلل ؽِصاخڪّٽْ غاؿ ىؾِّذ ُّ.
27فٔتطفذق 7481ظ جْ كاةم كصذ ؽاٌط ،ةْ ٌئط ٌثط ٌّٓع ۽ ـرافْ ؽيع انصًٓ ةهتم فنص
ةِاخذ ساؿ داة جٍّٔ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 33
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
27فٔتطفذق 7947ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ٌتصاهلل سّاب ًُ فاٌْ حِاؿ ىاؿ الڎاڻّ ڪطق
فّٓ.
22فٔتطفذق 7921ظ جْ ىؾِّذ غظؽ گّؽاٌط ذافو ؽاَُ ٌانق ذػٍْٔ فنص غٔص اهلل ةشؼ
ؽاَُ ٽکڙ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
22فٔتطفذق 7922ظ جْ ىّالٌا ىريص كاغو ىؾّذق پٍٍِخْ ڳّٺ ىؾِّذق ؽطٓف ۾
ىصذغّ كاغئَ كائو ڪّٔ.
22فٔتطفذق 7914ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ىرلق ،ىّذح ،اخٓب ۽ ؽاٌط ذذٔو خاخ “ىّالئْ
ؽٔصائْ” ففاة ڪئْ ىّالئْ ؽٔصائْ حْ فانص حّ ٌانّ ؽٔط ىريص ساؿ ةطفُْ ُّ .ىّالئْ
ؽٔصائْ غکط ۾ 7498ظ ۾ حٍو فذجّ.
22فٔتطفذق 7977ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ىريص حيً ُانّ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
22فٔتطفذق 7942ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نٔکڪ ڀاذفىم اىصاڻْ ،غّٽِڙ چٔهِاذ ؽِط،
جٍهلْ ڇاڇڙق ۾ ڄائّ.
21فٔتطفذق 7987ظ جْ ٌاىٔاذق كّىْ ؽاٌط ،غالؾ اذيص ٌياىْ ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ.
28فٔتطفذق 7918ظ جْ ٌاىّذ كاٌٌّصاؿ ۽ غٔاغحصاؿ ٌتصانرفٔو فنص ٌتصانػحاذ پٔطراخف
پطاڻْ غکط ۾ ڄائّ.
28فٔتطفذق 2111ظ جْ ٌيط الکائْ ًُ فاٌْ ڎَِٓ کْ ڇڏق ىانڪ ذلٔلْ غاؿ ىهّٔ.
28فٔتطفذق 7987ظ جْ جٍهٔيْ ىاُط ،اغحاخ ۽ ىرلق اق آذ ىهڪ ىڪيم ٌانّ پطففٔػط
ڊاڪٽط ٌتصانطذٔو ىهڪ گِّٽڪْ ۾ ڄائّ.
28فٔتطفذق 7448ظ جْ حصٓص غٍڌق ؽاٌطقَء کْ ٌئّؿ ىّڏ ڎٍٓصڏ ؽاٌط ڪؾٍچٍص ةّٔز
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
28فٔتطفذق 7982ظ جْ ؽاٌط ىٔط غالؾ ذغّؽ غطٓب ٽانپط ڳّٺ ىٔط ةاع ٌهْ ساؿ كهٍْ
ةصًٓ ۾ ڄائّ.
28فٔتطفذق 7982ظ جْ غٔاغْ ۽ غياحْ اڳّاڻ اةطاذ كاكْ فنص غچْ ڎٌّ كاكْ ڳڙُْ
ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
28فٔتطفذق 7968ظ جْ ؽاٌط اٌخار ىٍگْ حّ حٍو ڎًٍِٓ آُْ.
26فٔتطفذق 7916ظ جْ ىرلق ۽ اخٓب ىريص ذٍٔف ـصٓلْ الڎاڻّ ڪّٔ.
26فٔتطفذق 2111ظ جْ غٍڌ حّ ةٔتاڪ غٔاغْ اڳّاڻ ۽ ـرافْ ذيظف ساؿ پهٔخّ ڪطاچْ
۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
21فٔتطفذق 7981ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ىظاذَٔ اخاڪاذ ذؽٔص چاذڻ اـم ٌانّ ٌتصانطؽٔص فنص
ؽفًٔ ىريص چاذڻ خاخف ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
21فٔتطفذق 7924ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط فلٔط حٍفط ٌهْ پٍِّذ فنص ةاكط ٌهْ ڌاىطاَُ كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
21فٔتطفذق 7948ظ جْ غٍڌ حّ ىظاذَٔ فٍڪاذ ىريص فلٔط ىػشطف غٍڌ حْ ىاڻًِ کاؿ
ُئؾَ الِء حصا ٿْ فّٓ.
www.sindhsalamat.com 34
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
21فٔتطفذق 7911ظ جْ ىّالٌا خًٓ ىريص اخٓب فٔطفر ؽاُْ ففاة ڪئْ.
21فٔتطفذق 7917ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ۽ غياحْ ڪاذڪً آار ىِٔػط جٍهلْ ىِٔڙ حْ
ڳّٺ كاكْ ىريص ٌاذػ ۾ حٍو فذجّ.
21فٔتطفذق 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ذٓاكث ٻطڏف فنص ؽّڪث
ٌهْ ٻطڏف كٍتط ٌهْ ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
21فٔتطفذق 7912ظ جْ ؽاٌط آز ـاةهصاز فنػّاڻْ “ىختّذ” ةٍگم خٓطف ۾ حٍو فذجّ.
24فٔتطفذق 7989ظ جْ ٌتصانرڪٔو غّىطف ذاڻْ پّذ ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌط
اٿع.
24فٔتطفذق 7989ظ جْ ٽْ فق اخاڪاذ ـالج انصًٓ جٌّّٔ فنص ىريص اةطأُو جٌّّٔ سٔطپّذ
حّغْ ڀطغاؿ ڳّٺ ذاحْ ڌڻْ ةشؼ جٌّّٔ جٍهلْ كٍتط كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
24فٔتطفذق 7968ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ،ـرافْ ۽ غياث غڌاذڪ راُص ىٔطاڻْ اـم ٌانّ راُص
ذػًٔ فنص كاخذ ةشؼ ىٔطاڻْ ڌاڪ جالَء ،ذجٔصٓطق ۾ حٍو فذجّ.
24فٔتطفذق 7917ظ جْ ىليّؿ ٌگاذ ۽ ـرافْ ڊاڪٽط ٌظٓظ انطذياؿ ٻگِّٔ ىًُّ حْ
خڏق حْ ڳّٺ ڪاذاڻْ ۾ حٍو فذجّ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق ـرافث حْ اذجلا ۽
جاذٓز (7944ظ).
29فٔتطفذق 7916ظ جْ پطٌع ڪطٓو آغا ساؿ “آغا ساؿ آّاذڊ حاذق ڪّٔ ،حٔڪّ فً جٍئط
ىحٍهق آُْ .غٍصز ىلفص آُْ جَ خٌٔا حّؿ ٌئو ٓاخگاذ ٌياذجّؿ حٔڪْ رةّؿ ٿْ ذُّٔؿ
آًُ ،جً حْ ذفاىث ڪئْ فڃْ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
ىفهفْ ىؾحاؼ 7914ظ ۾ كائو
ٰ انطذٔو پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻّ؛ ڊاڪٽط ىٔيڻ ٌتصانغفّذ غٍڌق ۽ ىٔيڻ غالؾ
ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 35
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
مارچ
ٌٔػّق غاؽ حّ ٽّٔؿ ىٍِّٔ ىاذچ آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ “ىاذز” ) (MARSخّٓجا حْ
ٌانْ جْ پّٔ .اُِم ذفؾ ىاذز خّٓجا کْ حٍگ حّ خّٓجا چٌّصا آًُ ُْ .جياؾ سهطٌاڪ خّٓجا ُّ
۽ ًُ حْ ؽڪم جياؾ سّفٍاڪ ُئْ .ذفؾ فاذؿ حّ ٌلٔصف ُّ جَ ڪڪط ،ةطغاة ،ةخهْ غڀ
ىاذز خّٓجا حْ ُٿ ۾ آًُ.
پِطًٓ ىاذچ 7492ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ىّال ةشؼ ىػڪًٔ ڀٽّ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىاذچ 7921ظ جْ ىؾِّذ ٌّاىْ ؽاٌط ۽ ذاڳْ ىٍِٔم فلٔط ىِط ڳّٺ نٔب كهٍْ
ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىاذچ 7919ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ ىريص ساؿ غٍْ ففاة ڪئْ.
پِطًٓ ىاذچ 7964ظ جْ ٌاىٔاذف ذاڳْ اذيص ىغم فنص ذٔاة ٌهْ ىغم پطٓانِّء كهٍْ سٔطپّذ
ىٔطز ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىاذچ 7988ظ جْ اغحاخ ۽ رذٌْ غائٍػصاؿ ڊاڪٽط ؽيع انصًٓ جٍّٔ ڳّٺ ٺّڏُْ ةخاذ،
جٍهلْ كٍتط ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىاذچ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ىٍيّذ حّکّٔ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
جلْ
ٰ ىطجلْ نغاذق پّذف ٌانّ غالؾ ىط
ٰ پِطًٓ ىاذچ 7947ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ آڊٓٽط
ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7918ظ جْ گڊف ةئطاث غکط حّ افححاج ٿّٔ.
پِطًٓ ىاذچ 7911ظ غٍڌ رذٌْ ٌّّٓٔذغٽْ ٽٍڊف ڄاؾ حّ ةٍٔاخ پّٔ.
پِطًٓ ىاذچ 7986ظ جْ نػأٌاة ،نغاة ،نهٔفٔاة ،حّ ىاُط آفحاب اةڙف ،اـم ٌانّ (ٌتصاهلل
اةڙف) ڳّٺ گاةطغڻ ةاڊَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7988ظ جْ ؽاٌطقَء غاؿ رفڪ ذکٍصڏ ذار ٌهْ گم ڀٽّ ڳّٺ خذگاَُ ٌّاڏف
ؽطٓف ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ ىاذچ 7491ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب اذػً ڪطةالئْ اـم ٌانّ ىطرا گم ذػً ةٔگ
فنص ىطرا خفغث ٽٍڊف آغا ذٔصذ آةاخ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىاذچ 7499ظ جْ ٽهّ ىم ٽٔڪ چٍص ڌٓطفاڻْ خاخف كهٍْ ۾ پٔصا ٿّٔ .پاڻ ىؾِّذ/
غياحْ فذڪط ُّ.
پِطًٓ ىاذچ 7921ظ جْ كّىْ غطخاذ ۽ غياحْ غڌاذڪ ىهڪ غڪٍصذ ساؿ ،فنص ىهڪ غطخاذ
ساؿ ڳّٺ ٿاڻْ ةّالؿ ساؿ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7961ظ جْ ٌهْ ىريص ڪاڪْ پّٽّ فنص ةِاخذ ساؿ ڪاڪْ پّٽّ ففاة ڪئْ.
اخةْ غڃاڻپ ةطـغٔط حّ فڎف ٌانو ىرلق ،اخٓب ،۽ ؽاٌط ٿْ گضذّٓ آُْ.
www.sindhsalamat.com 36
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ ىاذچ 7947ظ جْ ـفْ اهلل آِء غّىطف اـم ٌانّ ـفْ اهلل غّىطف فنص االُْ ةشؼ
غّىطف ڳّٺ ڦهّاُڻ جٍهلْ ۽ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اغػٽٍٽ
آڊٓٽط اٿع.
پِطًٓ ىاذچ 7967ظ جْ ٽّڏُْ ڦاٽڪ فاكٍْ حّ اغٔطٌ ،اىٔاذف كاٌٌّصاؿ غٔاغْ اڳّاڻ
حِاٌگٔط ذاُّحّ ،فڳڻ ؽِط جٍهلْ فاذَُ كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7921ظ جْ ؽاٌط ىّنّق ٌّذانصًٓ ٌّذ فنص سافٌص ڎٌّ چاٌڊّٓ كٍتط ٌهْ ساؿ حْ
ُڪ ٌٍڍڏق ڳّٺ ڎاجّ حْ فاٌڍ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7912ظ جْ ؽاٌط ؽٔز ٌتصانٍهٔو حّس فنص ؽٔز ٌتصاهلل “ٌتص” حْ گِط ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىاذف حيانْ اـم ٌانّ غڪٍصذ ٌهْ فنص فٔطفر ساؿ
حيانْ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىاذچ 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط رٓب ڪٍگّ اـم ٌانّ افذٌگظٓب فنص كاخذ ڎٌّ ڪٍگّ
ڳّٺ ڪٍگا الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ىطجلْ ساؿ ڀٽّ ڳّٺ ڳڙُْ
ٰ 2ىاذچ 7444ظ جْ غٔاغْ نٔڊذ غطؽاٍُّار ڀٽّ فنص غالؾ
سصاةشؼ ڀٽّ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
2ىاذچ 7978ظ جْ غٍڌق ـرافث ،اخب ۽ غٔاغث حْ كاةم اذحطاؾ ؽشفٔث كاكْ
ٌتصانيخٔص “ٌاةص“ غُّٔڻ ؽطٓف ۾ پٔصا ٿّٔ.
2ىاذچ 7998ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ فاحص الڎاڻّ ڪّٔ.
2ىاذچ 2111ظ جْ غٍڌ حّ ٓگاٌّ نٔکڪ ،افػاٌَ ٌّٓع ۽ ؽاٌط أٌع اٌفاذق ففاة ڪئْ.
غٍصز آسطق آذاؾ گاَُ الڏڪاڻْ ۾ آُْ.
2ىاذچ 7921ظ جْ حصٓص غٍڌق ؽاٌطقَء حّ ىِاؿ ڪّق ؽٔز آار ،اـم ٌانّ ىتاذڪ ٌهْ فنص
غالؾ ذػًٔ ؽٔز غٍڌ حْ جاذٓشْ ؽِط ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
2ىاذچ 7988ظ جْ ؽاٌط فاغصّٓ فٌٔػٔيم غڌ ٌاڻْ “ىُّْ” ىٔطپّذساش ۾ حٍو فذجّ.
2ىاذچ 7911ظ جْ ؽاٌط ىريص ذػً ،ىرػً ٌتاغْ حٍو فذجّ.
2ىاذچ 7998ظ جْ غٍڌ حْ سّةفّذة ؽاٌط فاحص “ٌار” الڎاڻّ ڪّٔ.
1ىاذچ 7919ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق نٔکڪ فحاج ىهڪ ؽِط پٍّ ٌاكم كهٍْ غکط ۾ حٍو
فذجّ.
ٌٔػْ چٍَ ٌئّخٓطف
ٰ 1ىاذچ 7981ظ جْ ىِحاب اڪتط ذاؽصق اـم ٌانّ ةصذانٍػاِء فنص ىريص
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ ،ىرلق نٔکڪ ،اغحاخ ،ذٓڊّٓ آذٽػٽ ،ٽْ فق
ڪيپٔئط ۽ فً ثلافث ٌهو اخب غاؿ نڳاپٔم آُْ.
ٌانو خًٓ ،ـّفْ ةظذگ اذيص ٓاذ ساؿ ىِط فنص ٌتصانغفاذ ساؿ ِ 1ىاذچ 7487ظ جْ ىؾِّذ
ىِط ڳّٺ ساؿ گڙَُ كهٍْ گِّٽڪْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1ىاذچ 7911ظ جْ ةِحطًٓ ؽاٌط ۽ اخٓب ىريص ساؿ غٍْ فنص ىريص خائّخ ىٔيڻ ڳّٺ ٽکڙ
جٍهلْ ٽٍڊق ىريص ساؿ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 37
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ڪْ حاٌْ ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ. 1ىاذچ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط سا ِ
1ىاذچ 7981ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ٌٍآث ىٔيڻ اـم ٌانّ ٌٍآث اهلل
فنص ىريص ٍٓلّب ىٔيڻ الُّذق ىرهْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7981ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ىشحهف ٻّنًٔ حّ ىاُط ۽ ؽاٌط خاخ ىريص “ساخؾ” ةطفُْ
حٔڪب آةاخ ۾ ڄائّ.
8ىاذچ 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ةػيم -اـم ٌانّ ىٍفّذ اذيص چاٌڊّٓ فنص
غطىص چاٌڊّٓ حْ گِط كٍتط ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7961ظ جْ ٌهو ۽ اخب غاؿ خنچػپْ ذکٍصڏ اذيص ساؿ ؽٔصا اةڙف الڎاڻّ ڪّٔ.
8ىاذچ 7961ظ جْ نٔکڪ ۽ ىحطحو ڊاڪٽط اغراؼ اٌفاذق أٌع اٌفاذق حْ گِط ۾
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7994ظ جْ غٍڌ حْ ةطک ڪِاڻٔڪاذـ ۽ ٌلاخ سٔطانٍػاِء حٍفطقَء ففاة ڪئْ.
8ىاذچ 7971ظ جْ ذاحً ؽاَُ “ُيّنً” غٔحائْ فنص غٔص فحد ىريص ؽاَُ ڳّٺ غٔحا كهٍْ
خاخف ۾ ڄائّ .پاڻ غٺّ ؽاٌط ۽ اخٓب ٿْ گضذّٓ.
8ىاذچ 7982ظ جْ ٌتصانطذياؿ انيٍطفػ خذگاُْ ىٔطاڻْ فنص فاذص ةشؼ ىٔطاڻْ ىٔطةرط
ڳّٺ اٌتاَُ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ ،پاڻْ ىؾِّذ ڪافْ گّ ؽاٌط ٿْ گضذّٓ آُْ .ذفُڙق
ؽِط حّ ذُاڪّ ُّ.
8ىاذچ 7981ظ جْ چّٽَْء حّ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌافؽ ٌّٓع ىاڻڪ /ىٍٔط فنص ىريص اخذٓع ىٔيڻ
ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ.
8ىاذچ 7981ظ جْ رىٍٔصاذ ۽ غٔاغحصاؿ اٌخار حکطاڻْ حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7919ظ جْ غٔص ـتغث اهلل ؽاَُ ثاٌْ ؽِٔص (پڳ ڌڻْ) غّذَُٔ ةاخؽاَُ ڇِّؿ (پٔط
پاڳاذف) غٍڌ حْ جاذٓز ۽ ذط جرطٓڪ حّ ٌئو اڳّاڻ پٔط حْ ڳّٺ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾
پٔصا ٿّٔ.
8ىاذچ 7961ظ جْ اخٓب ،ؽاٌط ،غياحْ غڌاذڪ ۽ اغحاخ اڳّاڻ اٌحياذ ذػًٔ ڇهگطق ڳّٺ
ڎّٓؽ كهٍْ حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7988ظ جْ كّىْ ؽاٌط ذاؽص ىّذائْ اـم ٌانّ غٔص ذاؽص ٌهْ ؽاَُ فنص غٔص ٌهْ
ؽاَُ “ساخؾ” كهٍْ ٌّؽِطففٔطفر ۾ پٔصا ٿّٔ.
8ىاذچ 2172ظ جْ غٍڌ حّ كّىْ ؽاٌط غطڪؼ غٍڌق الڏڪاڻْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ .آسطق آذاؾ
گاَُ الڏڪاڻْ حْ ٌهْ ةرط كتطغحاؿ ۾ اٿع.
8ىاذچ 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ ؽاٌط ٌتصانرئص آز ٻٻط حَُّْء ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7911ظ جْ ؽاٌط ،ذڪٔو ۽ اغحاخ ىرػً الڏڪاڻّق ،اـم ٌانّ ىريص ذػً “ىرػً“
فنص فلٔط ىريص چٍا ىٔطاٌپّذ ٻطڏف ۾ حٍو فذجّ.
8ىاذچ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ـرافْ غاحص غٍڌق ،ىريص ـاخؼ حاگٔطاڻْ حْ گِط
ڳّٺ غچْ ةشؼ حاگٔطاڻْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
6ىاذچ 7989ظ جْ غظؽ گّ ؽاٌط آار گم اـم ٌانّ (آار ٌهْ خؽ) غکط ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 38
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
6ىاذچ 2111ظ جْ غٔص ڪاىم ؽاَُ حِأٌاؿ ُْ فاٌْ حِاؿ ڇڏق فڃْ ىانڪ ذلٔلْ غاؿ
ىهٔا .غٍصؿ آسطق آذاؾ گاَُ خذگاَُ ىاٌڌؾ غّڀّ خٓطف حْ فٓخِّ آُْ.
6ىاذچ 7982ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ رذٌْ ىاُط ىريص اىًٔ فنص ىّنٔڏٌّ ڳّٺ ىّذق
ىٍگط جٍهلْ ۽ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
6ىاذچ 7941ظ جْ آراخ اٌّذ ڪاٌڌڏف اـم ٌانّ اٌّذ ڪاٌڌڏف ڳّٺ اذيص ساؿ ڪاٌڌڏق جٍهلْ
ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ،غڄاڻ ـرافْ ،نٔکڪ ىليّؿ ۽ ىلاال ٌگاذ
آُْ.
6ىاذچ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ۽ جطحيْ ٌگاذ سانص فغٔط ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
1ىاذچ 7488ظ جْ ٌانو ۽ ؽاٌط ٌتصانغفّذ ىفحّؿ ُيآٌّْ ڳّٺ ُيآٌّْ جٍهلْ ؽڪاذپّذ
۾ پٔصا ٿّٔ.
1ىاذچ 7994ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ جطكْ پػٍص اخٓب ،ؽاٌط ـرافْ ۽ ةٔتاڪ غٔاغحصاؿ
ڪاىطٓڊ ةطڪث ٌهْ آراخ ففاة ڪئْ.
1ىاذچ 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ىٔط ٌتصانطغّؽ ىٔط گيتٽ ،سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
4ىاذچ 7448ظ جْ ؽاَُ نهٔف حْ ةٔحً حّ ؽاذج ُّجچٍص ىّنچٍص گطةشؾاڻْ ذٔصذآةاخ ۾
پٔصا ٿّٔ.
4ىاذچ 7978ظ جْ غٍڌ حّ ٌانّٔاذف چحطڪاذ ظ ؼ ؽٔز ڳّٺ گڊڏف جٍهلْ ڇاڇڙق كهٍْ
ٿطپاذڪط ۾ كاخذ ةشؼ ؽٔز حْ گِط اک کّنْ ظ ؼ ؽٔز حّ اـم ٌانّ ٌتصاهلل ؽٔز ُّ.
4ىاذچ 7919ظ جْ ٌّذجً حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ حْ ذّانْ غاؿ گڏٓم كّىً ُڪ ٌّٽٔع فذجّ
21ڊغيتط 7999ظ جْ حٍطؽ اغٔيتهْ ٌّذجً حْ ىحڀٔص حْ پڌذٌاىْ جْ ـرّٔؿ ڪّٔؿ.
4ىاذچ 7914ظ جْ كّىْ ؽاٌط ،ةٔتاڪ ـرافْ ىريّخ ُاالئْ فنص ذاحْ ىريص اغراؼ ىٔيڻ
ٌّاؿ ُاال كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
4ىاذچ 7941ظ جْ حڳ ىؾِّذ انغّرق ٌّار سئػّ ساؿ الڎاڻّ ڪّٔ.
4ىاذچ 7982ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ؽاٌط ۽ كّىْ خاٌؾّذ ساڪْ حّّٓ ڳّٺ ڪاٺٔا جٍهلْ
سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ ،كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
4ىاذچ 7988ظ جْ ٍُص غٍڌ حّ ٌاىٔاذف اخٓب ،ڪِاڻٔڪاذ ،استاذ ٌّٓع ۽ اخاڪاذ ڊاڪٽط
ڄٔٺّ النّاڻْ كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر حْ ؽِط ڪٍڊٓاذق ۾ ڄائّ.
4ىاذچ 7942ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ نٔکڪ غحاذ غٍصذ اـم ٌانّ ٌتصانػحاذ ىطق ڳّٺ فاذص
ةشؼ ىطقٌّ ،اةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
4ىاذچ 7966ظ جْ ؽاٌط اخؽ غّنٍگْ ڳّٺ ىِطاةپّذ جٍهلْ ڎفڪطق ۾ حٍو فذجّ.
9ىاذچ 7982ظ جْ ٌانْ فاذف ٌلاخ ،ڪِاڻٔڪاذ ىيحار ىِط غکط ۾ حٍو فذجّ.
9ىاذچ 7428ظ جْ ىّالٌا ىٔاؿ گم ىريص ىٔڪڻ حْ فالخة ٿْ.
9ىاذچ 7919ظ جْ ُفث رةاؿ ؽاٌط فلٔط ُصآث ٌخفْ جاذڪ الڎاڻّ ڪطق فّٓ .فلٔط ُصآث
ٌخفْ 7496ظ ۾ فاذَُ جٍهلْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
9ىاذچ 7928ظ جْ غٍڌ حّ ىشهؿ اٌػاؿ ذئٔع غالؾ ىريص ڀطڳڙق ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 39
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
9ىاذچ 7486ظ جْ ةِحطًٓ ؽاٌط ۽ ىليّؿ ٌگاذ آسٌّص فلٔط ىريص “ٌاحظ” فنص آسٌّص ىريص
ىّغْ كطٓؾْ ذٔصذآةاخ حْ ؽٔطاڻْ ىرهْ ۾ ڄائّ.ٰ
71ىاذچ 7918ظ جْ ؽاٌط ،ىحطحو ۽ ڪِاڻٔڪاذ ةؾٔط ىّذٓاڻْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7981ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نٔکڪ ؽاٌط ،ڊذاىا ٌگاذ ۽ جٍلٔصٌگاذ اىصاخ ذػٍْٔ
(غاٌّؽ) ٽکڙ فغئًٔ ىهّڪ ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7918ظ جْ ؽاٌط ۽ اغٽٔج ڊذاىا ٌگاذ ذفٔق فكاذ ىريص كاغو کِڙف حْ گِط ٌئًٔ
خٓطق ۾ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7946ظ جْ ىّجًٔ حِڙف اٌػاؿ جاث ىريص اةڙف 62فذًُٔ حْ ڄياذ ۾ الڎاڻّ ڪطق
فّٓ.
71ىاذچ 7998ظ جْ ىؾِّذ ذاڳْ ىًُّ ڀڳث ففاة ڪئْ.
71ىاذچ 7914ظ جْ دفانفلاذ ذاؽصق فنص غٔص ىريص اىاؾ ؽاَُ ذاؽصق پٔط ڳّٺ (ؽاَُ حّ
ڳّٺ) نڳ ٌئّؿ خٓطف كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ىٍطفػ ؽاٌط ،اخٓب ۽
ـرافْ اٿع.
71ىاذچ 7912ظ جْ رٓب ڀٽْ پّذف ٌانّ كاخذ ةشؼ ڀٽْ ٽٍڊق ىريص ساؿ ۾ ڄائّ .اخةْ
غڃاڻپ؛ اخٓب ۽ اغحاخ اٿع.
71ىاذچ 7988ظ جْ ىؾِّذ نٔکڪ ڀڳّاؿ اٽالڻْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71ىاذچ 7911ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ۽ پطفڊّٓغط ٌّذ حّکّٔ گاحْ کِافڏ ۾ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7971ظ جْ (غِڻا غائًٔ) سّاحَ اهلل ةشؼ غفاذق فنص ذلطة ىريص ىٺم (پٔط ىٺا
غائًٔ ذج) حّ حٍو ؽِط ساٌّاُڻ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ٿّٔ.
71ىاذچ 7981ظ جْ ؽاٌط ٌاخؽ غشٔطاڻْ اـم ٌانّ غالؾ ذغّؽ فنص فلٔط ىريص ساؿ
غشٔطاڻْ حّ حٍو ٿّٔ.
77ىاذچ 7928ظ جْ جرطٓڪ آراخق حّ غّذَُٔ غچّ غپاُْ ُٔيّؿ ڪاالڻْ پٽ پٔػّىم
ڪاالڻْ غٍصز اـم ٌانّ ذاُْ ُٔيً ُّ ،پط پٔاذ ىاؿ کٔع ُٔيّؿ چٌّصا ُئأُ ،يّؿ ڪاالڻْ
غکط ۾ ڄائّ.
77ىاذچ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ خاٌؾّذ ،ڪانو ٌگاذ ۽ ٌلاخ حاىْ چاٌڊّٓ ڳّٺ ٽّڏُْ ةخاذ،
جٍهلْ كٍتط ،كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ .اـم ٌانّ حافٓص اذيص چاٌڊّٓ اٿع.
77ىاذچ 7984ظ جْ ىؾِّذ جٍهٔيصاؿ ۽ نٔکڪ غٔص خٓصاذ ذػًٔ ؽاَُ خَِٓ ڪالٌڪّټ،
چاچڙڪْ ىڪاؿ ،كهٍْ ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
72ىاذچ 7984ظ جْ ڪطاچْ کْ پاڪػحاؿ حْ گاخقَء فاذف ٍُڌ ةٍائڻ حّ اٌالؿ ڪّٔ فّٓ.
72ىاذچ 7992ظ جْ غٺّ ڳائڻّ ذٓڊّٓ آذٽػٽ ذػًٔ ةشؼ ساخؾ ففاة ڪئْ.
72ىاذچ 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ غگِاذف ڪِاڻٔڪاذ غالؾ ٌتْ ىغم ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
72ىاذچ 7922ظ جْ غٍڌق ٌهو اخب حّ ذفؽً غحاذف ىرتّب ٌهْ چٍَ غُّٔڻ ؽطٓف ۾
حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 40
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
72ىاذچ 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ٌاحظ اڄڻ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7961ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ىظاذيحْ ؽاٌط ذهٔو ةاغْ اـم ٌانّ ٌتصانرهٔو فنص
ىريص غّىاذ غاٌص ڳّٺ ذفذم فاِء نڳ ٌيط ڪّټ ،كهٍْ ىٔطپّذ ساش ۾ ڄائّ.
78ىاذچ 7911ظ جْ ڪئٌّػٽ اٌلالب ۽ جاذٓز حّ ٌاىّذ اڳّاڻ ڪاىطٓڊ حياؽ انصًٓ ةشاذق
فنص غٔص رًٓ انٍاةصًٓ ةشاذق ڀاذة گخطاة حْ ىؾِّذ ؽِط اذيص آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
78ىاذچ 7989ظ جْ اخٓب كّؾ پطغث اڳّاڻ ڊاڪٽط اخٓب اٌلالةْ اـم ٌانّ ىيفط ٌهْ فنص
ٌهْ ذػً چاٌڊّٓ ڳّٺ گاُْ ساؿ چاٌڊّٓ جٍهلّ ىٔطفساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78ىاذچ 7981ظ جْ ٌانّٔاذف اخٓب ۽ نٔکڪ ىريص ساؿ رذخاذق ڳّٺ ٌانو ساؿ رذخاذق
جٍهلْ ؽِصاخپّذ كهٍْ غاٌگِڙ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ىاذچ 7911ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط غطفٓچ غخافنْ اـم ٌانّ ىريص ـصٓق فنص سئػّ
ساؿ جاذڏ ڳّٺ اةطأُو جاذڏ نڳ غخافؽ كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ىاذچ 7941ظ جْ غٍڌق اخب حّ ذفؽً ةاب پٔط ٌهْ ىريص ذاؽصق ڪطاچْ ۾ اٌحلاؽ
ڪّٔ.
78ىاذچ 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ـاذب فً ؽاٌط كاخذ ةشؼ “ةؾٔط” ففاة ڪئْ.
78ىاذچ 7921ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق استاذ “انّذٔص” حّ پِطّٓؿ پطچّ ؽآً ٿّٔ.
78ىاذچ 7981ظ جْ ٌضٓط ٌار ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿْ اخةْ غڃاڻپ ؽاٌطـ ۽ ڪِاڻٔڪاذـ اٿع.
اـم ٌانّ ٌضٓط ٌار ٿٔٻّ اٿع.
78ىاذچ 7987ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذ ۽ ىحطحو فنْ ذاؾ فنڀ ىٺْ كهٍّ
ٿطپاذڪط ۾ حٍو فذجّ.
ىطجلْ
ٰ 78ىاذچ 7998ظ جْ (ؽِٔص ڀٽّ گطفپ) حّ كٔاؾ ٌيم ۾ آّٓ .حًٍِ حّ چٔئطىًٔ ىٔط
ڀٽّ ٿّٔ.
78ىاذچ 7922ظ جْ گٔحً حّ سّةفّذة ؽاٌط ةطخف غٍڌق اـم ٌانّ ىريص ذىلاؿ فنص سصا
ڎٌّ الؽاذق ةهّچ ُّ ڳّٺ ىاڪً ڪّذق جٍهلْ ىٔطپّذ ىاٿٔهْ كهٍْ گِّٽڪْ ۾ فالخة
ٿٔع.
78ىاذچ 7486ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ةظذگ ۽ ؽاٌط ذکٔم ؽاَُ فنص ىٔاؿ ٌّذ ىريص ؽاَُ ڳّٺ
ذهٔو ؽاَُ جٍهلْ ىٔطپّذ (ةهّچػحاؿ) ۾ ڄائّ.
78ىاذچ 7928ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط غهٔو ڳاڏُّق حّ اـم ٌانّ انَِ فذآّ فنص ذاحْ
انِڏٌّ ىِط ُّ .پاڻ ڳّٺ ڳاڏُّق كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
78ىاذچ 7911ظ جْ ڊاڪٽط غالؾ ٌهْ االٌا فنص سّاحَ اهلل ڎٌّ ڳّٺ جڙ سّاحَ جٍهلْ حاجْ
كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ىؾِّذ اخٓبٌ ،انو ،ىرلق ،خاٌؾّذ ۽ ىاُط نػأٌاة ُّ.
78ىاذچ 7967ظ جْ ٌثط ٌّٓع ىريص ـاند کِڙف فنص فلم ىريص کِڙف ڳّٺ کِڙا جٍهلْ
نکْ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
78ىاذچ 7418ظ جْ حهٔم انلصذ خٍْٓ ۽ غياحْ اڳّاڻ ىريص ـاخؼ (کڏق فاذف) فنص ىّالٌا
ٌتصاهلل ؽٔز ڪطاچْ حْ ىرهْ کڏق ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 41
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78ىاذچ 7929ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ٌؾحط ٌاٿً ؽاُْ اـم ٌانّ غارق ساؿ ٌؾحط
فنص ةانّ ساؿ نغاذق ڳّٺ ٻِاذق جٍهلْ سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
78ىاذچ 2117ظ جْ ىاُط نػأٌاة ۽ نهٔف غطڪاذ حّ پاذکّ ڊاڪٽط ؽاٍُّار غّڍذ چاٌڊڪا
اغپحاؽ الڏڪاڻْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
78ىاذچ 7969ظ جْ اغحاخ ٌياىاڻْ اـم ٌانّ ىريص اةطأُو ٌياىاڻْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
اخةْ غڃاڻپ ڪِاڻٔڪاذ ،ىرلق ۽ ٌثط ٌّٓع اٿع.
78ىاذچ 7981ظ جْ ٌانْ فاذف چحطڪاذ ذفٔو اهلل کُّاذف ڳّٺ غِڙا ڍفذائْ ،جٍهلْ
ڎفڪطقَء ۾ ڄائّ.
78ىاذچ 7486ظ جْ ٌانو ۽ ؽاٌط ىّنّق اهلل ةشؼ اٻّحِّ حٍو فذجّ.
78ىاذچ 7982ظ جْ نڪؾيڻ اىطفىم خةْ ڳّٺ ؽط سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ .غڃاڻپ ؽاٌط
اٿع.
76ىاذچ 7911ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـّفْ ىٍؼ اٌػاؿ آغا ٌتصانٍتْ ٌهٔگ فنص آغا
گم ذػً ساؿ پٺاڻ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
76ىاذچ 7486ظ جْ ٌاىّذ ـّفْ ؽاٌط ۽ ةظذگ غٔص ذکٔم ؽاـ فنص ٌّذ ىريص ؽاـ ڳّٺ
ذهٔو ؽاـ ،جٍهلْ ىٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
76ىاذچ 7996ظ جْ غٍڌ حّ غطٓهّ فٍڪاذ ڦّٽّ رذخاذق ففاة ڪئْ ڦّٽْ رذخاذق حْ حٍو
ڀّىْ كهٍّ غاٌگِڙ آُْ پاڻ اٽڪم 7986ظ جْ پٔصا ٿّٔ.
76ىاذچ 7918ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌّحّاؿ ؽاٌطـ اذؾ ىرتّب ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
76ىاذچ 7919ظ جْ غٍڌ حّ ىظاذَٔ ؽاٌط اىاؾ انصًٓ “كاىً“ ىِٔڙ حْ ڀطغاؿ خٻْ ۾ حٍو
فذجّ.
76ىاذچ 7986ظ جْ ؽاٌط ٌيط الکائْ ڳّٺ فڌاالکا ۾ حٍو فذجّ.
76ىاذچ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڪانو ٌگاذ ٌظٓظ كاغياڻْ اـم ٌانّ ٌتصانٍظٓظ
چاٌڊّٓ فنص غٌّّ ساؿ (غطىص چاٌڊّٓ) حْ گِط ڳّٺ حيً ساؿ چاٌڊْٓ جٍهلْ كتّ غٍٔص ساؿ،
كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
71ىاذچ 7914ظ جْ اغالىْ حصفحِص حْ جاذٓز حّ اىط اٌػاؿ پٔط جطاب ٌهْ ؽاَُ ذاؽصق
الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
71ىاذچ 7942ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ غٔالٌْ فلٔط ۽ ـّفْ ؽاٌط فالٓث ٌهْ ؽاَُ فـاؽ
ڪّٔ.
71ىاذچ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،نٔکڪ دفانفلاذ ڪّذائْ ،غطخاذ ـاذب ساؿ ڪّذائْ
پٍّ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
74ىاذچ 7414ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ۽ جرطٓڪ آراخق حّ ڪاذڪً ٌتصانطذٔو ؽاَُ غخافؽ
ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 42
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
74ىاذچ 7991ظ جْ ىهڪ حّ فرٓط اٌيو ىريص ساؿ حّڻٔخّ آىطٓڪا ۾ ففاة ڪئْ21 .
ىاذچ جْ غٍڌڏق نڳ غٍصز اةائْ كتطغحاؿ ڳّٺ خًٓ ىريص حّڻٔخّ ۾ گِطحْ ڀطغاؿ ةاع ۾
خفٍآّ فّٓ.
74ىاذچ 7962ظ جْ ڊذاىا ٌّٓع ،ڪيپٔئط ۽ ؽاٌط حتاذ آراخ ىٍگْ ٌفٔطآةاخ ،كهٍْ كٍتط -
ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
74ىاذچ 7918ظ جْ اغراؼ غئخّ كهٍْ خاخف حْ ڳّٺ فلم پّذ ۾ ڄائّ ،اخٓب غڃاڻپ،
ؽاٌط ،ـرافْ ،ڪيپٔئط ۽ ٻاذؿ حّ نٔکڪ آُْ.
74ىاذچ 7999ظ جْ ذفارٌْ جٍئط غٍڌ (استاذ) ذٔصذآةاخ ىاؿ كاكْ ؽاَُ ىريص سطٓص ڪطق
حاذق ڪئْ.
79ىاذچ 7448ظ جْ ةطـغٔط ۾ حصٓص ؽاٌطقَء حّ ةاٌْ غطڳّاغْ ڪؾً چٍص “ةّٔز“
الڏڪاڻْ ؽِط حْ ىؾِّذ ذڪٔو جٔط ٿصاز کحطق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
79ىاذچ 7494ظ جْ ىٔطاؿ ىريص ؽاـ (ٻّٔ) فنص غٔص ذاحْ رًٓ انٍاةصًٓ ؽاَُ ٽکڙ ۾ حٍو
فذجّ .اخةْ سصىحّؿ ،ىٍطفػ اخٓب ،ؽاٌط ،غٔاغْ اڳّاڻ ۽ غياحْ فذڪط ُّ.
79ىاذچ 7911ظ جْ ؽاٌط ٌتصانفحاج ٌتص ةٺّذائْ ىٔطپّذ ةٺّذف ۾ حٍو فذجّ.
پٔطاؿ پاگاذـ غهػهْ حْ پٔط ـتغث اهلل ؽاَُ ثاٌْ کْ اٌگطٓظؿ ىّة ِ 21ىاذچ 7981ظ جْ
حْ غظا ڎٌْ.
ىفهفْ ٌتاغْ ڳّٺ
ٰ 21ىاذچ 7917ظ جْ ىحطحو ۽ ڪِاڻٔڪاذ حِاٌگٔط ٌتاغْ فنص غالؾ
ىرطاب پّذ ڪهِّڏف جٍهلَ ةاكطاڻْ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7919ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىشيّذ ةشاذقَء حٍو فذجّ.
27ىاذچ 7916ظ جْ غٍڌ حّ ىٍطفػ ۽ خنٔط ڪاىّذف اىصاخ اهلل فنص فڎٓطف ٌتصانڪطٓو اٌڙ
خذٓاَُ غٍڌ حْ غڄْ ڪٍاذق جْ آةاخ كصٓو غطغتظ ۽ ؽاخاب ڳّٺ ٌئّؿ آةاخ جٍهلْ ڎفڪطق
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
27ىاذچ 7962ظ جْ سّاحَ ىريص ناُط ٌلؾتٍصقٌ ،انو ىٍطفػ غڄڻ غائًٔ حّ حٍو خذگاَُ
ذذيث پّذ ،كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ٿّٔ.
27ىاذچ 7491ظ جْ خًٓ ىريص اخٓب فٔطفر ؽاُْ ڳّٺ فٔطفر ؽاَُ جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف
۾ ڄائّ .غڃاڻپ پاڻ ةهٍص پآَ ٌانوٌ ،ثط ٌّٓع ۽ ؽاٌط ُّ.
27ىاذچ 7982ظ جْ ٌاىّذ اخٓب ۽ غياث غڌاذڪ ڊاڪٽط خذؽِّاذ غٔص ،غٍڌ حْ كّىْ
غٔاغحصاؿ حْ آو غٔص حْ گِط غً كهٍْ ڄاىؾّذق ۾ حٍو فذجّ.
22ىاذچ 7488ظ جْ ىّالٌا جاث ىريص اىطفٽْ فنص غٔص انلاخذ ڳّٺ خّٓاٌْ نڳ ڳاڏُْ ىّذق
كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ .ىّالٌا جاث ىريص اىطفٽْ پاڻ ةطک ٌانو ،فاكم ،ؽاٌط ۽ جرطٓڪ
آراخق حّ اڳّاڻ ٿْ گضذّٓ آُْ.
22ىاذچ 7999ظ جْ غٍڌ ىّغٔلَْء حّ ذفؽً غحاذف فذٔص ٌهْ اغالؾ آةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
فذٔص ٌهْ 7981ظ ۾ ٽٍڊق آخؾ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 43
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
22ىاذچ 7974ظ جْ ؽاٌط ۽ نٔکڪ اٌِصذ ڀّڄّاڻْ اـم ٌانّ اٌصذ خّٓ ڄٔٺاٌٍص ڀّڄّاڻْ ڳّٺ
ٻٔهْ جٍهلْ غخافؽ كهٍْ ڪطاچَْء (ُاڻْ ٺٽْ) ۾ ڄائّ.
22ىاذچ 7988ظ جْ غڄاڻ ؽاٌط ةهتم کّذ فاُْ اـم ٌانّ ساؿ ىريص حث آُْ کّذفاَُ
كهٍْ ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7942ظ جْ دفانفلاذ ٌهْ ؽٔز غّڀّخٓطف ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ اخةْ غڃاڻپ ٻاذؿ الِء
ڪِاڻّٔؿ ۽ ؽاٌطق اٿع.
21ىاذچ 7911ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ،غٔاغْ ۽ غياحْ ڪاذڪً ـيص ذكّق غار الڎاڻّ ڪطق
فّٓ .آسطق آذاؾ گاَُ الڏڪاڻْ ۾ ئْ اٿع.
21ىاذچ 7928ظ جْ ىؾِّذ ٌڙائْ فٍڪاذ ىٔط ىريص نٍڊ ڳّٺ ڪٔٽْ ىٔط ٌاذف ساؿ چڪ
ٌيتط 1جٍهلْ ڎٓپهْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21ىاذچ 7992ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ذاڳْ ڍفؽ فلٔط گڙخؿ حْ جڪهٔف حْ ڪطق ًُ حِاؿ
کْ انّخاظ ڪّٔ .ڍفؽ فلٔط حّ اـم ٌانّ ڍفنڻ فنص فلٔط ىريص ساـشٔهْ ُّ.
21ىاذچ 7961ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌطٌ ،ياڻّ فلٔط خِٓاٌث ڪئْ غٍصز اذٿْ غچم
غائًٔ حْ پٔطؿ کاؿ آُْ ٌياڻّ فلٔط ُڪ ٌّذة حّ ٌانّ آُْ .حًٍِ حّ اـم ٌانّ ُاغْ ٻائْ
ٓا ذڪْ ٻائْ ُّ .حٔڪا ؽڪاذپّذ حْ ُڪ ٍُصف ڎفڍاذاَُ حْ ٌٔاڻْ ُئْ .غشْ كتّؽ ىريص
(ثاٌْ) ٌياڻّ فلٔط ٌانّ ذکٔعٌ ،ياڻّ فلٔط حْ فالخة 7444ظ جْ ٿْ.
21ىاذچ 7414ظ جْ آچاذَٓ آغّخف ىم گصفاڻْ ،غٍڌ حْ اًٌِ آڳاٽً نٔکڪً ىاؿ ُّ ،حً
غٍڌق ٌثط ۽ ڪِاڻَْء کْ ٌئّؿ ذٌگ ڎٌّ آغّخفىم گصفاڻْ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7989ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ؽاٌط آـف ىٺٔاڻّق ؽِط ىٺٔاڻْ ۾ ڄائّ.
21ىاذچ 7972ظ جْ آغا ةصذانصًٓ خذاٌْ فنص آغا ؽيع انصًٓ ڳڙُْ ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ
۾ ڄائّ غڃاڻپ ،ىؾِّذ غٔاغحصاؿ ۽ ٌهو اخب خفغث ذُّٔ.
21ىاذچ 7929ظ جْ ىؾِّذ ةطاڊڪا غٽط غطفذ ةهّچ خڏق ىرهْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7982ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ۽ اخٓب كاخذ ةشؼ “ىشهؿ” فنص ـرتث ساؿ چاٌڊّٓ ڳّٺ
گٍِّذ ساؿ چاٌڊْٓ جٍهلْ غاىاذق ،كهٍْ ٌيط ڪّټ ۾ ڄائّ.
28ىاذچ 7911ظ جْ ڪطؾ ذػًٔ ڪهِّڏف فنص ىريص ىٍؾّؼ ڪهِّڏف حْ گِط ڳّٺ غٔص
غطخاذ ؽاَُ نڳ ٻٔڙف چاٌڊّٓ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ؛ اغحاخ ،غّؽم
فذڪط ،ىحطحو ۽ ؽاٌط.
28ىاذچ 7981ظ جْ غٍڌ حْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڊذاىَ ٌگاذ ذذيث اهلل ىاڄّٺْ چُّڙ
حيانْ كهٍْ ٺٽْ ۾ ٌتصانطذياؿ ىاڄّٺَْء حْ گِط حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7981ظ جْ ؽاٌط اذيص ساؿ “آـف” ىفطاڻْ حٍو فذجّ.
28ىاذچ 7986ظ جْ ىاُط نػأٌاة ،ىرلق ُصآث پطٓو ذُڙق ؽِط ۾ حٍو فذجّ .اـم ٌانّ
ُصآث اهلل آسٌّص ُئع.
28ىاذچ 7911ظ جْ ڊاڪٽط غٔص ٌاؽق ٌهْ حِأٌاؿ ڳّٺ كٔفط ساؿ ؽاُاڻْ حْ غٔص ُاخق
ةشؼ ؽاَُ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
www.sindhsalamat.com 44
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
28ىاذچ 7496ظ جْ ؽيع انٍهياَء ڊاڪٽط ٌيط ةً خائّخپّٽّ ٽهٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
28ىاذچ 7981ظ جْ غٍڌق غطفٓچ ُّس ىريص ؽٔصق ىٔاڻَْء حْ ىٔصاؿ حٍگ ۾ ؽِٔص ٿّٔ.
28ىاذچ 7982ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف گّّٓ اغحاخ ةٔتّ ساؿ ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪطق فّٓ.
اغحاخ ةٔتّساؿ 7918ظ ۾ ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
28ىاذچ 7988ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ىشحٔاذ گِيطف اـم ٌاؿُء غالؾ ٌيط فنص انَِ ڎٌّ
گِيطف ڳّٺ ڪٔٽْ ىٔط ىريص گِيطف كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
28ىاذچ 7982ظ جْ ىاُط ڊاڪٽط ،اخٓب ،غياحْ ۽ غٔاغْ ڪاذڪً ڊاڪٽط ىرتث ٻطڏف كٍتط
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
28ىاذچ 7976ظ جْ ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ۽ ٻاذؿ الِء نکٍصڏ حٔٺاٌٍص ڀافٌصاز نٍهّاڻْ
ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ.
26ىاذچ 7918ظ جْ ةٔگو ٌفطة ذاحْ ٌتصاهلل ُاذفؿ ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ.
26ىاذچ 7916ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىٔاذق اخٓبٌ ،لاخ ،ىحطحوٌ ،اٽڪ ٌّٓع ،ؽاٌط ۽
آڊٓٽط نڇيڻ ڪّىم “ڀاٽٔا“ كهٍْ ٌّاةؾاَُ (ُاڻْ ٌّؽِطق فٔطفر) حٍو فذجّ .حٍو حّ ٌانّ
نّڪّىم ُئع.
26ىاذچ 7982ظ جْ ٌاىٔاذف خٍْٓ ٌانو ۽ ىاُّاذ ؽطٍٓث حّ آڊٓٽط ىفحْ ٌتصانُّاب چاچڙ
ڳّڪٍڊق چاچڙ جٍهلْ گِّٽڪْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21ىاذچ 7998ظ جْ ؽاَُ نهٔف حّ ؽاذج ۽ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف اخٓب ڪهٔاڻ آڎفاڻْ
خِٓاٌث ڪئْ.
21ىاذچ 7999ظ جْ ڪٍَِ ىؾق ؽاٌط ىػڪًٔ ىالڪاجٔاذ اٌحلاؽ ڪّٔ.
21ىاذچ 7917ظ جْ نٔکڪ ۽ ـرافْ جّفٔق ٌهْ ىٍگْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7111ظ جْ كّىْ غّذىّ خفخف غّىطف ڌذجَْء سانط فڏٍُصق ؽِٔص ٿّٔ غٍصز آسطق
آذاؾ گاَُ ةصًٓ كهٍْ حْ غطذص غاؿ نڳ ڳّٺ ذفپا ىاڏقَء ۾ آُْ.
21ىاذچ 7962ظ جْ ؽاٌط ۽ غٔاغْ اڳّاڻ حئم انظىاؿ “حئم” حٍو فذجّ.
21ىاذچ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌطـ غاحصـ حتًٔ (غاحص ؽاَُ) ڳّٺ ةاحاذا كهٍْ خاخف ۾ حٍو
فذجّ.
24ىاذچ 7968ظ جْ غٍڌق ٻّنْ حّ ؽاٌط ٌفٔط اذيص غّىطف فنص اهلل ةشؼ غّىطف
ٍُگّذحَ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
24ىاذچ 7494ظ جْ ىّالٌا ىريص كاغو ىؾّذق فنص ذاحْ ىريص ٌثياؿ ىؾّذق ڳّٺ
ىؾّذق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .ىّالٌا ىؾّذق حّ جٍهق ةگٽْ ةهّچً حْ ىؾِّذ كتٔهْ
ىؾّذق غاؿ آُْ.
24ىاذچ 7991ظ جْ پاڪػحاؿ حْ فڎق خٍْٓ ؽشفٔثٌ ،انو ،ىفحْ خًٓ اغالؾ حّ ساخؾ
ىّالٌا ىريص كاغو ىؾّذق ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
24ىاذچ 7948ظ جْ ىهَِ پِهّاؿ ؽٔط ىٔطةرط اٌحلاؽ ڪّٔ .غٍصز آسطق آذاؾ گاَُ ڳّٺ
پِهّاؿ ؽٔط ىٔطةرط جٍهلْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ آُْ.
www.sindhsalamat.com 45
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
24ىاذچ 7982ظ جْ ڊاڪٽط خذؽِّاذ غٔص فنص غائًٔ حْ آو غٔص غً ؽِط كهٍْ خاخف ۾
خق پّئٽطق آػ ؽاَُ ٌتصانههٔف اٿع. پٔصا ٿْ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛
29ىاذچ 7917ظ جْ گٔحً ۽ ڪافًٔ حّ ؽاٌط ةالفؽ پطخٓػْ ُاال جٍهلْ حْ ُڪ ٌٍڍڏق
ڳّٺ ساڻّٺ ۾ حٍو فذجّ.
29ىاذچ 7919ظ جْ ُفث رةاؿ ؽاٌط ۽ ـّفْ ةظذگ ُصآث ٌهْ ٌخفْ جاذڪ ففاة ڪئْ.
29ىاذچ 7977ظ جْ سٔط ىريص “افذصق” فنص ىريص اةطأُو اٌفاذق ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ اخةْ
غڃاڻپ ىؾِّذ اخٓب ،ؽاٌطٌ ،لاخ ،ـرافْ ۽ جرطٓڪ آراخقَء حّ ڪاذڪً ٿْ گضذّٓ آُْ.
29ىاذچ 7988ظ جْ غٍڌق ٻاذاڻْ اخب حْ ٌانّٔاذق نٔکڪ ۽ ـرافْ اغطاذ ؽاَُ ٽٍڊق ڄاؾ
۾ پٔصا ٿّٔ.
29ىاذچ 7992ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط نلياؿ ذڪٔو کّکط ،فنص ٌتصانطذياؿ کّکط ًُ فاٌْ
حِاؿ کْ انّخاظ چّٔ.
11ىاذچ 7491ظ جْ ىٍطفػ اخٓب ۽ غياحْ فذڪط ىريص ـصٓق ىٔيڻ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
11ىاذچ 7914ظ جْ ىٔط ذػً ٌهْ ساؿ ٽانپط ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
11ىاذچ 7918ظ جْ ٌثط ٌّٓع انَِ ةشؼ ،ٺطق نڳ ٽٍڊف غالؾ ٌهْ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
17ىاذچ 7911ظ جْ كّىْ آراخق کْ غائًٔ حْ آو غٔص ةاكاٌصق ُڪ ٌيطْٓ ۽ پطفگطاؾ
حْ ـّذة ۾ پٔؼ ڪّٔ .حًٍِ حا ٌيطٓاجْ اـّؽ ُئا ،كّىپطغحْ ،غّؽهظؾ ،غٔڪّٔنطرؾ ۽
حِيّذٓث ؽاىم ذکٔا.
17ىاذچ 7964ظ جْ كاخذانڪالؾ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ فٔق ىريص “فٔق” ذٔصذق ففاة
ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 46
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
اپريل
ىٍٍْ آُْ “کّنڻ فاذف” ًُ ىٍِْٰٔ ٌٔػّق غاؽ حّ چّٿّؿ ىٍِّٔ اپطٓم آُْ ًُ .ىٍِْٔ حْ
۾ حئًٔ جَ ةِاذ حْ ىّغو آٍصق آُْ .اؿ ڪطق ًُ حّ ٌانّ ڪًٍِ خّٓجا خّٓق حْ ةخاِء ةِاذ
ىّغو جْ ذکّٔ فّٓ آُْ.
پِطًٓ اپطٓم 7916ظ جْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڊذاىَ ٌگاذ ذفؽً ٌهْ جٍّٔ الڏڪاڻْ حْ
ڳّٺ فڳڻ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىفهفْ ؽاَُ فنص
ٰ پِطًٓ اپطٓم 7974ظ جْ غٍڌ حّ ىيحار اغڪانط ۽ خاٌؾّذ پطففٔػط غالؾ
غٔص غالؾ ٌهْ ؽاَُ ڳّٺ كاخذ ڎٌّ ؽاَُ جٍهلْ ىٔطپّذ ةٺّذق كهٍْ ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7911ظ جْ ةهٍص پآَ ؽاٌط ،اخٓب ،ىحطحو ۽ ذڪٔو ٌٔار ُيآٌّْ اـم ٌانّ
ىؾحاؼ اذيص فنص كائو انصًٓ ؽڪاذپّذ حْ ىؾِّذ ڳّٺ ُيآّؿ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7967ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع اٌّذ فگاذ ُڪڙف فنص ىريص ـصٓق ُڪڙف
ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ اپطٓم 7419ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ ىريص ـصٓق ىػافط فنص گالب ساؿ
كٍتطاڻْ ٽٍڊق ةاگْ كهٍْ ةصًٓ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ اپطٓم 7961ظ جْ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ اسحط ٽاٌّذق اـم ٌانّ غالؾ ٌتاز ةّرخاذ فڎا
كهٍْ سٔطپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ اپطٓم 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اىط اكتاؽ اـم ٌانّ ىريص اكتاؽ فنص انِّذآّ چً ڳّٺ
غُّّ ڪٍاغطا جٍهلْ ڪّټ ڎٓخْ كهٍْ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
ىّغْ
ٰ پِطًٓ اپطٓم 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط سافذ كتّالئْ اـم ٌانّ ىريص
غطگاڻْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7961ظ جْ ڪاىو ؽاَُ “ڪّثط ةشاذق” اـم ٌانّ (ڪّثط ةشاذق) ٍُڱّذحَ ۾
پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ اپطٓم 7888ظ جْ ىهاةق 9حياخاالفؽ َُ962جْ ىطرا ؽاَُ ذػً اذغّؿ آسطق ففاة
ڪئْ.
پِطًٓ اپطٓم 7981ظ جْ غياحْ فذڪط كاٌٌّصاؿ ىٍٔط چاٌڊّٓ فنص آو ٌثياؿ چاٌڊّٓ الڏڪاڻْ
ؽِط حْ خڏق ىرهْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7982ظ جْ ىيحار اخٓب ،ؽاٌط ۽ ٌلاخ ڊاڪٽط ةؾٔط اذيص “ؽاخ“ فنص آغا خذ ىريص
ساؿ پٺاڻ ؽڪاذپّذ ؽِط ۾ ڄائّ.
پِطًٓ اپطٓم 7942ظ جْ غٍڌ حّ ٌئو اٌػاؿ پٔط ذػاؾ انصًٓ ذاؽصق ففاة ڪئْ .غٍصز
فـٔث ىهاةق غٍڌ حْ جاذٓز كتطغحاؿ ىڪهْ (ٺٽّ) ۾ ىشصفؾ ىريص ُاؽو ٺٽّقَء حْ
پٔطاٌصقَء کاؿ ڎکڻ پاغْ غپطخ ساڪ ڪّٔ فّٓ.
www.sindhsalamat.com 47
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
پِطًٓ اپطٓم 7914ظ جْ پطففٔػط ذاؾ پٍخّاڻْ چٔٽْ چٍڊ حْ ىٔهً ۾ ڳائٍٔصق فڄائٍٔصق خؽ
حْ جاذ ٽٽْ پئْ ۽ ُئؾَ ُئؾَ الِء ساىّس ٿْ فّٓ.
پِطًٓ اپطٓم 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ففا ٻطڏف (ىريص ةشؼ ٻطڏف) حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7911ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اُو ؽاٌط ٌيط غٍڌق اـم ٌانّ اىٔط ةشؼ ٌانياڻْ
ڳّٺ حِاؿ ساؿ ٌانياڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ اپطٓم 7981ظ جْ ىليّؿ ،ىلاال ،جرلٔق ۽ جٍلٔص ٌگاذ ةصذانصًٓ اڄڻ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7962ظ جْ ذراؼ غِحّ ،انَِ فغائْ غِحْ حْ گِط ڳّٺ ـّفاڻْ جٍهلْ ٺطق
ىٔطفاَُ كهٍْ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ 0غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىَ
ٌگاذ ۽ اخٓب آُْ.
پِطًٓ اپطٓم 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط آار ذكّق حّ پّذف ٌانّ غٔص آار ذػًٔ ؽاَُ ذكّق
جٍهلْ حِڏق حْ ڳّٺ ٌتاز ٌهْ ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7981ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط اذؽاخ غاگط ححّئْ حِّڪ ؽطٓف نڳ جٍهلْ ىٔطپّذ
ةٺّذق كهٍْ ٺٽْ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ اپطٓم 7961ظ جْ نٔکڪ ۽ ؽاٌط غئً غاحص حّڻٔخّ ڳّٺ ٌو ؽطٓف ،جٍهلْ ڳڙُْ
ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7984ظ جْ ؽاٌطـ ٌهَٔ خائّخ الڏڪ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٓاغط ةّرخاذ اـم ٌانّ ؽاَُ ىريص فنص ٌهْ گالب
ةّرخاذ ،ةّرخاذ فڎا ،كهٍّ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7911ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ كاخذ حاگٔطاڻْ اـم ٌانّ ٌتصانلاخذ حاگٔطاڻْ ،فنص
پٔط ىريص حاگٔطاڻْ ڳّٺ ىّٔؽ ساؿ حاگٔطاڻْ جٍهلْ ىٔطفساؿ كهٍّ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ؽفًٔ ىريص ؽاخ ،فنص غِطاب ساؿ كاخذق ڳّٺ پطاڻّ
ٺاذف ،جٍهلْ ىٔطفساؿ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ اپطٓم 7912ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط فٔاص نهٔف اـم ٌانّ ةؾٔط
اذيص فنص ىريص ذػً چاٌڊّٓ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
2اپطٓم 7919ظ جْ ىرلقٌ ،لاخ ،ڪِاڻٔڪاذ ڊاڪٽط ؽيع انصًٓ ٌطغاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ .پْ آڇ ڊق ىّكّظ آراخقَء کاؿ پِّء غٍڌق افػاٌّق اخب حْ افغط 7947ظ.
2اپطٓم 7928ظ جْ ٌاىٔاذف فهيػٽاذ ٌتصانههٔف غاكْ فنص اهلل ةچآّ ذٌص ةهّچ ٌطاؼ حْ
ؽِط ةغصاخ ۾ ڄائّ .اةاڻّ ڳّٺ ّٓغف ةهّچ ڪّٽڙق ُئع.
2اپطٓم 7922ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ فٔق ىريص “فٔق” ذٔصذق فنص اىاؾ
ةشؼ ڪٔطّٓ ڳّٺ ٽٍڊق ذٔصذ جٍهلْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
2اپطٓم 7919ظ جْ ٻاذاڻْ اخب حّ نٔکاذق آار پاٽّنْ حّ حٍو ٽٍڊق ىريص ساؿ ؽِط ۾ ٿّٔ.
اـم ٌانّ ىريص ُاؽو پاٽّنْ آُْ.
www.sindhsalamat.com 48
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
2اپطٓم 7911ظ جْ نٔکڪ ذئص اةڙف ،اـم ٌانّ ٌتصانيخٔص اةڙف ٺم جٍهلْ حْ ڳّٺ ذاحْ
ؽاٍُّار ڎٓٿْ ۾ حٍو فذجّ.
2اپطٓم 2118ظ جْ ڪٍَِ ىؾق غظؽ گّ ؽاٌط ىرػً ڪڪڙائْ ففاة ڪئْ.
2اپطٓم 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط پٍِم اـم ٌانّ ىريص پٍِم فنص ٌتصانيانڪ ىٔيڻ ڳّٺ
ڪاذڏا ڪهِّڏا الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1اپطٓم 7919ظ جْ جرلٔق ،ـرافث ۽ ؽاٌط ّٓغف ؽأًُ اـم ٌانّ ىريص ّٓغف خائّخ
پّٽّ ڪطاچْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1اپطٓم 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط كطةاؿ گم (كطةاؿ ٌهْ چٍّ) ىريص پطٓم حْ گِط گڏٓخْ ۾
پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
1اپطٓم 7911ظ جْ ىؾِّذ اخٓب گم ىريص چٍا ٌّاةؾاَُ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
1اپطٓم 7992ظ جْ (فهو) ةاغْ ذتٔب فهيظ حْ نطفاؿ پٔؼ ڪٔم َُْء غٍڌق فهو ذنٔظ ٿْ
ًُ فهو حْ ڪِاڻْ نکٍصڏ ىريص ةشؼ چاٌگ ُّ.
8اپطٓم 7444ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب فلٔط ساخؾ ذػًٔ ساـشٔهْ فنص ىريص ذىلاؿ ڳّٺ كائو
ساؿ جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
8اپطٓم 7914ظ جْ ذٓڊّٓ ٽْ فق ،اغٽٔج ۽ فهو حّ ىؾِّذ آذٽػٽ ـاند ىريص ؽاَُ فنص
غٔص خاخؿ ؽاَُ ذٔصذآةاخ نڳ ڳّٺ خذٓا ةٔگ ىغم ۾ ڄائّ.
8اپطٓم 7981ظ جْ ؽاٌط ؽتٔط “ُاجف“ اـم ٌانّ ؽتٔط ٌهْ ؽاَُ فنص ىطذّؾ غٔص اهلل ةشؼ
ؽاَُ ٺکڙائْ ڳّٺ ٺکڙ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8اپطٓم 7911ظ جْ ىريص ةشؼ آو ةْ خذةاؿ حٍو خذگاَُ ٌّاڏف ؽطٓف حْ ڀطغاؿ ڳّٺ فحد
ىريص خذةاؿ ۾ اک کّنْ اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
8اپطٓم 7911ظ جْ ؽاٌطـ غرط غٍڌف داة ساـشٔهْ ٽٍڊف غالؾ ٌهْ نڳ ُڪ ڳّٺ ۾ حٍو
فذجّ.
8اپطٓم 7941ظ جْ ىٔط ٌهْ ىريص ٽانپط نٍڊؿ حْ “نٍڊؿ اغپحاؽ ۾ گضاذق فّٓ .غٍصز حػو
ساڪْ کْ 9اپطٓم جْ ذٔصذآةاخ آڻْ ،غٍصز اةاڻْ كتطغحاؿ گٍخّ ٽڪط ۾ غپطخ ساڪ ڪّٔ
فّٓ.
8اپطٓم 7461ظ جْ غٍڌ حّ ٌاذػ ،ىخصخ ۽ ةاڪياؽ ةظذگ ىّالٌا غالؾ ىريص ىهڪاڻْ ڳّٺ
ىهڪاڻْ جٍهلْ خاخف ۾ جّنص ٿّٔ.
8اپطٓم 7988ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ،غهٔو چٍا فنص ٌخو انصًٓ چٍا پاٽائَْء حْ گِط ۾
ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8اپطٓم 7917ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط اذيص ساؿ ىصُّس فنص ذاحْ فلٔط ؽفهْ (کٽْ)
حُّْ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
6اپطٓم 7979ظ جْ پطففٔػط ٌتصانڪطٓو فنص ىرطاب ساؿ غٍصٓهّ پٍٍِخْ فانص حْ ٌانْ جْ
ٻڌؽ ڳّٺ ىِطاب ساؿ غٍصٓهّ جٍهلّ ڎفڪطق الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 49
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
6اپطٓم 7918ظ جْ ؽاٌط ،ذٓڊّٓ پطفڊّٓغط ۽ غياحْ فذڪط ىٔط ةِاخذ ٌهْ ىِط فنص نهف
ٌهْ ىِط الڏڪاڻْ فٓخِّ ڳّٺ ٌٍڍؿ ىِطؿ ۾ حٍو فذجّ.
6اپطٓم 2177ظ جْ غٍڌق ٻّنْ ۽ اخب حّ پاذکّ ڊاڪٽط ٌتْ ةشؼ ساؿ ةهّچ ففاة ڪئْ.
1اپطٓم 7918ظ جْ آغا غهٔو اـم ٌانّ آغا سانص غهٔو فنص آغا ٌتصانڪطٓو ساؿ ؽڪاذپّذ ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌّٓع اخٓب ۽ ؽاٌط آُْ.
1اپطٓم 7917ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌهياِء انصًٓ ٌالىَ ىريص كاغو ڳڙُْ ٓاغًٔ ففاة ڪئْ ،غٍصز
ىظاذ ڳڙُْ ٓاغًٔ ۾ آُْ.
1اپطٓم 2111ظ جْ غٍڌ حْ كّىْ ؽاٌط ىريص ساؿ ىخٔصق ففاة ڪئْ.
1اپطٓم 7981ظ جْ ٌانّٔاذف ؽاٌط ۽ اخٓب ىٔط ٌتصانطغّؽ ىٔط ٽانپط فنص ذئٔع ىِط ٌهْ ساؿ
ٽانپط گيتٽ كهٍْ سٔطپّذ ۾ ڄائّ.
1اپطٓم 7498ظ جْ ىٔط فٔق ىريص افؽ ٽانپط ىٔط ٌهْ ىطاخ ساؿ حْ ففاة کاؿ ُڪ ُفحّ
پِّء گاڌقَء جْ فٓٺّ.
1اپطٓم 2172ظ كّىپطغث غٔاغث کْ ٌتاخة غيخٍِصڏ غٍڌ حّ اذڎف پٽ حػلو حّ
چٔطئٔيً ةؾٔط ساؿ كطٓؾْ ؽِاخة ىاڻْ ،آسطق آذاؾ گاَُ ذجّخٓطف ةاِء پاز فټ اٿع.
4اپطٓم 7922ظ جْ حياؽ انصًٓ “ىّىً” فنص ُّة ساؿ ساـشٔهْ ڳّٺ ححّئْ ٌّاؿ جٍهلْ
ىّذق ۾ پٔصا ٿّٔ .پاڻ ىؾِّذ جٍهٔيْ ىاُط ،كّىْ ،غياحْ ڪاذڪً ۽ غٺّ ؽاٌط ٿْ گضذّٓ
آُْ.
4اپطٓم 2177ظ جْ ٌانّٔاذف اخاڪاذ ذػًٔ غاذّٓ ڪطاچْ اغپحاؽ ۾ ففاة ڪئْ .کٔع ڳّٺ
گٍص ،ةاڊَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ خفً ڪّٔ فّٓ.
4اپطٓم 7986ظ جْ جخطٓصق ؽاٌط ۽ جٍلٔصٌگاذ ىهڪ ٌصٓو ،اـم ٌانّ ٌتصانطراؼ ڪؾيّذ ۾
حٍو فذجّ.
4اپطٓم 7968ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط گهظاذ غٔاؽ فنص ؽاٍُّار غٔاؽ ٿهِّ ڪْ آً ؽاَُ ،كهٍْ
خاخف ۾ حٍو فذجّ.
9اپطٓم 7978ظ جْ الڏڪاڻْ حْ غياحْ فذڪط ۽ اخةْ سٔانً حْ ىانڪ ؽطق غطال خّٓق
غٍڌ حْ كصٓو ؽاُّڪاذ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
9اپطٓم 7987ظ جْ ٌالىَ آِء آِء كاكْ غٍڌ ٌّّٓٔذغٽْ حّ فائٔع چاٌػهط ىلطذ ٿّٔ.
9اپطٓم 7918ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف ؽاٌط اغراؼ “ذاُْ” فنص ىريص ـاند غّىطف
ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
9اپطٓم 7968ظ جْ ىؾِّذ نٔکڪ ۽ ؽاٌط ذکٔم ىّذائْ پّذف ٌانّ انَِ ذکّٔ فنص حاڏف ساؿ
غّنٍگْ ڳّٺ ذاحْ ىانڪ ڎٌْ غّنٍگْ جٍهلْ ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
9اپطٓم 7998ظ جْ غٍڌ حْ ىؾِّذ غٔاغْ ؽشفٔث غطخاذ غالؾ ىريص ساؿ ىِط ففاة
ڪئْ غطخاذ غالؾ ىريص ساؿ ىِط حْ حٍو ڀّىْ ساٌگڙَُ كهٍّ گِّٽڪْ ُّ.
9اپطٓم 7991ظ جْ ىاُط ٌلاخ ۽ اخٓب ڊاڪٽط ىرتث ٻطڏف ففاة ڪئْ آسطق آذاؾ گاَُ كٍتط ۾
اٿع.
www.sindhsalamat.com 50
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
9اپطٓم 7911ظ جْ اڪتط آؽطؾ الڏڪاڻّ ُُْء اخاذف ىؾِّذ ـّفْ فٓصاٌحْ ؽاٌط ۽ اخٓب
اىطة ذاِء حئَ غٍگِاڻْ “غاؾ” كائو ڪّٔ.
9اپطٓم 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ةشؾم ةاغْ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
71اپطٓم 7481ظ جْ خٻَْء فاذق حٍگ کاؿ پِّء ىٔط ىريص ٌفٔط ساؿ ٽانپط (ٽانپطؿ حّ آسطق
ذڪيطاؿ) ۽ غٍصز ساٌصاؿ حْ ڪخَِ ٻًٔ فطخؿ کْ حالفنً ڪطق ڪهڪحْ ذفاٌّ ڪّٔ فّٓ.
71اپطٓم 7928ظ جْ ڪِاڻْ ٌّٓع حياؽ انصًٓ اخةْ ٌانّ حياؽ اةڙف فنص ٌهْ ساؿ اةڙف ڳّٺ
غاٌگْ جٍهلّ ىِٔڙ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71اپطٓم 7991ظ جْ ىطرا اغص ةٔگ “اغص” ًُ فاٌْ حِاؿ کْ ُئؾَ الِء ڇڏّٓ.
71اپطٓم 7921ظ جْ ؽاٌط ،ىرلق ۽ اخٓب اىِط ذٓالئْ پٔط ،فنص پٔط ڪطٓو ڎٌّ ـصٓلْ
كطٓؾْ ذٓالئْ خذگاَُ پٔط ذکٔم ذٓالئْ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
71اپطٓم 7984ظ جْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ،ڊذاىَ ٌّٓع ۽ ؽاٌط ناذؼ ٌانو اةڙف،
كٍتط ٌهْ ساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71اپطٓم 7444ظ جْ ىؾِّذ غياحْ فذڪط ،ؽاٌط ۽ نٔکڪ پطففٔػط ُاغاذاؾ پٽ غٍصذ
خاز پيٍاڻْ ذفُڙق ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
71اپطٓم 7981ظ جْ ٌهو ۽ اخب حّ گُّط ىّالٌا خًٓ ىريص ففائْ ففاة ڪئْ.
71اپطٓم 7921ظ جْ غٍڌق ٻّنْ حْ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ ٌافؽ ٌگاذ پطٓحو ٍُگّذائْ ڪطاچْ ۾
ڄائّ.
71اپطٓم 7991ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ىطرا اغص ةٔگ “اغص” فنص ىطرا كهٔچ ةٔگ ففاة
ڪئْ.
77اپطٓم 7429ظ جْ ىؾِّذ رىاٌَ اٌا انرق حّ پٔطفڪاذ ذلطة غچم غطىػث ذج فنص
ةظذگّاذ حّ ٌانّ ىٔاؿ ـالج انصًٓ آُْ .غچم حْ ففاة خذارا ۾ ٿْ غچم غطىػث ذذَ حْ
فالخة 7119ظ ۾ ٿْ.
77اپطٓم 7918ظ جْ ؽاٌط ،ـرافْ ۽ اخٓب فلم اذيص ةچاڻْ فنص ساؿ ـاذب ڇٽم ةچاڻْ
ٽٍڊق انِٔاذ ،كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
77اپطٓم 7961ظ جْ نٔکڪ اةطأُو کطؽ فنص ىّال ةشؼ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
77اپطٓم 7981ظ جْ نٔکڪ ۽ كّىپطغث اڳّاڻ اذةاب کِافڏ اـم ٌانّ اذةاب ٌهْ ٌتْ ةشؼ
کِافڏ آُْ ُّ ،اةحصا ۾ اذةاب غٍڌق حْ ٌانْ غاؿ ةَ نکٍصف ُّ ًُ .حّ حٍو فاذَُ ۾ ٿّٔ.
77اپطٓم 2177ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ٌهْ ىريص ذلاٌْ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪٌّٔ .هْ ىريص
ذلاٌَْء حْ حٍو ڀّىْ ٌئّؿ خٓطف آُْ ححْ 7914ظ حٍو فذجّ.
72اپطٓم 7988ظ جْ چحطڪاذ كاكْ سلطذٔاة اخةْ ٌانّ ح ج ظ كاكْ فنص ٌتصانرئْ كائم
ذجّخٓطف ؽِط كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
72اپطٓم 7917ظ جْ ؽاٌط اغصاهلل ؽاَُ ةٔشّخ ذػٍْٔ فنص اهلل ةشؼ ؽاَُ ڳّٺ ٽکڙ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 51
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
72اپطٓم 7911ظ جْ اغحاخانؾٍطا ذافو ىريص اذػً داة چٍّ فانص حّ ٌانّ حيٍَ ساؿ ڳّٺ
ىهڪاڻْ ؽطٓف ،خاخف ۾ حٍو فذجّ.
72اپطٓم 7989ظ جْ فهو ،ذٓڊّٓ اغٽٔج حّ نٔکڪ ۽ ُصآحڪاذ ذٔاة ٌهْ ؽاَُ ةشاذق فنص
غّت ٌهْ ؽاَُ ةشاذق ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
72اپطٓم 7972ظ جْ ةشؼ حيانْ فنص ڪطٓو ةشؼ حيانْ ڳّٺ ةچم ىِٔػط جٍلهْ الڏڪاڻْ
۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ڪٍَِ ىؾق ؽاٌط ٿْ گضذّٓ آُْ.
اٌهْ آذٽػٽ /ىفّذ سصا ةشؼ ٰ 72اپطٓم 7981ظ جْ غٍڌ حْ ثلافث ۽ فٍّؿ نهٔفَ حّ ُڪ
اةڙف پٔصا ٿّٔ.
72اپطٓم 7927ظ جْ احيم ةٔگ احيم ىطرا ٽٍڊق ٺّڏُْ ذٔصذآةاخ ۾ غٍڌ حْ ىِاؿ اخٓب،
خاٌؾّذ ٌانو ؽيع انٍهياِء ىطرا كهٔچ ةٔگ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
72اپطٓم 7911ظ جْ سّةفّذة ؽاٌط ٌٔار ُيآٌّْ ؽڪاذپّذ كهٍْ ۾ حٍو فذجّ.
72اپطٓم 7998ظ جْ ىيفط ذػًٔ “حّس” ففاة ڪئْ.
71اپطٓم 7914ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽشفٔث كيط ؽِتار (كيط انصًٓ ٻگِّٔ) ٌّاةؾاَُ ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ٌاٽڪ ٌّٓع ،ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌط ۽ ڪانو ٌّٓع ُئع.
71اپطٓم 7978ظ جْ ىؾِّذ اغحاخ ،اخٓب ،ؽاٌط ،ڊذاىَ ٌّٓع ۽ آذٽػٽ پطففٔػط انف ب ة
ىٔطفساٌْ حٍو فذجّ .اـم ٌانّ اهلل ةشؼ ُئع.
71اپطٓم 7964ظ جْ ٌالىَ آِء آِء كاكْ پٍٍِخْ كٍٔف ۽ ڎٻطق حػو کْ ىِطاڻ حْ ىّحً
ذّانْ ڪٍصق ىّة کْ ڳهْ نڳآّ.
71اپطٓم 7978ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع اذيص ساؿ اسحط فنص ٌتصانطذٔو ىٔيڻ ڳّٺ
ةّالؿ ساؿ ؽّذف جٍهلْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
71اپطٓم 7448ظ جْ ؽٔطًٓ رةاؿ ڳائڻّ ۽ آڪْ ۽ اىً حْ پطچاذ ڪٍصڏ ڀڳث ڪٍّذ ذاؾ
پٽ جاذا چٍص گِّٽڪْ حْ ٌٍڍڏق ڳّٺ حطفاذ ۾ حٍو فذجّ.
71اپطٓم 2118ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ُطق خنگٔط ڀاذة ۾ ففاة ڪئْ.
71اپطٓم 7988ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ذٔصذآةاخ حّ ُڪ ٌَ فغطٌصڏ آفار ۽ ةِحطًٓ فٍڪاذ
اٌّذ ةهّچ ُٔطآةاخ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
71اپطٓم 7968ظ جْ حْ آو ذئٔػاڻْ ىصئخّق اـم ٌانّ ،غالؾ ىريص فنص ذيظـ ٌهْ
ذئٔػاڻْ چُّڙپّذ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ اغحاخ ؽاٌط ،ىليّؿ ٌگاذ،
جرلٔق ٌگاذ ۽ ڪِاڻٔڪاذ اٿع.
78اپطٓم 7447ظ جْ ٌّاب غٔتْ ساؿ فنص غطخاذ ىريص ساؿ چاٌڊّٓ پٍٍِخْ اةاڻْ ڳّٺ غٔتْ
خٓطف جٍهلْ كٍتط ۾ جّنص ٿّٔ .غٔتْ ساؿ حّ اـم ٌانّ ٌهْ ٌّار ساؿ چاٌڊّٓ ُّ.
78اپطٓم 7498ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ؽِئط ساؿ فنص حالؽ ساؿ چاٌڊّٓ ٽٍڊق فنْ ىريص
(ذٔصذآةاخ) ۾ ڄائّ .ؽِئط ساؿ حا فڎا اـم ڳّٺ گاُْ جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ حا ُئا.
78اپطٓم 7992ظ جْ غٍڌ حّ خؽ ٌظٓظ اخٓب ۽ ـرافْ ناذؼ اؽطػ خؽ حّ خفذف پّڻ غتب
اٌحلاؽ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 52
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78اپطٓم 7991ظ جْ فً حْ خٌٔا حّ اٌػاؿ ىٔط ىريص نٍڊ ففاة ڪئْ ،اةاڻْ ڳّٺ نڳ
اـراةًٔ حْ كتطغحاؿ ۾ آذاىْ آُْ.
78اپطٓم 7491ظ جْ ٌانو خًٓ ؽاٌط ،ـرافْ ۽ جرطٓڪ آراخقَء حّ ذٍُياَء ىّالٌا خًٓ ىريص
ففائْ فنص سهٔفّ ذڪٔو گم ىريص ڀٽْ ڳّٺ کٽْ ٌطػ ٌتْ آةاخ جٍهلْ ڳڙُْ ٓاغًٔ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
78اپطٓم 7488ظ جْ ُظ ُائٍٔع ،ىٔط ٌفٔط ىريص ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط
اٿع.
78اپطٓم 7928ظ جْ ؽاٌطٌ ،لاخ ۽ ڪِاڻٔڪاذ پطففٔػط اذػاؿ اذيص فنص نهف اهلل ةصفق
ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78اپطٓم 7984ظ جْ ٌاىٔاذف ىّغٔلاذ ،اغٽٔج ڊذاىً حّ ُصآحڪاذ ۽ اخاڪاذ ذغحو ٌهْ فنص
ؽّڪث ٌهْ ٻطڏف كٍتط ۾ پٔصا ٿّٔ.
78اپطٓم 7981ظ جْ ةطک اخٓب ،ؽاٌط ۽ ـرافْ ىلفّخ گم اـم ٌانّ كاكْ ىلفّخ ذٔاة
ذجْ خٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78اپطٓم 7988ظ جْ آغا ٌّذ ىريص پٺاڻ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ ذٓظٓڊٌٽ
ڊائطٓڪٽط اڪاخىْ اخةٔاة ڪطاچْ ڪِاڻٔڪاذٌ ،لاخ ۽ ىحطحو آُْ.
78اپطٓم 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ڊاڪٽط ساخؾ ىٍگْ اـم ٌانّ ساخؾ ذػًٔ فنص ذاحْ سانق
ڎٌّ ىٍگْ ڳّٺ خفخف ڎٓٿّ كهً ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
76اپطٓم 7918ظ جْ ىؾِّذ پتهؾط پّڪطخاز ىٍؾْ ؽڪاذپّذ ۾ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
76اپطٓم 7979ظ جْ جٍهٔيْ ىاُط ۽ اغحاخ آىٍَ سئػاڻْ كهٍْ خاخف حْ پاټ ؽِط ۾ حٍو
فذجّ.
76اپطٓم 7981ظ جْ اخٓب ۽ ؽاٌط اڪتط ٌئط ٌيائْ اـم ٌانّ غٔص غالؾ اڪتط ؽاَُ ڳّٺ
ٌِيّؿ ٓاذ ٌهْ ؽاَُ نڳ اڎٓطف الؽ ۾ پٔصا ٿّٔ.
76اپطٓم 7982ظ جْ ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌّٓع ۽ ڊذاىْ ٌگاذ اٌّذ ةهّچ ڳّٺ ىريص ذػً
ةهٔصق جٍهلْ ٌفٔطآةاخ كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
74اپطٓم 7446ظ جْ غٍڌق اخب ،ثلافثٌ ،هو ،فً ،جِضٓب ۽ جيصؿ حّ پاذکّ ٌالىَ آِء آِء
كاكْ اـم ٌانّ اىصاخ ٌهْ فنص اىاؾ ٌهْ كاكْ حْ فالخة ذٔصذآةاخ ۾ ٿْ.
74اپطٓم 7962ظ جْ ذفذاٌْ پٔؾّا ۽ ةافكاذ اٌػاؿ ذياخ اهلل ُانٔخّق فنص ىٔاؿ ىريّخ اٌصڏ
ففاة ڪئْ.
74اپطٓم 7986ظ جْ ٌثط ٌّٓع الؽ چٍص اىط ڎٌّ ىم حڳحٔاڻْ ڀاذة ۾ نّڪ پڌاذّٓ ،غٍصز
فـٔث ىهاةق غٍصز غٍک ۾ آڻْ غٍڌف ٌصقَء ذٔصذآةاخ حْ ڀط ۾ پطفاَُ ڪٔا فٓا.
74اپطٓم 7928ظ جْ پاذپٽْ ڪطؽً آڎفاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائْ ،اخةْ غڃاڻپٌ ،ثط ٌگاذ ۽
ىليّؿ ٌگاذ آُْ.
74اپطٓم 7988ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط غالؾ ذػًٔ ذٌگطٓظ ڳّٺ ىٔطپّذ ةٺّذف ۾
حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 53
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
79اپطٓم 7918ظ جْ ىطثَٔ گّ ؽاٌط غالؾ ذػًٔ ىهٍگ فنص غٔٺ غالؾ ٌهْ پٍٍِخْ اةاڻْ
ڳّٺ ٌٍڍق ؽِط كهٍْ ةصًٓ ۾ ڄائّ.
79اپطٓم 7918ظ جْ ىريص ذٍٔف ـصٓلْ فنص ذاحْ ىريص ـاند ـصٓلْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو
فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ىرلق ،ىحطحو ،نٔکڪ ۽ فطص ؽٍاز آفٔػط ُّ.
79اپطٓم 7961ظ جْ ٌانّٔاذف ؽاٌط ڪِاڻٔڪاذ ۽ پتهؾط انهاػ ىهڪاڻْ خاخف ؽِط ۾ حٍو
فذجّ.
79اپطٓم 7924ظ جْ ٌانو ؽشؿ ڀٽائْ حّ پاذکّ ٻاٌِّؿ ساؿ ؽٔز ڀٽ ؽاَُ كهٍْ ىٽٔاذق
۾ حٍو فذجّ.
79اپطٓم 7947ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ ىظاذَٔ اخاڪاذ ساخؾ کّکط فنص ذاحْ ٌهْ اڪتط کّکط
ڳّٺ خڏق سٔط ىريص کّکط نڳ ڦهخْ اغٽٔؾً كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
79اپطٓم 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اىحٔار غّىطف فنص گم ذػً غّىطف (پٔط حّ ڳّٺ)
ٌئٌّصٓطف ۾ حٍو فذجّ.
21اپطٓم 7911ظ جْ الڏڪاڻْ حْ ىؾِّذ چاٌڊڪا ىٔڊٓڪم ڪانٔج حّ ةٍٔاخ ذکّٔ فّٓ.
21اپطٓم 7918ظ جْ ڪطاچْ ٌّّٓٔذغٽْ حْ پِطًٓ فائٔع چاٌػهط اةّةڪط ذهٔو ففاة
ڪئْ.
21اپطٓم 7966ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ڊاڪٽط ىؾحاؼ ڦم اـم ٌانّ ىؾحاؼ ذػًٔ فنص ساؿ
ىريص ڦم ڳّٺ ٽانپط فڎا ،سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
27اپطٓم 7921ظ جْ ڪافَْء حّ ؽاٌط غٔص ٌخف ٌهْ ؽاَُ ڪيحطق ٌلّق ٽٍڊق حِأٌاؿ ۾
ڄائّ.
27اپطٓم 7927ظ جْ اخٓب ،ؽاٌط ۽ ٌلاخ ىطرا احيم ةٔگ فنص ؽيع انٍهياَء ىطرا كهٔچ ةٔگ
ٽٍڊق ٺّڏُْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
27اپطٓم 7987ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف نٔکڪ فؽٍّ ڀاٽٔا ڪطاچَْء ۾ حٍو فذجّ.
27اپطٓم 2177ظ جْ ٌّحّاؿ كّىپطغث اڳّاڻ ذفپهّ چّنٔاڻْ کپطق فٓخِّ ذاَُ حْ ذُظًٌ
ُٿاؿ ؽِٔص ٿّٔ.
22اپطٓم 7911ظ جْ ڌذجَْء حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ پِطًٓ ُُْء ڎًٍِٓ آىطٓڪْ غٍٔٔٽط گْ الذڊ
ٌٔهع ىهِآّ.
22اپطٓم 7922ظ جْ ةاڪياؽ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ذؽٔص اذيص فنص رذڪ ساؿ الؽاذق ڳّٺ
ىهگظاذ جٍهلْ ٌفٔطآةاخ كهٍْ غتْ ۾ حٍو فذجّ.
22اپطٓم 7998ظ جْ ٌانّٔاذف اخٓب ۽ آڊٓٽط ذاحْ ذذٔو ةشؼ ىٔيڻ ففاة ڪئْ.
22اپطٓم 7911ظ جْ ٌتصانفحاج ٌتص ٌاكهْ ففاة ڪئْ.
21اپطٓم 7999ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ڪاڻٔڪاذ ڪِٔط ؽّڪث الڎاڻّ ڪطق فّٓ ڳّٺ
آگاڻْ الڏڪاڻْ ۾ آذاىْ آُْ.
www.sindhsalamat.com 54
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
21اپطٓم 7499ظ جْ ىشصفؾ غالؾ ذٔصذ ـصٓلْ ،كطٓؾْ ُاال ٌّاؿ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا
ٿّٔ .ڇحْ حّ ٌانّ ىريص غٍٔص ُئع .پاڻ ذلطة غّت ىشصفؾ ٌّج ذذَ حْ چّڎًُٔ غخاخـ
ٌؾًٔ ُّ.
21اپطٓم 7944ظ جْ ىؾِّذ غظؽ گّ ؽاٌط خذگاُْ ىٔطاڻْ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
28اپطٓم 7491ظ جْ ٌانو ،ىؾائز ،اخٓب ۽ ؽاٌط ىريص اغيأٌم حاؿ ذفؽً فنص آغا ىريص
ذػً حاؿ ىخصخ غطٍُصق ڳّٺ ٽکڙ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
28اپطٓم 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذ اسالؼ اٌفاذق اـم ٌانّ اسالؼ اذيص اٌفاذق
فنص أٌع اٌفاذق الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
28اپطٓم 7998ظ جْ غٍڌ حّ ٌاؽق غائًٔ حْ آو غٔص غٍڌق كّؾ کاؿ ُئؾَ الِء فڇڙق فّٓ.
غائًٔ حْ آو غٔص کْ غً ۾ غپطخ ساڪ ڪّٔ فّٓ .غٍصز ڪفً خفً فاذق ذغو ۾ ىشحهف
ىضُب ۽ نتلً حْ ُظاذًٓ ىاڻًِ ؽطڪث ڪئْ .ىػهياؿ كطآؿ ؽطٓفٍُ ،صف گٔحا ۽ ٌٔػائْ
ةائٔتم پڙُْ ذُٔا ُئا ۽ ڀٽائْ حْ ذغانْ حّ فذخ ةَ حاذق ُّ .جاذٓز حّ ُڪ غٍِطق ةاب
پٍٍِخْ پڄاڻْ جْ پِحّ.
26اپطٓم 7121ظ جْ غٔص ىريص ةلا ؽاَُ فنص غٔص ىريص اىاؾ ؽاَُ ذذَ حْ گِط ڳّٺ ذذٔو
ڎٌْ ڪهِّڏق خَِٓ فطٓص آةاخ (پطاڻْ خذگاَُ) سٔطپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21اپطٓم 7911ظ جْ غٍڌ اغئتهَْء حّ پِطّٓؿ احالز ُٔطاٌٍص حْ اڳّاڻْ ۾ ٿّٔ.
21اپطٓم 7911ظ جْ ةاڪياؽ ؽاٌط ٌتصانفحاج “ٌتص” ٌاكهْ ڳّٺ ٌاكم ،جٍهلّ الڏڪاڻْ ۾
حٍو فذجّ.
21اپطٓم 7982ظ جْ حاکّڏق اٌػاؿ غط ذاحْ ٌتصاهلل ُاذفؿ ًُ فاٌْ خٌٔا ىاؿ الڎاڻّ ڪطق
فّٓ.
21اپطٓم 7942ظ جْ ىظاذَٔ ڪانو ،جٍلٔص ۽ ؽاٌط غالؾ ىػحاٌّ غُّٔاڻْ اةڙف ففاة ڪئْ.
21اپطٓم 7914ظ جْ فائً آذټ ـرافْ ۽ نٔکڪ آار حّکّٔ ىرطاةپّذ كهٍْ ٌّؽِطق
فٔطفر ۾ ڄائّ.
24اپطٓم 7962ظ جْ ٌثط ٌّٓع ،ؽاٌط ىطرا گم ذػً ةٔگ اخةْ ٌاؿُء اذػً ڪطةالئْ ًُ
فاٌْ حِاؿ ىاؿ الڎاڻّ ڪّٔ.
24اپطٓم 7984ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ىڃٔم ؽاٌط انِط ىٍگْ اـم ٌانّ ٌهْ ٌّار ىٍگْ
الڏڪاڻْ كهٍْ حْ فاغّ ڪهِّڏق ڳّٺ ۾ حٍو فذجّ.
29اپطٓم 7918ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ٌهْ ةشؼ اذيص رئْ ففاة ڪئْ.
29اپطٓم 2111ظ جْ ىّالٌا حاؿ ىريص ٌتاغْ گِڻْ حصفحِص کاؿ پِّء ذاَُ ةاٌْ فذجْ.
11اپطٓم 7921ظ جْ ىّالٌا ذاىص اهلل فنص گم ىريص ىٔيڻ ففاة ڪئْ .پاڻ غصاذٔاة
ؽشفٔث ُّ.
11اپطٓم 7968ظ جْ ىؾِّذ ىليّؿ ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط اىط نغاذق غٍصز اـم ٌانّ
ىريص ٍٓلّب ڳّٺ ذاحْ اذيص ساؿ نغاذق جٍهلْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 55
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
------------------------------------------------------------------------------------------------
اٌّذ پٔطفراخف اڪٔڊىْ ڪطاچْ؛ غٍڌ حْ ٌانّٔاذق ـرافْ ،نٔکڪ ۽ اخٓب اٌّذ پٔطراخق حْ ٌانْ غاؿ ىٍػّب
آُْ ًُ .اڪٔڊىْ حّ ةٍٔاخ غٍصز پٽ رذاذ پٔطراخق 2111ظ ۾ ذکّٔ.
www.sindhsalamat.com 56
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
مئي
ٌٔػّق غاؽ حّ پٍخّؿ ىٍِّٔ ىئْ آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ “ىٔا” ) (MAIAخّٓق حْ
ٌانْ جْ ذکّٔ فّٓ ًُ .ىٍِْٔ ۾ غج اجط اڌ گّؽ سم اغحّا حْ ةهڪم فٓخِّ پِچْ فٍٓصف
آُْ .اجط اڌ گّؽ ۾ گطىْ حّ آغار ٿْ فٍٓصف آُْ ۽ ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ غٔاذق حْ ىّغو حّ آغار
ٿٍٔصف آُْ ًُ ىٍِْٔ ۾ 17ڎًٍِٓ ٿٍٔصا آًُ.
پِطًٓ ىئْ 7446ظ جْ ىئْ ىظخفذؿ حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ نّذ ؽڪاگّ حْ ؽِٔصؿ حّ ڎًٍِٓ
نّذ ىهِآّ فڃْ ٿّ .ىظخفذ جرطٓڪ 7477ظ ۾ ُڪ پّذُٔث “ڪيع” حْ اڳّاڻَْء ۾ نڊالئٽ
ٌانْ جٍئو ٺاُْ حًٍِ اڳحْ ُهْ ىظخفذؿ حا ذق جػهٔو ڪطآا.
پِطًٓ ىئْ 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ ٌهْ ـفصذ فنص ؽٔط اذيص ةّٔز چاٌڊّٓ
ڳّٺ حياؽ ساؿ چاٌڊّٓ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىئْ 7917ظ جْ ڀهّڏ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع آّب کّغّ ،فنص ىريص ذػً کّغّ ڳّٺ
ذاحْ اذيص ساؿ کّغّ نڳ حِڏف كهٍْ ىٔطپّذ ساش ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ ىئْ 7967ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط رسيْ چاٌڊّٓ اـم ٌانّ (ڄاؾ ساؿ) فنص ىّال
ةشؼ چاٌڊّٓ ؽِط ڊکڻ جٍهلْ ڳڙُْ ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىئْ 7918ظ جْ ٌانو ،ؽاٌط ۽ ـرافْ ٌتصانشانق سهٔق ىّذائْ ڪطاچْ ۾ الڎاڻّ
ڪّٔ.
پِطًٓ ىئْ 7966ظ جْ آراخ ةشاذق ،اـم ٌانّ ٌتصانڪطٓو ؽاَُ چڪ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ اٿع.
پِطًٓ ىئْ 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اٌّذ غاگط ڪاٌڌڏف ڳّٺ انَِ ةچائْ ڪاٌڌڏق جٍهلْ
ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىئْ 7988ظ جْ ىؾِّذ اخاڪاذ ۽ ُصآحڪاذ اغص كطٓؾْ فنص االُْ ةشؼ كطٓؾْ
ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ىئْ 7969ظ جْ ٌانّٔاذف كّىپطغث ۽ اڳّڻّ ؽاگطخ اڳّاڻ غاگط ذٍٔف ةڙخق ،پصٌٔصؿ
كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ىئْ 7981ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط ۽ اخٓب ڊاڪٽط ٌّار ٌهْ ؽّؼ ،فنص جاث ىريص
غِطٓاڻْ ةهّچ حٍو فذجّ.
2ىئْ 7982ظ جْ جٍّٓط حّڻٔخّ ىٺْ ۾ پٔصا ٿّٔ اةاڻّ ؽِط (پاټ كهٍّ خاخف) اخةْ غڃاڻپ
ىاُط غياحٔاة ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ىليّؿ ٌگاذ اٿع.
2ىئْ 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط غڪٍصذ کطؽ ڳّٺ ٌػٔو کطؽ جٍهلْ گيتٽ ۾ پٔصا ٿّٔ.
2ىئْ 7928ظ جْ حياؽ اةڙف“ ،حياؽ انصًٓ” فنص ٌهْ ساؿ اةڙف ڳّٺ غاٌگًٔ جٍهلْ ىِٔڙ
كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ .پاڻ فًِٓٔ ـصق حْ فڎؿ غٍڌق ڪِاڻٔڪاذؿ ىاؿ ُڪ آُْ.
www.sindhsalamat.com 57
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
2ىئْ 7968ظ جْ ٌانّٔاذف ـرافْ ،ڪانو ٌگاذ ۽ فڪٔم حافٓص كاكْ فنص كاكْ فٔق
ىريص ٌّؽِطق فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
1ىئْ 7921ظ جْ غٍڌ حّ ىِاؿ ڎاُّ غّڀّ گٔاٌچٍصاڻْ ڳّٺ ٻٍڊق ،جٍهلّ ڎفڪطق كهٍّ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ ڪانو ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ،جطحيَ ٌگاذٌ ،هو غٔاغٔاة ۽
نٔڪچط گِطق خنچػپْ اٿع.
1ىئْ 7946ظ جْ غٍڌ حْ جاذٓز ۾ غڀ کاؿ فڎف غٔاغْ ىٔڙاڪّ ىرحطؾ ةٍٔئط ـاذتَ حْ
ٻً غانً حْ حالفنٍْ کاؿ پِّء ڪطاچْ اچڻ جْ ٿّٔ.
1ىئْ 7916ظ جْ فذصة انّحّخ حّ كائم غائًٔ ةچم ؽاَُ ُڪ غئّ غانً حْ ڊگِْ ٌيط ۾
ًُ فاٌْ خٌٔا کْ انّخاظ ڪّٔ .غٍصز آسطق آذاؾ گاَُ غکط ۾ انَِ نطػ غکط ةئطاث حْ نڳ
ةچم ؽاَُ ىٔاڻْ ٌانْ ڳّٺ ۾ آُْ.
1ىئْ 7998ظ جْ غٍڌ حّ ٌئو فٍڪاذ ىٍفّذ ةهّچ الُّذق ۾ اٌحلاؽ ڪّٔ.
1ىئْ 7911ظ جْ ىّغٔلْ حْ خٌٔا حّ گم گالةْ اغحاخ ىريص اةطأُو ڪٍٔػط حْ ىطص ۾
ڪّىائخْ فّٓ.
1ىئْ 7986ظ جْ حياٌث اغالىْ حّ اىٔط ۽ فڪٔم اغص اهلل ڀٽّ حٍو فذجّ.
1ىئْ 7981ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىّذ چحطڪاذ ،فڊّٓ گطافط ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌط ۽ ىرلق آار ٌانو
اةڙف كٍتط ٌهْ ساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1ىئْ 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌطـ آع ٌػٔو ىٔيڻ ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
8ىئْ 7928ظ جْ ساٌتِاخذ غالؾ ىريص ساؿ اغطاڻ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
8ىئْ 7981ظ جْ غياحْ فذڪط ىريص اؽطػ کِافڏ فنص ساٌفاذب اىصاخ ذػًٔ ساؿ کِافڏ
ؽِصاخڪّټ اؿ فكث حْ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8ىئْ 7981ظ جْ ىّغٔلْ حّ ةْ جاث ةاخؽاَُ ؽاَُ ىريص ٌاةٍٔا ففاة ڪئْ.
8ىئْ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط پطٓو پحافْ اـم ٌانّ ٌتصانطراؼ فنص ىريص ّٓغف كهٍْ
گِّٽڪْ ۾ حٍو فذجّ.
8ىئْ 7961ظ جْ ذاڳْ دفانفلاذ ٌهْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8ىئْ 2119ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽشفٔث كيط ؽِتار الڎاڻّ ڪّٔ .اخةْ غڃاڻپٌ ،اٽڪ
ٌّٓع ،ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌط ۽ ڪانو ٌّٓع ُئع.
8ىئْ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط غاٿْ ىرتّب رٌگٔخّ فنص ىريص ةچم ذٌگٔخّ ٻٔڙف ساؿ
گاڎُْ ڪْ آً ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
8ىئْ 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط غطفطار ٌتاغْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
6ىئْ 7918ظ جْ غٍڌ حّ ٌئو اٌػاؿ ٌانو ،ـرافْ پتهؾط ۽ غياحْ فذڪط ٌتصانرئص
ڀٽْ الڎاڻّ ڪّٔ.
6ىئْ 7981ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط اغٔط ىالج حّ اـم ٌانّ ىريص اةطأُو فنص ڇحّ ساؿ ىٔط
ةرط ڳّٺ ڪاذق کِْ جٍهلْ ڪّٽڙق كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 58
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
6ىئْ 7918ظ جْ ةِحطًٓ ىفّذ ڀڳّاؿ ڪپّذ اـم ٌانّ ڀڳّاؿ چحطف ىم ڪپّذ ڪطاچْ
ؽِط ۾ ڄائّ.
1ىئْ 7989ظ جْ ىضُتْ اڳّاڻ ڊاڪٽط سانص ىريّخ غّىطف اخةْ ٌانّ اةّ ذاؽص غٍڌق ۽ اةّ
ٌاـط ٌاكالئْ فنص ىّالٌا ٌهْ ىريص ذلاٌْ الڏڪاڻْ ؽِط حْ كصٓو ڳّٺ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
ىئْ 7494ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ىطرا ٌهْ ىريص ةٔگ فنص ىطرا كطةاؿ ٌهْ ةٔگ ٽٍڊق آغا
ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
9ىئْ 7914ظ جْ غٍڌق ـرافث حّ ذفؽً غحاذف ۽ غٍص حّ ىٍيط غٔاغحصاؿ كاكْ غهٔو
اڪتط ڪطاچْ فٓخِّ ذفڊ ذاخثْ ۾ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
9ىئْ 7929ظ جْ ىيحار ٌالؾ خًٓ ،ذفذاٌْ پٔؾّا ىّالٌا ىريص ؽاَُ اىطفٽْ فنص ىٔاؿ ٌياؾ
انصًٓ ؽاَُ ڳّٺ خّٓاٌْ پطٓانّ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
71ىئْ 7982ظ جْ فحّخق فڪط حّ ڪِاڻٔڪاذ ىؾحاؼ ؽّذف غخافؽ ۾ ٌتصانڪطٓو ؽّذف
حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
71ىئْ 7918ظ جْ غظؽ گّؽاٌط ذافو ؽاَُ ٌانق ذػٍْٔ ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
71ىئْ 7917ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ الڏڪاڻّ حّ اٌائٌّػط ؽتٔط ؽاَُ فنص غٔص ىريص ؽاَُ
ڳّٺ خفخائْ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71ىئْ 7981ظ جْ ٌاىٔاذف ىرلق ،اخٓب ۽ ؽاٌط پطففٔػط ڊاڪٽط ؽاٍُّار غّڍذ فنص خذ
ىريص ڳّٺ ٿاڻّ غّڍذ انيٍطفػ فٔؿ ىريص غّڍذ جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
71ىئْ 7911ظ جْ ؽاٌط ۽ ؽاـ نهٔف حّ پاذکّ انَِ ٌّار ذڪڻائْ ڳّٺ ذڪڻ كهٍْ خاخف
۾ حٍو فذجّ.
71ىئْ 7966ظ جْ ٌاىٔاذق فٍڪاذ غالؾ ذةاٌْ چاٌڊّٓ فنص غخافؽ فلٔط چاٌڊّٓ ڳّٺ ٌٍگط
ساؿ چاٌڊْٓ ،جٍهلْ ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
77ىئْ 7988ظ ىرلقٌ ،لاخ ،افػاٌَ ٌگاذ ڊاڪٽط ٌتصانختاذ “ٌاةص” نغاذق ڳّٺ جاث پّذ
كهٍْ ىٽٔاذق ۾ پٔصا ٿّٔ“ .جاحپّذ حْ نغاذق ساٌصاؿ حّؿ ٌهيْ سصىحّؿ” پْ آڇ ڊق حّ
ىّكّظ ُئع.
72ىئْ 7986ظ ىرلق ڊاڪٽط غالؾ ٌتْ غڌآّ ڳّٺ ڊٻ ،كهٍْ حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
72ىئْ 7997ظ جْ غٍڌ حّ ڎاُّ رٓب ٌاكهْ ذٔصذآةاخ ۾ اٌحلاؽ ڪطق فّٓ.
72ىئْ 7991ظ جْ كّىْ ۽ غياحْ فڪط ذکٍصڏ ؽاٌط افلم كاخذق ڦڦڙؿ حْ ڪٍٔػط غتب
الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
72ىئْ 7987ظ جْ ڪطاچْ ٌّّٓٔذغٽْ كٔاؾ حّ اٌالؿ ٿّٔ7982 .ظ ۾ ٌّّٓٔذغٽَْء
ةاكاٌصـ ڪو ڪطڻ ؽطفظ ڪّٔ.
72ىئْ 7912ظ جْ ٌاىٔاذف اخٓب ،ؽاٌط ،سّس سم ۽ ىطثَٔ سّاؿ كطةاؿ ٌهْ ةٔگ ىطرا
ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 59
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
72ىئْ 7918ظ جْ ٌيو ۽ ٌثط جْ خغحطز ذکٍصڏ آسٌّص ىريص ذػً “ىػڪًٔ” فنص ىّنّق
ڄاؾ فنص آسٌّص ىريص خائّخ غّىطف جٍهلْ ساٌپّذ كهٍْ ؽڪاذپّذ حْ ڳّٺ “ذاحْ ساؿ ڪهِّڏف”
۾ ڄائّ.
72ىئْ 7988ظ جْ گٔث حّ سّةفّذة ؽاٌط ۽ كّىْ ڪاذڪً حيً خذةصذ ٌيط ڪّټ
كهٍْ ۽ جٍهلْ حْ ڳّٺ ذفذم فاِء ۾ ٌتصانطؽٔص غاٌص حْ گِط حٍو فذجّ.
72ىئْ 7941ظ جْ (ڳائڻْ) ٌانّٔاذق گهّڪاذاـ اىتط ىِڪ ڌقَء ٓاذ ىريص ىّچْ پاڏق
ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
71ىئْ 7447ظ جْ ڪطاچْ کاؿ ڪّٽڙق جائًٔ پِطًٓ ذٓم گاڎق ُالئْ فئْ.
71ىئْ 7441ظ جْ غٍڌ حّ غٔاغْ اڳّاڻ ۽ غطٍُصق پٔطؿ حّ ٌاىّذ فطخ پٔط غالؾ ىخصخ
غطٍُصق فنص ىٔاؿ ٌتصانرهٔو غطٍُصق ىٽٔاذق كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ىئْ 7441ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ۽ ـّفْ نطٓلْ حّ ةظذگ غيصؽ غٍْ اـم ٌانّ
ٌتصانشانق خآّ ُّ .ڳّٺ ڪچا چاچڙ جٍهلْ پٍْ ٌاكم كهٍْ غکط ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ىئْ 7992ظ جْ غظؽ حّ ؽٍِؾاَُ ۽ ـرافْ فٔق ةشؾا پّذق فنص ىِصق ساؿ ڊفىڪْ
ةهّچ ففاة ڪئْ.
78ىئْ 7984ظ جْ غٍڌ حّ ٌانّ فاذف اخٓب ىٍفّذ كاخذ حّڻٔخّ ڳّٺ گِاڏق جٍهلْ ىِٔڙ
كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
78ىئْ 7917ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط اذيص ساؿ ىصُّس حُّْ كهٍّ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ
فانص حّ ٌانّ ذاحْ فلٔط غّىطف ُئع.
78ىئْ 7981ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ةظذگ ۽ ؽاٌط ذلطة ذکٔم ؽاَُ ًُ خٌٔا کْ انّخاظ
چّٔ.
78ىئْ 7912ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط غيصؽ فلٔط ذجٔصٓطق ۾ ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ
ڳڙُْ ٓاغًٔ ۾ اٿع.
78ىئْ 7917ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق ٌثط ٌّٓع ۽ ؽاٌط ىّجْ پطڪاس ڳّٺ خڏق كهٍْ ٺٽْ ۾
پٔصا ٿّٔ.
78ىئْ 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ىآَ ٌار غظؽ گّ ؽاٌط ففا ٌاٿً ؽاُْ اـم ٌانّ ىؾحاؼ
فنص سٔطاة ٌهْ كطٓؾْ ؽِط ةٍڊٓاال كهٍْ اىط غحط (ڀاذة) ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ىئْ 7966ظ جْ ذظب اهلل فنص االُْ ةشؼ غّىطف ڳّٺ ڦهّاُڻ ،جٍهلّ ۽ كهٍّ سٔطپّذ
۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ .آڊٓٽط ،جرلٔق ،جطجٔب ۽ ىليّؿ ٌگاذ اٿع.
78ىئْ 7926ظ جْ ىؾِّذ غٔاغحصاؿ االُْ ةشؼ غّىطف ؽڪاذپّذ ۾ ذاحْ ىّال ةشؼ
غّىطق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ..
78ىئْ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ـرافْ ،اخٓب ۽ ؽاٌط پطٓم خآّ ڳّٺ ٌّ ذاحا جٍهلْ پٍْ ٌاكم
۾ حٍو فذجّ.
78ىئْ 7981ظ جْ ىّنّق ۽ ؽاٌط اهلل ةشؼ اٻّحِّ ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 60
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
76ىئْ 7922ظ جْ غٍڌق اخب ۽ ؽاٌطقَء حْ خٌٔا ۾ ڪًٍِ ةَ جٍاذػ حّ ىرحاث ٌاُْ ذؽٔص
اذيص الؽاذق “ذؽٔص” ڳّٺ ىهگظاذ ،جرفٔم ٌفٔطآةاخ ،كهٍْ غتْ ۾ پٔص اٿّٔ.
76ىئْ 7948ظ جْ چٔظؽ ؽاَُ اـم ٌانّ غٔص انٍظٓظ فنص ذکٔم ؽاَُ ففاة ڪئْ .غٔص چٔظؽ
ؽاَُ فحرپّذ جٍهلْ گٍصافاَُ افنَِ (ةهّچػحاؿ) ۾ پٔصا ٿّٔ .پاڻ ـّفْ ؽاٌط ٿْ گضذّٓ آُْ.
76ىئْ 7924ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط غاكْ رىاؿ ؽاَُ الڎاڻّ ڪّٔ.
71ىئْ 7928ظ جْ ؽاٌطٌ ،لاخ ،ڪانو ٌّٓع ۽ آڊٓٽط غٔص ىٍيّذ ٌلّق اـم ٌانّ غٔص نهف
ٌهْ ؽاَُ فانص حّ ٌانّ غٔص ذػًٔ ٌهْ ؽاَُ ٽٍڊق حِأٌاؿ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
71ىئْ 7911ظ جْ چاٌڊٓا كتٔهْ حّ غطخاذ اذيص غههاؿ چاٌڊّٓ غٔتْ خٓطق ۾ ڄائّ.
71ىئْ 7989ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب اذڎف اجطاخق اـم ٌانّ اذـالج فنص ڪُّصؽ ةاحڪاڻْ ڳّٺ
گهّاڻْ جٍهلْ ڪٍڌڪّټ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71ىئْ 7911ظ جْ اخٓب ،ـرافْ ۽ غٔاغْ ڪاذڪً ٌتصانُّاب پهٔخّ ٺٽْ كهٍْ حْ
جٍهلْ گِّڏا ٻاذق ۾ ڄائّ.
71ىئْ 7418ظ جْ ُظُائٍٔع ،ىٔط ٌفٔط ىريص ساؿ ٽانپط حٍو فذجّ غٍصؿ ؽاٌطق ۾ جشهؿ
حٍفطق ُّ.
74ىئْ 7917ظ جْ پْ آڇ ڊق ُّنڊذ ىّجْ پطڪاس اـم ٌانّ (ڊاڪٽط ىّجْ غکط اىصاز
ؽطىا) خڏف كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ ُئع( .غٍڌ ؽٍط ۾ اغحطق چٽ)
79ىئْ 7984ظ جْ ـفْ افؽ حْ ؽاٌطـ ٌخيَ ٌّذ ڦهپّٽّ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
79ىئْ 2111ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط ىِٔط ىخاُص ،فنص ذجّ ساؿ ىٔيڻ ىٔطفساؿ ۾ ففاة
ڪئْ.
21ىئْ 7986ظ جْ ٌانو انصًٓ ىٔاؿ ىريص ٌفٔط انصًٓ فنص ٌتصانرهٔو ىٔڪڻ ؽِصاخڪّټ
۾ حٍو فذجّ.
21ىئْ 7918ظ جْ غٍڌ حّ ذٓاكصاؿ ڊاڪٽط ىٔط ٌّذ ىريص ٽانپط اٽهْ ؽِط ۾ ففاة ڪئْ.
پاڻ اٽهْ ۾ ٿٍٔصڏ ُڪ ةًٔ انلّاىْ غٔئٍاذ ۾ ؽطڪث ڪطڻ الِء فّٓ ُّ.
21ىئْ 7986ظ جْ ٌانّٔاذف ىفّذ آار ذػًٔ فنص ٓاذ ىريص ساؿ اةڙف ڳّٺ حٔئڻ اةڙق
جٍهلْ كٍتط ۾ ڄائّ.
21ىئْ 7987ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌطـ اڪطؾ غههاٌَ فكاىْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
21ىئْ 7981ظ جْ ؽاٌط اذةاب ٌهْ ٌاخؽ چُّاڻ ڳّٺ ذاحْ فحد ىريص خذز جٍلهّ ڪٍطق
ةصًٓ ۾ پٔصا ٿّٔ.
27ىئْ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ آو اغيأٌم ٻطڏق كٍتط ٌهْ ساؿ حْ جاذٓشْ ڳّٺ
گِٽِڙ ۾ ذاحْ ىريص ذػً حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
27ىئْ 7911ظ جْ ڪاىطٓڊ ذٔصذ ةشؼ ححّئْ نٔاكث ىٔڊٓڪم ڪانٔج ڄاىؾّذق ۾ ففاة
ڪئْ .غٍصز فـٔث ىّحب ذٔصذآةاخ ۾ غالؾ ؽاَُ ڪهِّڏق حْ ىلتطق حْ ٿهِْ جْ غپطخ
ساڪ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 61
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
27ىئْ 7987ظ جْ ؽاٌط ىريص ٌاةص ىيِط فنص غٔص ىيِط ذػًٔ غُّٔاڻْ ةاحاذا ۾ حٍو
فذجّ.
22ىئْ 7942ظ جْ غٍڌ حّ ٌئو اٌػاؿ ىٔط ذغّؽ ةشؼ ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ.
22ىئْ 7997ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ پطفڊّٓغط رٓب ٌاكهْ ذاُّ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
21ىئْ 7918ظ جْ ىّنّق ٌضٓط ذػًٔ ححّئْ 17غانً حْ ڄياذ ۾ ففاة ڪئْ.
21ىئْ 7998ظ جْ ٌانو ،اخٓب ۽ ؽاٌط ڊاڪٽط ٌضٓط اذيص حطفاذ الڎاڻّ ڪّٔ.
21ىئْ 7912ظ جْ غٍڌ اخب ۽ رةاؿ غاؿ ٌِآث پٔاذ ڪٍصڏ ساٌفاذب ٌتصاهلل چٍا ڳّٺ پاټ
ؽطٓف كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
28ىئْ 7989ظ جْ غٺّ ٌثط ٌگاذ ،ؽاٌطٌ ،لاخ ۽ نهٔف ذج حْ ڪالؾ کْ اٌگطٓظق جطحيّ
ڪٍصڏ .اىٔط ٌهْ فنص فنْ ىريص چاٌڊّٓ ڳّٺ ؽاَُ ىريص چاٌڊّٓ كٍتط ۾ حٍو فذجّ.
28ىئْ 7914ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ،۽ اخٓب ؽٔز ٌتصانيخٔص غٍڌق ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
فـٔث ىهاةق ٺٽْ ۾ ىشصفؾ ىريص ُاؽو ٺٽّق حْ ڀطغاؿ ىڪهَْء حْ جاذٓشْ كتطغحاؿ ۾
خفٍآّ فّٓ.
28ىئْ 7988ظ جْ ىرلقٌ ،لاخ ،ىحطحو ،ڊاڪٽط خذ ىريص پٺاڻ ذاحْ ساؿ پٺاڻ حْ گِط ڳّٺ
سٔط ىريص آذٓخا جٍهلّ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .ڊاڪٽط خذ ىريص پٺاڻ حْ پْ
آڇ ڊق حّ ىّكّظ ڪطاچْ كهٍْ حّ ٌهو اخب ۾ ذفّ.
28ىئْ 7981ظ كّىْ غٔاغْ غياحْ ۽ ٻاذؿ الِء ؽاٌط ڪٍصڏ ڊاڪٽط دفانفلاذ غٔاؽ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
28ىئْ 7981ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ٌلاخ ۽ ؽاٌط جاث ةهّچ ڪّټ غطخاذ ىطاخ ساؿ ةهّ ،پٍّ
ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
28ىئْ 7948ظ جْ فلٔط حٍفط ٌهْ پٍِّذ ىّٽطغائٔڪم ۽ فٓگً حْ ٽڪط ۾ رسيْ ٿْ
ٿڏق جْ فّة ٿْ فّٓ.
28ىئْ 7912ظ جْ ڀاذة حّ ةطک غٍڌق ؽاٌط ڪطؽً “ذاُْ” الڏڪاڻْ كهٍْ حْ ُڪڙق
ٌٍڍڏق ڳّٺ آةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىفهفْ ذٔصذ ححّئْ الڎاڻّ ڪّٔ.
ٰ 28ىئْ 7918ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ
28ىئْ 7919ظ جْ غٍڌ حّ غصاةِاذ اٌػاؿ اذةاب ٌّذ ىريص پهٔخّ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
28ىئْ 7181ظ جْ غٔص ىريص ذاؽص ذكْ ڌڻْ فنص غٔص ىريص ةلا ؽاَُ فالخة ڳّٺ ذذٔو
ڎٌْ ڪهِّڏق سٔطپّذ ىٔطز ۾ ٿْ.
26ىئْ 7948ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌلاخ ىطرا احيم ةٔگ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
ىفهفْ ذٔصذ ححّئْ فنص ذٔصذ ةشؼ ححّئْ ٰ 26ىئْ 7918ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ
ڊگِڙق ؽِط ۾ ڄائّ.
21ىئْ 7999ظ جْ ڊاڪٽط ساؿ ىريص پٍِّذ آم آو غْ ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
24ىئْ 7961ظ جْ آهػا كاكْ خؾ ڌڻْ ذّانْ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 62
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
24ىئْ 7918ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط غڪٍصذ ساؿ کّغّ فنص ىٔط ةِاخذ ساؿ کّغّ الڎاڻّ
ڪطق فّٓ.
24ىئْ 7981ظ جْ ٌانّٔاذف ؽاٌط ،اخٓب ،ڊاڪٽط دفانفلاذ غٔاؽ فنص غطائْ ىريص ساؿ غٔاؽ
ڳّٺ فطٓص آةاخ ،جٍهلْ ةاكطاڻْ ،كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
29ىئْ 7922ظ جْ ـّفْ ةظذگ ىشصفؾ اذيص ٓاذ ساؿ ىِط ڀطچٌّڊق ۾ ففاة ڪئْ.
ىطجلْ ڀٽّ حٍو فذجّ.
ٰ 29ىئْ 7942ظ جْ ىؾِّذ نٔکڪ فانيَ ڀٽّ فنص ىٔط
11ىئْ 7948ظ جْ ىؾِّذ غٔاغْ غياحْ ۽ اخةْ ؽشفٔث ىٔط ىريص ةشؼ ساؿ ٽانپط
ىٔطپّذ ساش ۾ ففاة ڪئْ.
11ىئْ 7982ظ جْ غطخاذ اذيص ٌهْ پحافْ ڳّٺ گهّ پحافَْء ۾ ڄائّ.
11ىئْ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ـرافْ غخاخ ىِط ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
17ىئْ 7912ظ جْ غٍڌ حّ ىآَ ٌار ىّغٔلاذ ،ڊذاؾ ٌّٓع ۽ اخٓب اذيص چاڳال فنص غالؾ ٌهْ
چاڳال ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
17ىئْ 7964ظ جْ ىؾِّذ جاذٓز خاؿ ۽ اُم كهو ذائچٍص ُطٓخً فّة ٿْ فّٓ.
ْ ڪاذ ذاخثْ ۾ اٌحلاؽ ڪّٔ. 17ىئْ 7914ظ جْ اٌفطاخق ؽاٌط ٌاذػ انيّن ٰ
17ىئْ 7982ظ جْ ؽاٌطٌ ،ثط ٌّٓع ۽ جٍهٔيصاؿ آغا ذفؽً ٌهْ پٺاڻ فنص آغا ةؾٔط ىريص
پٺاڻ حْ گِط ۾ خذٻٔهْ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ۾ پٔصا ٿّٔ.
17ىئْ 7912ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌطٌ ،انو ٌگاذ فٔاص چٍڊ ڪهٔطق ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 63
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
جون
ٌٔػّق غاؽ حّ ڇِّؿ ىٍِّٔ حّؿ آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ “حٌّّ” )ٌ (JUNOانْ خّٓق
حْ ٌانْ جْ ذکّٔ فّٓ .حٌّّ خّٓق خّٓجائً حْ غطخاذ “حّٔپٔٽط” حْ ڌقَء ُئْ ًُ .ىٍِْٔ ۾
اجط اڌ گّؽ ۾ اٌحِائْ گطىْ ٌُّصق آُْ 27 .حّؿ جْ اجط اڌ گّؽ ۾ فڎق ۾ فڎف ڎًٍِٓ ٿٍٔصف
آُْ ،حڏًُ جَ فذق ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ فڎق کاؿ فڎق ذاة ٿٍٔصق آُْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ 11ڎًٍِٓ
ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ حّؿ 7989ظ جْ ىظاج ٌگاذ ،ڪانو ٌّٓع گالب ُڪڙف (ذٔصذ ةشؼ ُڪڙف) ؽڪاذپّذ
۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حّؿ 7918ظ جْ ىخاُص ذػًٔ غّنٍگْ ڳّٺ ٌِاؽ ساؿ غّنٍگْ ۾ اک کّنْ اخةْ
غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ حّؿ 7916ظ جْ غٍڌق اخب حّ ڀهّڏ ٌلاخ كطةاؿ ٌهْ ةگٽْ فنص ذفذم ساؿ ةگٽْ ڳّٺ
گالب ساؿ ةگٽْ نڳ الڏڪاڻّ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حّؿ 7989ظ جْ ىؾِّذ ةطاڊڪا غػٽط ۽ نٔکڪ االُْ ةشؼ ٻاٌٻڻ فنص ىرتث ساؿ
ڳّٺ ٌٔط فاذف جٍهلْ ٺطق ىٔطفاَُ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
*پِطًٓ حّؿ 7491ظ جْ ؽيع انٍهياَء ڊاڪٽط ٌيط ةً ىريص خائّخپّٽّ ڳّٺ ٺٽْ كهٍْ خاخف
۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ غٍڌ حّ ٌئو ىرلق ،اخٓب ،جاذٓشصاؿ ۽ نػأٌاة حّ ىاُط ُّ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
ؽيع انٍهياء ڊاڪٽط ٌيط ةً خائّخ پّٽْ حْ حٍو جاذٓز 28ىاذچ 7496ظ ةَ ىهْ ٿْ.
پِطًٓ حّؿ 7989ظ جْ غٍڌ حّ غڄاڻ اخٓب ىريص پٍِم ڎُط جٍهلْ ڎُطڪْ كهٍْ گِّٽڪْ
حْ ڳّٺ ساؿ ىريص ڎُط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حّؿ 7964ظ جْ نٔکڪ ۽ ـرافْ ىيحار ةشاذق گِّٽڪْ كهٍْ حْ ڳّٺ حِاٌپّذ
ؽطٓف ۾ حٍو فذجّ.
2حّؿ 7916ظ جْ ڀاذة حّ ىؾِّذ غٍڌق اخٓب ۽ ؽاٌط فاغصّٓ ٌطىم ڪطاچَْء غٍڌ ۾ حٍو
فذجّ.
2حّؿ 7972ظ جْ ٌانّٔاذق اخٓب ۽ غٔاغْ اڳّاڻ سانص غٍڌقَء حّ اـم ٌانّ سانص ذػًٔ فنص
حاؿ ىريص ٻگِّٔ ڪّٽڙق كهٍْ خاخفَء ۾ حٍو ٿّٔ.
2حّؿ 7961ظ جْ ؽاٌط ۽ ڊذاىَ ٌگاذ آّب گاخ اـم ٌانّ ىريص آّب فنص غالؾ ذٔصذ گاخ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
2حّؿ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ىحطحو ىٍّذ غّنٍگْ فنص ذفؽً ٌهْ حْ گِط الڏڪاڻْ
۾ حٍو فذجّ.
1حّؿ 7981ظ جْ كائص اٌيو آؽ اٌڊٓا ذٓڊّٓ جاؿ پِطًٓ ۽ آسطق جلطٓط ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 64
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1حّؿ 7981ظ جْ ڪهٔو الؽاذق الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ڪِاڻٔڪاذ ،ىحطحو،
ىرلق اٿع.
1حّؿ 7911ظ جْ غياحْ فذڪط اخٓب ؽاٌط اىطة ذاِء “غاؾ” فنص ُؾيث ذاِء حػٍگِاڻْ
كصٓو ڳّٺ نٔب اةڙف جٍهلْ ذجّخٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1حّؿ 7994ظ جْ ىرتحْ ىاڻِّ ،غگِڙؿ حّ غطفاڻ ىريص ىهّڪ ٌتاغْ 88غانً حْ
ڄياذ ۾ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
1حّؿ 7942ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ٌانو ۽ اخٓب ڊاڪٽط ٌها ىريص ذاىْ ڪٍٔػط حْ
جڪهٔف غتب حٍاج اغپحاؽ ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ .پْ آڇ ڊق الِء نکٔم ىلانّ سٔطپّذ حْ
ىٔطؿ حّ اخب غٔاغث ۽ ثلافث ۾ ذفّ.
1حّؿ 7491ظ جْ ةهٍص پآَ ٌانو ،غياحْ فذڪط ىريص ٌتصانِاخق ڳّٺ ذافة غط جٍهلْ
ڇاڇطق ۾ ڄائّ.
1حّؿ 7919ظ جْ ٌثط ٌّٓع آغا ؽِاب انصًٓ فنص آغا جاث ىريص ساؿ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8حّؿ 7982ظ غفط ٌاىَ ٌّٓع ،غگا حّ ةاٌْ ،ڪِاڻٔڪاذ ڊاڪٽط غهٔياؿ ؽٔز ُاال ۾ پٔصا
ٿّٔ.
8حّؿ 7988ظ جْ اخاڪاذ ۽ نٔکڪ اذةاب ڇڄڙف ىّالئْ فنص ىريص ـصٓلْ ڇڄڙف ڳّٺ
ىّذچّ جٍهلْ ىّذق كهٍْ ٌّؽِطففٔطفر ۾ ڄائّ.
8حّؿ 7981ظ جْ ڊاڪٽط ٌّذ افطفر سّاحَ غٔٺ اذيص ٌهْ حْ گِط ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
اخٓب غڃاڻپ ،جٍلٔص ۽ جرلٔق پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ فذُاگْ کاؿ پِّء غٍڌق ٌافؽ حْ افغط.
8حّؿ 7948ظ جْ انهاػ ذػًٔ غٍڌ ۾ آةاخ ىِاحطؿ حْ ٌيائٍصَُ غٔاغْ پاذٽْ ىِاحط كّىْ
ىّىٍٔٽ (آو ڪّٔ آو) حّ ةٍٔاخ ذکّٔ.
8حّؿ 7976ظ جْ اخٓب ۽ ؽاٌط ُطق ذاؾ خذٓاڻْ جشهؿ خنگٔط فنص گط ڎٌّ ىم ؽِط
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8حّؿ 7991ظ جْ ٌّاىْ ؽاٌط گم ذػً گّپاٌگ ؽاخ كٍتط ۾ خؾ ڌڻْ ذّانْ ڪّٔ.
8حّؿ 7468ظ جْ پٍٍِخْ فكث حّ ٓگاٌٌّ ،اىّذ فلٔط فّالخ ؽط ڳّٺ ىٍٔگِّ فلٔط ؽط
جٍهلْ ٺطق ىٔطفاَُ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
8حّؿ 7928ظ جْ ةهٍص پآَ ـرافٌْ ،انو ۽ اخٓب ٌهْ ٌّار ففائْ غکط ۾ ڄائّ.
6حّؿ 7914ظ جْ ڪافَْء حّ ؽاٌط غٔص ڪاىم ؽاَُ حِأٌاؿ حً حْ فالخة ةاغٍاخة ٿْ.
غٍصز فانص ةظذگ حّ ٌانّ غٔص ُاخق ةشؼ حِأٌاؿ ُّ.
6حّؿ 7917ظ جْ ڪاىطٓڊ ٌهْ ىريص ٌتاغْ فنص فڎٓطف ذڪٔو غٍٔص ساؿ ٌتاغْ پٍٍِخْ
اةاڻْ ڳّٺ فنٔص ۾ پٔصا ٿّٔ.
6حّؿ 7998ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ڀهّڏ ؽاٌط اغراؼ ذاُْ گضاذق فّٓ.
6حّؿ 7964ظ جْ غٍڌ حّ حاکّڏق ىاڻِّ ڊاڪٽط كاكْ ىريص غهٔياؿ ففاة ڪئْ.
6حّؿ 7984ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ،افػاٌَ ٌگاذ ۽ ـرافْ ُصآث ةهّچ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا
ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 65
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
6حّؿ 7474ظ جْ پٔط ىريص ذاؽص ذفكْ ڌڻْ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
6حّؿ 7948ظ جْ ڪانو ٌگاذٌ ،ثط ٌّٓع ۽ غياحْ فذڪط ٌتصانرفٔو فنص ڄاؾ ساؿ چاٌڊّٓ
اخةْ ٌانّ ،ذفٔو رسيْ چاٌڊّٓ ،رسيْ چاٌڊْٓ حْ گِط حّاب پّذ كهً ؽڪاذپّذ ،جٍهلْ
ڳڙُْ ٓاغًٔ ۾ حٍو فذجّ.
1حّؿ 7949ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ حياؽ ڪّذٓخّ فنص ىريص حڙٓم ڪّذٓخْ حْ گِط
ڳّٺ ىريص ةشؼ ڪّذٓخْ ۾ اک کّنْ.
1حّؿ 7966ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ـرافْ ۽ آڊٓٽط اىًٔ نغاذق ٌطػ غالؾ ذٔصذ فنص
فنْ ىريص نغاذق جٍهلْ غٍخِّذق كهٍْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
1حّؿ 7484ظ جْ ذفُڙقَء فاذق حٍگ ذفُڙق کاؿ ٻاُط اىطڪع فاَُ حْ ڪٍاذق جْ ىٔاؿ
ٌهط ساؿ ،ىٔاؿ اذيص ٓاذ ساؿ ۽ ىٔاؿ غالؾ ؽاَُ حْ فچ ۾ سٌّطٓظ حٍگ نڳْ.
4حّؿ 7911ظ جْ ىؾِّذ ٌانو انصًٓ ىٔاؿ ىريص ٌفٔطانصًٓ ىٔڪڻ ففاة ڪئْ.
4حّؿ 7966ظ جْ غٍڌ رةاؿ حّ ةاڪياؽ ؽاٌط ۽ اخٓب ٌظٓظ اهلل ىخطفج ففاة ڪئْ.
4حّؿ 7948ظ جْ ـّفْ غٍث ،ىرتحْ ۽ ىٺڙف ىاڻِّ ىٍِٔم فلٔط ىِط غخصق حْ ذانث ۾
ڌڻْ کْ پٔاذف ٿّٔ.
9حّؿ 7911ظ جْ ؽاٌط ىٔط سٔط ىريص كٔاء سصاةشؼ ساؿ ٽانپط حّ فطرٌص ُّ ًُ .فاٌْ
حِاؿ کْ انّخاظ چّٔ.
9حّؿ 7981ظ جْ ىشصفؾ غالؾ ذٔصذ ـصٓلْ كطٓؾْ خذانتلا ڎق ذفاٌّ ٿْ فّٓ.
9حّؿ 2119ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ىشحٔاذ گِيطف ففاة ڪئْ.
9حّؿ 7919ظ جْ ٌاىٔاذف ـرافْ ذٔاة ةهّچ فنص ىّٔف فلٔط چاٌڊّٓ ،ٽٍڊق آخؾ فٓخِّ ڳّٺ
الکڙا ۾ پٔصا ٿّٔ.
9حّؿ 7978ظ جْ ٌاىّذ اخٓب ،ـرافْ ،ذڪٔو ٌهْ ذػً ڌاذٓخّ فنص ىريص ٌثياؿ ڳّٺ
پٔط ذاڄً ؽاَُ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
9حّؿ 7986ظ جْ ڀهّڏ ؽاٌط ؽّؼ ساٌّاڻَْء حّ اـم ٌانّ ىريص ٓاغًٔ كاغيْ جشهؿ ؽّؼ
انيٍطفػ ؽّؼ ساٌّاڻْ اٌڊٓا حْ ؽِط ڪطٌاؽ پاڻْ پٽ ۾ ڄائّ.
71حّؿ 7926ظ جْ ٌٔار ذػًٔ فنص فلٔط غالؾ غطفذ كاخذق الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ
غڃاڻپ ،ؽاٌط ،افػاٌْ ٌگاذ ،آڊٓٽط ڪِاڻٔڪاذ ۽ جطحيْ ٌگاذ اٿع.
71حّؿ 7912ظ جْ ساخؾ ذفٔلْ ىِٔػط ڳّٺ ذفٔق ىِٔػط كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ
پاڻ ىؾِّذ اخٓب ،ؽاٌط ۽ ـرافْ ٿْ گضذّٓ آُْ.
71حّؿ 7961ظ جْ پٍٍِخْ فكث حّ ٓگاٌّ اٌػاؿ فلٔط فّالخ ؽط ففاة ڪئْ.
71حّؿ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڊذاؾ ٌگاذ اٌٍاؾ ٌتاغْ اـم ٌانّ اٌٍاؾ
اهلل ٌتاغْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71حّؿ 7984ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ۽ چحطڪاذ ُاذفؿ چٍا ،ذغحو ،كهٍْ ؽڪاذپّذ نڳ ڳّٺ
ٽٍڊق ٌهْ ؽٔط ۾ ڄائّ.
71حّؿ 7928ظ جْ ٌيو حّ ؽاٌط ٌهْ ىريص سانصق فنص ٌِاؽ ساؿ الؽاذق ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 66
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71حّؿ 7981ظ جْ ٌاىٔاذف ڪِاڻٔڪاذ ذغّؽ ةشؼ خذز حِيپٔط ،كهٍْ ٺٽْ ۾ ىريص
اغيأٌم خذز حْ گِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
71حّؿ 7981ظ جْ ىّغٔلاذ فٔطفر گم فنص ذذٔو ةشؼ ٌطػ ذاڻّ ساؿ ؽٔز فاڊؿ حّ پڙ،
کاُْ ذفڊ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ.
77حّؿ 2177ظ جْ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذ ۽ اخٓب ناذؼ ٌانو اةڙف ،ففاة ڪئْ.
77حّؿ 7917ظ جْ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ۽ آذٽػٽ حافٓص اذيص پٺاڻ ٌتصانطذياؿ حْ گِط ڳّٺ
ڇڄڙا كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
72حّؿ 7968ظ جْ ڪيپٔئط ۽ اغحاخ ؽطػ انصًٓ ىغٔطق فنص ذاحْ پاکط ساؿ ىغٔطق حْ گِط
ذاڌف ساؿ ىغٔطق كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
71حّؿ 7918ظ جْ اڳّڻْ پاڪػحاٌْ فرٓطاٌيو دفانفلاذ ٌهْ ڀٽْ پِطّٓؿ ڀٔطف ذٓڊّٓ جاؿ
كّؾ کْ سهاب ڪّٔ.
71حّؿ 7919ظ جْ ٌِآث غٻاحِڙف ؽاٌط ٌتصانرڪٔو “اذؽص” فنص ذاحْ ٓاذ ىريص نکئط
ڳّٺ نکئط ٌّاب ؽاَُ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71حّؿ 7928ظ جْ ڪًِ ىؾق ؽاٌط ۽ اخٓب ٌثاذ ةظىْ ،اـم ٌانّ كهٍصذ ةشؼ فنص ىريص
ذػً ساؿ حّڻٔخّ ڳّٺ ىطراپّذ ،جٍهلْ گڙُْ ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
71حّؿ 7921ظ جْ غٍڌق ىّغٔلْ حّ ؽٍِؾاَُ ذاڳْ اغحاخ ىريص اةطأُو فنص اذيص ڪڇْ
گخطاة حْ ُڪ ٌٍڍڏق ڳّٺ غالٓا ۾ حٍو فذجّ.
71حّؿ 7914ظ جْ ـرافْ ،اخٓبٌ ،افؽ ٌّٓع ىريص ٌثياؿ ڎٓپالئْ فنص ذتٔب اهلل ىٔيڻ
ؽِط ڎٓپهْ ۾ حٍو فذجّ.
71حّؿ 7967ظ جْ ؽاٌط حالؽ ڪّذق ڳّٺ ٌانو پهْ ،جٍهلْ ۽ كهٍْ ٌيطڪّټ ۾ حٍو
فذجّ.
78حّؿ 7186ظ جْ غٍڌق ٌثط ۽ ٌيياڻْ ٌثط حّ نکٍصڏ آسٌّص ٌظٓظ اهلل ىٔيڻ ،ىٽٔاذًٓ ۾
حٍو فذجّ.
78حّؿ 7498ظ جْ غالؾ اذيص “ٌياىْ” فنص ذاحْ ىريص ـصٓق ىٔيڻ ،ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
اخةْ غڃاڻپ اخٓب ،ـرافْ ۽ ٌاىٔاذف كّىْ ؽاٌط آُْ.
78حّؿ 7928ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ـّفْ ةظذگ غشْ كتّؽ ىريص (ثاٌْ) ففاة ڪئْ
غٍصز ىظاذ غچم حْ ذفكْ ۾ اٌصذ آُْ.
78حّؿ 7981ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓتَ ىطٓو ىخٔصق ڌقَء ىريص ساؿ “ىخٔصق” ححّئْ
ىٔطٌپّذ ،جٍهلْ ةٺّذق كهٍْ ٺٽْ ۾ ڄائْ.
78حّؿ 7976ظ جْ حصٓص ؽاٌطقَء حّ ةطک ؽاٌط ُطق خنگٔط پٽ گط ڎٌّ ىم خذٓاڻْ الڏڪاڻْ
ؽِط ۾ ڄائّ.
78حّؿ 7967ظ جْ ـّةائْ فرٓط جّكٔط فانيَ ڀٽّ ڪطاچْ ۾ ڄائْ.
78حّؿ 2177ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حّ حصٓص ؽاٌط ذػً خذز ذٔصذآةاخ ۾ فاڌف فاَُ فټ ذاخثْ
۾ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 67
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78حّؿ 7911ظ جْ ؽاٌط ُّجّ غٍڌف پٔاغْ پهّٔ نغاذق ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
ىطجلْ غّنٍگْ حٍو فذجّ.
ٰ 78حّؿ 7962ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ىٍٺاذ غّنٍگْ فنص غالؾ
76حّؿ 7981ظ جْ ىؾِّذ ىّغٔلاذ ذاڳْ ۽ ڪيپّرذ فٔطفر گم فنص ذذٔو ةشؼ ؽٔز
ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىّنْ ةشؼ غاذّٓ ةاڊَُ كهٍْ ٰ 76حّؿ 7989ظ جْ غٔاغْ ۽ غياحْ اڳّاڻ پٍِم غاذّٓ فنص
الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
76حّؿ 7974ظ جْ ٌانّٔاذق اخٓب ۽ جٍهٔيصاؿ ذاحْ ذغّؽ ةشؼ ىٔيڻ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
74حّؿ 7981ظ جْ كصٓو غٍڌق جِضٓب حّ ىخػيّ ىّالٌا ىريص ـاخؼ کڏق فاذق ففاة
ڪئْ.
79حّؿ 7984ظ جْ ىظاذَٔ ؽاٌط ،ؽِئط ساؿ ؽِئط چاٌڊّٓ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
79حّؿ 7992ظ جْ غٍڌق اخب حّ ةطحػحّ ٌاُء ىًُّ ڪهپٍا نّڪ پڌاذّٓ.
79حّؿ 7941ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ىريص اذػً چٍَ خاخف ۾ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
79حّؿ 7917ظ جْ نٔکڪ ۽ ڪِاڻٔڪاذ ؽّپاذفاڻْ اـم ٌانّ ذؾيحطاِء آً پاذفاڻْ خاخفَء
۾ ڄائّ.
21حّؿ 7988ظ جْ ىٔط ىريص پٔطراخف فنص ذذيث اهلل پٔطراخف ڳّٺ ٻهِڙٓخْ جٍهلْ
ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ .اخٓب سصىحّؿٌ ،اىٔاذف ؽاٌط ۽ اخٓب آُْ.
21حّالِء 7967ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ىريص ذىلاؿ ٌّؽ ؽِط ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
21حّؿ 7916ظ جْ غٍڌقَء ٻّنَْء حْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ٌاٽڪ ٌّٓع ؽتٔط “ٌار” چٍا
ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
21حّؿ 7981ظ جْ غطىص چاٌڊّٓ اـم ٌانّ غٌّّ ساؿ چاٌڊّٓ ،ذئٔع حياؽ ساؿ چاٌڊّٓ
جٍهلْ كٍتط كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ پٔصا ٿّٔ ،اخةْ سصىحّؿ ،گٔث حّ ؽاٌطٌ ،لاخ ،اغحاخ
ؽاٌطٌ ،افؽ ٌگاذ ۽ ىرلق اٿع.
27حّؿ 7928ظ جْ ُاڪاذف ىهَِ پِهّاؿ ؽٔط ىٔط ةرط فنص ٌهْ ىريص ىٔط ةرط ڳّٺ ىّغّ
خٓطف جٍهلْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ پٔصا ٿّٔ.
27حّؿ 7981ظ جْ ىرحطىَ ةٍٔئط ،ؽِٔص دفانفلاذ ٌهْ ڀٽْ حْ گِط ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ حّ پٔاذ حّ ٌانّ پٍڪْ ذکّٔ.
27حّؿ 7974ظ جْ ـاذب خّٓاؿٌ ،انو ۽ ؽاٌط ٌتصانغفّذ ىفحّؿ ُيآٌّْ ففاة ڪئْ.
ٌتصانغفّذ ىفحّؿ ُيآٌّْ 7488ظ جْ ُيآّؿ ؽطٓف ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىفهفْ فنص ذافو ىريّخ چاٌڊّٓ ٰ 22حّؿ 7928ظ جْ غٍڌ حّ اٌحِائْ ىرحطؾ ٌانو غالؾ
ڳّٺ ڀٍڀّ ساؿ چاٌڊّٓ جٍهلّ ىٔطفساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
22حّؿ 7981ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ۽ غياحْ ڪاذڪً غٔص ٌتصانطذٔو ؽاَُ ڪطاچْ ۾ ففاة
ڪئْ .ىڪهَْء فاذق جاذٓشْ كتطغحاؿ ۾ خفً ڪّٔ فّٓ.
اٌهْ پاڻْ حّ ٌانو خًٓ غٔص ٌهْ اڪتط ؽاَُ ففاة ڪئْ. ٰ 22حّؿ 7917ظ جْ
www.sindhsalamat.com 68
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
www.sindhsalamat.com 69
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
29حّؿ 7911ظ جْ سٔطپّذ ذٓاغث حّ آسطق ذڪيطاؿ ىٔط ٌهْ ىطاخ ساؿ (ثاٌْ) فنص ىٔط
فٔق ىريص ساؿ (ثاٌْ) ٽانپط اٌگهٍٔڊ ۾ ڄائّ.
29حّؿ 7981ظ جْ ٽٔهّٔٓظؿ حّ غٍٔئط پطفڊّٓغط ةاخؽ حيانْ ىٽٔاذقَء ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
غڃاڻپ غٍڌق ٻّنْ حْ جشهٔلْ ۽ ىٍفطخ ڪِاڻٔڪاذ آُْ.
29حّؿ 7919ظ جْ ٌػٔو کطؽ اـم ٌػٔو اذيص کطؽ فنص ذاحْ ٌتصانڪطٓو کطؽ ڳّٺ
کطؽ ،جٍهلْ گيتٽ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ىلاىٔث ٌگاذق حّ
ةِحطًٓ ڪِاڻٔڪاذ آُْ.
11حّؿ 7481ظ جْ كّىْ سصىحگاذ ڎٓاذاؾ گصفىم ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
11حّؿ 2118ظ جْ فًِٓٔ ـصق حّ غٍڌق ڪِاڻٔڪاذ حياؽ اةڙف الڎاڻّ ڪّٔ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
الڏڪاڻْ حّ “آڌق” ذاحْ اٌّذ ٌهْ کّکط 7982ظ جْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
اغهو پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻّ 7968ظ ۾ ٌانّٔاذق اخٓب ڊاڪٽط ٌتصانڪطٓو غٍصٓهْ كائو ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 70
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
جوالِء
ٌٔػّق غاؽ حّ غحّؿ ىٍِّٔ حّالِء آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ ىؾِّذ ذڪيطاؿ حّنٔع
غٔظذ حْ ٌانْ پّٓاؿ پّٔ ذکّٔ فّٓ آُْ .ڪًٍِ رىاٌْ ۾ ُْ ىٍِّٔ پٍخْ (ٌ )8يتط جْ ُّ ۽
ىٍٍْ آُْ پٍخّؿ ًُ ىٍِْٔ خفذاؿ ٰ ًُ حّ ٌانّ “ڪئاٌٽهٔع” ) ُّ (QUANTILISحٍٍِخْ
اجط اڌ گّؽ ۾ ىّغو گطؾ ذٍُصق آُْ ۽ ڎًٍِٓ ٌٍڍا ٿٔڻ ؽطفظ ٿْ فٍٓصا آًُ .ڎکڻ اڌ گّؽ ۾
ڎًٍِٓ فڎا ٿٔڻ ؽطفظ ٿْ فٍٓصا آًُ ۽ غطخق گِٽ ٿٔڻ ؽطفظ ٿْ فٍٓصق آُْ .اجط اڌ گّؽ حْ
ڪٔحطؿ ئْ ٌالئلً ۾ ًُ ىٍِْٔ خفذاؿ ةاذؽّؿ ٿًٔ ٿّٔؿ ًُ ىٍِْٔ ۾ 17ڎًٍِٓ ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ حّالِء 7981ظ ىرلق ۽ ىطجب ڊاڪٽط ٌّار ٌهْ ؽّؼ ڳّٺ ذذيث ساؿ غِطٓاڻْ كهٍْ
حٔڪب آةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ حّالِء 7984ظ جْ كتّؽ اةڙف ڳڙُْ ٓاغًٔ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ .اخٓب سصىحّؿ ٌافؽ
ٌگاذ ۽ افػاٌَ ٌگاذ اٿع.
پِطًٓ حّالِء 7498ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط غالؾ ٌهْ ىػطفذ فلٔط فنص ىاغحط ذذٔو ةشؼ
ةصفق ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ حّالِء 7928ظ جْ ذاؾ ڪطؽً ُٔطاٌٍص ذاُْ آڎافائْ غٍڌ حْ ؽِط ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
اخٓب غڃاڻپ نٔکڪ ،ـرافْ ۽ ٌلاخ اٿع.
پِطًٓ حّالِء 7919ظ جْ اذيص ةشؼ ةصفق “ىٺم” ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط،
ىليّؿ ٌگاذ ۽ ٌثط ٌّٓع اٿع.
پِطًٓ حّالِء 7918ظ جْ ؽاٌط ڊاڪٽط ٌتصانشانق “ذار” غّىطف ڳّٺ ذاحْ ساؿ ڪهِّڏف
جٍهلّ ساٌپّذ ،كهٍّ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ حّالِء 7917ظ جْ ؽاٌط ـّفْ غالؾ ىريص “پٔاغْ” فنص رفاذ غاحً ڪهِّڏف ٌهْ آةاخ
غکط ۾ حٍو فذجّ.
2حّالِء 177ظ جْ ىريص ةً كاغو غٍڌ جْ ڪاَُ ڪئْ .۽ ذاحا ڎاُط کْ ؽڪػث ڎٌْ.
2حّالِء 7988ظ جْ ٌلاخ ،ىرلق ،ىحطحو ذۿػ ٌياىاڻْ اـم ٌانّ (ٌتصانطۿػ ٌياىاڻْ)
ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
2حّالِء 7986ظ جْ نٔکڪ غڪٍصذ ٌتاغْ حْ فالخة حّ ڎًٍِٓ آُْ.
2حّالِء 7911ظ جْ نٔکڪ اغحاخ ٌهْ ؽاَُ ةشاذق حّ حٍو ڎًٍِٓ آُْ.
2حّالِء 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ـرافْ ٌتصانيخٔص افڍف پٔصا ٿّٔ.
2حّالِء 7966ظ جْ نٔکڪ ةِاخذ ساؿ ٽانپط حّ حٍو ٿّٔؿ.
2حّالِء 2118ظ جْ ٌانّٔاذق ؽشفٔث ذاحْ ٌهْ ةشؼ ڪّالچْ (ٽٍڊف ڪّالچْ) ًُ فاٌْ
حِاؿ کْ انّخاظ چّٔ.
2حّالِء 7917ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ،غياحْ اڳّاڻ ةصذ غئخّ پٍْ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 71
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1حّالِء 7929ظ جْ ىطرا ٌاخذ ةٔگ ذٔصذآةاخ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ نٔکڪ حٍو فذجّ.
1حّالِء 7918ظ جْ ڎٓپهّ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ ؽاٌط گم ىريص “اؽڪ” حٍو فذجّ.
1حّالِء 7911ظ جْ ڳڙُْ ٓاغًٔ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ ؽاٌط غلٍفط ٌهْ ثٍاگط حٍو فذجّ.
1حّالِء 7929ظ جْ ؽيع انٍهياَء ىطرا كهٔچ ةٔگ ففاة ڪئْ.
1حّالِء 7974ظ جْ الڏڪاڻْ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ اغڪانط ىشصفؾ ىريص كطٓؾَْء ففاة ڪئْ.
1حّالِء 7997ظ جْ غٍڌ حْ 81کاؿ فڌٓڪ ٌانّٔاذؿ اخٓتً ،نٔکڪً ،اٌػاٌْ ذلً حْ
اڳّاڻً ۽ غّؽم فذڪطؿ آو ڪّٔ آو حْ غٍڌ کْ فذُائڻ فاذق ىهانتْ حْ ىضىث ڪئْ.۽
غشث ذخ ٌيم حّ اىِاذ ڪّٔ.
1حّالِء 7964ظ جْ ٻاذؿ الِء ـصاذجْ آّاذڊ حّ فٔفهّ ٿّٔ غٍڌ حْ اخةَْء ثلافحْ جٍئيً
ٻاذؿ کْ ةَ ىشحهف ؽٍتً ۾ ـصاذجْ آّاذڊ ڎٓڻ الِء جرطٓڪ ُالئْ ُئْ.
1حّالِء 7968ظ جْ اىًٔ اذةاب ،اـم ٌانّ ىريص اىًٔ فنص ٌهْ ىريص ٌِڙف ڳّٺ ٌهْ ىريص
ٌِڙْٓ حْ جٍهلْ ىاجهْ كهٍْ ةصًٓ ۾ ڄائّ.
8حّالِء 7981ظ جْ ؽّڪث ذػًٔ ؽّذف غخافؽ ،ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ نٔاكث ،ڊذاىا
ٌّٓػْ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڪانو ٌگاذ اٿع.
8حّالِء 7911ظ جْ غٔاغحصاؿ ۽ كاٌٌّْ ىاُط ٌتصانػحاذ پٔطراخف فنص ىٔاؿ ٌتصانطذياؿ
پٔطراخف پطاڻْ غکط ۾ ڄائّ.
8حّالِء 2111ظ جْ ىؾِّذ نّڪ فٍڪاذ ٌهڻ فلٔط نٔاكث ٌٔؾٍم اغپحاؽ ڪطاچْ ۾ گضاذق
فّٓ فـٔث ىهاةق کٔع ڄاىؾّذف ۾ غٍصز گِط حْ اڱڻ ۾ خفً ڪّٔ فٌّٓ .هڻ فلٔط حّ ڇٺْ
حّ ٌانّ ٽّئٍط فلٔط ُّ .داة حّ ىگڻِاذ ُّ7912 .ظ جْ خاخف حْ كصٓو ۽ جاذٓشْ ؽِط آىطق ۾
حٍو فذجّ.
8حّالِء 7918ظ جْ ةهٍص پآَ ؽاٌط ۽ اخٓب نهف اهلل ةصفق فنص ذاحْ اىاؾ ةشؼ ساخؾ ةصفق
ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
8حّالِء 7911ظ جْ ڪٍَِ ىؾق غظؽ گّ ؽاٌط ىرػً ڪڪڙائْ اـم ٌانّ غٔص ٌٔار ٌهْ
ؽاَُ فنص غٔص اذيص ؽاَُ ؽِط ڪڪڙ جٍهلْ سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
8حّالِء 2118ظ جْ ؽاٌط ىريص ذػً ،ىرػً ٌتاغَْء ففاة ڪئْ.
8حّالِء 7984ظ جْ ڊاڪٽط فِئصـ ذػًٔ ٽٍڊف ڄاؾ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ٌلاخ ،ىرلق،
ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌطـ پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ ؽاَُ نهٔف حْ ؽاٌطق ۾ ٌّة حّ ذفپ اٿع.
8حّالِء 7914ظ جْ ڪالغٔڪم ذاڳ حّ غِڻّ غٻاحِڙف اٌػاؿ گهظاذ ٌهْ ساؿ فنص ىريص
ىطاخ خآّ ڳّٺ خِٓاٌث نڳ ساٌّاُڻ جٍهلّ ڪٍڊٓاذف ُاڻّڪْ ٌّؽِطففٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
8حّالِء 7999ظ جْ ىّنف ،ىحطحو ۽ ىفٍف حياؽ انصًٓ “ىّىً” ففاة ڪئْ.
8حّالِء 7981ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ۽ ـرافْ ناذؼ اؽطػ اـم ٌانّ غٔص اؽطػ ٌهْ فنص غٔص
نهف ٌهْ ؽاَُ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
8حّالِء 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىّذ اخٓب ۽ ىرلق خاخا غٍڌق اـم ٌانّ ڪطٓو ةشؼ
فنص ىريص كاغو غّىطف ڳّٺ خاخ نغاذق جٍهلْ ڎُطڪْ كهٍْ گِّٽڪَْء ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 72
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
8حّالِء 7982ظ جْ الڏڪاڻْ حّ سّةفّذة ؽاٌط فاحص “ٌار” اـم ٌانّ ؽٍتاؿ ىٍگْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8حّالِء 7961ظ ؽاٌط فرٓط فطُاخ غّنٍگْ ،ىٔاڻْ كهٍْ ٌّؽِطففٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
6حّالِء 7988ظ جْ ىرلقٌ ،لاخ ۽ جاذٓشصاؿ غالؾ ىريص الکّ (ڊاڪٽط غالؾ الکّ) ڳّٺ ىٺْ
ساؿ ححّئْ كهٍّ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ ڪهِّڏا خفذ ذڪّىث
7999ظ ۾.
6حّالِء 7911ظ جْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط ذؽٔص ڀٽْ فنص ذافو ٌتصانرئص ڀٽْ غکط ۾
ڄائّ اـم ڳّٺ اذفڏ اٿع.
6حّالِء 7988ظ جْ ٌاىٔاذف ـرافْ اغراؼ ىڱطّٓ غاٌگِڙ كهٍْ حْ ڳّٺ ذػً غطّٓاؽ ۾
حٍو فذجّ.
6حّالِء 7918ظ جْ ٌاىٔاذف ذاڳْ ٌهْ ىطاخ ححّئْ ڳّٺ ٌهْ ىطاخ ححّئْ جٍهلْ ىِٔڙ ۾
حٍو فذجّ.
6حّالِء 7911ظ جْ ٌاىٔاذق ىفّذ ،نٔکڪ ۽ اغحاخ ٌٍيث سهخْ اـم ٌانّ ٌٍيث اهلل فنص
ىريص ّٓغف سهخْ پٔط حْ ڳّٺ ،كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
6حّالِء 7911ظ جْ ـّفْ ؽاٌط دنف ٌهْ فلٔط اـم ٌانّ دفانفلاذ ٌهْ “ڎٌّ” فنص ذاحْ
ذذيث اهلل ىگػْ ڳّٺ خفغث ٌهْ ىگػْ جٍهلْ كٍتط ۾ حٍو فذجّ.
1حّالِء 7449ظ جْ ؽٔز ٌتصانيخٔص غٍڌق (ڄٔٿا ٌٍص) فنص خّٓاؿ نٔال ذاؾ ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
اخةْ غڃاڻپ ٌثط ٌّٓع اٿع.
1حّالِء 7912ظ جْ غٍڌق اغٔيتهَْء ۾ نػاٌْ ةم کْ پٔؼ ڪّٔ فّٓ.
1حّالِء 7981ظ جْ ڪاڪّ ڀٔطفىم ىِط چٍص آڎفاڻْ غاغّؿ اغپحاؽ ةيتئْ ۾ ففاة ڪئْ.
1حّالِء 2114ظ جْ غٍڌ حْ غطٓهْ ؽاٌط آو ةْ خذةاؿ ففاة ڪئْ .غٍصز آسطق آذاؾ گاَُ
ٌّاڏف ؽطٓف ۾ آُْ.
1حّالِء 7961ظ جْ ـّفٔاِء غٍڌق حْ جٍهٔو کْ ىهڪْ اىً اىاؿ الِء سهطٌاڪ غيخِْ
ذڪّىث غائًٔ حْ آو غٔص کْ ُڪ ڀٔطف ٻِٔط ٌيط ةٍصقَء حّ ذڪو حاذق ڪّٔ.
1حّالِء 7946ظ جْ ىؾِّذ نّڪ فٍڪاذـ ىائْ ڀاڳْ ڌق فُّٔؿ فلٔط ىگڻِاذ الڎاڻّ ڪطق
فئْ.
1حّالِء 7449ظ جْ ىؾِّذ غٔاغحصاؿ ،اخٓبٌ ،انو ۽ ـرافْ ؽٔز ٌتصانيخٔص غٍڌق فنص
خّٓاؿ نٔال ذاؾ ٺٽْ حْ ٍُصف گِطاڻْ ۾ ڄائّ.
1حّالِء 7911ظ جْ الڏڪاڻْ حْ جٍهٔيْ ؽشفٔث پطففٔػط فنْ ىريص ڀٽْ حٍو فذجّ.
1حّالِء 7967ظ جْ غٍڌ حّ اىط آفار غطىص غٍڌق اـم ٌانّ ٌتصانطذياؿ فنص ىريص ذٔاة ىغم
ڳّٺ پطٓانّ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
1حّالِء 7946ظ جْ ؽاٌط ۽ ىليّؿ ٌگاذ ىريص ىٺم ڪاالڻْ ففاة ڪئْ.
1حّالِء 7921ظ جْ ىؾِّذ ىرلق ،ىّذح ۽ ٌلاخ ڊاڪٽط ىيحار ذػًٔ پٺاڻ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
www.sindhsalamat.com 73
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1حّالِء 2111ظ جْ ىِاؿ ؽاٌط ٌثاذ ةظىْ ففاة ڪئْ .کٔع ىطرا پّذ ۾ پٔط غهٔو ؽاَُ حْ
خذگاَُ حْ ڀط غاؿ خفٍآّ فّٓ.
1حّالِء 7448ظ جْ ىآَ ٌار ،فاكم ،ؽاٌط ۽ ـّفْ خذفٓؼ گم ىريص ساؿ رٓب ىگػْ فنص
ٌّاب ىٔط كٔفط ساؿ ىگػْ حِم ىگػْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1حّالِء 2111ظ جْ كهٍَْء حّ ةاخؽاَُ ؽاٌط اىٔص سٔطپّذق الڎاڻّ ڪّٔ.
1حّالِء 7919ظ جْ غٍڌق ۽ ٍُڌ حّ ٌانْ فاذ اخٓب جٔطٽ فغٍث سٔطپّذ حْ ڳّٺ نلياؿ ۾
حٍو فذجّ.
1حّالِء 7919ظ جْ ىؾِّذ رىٍٔصاذ ۽ غٔاغحصاؿ ڪؾٍچٍص پاذفاڻْ غاٌگِڙ كهٍْ ۾ حٍو
فذجّ.
4حّالِء 7989ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط ةؾٔط غٔحائْ ٌطػ (ةشؾم ساؿ) غٔحا كهٍْ خاخف ۾
پٔصا ٿّٔ.
4حّالِء 7922ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب اذيص ساؿ “آـف” فنص ىريص اغيأٌم ىفطاڻْ
ڳّٺ ىٺّ ٻٻط جٍهلْ سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
9حّالِء 7919ظ جْ ىػڪًٔ حِاؿ ساؿ کّغّ فنص حتاذ ساؿ کّغّ ٌٍگط پاذڪط حْ ڳّٺ
غاىْ فٓطق ۾ ڄائّ .غٍڌ حّ ىؾِّذ غياحْ ڪاذڪً ُّ.
9حّالِء 7966ظ جْ ٌتصانرق غاذّٓ فنص فلٔط ذاڻّ جٍهلْ ڎفڪطقَء حْ ڳّٺ ٻٍڊق ۾ پٔصا
ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ،ڪانو ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط آُْ.
ٌٔػْ فنص اهلل ڎٌّ ىٔيڻ جٍهلْ ڎفڪطقَء حْ ڳّٺ کُّاذق ۾ ٰ 9حّالِء 7948ظ جْ ىريص
پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌط ،آڊٓٽط ۽ پتهؾط اٿع.
71حّالِء 7911ظ جْ ؾ ؿ ىٍظفؿ حّ ىڪيم ٌانّ ىريص ٌّار فانص ذئٔع ؽفًٔ ىريص ڀٽْ
ُّ .ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ؛ -غٍڌق ٻّنَْء حّ ىؾِّذ اخٓب ،خاٌؾّذ ،ىرلق،
ىحطحو ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ىفّذ ُّ.
71حّالِء 7912ظ جْ غٍڌق حْ ةطک جٍهٔيْ ىاُط ،كاٌٌّصاؿ ۽ نٔکڪ ةؾٔط اذيص كطٓؾْ
ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
71حّالِء 7911ظ جْ ؽاٌط ىّالةشؼ فصا ڳّٺ كائو ىڱڻ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
77حّالِء 7981ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ڪِاڻٔڪاذ ىّغٔلاذ ؽاٌطٌ ،افؽ ٌگاذ ،ىليّؿ
ٌگاذ ةٔصؽ ىػطفذ ؽڪاذپّذ ۾ اک کّنْ.
77حّالِء 7978ظ جْ ىاُط نػأٌاة ،اخٓب ،۽ ؽاٌط پطففٔػط ٌهْ ٌّار ححّئْ فنص ذاحً ساؿ
ححّئْ ڳّٺ گصفَء نڳ پطاڻا ححّئْ جٍهلْ ىّذق ۾ پٔصا ٿّٔ.
77حّالِء 7914ظ جْ آغا ـّفْ ،اـم ٌانّ آغا غالؾ ٌتْ ـّفْ الڎاڻّ ڪّٔ .اخةْ غڃاڻپ،
ىؾِّذ ؽاٌط ڊذاؾ ٌّٓع ٌهو ۽ ذڪيث جفّػ حّ ڄاڻّ ُّ.
77حّالِء 7977ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط پطغطاؾ “كٔاَء” حٍو فذجّ.
72حّالِء 7924ظ جْ غٔاغْ ۽ غياحْ ؽشفٔث ٌتصانِاخق فنص غٔٺ ٌتصانغفّذ غطُّٔ
الڏڪاڻْ حْ كصٓو غطَُٔ پاڏق ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 74
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
72حّالِء 7972ظ جْ الڏڪاڻْ ۾ اغڪائّٽٍگ کْ ىؾِّذ ۽ ىلتّؽ ڪٍصڏ ذذو ٌهْ
حٍفطق فنص ىريص ةشؼ الڏڪاڻْ ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
72حّالِء 7428ظ جْ ذػً ٌهْ ساؿ “ذػً ىٔط” ٽانپط فنص ىٔط ىريص ٌفٔط ساؿ ٽانپط
ذٔصذآةاخ حْ كهٍْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
72حّالِء 7928ظ جْ غٍڌ حّ ىآَ ٌار غظؽ گّ ؽاٌط ىٔط ٌتصانرػًٔ غاٌگْ الڎاڻّ ڪّٔ.
ىٔط حّ حػث ساڪْ فـٔث ىهاةق الکٔڻْ نهٔف حْ ذفكْ حْ ڀط ۾ افنَِ نطػ خفً ڪّٔ
فّٓ .ىٔط ٌتصانرػً غاٌگْ حّ حٍو 7487ظ ۾ ڪهڪحْ ۾ ٿّٔ.
72حّالِء 7982ظ جْ ؽاٌط ،ىليّؿ ٌگاذ ۽ جاذٓشصاؿ ىريص ىٺم ڪياالڻْ ٌطػ ؾ-ظ جطاةْ
فنص ٌصةاهلل ساؿ ىّذق كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ پٔصا ٿّٔ.
72حّالِء 7968ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط جاةؼ ةشاذق اـم ٌانّ غالؾ ؽتٔط ؽاَُ ڳّٺ ؽٔط ىريص
ڎافچ جٍهلْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
71حّالِء 7949ظ جْ اذيص ساؿ “آـف” ىفطاڻَْء خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
71حّالِء 7994ظ جْ غٍڌ ڌذجَْء حّ ؽاٌط ٌاىو ىٍگْ ففاة ڪئْ.
78حّالِء 7986ظ جْ ىِحاب ىرتّب اـم ٌانّ (ىِحاب ٌتاغْ) ڪطاچْ ۾ اک کّنْ اخةْ
غڃاڻپ ڪِاڻٌْ ،افؽ ،ڊذاىّ ،ىليّؿ ۽ غفط ٌاىّ اٿع.
78حّالِء 7921ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ىّنّق ٌتصاهلل “اثط” فنص اهلل ڎٌّ چاٌڊّٓ الڏڪاڻْ حْ
ڳّٺ ٻٔڙف چاٌڊّٓ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ٌثط ۽ ٌيو اٿع.
78حّالِء 7984ظ جْ ىؾِّذ ڪيپٔئط ،ـصا ڪاذ ۽ ٽْ فق ڊذاىً حّ اخاڪاذ ىريص ٌهْ
ٻگِّٔ ؽِط ةاڊَُ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78حّالِء 7914ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذ ٌػٔو کطؽ الڎاڻّ ڪّٔ.
78حّالِء 7976ظ جْ غٍڌق اخب حّ فڎف ىطجتْ فاذف نٔکڪٌ ،لاخ ،ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ۽
ىحطحو پطؾ اةٔچٍصاڻْ سٔطپّذ غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
78حّالِء 7982ظ جْ اذيص ٌهْ ـاةط چاٌڊّٓ فنص ٌّاب ساؿ چاٌڊّٓ ڳّٺ ڇاڇڙق جٍهلْ
ىٔطفساؿ كهٍْ كٍتط ۾ ڄائّ ،اخةْ سصىحّؿ ،ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌافؽ ٌگاذ اٿع.
78حّالِء 7962ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ذٔصذ ةشؼ ٌظٓظ گّپاٌگ ،ڳّٺ ذاحْ ساؿ گّپاٌگ
جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ۾ ٌاىٔاذق جٍهٔيصاؿ ىريص ـاند گّپاٌگ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
78حّالِء 7982ظ جْ انهاػ ٌتاغْ اـم ٌانّ انهاػ انٍتْ ٌتاغْ غّڀّ خٓطف ؽِط ۾
ٌتاغْ ىرهْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
78حّالِء 7949ظ جْ غٍڌق اخب حّ ذفؽً ىٍٔاذ اغحاخ انؾٍطاَء اذيص ساؿ آـف ذاة حْ
ذُظًٌ ُٿاؿ ىاذحْ فّٓ.
78حّالِء 7988ظ جْ ىؾِّذ جاذٓشصاؿ ،ىرلق ۽ نٔکڪ خاخ غٍڌق حّ اـم ٌانّ ڪطٓو ةشؼ
فنص ىريص كاغو غّىطف ُّ ،خاخا غٍڌق ڳّٺ خاخ نغاذق جٍهلْ ڎُطڪْ كهٍْ گِّٽڪْ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 75
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78حّالِء 7984ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ حّ ىٍطفػ غٍٔئط پطفڊّٓغط آغا ىريص ٌهْ فنص آغا
ٌّاب ٌهْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
78حّالِء 7961ظ جْ ٌاىٔاذق ـرافْ ،ؽاٌط ،ڪانو ٌّٓع ۽ ڊذاؾ ٌگاذ ٌٔار پٍِّذ اـم ٌانّ
دفانفلاذ ٌهْ فنص ىريص اةطأُو پٍِّذ ٌيطڪّټ حْ ؽِط ؽاخق پهَْء ۾ حٍو فذجّ.
78حّالِء 7916ظ جْ نٔکڪ ذار ؽاُاڻَْء حّ اـم ٌانّ ذب ڎٌّ پٽ غائًٔ ةشؼ ؽاُاڻْ
آُْ .ذار ؽاُاڻْ جٍهلْ حُّْ ،كهٍْ خاخفَء حْ ڳّٺ ذيم ساؿ ؽاُاڻَْء ۾ حٍو فذجّ.
76حّالِء 622ظ جْ غً ُخطقَء حّ آغار ٿّٔ .حًٍِ فكث ذلطة ىريص ـهْ اهلل ٌهٔہ فآنہ
فغهو ىڪْ ؽطٓف کاؿ ىصٍْٓ ؽطٓف ُخطة ڪئْ.
76حّالِء 7988ظ جْ غٍڌ ڌذجَْء حّ كاةم فشط ؽشفٔث ٌالىَ ٌهْ ساؿ اةڙف الڎاڻّ ڪطق
فّٓ .غٍصز پٔصائؼ 7444ظ ۾ ٿْ.
76حّالِء 7998ظ جْ ىاُط نػأٌاة ،اخٓب ،خاٌؾّذ ۽ اغحاخ ڊاڪٽط انِصاخ ٻُّّٔ ففاة ڪئْ.
76حّالِء 7971ظ جْ خذ ىريص افغحَ فنص ىريص ذٔاة غّىطف ڳّٺ ڀهْ ڎٌّ آةاخ كهٍْ
حٔڪب آةاخ ۾ ڄائّ غڃاڻپ غٍڌ حّ رٓط جٍهٔو فرٓط ٽطاٌػپّذټ ۽ ٌهو خفغث اٌػاؿ ُّ.
7991 71ظ جْ ڀهّڏ اٌػاؿ غچّ ـرافْ فلٔط ىريص الؽاذق پٍخاب ـّةْ حْ ؽِط گّحط
ساؿ فټ ذفڊ ذاخثْ ۾ ؽِٔص ٿّٔ .آسطق آذاؾ گاَُ گاحْ کِافڏ ۾ آُْ.
71حّالِء 7982ظ جْ خّٓاؿ گّ ؽاٌط نٍم چٍص ىخطفج ىڪيم ٌانّ ؽٔز نٍم چٍص ٌطػ نٍم
ىريص ىخطفج ففاة ڪئْ .نٍم ىريص ىخطفج كٍتط ؽِط ۾ 1884ظ جْ پٔصا ٿّٔ.
71حّالِء 7911ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط اغحاخ پٔطؽ كٍتط فنص اىاؾ ةشؼ ٌاـْ غّىطف
ڳّٺ ةٺْ نڳ ىتاذڪ ڪهِّڏف جٍهلْ ىٔطفساؿ ۾ حٍو فذجّ .اغحاخ پٔطؽ كٍتط حّ اـم ٌانّ
پٔط ىريص ُّ.
71حّالِء 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ُاغا ذاؾ پطففٔػط کْ ذفُڙق ۾ ذغحْ فٍٓصق کٔع
گّنّٔؿ ُڻْ كحم ڪّٔ فّٓ.
71حّالِء 7988ظ جْ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاؾ ٌّٓع جاحصاذ ٌاخؽ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
71حّالِء 7981ظ جْ ٌانّٔاذق ىظاذيحْ ؽاٌط آجؼ غٍڌق اـم ٌانّ ىٍؾّؼ ٌهْ فنص فنْ
ىريص ؽٔز كٍتط ٌهْ ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
74حّالِء 7949ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ةّٔز ىرطؾ ىغٔطق فنص ىريص ٌثياؿ ىغٔطق ڳّٺ
اهلل ةشؼ ىغٔطق ۾ حٍو فذجّ.
74حّالِء 7912ظ جْ ٌتصانرػًٔ ڎٓػْ ڳّٺ ىڏ حْ رىٍٔصاذ گِطاڻْ ۾ اک کّنْ .اخةْ
غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
74حّالِء 7989ظ جْ اغٽٔٽ ةئٍڪ آػ پاڪػحاؿ حْ پِطًٓ غٍڌق ساجّؿ گّذٌط ،ڊاڪٽط
ؽيؾاخ اسحط ڎٓٿّ ،ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
74حّالِء 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ۽ نٔکڪ ةطڪث ةهّچ ،ذػًٔ آةاخ كهٍْ سٔطپّذ
ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 76
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
79حّالِء 7948ظ جْ اڳّڻْ پاڪػحاٌْ فرٓط اٌيو دفانفلاذ ٌهْ ڀٽْ حّ پٽ غط ؽاٍُّار
ڀٽّ فطاٌع حْ پٍٍِخْ ذُائؼ گاَُ جْ ىطخَُ ذانث ۾ ىهّٔ.
79حّالِء 7914ظ جْ آغا ـّفْ اـم ٌانّ آغا غالؾ ٌتْ ـّفْ فنص آغا گم ذػً ففاة
ڪئْ.
79حّالِء 7969ظ جْ غٍڌ حْ ىٍفطخ ؽشفٔث ذاحْ اذيص ىالج ةصًٓ ؽِط حْ اغپحاؽ ۾ خؾ
ڌڻْ ذّانْ ڪّٔ.
79حّالِء 7962ظ جْ خذگاَُ غچم غطىػث حّ ُاڻّڪّ غخاخـ ٌؾًٔ ،غشْ كتّؽ ىريص
خذارق چّٿّؿ ،سّاحَ ٌصانرق (ٻئْ) حْ گِط ۾ ،خذارا ؽطٓف ۾ ڄائّ.
21حّالِء 7986ظ جْ غّاٌد ٌگاذ ،ؽاٌط ىرلق غفط ٌاىَ ٌّٓع ۽ ةطاڊ ڪاغٽط ٌفٔط ىطرا
ٌطػ (ٌفٔط ٌهْ ةٔگ ىطرا) ٽٍڊف ٺّڏُّ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21حّالِء 7988ظ جْ ذراؼ ىِط ىرهْ ىطاخ فاُڻ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ
ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڊذاىا ٌّٓع اٿع.
21حّالِء 7987ظ جْ غرط اىصاخ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ (ىڙز حّ ٌانّ اىصاخ ذػٍْٔ) غرط
اىصاخ حْ اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌط ۽ جٍلٔص اٿع.
27حّالِء 7986ظ جْ اخٓب ىرلق ىرتّب ٌهْ ؽٔز فنص ذاحْ ؽيع انصًٓ ڳّٺ ٻٽ غطائْ
جٍهلْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
27حّالِء 7961ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ پطفاٌْ غُّٔاڻْ اـم ٌانّ ىٍيّذ ٌهْ غّىطف غُّٔڻ
۾ پٔصا ٿّٔ.
27حّالِء 7971ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ،جاذٓز ٌّٓع ۽ نػأٌاة حّ ىاُط پٍڊټ ڪؾٍچٍص فنص ٽّپڻ
الؽ حٔٽهْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ.
27حّالِء 7916ظ جْ غٍڌ حّ ٌّاىْ ؽاٌط فلٔط خاخؿ فنص ىٔاؿ ڌڻْ ةشؼ حّّٓ جٍهلْ فاذَُ
حْ ڳّٺ ىٔاٌصاخ چٍخڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
انِصق ؽاَُ ،غٔص ساخؾ ذػًٔ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .ڄيڻ حّ ٍُڌ 22حّالِء 7981ظ جْ ٌّذ ٰ
ٽکڙ ،كهٍّ ذٔصذآةاخ اخةْ غڃاڻپ ڊذاىا ٌّٓػْ ،ڪِاڻٔڪاذ ،ؽاٌطـ ۽ ڪانو ٌّٓػْ اٿع.
22حّالِء 7922ظ جْ حصٓص غٍڌق ؽاٌطقَء حّ ةأٌڪاذ ٌاذائڻ “ؽٔاؾ” حّ اـم ٌانّ ٌاذائڻ
خاز پٽ گّڪهصاغث ٌاگّاڻْ ُّ .پاڻ ڳّٺ کاُْ كاغو كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
ٌاذائڻ ؽٔاؾ حْ حٍو جاذٓز 78حّالِء ۽ حٍو ٍُڌ ٌّؽِطف فٔطفر ىهْ ٿّ.
22 حّالِء 2116ظ جْ سّةفّذة ؽاٌط اىِط گٔالٌْ اـم ٌانّ غٔص اٌّذ ٌهْ ؽاَُ فنص اـغط
ٌهْ ؽاَُ ففاة ڪئْ.
21 حّالِء 7949ظ جْ پطسهّش اخٓب ۽ ؽاٌط كاكْ ٌتصانرئْ “كائم” ىڪْ ؽطٓف ۾ ففاة
ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 77
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
21حّالِء 7414ظ جْ آراخقَء حْ جرطٓڪ حّ ٌهيتطخاذ ۽ كّىْ ڪاذڪً ذئٔع غالؾ ىريص
ڀطڳڙق فنص ىريص ساؿ ڀطڳڙق جٍهلْ حٔيع آةاخ حْ ڳّٺ ڊٍٓگاڻ ۾ پٔصا ٿّٔ.
28حّالِء 7947ظ جْ ڊاڪٽط اغص اهلل ؽاَُ “ةٔشّخ” ذػٍْٔ ًُ فاٌْ خٌٔا کْ ُئؾَ الِء
انّخاظ ڪّٔ.
28حّالِء 7912ظ جْ غٍڌق ،اذخف ۽ غطائڪْ رةاًٌ ۾ ڪافْ نکٍصڏ ؽاٌط اسحط اخٓب اـم
ٌانّ غالؾ ىريص ؽاَُ (ثاٌْ) فنص ةاع ٌهْ ؽاـ نکّق نکَْء ،كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
28حّالِء 7917ظ جْ ٌاىّذ ؽاٌط سّاحَ غالؾ فطٓص ففاة ڪئْ .سّاحَ غالؾ فطٓص حا فڎا ٺٽْ
ىاؿ نڏق ىٺڻ ڪّټ ۾ آةاخ ٿٔا .سّاحَ غالؾ فطٓص داة حّ ڪّذٓخّ ُّ.
28حّالِء 7447ظ جْ اىاؾ ةشؼ ـاةطٌ ،طػ ؽاٍُّار ساؿ ححّئْ جٍهلْ ىّذق حْ ڳّٺ
ىهڪ ۾ ڄائّ.
26حّالِء 7921ظ جْ ڪِاڻْ ٌّٓع اهلل ةشؼ اخةْ ٌانّ أٌع اٌفاذق فنص اذيص ةشؼ
اٌفاذق حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
26حّالِء 7988ظ جْ پاڪػحاؿ حْ اڳّڻْ فرٓطاٌيو ؽِٔص ىرحطؾ ةٍٔئط ڀٽْ حّ فذ آـف
ٌهْ رذخاذق فنص ذاڪو ٌهْ رذخاذق ٌّاةؾاَُ (ُاڻْ ةٍٔئط آةاخ) نڳ ڳّٺ ىٔط ساؿ رذخاذق
(ةالفؽ كتا) ۾ حٍو فذجّ .اـم ٌانّ غخافؽ ساؿ اٿع ًُ .فكث ىهڪ حّ ـصذ آُْ.
26حّالِء 7919ظ جْ ٌّحّاؿ پتهؾط ۽ ؽاٌط پاذز ذٓاص ىالج اـم ٌانّ ذٓاص ذػًٔ ڳّٺ
حياؽ انصًٓ ىالج ،جٍهلْ ٌاذق كهٍْ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
21حّالِء 7921ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ،ىرلق ۽ ٌلاخ ٌتصانلّٔؾ ـائب ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
21حّالِء 7978ظ جْ غٍڌ حّ ىآَ ٌار ـّفْ ؽاٌط فلٔط فنْ ىريص نغاذق (ثاٌْ) الڎاڻّ ڪّٔ
آسطق آذاؾ گاَُ جاث پّذ ۾ اٿع.
21حّالِء 7967ظ جْ ىشصفؾ حئم انظىاؿ ،ىشصفؾ اىًٔ فِٔو حْ گِط ۾ ُاال ۾ حٍو فذجّ.
غڃاڻپ؛ غٔاغْ اڳّاڻ ۽ ؽاٌط اٿع.
21حّالِء 7968ظ جْ ٌاىٔاذف نٔکڪ ذفٔو ڪٍڀط جٍهلْ ڪّټ غالؾ ىريص حْ ڳّٺ ذاحْ
ٌطز ڪانطق ۾ ڄائّ.
24حّالِء 7946ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ٺٔٺ غٍڌق ذاڳْ فلٔط ٌتصانغفّذ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
فلٔط ٌتصانغفّذ 7971ظ جْ ذٔصذآةاخ ؽِط ۾ ىِط ؽاَُ ٻاڏق ۾ حٍو فذجّ.
24حّالِء 7498ظ جْ كاكْ ٌهْ اڪتط خذارق فنص ٌهْ ىريص كاكْ ،كاكْ ٌتصانػئً
ىرهْ ذفُڙق ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ىؾِّذ اخٓب ،ؽاٌط ،۽ غچ غائًٔ حّ غّاٌد ٌگاذ
آُْ.
24حّالِء 7917ظ جْ ٌاىّذ غٔاغحصاؿ ۽ ةااثط رىٍٔصاذ ىريص آّب کِڙف فنص ذئٔع ؽاَُ
ىريص کِڙف جٍهلْ الڏڪاڻْ حْ ڳّٺ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
24حّالِء 2171ظ جْ ىظاج ٌگاذ ۽ ڪانو ٌّٓع ذهٔو ةطفُْ ففاة ڪئْ.
29حّالِء 7498ظ جْ جاث انؾٍطا ،فشط انؾٍطا ُصآث ٌهْ ٌخفْ “جاذڪ” فنص فلٔط انِصاخ
ٌطػ جطاب ٌهْ جٍّٔ ڳّٺ نٍهّ ذاٌئڪ جٍهلْ فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 78
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
29حّالِء 7476ظ جْ (ٻّٔ پٔط پاڳاذف) غٔص ٌهْ گُّط ؽاَُ افؽ “ةٍگم ڌڻْ” غٔص ـتغث اهلل
ؽاَُ افؽ حّ پٽ ُّ ڳّٺ ذذٔو ڎٌْ ڪهِّڏق جٍهلْ سٔطپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
29حّالِء 7968ظ جْ ؽاٌط النڻ چٍّ اـم ٌانّ نٍم ڎٌّ فنص ىريص اغيأٌم چٍّ غّڀّخٓطف،
كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
11حّالِء 7911ظ جْ ىّنّق ٌضٓط ذػًٔ جشهؿ حالنْ فنص ىّنّق ساخؾ ذػًٔ ححّئْ
ؽاُپّذ ڄائّ.
11حّالِء 7987ظ جْ غياحْ فذڪط غٔص اڪتط ذػًٔ ؽاَُ ذاؽصق فنص غٔص ذاحْ ىٔط
ىفهفْ ذاؽصق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .الڏڪاڻْ كهٍْ الِء ذاؽصق ساٌصاؿ كاةم فشط آُْ.
ٰ
حّالِء 7977ظ جْ پطغطاؾ كٔا پٽ ٌٍڍٓطاؾ حِاىٍاڻْ ٽٍڊق آخؾ كهٍْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ .پاڻ
كّىْ خذخ ذکٍصڏ ىؾِّذ ؽاٌط ُّ.
11حّالِء 7978ظ جْ جطكْ پػٍص ،كّؾ پطغث ۽ غٔاغحصاؿ اذةاب ٌّذ ىريص پهٔخّ حٍو فذجّ.
17حّالِء 2111ظ جْ غٍڌ حّ ىظاذيحْ ؽاٌط اةطأُو ىٍؾْ الڎاڻّ ڪّٔ.
17حّالِء 7988ظ جْ ؽاٌطـ رةٔصـ ىٔحهّ كٍتط ٌهْ ساؿ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
17حّالِء 7966ظ جْ ؽاٌط ٌطفاؿ ىِصقَء حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 79
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
*آگسٽ *
ٌٔػّق غاؽ حّ اٺّؿ ىٍِّٔ آگػٽ آُْ ًُ .ىٍِْٔ جْ اُّ ٌانّ ىؾِّذ ذفىْ ذڪيطاؿ
ىٍٍْ آُْ خاٌا ًُ .ىٍِْٔ خفذاؿ
ٰ “اگػٽع” ) (AUGUSTUSحْ ٌانْ جْ پّٔ .آگػٽع حْ نفيْ
اجط اڌ گّؽ ۾ ڎًٍِٓ ٌٍڍا ٿٍٔصا آًُ ،اؿ حْ ةطٌڪع ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ ڎًٍِٓ فڎا ٿْ فٍٓصا آًًُُ .
ىٍِْٔ ۾ ىًٍِٔ فغً ٿا ًُ .ىٍِْٔ ۾ 17ڎًٍِٓ ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ آگػٽ 7918ظ جْ راُص ٌتاغْ غّڀّ خٓطف ؽِط حْ ڀطغاؿ ڪهِّڏا ڳّٺ ۾ حٍو
فذجّ .غڃاڻپ ،ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ آگػٽ 2111ظ جْ ڪحاب الڏڪاڻّ اىط ؽشفٔحّؿ! الڏڪاڻّ ذٓػطچ اڪٔڊىْ ڇپآّ
جطجٔب ٌتصانػحاذ ڀٽْ ڎٌْ.
پِطًٓ آگػٽ 7917ظ جْ الڏڪاڻْ حْ جاذٓشْ ،غٔاغْ ،۽ اكحفاخق اُئث کْ ىرػّز
ڪٍصق كهٍْ حّ كٔاؾ ٌيم ۾ آٌصف فّٓ.
پِطًٓ آگػٽ 7987ظ جْ جٍهٔيْ ىاُط ـاذب ساؿ چٍا الڏڪاڻْ حْ ڳّٺ انِٔاذ آگاڻْ ۾
پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ آگػٽ 7942ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ىفطق ؽاَُ حْ خذگاَُ حّ غخاخـ ٌؾًٔ ،ذفذاٌْ
پٔؾّا غٔص غالؾ كاخذ ؽاَُ ٌفطپّذق اٌحلاؽ ڪّٔ غٍصز ىظاذ ٌفطپّذ ۾ آُْ.
پِطًٓ آگػٽ 7984ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ٌياؾ انصًٓ “ٌاىو” چاٌڊّٓ فنص ىّنّق ٌتصاهلل
“اثط” چاٌڊّٓ ڳّٺ ٻٔڙف چاٌڊّٓ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ آگػٽ 7988ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ٌياؾ “رائط” سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
تْ غانب ڳّٺ پِطًٓ آگػٽ 7912ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ةِحطًٓ ؽاٌط ۽ اخٓب اذيص ىخح ٰ
ىهڪاڻْ ؽطٓف خاخف ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ آگػٽ 7912ظ جْ ٌاىّذ ىرلق ،نٔکڪ ۽ ؽاٌط ڊاڪٽط ڪياؽ ڄاىڙف فنص نٌّگ ساؿ
ڄاىڙف ڳّٺ گم ىريص ڄاىڙق ذاڻٔپّذ ،كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ آگػٽ 7961ظ جْ نٔکڪ ۽ ىرلق سٔط ىريص نغاذق ڳّٺ حٍفط ساؿ نغاذق ،جٍهلْ
غٍخِّذق ،كهٍْ غاٌگِڙ ۾ فنْ ىريص ساؿ نغاذقَء حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ آگػٽ 7911ظ جْ ىؾِّذ ڪانو ٌّٓع ۽ كّىْ ڪاذڪً غحاذ رٌگٔخّ ذفُڙق،
كهٍْ غکط ۾ ڄائّ.
پِطًٓ آگػٽ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ـرافْ اىًٔ الکّ اـم ٌانّ ىريص اىًٔ فنص ىريص
ُاؽو الکّ خفنث پّذ ـفً ۾ حٍو فذجّ.
2 آگػٽ 7492ظ جْ ٌئو ؽاٌط ڇحْ فلٔط غاٌگْ ىٔطفساؿ جٍهلْ حْ ڳّٺ خڏق ۾ ففاة
ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 80
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
2آگػٽ 7986ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىٔاذق ؽاٌطٌ ،اٽڪ ڪاذ ۽ اخٓب ڊاڪٽط پطٓو پطڪاس
اـم ٌانّ پطٓو غٍگَِ غٍث غٍگَِ ىٔهػٍگِاڻْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
2آگػٽ 7961ظ جْ ىؾِّذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڪانو ٌگاذ اٌخار ٌهْ فنص فحد ٌهْ غيّؿ
سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
1آگػٽ 7964ظ جْ ؽاٌط حّس ىٍگْ (حافٓص ذػًٔ ىٍگْ) پٍخّخٓطف الڏڪاڻْ ۾ حٍو
فذجّ.
8آگػٽ 2111ظ ٓاذؿ حّ ٓاذ ۽ ڪچِطقَء حّ ىّذ فٍڪاذ ىريّخ ـصٓلَْء حّ فڇڙف ٿّٔ.
8آگػٽ 7919ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ذلطة غّت انرق ىشصفؾ ٌّج غطفذ حْ خذگاَُ حّ
غخاخـ ٌؾًٔ ىريص اىًٔ فِٔو ىشصفؾ ،فنص ىشصفؾ رىاؿ نانب انيّن ْٰ ُاال ٌّاؿ ۾ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7462ظ جْ (پٍخّؿ پٔط پاڳاذف) غٔص ؽاَُ ىطخاؿ ؽاَُ افؽ “ڪّټ ڌڻْ” فنص ذظب اهلل
ؽاَُ ىػڪًٔ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7929ظ جْ (اخاڪاذ) ڄاڃاڻْ ذىٔؼ ذفچٔطاؾ ،غٍڌ ذٌگ ىٍچ اغٽٔج حّ غصاذٔاة
اخاڪاذ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7961ظ جْ ؽاٌط راُص خاذا اةڙف حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7997ظ جْ ؽاٌط ٌطفاؿ ىِصق الڎاڻّ ڪّٔ.
8آگػٽ 7918ظ جْ ذهٔو ةطفُْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ .فانص حّ ٌانّ (ٌتصانٍظٓظ) اخةْ
سصىحّؿ ىظاج ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڪانو ٌّٓع ُئع.
8آگػٽ 7498ظ جْ سالفث جرطٓڪ حّ اڳّاڻ ٌهْ اٌّذ ؽاَُ ذاؽصق ڳّٺ انَِ ةشؼ
ڪهِّڏف ٌطػ ؽاَُ آةاخ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7988ظ جْ غٍڌ حّ ةٔتاڪ غٔاغْ اڳّاڻ ۽ ـرافْ ذيظف ساؿ پهٔخّ حٍگؾاُْ حْ
ڳّٺ ىگط ساؿ پهٔخْ كهٍْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
8آگػٽ 7918ظ جْ پٔط ٌهْ ىريص ؽاَُ ذاؽصق فنص پٔط ىريص ذاىص ؽاَُ ذاؽصق ڳّٺ ةِيڻ
نڳ ٌفطة اغٽٔؾً جٍهلْ ذجْ خٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ اخب جاذٓز،
غٔاغث ۽ ـرافث ۾ پاڻ ىهِآّ.
8آگػٽ 7918ظ جْ ىؾِّذ ذاڳْ دفانفلاذ ٌهْ ساـشٔهْ فنص فلٔط انِڏٌّ ساـشٔهْ ،ٽٍڊق
انِٔاذ حْ ڳّٺ پاڪ غٍگِاذ ۾ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7967ظ جْ ٌانّٔاذق ـرافْ ۽ نٔکڪ ذڪ غٍڌق حّ اـم ٌانّ غالؾ اـغط فنص
غالؾ حٍفط ىٍگْ ڳّٺ ذاىص اڄڻ ،جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ،كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
8آگػٽ 7961ظ جْ ٌاىٔاذق نٔکڪ اـغط غٍڌقَء حّ اـم ٌانّ غالؾ اـغط فنص ىريص آچط
ىخاُص ٌتاغْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
6آگػٽ 7984ظ جْ غٍڌ حّ سّةفّذة ؽاٌط كيط انصًٓ فنص اىاؾ ةشؼ ساـشٔهْ ڳّٺ
انِٔاذ ساؿ ىػحّئْ جٍهلّ ىٔطفساؿ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1آگػٽ 7981ظ جْ حيً ساؿ غطٓب حئٍث انؾٍطاِء غٍڌ ۽ ىخهع ٌهو ف اخب ُاال حّ
غطگطؾ ذڪً الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
www.sindhsalamat.com 81
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1آگػٽ 7918ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء ۽ اخب حّ ـرحيٍص ۽ پطسهّش سصىحگاذ ىريص ٍٓلّب ٌٔار
ٽٍڊق ڄاؾ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1آگػٽ 7981ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ذار ٌاٿً ؽاُْ اـم ٌانّ ٌهْ ؽٔط فنص ٌّذ ىريص
ىٔطاڻْ ،كهٍْ خاخف حْ ىؾِّذ ؽِط سٔطپّذ ٌاٿً ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ.
4آگػٽ 7918ظ جْ ٌلاخ ،ىرلق ۽ اخٓب ڊاڪٽط انِصاخ فنص ىريص ٌهْ ٻُّّٔ ڳّٺ پٔچُّا ٌظخ
النّ ذائٍڪ جٍهلْ فاذَُ ۾ حٍو فذجّ.
4آگػٽ 7928ظ جْ غياحْ فذڪط ،حج ،خاٌؾّذ جاث ىريص اةڙف فنص كاخذ ةشؼ ساؿ اةڙف
ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
4آگػٽ 7996ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ٌياؾ انصًٓ ٌاىو چاٌڊّٓ ففاة ڪئْ.
4آگػٽ 7921ظ جْ الؽ ڪطؽً آڎفاڻْ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
4آگػٽ 7928ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف ؽاٌط آو ڪيم اـم ٌانّ ىّنچٍص ىٍگِاذاؾ
ةٍصذاڻْ ؽِط ڪٍڊٓاذق حّ ذٍُصڏ ُّ .حٍو ڪطاچَْء ۾ ٿٔع.
9آگػٽ 7448ظ جْ ىٔط ٌهْ ٌّار ساؿ ٽانپط فنص ىٔط اىاؾ ةشؼ ساؿ ٽانپط كهٍْ سٔطپّذ
ىٔطز حْ ڳّٺ ڪّټ ڎٓخْ ۾ جّنص ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ غٍڌق ٻّنْ حّ ةاڪياؽ ؽاٌطٌ ،هو،
اخب ۽ ىّغٔلَْء غاؿ چاَُ ذکٍصڏ ؽشؿ ُّ.
9آگػٽ 7181ظ جْ ىٔاؿ غالؾ ؽاَُ ڪهِّڏق کْ غٍڌ حْ گاخق جْ فِٓاذّٓ فّٓ.
9آگػٽ 7969ظ جْ ؽاٌط اىحٔار ڪهِّڏف فنص غالؾ كاخذ ڪهِّڏف ڳڙُْ سصا ةشؼ ڀٽّ ،۾
حٍو فذجّ.
71آگػٽ 7989ظ جْ غٍڌ ڌذجْ غاؿ ٿٍٔصڏ ٌا اٌفافًٔ سالػ حصفحِص ڪٍصڏ ،كّىپطغث
غٔاغث کْ ٌتاخة غيخٍِصڏ ٌئًٔ ٌػم حْ ذٍُيائْ ڪٍصڏ غٔاغحصاؿ ىرحطؾ ةؾٔط ساؿ
ىطجلْ كطٓؾْ ىّٽڻ پّذ ىرهْ ذجٔصٓطق ؽِط كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو ٰ كطٓؾْ فنص غالؾ
فذجّ.
71آگػٽ 7988ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ ٌاچّ ڪالڪاذ ،چاٌصق فلٔط فنص احٔو ڀٔم ڳّٺ
ىانَِْء حّ پاذ جٍهلْ ڇاڇطق كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ حٍو فذجّ.
71آگػٽ 7986ظ جْ ٌانّٔاذف ىرلق ؽّڪث سّاحائْ ڪطاچَْء ۾ نهٔف ةشؼ سّاحائْ
حْ گِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
71آگػٽ 2172ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نٔکڪ حصٓص ؽاٌط ،ىحطحو ،ىرلق ۽ ڊاذىَ ٌّٓع
ؽيؾٔطانرٔصذق الڎاڻّ ڪّٔ.
77آگػٽ 7944ظ جْ غٍڌق ىِاحط فػاخؿ خفذاؿ ةؾٔط ساؿ كطٓؾْ کْ گطفحاذ ڪطق 74
ىًٍِٔ الِء كٔص حْ رٌصاؿ ۾ ذکّٔ فّٓ.
77آگػٽ 7491ظ جْ ٌئو اٌػاؿ ذافو اىاؾ ةشؼ غّىطف حٍو فذجّ.
77آگػٽ 7988ظ جْ غيا ساٌصاؿ حّ آسطق ذڪيطاؿ ڄاؾ ڪاٌڀّ ساؿ ففاة ڪئْ.
77آگػٽ 7916ظ جْ جفػٔط ۽ ؽطج حّ ڄاڻّ ؽاٌط ،۽ ٌثط ٌّٓع آسٌّص ىريص ذػً ىػڪًٔ
الڎاڻّ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 82
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
77آگػٽ 7918ظ جْ ةطک ٌانو ،اغحاخ ،اخٓبٌ ،لاخ ۽ ؽاَُ نهٔف حّ پاذکّ ،ذٔصذ ٌهْ
نغاذق جاحپّذ حْ ٌّاب گِطاڻْ ۾ ٌّاب كٍتط ٌهْ نغاذقَء حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
72آگػٽ 7112ظ جْ ىٔاؿ غالؾ ؽاَُ ڪهِّڏف ڪّټ ،كهٍا ،جشث ڇڏق ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
72آگػٽ 7978ظ جْ ىِاؿ اخٓب ۽ خاٌؾّذ ىريص اةطأُو حّّٓ فنص ىريص ساؿ حّّٓ جٔطٽ
نڪْ حْ ڀط ۾ ڳّٺ آةاخ جٍهلْ ڪّٽڙق كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
72آگػٽ 7928ظ جْ غٍڌ ٻّنَْء حْ ةطک اخٓب ،غياث غڌاذڪ ـرافْ ٽِهٔطاؾ آراخ حّ
ىڪيم ٌانّ ٽِهٔطاؾ حػّىم ڪّڎفاڻْ ٽٍڊق ىريص ساؿ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
72آگػٽ 2119ظ جْ ؽاٌط اىٔط ىالج اـم ٌانّ ىريص اةطأُو فنص ڇٽّ ساؿ ىالج ففاة
ڪئْ.
71آگػٽ 7916ظ جْ ىاُط جٍهٔو ،خاٌؾّذ ،غياث غڌاذڪ ،ىّذح ۽ ىرلق ڊاڪٽط ذئصـ
کِڙف ىريص آّب کِڙف حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .حٍو ڀّىْ الڏڪاڻّ اٿع.
71آگػٽ 7911ظ جْ ثئطـ رذًٓ ڦَُّ حّاٌْ ۾ ًُ حِاؿ کْ ڇڏق خاذانتلا ڎاًٌِ ذفاٌْ
ٿْ.
71آگػٽ 7928ظ جْ غٍڌ حّ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ُظاذف ساؿ “ىخاُص” فنص نٍم ةشؼ ٌتاغْ
ڳّٺ گِّگِاذق جٍهلْ كٍتط ،كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71آگػٽ 7911ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىٔاذق نٔکڪ ،ىرلق ۽ نػأٌاة حّ ىاُط ڊاڪٽط
پطغْ گصفاڻْ حّ ىڪيم ٌانّ پطغّ حٔػّىم گصفاڻْ خاخفَء ۾ حٍو فذجّ.
71آگػٽ 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ىريص آّب ،ىريص ذىلاؿ ؽٔز حْ
گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7929ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط اىٔص سٔطپّذقَء حّ اـم ٌانّ اىٔص ٌهْ فنص رفاذ ٌهْ
ىطاخ حيانْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
78آگػٽ 7917ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف غٔاغحصاؿ ىريص آّب کِڙف ڳّٺ ٌاكم ۾ ڄائّ.
78آگػٽ 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ةٔشّخ ةهّچ اـم ٌانّ فحد اهلل حػڪاڻْ جٍهلْ پٍْ
ٌاكم حْ ڳّٺ حيٍْ حػڪاڻَْء ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7918ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ةطک نٔکڪا ،ؽاٌطـ ،ڪِاڻٔڪاذـ ۽ ٌافؽ ٌگاذ ذٓٽا
ؽاُاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7919ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ۽ ىرلق ىريص ٌهْ ذصاخ ،سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7948ظ جْ غالؾ فطٓص غٍڌق اـم ٌانّ غالؾ فطٓص ذاحْ آُْ ًُ ٌّحّاؿ ؽاٌط
حّ حٍو ڳّٺ پٔطفر ذاحَْء ۾ ٿّٔ.
78آگػٽ 7981ظ جْ غٍڌ غئث غڄْ ةطـغٔط ۾ اٌگطٓظؿ حّ ذاڄ سحو ٿّٔ.
78آگػٽ 7911ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ۽ خاٌؾّذ ىفط ذػً غٔص ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىفهفْ ساؿ ححّئْ فنص غالؾ ذغّؽ ٰ 78آگػٽ 7917ظ جْ غٍڌ حّ ُاڪاذف ذئٔع غالؾ
ححّئْ ڳّٺ ححّئْ ٌّاؿ كهٍْ ىّذق جٍهلْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 83
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78آگػٽ 7497ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اُو ؽاٌط آسٌّص ىريص كاغو ُاالئْ پطاڻا ُاال ۾ ففاة
ڪئْ.
78آگػٽ 7984ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ڪطاچْ حْ ٌؾطٓاة حّ آغار ٿّٔ.
78آگػٽ 7969ظ جْ اڪطؾ غاگط ٌتاغْ پٍخّخٓطف كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ
غڃاڻپ ،ؽاٌط ۽ ڪِاڻٔڪاذ آُْ.
78آگػٽ 7981ظ جْ ٌانْ فاذق غياحْ ڪاذڪً ةهلٔع آڌقٌ ،تصانػحاذ آڌق حْ حّٔؿ
غاٿْ آُْ ًُ حّ حٍو ڪطاچْ ۾ ٿّٔ.
78آگػٽ 7922ظ جْ غٍڌ سالفث ڪاىٔٽْ ـّةْ ۾ غارق ڪياؽ ڀاؽا حّ ڎُاڏف ىهِآّ.
78آگػٽ 7947ظ جْ ةٍٔئط ڀٽّ ـاذب کْ ڪطاچْ حٔم ىٍحلم ڪّٔ فّٓ.
78آگػٽ 7974ظ جْ كائص اغهو حْ ؽاخق 87غانً حْ ٌيط ۾ ُڪ پاذغْ غٔٺ ىػٽط
ڊٌؾا پٔٽٍٽ حْ ڌق ىع ذجٍا ٻائْ غاؿ ٍُصغحاؿ حْ ؽِط ڪهڪحْ ۾ ٿْ ُئْ.
78آگػٽ 7927ظ جْ غٍڌق ٌافؽ ٌّٓع ۽ ٌثط ٌّٓع گّةٍص ىانِْ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7988ظ جْ اخؽ غّىطف اـم ٌانّ (ڊاڪٽط ٌتصانڪطٓو غّىطف) غکط ؽِط ۾ پٔصا
ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط ،ىرلق ،۽ ٻاذاڻّ اخب حّ جشهٔلاذ ،پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق اخةْ
غٍگث جاذٓز ۽ ڪطخاذ.
78آگػٽ 2112ظ جْ غٍڌ حْ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ڊذاىَ ٌگاذ ذراؼ ىِط ًُ فاٌْ حِاؿ کْ
انّخاظ ڪّٔ.
78آگػٽ 7912ظ جْ ؽاٌط اٌخو ُاالئْ ُانً ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7978ظ جْ ؽاٌط غٍْ كاكْ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7929ظ جْ نٔکڪ ىطاخ ٌهْ ىطرا (ٽٍڊف آغا) ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7912ظ جْ ىِٔڙ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ نٔکڪ آٌٍص جاىهطاىاڻْ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7911ظ جْ ٌّاةؾاَُ غاؿ جٍهق ذکٍصڏ ؽاٌط فنْ ذاؾ ڪؾائْ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7919ظ جْ نٔکڪ ىريص ٌهْ ذصاخ سٔطپّذ ۾ اک کّنْ.
78آگػٽ 7912ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف نٔکڪ ۽ ُصآحڪاذ آٌٍص ٺِهطاڻْ ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾
ڄائّ.
78آگػٽ 7989ظ جْ ىظاذيحْ ؽاٌط افلم كاخذق الڏڪاڻْ حْ ڳّٺ خفخق غٍِڙق ۾
ڄائّ.
78آگػٽ 7989ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ اثط غٍڌقَء حّ پّذف ٌانّ ٌتصانٍظٓظ غّنٍگْ فنص
چٍٔػط ساؿ غّنٍگْ حِيپٔط كهٍْ ٺٽْ ۾ حٍو فذجّ.
78آگػٽ 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ـرافْ ٌهْ راُص اـم ٌانّ راُص ٌهْ ٌتاغْ فنص
غالؾ ىريص ٌتاغْ ڳّٺ ساٌپّذ جٍهلّ ڪْ آً ؽاَُ ،كهٍّ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
76آگػٽ 7997ظ جْ غٍڌ حّ ىفّذ ۽ اخٓب ظ ؼ ؽٔز ففاة ڪئْ.
76آگػٽ 7984ظ جْ ىؾِّذ غٔاغْ ۽ غياحْ اڳّاڻ غالؾ كاخذ پهٔخّ فنص ٌهْ ىريص
پهٔخّ ڳّٺ ىٍگط ساؿ (حٍگؾاُْ كهٍْ ٺٽْ) ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 84
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
76آگػٽ 7914ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اىط اةڙف ةاڊَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71آگػٽ 7928ظ جْ غٍڌ حّ نٔکڪ ڊاڪٽط اذحً چٍڊاڻْ ڪطاچْ ۾ پٔصا ٿّٔ .جشهؿ “ؽاخ”
اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط؛ -پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق غظؽ جرلٔق ،جٍلٔص ۽ ؽاٌط.
71آگػٽ 7961ظ جْ ڀهّڏ ؽاٌط ٌتصاهلل ؽطذ ففاة ڪئْ.
71آگػٽ 7988ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ذٔصذآةاخ حْ ٌؾطٓاة حّ آغار ُّؾ غٽٔڊ ُاؽ
ذٔصذآةاخ ىاؿ ٿّٔ.
71آگػٽ 7981ظ جْ سٔطانٍػاَء حٍفطق ذٔصذآةاخ ۾ ڄائْ .اخٓب غڃاڻپ غٍڌ حْ حصٓص
ڪِاڻٔڪاذ آُْ.
71آگػٽ 7961ظ جْ ؽاٌطـ رٓب ٌياىاڻَْء ٽٍڊف ىريص ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
74آگػٽ 7961ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ىشحٔاذ غيّؿ فنص ٓاذ ىريص ؽِط ڎفڪطق كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
74آگػٽ 7918ظ جْ اغحاخ ،اخٓب ،خاٌؾّذ ۽ ىاُط نػأٌاة ڊاڪٽط انِصاخ فنص ىريص ٌهْ
ٻُّّٔ ڳّٺ پٔچُّا جٍهلْ فاذَُ اؿ فكث كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
74آگػٽ 7987ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ڄاجم غڄاجم اخٓب فنْ ذاؾ فنڀ فنص ڪّٔؽ ذاؾ
ىؾِّذ ؽِط ىٺْ ۾ حٍو فذجّ.
74آگػٽ 7916ظ جْ غٍڌق ۽ اذخف حْ ىؾِّذ ؽاٌطـ ٌّذ ؽأًُ اـم ٌانّ ٌّذ حِاؿ ڌقَء
ؽاَُ ىريص ساؿ ٌهْ رئْ ڪاڪڙ پٺاڻ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
74آگػٽ 7961ظ جْ غٍڌ حّ ىلتّؽ ٌّاىْ فٍڪاذ ةطڪث ٌهْ ڀٽ ىؾِّذ فٍڪاذ ذغّؽ
ةشؼ ڀٽ حّ پٽ آُْ ةطڪث ڀٽ حّ حٍو ٍُڌ غکط آُْ.
74آگػٽ 7967ظ جْ ىؾِّذ اخٓب جطحيْ ٌگاذ ۽ ڪانو ٌگاذ سانص چاٌڊْٓ حّ پّذف ٌانّ
غٔف اهلل فنص اىاؿ اهلل چاٌڊّٓ ڳّٺ ڀٍڀْ ساؿ چاٌڊْٓ جٍهلْ ىٔطفساؿ ،كهٍْ كٍتط
ؽِصاخڪّټ ۾ ڄائّ.
74آگػٽ 7912ظ جْ ىهڪ حّ ٓاذُّؿ فرٓطاٌيو ىريص ساؿ حّڻٔخّ فنص خًٓ ىريص
حّڻٔخّ كهٍْ غاٌگِڙ جٍهلْ کپطق ۾ غٍڌڏق نڳ پٍٍِخْ اةاڻْ ڳّٺ ۾ پٔصا ٿّٔ.
74آگػٽ 2116ظ جْ غٍڌق ذفراٌْ استاذ “آز” ذٔصذآةاخ ىاؿ ؽآً ٿْ ًُ استاذ حّ ةاٌْ
ٌتصانيخٔص ذاحپّة ٌطػ اىط ڀٽْ آُْ.
79آگػٽ 7981ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط فلٔط غالؾ “ىػطفذ” ففاة ڪئْ آسطق آذاؾ
گاَُ ؽڪاذپّذ ۾ اٿع.
79آگػٽ 7917ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط نکٔطاث ڪؾٍچٍص ٌظٓظ نّڪ پڌاذّٓ.
21آگػٽ 7911ظ جْ ٌاىٔاذف جطكْ پػٍص اخٓب ،ىرلقٌ ،لاخ ۽ ؽاٌط ذؽٔص ڀٽْ ڳّٺ اذفڏ
جٍهلْ ذفُڙق كهٍْ غکط ۾ ڄائّ.
27آگػٽ 7924ظ جْ غٍڌ حْ ىؾِّذ اٌلالةْ ُاذق اڳّاڻ ۽ جطكْ پػٍص خاٌؾّذ ،ڪاىطٓڊ
ذفچٔطاؾ حّ حٍو جٍّ ىم نُّاڻْ حْ گِط ىٺْ ۾ ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 85
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
27آگػٽ 2172ظ جْ ٌاىّذ ڀاذجْ غٍڌق اخٓب ؽاٌط ۽ نٔکڪ اذحً غڪآم 91فذًُٔ حْ
ڄياذ ۾ ڀاذة حْ ٌالئلْ افنَِ اٌڌٓطق ۾ خِٓاٌث ڪطق فّٓ.
27آگػٽ 7961ظ جْ غٍڌ حّ ڄاجم غڄاجم ٌٍث گّ ؽاٌط غٔص گم ىريص ؽاَُ ةشاذق خذگاَُ
ؽطٓف ىٔاؿ غالؾ ـصٓق ىٔڪڻ ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
27آگػٽ 7981ظ جْ غٍڌ حّ ةاڪياؽ ؽاٌط ٌتصانڪطٓو پهْ فنص ساٌفاذب ٌها ىريص پهْ
جٍهلْ ٌيطڪّټ ۾ پٔصا ٿّٔ.
27آگػٽ 7916ظ جْ حصٓص غٍڌق ڪِاڻْ ۾ اُو ٌانّ اٌصذا فاغّاڻْ ىٔطپّذ ساش غٍڌ ۾
حٍو فذجّ.
27آگػٽ 2172ظ جْ ؽاٌط ،نٔکڪ ۽ نػٍط ڊاڪٽط كطةاؿ ٌهْ حِحٔاؽ الڎاڻّ ڪّٔ.
22آگػٽ 7911ظ جْ ٌئو ۽ اىط اٌػاؿ ٌّذ ىريص الکٔط ففاة ڪئْ .غٍصز فـٔث
ىهاةق ىػهو ُاغٽم ذٔصذآةاخ حْ اذانْ ۾ خفٍآّ فّٓ.
22آگػٽ 7988ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ثٍاُء اهلل ثٍا غطٍُصق سّاحَ ىريص اةطأُو سهٔم غطٍُصق
حْ گِط گهظاذ سهٔم پٔط غطٍُصق جٍهلْ غاىاذق كهٍْ ٌيطڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
22آگػٽ 7916ظ جْ سّاحَ حْ-االٌا حّپّذف ٌانّ غالؾ ٌهْ فنص انَِ ڎٌّ سّاحَ ڪطاچْ ۾
پٔصا ٿّٔ اخةْ غڃاڻپ اٌگطٓظق ۾ ُڪ ؽاٌط ۽ نٔکڪ حْ ذٔثٔث ۾ ٌانيْ ؽِطة ذاـم
ڪئْ.
22آگػٽ 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ڪيپّٔٽط اٌخٍٔئط آار ؽاَُ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
22آگػٽ 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ پطفڊّٓغط ،ىليّؿ ٌگاذ ٌاخذ حّڻٔخّ ،ساخؾ
ذػًٔ حّڻٔخْ حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ
21آگػٽ 7992ظ غٍڌ حّ ىؾِّذ ؽاٌط غهٔو ُاالئْ الڎاڻّ ڪّٔ.
21آگػٽ 7981ظ جْ ىرلق ،جاذٓشصاؿ ۽ اخٓب ىريص الئق رذخاذق فنص اذيص ساؿ رذخاذق
ىّغْ رذخاذق جٍهلْ ىّذق كهٍْ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ. ٰ ڳّٺ ىريص
21آگػٽ 7986ظ جْ ىثانْ غياحْ فذڪط ۽ اخةْ دفؼ ذکٍصڏ ؽشفٔث ىريص ىهّڪ اٌڙ
ڳّٺ ذاُب ؽاَُ جٍهلْ غڪطٌڊ كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ ڄائّ.
21آگػٽ 7961ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حْ ؽاٌطـ ذسػاٌَ پطٓث اـم ٌانّ ذسػٍَ ڌقَء ىريص
ـصٓق چٍڙ ڪاذق ىّذق ،ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
28آگػٽ 7449ظ جْ ىّالٌا ىٔاؿ گم ىريص ىٔڪڻ ففاة ڪئْ غٍصز كتط ىتاذڪ خذگاَُ
ؽطٓف ـصٓلَٔ ؽِصاخ ڪّټ ۾ آُْ.
28آگػٽ 7918ظ جْ غٔاغحصاؿ ۽ فڪٔم ٌتصانػحاذ پٔطراخف ففاة ڪئْ.
28آگػٽ 7911ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ىريص حيً ُانّ فـاؽ ڪّٔ .ىڪهَْء كتطغحاؿ ۾ خفً
ٿٔم آُْ.
28آگػٽ 7941ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ،اخٓب ۽ ةِاخذ ذط ىخاُص فلٔط ىريص ذذٔو ىِط
الڎاڻّ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 86
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
28آگػٽ 7496ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ـاذب فً ؽاٌط ۽ كاةم اذحطاؾ اغحاخ ،كاخذ ةشؼ
ةؾٔط ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
28آگػٽ 7994ظ جْ ىاکَْء کاؿ ىٺّ آفار ىريص ٌهْ ٻگِّٔ الڎاڻّ ڪّٔ.
28آگػٽ 2114ظ جْ ةطک ٌانو ،اغحاخ ،اخٓبٌ ،لاخ ۽ ؽاـ نهٔف حّ پاذکّ ذٔصذ ٌهْ نغاذق
اسحط ڪاٽٔخظ ،ذٔصذآةاخ ۾ پٍٍِخْ ذُائؾگاَُ جْ ففاة ڪئْ.
26آگػٽ 7428ظ جْ ىٔط ذػً ٌهْ ساؿ ٽانپط فنص ىٔط ٌّذ ىريص ساؿ ٽانپط حٍو فذجّ.
غڃاڻپ ٌاىّذ ٌانو ،غشً غٍج ؽاٌط ُّ.
21آگػٽ 7929ظ جْ ىطاخ ٌهْ ىطرا ذٔصذآةاخ حْ ٽٍڊف آغا اغيأٌم ؽاَُ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
غڃاڻپ ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىا ٌّٓع ،ىحطحوٌ ،لاخ اٿع.
21آگػٽ 7996ظ جْ كاكْ ٌتصانيخٔص ٌاةص ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ.
21آگػٽ 7482ظ جْ حهٔم انلصذ ـّفْ ةظذگ ۽ غچم غائًٔ حْ خذگاَُ حّ پٍخّؿ غخاخـ
ٌؾًٔ غشْ كتّؽ ىريص خذارق (ثاٌْ) فنص سّاحَ ٌخو انصًٓ خذارؿ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾
حٍو فذجّ.
21آگػٽ 7946ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط،ا خٓب ۽ ـرافْ دفانفلاذ ذاؽصق الڎاڻّ ڪّٔ.
21آگػٽ 7918ظ جْ ؽاٌطـ ۽ ڪانو ٌّٓع ٌطفاٌَ ىالج حٍو فذجّ.
24آگػٽ 7981ظ جْ ڪيپٔئط ۽ ـرافْ اغهو آراخ فنص غهٔياؿ ڪّذائْ ةهّچ ذٔصذآةاخ ۾
حٍو فذجّ.
غهيْ اٿع .فانص
ٰ 24آگػٽ 7964ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ نٔکڪا ۽ ؽاٌطـ اىط غٍڌف اـم ٌانّ
حّ ٌانّ ذػًٔ ةشؼ نغاذق حٍو حّ ٍُڌ ڳّٺ خفخف ساؿ نغاذق جٍهلْ ىٔطپّذ ساش آُْ.
24آگػٽ 7968ظ جْ غٍڌق فهيً ۽ ڊذاىً حّ ىؾِّذ اخاڪاذ اذيص ذػًٔ فنص ىريص ةچم
ىٔيڻ خاخفَء ۾ پٔصا ٿّٔ.
11آگػٽ 7917ظ جْ كّىْ ڪاذڪًٌ ،اىّذ ؽاٌط ،اخٓبٌ ،لاخٌ ،افؽ ٌگاذ ۽ ىحطحو ٌّار ساؿ
رٌئّذ جٍهلْ ىٔطپّذ ةٺّذق حْ ڳّٺ اذيص ساؿ رٌئّذ ۾ حٍو فذجّ.
11آگػٽ 7912ظ جْ ٌيو حْ ؽاٌط ٌهْ ىريص سانصقَء ففاة ڪئْ.
17آگػٽ 7978ظ جْ ىٔط ٌهْ اذيص ٽانپط فنص ىٔط ٌتْ ةشؼ ٽانپط ٽٍڊق ىٔط ىريّخ،
ذٔصذآةاخ ۾ اک کّنْ ،اخةْ غڃاڻپ؛ -ىيحار غٔاغحصاؿ ،اخٓب ،ىفڪط ۽ فالغفط اٿع.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ڪٍّؽ پتهٔڪؾً كٍتط 2117ظ ۾ فحّخ ۾ آئْ.
ڪٍّؽ پتهٔڪؾً كٍتط حّ غٍڀانٍٔصڏ غٍٔص غّىطف آُْ.
اخاذـ اخب ٌّ -ذٔصذآةاخ؛ ُْ اؽاٌحْ اخاذف ٌانّٔاذق ڪِاڻٔڪاذ ناذؼ اؽطػ ۽ غالؾ ٌتْ ىغم 7989ظ جْ كائو ڪّٔ.
رئتػٽ ) (SZABISTىهڪ حْ ٌّحّاًٌ کْ غائٍع ۽ ٽٔڪٍاالحَْء حْ ؽٍتْ ۾ سّخڪفٔم ةٍائڻ الِء ؽِٔص ىرحطىَ ةٍٔئط
ڀٽّ حْ كائو ڪٔم اخاذق ؽِٔص دفانفلاذ ٌهْ ڀٽّ اٌػٽٔٽّٔټ آػ غائٍع ائٍڊ ٽٔڪٍانّحْ حّ ةٍٔاخ 7991ظ ڌاذق پًُّٔ ،
اخاذق حْ ةاٌْ چاٌػهط ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ ؽِٔص ُئْ ُْ .اخاذف ۡ
الڏاڻْ حْ غچم ڪانٌّْ ۾ آُْ.
www.sindhsalamat.com 87
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
سيپٽمبر
ٌٔػّق غاؽ حّ ٌائّؿ ىٍِّٔ غٔپٽيتط آُْ .غٔپٽيتط النٍْٔ رةاؿ حْ نفو غٔپٽو
ىٍٍْ آُْ غحّؿ پطاڻْ ذفىً ڪٔهٍٔڊذ ۾ ُْ ٰ ) (SETPTEMىاؿ فذجم آُْ ،حًٍِ حْ
ىٍِّٔ غحّؿ ُّ ،پطّٓذپْ ڪٔهٍٔڊذ ۾ ًُ حّ ٌيتط ٌائّؿ آُْ ُْ .ىٍِّٔ ىّغيً حْ ىٽاغٽا
حْ نراط کاؿ ٌِآث اُو ىٍِّٔ آُْ ًُ .ئْ ىٍِْٔ خفذاؿ 27غٔپٽيتط جْ غج ةهڪم سم
انػحّا جْ چيڪڻ نڳٍصف آُْ ۽ غڄْ خٌٔا ۾ ڎًٍِٓ ذاة ةطاةط ٿًٔ ٿا .اجط اڌ گّؽ ۾ سظاؿ حْ
ىّغو ۽ ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ ةِاذ حْ ىّغو ٿئْ ٿْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ 11ڎًٍِٓ ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7484ظ جْ غٍڌ حْ خذغگاَُ غٍڌ ىصذغة انػالؾ حّ افححاج ٿّٔ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 2119ظ جْ ڪحاب غّڀْ خٓطق حا ڎاة ڌڻْ جرلٔلْ حائظف نٔکڪ سافٌص ڎٌّ
الڏڪ غٍڌ اخةْ غٍگث ؽاح غّڀّ خٓطف ڇپطآّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7966ظ جْ ـّفْ ؽاٌط ـّفْ خذفٓؼ ٌهْ الڏڪ اـم ٌانّ (ذفؽً ٌهْ)
ڳّٺ پٔانّ الڏڪ غّڀّخٓطف حْ ڀطغاؿ حٍو فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7919ظ جْ اخٓب پطففٔػط ڊاڪٽط ىٔيڻ ٌتصانغفّذ غٍڌق فنص ذاحْ ذذٔو
ةشؼ ىٔيڻ الڏڪاڻْ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7967ظ جْ غٍڌ حّ ٌهو خفغث ؽشؿ ،۽ ىطجب ساخؾ ذػًٔ چاٌڊّٓ ڳّٺ
ؽاخق ساؿ چاٌڊّٓ جٍهلْ غڪطٌڊ كهٍْ ٌّاب ؽاَُ ۾ اىٔص ٌهْ ساؿ چاٌڊئْ حْ گِط ۾ حٍو
فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7984ظ جْ ؽاٌط ۽ ةطاڊ ڪاغٽط ڪّثط ٻطڏق حّ اـم ٌانّ غالؾ كاغو فنص
ٌتْ ةشؼ ٻطڏف ڳّٺ حاٌْ ٻطڏق جٍهلْ ڪّټ ڎٓخْ ،كهٍْ سٔطپّذ ۾ حٍو فذجّ.
غٔپٽيتط 7918ظ جْ ٌّحّاؿ كّىپطغث اڳّاڻ ذفپهّ چّنٔاڻْ ،اـم ٌانّ ٌتصانختاذ چّنٔاڻْ،
ڳّٺ ؽيّؿ ساؿ چّنٔاڻَْء (جٍهلْ فاذَُ ،كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ) ۾ ٌتصانػحاذ چّنٔاڻَْء حْ
گِط ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7964ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ۽ چحطڪاذ سانص ڀٽْ اـم ٌانّ سانص غٔف اهلل فنص
ىّنّق ىريص ىطاخ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7911ظ جْ ـّفْ ذاڳْ فلٔط ىيِط ٌهْ فنص فلٔط نهف ٌهْ خآّ ،ذجٔصٓطق،
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7966ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط دفانفلاذ گاڎُْ ،ؽٔط ىريص ڳاڎُْ ،ڪْ آً ؽاَُ
كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ غٔپٽيتط 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ،ڪاىطٓڊ ڪطٓو ةهّچ اـم ٌانّ ٌتصانڪطٓو فنص
ؽاَُ ىريص ةهّچ ڳّٺ ةاذاٌْ ىغٔطق نڳ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 88
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ىطجلْ ڌاذٓخّ الڏڪاڻْ كهٍْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ ٰ 2غٔپٽيتط 7981ظ جْ پطففٔػط ٌهْ
غڃاڻپ ٌاىٔاذف ىحطحو ۽ اخٓب اٿع.
2غٔپٽيتط 7988ظ جْ ىحطحو ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ٌهْ ىريص پطفٓظ فانص حّ ٌانّ ىريص
غهٔياؿ ىٔيڻ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ ،حٍو ڀّىْ ڳّٺ الکا ،جٍهلّ ىٔطپّذ ةٺّذف ،كهٍّ ٺٽّ
اٿع.
2غٔپٽيتط 7962ظ جْ ىؾِّذ غٍڌق اخب حّ پاذکّ ٌثياؿ ٌهْ اٌفاذق ڪطاچْ ۾ الڎاڻّ
ڪّٔ.
1غٔپٽيتط 7998ظ جْ ةالفؽ فائٌّڊٓؾًٌّ ،اةؾاََُُْ ،ء ُڪ غٔط غطڪاذق ۽ غٔط غٔاغْ
جٍئو آُْ .حٔڪا ٌّاةؾاَُ ۾ ىّحّخ آُْ حًٍِ حّ ةٍٔاخ ذکّٔ فّٓ.
1غٔپٽيتط 7966ظ جْ ـرافْ ۽ نٔکڪ حٍفط ىٔيڻ فنص غائًٔ خاخ ىٔيڻ الڏڪاڻْ ۾ حٍو
فذجّ.
1غٔپٽيتط 7916ظ جْ ٌاىّذ ڪِاڻٔڪاذ ،استاذ ٌّٓع ،ىحطحو ۽ جاذٓشصاؿ حٍٔث ذٓهّاڻْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
1غٔپٽيتط 7988ظ جْ ٌاىٔاذق ـرافْ ،ذفراٌْ ٌّاؾ آفار حْ چٔف آڊٓٽط ۽ پتهؾط
ٌتصانختاذ سٽڪ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
8غٔپٽيتط 7987ظ جْ اخٓب ۽ ـرافْ فلٔط ىريص الؽاذق فنص ىريص ذػً الڏڪاڻْ كهٍْ
حْ جٍهلْ فاذَُ حْ كصٓو ڳّٺ گاحْ کِافڏ ۾ حٍو فذجّ.
8غٔپٽيتط 7941ظ جْ غٍڌ حّ كاخذانڪالؾ ؽاٌط غهٔو ڳاڏُّق ڪطاچْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
8غٔپٽيتط 2112ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق گهّڪاذـ فّرَٓ غّىطف غٽْ غائّٽ ڪطاچْ
اغپحاؽ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
8غٔپٽيتط 7916ظ جْ نهٔفٔاة حّ ڄاڻّ ۽ اخٓب اىصاخ ٌهْ غطائْ ڪاٺٔافاڏ ىرهٌْ ،فٔطآةاخ
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8غٔپٽيتط 7911ظ جْ غالؾ ذةاٌْ آگطف ڳّٺ آگطا كهٍْ ٌّؽِطففٔطفر ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
سصىحّؿ ڪِاڻٔڪاذ ،غّاٌد ٌگاذ ،ڪٔحطف ٌطـّ غٍڌق اخةْ ةّذڊ حّ غٔڪطٓٽطق ،گم ڦم
ذغانْ حّ ةاٌْ آڊٓٽط ذُّٔ.
8غٔپٽيتط 7987ظ جْ ةٔگو ٌفطة اـفراٌْ حْ ؽاخق ةئطٓػٽط دفانفلاذ ٌهْ ڀٽّ غاؿ ٿْ.
ةٔگو ٌفطة ڀٽّ 7929ظ جْ ةيتئْ ۾ پٔصا ٿْ.
8غٔپٽيتط 7921ظ جْ الڏڪاڻْ حْ ُط خنٍظٓظ ۽ غصاةِاذ ؽشفٔث ٌتصانطراؼ غّىطف فنص
خفخا ساؿ غّىطف ؽِط ذجٔصٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
8غٔپٽيتط 7961ظ جْ ىٍطفػ نٔکڪا ۽ ڪيپٔئط ؽتٍو گم ڌقُء ڊاڪٽط ؽتٔط اذيص الؽاذق
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8غٔپٽيتط 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ٺِْ حّ ؽاٌط ،اخٓب ۽ آڊٓٽط گم ڪٌّڌذ ،اـم ٌانّ گم ىريص
فنص ةؾٔط اذيص ڪٌّڌذ ڳّٺ ىڏ ڪٌّڌذ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 89
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
8غٔپٽيتط 7918ظ جْ ةطکٌ ،اٽڪ ڪاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌلاخ ُطٓڪاٌث ڄٔٺّاڻْ حّ پّذف ٌانّ
ذفپچٍص چٔٺّاڻْ حٔڪب آةاخ ۾ ٌاٌاڻْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
8غٔپٽيتط 7966ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء ۾ حصٓص ؽاٌطقَء حْ ٌيائٍصـ ؽاٌط ذػً خذز ڳّٺ ىؾائز
ُّٿْ ،جٍهلْ ۽ كهٍْ ٽٍڊق انِٔاذ ۾ ،ذاحْ غالؾ ذغّؽ خذز حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
6غٔپٽيتط 7946ظ جْ غٍڌ غئث خٌٔا ۾ ٻاذؿ حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ ىهِآّ فّٓ.
6غٔپٽيتط 7988ظ جْ جاث حّّٓ (جاث ىريص حّّٓ) ڳّٺ پٔط ڪّالچْ جٍهلْ خفنث پّذ
كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخٓب غڃاڻپ ٌلاخ ۽ ىرلق اٿع.
6غٔپٽيتط 7989ظ جْ حٍفط ٌهْ ساـشٔهْ ٌاچٔظ فنص ىريص ةشؼ ٌطػ ڇپط ساؿ ساـشٔهْ
ؽِط پٿّذق حْ ڀطغاؿ اڪڙق نُّڙق ۾ پٔصا ٿّٔ غڃاڻپ ٌهو ۽ اخب خفغث ٿْ گضذّٓ آُْ.
6غٔپٽيتط 7961ظ جْ ٌئًٔ ٽِْ حّ غڄاڻ نٔکڪ ؽيؾاخ غّىطف فنص فحد انصًٓ غّىطف
ىّذف ؽِط ۾ ڄائّ.
1غٔپٽيتط 7981ظ رٓب غٍڌق (ىريص ساؿ ؽٔز) سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ؛
ىحطحو ڪِاڻٔڪاذ پتهؾط ڊذاىَ ٌگاذ ،اٿع .غڃاڻپ الڏڪاڻّ ؽِط اٿع.
1غٔپٽيتط 7418ظ جْ غٍڌق رةاؿ حّ ٓگاٌّ ؽاٌط ذافو ذٔاة ؽاَُ فنص غٔص ىٔط ٌانو ؽاَُ
كهٍْ حٍِگ ۾ پٍٍِخْ ٌاٌاڻْ ڳّٺ ۾ پٔصا ٿّٔ.
1غٔپٽيتط 7412ظ جْ ىضُب ۽ غٍڌق اخب جْ خغحطز ذکٍصڏ آسٌّص ٌظٓظ اهلل ىٔيڻ الڎاڻّ
ڪّٔ ،آسطق آذاؾ گاَُ ىٽٔاذقَء ۾ آسٌّص حْ كتطغحاؿ ۾ اٿع.
4غٔپٽيتط 7948ظ جْ ىِاؿ ذاڳْ ۽ ڀهّڏ ؽاٌط ىفطق فلٔط غّؽ اغپحاؽ ٌّاب ؽاَُ ۾
اٌحلاؽ ڪّٔ .آسطق آذاؾ گاَُ غطُاڏق نڳ حّڻً حْ ڳّٺ فاذق كتطغحاؿ ۾ اٿع .ىفطق
فلٔط ؽاٌطق ۾ جشهؿ “ىشيّذ” اغحٍياؽ ڪٍصف ُّ.
4غٔپٽيتط 7982ظ جْ ُصآحڪاذ ،گائڪ ۽ غٍگٔحڪاذ اذحً آغّىم ڀٍڀاڻْ ٺاذف ؽاَُ كهٍْ
ٌّؽِطق فٔطفر ۾ ڄائّ.
9غٔپٽيتط 7482ظ جْ فطٌّؿ خىاع فّحْ ٌيهصاذ غط چاذنع ٌٔپئط کْ فڎا اسحٔاذ ڎئْ
ذٔصذآةاخ حّ پطٓظٓڊٌٽ ةڻائْ ذفاٌّ ڪّٔ.
9غٔپٽيتط 7964ظ جْ ذافو اىاؾ ةشؼ غّىطف ذاخثْ خفذاؿ خاخف كهٍْ حْ غّؽ اغپحاؽ ۾
خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
9غٔپٽيتط 7941ظ جْ غٍڌق غٍگٔث حّ جياؾ فڎف گّّٓ اغحاخ ىٍيّذ ٌهْ ساؿ ٽٍڊق آخؾ ۾
گضاذق فّٓ.
9غٔپٽيتط 7919ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ٌلاخ ٻهصّٓ گاحطا جشهؿ گيٍاؾ ُئع.
ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
9غٔپٽيتط 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ٌانق ڳٔطٓالئْ ،ڳٔطٓهّ ،جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71غٔپٽيتط 7912ظ جْ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ۽ ؽاٌط غالؾ ٌتْ گمٌ ،تصانّغًٔ
ٻطڏف حْ گِط كٍتط ٌهْ ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 90
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71غٔپٽيتط 7914ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط جاث ٽکڙائَْء حّ پّذف ٌانّ ىريص خائّخ ىٔيڻ آُُْْ ،
ٽکڙ حْ ٌاىّذ ؽاٌط ىريص ساؿ غٍَْء حّ پٽ آُْ .جاث ٽکڙائْ ڳّٺ ٽکڙ فغْ ىهڪ ؽاَُ
ىّحّخـ كهٍْ ٽٍڊق ىريص ساؿ ۾ حٍو فذجّ.
77غٔپٽيتط 7984ظ جْ ةاٌْ پاڪػحاؿ كائص اٌيو ىريص ٌهْ حٍاج ففاة ڪئْ.
77غٔپٽيتط 7917ظ جْ ىرلق ۽ اخٓب ڊاڪٽط ىٔيڻ ٌتصانيخٔص غٍڌق ڳّٺ ىاڏق جٍهلّ نکْ
كهٍّ ؽڪاذپّذ ۾ ذاحْ غالؾ ذػًٔ ىٔيڻ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
72غٔپٽيتط 7942ظ جْ ٌهو اخب حْ خٌٔا حّ اٌػاؿ غٔص ساخؾ ذػًٔ ؽاَُ خؽ حْ خفذق
غتب الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
72غٔپٽيتط 7988ظ جْ نػأٌاة حْ ىاُط ىريص ٌيط چٍڊ ،ڳّٺ ٌئّؿ آةاخ ،جٍهلْ ڄاؾ ٌّار
ٌهْ ساؿ ،كهٍْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
72غٔپٽيتط 7911ظ جْ ٌئًٔ ٽِْ حّ ؽاٌط ىِطاڻ ڌاىطاُّ حّ اـم ٌانّ ىػطة ذػًٔ فنص
كائو انصًٓ ڌاىطاُّ ،جاذٓشْ ڳّٺ ڌاىطاَُ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
72غٔپٽيتط 7948ظ جْ ؽاٌط ٌخف ٌهْ ؽاَُ “ڪيحط” ٌلّق ففاة ڪئْ.
71غٔپٽيتط 7984ظ جْ كائص اٌيو ىريص ٌهْ حٍاج کْ غٍڌ حْ ذاڄڌاٌْ فاذق ؽِط
ڪطاچْ ۾ ىٽَْء ىاُء ذّانْ ڪّٔ فّٓ.
71غٔپٽيتط 7941ظ جْ حڳ ىؾِّذ اخٓب ۽ فهػفْ اق ڪْ ةطفُْ نٍڊؿ حْ ُڪ اغپحاؽ
۾ ففاة ڪئْ ،غٍصز حػث ساڪْ 76غٔپٽيتط ڪطاچْ حْ ُڪ فّحْ كتطغحاؿ ۾ خفٍآّ
فّٓ.
71غٔپٽيتط 7979ظ جْ ؽاٌطٌ ،ثط ٌّٓع ۽ ـرافْ ؽيع انصًٓ ةهتم ففاة ڪئْ.
71غٔپٽيتط 7988ظ جْ ٌتصانلاخذ حّڻٔخّ فنص ىطٓص ذػًٔ حّڻٔخّ ڳّٺ حٍِاڻ جٍهلْ ىٺْ
كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ پٔصا ٿّٔ اخةْ غڃاڻپ ،ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىَ ٌّٓع ،۽ اخٓب آُْ.
71غٔپٽيتط 7911ظ جْ ىؾِّذ غٔاغْ ۽ غياحْ ؽشفٔث كائو ٌهْ ؽاَُ سٔطپّذ ىٔطز
۾ حٍو فذجّ.
71غٔپٽيتط 7918جْ ٽْ فق آذٽػٽ ۽ ُصآحڪاذ غهٔو ذاؽصق ڳّٺ ؽطٓفاڻْ كهٍْ كٍتط
ؽِصاخڪّټ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7422ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط ڇحّ فلٔط غاٌگْ حْ فالخة ٿْ.
78غٔپٽيتط 7982ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ ٌهْ گم غاٌگْ فنص ذفؽً ٌهْ غاٌگْ الڏڪاڻْ
ؽِط فٓخِّ خفخائْ ڳّٺ ۾ پٔصا ٿّٔ.
78غٔپٽيتط 7966ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ذئٔع كٔاُء انصًٓ كٔا آع ةهتم ففاة ڪئْ.
78غٔپٽيتط 7966ظ جْ ىٍفّذ ذٓاص ىٍگْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7981ظ جْ آغْ رىٍْٔ اـم ٌانّ ىريّخ ٌياىاڻْ فنص ىريص ذذٔو ٌياىاڻْ
ٽٍڊق كٔفط كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ ،غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌيائٍصف ؽاٌط آُْ.
78غٔپٽيتط 7962ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ،جٍهٔيْ ىاُط ۽ پتهؾط ىريص اخذٓع ححّئْ ڳّٺ
ٽّڏُا جٍهلْ ىّذق ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 91
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
78غٔپٽيتط 7911ظ جْ ٌاىّذ ـرافْ ۽ ڪانو ٌگاذ اىصاخ غّىطف ڳّٺ غٔحا فنٔج كهٍْ
خاخف ۾ ڄائّ.
78غٔپٽيتط 7989ظ جْ ٌاىٔاذف غٔاغحصاؿ پٔط ىيِطانرق ذٔصذآةاخ ۾ پٔط ؽاٍُّار حْ گِط
۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7968ظ جْ ٌاىٔاذف ـرافْ حافٓص ؽاَُ ڳّٺ ىٺْ ححّئْ ،جٍهلْ ڎفڪطق
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7968ظ جْ ٌاىٔاذف غٔاغْ اڳّاڻ غٔص حالؽ ىريّخ ؽاَُ فنص غٔص اىصاخ ىريص
ؽاَُ حْ گِط غً ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7927ظ جْ ىرلق ،آثاذ كصٓو ۽ ؽاٌط جاث ـرطائْ اـم ٌانّ جاث ىريص فنص ٌّذ
ىريص ىٔيڻ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7912ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نٔکڪ ،حصٓص ؽاٌط ىحطحو ،ىرلق ۽ ڊذاىا ٌّٓع
ؽيؾٔط انرٔصذق ڳّٺ ڪڍڻ كهٍْ ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7989ظ جْ ؽاگطخ اڳّڻ ۽ كّىْ ڪاذڪً اىاؿ اهلل ؽٔز فنص ذاحْ گم ىريص
ؽٔز الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 7981ظ جْ ىؾِّذ ةطاڊ ڪاغٽط غڪٍصذ ةهّچ فنص ٌٿّ ساؿ چاٌصّٓ ٽٍڊف آغا
(ذٔصذآةاخ) ۾ پٔصا ٿّٔ.
78غٔپٽيتط 7917ظ جْ ىّالٌا خًٓ ىريص ةٺّق فنص گِٻڻّ ساؿ چاٌڊّٓ ففاة ڪئْ ،ىّالٌا
حْ حٍو ڀّىْ ڳّٺ ةٺْ جٍهلْ ىٔطفساؿ ُّ.
78غٔپٽيتط 7981ظ جْ فطراٌَ پٍِّذ ڪطاچَْء ۾ حٍو فذجّ.
78غٔپٽيتط 2177ظ جْ فؽٍّ ڀاٽٔا ففاة ڪئْ.
78غٔپٽيتط 7916ظ جْ ىّالٌا غالؾ ىريص گطاىْ الڎاڻّ ڪّٔ.
78غٔپٽيتط 7967ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ذحب آراخ فنص ىريص ةچم غّنٍگْ حٍو فذجّ.
76غٔپٽيتط 7918ظ جْ آغا جاث ىريص فنص آغا ٌتصانيخٔص ساؿ ڳّٺ ةاگڙحْ جٍهلْ نکْ
كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ ىؾِّذ اخٓب ،ؽاٌط ۽ جٍهٔيْ ىاُط اٿع.
76غٔپٽيتط 7488ظ جْ كاٌٌّْ ىاُط ،غياحْ فذڪط ٌّذ ىريص الکٔط فنص ىريص غخافؽ
الکٔط ڳّٺ چڪطف جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
76غٔپٽيتط 7986ظ جْ غٍڌ حّ اڳّڻّ فڎف فرٓط ڊاڪٽط اذةاب غالؾ ذذٔو ڳّٺ کٔحالذق
۾ ڄائّ.
76غٔپٽيتط 7918ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط ڪانو ٌّٓع ،۽ ٌلاخ ىؾحاؼ ڀطڳڙق اٺًٔ
ؽاح نڳ حُّْ كهٍْ خاخفَء ۾ حٍو فذجّ.
71غٔپٽيتط 7916ظ جْ ىاُط كاٌّؿ ۽ غياحْ فذڪط اسحط ٌهْ حْ كاكْ فنص غالؾ
ىفهفْ كاكْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
ٰ
71غٔپٽيتط 7928ظ جْ پّپٽْ ُٔطا ٌٍصاڻْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ پٔصا ٿْ .اخةْ غڃاڻپ ىؾِّذ
ڪِاڻْ ٌّٓعٌ ،افؽ ٌگاذ ،ىليّؿ ٌگاذ ،جٍلٔص ٌگاذ ۽ ؽاٌطـ اٿع.
www.sindhsalamat.com 92
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71غٔپٽيتط 7989ظ جْ ةطک ٌانو ،ففٔد انتٔاؿ ىلطذ ىّالٌا ىريص اخذٓع ڎاُطق ڳّٺ
ىلٔو ڎاُطق جٍهلْ پّذ ـفً كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71غٔپٽيتط 7916ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ۽ ؽاٌط ىريص اغيأٌم ٌطغاڻْ فنص ىٔاؿ ىريص ُاؽو
ىٔيڻ ُاالٌّاؿ ۾ ڄائّ.
ىطجلْ ڀٽّ
ٰ 74غٔپٽيتط 7988ظ جْ كائص ٌّاؾ حٍاب دفانفلاذ ٌهْ ڀٽْ کْ پِطّٓؿ پٽ ىٔط
ڪطاچْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
74غٔپٽيتط 7981ظ جْ ُڪ غياحڪ غڌاذ اڳّاڻ ڊاڪٽط اڪتط ذٔصذ غّىطف فنص غالؾ ذٔصذ
ساؿ الڏڪاڻْ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
74غٔپٽيتط 7971ظ جْ ؽاٌط ىطرا اغص ةٔگ “اغص” فنص ؽيع انٍهياَء ىطرا كهٔچ ةٔگ حْ
گِط ۾ حٍو فذجّ اخةْ غڃاڻپ؛ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ُئع.
74غٔپٽيتط 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ نػٍط ىريص نلياؿ ىگػْ فنص فاذص ةشؼ
ىگػْ نڳ ذؽٔص فڳڻ ڳّٺ فاذص ةشؼ ىگػْ ۾ حٍو فذجّ.
79غٔپٽيتط 7911ظ جْ ؽاٌط ۽ اخٓب ذؽٔص اذيص الؽاذق ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
79غٔپٽيتط 7978ظ جْ غٍڌ ۽ ٍُص حْ غٍاٌْ ؽاٌط پطڀّ ففا اـم ٌانّ پطڀّ حّجّ ىم
ڇڳاڻْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ىطجلْ ڀٽّ کْ ؽاؾ حّ غاڍق اٺًٔ فڳْ غٍصز ذُائؾگاَُ 11 ٰ 21غٔپٽيتط 7996ظ جْ ىٔط
ڪهفٽً ڪطاچْ حْ اڳٔاؿ پّنٔع ىٔط ـاذب حْ حهّز کْ ذفڪْ ۽ ىٿً فائطٌگ ڪئْ
حًٍِ ۾ ىٔط ـاذب ٻٔا غاٿْ ۽ پاڻ ؽِٔص ٿّٔ .آسطق آذاؾ گاَُ گڙُْ سصا ةشؼ ڀٽّ ۾ اٿع.
21غٔپٽيتط 7977ظ جْ پٔط ذػاؾ انصًٓ ذاؽصق فنص ىريص ذاىص ؽاَُ ذاؽص حْ فالخة كهٍْ
الڏڪاڻْ جٍهلْ ذجْ خٓطق ۾ ٌفطة اغٽٔؾً حْ ڀط ۾ ذاؽصق پٔطؿ حْ ڳّٺ ةِيڻ ۾ ٿْ
اخٓب غڃاڻپ؛ -ىآَ ٌار اغڪانط ىرلق ،ىّذح ،اخٓب ـرافْ ۽ ٻًٔ الجٍصاخ سّةًٔ حّ ىانڪ
ُّ.
21غٔپٽيتط 7967ظ جْ ىرٍحْ اغحاخ ،ةِحطًٓ نٔکڪ ۽ غڄاڻ ـرافْ ڊاڪٽط ٌتصانرئْ
اةڙف ٌئّؿ ڳّٺ جٍهلْ ڳڙُْ سٔطف كهٍْ حٔڪب آةاخ ۾ ڄائّ.
27غٔپٽيتط 7481ظ جْ آسٌّص فلم ٌهْ فنص ذافو ٌفطپّذقَء ؽاـ ٌتصانههٔف ڀٽائَْء حْ
ڪالؾ حّ كهيْ ٌػشّ نکْ پّذف ڪّٔ.
27غٔپٽيتط 7961ظ جْ اذيص ساؿ غِاڳ غٍڌق ٻّنَْء حّ غگِڙ ۽ اخٓب خاخف ۾ حٍو فذجّ.
27غٔپٽيتط 7944ظ جْ ةالفؽ ڀٽّ رذخاذق ڪطاچَْء ۾ حٍو فذجّ .ةالفؽ ڀٽّ رذخاذق
ىرحطؾ ةٍٔئط ڀٽّ ۽ آـف ٌهْ رذخاذق حّ پٽ آُْ.
22غٔپٽيتط 7914ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ،ىليّؿ ٌگاذ ،جرلٔق ،ىلاال ۽ غفط ٌاىَ
نکٍصڏ جاحم ةّٔز (جاث ىريص غيّؿ) ڳّٺ پٔط ذٔاة ؽاَُ جٍهلّ غّڀّ خٓطف كهٍْ سٔطپّذ ۾
پٔصا ٿّٔ.
22غٔپٽيتط 7981ظ جْ غٔاغْ اڳّاڻ ٌثاذ اذيص کِڙف فنص فڎٓطف ىريص ٌّار کِڙف الڏڪاڻْ
ؽِط حْ فٓخِّ ڳّٺ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 93
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
22غٔپٽيتط 7967جْ ؽاٌط ،ڊذاىا ٌّٓع ۽ ـرافْ راُص ىهڪ حّ اـم ٌانّ ىريص اغيأٌم
فنص ىٔط ىريص ىهڪ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
22غٔپٽيتط 7922ظ جْ كاخذق نطٓلْ حّ ةظذگ ،ةطک ٌانو ۽ ـاذب نطٓلث ىّالٌا
ٌتصانڪطٓو ٻٔط فاذف فنص ىريص ٌانو كطٓؾْ ڳّٺ ٻٔط جٍهلْ كٍتط كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
22غٔپٽيتط 7918ظ جْ فكث حّ ٌاذػ ،ىخصخ ىّالٌا ىشصفؾ غالؾ ىريص ىهڪاٌْ ففاة
ڪئْ.
22غٔپٽيتط 7992ظ جْ غٍڌ حّ ىِاؿ ڪالغٔڪم گّّٓ اغحاخ گهظاذ ٌهْ ساؿ فانج حْ
جڪهٔف غتب الڎاڻّ ڪّٔ.
21غٔپٽيتط 7962ظ جْ ةطـغٔط ۾ غڀ کاؿ پِطًٓ ىػخص ؽطٓف ٌطب ڪاَُ ڪٍصڏ ىريص
ةً كاغو ىرطؾ انرطاؾ َُ91ىهاةق 177ظ ۾ خٓتم ٍٍْٓ ڀٍڀّذ ۾ حّڏائْ حًٍِ حا آثاذ
خذٓافث ٿٔا آًُ.
21غٔپٽيتط 7981ظ جْ غٍڌ حّ اىط ۽ ٌئو اٌػاؿ ڪؾً چٍص ةّٔز 62غانً حْ ٌيط ۾
الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
21غٔپٽيتط 7474ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اُو ؽاٌط آسٌّص ىريص كاغو ُاالئْ حٍو فذجّ.
21غٔپٽيتط 7968ظ جْ غڄاڻ نٔکڪ ۽ كّىْ ڪاذڪً ذفٔق اذيص اٌڍڏ جٍهلْ پٍْ ٌاكم
حْ ڳّٺ غحاةْ اٌڍڏ ۾ حٍو فذجّ.
21غٔپٽيتط 7999ظ جْ ٌانّٔاذق اخٓب ۽ غٔاغْ اڳّاڻ سانص غٍڌق ففاة ڪئْ آسطق آذاؾ
گاَُ گهػحاؿ غخاخ ذٔصذآةاخ حْ ىلاؾ ۾ آُْ.
21غٔپٽيتط 7921ظ جْ ؽاٌط غٔص اذػً انِاؽيْ “اذػً” فنص غٔص ىٺً ؽاَُ ٽٍڊف ىٔط ٌّذ
ىريص نڳ گصف ةٍصذ ؽاَُ نهٔف آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
21غٔپٽيتط 2119ظ جْ ؽاٌط غانڪ غّنٍگْ الڎاڻّ ڪّٔ .آسطق آذاؾ گاَُ الڏڪاڻْ ۾ اٿع.
28غٔپٽيتط 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ٽِْ حّ ؽاٌط ۽ ذاڳْ اسحط خذگاُْ فنص ٌتصانطذياؿ خذگاَُ،
ىٔيڻ ىرهْ ذُڙق ۾ پٔصا ٿّٔ .خذگاُْ غٍصز پاڏف آُْ داة حّ ىٔطةرط آُْ.
28غٔپٽيتط 7998ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ الڏڪاڻْ حْ ُڪ ڪهّ فاټ آف آو چئٍم حْ
ٌؾطٓاة حّ افححاج فرٓط اٌيو ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ ـاذتَ ڪّٔ.
28غٔپٽيتط 7991ظ جْ ٌانْ فاذف ىرلقٌ ،لاخ ۽ ىّذح ڊاڪٽط ىيحار ذػًٔ پٺاڻ ففاة
ڪئْ .ذٔصذآةاخ حْ ىڪْ كتطغحاؿ ۾ خفً ٿٔم آُْ.
28غٔپٽيتط 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ىّالةشؼ “ىػڪًٔ” ڀٽّ ؽڪاذپّذ ۾ الڎاڻّ
ڪّٔ.
28غٔپٽيتط 7989ظ جْ ڪافْ گّ ؽاٌط ىريص ةشؼ ڪّحِْ فنص االُْ ةشؼ ؽٔز ففاة
ڪئْ.
28غٔپٽيتط 7967ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ ىريص ـصٓق ىػافط ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 94
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
28غٔپٽيتط 7916ظ جْ ىٔط غالؾ اڪتط ىؾحاؼ ٽانپط ؽِصاخاڻْ ٽانپطؿ حْ ڄاىاڻْ پاڏق حْ
ساٌصاؿ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
28غٔپٽيتط 7441ظ جْ ىؾِّذ ٌثط ٌّٓع ۽ ؽاٌط ىريص ـاند ڀٽْ فنص ىشصفؾ ىريص
اةطأُو ڀٽْ پطاڻً ُانً كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
28غٔپٽيتط 7969ظ جْ ؽاٌطـ ۽ نٔکڪا ةاٌّ ىرتّب حّکّٔ ىرطاةپّذ ،كهٍْ ٌّؽِطق
فٔطفر ۾ ڄائْ.
26غٔپٽيتط 7187ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ كاىً ۽ ؽاٌطؿ حّ غطجاث ؽاَُ ٌتصانهٔف ڀٽائْ ذذَ
ُئؾَ الِء ڀٽ ؽاَُ جْ آذاىْ ٿّٔ.
21غٔپٽيتط 7967ظ جْ ىّنّق ڊاڪٽط ىريص اخذٓع فنص ىّالٌا ىريص كاغو غّىطف ڳّٺ
چٍِٔاڻْ ۾ ڄائّ.
24غٔپٽيتط 7928ظ جْ غٍصذق اجيچٍصاڻَْء ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ .غڃاڻپٌ ،افؽ ،ڊذاىا،
ڪِاڻّٔؿ ۽ ىليّؿ نّذ اٿع.
24غٔپٽيتط 7467ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌطٌ ،انو ،اخٓب پٔط ٌهْ اـغط ؽاَُ ذاؽصق فنص پٔط
ذظب اهلل ؽاَُ (جشث ڌڻْ) پٔط ڳّٺ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
24غٔپٽيتط 7988ظ جْ اٌخار ٌهْ ةٔگ ىطرا غٍڌ حْ ٌاىٔاذق ٌانو ىطرا كهٔچ ةٔگ حّ
پٽ آُْ .ٽٍڊق ٺّڏُْ ۾ حٍو فذجّ.
24غٔپٽيتط 7987ظ جْ فائً آذټ حْ خٌٔا ۾ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ىفّذ پطففٔػط ڊاڪٽط ىريص
ٌهْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
24غٔپٽيتط 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اٌّذ پطخٓػْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
29غٔپٽيتط 7996ظ جْ ىاُط نػأٌاة ۽ ؽاٌط پطففٔػط ٌهْ ٌّار ححّئْ ٽٍڊق فنْ ىريص
ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
29غٔپٽيتط 2118ظ جْ غٍڌ حْ ةظذگ غٔاغْ ؽشفٔث غٔص اىصاخ ىريص ؽاَُ الڎاڻّ ڪّٔ
کٔع ڳّٺ ىخٔص ڪٔطْٓ ۾ ىٽَْء ىاُء ذّانْ ڪّٔ فّٓ.
29غٔپٽيتط 7961ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط ىاڻڪ ىالج غڪطٌڊ ۾ حٍو فذجّ.
11غٔپٽيتط 7988ظ جْ ڪهِّڏا ٌتاغْ ساٌصاؿ حْ ىٍطفػ ؽشفٔث ذاحْ ىٍّذ ٌهْ فنص
ذاحْ ساؿ ىريص ٌتاغْ پٍٍِخْ اةاڻْ ڳّٺ فنٔصؿ الڏڪاڻْ پٔصا ٿّٔ.
11غٔپٽيتط 7491ظ جْ ڊاڪٽط ٌهْ اذيص كاكْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ .پاڻ ةااـّؽ آفٔػط،
اخٓب ۽ رٌصـ خؽ اٌػاؿ ُّ.
11غٔپٽيتط 7918ظ جْ غٍڌ حْ غٔاغْ ؽشفٔث غٔص اىصاخ ىريص ؽاَُ فنص غائًٔ حْ آو
غٔص غً ۾ پٔصا ٿّٔ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
كهيڪاذ پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻّ غٔپٽيتط 2111ظ ۾ كائو ٿْ ًُ ،حّ ةٍٔاخ فحٍِصڏ ۾ فلٔط ىريص غٍڌق ،حْ آو
ذئٔػاڻْ ،اىحٔار ؽاُاڻْ ،فٔاص ىػافط ةطفُْ ۽ چاچّ ٌِاؽ حٍصائْ ؽاىم آًُ.
www.sindhsalamat.com 95
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
www.sindhsalamat.com 96
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
آڪٽوبر
ٌٔػّق غاؽ حّ ڎُّؿ ىٍِّٔ آڪٽّةط آُْ .آڪٽّةط النٍْٔ رةاؿ حّ نفو “آڪٽّ” )(OCTO
ىاؿ فذجم آُْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ رىًٔ غج حْ چؤنطػ پٍٍِخْ ىصاذجْ ٽئًٔ چّٿائْ کاؿ فڌٓڪ
غفط ڪطق چڪْ ٌُّصق آُْ .اجط اڌ گّؽ غج کاؿ پطق ٿٔڻ ؽطفظ ٿْ فٍٓصف آُْ .اجط اڌ گّؽ
۾ ڎًٍِٓ ذاة کاؿ ٌٍڍف ۽ ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ ڎًٍِٓ ذاة کاؿ فڎف ٿٔڻ ؽطفظ ٿٍٔصف آُْ .اجط اڌ
گّؽ ۾ غٔاذق ۽ ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ افٌِاذق حْ ىّغو حّ آغار ٿٍٔصف آُْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ 17
ڎًٍِٓ ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ آڪٽّةط 7988ظ جْ ٌاىّذ ىرلق حٔئم افڎ فنص اجو چٍص افڎ ڳّٺ ؽاَُ پاڏق كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ىاخذ ىهث ىرحطىَ فانيہ حٍاج پٔصا ٿْ.
ِ پِطًٓ آڪٽّةط 7498ظ جْ
پِطًٓ آڪٽّةط 7968ظ جْ ّٓغف غٍڌق (اـم ٌانّ ىريص ّٓغف ىٔيڻ خڏف ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
اخةْ غڃاڻپ ،ىرلق ،۽ ىحطحوٌ ،لاخ ،ڪِاڻٔڪاذ پتهؾط اٿع.
پِطًٓ آڪٽّةط 7921ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىّذ ؽاٌط ،اخٓب ،ڊذاىَ ٌّٓع ۽ ـرافْ رٓب ٌاكهْ
اـم ٌانّ ٌتصانرق غّىطف الڏڪاڻْ ؽِط ڀطغاؿ ڳّٺ ٌاكم سانص ۾ ڄائّ.
پِطًٓ آڪٽّةط 7981ظ جْ غٍڌ حّ جطكْ پػٍص كّىْ ؽاٌط غطڪؼ غٍڌق اـم ٌانّ
ٌتصانيخٔص فنص ىّنّق ٌتصاهلل چاٌڊّٓ ڳّٺ ڀهْ پّٽا نڳ ذاؾ حْ غٔحا كهٍْ خاخف ۾ ڄائّ.
پِطًٓ آڪٽّةط 7981ظ جْ اڪتط غاگط اـم ٌانّ ٌهْ اڪتط حّکّٔ ؽڪاذپّذ حّ ٌاىٔاذف
ؽاٌط آُْ ڳّٺ چّڎُّٔ غڌآّ ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ آڪٽّةط 7942ظ جْ گهّڪاذـ خٓتا ڪٍّؽ ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ.
2آڪٽّةط 7962ظ جْ ٌار غٍائْ اـم ٌانّ ىريص ٌثياؿ ىٔيڻ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ
غڃاڻپ؛ اخٓب ،جٍلٔص ٌگاذ ،آڊٓٽط ۽ پتهؾط اٿع.
2آڪٽّةط 7984ظ جْ انهاػ اثٔو فنص ىريص آّب ىٍگْ ذاڻْ پّذ ؽِط ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
غڃاڻپ ،ؽاٌط جرلٔق ،جاذٓز ۽ آثاذ كصٓو آُْ.
2آڪٽّةط 7918ظ جْ ىاُط جٍهٔو ۽ غياحْ اڳّاڻ أٌحا غالؾ ٌهْ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
2آڪٽّةط 7924ظ جْ ؽاٌط آؾّذ ٌاذائڻصاز ؽطىا آٌچم حٍو فذجّ.
2آڪٽّةط 7917ظ جْ ٌّحّاؿ نٔکڪ ،ؽاٌطـ ۽ فڪٔم ڪهپٍا خّٓق حٍو فذجّ.
1آڪٽّةط7987ظ جْ ٌٍآث ةهّچ فنص غالؾ ٌتْ اخاغْ ةهّچ اذيص پّذ كهٍْ سٔطپّذ ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ٌ -اىٔاذف ؽاٌط ،اخٓب ،۽ ةطاڊڪاغٽط آُْ.
1آڪٽّةط 7424ظ جْ ىؾِّذ ڪافْ گّ ؽاٌط ىفطق ؽاَُ ٌفطپّذق فنص غٔص ةهٍص ؽاَُ
ٌفطپّذ حْ ذكّق غاخاجً حْ گِطاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
8آڪٽّةط 7981ظ جْ سٔطپّذ ذٓاغث پاڪػحاؿ ۾ ؽاىم ٿٔڻ حّ اٌالؿ ڪّٔ.
www.sindhsalamat.com 97
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
8آڪٽّةط 7979ظ جْ فًِٓٔ ـصق ۾ غٍڌ اٌصذ کّڏ ٌهيْ ،اخةْ ،غٔاغْ ،غياحْ ۽ ىضُتْ
ْ ،اـم ٌانّ ىشصفؾ ىريص رىاؿ فنص ىشصفؾ غالؾ ىريص ُاال ؽشفٔث ىشصفؾ نانب انيّن ٰ
ٌّاؿ ۾ پٔصا ٿّٔ.
8آڪٽّةط 7984ظ جْ ٌاىٔاذف كاٌٌّصاؿ غط غالؾ ذػًٔ ُصآث ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ.
8آڪٽّةط 7961ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ آڊٓٽط آار حاٌْ اـم ٌانّ آار ذػًٔ فنص كطةاؿ ٌهْ
ىٔيڻ ذذيث پّذ ىرهْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
8آڪٽّةط 7911ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع ذكّاؿ گم پّذف ٌانّ ذكّاؿ انرق
پٺاڻ ڊاڪٽط ةؾٔط اذيص ؽاخ حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو ٿّٔ.
8آڪٽّةط 7966ظ جْ ـّفْ غٔص ىلتّؽ ذػًٔ حِأٌاؿ حٍو فذجّ اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
8آڪٽّةط 7988ظ جْ ىؾِّذ غٔاغحصاؿ اٌخار ٌهْ ساؿ ححّئْ فنص ذئٔع ٌتصانرئص ساؿ
ححّئْ كهٍْ خاخف حْ ٻٔٽْ حاگٔط ۾ ڄائّ.
8آڪٽّةط 7919ظ جْ ٌانّٔاذف اخٓب ۽ ىرلق ڊاڪٽط غالؾ ذٔصذ فنص ذاحْ ٌهْ ىطاخ ٻطڏف
ڳّٺ ىتاذڪ ٻطڏق ،جٍهلْ ىّذق ،كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ پٔصا ٿّٔ.
8آڪٽّةط 7986ظ جْ غٍڌ حْ ٌاىٔاذق كّىپطغث غٔاغْ اڳّاڻ ڊاڪٽط خفخق ىِٔطقَء حّ
پّذف ٌانّ خفخف فنص ىريص ـاند ىِٔطق ڳّٺ ةخاذق ؽطٓف ،جٍهلْ ڪڙْٓ گٍِّذ (ىّحّخـ
ؽِٔص فاكم ذاُّ) كهٍْ ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ.
8آڪٽّةط 7966ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ذٓاص غيّؿ اـم ٌانّ ذٓاص ذػًٔ فنص غالؾ ٌهْ
غيّؿ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
6آڪٽّةط 2116ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط آثو ٌاٿً ؽاُْ الڎاڻّ ڪّٔ.
6آڪٽّةط 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط اىط پٔطراخف حٍو فذجّ.
اٌهْ پآْ حّ
ٰ 1آڪٽّةط 7481ظ جْ غٍڌق اخب حّ غچّ سصىحگاذ چّٽْ حّ ٌثط ٌّٓع ۽
ؽاٌط ؽيع انٍهياُء ىطرا كهٔچ ةٔگ فنص ىطرا فطٓص فؿ ةٔگ ٽٍڊق ٺّڏُْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
1آڪٽّةط 7999ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ۽ ىرلق ىريص ٌهْ ذصاخ الڎاڻّ ڪّٔ.
4آڪٽّةط 7911ظ جْ ىٍفّذ فٓطاڳَْء ىاٌخٍِص كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ اخةْ سصىث ؽاٌط،
ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌافؽ ٌگاذ اٿع .اـم ٌانّ (ٌتصانطۿػ اةڙف) اٿع.
4آڪٽّةط 7417ظ جْ ساؿ ىريص چٍخٍْ فنص ىٔط ىريص چٍخڻْ ڳّٺ ىٔاؿ خاخ چٍخڻْ جٍهلْ
فاذَُ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .غڃاڻپ ـاذب خّٓاؿ ؽاٌط ،ذاحْ ساٌڻ حْ ٌانْ غاؿ
ىؾِّذ ُّ.
4آڪٽّةط 7918ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حّ ؽاٌط سهائْ ٿٔٻّ اـم ٌانّ حاڏف ساؿ فنص غاالذ ٿٔٻّ
غاىاذق ذفڊ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
4آڪٽّةط 7941ظ جْ ٌّحّاؿ اخٓب ىٍٔط چاٌڊّٓ كٍتط ۾ ڄائّ.
9آڪٽّةط 7917ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ٌتصانطراؼ فنص ذڪٔو ُصآث اهلل ڪهِّڏف ڳّٺ
ڀافٌص الکا ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 98
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
9آڪٽّةط 7992ظ جْ غٍڌ حّ ٌّاىْ ؽاٌط اغحاخ ةشاذق ڪطاچْ حْ اغپحاؽ ۾ خؾ ڌڻْ
ذّانْ ڪّٔ.
9آڪٽّةط 7916ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب آغا ٌتصانٍتْ ٌهٔگ ففاة ڪئْ.
9آڪٽّةط 7916ظ جْ ؽاٌط ،ذٓڊّٓ ڪيپٔئط فڪٔم ۽ غياحْ فذڪط اىحٔار اذيص ؽاُاڻْ،
فنص غالؾ ىريص ؽاُاڻْ الڏڪاڻْ نڳ ڳّٺ ؽاَُ ٓاذف ۾ حٍو فذجّ.
ىفهفْ ؽاـ ڪطاچْ ۾
ٰ 9آڪٽّةط 7999ظ جْ ىاُط جٍهٔوٌ ،انو ،ىصةط ۽ خاٌؾّذ غٔص غالؾ
ففاة ڪئْ.
9آڪٽّةط 7912ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌطـ گم ةٔتْ ةشاذق فنص فنْ ىريص ؽاَُ ةشاذق ٺٽْ ۾
حٍو فذجّ.
71آڪٽّةط 7917ظ جْ ذٔصذ ةشؼ ححّئْ فنص انِصاخ ساؿ ححّئْ ڳّٺ ةکٔصٓطق جٍهلْ
ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ -پاڻ ةٔتاڪ غٔاغْ نٔڊذ ،ىلتّؽ ُاذق
اڳّاڻ ،اٌلالةْ ؽاٌط ۽ ـرافْ ٿْ گضذّٓ آُْ.
71آڪٽّةط 7991ظ جْ ٌاىٔاذف ؽاٌط ،ىفّذ غٔص ىٍيّذ ٌلّق الڎاڻّ ڪّٔ.
71آڪٽّةط 7918ظ جْ حصٓص غٍڌق ىّغٔلْ حّ اغحاخ ذاڳْ اغحاخ ىريص حيً فنص ذاحْ
اذيص ةهّچػحاؿ حْ ُڪ ڳّٺ غّڏَُ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71آڪٽّةط 7989ظ جْ ٌاىّذ جٍهٔياةٌ ،انو ۽ اخٓب آغا جاث ىريص ساؿ ذٔصذآةاخ ۾ الڎاڻّ
ڪّٔ.
71آڪٽّةط 7961ظ جْ اخٓبٌ ،انو ۽ ىظاذيحْ ؽاٌط سهٔم کّغّ ڳّٺ ذاحْ ٌهْ ىريص
کّغْ نڳ ىػڻ كهٍْ ٽٍڊق انِٔاذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
71آڪٽّةط 7919ظ جْ ؽاٌط ٌاىو ىٍگْ حٍو فذجّ.
71آڪٽّةط 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌياڻّ ـصٓق اـم ٌانّ ىريص ـصٓق ىِٔػط ڳّٺ
پپطق ،ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ حٍو فذجّ.
71آڪٽّةط 7948ظ جْ ؽاٌط ،ـرافْ ۽ ڪانو ٌگاذ غاحص رسيْ چاٌڊّٓ فنص ڄاؾ ساؿ چاٌڊّٓ
(رسيْ چاٌڊّٓ) حّاةپّذ چاٌڊّٓ ،كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
77آڪٽّةط 7978ظ جْ ؽاٌط ۽ آڊٓٽط غٔص اىِط گٔالٌْ ڳّٺ نٍهّ جٍهلْ گِّٽڪْ ۾ حٍو
فذجّ.
77آڪٽّةط 7989ظ جْ غٍڌ حّ ىِاؿ ڎاُّ ٌتصانّاذص آذٓػط ڳّٺ فائّڏق كهٍْ ٌيطڪّټ
۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ غٔاغاة ،جرلٔق ،ىحطحو ۽ فهػفّ اٿع.
72آڪٽّةط 7981ظ جْ غٍڌ حّ ٌانّٔاذف اخٓب ىصخ ٌهْ غٍڌق ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
72آڪٽّةط 7919ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ڪِاڻٔڪاذ ،۽ ذفج ذُاڻ ىئگظًٓ حّ آڊٓٽط
ذئص غٍڌق (ٌتصانرئص ىٔيڻ) ٌّؽِطف فٔطفر ۾ رٌصگْ حْ اک کّنْ.
72آڪٽّةط 7988ظ جْ غالؾ ٌتْ ىغم ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ .غڃاڻپ ٌافؽ ٌگاذ ۽ افػاٌَ
ٌگاذ اٿع.
www.sindhsalamat.com 99
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
72آڪٽّةط 7911ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽاٌط ىّالٌا غالؾ كاخذ ىِٔػط ففاة ڪئْ .حًٍِ
حّ جٍهق ىٔطفساؿ حْ ڳّٺ ةکط ىِٔػط غاؿ ُّ.
72آڪٽّةط 7996ظ جْ ؽاٌطٌ ،لاخ اىٔط ٌهْ چاٌڊّٓ ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
72آڪٽّةط 7919ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط ٻڍؽ فلٔط الڎاڻّ ڪطق فّٓ .ٻڍؽ فلٔط 7468ظ
۾ ؽڪاذپّذ نڳ ڳّٺ ةشؾْ اٌڙ ۾ پٔصا ٿّٔ.
72آڪٽّةط 7981ظ جْ ڪِاڻٔڪاذ ،ىظاذَٔ ڪانو جٍلٔص ۽ جتفطا ٌگاذ غالؾ ىػحاٌّ
غُّٔاڻْ اةڙف ڳّٺ پٔاذق فاُڻ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
72آڪٽّةط 7968ظ جْ ٌّحّاؿ ـرافْ ،ڪانو ٌگاذ ۽ ؽاٌط اٌخار ىٍگْ فنص ٌخو انصًٓ
ىٍگْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
72آڪٽّةط 7912ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ۽ نٔکڪ انهاػ پٔطراخف ڳّٺ ٻهِڙٓخْ جٍهلْ
ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
71آڪٽّةط 7942ظ جْ غٔاغحصاؿ ،اخب ،ؽاٌط ۽ غياحْ فذڪط كاكْ فٔق ىريص ذاَُ ذةاٌْ
فٺْ فّٓ.
71آڪٽّةط 7461ظ جْ نٔال ذاؾ ساڪْ پٽ فنً ىم ٺٔڪّاڻْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
اخةْ غڃاڻپ؛ غظؽ گّ ؽاٌطٌ ،لاخٌ ،اٽڪ ٌّٓع ۽ ؽاذج ؽاَُ نهٔف ُّ.
71آڪٽّةط 7448ظ جْ ىفّذ ۽ ؽاٌط حًٍِ کْ غٍڌ ۾ “ىصذ آهٔا” چّٔ فٍٓصف ُّ آهػا
كاكْ حّ حٍو حطىٍَْء حْ ذفڊؽ اغٽاپ ٌانْ ُڪ ٌٍڍڏق ؽِط ۾ ٿّٔ.
78آڪٽّةط 7988ظ جْ ٌّٓٽ كائو ٿٔڻ غتب سٔطپّذ ذٓاغث کْ پاڪػحاؿ ذڪّىث ۾ كو
ڪّٔ فّٓ.
78آڪٽّةط 7996ظ جْ ىّغٔلَْء حّ غصاةِاذ ٌاؿُء فٔطفر گم پطڎَِٓ ۾ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
آسطق آذاؾ گاَُ ٽٍڊق ّٓغف حْ كتطغحاؿ ۾ آُْ.
78آڪٽّةط 7996ظ جْ ٌاىٔاذف ڪِاڻٔڪاذ ىريص خائّخ ةهّچ الڎاڻّ ڪّٔ.
78آڪٽّةط 7927ظ جْ ؽاٌط ؽفًٔ ىريص “افث” ٌهّق فنص خذ ىريص افث ٌهّق حٍو فذجّ.
78آڪٽّةط 7988ظ جْ ىرلقٌ ،لاخ ،ىحطحو ذٔصذ غٍڌق (ڊاڪٽط غالؾ ذٔصذ ٻطڏف) ڳّٺ
ىتاذڪ ٻطڏف جٍهلْ ىّذق ۾ پٔصا ٿّٔ.
78آڪٽّةط 7488ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌيصف ٌثط ٌّٓع جٍهٔيْ ىاُط ۽ غياحْ سصىحگاذ
ڪّڏف ىم کهٍاڻْ پٽ خّٓاؿ چٍصؿ ىم ڀطٓا كهٍْ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ.
ىفهفْ ىؾحاؼ ىٔيڻ فنص ٌتصانطذٔو ىٔيڻ ٰ 78آڪٽّةط 7981ظ جْ ٌاىٔاذف ٌثط ٌّٓع غالؾ
الُّذق ىرهْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
78آڪٽّةط 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط حافٓص ؽتٔط فنص غالؾ ذػًٔ حاگٔطاڻْ حْ گِط
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
78آڪٽّةط 7978ظ جْ ىاُط جٍهٔوٌ ،انو ،ىصةط ۽ ةًٔ االكّاىْ ؽِطة ٓافحَ غٔص غالؾ
ىفهفْ ؽاَُ ةهڙق ؽاَُ ڪطٓو فٓخِّ ڎاڎاڻْ ڳّٺ كاخذ ڎٌّ ؽاَُ ۾ ڄائّ. ٰ
78آڪٽّةط 7964ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ىٍؾّؼ ڌاذٓخّ كاكْ اذيص ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 100
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
74آڪٽّةط 7492ظ جْ الڏڪاڻْ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط ٌّار ٌهْ ٌٔار فنص ىريص آچط داة
غّىطف حٍفطق پاڏق ۾ حٍو فذجّ.
74آڪٽّةط 7982ظ جْ غياحْ فذڪط ىٔط ىفط ذػًٔ غاٌگْ ،غطخاذ ىٔط غالؾ ىريص
غاٌگْ حْ گِط الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
74آڪٽّةط 7984ظ جْ پطغطاؾ كٔا احئط (ڀاذة) ۾ خِٓاٌث ڪئْ.
74آڪٽّةط 7921ظ جْ ىآا ٌار ڪِاڻٔڪاذٌ ،افؽ ٌگاذ ،۽ ىليّؿ ٌّٓع ٌخو ٌتاغْ ،اـم
ٌانّ ٌخو انصًٓ ٌتاغْ ساٌّاُڻ كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
74آڪٽّةط 7968ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ،اخٓب ،ذٓڊّٓ ،اغٽٔج حّ ىآَ ٌار ڪيپٔئط ةشؾڻ
ىِطاڻّق اـم ٌانّ ىريص ةشؼ فنص فلٔط ىريص ذذٔو ىِط حْ گِط غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
74آڪٽّةط 2111ظ جْ ڪاذغار غاٌرّ ٿّٔ .حڏًُ ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ اٺً غانً حْ
حالفنٍ ْ کاؿ پِّء فنً ىّٽْ ذغحَْء ۾ ڪاذغار فټ ةو ڌىاڪّ ٿّٔؿ .حًٍِ ۾ ڪافْ اٌػاٌْ
حأٌّؿ سحو ٿّٔؿ.
74آڪٽّةط 7986ظ جْ ٌاىٔاذف ـرافْ ،ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ۽ اخٓب ُصآث اهلل ىٍگْ فنص غالؾ
انطغّؽ ىٍگْ ٻهِڙٓخْ ڳّٺ ۾ ڄائّ.
79آڪٽّةط 7981ظ جْ (گائڪَ) ذفةٍٔا كطٓؾْ اـم ٌانّ ٌائؾَ ؽٔز االُْ ةشؼ ؽٔز حْ
گِط ـصذ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
79آڪٽّةط 7919ظ جْ پٔط ـاذب پاڳاذق پٍٍِخْ حصا پاذٽْ “پاڪػحاؿ ىػهو نٔگ
فٍڪؾٍم” كائو ڪئْ .حًٍِ حّ پاڻ ـصذ ٿّٔ.
79آڪٽّةط 7918ظ جْ ڪاذٽٌّػٽ ،ىفّذ ،ـرافْ ۽ ؽاٌط ىطاخ ٌهْ ؽاَُ ةڪٔطائْ،
ةڪٔطا ؽطٓف ۾ حٍو فذجّ.
79آڪٽّةط 7981ظ جْ ٌاىّذ ىفّذ ۽ جٍهٔيْ ىاُط خاذا ٌانو فنص ىريص ٌانو اةڙف ،كٍتط ۾
پٔصا ٿّٔ.
21آڪٽّةط 7916ظ جْ ىّالٌا سّس ىريص ىٔطفساٌْ ففاة ڪئْ.
ّنْ اـم ٌانّ غٔص ؽاٍُّار فنص غٔص 21آڪٽّةط 7922ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ٌاذػ اني ٰ
ڎٌم ؽاـ حٔالٌْ ڳّٺ پٔط غتراؿ ٌهْ ؽاَُ جٍهلْ ؽِصاخپّذ ۾ كهٍْ غاٌگِڙ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21آڪٽّةط 7941ظ جْ ساٌتِاخذ ىريص آّب کِڙف ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ کٔع اةاڻْ ڳّٺ
ٌاكم ۾ غپطخ ساڪ ڪّٔ فّٓ.
27آڪٽّةط 7411ظ جْ ىٔط ىطاخ ٌهْ ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ .حٔڪّ پِطًٓ چّٓاذق حّ آسطق
ذڪيطاؿ ُّ.
27آڪٽّةط 7917ظ جْ ٌثياؿ ٌهْ اٌفاذق فنص ُصآث ٌهْ اٌفاذق ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ .اخةْ
غڃاڻپٌ ،هو ف فً جِضٓب ۽ ثلافث ،ةانشفّش ؽاَُ نهٔف حّ ٌاؽق ُّ.
27آڪٽّةط 7981ظ جْ ٌاىٔاذق غٔاغحصاؿ ذػًٔ ُاذفؿ پّذف ٌانّ ٌتصاهلل ذػًٔ ُاذفؿ
پطکٔع ذػًٔ ُاذفؿ حْ ٌانْ حْ غڃاڻپ آُْ ًُ .ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 101
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
27آڪٽّةط 7969ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌطـ ،ڪانو ٌّٓع ۽ غياحْ فذڪط ذئطـ ٌّذ پّذف ٌانّ ذئطـ
ؽيع ؽٔز ،پٍْ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
22آڪٽّةط 7924ظ جْ ذطؿ حّ ذفذاٌْ پٔؾّا ؽاَُ ىطخاؿ ؽاَُ (پٔط پاڳاذف) پٔط غڪٍصذ
ؽاَُ ثاٌْ انيٍطفػ پٔط پاڳاذف پٔط ڳّٺ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ پٔصا ٿّٔ.
22آڪٽّةط 2111ظ جْ غطفٓچ غخافنْ ،اـم ٌانّ ىريص ـصٓق فنص سئػّ ساؿ جاذڏ ففاة
ڪئْ.
21آڪٽّةط 7981ظ جْ ڪِاڻٔڪاذـ ۽ نٔکڪا رذٍَٓ ذػً ٌاذٓخٌّ ،اىٔاذق غٔاغحصاؿ ذػًٔ
ةشؼ حْ گِط فاذق آُْ غٍصز حٍو ٌئًٔ خٓطق ،كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ٿّٔ.
21آڪٽّةط 7921ظ جْ غٍڌ حّ ىرب فنً ،ىشهؿ غٔاغحصاؿ ىٔط ذغّؽ ةشؼ فنص ذاحْ
ىٔط ٌتْ ةشؼ ٽانپط ٽٍڊق ىٔط ىريّخ ،ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21آڪٽّةط 2177ظ جْ اڳّڻْ فرٓط اٌيو دفانفلاذ ڀٽْ حْ گِط فاذق ةٔگو ٌفطة ڀٽّ
ففاة ڪئْ.
28آڪٽّةط 7911ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نػأٌاة جرلٔقٌ ،افؽ ٌگاذ ،افػاٌَ ٌگاذ غطاث
(غطاث انرق ىٔيڻ) ٽٍڊف ڄاؾ ۾ اک کّنْ.
28آڪٽّةط 2111ظ جْ غٍڌ حّ كّىْ ؽاٌط رسيْ چاٌڊّٓ ذاَُ حْ ذُظًٌ ُٿاؿ ىاذحْ فّٓ.
رسيْ چاٌڊّٓ حْ آسطق آذاؾ گاَُ ڳّٺ حّاةپّذ چاٌڊٓا كتطغحاؿ ۾ آُْ.
28آڪٽّةط 7946ظ جْ ىريص غّىاذ ؽٔز ففاة ڪئْ .اخةْ سصىحّؿ ،آثاذ كصٓو ،جاذٓز ،نّڪ
اخب غّاٌد ،افػاٌا ۽ ثلافث اٿع.
28آڪٽّةط 7917ظ جْ ذفةٍٔا اةڙف ڳّٺ ڳٔطٓهْ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو
فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ،ؽاٌطق اٿع.
28آڪٽّةط 2118ظ جْ غٍڌ حْ ةِحطًٓ گهّڪاذـ ،نٔکڪا ،اخاڪاذا ۽ ـصاڪاذ حٔخْ رذٍَٓ
ةهّچ الڎاڻّ ڪّٔ.
28آڪٽّةط 7998ظ جْ غٍڌق ڪِاڻَْء حْ اڌ ـصق حْ جاذٓزٌ ،خو ٌتاغْ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ
فّٓ.
26آڪٽّةط 7968ظ جْ پٔط ڪطؾ اهلل اٌفاذق ٌطػ خنتط غائًٔ فنص پٔط االُْ ةشؼ اٌفاذق
كهٍْ خاخف حْ ُڪ ٌٍڍڏق ڳّٺ ساٌپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ .پٍٍِخْ فكث حّ ٌانو خًٓ آُْ.
26آڪٽّةط 7944ظ جْ كّىْ ۽ غياحْ ؽاٌط ةطخف غٍڌق اـم ٌانّ ىريص ذىلاؿ فنص سصا
ڎٌّ الؽاذق ففاة ڪئْ.
26آڪٽّةط 7976ظ جْ ٌثط ٌّٓع ،اةّ انتؾٔط ىٔيڻ (ٌاچٔظ) اـم ٌانّ ذاحْ ٌّذ اذيص فنص
ىريص ُاؽو ىٔيڻ ڳّٺ ڇڄڙا جٍهلّ كٍتط كهٍْ الڏڪاڻْ۾ حٍو فذجّ.
21آڪٽّةط 7989ظ جْ ؽاٌط ۽ ـرافْ اسحط ُاالئْ ففاة ڪئْ.
21آڪٽّةط 7969ظ جْ ٌّحّاؿ ٽِْ حّ ؽاٌط ىؾحاؼ ةشاذق اـم ٌانّ غٔص ىؾاؼ اذيص فنص
غٔص غالؾ ٌهْ ؽاَُ ةشاذق ڳّٺ نٌّگاڻْ ؽطٓف جٍهلْ ڳڙُْ ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾
ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 102
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
21آڪٽّةط 7911ظ جْ اذيص ساؿ “ؽٔصا” اةڙف ُاال ٌّاؿ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخٓب سصىحّؿ ،ؽاٌط،
ىليّؿ ،افػاٌا ۽ غياحْ فذڪط اٿع.
24آڪٽّةط 2112ظ جْ ؽاٌطٌ ،ثط ٌّٓع ۽ جاذٓز حّ ڄاڻّ جاث ـرطائْ ففاة ڪئْ.
24آڪٽّةط 7984ظ جْ پطغطَُ ُٔطا ٌٍص غچا ٌٍصاڻْ ففاة ڪئْ .جشهؿ كٔا ڳّٺ ٽٍڊف
ةاگِّ ُئع.
11آڪٽّةط 7947ظ جْ غٍڌ حّ ىؾِّذ اخٓب ۽ ؽاٌط كاكْ ٌهْ اڪتط خذارق ففاة ڪئْ.
11آڪٽّةط7941ظ جْ آراخقَء حّ ىحّانّ ىريص ُاالئْ حّ فڇڙف ٿّٔ.
11آڪٽّةط 7967ظ جْ ىحطحو ۽ نٔکڪ اٌع ذاڄپط ڳّٺ ڌٌگٔخا كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾
پٔصا ٿّٔ.
17آڪٽّةط 7986ظ جْ ٌانّٔاذف غٔاغْ ۽ غياحْ اڳّاڻ ڄاؾ غاكْ حّ پّذف ٌانّ ىريص ڄاؾ
فنص ىريص غچم حٍِْ ڳّٺ حٍخَِْء جٍهلْ ڇاڇڙق ،كهٍْ ٿطپاذڪط ۾ حٍو فذجّ.
17آڪٽّةط 2118ظ جْ غٍڌق حْ غٍْٔ ؽاٌط ىريص اةطأُو “ذاذو” ـصٓلَْء الڎاڻّ ڪّٔ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
ؽاَُ ٌتصانههٔف ڀٽائْ ذذَ حّ حٍو ُ 7712خطق ىهاةق 1690-1689۾ ٿّٔ.
ىٔاؿ ٌّذ ىريص ڪهِّڏف (7188 - 7174ظ) حّ غٍڌ حّ ذاڪو ۽ ڪهِّڏف حّ ىٍِصاذ ُّ.
رسيْ پتهٔڪٔؾً ڊکڻ2117 ،ظ ڌاذق ٌيم ۾ آئْ.
ڦّٽّ رذخاذق ،ىؾِّذ فٍڪاذ 7986ظ ڌاذق ڳّٺ ٌانو ساؿ رذخاذق كهٍْ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ.
انيٍيط غئٍٔيا الڏڪاڻّ؛ ُْ غئٍٔيا الڏڪاڻْ ؽِط ۾ اغٽٔؾً ذفڊ جْ 7912ظ ڌاذق كائو ٿْ.
ًُ فكث انيٍيط غئٍٔيا حّ ڪّةَ فحّخ ڪٌِّْ.
www.sindhsalamat.com 103
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
نومبر
ٌٔػّق غاؽ حّ ٓاذٌِّؿ ىٍِّٔ ٌّىتط آُْ ُْ .ىٍِّٔ ٌّىتط ،النٍْٔ رةاؿ حْ نفو ٌّفف
ىٍٍْ آُْ ٌائّؿ ىٍِّّٔٓ ،ذپْ ڪٔهٍٔڊذ ۾ ًُ کْ ٰ ) (NOVEMىاؿ فذجم آُْ .حًٍِ حْ
ٓاذًٌِ ٌيتط جْ ذکّٔ فّٓ آُْ ذفىْ ڪهٍٔڊذ ۾ ًُ کْ ٌائًٔ ٌيتط جْ ذکّٔ فّٓ آًُُْ .
ىٍِْٔ کْ سٌّْ ىٍِّٔ ةَ چٌّصا آًُ .ڇاڪاڻ حّ ًُ ىٍِْٔ ۾ غشث غطخق پٌّصق آًُُْ .
ىٍِْٔ ۾ 11ڎًٍِٓ ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ ٌّىتط 7988ظ جْ ٌتصانلاخذ حّڻٔخّ كهٍْ ىٺْ حْ ؽِط حٍِاڻ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
سصىحّؿ ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىا ٌّٓع ۽ ڪانو ٌگاذ اٿع.
پِطًٓ ٌّىتط 7918ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط اٌخو ُاالئْ اـم ٌانّ آسٌّص ذاحْ ٌتصانطذياؿ
فنص ٌهْ ىريص ىٔيڻ ففاة ڪئْ.
پِطًٓ ٌّىتط 7986ظ جْ غصا ىهّڪ غگِڙ ۽ ؽاٌط ٌتصانطذياؿ ىِٔػط فنص ذافو ىريص
ـالج ىِٔػط ڳّٺ ذفٔق ىِٔػط كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ٌّىتط 7917ظ جْ انَِ ةشؼ ؽاَُ ةشاذق ڳّٺ جٍٔا ةلاؽاَُ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ۾ حٍو
فذجّ .غڃاڻپ ،اغحاخ ۽ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ جْ پطفڊّٓغط اٿع.
پِطًٓ ٌّىتط 7986ظ جْ ٌاىٔاذف نٔکڪ ۽ جطحيْ ٌگاذ ٌتصانطذياؿ ححّئْ فنص ٌتصاهلل
ححّئْ ڳّٺ ؽٔط ٌهْ ححّئْ جٍهلْ ساٌپّذ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ٌّىتط 7911ظ جْ ٌصٓو غٍصٓهّ فنص كطةاؿ ٌهْ غٍصٓهّ جٍلهْ ڎفڪطقَء حْ ڳّٺ
ذڪٔو غٍصٓهْ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط ،آڊٓٽط ۽ جطحيْ ٌگاذ آُْ.
ٌّ 2ىتط 7481ظ جْ پٔط جطاب ٌهْ ؽاَُ ذاؽصق الڏڪاڻْ حْ جٍهلْ كٍتط حْ ڳّٺ ٌهْ ساؿ
ذاؽصق ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 2ىتط 7919ظ جْ ڀڳث ڪٍّذ ذاؾ کْ پٔط ڀطچٌّڊقَء حْ ُڪ ىطٓص حاؿ ىريص حهتاڻْ
ذڪ اغٽٔؾً جْ ةٍصفؼ حا فائط ڪطق كحم ڪّٔ.
ٌّ 2ىتط 7989ظ جْ ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىا ٌّٓع ۽ ڪانو ٌگاذ آغا ذفٔق ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 2ىتط 7968ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌهْ خفغث ٌاحظ فطٓص آةاخ ،خاخف ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 1ىتط 7411ظ جْ خٍْٓ ٌانو ذاىص اهلل ذلّذق ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ ڪّٔ غٍصز
آسطق آذاؾ گاَُ ىٔطفساؿ ۾ آُْ.
ٌّ 1ىتط 7948ظ جْ ىاغٽط چٍصذ الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
www.sindhsalamat.com 104
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 1 ىتط 7491ظ جْ ٌانو ،اخٓب ،ؽاٌط ۽ ـرافْ ٌتصانشانق “سهٔق ىّذائْ” فنص كاكْ ٌتْ
ةشؼ غّىطف ىّذق ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 1 ىتط 7914ظ جْ كاكْ فٔق ىريص فنص كاكْ ٌتْ ةشؼ ُاالڻْ كهٍْ ٌّؽِطففٔطفر ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ،غٔاغحصاؿ ،ىاُط فڪٔم ۽ اخٓب ؽاٌط ٿْ گضذّٓ آُْ.
ٌّ 1 ىتط 7981ظ جْ ڊاڪٽط اغص حياؽ پهْ ڳّٺ ذاحْ ةشؼ پهْ ٌيطڪّټ ۾ ڄائّ ،اخةْ
غڃاڻپ ،غٍڌ حّ ٌاىٔاذف ٌانو ۽ اخٓب اٿع.
ٌّ 1 ىتط 7927ظ جْ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ڀڳّاؿ کهٍاڻْ “غاكْ” كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ ڄائّ.
ٌّ 1 ىتط 7981ظ جْ اڳّڻّ آو.پْ.اق ۽ چاٌڊٓا كتٔهْ حّ غطخاذ ٌّاب ؽتٔط اذيص فنص اذيص
غههاؿ چاٌڊّٓ ڳّٺ غٔتْ ساؿ چاٌڊْٓ ،جٍهلْ كٍتط ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 8 ىتط 7997ظ جْ كاخذانڪالؾ ؽاٌط ٌتصانڪطٓو پهْ الڎاڻّ ڪّٔ.
ٌّ 8 ىتط 7418ظ جْ سٔطپّذ ذٓاغث حّ ٌاىٔاذف فرٓطاٌيو ساؿ ةِاخذ ىريص اةطأُو فنص
ىريص اغيأٌم ؽٔز حٍو فذجّ.
ٌّ 8 ىتط 7998ظ جْ (گّّٓ) اغحاخ فصا ذػًٔ ساؿ اـم ٌانّ سصا ةشؼ ُّ .پاڻ 82غانً حْ
ٌيط ۾ ففاة ڪٔائّؿ.
ٌّ 8 ىتط 7979ظ جْ نٔکڪ اذحً غڪآم ىّذق ڀطغاؿ غڌف حا ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 8 ىتط 7967ظ جْ ؽاٌط ،ـرافْ ،غياحْ اڳّاڻ ۽ اٌلالةْ جٍئو ُاذق ڪاىٔٽْ حّ كائص
ڪاىطٓص ٌهْ ىريص ٌتاغْ ففاة ڪئْ.
ٌّ 8 ىتط 7929ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ٌانو ىّالٌا جاث ىريص اىطفٽْ پٍٍِخْ رٌصگَْء کْ
انّخاظ چئْ ىانڪْ ذلٔلْ غاؿ ىهّٔ.
ٌّ 8 ىتط 7911ظ جْ غالؾ ذةاٌْ آگطف فنص ٌتصانههٔف آگطف ڳّٺ ىريص ساؿ آگطف جٍهلْ
ڪٍڊٓاذق كهٍْ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ ةطک اخٓب ،خاٌؾّذ ىيحار ڪِاڻٔڪاذ
آُْ.
ٌّ 8 ىتط 2119ظ جْ ٌانْ فاذق ؽاٌط اذيص ساؿ آـف ىفطاڻَْء ففاة ڪئْ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
انيّنْ حْ حٍو حْ جاذٓز ٌّ 1ىتط ةَ ىهْ ٿْ.
ٰ نانب
www.sindhsalamat.com 105
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 1ىتط 7921ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف نٔکڪ ڪطؽً کٽّاڻْ (ڪطؽً ٌٔص ٌصاز کٽّاڻْ)
ٺاذف ؽاَُ كهٍّ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 1ىتط 7911ظ جْ ٌلاخ ۽ ىاُط نػأٌاة ڊاڪٽط ىطنٔڌذ حٔٽهْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ .پْ آڇ
ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق ٻّنْ ۾ نفيً حْ ةٍافة.
ٌّ 1ىتط 7911ظ جْ نػأٌاة حْ ٌاىٔاذق ىاُط ،ىرلق ۽ ٌانو پطففٔػط ڊاڪٽط ىطنٔڌذ
حٔٽهْ حّ حٍو ڪؾٍچٍص حٔٽهْ حْ گِط ۾ ،ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ٿّٔ.
ٌّ 4ىتط 7916ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىآٌّع ۽ ڪانو ٌگاذ اىط حهٔم
(كاكْ ٌتصانخهٔم) ذفُڙق ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 4ىتط 7972ظ جْ ىؾِّذ جاذٓشصاؿ ،اخٓب ۽ اُم كهو ذائچٍص ُطٓخً ٿط حْ جٍهلْ ڇاڇطق
حْ ٌٍڍڏق ؽِط چٔهِاذ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 4ىتط 7961ظ جْ ؽاٌطؿ حّ غطجاث ؽاَُ ٌتصانههٔف ڀٽائْ ذذَ ُانً ۾ ؽاَُ ذتٔب حْ
گِط حٍو فذجّ.
ٌّ 4ىتط 7998ظ جْ غٍڌ حْ گِڻ پاغائّ ؽشفٔث ؾ ؿ ىٍظفؿ ففاة ڪئْ.
ٌّ 4ىتط 7998ظ جْ غٔاغحصاؿ ۽ غياحْ فذڪط غٔص ٌيط ؽاَُ پٍٍِخْ اةاڻْ ڳّٺ سٔط ؽاَُ
۾ ففاة ڪئْ.
ٌّ 4ىتط 7968ظ جْ ؽاٌط ،جطحيْ ٌگاذ ۽ ىرلق پطٓحو پٔاغْ ڳّٺ ٌّذ ىريص پهْ جٍهلْ
ٌيط ڪّټ ۾ ڄائّ.
ٌّ 4ىتط 7927ظ جْ غٔص ؽاَُ ىطخاؿ ؽاَُ افؽ “ڪّټ ڌڻْ” پٍخّؿ پٔطپاڳاذف ففاة ڪئْ.
ٌّ 4ىتط 7912ظ جْ غٍڌق فهو ةاخؽ ذنٔظ ٿْ ًُ فهو حّ ُصآحڪاذ غالؾ ذٔصذ ـصٓلْ
فهيػار اغيأٌم ىٔيڻ ۽ ىّغٔلاذ اىصاخ ذػًٔ ُّ.
ٌّ 14ىتط 7464ظ جْ ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ ٌيائٍصف ؽاٌط غٍٔص ىٔيڻ ڳّٺ ٌاكم ،كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 9ىتط 7917ظ جْ ىِاؿ ڪِاڻٔڪاذ ذفٔو ؽٔز اٌحلاؽ ڪطق فّٓ.
ٌّ 9ىتط7982ظ جْ كّىپطغث ،غٔاغْ ۽ غياحْ اڳّاڻ ٌتصانشانق حّڻٔخّ ڳّٺ كاكْ خڏق،
جٍهلْ ڎفڪطق ،كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 9ىتط 7911ظ جْ (فهو) “حٔخم ىاُء” ىؾِّذ ُصآحڪاذ اق .آڇ ـصٓلْ ،ىّغٔلاذ غالؾ
ٌهْ ۽ پطفڊّٓغط ةَ اق آڇ ـصٓلْ حًٍِ ذنٔظ ڪئْ.
ٌّ 71ىتط 7981ظ جْ ؽاٌط ۽ غياحْ فذڪط ىٔاؿ ٌهْ ىريص كاخذق الڎاڻّ ڪطق فٌّٓ .هْ
ىريص كاخذق 7486ظ ۾ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 71ىتط 7917ظ جْ غٍڌق افػاٌْ اخب حّ غٺّ نٔکڪ ذفٔو ؽٔز فنص ٌتصانطغّؽ ؽٔز
گيتٽ كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
ٌّ 71ىتط 7941ظ جْ حڳ ىؾِّذ ىاُط انغّرق ٌّار ىفطق ساؿ حيانْ اٌحلاؽ ڪّٔ.
ٌّ 71ىتط 7974ظ جْ غٔص ذاحْ ىريص ؽاَُ اٌحلاؽ ڪّٔ پاڻ ٌانْ فاذف ؽاٌط ُّ.
www.sindhsalamat.com 106
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 77ىتط 7921ظ جْ خاٌؾّذ ،ـرافْ ۽ اخٓب ٌهْ اذيص ةطفُْ فنص ڪطٓو ةشؼ ةطفُْ
جٍهلْ افٻاڏق حْ ڳّٺ کٍڀڙا ۾ ڄائّ.
ٌّ 77ىتط 7988ظ جْ كاكْ ساخؾ فنص ىريص الئق كطٓؾْ ڳّٺ انِصاخ چٍڊ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾
پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ؛ ىؾِّذ اخٓب ۽ نٔکڪ آُْ.
ٌّ 77ىتط 7961ظ جْ ٌاىٔاذف ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىَ ٌّٓع ىليّؿ ٌگاذ ،ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ىاڪً
ؽاَُ ذكّق فنص حٔئطف ؽاَُ ذكّق ؽِط حِصق كهٍْ ىٔطپّذساش ۾ ڄائّ.
ٌّ 77ىتط 7981ظ جْ ذاڳْ اىٔط ذػً ـصذ ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 72ىتط 7989ظ جْ الڏڪاڻْ حّ ٌيائٍصف ؽاٌط پٍٍِخْ خفذ حّ ٌڪع ۽ آئٍّٔ ٌّار ٌهْ
ٌٔار الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
ٌّ 72ىتط 7974ظ جْ ؽاٌط غهٔو ُاالئْ ُاالٌّاؿ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 71ىتط 7179ظ جْ ىٔاؿ ٌّذ ىريص ڪهِّڏف ىػٍص ٌؾًٔ ٿّٔ.
ٌّ 71ىتط 7988ظ جْ ىيحار ٌانو انصًٓ ٌيط انصًٓ چٍّ ففاة ڪئْ.
ٌّ 71ىتط 7941ظ جْ ٌٍحَٔ گّ ؽاٌط ۽ نٔکڪ ىّالٌا ىريص ؽاَُ اىطفٽْ غّؽ اغپحاؽ غکط
۾ ففاة ڪئْ.
ٌّ 78ىتط 7988ظ جْ غفط ٌاىً حْ ةاخؽاَُ انهاػ ؽٔز فنص گم ىريص ؽٔز ُاال ٌّاؿ ۾ حٍو
فذجّ.
ٌّ 78ىتط 7986ظ جْ آراخ كاكْ الڏڪاڻْ حْ ؽِط ڎفڪطق ۾ حٍو فذجّ اـم ٌانّ
ٌتصانّاذص كاكْ اخةْ غڃاڻپ ىرلق ،ىحطحو ۽ ىطجب اٿع.
ٌّ 78ىتط 7918ظ جْ ٌّحّاؿ اغڪانط ،نٔکڪا ۽ ڪانو ٌگاذ أٌحا ؽاَُ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائْ.
ٌّ 78ىتط 7968ظ جْ ٌئًٔ ٽِْ حّ ٌّحّاؿ ٌثط ٌگاذ ،ؽاٌط ۽ ٌّاىْ جرطٓڪ حّ غطفاڻ
آار نهٔف پهٔخّ فنص ذغّؽ ةشؼ پهٔخّ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
ٌّ 78ىتط 7968ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ةصذؽاَُ اـم ٌانّ ةصذانصًٓ ؽاَُ ڳّٺ فڪْٔ غاٌگْ،
كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 78ىتط 7962ظ جْ ڪاجب ،نٔکڪ ۽ ؽاٌط فلٔط فٔق ىريص غڪٍصذق فنص ذيظف پحافْ
ڳّٺ ةِافؽ ساؿ پحافْ ،جٍهلْ ڎُطڪْ كهٍْ گِّٽڪْ ۾ ڄائّ.
ٌّ 76ىتط 7961ظ جْ فغٔو غّىطف اـم ٌانّ ىريص ساؿ ٽٍڊف آخؾ ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ غڃاڻپ
ؽاٌط ۽ ىليّؿ ٌگاذ اٿع.
ٌّ 76ىتط 7961ظ جْ اٌخيً غار ؽشفٔث غٔص ىٔطاؿ ىريص ؽاَُ “ٻّٔ” ففاة ڪئْ آسطق
آذاؾ گاَُ ٽکڙ ۾ اٿع.
ٌّ 71ىتط 7914ظ جْ نڇيڻ ڀٍڀاڻْ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ڀاذة حّ ىؾِّذ
ىليّؿ ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ،ڊذاىَ ٌگاذ ۽ ـرافْ آُْ .پاڻ فذُاڱْ کاٌپِّء حئپّذ نڏق فّٓ.
ٌّ 71ىتط 7986ظ جْ غٍڌ ڌذجْ حّ سّةفّذة ؽاٌط ؽٔطؽ ةّٔز ةاڊاُْ پٍٍِخْ ڦَُّ
حّاٌْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ ُّ .ةاڊَُ ؽِط حّ ذُاڪّ ُّ.
ٌّ 74ىتط 7446ظ جْ غٍڌق غٔاغحصاؿ غط ؽاٍُّار ڀٽّ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 107
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 74ىتط 7942ظ جْ كاخذ انڪالؾ ؽاٌط ڊاڪٽط اةطأُو سهٔم ذٔصذآةاخ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
ٌّ 74ىتط 7968ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ۽ اخٓب سهٔم ٌاذػ غّىطف غٍڌ حْ ٌانّٔاذق ؽاٌط
اذيص ساؿ ىصُّس حّ فطرٌص آُْ .غٍصز پّذف ٌانّ سهٔم ذػًٔ ڪاڇْ حْ ؽِط حُّْ،
كهٍْ خاخفَء ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 74ىتط 7964ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط ٌظٓظ ىٍگْ اـم ٌانّ ٌتصانٍظٓظ
ىٍگْ فنص ُصآث اهلل ىٍگْ ،جٍهلْ ڎفڪطقَء حْ ڳّٺ ةگْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 74ىتط 7964ظ جْ ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ ٌيائٍصف ؽاٌط غٍٔص ىٔيڻ ڳّٺ ٌاكم ،كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 79ىتط 7981ظ جْ غطؽاٍُّار ڀٽْ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ ُئؾَ الِء انّخاظ ڪّٔ.
ٌّ 79ىتط 7491ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع نٔکطاث ڪؾٍچٍص ٌظٓظ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
ٌّ 21ىتط 7987ظ جْ ذفىاٌّق ؽاٌط ٌتصانغفاذ جتػو ىٔطپّذ ڀٽّ جٍهلّ ٌئّؿ خٓطف كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 21ىتط 7972ظ جْ کپطق حْ ٌهيْ اخاذؿ حّ ةاٌْ ۽ جٍهٔيْ اڳّاڻ ىّنّق ىريص ذػً
پِّڏ ڳّٺ حٍِڊق ىطق جٍهلْ ٽٍڊق انِٔاذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 21ىتط 7949ظ جْ ٻاذؿ حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ نّذ گڏٓم كّىً حْ حٍطؽ اغٔيتهْ كطاذخاخ
ىٍيّذ ڪئْ ٻاذؿ حْ ذلً حْ ٌانيْ پڌذٌاىّ حاذق ڪّٔ.
ٌّ 21ىتط 7977ظ جْ ٌافؽ ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذٌ ،اٽڪ ٌّٓع ىليّؿ ٌگاذ ،ؽاٌط ،گهّڪاذ ۽
اخاڪاذ پطففٔػط ذاؾ پٍخّاڻْ پّذف ٌانّ ذاؾ پطجا ةطاِء پٍخّاڻْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 21ىتط 7984ظ جْ ساىّس نتً ،ؽاٌط ىريص ـصٓق ىٔيڻ الڎاڻّ ڪّٔ.
ٌّ 21ىتط 7921ظ جْ پطففٔػط انٔاز اةڙف فنص ىريص ذىلاؿ اةڙق حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .پاڻ
غٍڌ ٌّّٓٔذغٽْ حّ اڳّڻّ فائٔع چاٌػهط ذُّٔ آُْ.
ٌّ 21ىتط 7961ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اُو ؽاٌط ٌيط غٍڌق ففاة ڪئْ.
ٌّ 21ىتط 7987ظ جْ آةپاؽْ حّ ىاُط اخذٓع ذاحپّة فنص خٍٓصاذ ساؿ ذاحپّة ڀاذة حْ
كهٍْ گڙ گائّؿ حْ ُڪ ڳّٺ ٌَُّ ۾ پٔصا ٿّٔ ًُ .فكث ڪطاچْ ۾ ذُْ پّٔ.
ٌّ 27ىتط 7912ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف اخٓب ڪهٔاڻ آڎفاڻْ پٽ حئَ ذاىصاز آڎفاڻْ
ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
ٌّ 27ىتط 7968ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حّ ٌّحّاؿ ؽاٌط ٌهْ ىريص خذخ غّنٍگْ ،فنص ىٔط ىريص
غّنٍگْ ڳّٺ كاكْ پٔط ىريص ڦهخْ اغٽٔؾً ،جٍهلْ ۽ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 27ىتط 7968ظ جْ غٍڌ حّ حاکّڏق ۽ پتهؾط اغحاخ نغاذقَء حّ اـم ٌانّ نلياؿ فنص ىريص
ٌانو ڳّٺ ىّنّق سٔط ىريص اذيصاڻْ كهٍْ غاٌگِڙ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 27ىتط 7926ظ جْ ؽاٌط كهب ٌهْ “كهب” ڳّٺ جهِاذ ٽٍڊف ةاگّ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 22ىتط 7984ظ جْ ؽيع انٍهياَء ڊاڪٽط ٌيط ةً ىريص خائّخ پّٽْ ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ
گاَُ ڀٽائْ حْ خذگاَُ جْ آُْ.
www.sindhsalamat.com 108
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 22ىتط 7984ظ جْ الڏڪاڻْ حّ اُو كاةم فشط غپّة ؽِظاخف ؽٔز ةاكطاڻْ ؽِط ۾ حٍو
فذجّ.
ٌّ 22ىتط 7968ظ جْ ٌهيْ ۽ اخةْ خٌٔا حّ حُّط ،پطففٔػط اذػاؿ ةصفق ڪطاچْ ۾ ُڪ
ذفڊ ذاخثْ ۾ ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ گاَُ ؽڪاذپّذ ۾ اٿع.
ٌّ 22ىتط 7911ظ جْ غٍڌ حّ ةهٍص پآَ ؽاٌط ،اخٓب ،سهٔب ۽ ـرافْ ذذٔو ةشؼ “كيط” الکّ
ٌٔػْ الکّ ڳّٺ ٌيط ذاُّ جٍهلْ خفنث پّذ ـفً كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ. ٰ فنص ىريص
ٌّ 22ىتط 7911ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط ىم ىريّخ پهْ ففاة ڪئْ.
ٌّ 22ىتط 7911ظ جْ ٌافؽ ٌگاذ ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌط ىًُّ ڪهپٍا ،حّ اـم ٌانّ ىًُّ
ةّنچٍص الؽ ُّ .پاڻ ڪّٽڙق ۾ حٍو فذجائًٔ.
ٌّ 22ىتط 7968ظ جْ اغحاخ ،اخٓب ۽ جرلٔق ٌگاذ انهاػ حّکّٔ ىرطاةپّذ جٍهلْ ڪٍڊٓاذق ۾
حٍو فذجّ.
ٌّ 22ىتط 7981ظ جْ غٍڌق رةاؿ حْ سّةفّذة نٔکڪا ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ؽاٌطـ اٌصذا ؽتٍو
ڪطاچْ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 22ىتط 7482ظ جْ (ٽّٔؿ پٔط پاڳاذف) غٔص ذظب اهلل ؽاَُ “جشث ڌڻْ” فنص پٔط ٌهْ گُّط
ؽاَُ حّ حٍو ٿّٔ.
ٌّ 22ىتط 7924ظ جْ غٔص ؽاَُ ىطخاؿ ؽاَُ ثاٌَْء ڇٽ ڌڻْ (غحّؿ پٔط پاڳاذف) فنص پٔط غٔص
ـتغث اهلل ؽاَُ آُْ .غٍصز ٌطفْ ٌانّ غٔص غڪٍصذ ٌهْ ؽاَُ اٿع.
ٌّ 21ىتط 7918ظ جْ غٔاغْ اڳّاڻ ذئطـ ٌهّاڻْ ڌقَء ذٔصذ ٌهْ سّاحَ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو
فذجّ.
ٌّ 28ىتط 7918ظ جْ غٍڌ حّ ةٔتاڪ ـرافْ ،ؽاٌط ۽ اخٓب ىّنّق ٌّذ ىريص ٌياىاڻْ
الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
ٌّ 28ىتط 7911ظ جْ غٍڌق اخب حّ ڀهّڏ اٌػاؿ ىرتّب ٌهْ چٍَ ىڪْ ؽطٓف حْ ىحتطڪ
ؽِط ۾ فـاؽ ڪّٔ ۽ اجْ ئْ خفً ٿٔم آُْ.
ٌّ 28ىتط 7982ظ جْ اغحاخ ؽاٌط ۽ ىفّذ ىريص ةشؼ فاـف ففاة ڪئْ.
ٌّ 28ىتط 7999ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽاٌط جٍّٓط ٌتاغْ ًُ فاٌْ حِاؿ کْ انّخاظ چّٔ
آسطق آذاؾ گاَُ اغالؾ آةاخ ۾ اٿع.
ٌّ 28ىتط 7419ظ جْ ٿاٌّذ خاز نٔال ذاؾ فغّاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ .غڃاڻپ اخةْ؛ اخٓب،
ٌانو ۽ فهػفْ ُّ.
ٌّ 28ىتط 7996ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ،ؽاٌط ساخؾ ذفٔلْ ىِٔػط الڎاڻّ ڪطق فّٓ.
ٌّ 28ىتط 7964ظ جْ اغص ٌتاغْ فنص ذاحْ انِصاخ ٌتاغْ ىّذق نڳ ڳّٺ ٌهْ ةشؼ
ڪهِّڏق ۾ حٍو فذجّ .غڃاڻپ؛ -آڊٓٽط ۽ غياحْ فذڪط اٿع.
ٌّ 28ىتط 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىٔاذق ساجّؿ نٔکڪا ثطٓا غّر ڎٓپالئْ اـم ٌانّ
ثطٓا ٌػٔو كاكْ ،ىريص ٌثياؿ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 109
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 28ىتط 7981ظ جْ اٌخيً آفحاب اخب خاخف حّ ةٍٔاخ فڌف فّٓ .ذافو ىريص اذػً چٍا ،ىاغحط
حيً ساؿ غطٓب ،اىاؾ انصًٓ كاىً حْ ڪّؽؼ غاؿ اٌخيً ٌيم ۾ آئْ.
ٌّ 28ىتط 7982ظ جْ ؽاٌط ٌتصانغفّذ “ٌاةص” اـم ٌانّ ٌتصانغفّذ فنص ىّنّق ٌتصاهلل
حّڻٔخّ ڳّٺ ىٔط ذػً ٌياىاڻْ ،ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 28ىتط 7988ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ىيحار نٔکڪا ۽ غٍڌق ٌّذة ـرافْ رٓڊ .اق ؽٔز
حّ پّذف ٌانّ رٓب انٍػاِء ؽٔز ُّ .غٍصز حٍو ذٔصذآةاخ حْ ٌالئلْ ٽٍڊق آغا ۾ ٿّٔ.
ٌّ 26ىتط 7918ظ جْ ڊاڪٽط پطففٔػط ٌتصانختاذ حّڻٔخّ ڳّٺ پٔط فحد ؽاَُ جٍهلّ ۽ كهٍّ
ةصًٓ ۾ حٍو فذجّ .جشهؿ ؽاؾ ڪحب آڻٍٔصف ُّ .اخةْ غڃاڻپ ىرلقٌ ،لاخ ،ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ،
ٌافؽ ٌگاذ ،ىاُط نػأٌاة ۽ ىاُط جٍهٔو ُئع .پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ؛ غٍڌق ؽاٌطقَء جْ
فاذغْ حّ اثط.
ٌّ 26ىتط 7991ظ جْ اخٓب ،ؽاٌط ،۽ ـرافْ ذذٔو ةشؼ “كيط” الکّ ففاة ڪئْ.
ٌّ 26ىتط 2111ظ جْ ٌٍث گّ ؽاٌط غالؾ ٌتْ ىِٔػط ففاة ڪئْ غالؾ ٌتْ ىِٔػط حْ
حٍو ڀّىْ ىِٔڙ ؽِط آُْ .ححْ 7919ظ جْ ڳّٺ ڀاڳْ جّٔڻْ ۾ ًُ حّ حٍو ٿّٔ.
ٌّ 26ىتط 7988ظ جْ غٍڌ حّ غشْ ىطخ ٌّاب غٔتْ ساؿ چاٌڊّٓ ،اـم ٌانّ ٌّاب ٌهْ ٌّار
ساؿ ففاة ڪئْ.
ىطجلْ ڎاڎاَُْء فنص غٔص اىاؾ اهلل ؽاَُ ٽٍڊق
ٰ ٌّ 26ىتط 7919ظ جْ غٍڌ حّ ٌّاىْ ؽاٌط
انِٔاذ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
ٌّ 26ىتط 7979ظ جْ ىؾِّذ اخاڪاذُ ،صآحڪاذ ،گائڪ ۽ ؽاٌط ڌذؾ ڪياذ جّالڻْ ٽٍڊق آخؾ
غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 21ىتط 7967ظ جْ ىريّخ ىغم (ىريّخ انرػً ىغم) غُّٔڻ ؽطٓف ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ .اخةْ
غڃاڻپ ڊذاىا ٌگاذ ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ٌافؽ ٌّٓع اٿع.
ٌّ 21ىتط 7412ظ جْ كّؾ حّ غچّ ُڏڎفکْ غط ٌتصاهلل ُاذفؿ فنص ىريص ُاذفؿ ىٔيڻ
ڪطاچْ حْ ڪڇْ ىٔيڻ پاڏق ۾ ڄائّ.
ٌّ 21ىتط 7918ظ جْ اخٓب ۽ ؽاٌط رةٔط غّىطف فنص ٌتصانيخٔص غّىطف غٍڌ حْ جاذٓشْ
ؽِط ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
ٌّ 29ىتط 7911ظ جْ ىّحّخـ خفذ حّ ىؾِّذ غٔاغْ اڳّاڻ ىيحار ٌهْ ڀٽّ فنص ٌّاب ٌتْ
ةشؼ ساؿ ڀٽّ ڳّٺ غطخاذ پٔط ةشؼ ساؿ ڀٽّ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ پٔصا ٿّٔ .ىيحار ٌهْ ڀٽّ
“ڎُٔػط غٍڌ” حْ نلب غاؿ پڻ غڃاجّ فٍٓصف آُْ.
ٌّ 29ىتط 7919ظ جْ نّڪ ثلافث ۽ ىّغٔلْ حّ پاذکّ ىيحار ىطرا اـم ٌاؿُء جّغم ذػًٔ
ُّ ،ٽٍڊف آغا ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
ٌّ 11ىتط 7929ظ جْ غٍڌق اخب ۽ ـرافث حْ خٌٔا حّ ٌاىّذ اٌػاؿ ُطق ىّٽّاڻْ جشهؿ
غٍڌق فنص ؽّٔا ذاؾ ىّٽّاڻْ الڏڪاڻْ ىرهْ ٌّاؿ جڪ ۾ پٔصا ٿّٔ.
ٌّ 11ىتط 7464ظ جْ ىؾِّذ كّىْ ڪاذڪً ،اخٓب ؽاٌط ۽ ٌانو اغص اهلل ؽاَُ “فصا” فنص
غٔص انَِ ةشؼ ؽاَُ ٽکڙائْ كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 110
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ٌّ 11 ىتط 7961ظ جْ دفانفلاذ ٌهْ ڀٽْ پاڪػحاؿ پٔپهظ پاذٽْ ٌانْ غٔاغْ پاذٽَْء حّ ةٍٔاخ
پٍخاب حْ ؽِط الُّذ ۾ فڌف ۽ چٔئطىًٔ حْ ذٔثٔث غاؿ پاڻ پاذٽْ حّ ڪطخاذ پٔؼ ڪطڻ
نڳّ.
ٌّ 11 ىتط 2111ظ جْ اخٓب ،ؽاٌط ۽ ـرافْ ٌهْ اذيص ةطفُْ الڎاڻّ ڪّٔ.
ٌّ 11 ىتط 7961ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ اخٓب ۽ ڪِاڻٔڪاذ اڪتط نغاذق جٍهلْ ُاال حْ ڳّٺ
ٽانْ ساؿ نغاذق نڳ ڀاڻّٺ ۾ ڄائّ.
------------------------------------------------------------------------------------------------
پِطًٓ غٍڌق استاذ؛ غٍڌ ۾ استاذ ٌّٓػْ حْ ؽطفٌاة اٌگطٓظق استاذ ڪطاچْ آڊفذٽائٔظذ غاؿ 7488ظ ۾ ٿْ
حٔڪا ڪطاچَْء ىاؿ ُط غّىط ۽ سئع جْ ؽاؾ حّ ةاكاٌصق ٌڪطٌصق ُئْ.
www.sindhsalamat.com 111
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
ڊسمبر
ٌٔػّق غاؽ حّ ٻاذُّؿ ىٍِّٔ ڊغيتط آُْ .ڊغيتط ،النٍْٔ رةاؿ حْ نفو ) (DECMىاؿ
ىٍٍْ آُْ ڎُّؿ .ذفىً ڪهٍٔڊذ ۾ ُْ ىٍِّٔ ڎُّؿ ُّ ،حڏًُ جَ ّٓذپًٔ ٰ فذجم آُْ ،حًٍِ حْ
ڪٔهٍٔڊذ ۾ ُْ ٻاذُّؿ ۽ آسطق ىٍِّٔ آُْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ رىًٔ غهد ىصاذ جْ پٍٍِخّ چڪط
پّذف ڪطڻ فاذف ٌُّصف آُْ .ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ 22ڊغيتط غڀ کاؿ فڎف ڎًٍِٓ ٌُّصف آُْ .اجط اڌ
گّؽ ۾ ةِاذ حْ ىّغو ۽ ڎکڻ اڌ گّؽ ۾ گطىًٔ حْ ىّغو ٿئْ ٿْ ًُ .ىٍِْٔ ۾ 17ڎًٍِٓ
ٿًٔ ٿا.
پِطًٓ ڊغيتط 7941ظ جْ پطففٔػط ىٍگِاذاؾ ىهڪاڻْ ففاة ڪئْ .اخةْ غڃاڻپ ،ىؾِّذ
ٌانو ،اخٓبٌ ،لاخ جاذٓز ٌّٓعٌ ،اٽڪ ٌّٓع ۽ اغٽٔج اخاڪاذ ٿْ گضذّٓ آُْ.
پِطًٓ ڊغيتط 7914ظ جْ ىليّؿ ٌگاذ ۽ ىطجب ٌفط ذػًٔ اةڙف ؽڪاذپّذ كهٍْ حْ ڳّٺ
ىصئخَْء ۾ حٍو فذجّ.
پِطًٓ ڊغيتط 7986ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ىؾِّذ ىرلق پطففٔػط ڊاڪٽط انَِ ذکّٔ ٻٽ ىِٔڙ
جٍهلْ حْ ڳّٺ پٽ غطائْ ۾ ڄائّ.
پِطًٓ ڊغيتط 7944ظ جْ غٍڌ ڄائْ ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ کْ پاڪػحاؿ حّ فرٓطاٌيو ىلطذ
ڪّٔ فّٓ.
پِطًٓ ڊغيتط 7989ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ،اخٓب ،ىرلق ۽ ٌثط ٌّٓع ڊاڪٽط ٌتصانطغّؽ كاخذق
ڳّٺ ةشؾّ ىگػْ (خڏق ىگػْ) جٍهلْ غڪطٌڊ كهٍْ ٌّاب ؽاَُ ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ ڊغيتط 7987ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف ؽاٌط ،نٔکڪ ،ـرافْ ۽ ىليّؿ ٌگاذ
اىٔط ةشاذق گِّٽڪْ جٍهلْ حْ ڳّٺ پٔطڏق ةشاذا نڳ ٿٔهْ ،ىّىم حْ ىاڏقَء ۾ پٔصا ٿّٔ.
پِطًٓ ڊغيتط 2111ظ جْ غٍڌق اخةْ جاذٓز ۾ چّٽَْء حّ ىظاج ٌگاذ ٌهْ ىريص ةطفُْ الڎاڻّ
ڪّٔ.
پِطًٓ ڊغيتط 7984ظ جْ افلم غّنٍگْ ڳّٺ ڪطڏ ساؿ غّنٍگْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
غڃاڻپ ٌاىٔاذف ؽاٌط اٿع.
پِطًٓ ڊغيتط 7496ظ جْ (چّٿّؿ پٔط پاڳاذف) غٔص ٌهْ گُّط ؽاَُ ثاٌْ “ىرافْ ڌڻْ” ففاة
ڪئْ.
پِطًٓ ڊغيتط 7917ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حْ ٌاىّذ ڪِاڻٔڪاذ ذفٔو ؽٔز سٔطپّذ ىٔطز ۾
حٍو فذجّ.
پِطًٓ ڊغيتط 7998ظ جْ فلٔط حاٌڻ چً اـم ٌانّ حاؿ ىريص فنص ىريص ذػً ففاة ڪئْ .پاڻ
ـّفْ ةظذگ ؽاٌط ُّ.
پِطًٓ ڊغيتط 7981ظ جْ ؽاٌط گّذڌؿ ٌاىصّٓ ؽطىا گِآم ىِٔڙ ۾ حٍو فذجّ.
2ڊغيتط 7411ظ جْ ةهٍص پآَ ٌانو خًٓ ،ذڪٔو ،ؽاٌط ۽ ىصذز ىفحْ غالؾ ٌيط ححّئْ فنص
ىريص ـاخؼ ححّئْ ڳّٺ غٌّّ ححّئْ جٍهلْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 112
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
2ڊغيتط 7981ظ جْ ـرافْ ۽ ؽاٌط اسحط ةشاذق اـم ٌانّ غٔص اسحط ٌهْ ؽاَُ فنص غٔص
ٌٔار ىريص ؽاَُ ىاٿٔهّ (ىّىم حْ ىاڏق) جٍهلْ گِّٽڪْ ۾ ڄائّ.
2ڊغيتط 7914ظ جْ ٌانّٔاذف ىرلق ،اخٓب ۽ ذڪٔو سهٔفّ ٌتصانرئص فنص ذڪٔو سهٔفّ
ٌتصانيخٔص چاٌڊّٓ ڳّٺ غحاڻْ چاٌڊْٓ كهٍْ خاخفَء ۾ حٍو فذجّ.
1ڊغيتط 7961ظ جْ ٌاىٔاذف نٔکڪ اىاؾ ذاؽصق اـم ٌانّ (غٔص اىاؾ انيحلًٔ) فنص غٔص
حْ ؽاَُ ذاؽصق ،ؽاَُ حّ ڳّٺ ٌئّخٓطف كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ. ةصذانص ٰ
8ڊغيتط 7416ظ جْ ڪاڪّ ڀٔطفىم پٽ ىِط چٍص آڎفاڻْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ .غڃاڻپ؛ اخةْ
ىرلق ،جاذٓز ٌّٓع ،ىاُط نػأٌاة ،ىليّؿ ٌگاذٌ ،افؽ ٌگاذ ،غٔالٌْ ،ؽاٌط ۽ ىحطحو اٿع.
8ڊغيتط 7962ظ جْ ىؾِّذ غٔاغحصاؿ ڄاؾ ىصخ ٌهْ فنص اٌّذ ٌهْ ساؿ ،غاٌگِڙ ۾ حٍو
فذجّ.
8ڊغيتط 7917ظ جْ كئط ذػًٔ ڎٓػْ جٍهلْ غّڀٔصٓطق حْ ڳّٺ ىڏ ۾ غالؾ ذػًٔ
ڎٓػَْء حْ گِط ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ؛ ؽاٌط ۽ ذٓڊّٓ ڪيپٔئط اٿع.
8ڊغيتط 7911ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب غّر ُاالئْ اـم ٌانّ انِڏٌّ فنص ىريّخ ڀٍڀطف
ُاال پطاڻا كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
8ڊغيتط 7141ظ جْ غٔص ىريص ةلا ؽاَُ ؽِٔص پٽ ڌڻْ ذاَُ ذةاٌْ فذجْ.
8ڊغيتط 7481ظ جْ ىٔط ٌّذ ىريص ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ .حًٍِ کاؿ پِّء اٌگطٓظؿ کْ غٍڌ
جْ كتلْ ڪطڻ حْ ذّز فڌڻ نڳْ.
8ڊغيتط 7984ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ۽ غياث غڌاذڪ اىاؿ اهلل غٍڌق فنص ىٔط ساؿ چاٌڊّٓ
ڳّٺ ڊذٻ ىٔطق ساؿ ،جٍهلْ ۽ كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ ۾ ڄائّ.
6ڊغيتط 2111ظ جْ غٍڌ حْ ىآا ٌار ؽشفٔث ٌتصانرق اةڙف ففاة ڪئْ.
6ڊغيتط 7941ظ جْ ؽٔز ٌتصانطراؼ ذار ففاة ڪئْ .اخةْ غڃاڻپ؛ -غٍڌق اخب کْ ٌثطق
جّڏق ٌيو ۾ اُڙا جَ ؽاُڪاذ ڎٌا حّ حٔػحائًٔ غٍڌق رةاؿ ۽ اخب ةاكْ آًُ ،غٍصز ٌانّ
ذفؽً ذٍُصف.
6ڊغيتط 7964ظ جْ ٌانْ فاذف ـرافْ ۽ غٔاغْ فذڪط اٌخار ذػًٔ ىِط فنص غالؾ ذػًٔ
ىِط ڳّٺ ڪاىم ىِط كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ ڄائّ.
6ڊغيتط 7961ظ جْ ٌانّٔاذق ؽاٌط حّاخ حٍفطقَء حّ پّذف ٌانّ حّاخ ذػًٔ غّىطف فنص اٌّذ
ذػًٔ الڏڪاڻْ ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
6ڊغيتط 7917ظ جْ ىٍفّذ اةڙف فنص اٌّذ ٌهْ اةڙف الڏڪاڻْ ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ .غڃاڻپ
ٌّحّاؿ ٽَِْء حّ ؽاٌط آُْ.
6ڊغيتط 7962ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ذٍٔف ٌانط حٍو فذجّ.
1ڊغيتط 7974ظ جْ جطكْ پػٍص ڪِاڻٔڪاذ گّةٍص پٍخاةْ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
1ڊغيتط 7918ظ جْ غٍڌ حْ ٌانْ فاذق ؽاٌط اخٓب ،جٍّٓط ٌتاغْ اـم ٌانّ (ٌّذ ٌتْ) فانص
حّ ٌانّ گم ذػً ٌتاغْ غّڀّ خٓطف ؽِط ۾ پٔصا ٿّٔ.
1ڊغيتط 7921ظ جْ كّىْ سصىحگاذ خّٓاؿ ڎٓاذاؾ گصفىم خِٓاٌث ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 113
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
1ڊغيتط 7988ظ جْ ؽاٌط ففا ىريص “ففا” پهْ ساٌفاذب ٌها ىريص پهْ حْ گِط ۾ حٍو
فذجّ.
4ڊغيتط 7981ظ جْ غالؾ غطفذ ىغم ،فنص ساٌتِاخذ ذغّؽ ةشؼ ىغم ففاة ڪئْ .غالؾ
غطفذ ىغم حْ حٍو ڀّىْ ڪّټ ڎٓخْ كهٍّ سٔطپّذ ىٔطز ُّ .پاڻْ غٍڌق ۽ اذخف حّ غظؽ
گّ ؽاٌط ُّ.
4ڊغيتط 7989ظ جْ نٔکڪا ۽ آذ ڪٔاالحْ حْ ىاُط ىػحّذ ةشاذق ،حّ حٍو ذفُڙق ۾ غٔص
ىرتّب ٌهْ ؽاَُ حْ گِط ٿّٔ.
4ڊغيتط 7984ظ جْ ذافو ٌتصانػحاذ ڪّذٓخّ .فنص ٌياؾ انصًٓ ڪّذٓخّ ،ڳّٺ ڪّذٓخا
جٍهلْ ذجٔصٓطق كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ ،ىرلق ۽ جاذٓشصاؿ اٿع.
4ڊغيتط 7921ظ جْ ؽاٌط “ٌصٓو” اٌفاذق اـم ٌانّ فنْ ىريص فنص ىريص ةچم اٌفاذق ڳّٺ
ىّذق كهٍْ سٔطپّذ ۾ پٔصا ٿّٔ.
9ڊغيتط 7967ظ جْ ذکٔم ساـشٔهْ (انَِ ذکّٔ ساـشٔهْ) ڳّٺ گاةط ساـشٔهْ ۾ حٍو
فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط اٿع.
9ڊغيتط 7984ظ جْ ىؾِّذ ٌثط ٌّٓع اهلل ةچآّ فنص ٓاذىريص غيّؿ ففاة ڪئْ.
71ڊغيتط 7984ظ جْ اٌػاٌْ ذلً حّ ٌانيْ ڎًٍِٓ گڏٓم كّىً حْ حٍطؽ اغٔيتهْ نطفاؿ
ٺِطاُء (3) 217-Aپٔؼ ڪطق پڌذٌاىّ حاذق ڪّٔ فّٓ.
ىفهفْ كاغيْ غّؽ اغپحاؽ
ٰ 71ڊغيتط 2111ظ جْ حڳ ىؾِّذ ىرلق ،اخٓب ۽ ڎاُّ غالؾ
ذٔصذآةاخ ۾ ففاة ڪئْ.
71ڊغيتط 7977ظ جْ ىؾِّذ ٌانو ۽ اخٓب ڪهٔاڻ آڎفاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
71ڊغيتط 7981ظ جْ نٔکڪ ،جٍهٔيصاؿ ۽ ٽْ فق ڪيپٔئط ذافو اذؽص اٌڍڏ ،ڳّٺ غحاةّ
اٌڍڏ ،جٍهلْ پٍْ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
77ڊغيتط 7916ظ جْ ٌّحّاؿ ڪِاڻٔڪاذ ىؾحاؼ اذيص فنص ىريص گّپاٌگ جٍهلْ ىٔطفساؿ
حْ ڳّٺ ٌثياؿ گّپاٌگ ۾ حٍو فذجّ.
77ڊغيتط 7968ظ جْ غياحْ فذڪط ۽ ؽاٌط اذةاب ىٺم ىٍگْ غّڀٔصٓطق ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
77ڊغيتط 7919ظ جْ ڎاُپ غاؿ ڀطپّذ ؽشفٔث غٔص خٓصاذ ذػًٔ ؽاَُ فنص غٔص ىرتّب
ٌهْ ؽاَُ ڳّٺ ڳڙُْ غالؾ ذٔصذ كاخذق ذجٔصٓطق ؽِط كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .۽ ؽاَُ
ـاذب کْ الڏڪاڻْ كهٍْ ىاؿ پِطّٓؿ چٔف حػٽع حّ اٌظار ذاـم آُْ.
77ڊغيتط 7942ظ جْ غياحْ فذڪط ۽ ذٓڊّٓ نػٍط غٍخط ٌهْ ىگػْ فنص پٔاذف ساؿ ىگػْ
حْ گِط ذؽٔص فڳڻ نڳ ڳّٺ فاذص ةشؼ ىگػْ ۾ حٍو فذجّ.
77ڊغيتط 7948ظ جْ غٍڌق اخب حّ سصىحگاذ ىريص ٍٓلّب “ٌٔار” ڪطاچْ ۾ ففاة ڪئْ.
72ڊغيتط 7921ظ جْ ذار ةهڙائْ اـم ٌانّ ٌتصانههٔف ذار فنص ٌتصانػحاذ ڪّذٓخّ ڳّٺ
خذفٓؼ جٍهلْ گِّڏا ٻاذق كهٍْ ٺٽْ ۾ ڄائّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌّٓع اٿع.
71ڊغيتط 7914ظ جْ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ چحطڪاذ فحاج ُانٔپّٽّ ؽطحٔم فنص (ڪطڏ ساؿ
ُانٔپّٽّ) كهٍْ ٌّاةؾاَُ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 114
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71ڊغيتط 7982ظ جْ غٍڌ حّ ةهٍص پآَ ٌانو ،اخٓب ،ـرافْ ۽ غٔاغْ ذٍُيا ذڪٔو فحد
ىريص غُّٔاڻْ فنص ذڪٔو ذافو غالؾ ىرْ انصًٓ ٌتاغْ ففاة ڪئْ.
71ڊغيتط 7988ظ جْ غٍڌ حّ ٌاىٔاذف غگِڙ ۽ ؽاٌط ىريص ىهّڪ ٌتاغْ فنص ىريص ـاند
ٌتاغْ كهٍْ الڏڪاڻْ ۾ ىًُّ حّ خڏف نڳ ڳّٺ ىريص ساؿ ڪهِّڏق ۾ ڄائّ.
71ڊغيتط 7948ظ جْ ىؾِّذ ـرافْ ۽ اٌلالةْ اڳّاڻ ىّالٌا سٔط ىريص ٌياىاڻْ ففاة
ڪئْ.
71ڊغيتط 2114ظ جْ غٍڌ حّ ٌانْ فاذف ؽاٌط جاحم ةّٔز ففاة ڪئْ.
اٌهْ گڻً حّ ىانڪ اٌػاؿ ىّنّق ٌتصاهلل اثط ذاَُ ٰ 78ڊغيتط 7916ظ جْ ٌٔڪ غٔطة ۽
ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
78ڊغيتط 7917ظ جْ ٌانو خًٓ ىّالٌا خًٓ ىريص ةٺّق ففاة ڪئْ .ىّالٌا خًٓ ىريص داة حّ
چاٌڊّٓ ُّ ۽ ًُ حْ حٍو ڀّىْ جٍهلّ ىٔطفساؿ آُْ.
78ڊغيتط 7921ظ جْ غياحْ فذڪط فٔق ىريص کطؽ (فٔق خذٓاُء) فنص ٌهْ ىطاخ کطؽ ڳّٺ
ـاذب ساؿ ڳّڏف جٍهلْ كٍتط ۾ حٍو فذجّ.
78ڊغيتط 7986ظ جْ غٍڌق غٍگٔث حْ غطٓهْ گهّڪاذـ آىٍَٔ ،اـم ٌانّ غالؾ رٍٓب ؽاَُ
ڌقَء ةشؼ ؽاَُ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
78ڊغيتط 7971ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب كٔاَء انصًٓ كٔاَء آع ةهتم فنص ؽيع انصًٓ ةهتم
ىِٔڙ جٍهلْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
78ڊغيتط 7916ظ جْ غٍڌ حْ اٌيّؽ ؽشفٔث ىّالٌا غالؾ ىريص گطاىْ ذاَُ ذةاٌْ فذجْ.
78ڊغيتط 7928ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ غٺّ ؽاٌط اٌّذ ُاالئْ اـم ٌانّ ىريص ؽفًٔ فنص
اذيص ساؿ اةڙف ؽٔصا ُاال ۾ ڄائّ.
78ڊغيتط 7967ظ جْ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ۽ ىلاال ٌگاذ ةصذ ڌاىطاُّ ،ڌاىطاَُ كهٍْ الڏڪاڻْ
۾ حٍو فذجّ.
76ڊغيتط 7971ظ جْ نّڪ اخب حّ ىرافو ڊاڪٽط ٌتْ ةشؼ ساؿ ةهّچ ڳّٺ حٍفط ساؿ
نغاذق جٍهلّ غٍخِّذف كهٍّ غاٌگِڙ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿ جياؾ فغًٔ اٿع.
76ڊغيتط 7921ظ جْ اق .حْ اجو (آغً ڄٔٺاٌٍص اجو چٍصاڻْ) حٍو فذجّ .اخةْ سصىحّؿٌ ،لاخ،
ىرلق ڪِاڻٔڪاذ ۽ ىحطحو اٿع.
76ڊغيتط 7976ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌثط ٌّٓع خّٓاؿ ڪّڏفىم نّڪ پڌاذّٓ.
76ڊغيتط 7961ظ جْ ىؾِّذ ـّفْ ؽاٌط ۽ ةظذگ ٌفٔط فلٔط حالالڻْ ففاة ڪئْ.
76ڊغيتط 7966ظ جْ ـّفْ ىٍؼ ڀڳحْ ۽ ذاڳْ ڀڳث ٌاذفىم ففاة ڪئْ.
76ڊغيتط 7987ظ جْ فؿ ٌّٓٽ ىشانف جرطٓڪ ۾ حٔم ٓاجطا ڪٍصڏ پِطًٓ ٌّذة اسحط ةهّچ
اـم ٌانّ رذًٓ اسحط ٽٍڊق فنْ ىريص ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿْ.
76ڊغيتط 7991ظ جْ ؽاٌط ،ڪِاڻٔڪاذ ،۽ ةٔتاڪ ـرافْ ڊاڪٽط آار كاخذق ففاة ڪئْ.
آسطق آذاؾ گاَُ خذگاَُ ىٔاؿ ىريص ـاند كاخذق حْ فٓخِّ آُْ.
71ڊغيتط 7948ظ جْ ڪاىطٓڊ حياؽ انصًٓ ةشاذق 48غانً حْ ٌيط ۾ ففاة ڪئْ.
www.sindhsalamat.com 115
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
71ڊغيتط 7928ظ جْ اذحً ؽاخ ،پٽ گّةٍص ذاؾ ىٔط چٍصاٌْ الڏڪاڻْ ۾ حٍو فذجّ .اخةْ
غڃاڻپ ؽاٌط ،پْ آڇ ڊق حّ ىّكّظ“ .غٍڌق غظؽ” ُّ حٔڪا ڊگطق ةيتئْ ٌّّٓٔذغٽْ ىاؿ
ذاـم ڪئْ.
71ڊغيتط 7971ظ جْ ؽاٌط ،اخٓب ۽ ـرافْ كاكْ ٌتصانرئْ “كائم” فنص كاكْ ٌتصانرق
كهٍْ حٔڪب آةاخ حْ ؽِط ٺم ۾ حٍو فذجّ.
71ڊغيتط 7488ظ جْ غٍڌق حّ ىؾِّذ ؽاٌط ىًُّ فلٔط آُّحا فنص پطٓو خاز جٍهلْ
الڏڪاڻْ حْ ڳّٺ ٌاكم ۾ حٍو فذجّ.
74ڊغيتط 7911ظ جْ ىّنّق ىريص ذػً پِّڏ ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فڃْ اةصق آذاىْ ٿّٔ .غٍصز
آسطق آذاؾ گاَُ ڳّٺ ٌتصانّاذص پِّڏ نڳ ىٍگالؿ چاڏُْ حْ ىلاؾ ۾ آُْ.
74ڊغيتط 7919ظ جْ ىاغٽط چٍصذ پٽ آغً خاز ٺاذف ؽاَُ كهٍْ ٌّؽِطف فٔطفر ۾ ڄائّ.
پاڻ غٍڌ ۽ ٍُص حّ ىِاؿ ڪالڪاذ ٿْ گضذّٓ آُْ .ىاغٽط چٍصذ حّ اـم ٌانّ چاٌڊفىم ڎاىّاڻْ
ُّ.
74ڊغيتط 2177ظ جْ ڄحطڪاذ ذفٔو اهلل کُّاذف خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ.
74ڊغيتط 7911ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط پطٓحو كاكْ اـم ٌانّ غڪٍصذ آفحاب كاكْ آُْ ُْ
ٌّحّاؿ سلط ذٔاة حْ گِط جٍهلْ ذجٔصٓطق حْ ؽِط ٌئًٔ خٓطق ۾ پٔصا ٿّٔ.
79ڊغيتط 7424ظ جْ ىٔط ڪطؾ ساؿ ٽانپط ففاة ڪئْ .آسطق آذاؾ گاَُ ذٔصذآةاخ ۾ اٿع.
َُْء پِطّٓؿ ٽانپط ذڪيطاؿ ُّ حٔڪّ ذٔصذآةاخ ۾ خفً ٿّٔ .پاڻ فڎف ؽاٌط ُّ ڪطؾ جشهؿ
ُئع “خّٓاؿ ڪطؾ” حْ ٌانْ غاؿ غٍصز فاذغْ غظنً حّ ىخيٌّّ آُْ.
79ڊغيتط 7964ظ جْ ةهٍص پآَ ؽاٌط ۽ اخٓب نهف اهلل ةصفق ففاة ڪئْ.
21ڊغيتط 7911ظ جْ آراخ اةً غٍڌ غٍصز اـم ٌانّ ىشحٔاذ اذيص غّىطف آُْ گڏٓخْ ؽِط
حْ غّىطا ىرهْ ۾ حٍو فذجّ .غڃاڻپ ؽاٌط ۽ اغحاخ اٿع.
21ڊغيتط 7988ظ جْ ٌانْ فاذف ؽاٌط ةالفؽ افٺّ ڳّٺ ساٌّذ افٺا ۾ ڄائّ.
21ڊغيتط 7978ظ جْ ذؾّ ڪّٔ نطاىاڻْ حّ پّذف ٌانّ ذؾيث فنص ٽِهطاؾ ڪّٔنطاىاڻْ
ڀطٓاغٽْ ،كهٍْ ٌّؽِطق فٔطفر ۾ حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ غٍڌ حّ ىکَٔ جطكْ پػٍص كّىْ
ڪاذڪً ،اخٓب ،ڪِاڻٔڪاذٌ ،انو ۽ غٍڌ حّ فصائْ.
21ڊغيتط 7976ظ جْ غٍڌ حْ ٌاىٔاذق جٍهٔيصاؿ ۽ غياحْ سصىحگاذ خاخق نٔالفجْ ُط
چٍصاڻُّْ ،جچٍص فاڌفاڻْ حْ گِط ۾ ُٔطآةاخ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
21ڊغيتط 7918ظ جْ ٌاىٔاذف اخٓب ۽ اغحاخ پطففٔػط ڊاڪٽط غالؾ ذػًٔ پٺاڻ ،ڳّٺ پٺاڻ،
ذػًٔ آةاخ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
21ڊغيتط 7986ظ جْ ؽاٌط فحاج ٌاةص اـم ٌانّ ٌتصانفحاج فنص ٌتصانڪطٓو گصائْ الؽاذق
حٔڪب آةاخ ۾ حٍو فذجّ.
21ڊغيتط 7911ظ جْ ؽاٌط ذؽٔص اذيص الؽاذق ففاة ڪئْ.
21ڊغيتط 7961ظ جْ ؽاٌط ٌتصانختاذ ٌتص ڳّٺ ىطٓص غٔٺاذ ؽڪاذپّذ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 116
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
27ڊغيتط 7982ظ جْ غٍڌف ىاٿطق حْ ىاڳ ىڪاؿ ۽ كصٓو جاذٓشْ ثلافحْ فذثً ةاةث کّحٍا
ڪٍصڏ ةصذ اةڙف فنص حياؽ اةڙف الڏڪاڻْ ؽِط ۾ حٍو فذجّ.
27ڊغيتط 2117ظ جْ اىً حّ ٌانْ ڎًٍِٓ نّذ ىهِائڻ حّ اٌالؿ گڏٓم كّىّؿ حْ حٍطؽ
اغٔيتهْ ىٍيّذ ڪّٔ ،گڏٓم كّىً حْ ٌانيْ اخاذق حْ 7947ظ کاؿ اُا ڪّؽؼ حاذق ُئْ.
27ڊغيتط 7981ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط ۽ اخٓب ڪطؾ ٽانپط اـم ٌانّ كاخذ ةشؼ فنص ٌٍآث ٌهْ
ٽانپط ڳّٺ ٽانپط فڎا كهٍْ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
27ڊغيتط 7989ظ جْ ىؾِّذ ذٓڊّٓ پطفڊّٓغط ۽ غڄاڻ اخٓب ،ؽاٌط ىشحٔاذ ىهڪ اـم ٌاؿُء
ىشحٔاذ ذػًٔ فنص ؽفًٔ ىريص ىهڪ سٔطپّذ ىٔطز ۾ ڄائّ.
27ڊغيتط 7911ظ جْ آڪحا (استاذ) َُْء استاذ ُفحّٔاذ الڏڪاڻْ ىاؿ حاذق ٿٍٔصق ُئْ.
حًٍِ حّ آڊٓٽط كػيث ذاِء ڇڳاڻْ ُّ.
22ڊغيتط 7911ظ جْ ٌانو اخٓب ؽاٌط ڊاڪٽط ٌضٓط اذيص حطفاذ فنص ٌتصاهلل ٌطػ حيٍہ ساؿ
حطفاذ ؽِصاخڪّټ جٍهلْ حْ ڳّٺ گم ىريص حطفاذ ۾ حٍو فذجّ.
22ڊغيتط 7979ظ جْ ؽاٌط ىيفط ذػًٔ “حّس” فنص ىريص ذػًٔ سٔطپّذ ىٔطز ۾ حٍو
فذجّ سٔطپّذ ۾ ًُ حّ فانص ـاذب ڪًٍِ ساش ٌِصق جْ فائظ ُّٔ.
22ڊغيتط 7946ظ جْ اغٽاذ ٌتصانههٔف غاكْ الُّذ ۾ ففاة ڪئْ.
21ڊغيتط 7969ظ جْ غياحْ فذڪط أٌڪ سّةًٔ حّ ىانڪ حافٓص ـتغث اهلل فنص ـتغث
اهلل ىِط كهٍْ ؽڪاذپّذ ؽِط چڪ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21ڊغيتط 7916ظ جْ ٌاىّذ ىرلق ۽ جاذٓشصاؿ اق ةْ آڎفاڻْ ذٔصذآةاخ ۾ ڄائّ.
21ڊغيتط 7488ظ جْ ىؾِّذ ؽاٌط سّاحَ غالؾ فطٓص حٍو فذجّ.
28ڊغيتط 7998ظ جْ فً ىّغٔلْ حّ ىاُط ۽ ؽاٌط اغحاخ پٔطؽ كٍتط الڎاڻّ ڪّٔ.
28ڊغيتط 7911ظ جْ ڊاڪٽط ؽٔز ىريص اةطأُو “سهٔم” فنص ىريص ّٓغف ؽٔز ڪطاچْ ۾
حٍو فذجّ .اخةْ غڃاڻپ ؽاٌط،ا خٓبٌ ،لاخ ،ىرلق ۽ افػاٌَ ٌگاذ اٿع.
28ڊغيتط 7978ظ جْ حڳ ىؾِّذ كاٌٌّصاؿ ،ىٍطفػ فهػفْ ،ىؾِّذ اخٓب ۽ ىلطذ اق ڪْ
ةطفُْ ،اـم ٌانّ اهلل ةشؼ فنص ڪطٓو ةشؼ ةطفُْ ڳڙُْ ٓاغًٔ كهٍْ ؽڪاذپّذ ۾ پٔصا
ٿّٔ.
28ڊغيتط 7991ظ جْ ٿط حّ ٌئو خاٌؾّذ ىٍيّذ ّٓغفاڻْ الڎاڻّ ڪّٔ.
28ڊغيتط 7982ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف اخٓبٌ ،لاخ ،جاذٓز ٌّٓع پطففٔػط ىٍگاذاؾ
ىهڪاڻْ ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ ڄائّ.
28ڊغيتط 7982ظ جْ غٍڌق ٻّنَْء حّ ٌاىٔاذف اخٓب ،اغحاخ ۽ ىرلق ٻهصّٓ ىٽالڻْ الڏڪاڻْ
۾ ةشحطاِء ىٽالئْ حْ گِط ۾ حٍو فذجّ.
28ڊغيتط 7416ظ جْ كائص اٌيو ىريص ٌهْ حٍاج فنص حٍاج پٌّخاـ ،ٺٽْ كهٍْ حِطڪ ؽِط
۾ حٍو فذجّ .ةٍص ۾ غطڪاذق ذهلً غٍصز حٍو ڀّىْ ڪطاچَْء کْ كطاذ ڎٌّ.
28ڊغيتط 7928ظ جْ آةپاؽْ حّ ىاُط ۽ ٌثط ٌّٓع آو-آڇ پٍِّذ ،ىڪيم ٌانّ ىريص ذػًٔ
فنص ذاحْ ساؿ پٍِّذ ڳّٺ اةطأُو پٍِّذ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
www.sindhsalamat.com 117
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
28ڊغيتط 7918ظ جْ خذخٓهّ ؽاٌط ۽ ذٓاغث سٔطپّذ حّ ٌاىٔاذف فانْ ىٔط ٌهْ ٌّار ٌار
ىٍهْ ۾ اٿع.
ٰ ففاة ڪئْ آسطق آذاؾ گاَُ ڪطةال
28ڊغيتط 7962ظ جْ ىؾِّذ كّىپطغث اڳّاڻ ڊاڪٽط كاخذ ىگػْ ٺٽْ ۾ پٔصا ٿّٔ.
28ڊغيتط 7917ظ جْ غٔاغْ اثط ذغّح ذکٍصڏ ؽشؿ غطخاذ فاذص ةشؼ ساؿ ڀٽّ ڦَُّ
حّاٌْ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
28ڊغيتط 7986ظ جْ غٍڌ حّ ىظاذيحْ ؽاٌط ۽ ـرافْ ڊاڪٽط آڪاس اٌفاذق اـم ٌانّ
انَِ ةشؼ اٌفاذق ڳّٺ اةم حْ فغَْء ةصًٓ ۾ ڄائّ.
28ڊغيتط 7968ظ جْ ؽاٌط ۽ ٌثط ٌگاذ اٌّذ ڎٌگڙائْ اـم ٌانّ اٌّذ ٌهْ اةڙف ڎٌگڙق نڳ
ىًُّٔ حّ خڏف ۾ پٔصا ٿّٔ.
28ڊغيتط 7412ظ جْ چاٌڊٓا كتٔهْ حّ غطخاذ ٌّاب غٔتْ ساؿ چاٌڊْٓ حّ اـم ٌانّ ٌهْ
ٌّار ساؿ فنص غطخاذ ىريص ساؿ چاٌڊّٓ ،ڳّٺ غٔتْ خٓطق (جٍهلْ ۽ كهٍْ كٍتط ؽِصاخڪّټ) ۾
حٍو فذجّ.
28ڊغيتط 2118ظ جْ ٌاىّذ اغحاخ ،ؽاٌط ۽ غگِڙ ذافو ىريص ةشؼ ساـشٔهْ ففاة ڪئْ.
28ڊغيتط 7964ظ جْ ٌئًٔ ٽَِْء حْ نٔکڪ ،جطحيْ ٌگاذ ذتٔب غاحص حّ پّذف ٌانّ ذتٔب
اهلل فنص ذذيث اهلل ةهٔصق ،ڳّٺ گم ىريص ةهّچ ،كهٍْ سٔطپّذ ۾ حٍو ٿّٔ.
26ڊغيتط 7988ظ جْ غٍڌ حّ ٓگاٌّ ؽاٌط ذافو ذٔاة ؽاَُ ذٔصذآةاخ ۾ الڎاڻّ ڪّٔ.
26ڊغيتط 7991ظ جْ حٔخْ ڊاڪٽط خذ ؽِّاذ غٔص ففاة ڪئْ .حٔخْ خذؽِّاذ غٔص حّؿ
غٍڌق اخب ۽ كّؾ الِء جياؾ گِڻّٔؿ سصىحّؿ آًُ .آسطق آذاؾ گاَُ غً ۾ اٿع.
21ڊغيتط 7971ظ جْ ؽاٌط اسحط ُاالئْ اـم ٌانّ سهٔفّ ىريص ٌيط فنص ذاحْ ٌتصانطذياؿ
ىٔيڻ ُاال ٌّاؿ ۾ پٔصا ٿّٔ.
21ڊغيتط 7996ظ جْ غٍڌ حّ اىط آفار غطىص غٍڌق ُڪ ذفڊ ذاخثْ ۾ 18غانً حْ ٌيط ۾
ذاَُ ذةاٌْ فٺْ فّٓ.
21ڊغيتط 7981ظ جْ ٌثط ٌّٓع ۽ ؽاٌط ىشصفؾ ىريص ـاند ڀٽْ پطاڻً ُانً ۾ ففاة ڪئْ.
21ڊغيتط 2111ظ جْ ىهڪ حْ اڳّڻْ فرٓط اٌيو ىرحطىَ ةٍٔئط ڀٽّ کْ ذافنپٍڊق ۾
ؽِٔص ڪّٔ فّٓ .آسطق آذاؾ گاَُ ڳڙُْ سصا ةشؼ ڀٽّ ۾ اٿع.
24ڊغيتط 7987ظ جْ پاڪػحاؿ ٺِڻ کاؿ پِّء غٍڌ ۾ پِطّٓؿ ڀٔطف گّذٌط ذاڄ فافض ڪّٔ فّٓ.
24ڊغيتط 7948ظ جْ غٍڌ ۽ غٔص غاؿ ٌؾق ڪٍصڏ ةؾٔط ساؿ كطٓؾَْء ؽاخق ڪئْ.
24ڊغيتط 7918ظ جْ ڪٍَِ ىؾق ؽاٌط ۽ ٌِآث سّس ىظاث ۽ کهيک اٌػاؿ ؽٍِؾاَُ ُاالئْ
ففاة ڪئْ.
24ڊغيتط 7911ظ جْ غٍڌ حّ ةا اثط رىٍٔصاذ غالؾ ىريص فغاڻ ففاة ڪئْ.
24ڊغيتط 7962ظ جْ ذٓڊّٓ پاڪػحاؿ ذٔصذآةاخ حْ ىّحّخـ ٌؾطٓاة حّ آغار ٿّٔ.
24ڊغيتط 7928ظ جْ افچْ ىٍٔاذق نٔکڪا اجيچٍصاڻْ غٍصذق ذٔصذآةاخ غٍڌ ۾ حٍو فذجّ.
24ڊغيتط 7924ظ جْ اخٓب ۽ اغحاخ سانص ٽانپط حّ اـم ٌانّ ىّنّق ىريص ـصٓق ٽانپط ٽٍڊق
ڄاؾ ،كهٍْ ذٔصذآةاخ ۾ حٍو فذجّ.
www.sindhsalamat.com 118
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
24ڊغيتط 7916ظ جْ ؽاٌط غائم آراخ اـم ٌانّ ةاةّ غالؾ ذػًٔ فنص اهلل ةچآّ ڊکڻ ۾ حٍو
فذجّ.
24ڊغيتط 7991ظ جْ ةطـغٔط حّ ةهڪَ خٌٔا حّ ىِاؿ ڪّق ؽاٌط ؽٔز آار اغط فٓم 8فڳْ
ڌاذق ىٔڊ آػٽ اغپحاؽ ڪطاچْ ۾ خؾ ڌڻَْء ذّانْ ڪّٔ آسطق آذاؾ گاَُ ڪطاڏڍٌڍ حْ ڪپ
جْ ڀٽائْ گِّټ حْ پاڏق ۾ اٿع.
29ڊغيتط 7999ظ جْ ةؾٔط ساؿ كطٓؾْ 77ىِٔاؿ 72ڎًٍِٓ كٔص ڪاٽْ ذٔصذآةاخ غٍٔٽطؽ
حٔم ىاؿ آراخ ٿّٔ.
29ڊغيتط 7911ظ جْ ةِحطًٓ گهّڪاذـ ،نٔکڪا ،اخاڪاذـ ۽ ـصاڪاذـ رذٍَٓ ةهّچ ڌق ىريص
ىّغْ ةهّچ ڳّٺ انِصاخ چٍڊ ذٔصذآةاخ ۾ پٔصا ٿْ .غٍصز اـم ٌانّ آىٍَ ُّ .غٍڌ حا ىاڻِّ ٰ
حٔخْ حْ نلب غاؿ غڏٍٓصا ُئع.
11ڊغيتط 7921ظ جْ غٍڌ حّ ىآَ ٌار اخٓب ،ؽاٌطٌ ،انو ،ـرافْ ۽ خاٌؾّذ ىّالٌا غالؾ
ىريص گطاىْ فنص حاڏف ساؿ نغاذق ىِٔڙ كهٍْ خاخف ۾ پٔصا ٿّٔ.
17ڊغيتط 7941ظ جْ ٌّحّاؿ ؽاٌط ُيطار ٌهْ فلٔط اـم ٌانّ (اىحٔار ذػًٔ) فانص حّ ٌانّ
سصاةشؼ ىڱڻِاذ غٍصز حٍو غّڀّخٓطف ؽِط ۾ ٿّٔ.
17ڊغيتط 7942ظ جْ ٌاىّذ رىٍٔصاذ ،اخٓب ،ىّغٔلَْء ۽ ثلافث حْ ٌاؽق ذئٔع ڪطٓو
ةشؼ ٌياىاڻْ ففاة ڪئْ .ذئٔع ڪطٓو ةشؼ ٌياىاڻْ 7919ظ ڌاذق ىاجهْ كهٍْ ةصًٓ ۾
حٍو فذجّ ُّ.
17ڊغيتط 7979ظ جْ ىؾِّذ اخٓب ،نّڪ اخب حّ پاذکّ ۽ نػأٌاة حّ ىاُط ڊاڪٽط
ٌتصانڪطٓو غٍصٓهّ فنص غِطاب ساؿ غٍصٓهّ ڳّٺ ىرطاب ساؿ غٍصٓهّ جٍهلْ ڎفڪطق كهٍْ
الڏڪاڻْ ۾ ڄائّ.
www.sindhsalamat.com 119
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
مددي ڪتاب
اٌهْ) پطففٔػط ڊاڪٽط فِئصـ ذػًٔ -غٍڌ نئٍگئٔج اٿاذٽْ ذٔصذآةاخ غٍڌ 6 ٰ اٌػائٔڪهّپٔڊٓا غٍڌٓاٌا (ٌگطاؿ
حهص.
غٍڌق اخب جْ ُڪ ٌيط -ىشحٔاذ اذيص ىالج (ىڪحتَ فطٓص ڪطاچْ)
غٍڌق نٔکڪً حْ ڊائطٓڪٽطق -ىطجب؛ ڊاڪٽط سّاحَ غالؾ ٌهْ االٌا (اٌػٽٔٽّٔټ آػ غٍڌاالحْ غٍڌ
ٌّٔذغٽْ).
كهيڪاذ ڪّق -ىطجب؛ فلٔط ىريص غٍڌق ،حْ آو ذئٔػاڻْ (كهيڪاذ پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻّ .)2119
کٔط ٿط جْ ـتد -غِٔڙ؛ غٍٔص غّىطف (ڪٍّؽ پتهٔڪٔؾً ڪٍڀط .)2119
ىاُّاذ اخب پتهٔڪٔؾً -حا ىشحهف پطچا.
كاٌّؿ اغاؿ الِء -اىحٔار اذيص ؽاُاڻْ (كهيڪاذ پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻَ .)2119
فكث حْ فاکاڻ -حْ آو ذئٔػاڻْ (كهيڪاذ پتهٔڪٔؾً الڏڪاڻّ .)2171
ىاذف حْ ىهٔط حا -ىطجب؛ ساخؾ ذػًٔ چاٌڊّٓ (گٍج ةشؼ ڪحاب گِط ذٔصذآةاخ غٍڌ .)2004-2005
الڏڪاڻّ اىط ؽشفٔحّؿ ٌ -تصانػحاذ ڀٽْ (الڏڪاڻّ ذٓػطچ اڪٔڊىْ 2111ظ).
غّڀْ خٓطق حا ڎاة ڌڻْ -سافٌص ڎٌّ الڏڪ (غٍڌق اخةْ ؽاح غّڀّخٓطف .)2119
ڪّرق ىٍخَِ غيٍڊ -غِٔڙ؛ حافٓص ٌهْ (گٍج ةشؼ ڪحاب گِط ذٔصذآةاخ).
اىطجا 0ىاُّاذ ذٔصذآةاخ حا ىشحهف پطچا.
ٌئًٔ رٌصگْ 0ىاُّاذ ذٔصذآةاخ حا ىشحهف پطچا.
ذفراٌْ ڪافس 0ذٔصذآةاخ حا ىشحهف پطچا.
ذفراٌْ ؽاؾ 0ذٔصذآةاخ حا ىشحهف پطچا.
ذفراٌْ ٌّاىْ آفار 0حا ىشحهف پطچا.
ذفراٌْ غّپ 0حا ىشحهف پطچا.
ٽياُْ ىِطاڻ 0غٍڌق اخةْ ةّذڊ ڄاىؾّذف ،غٍڌ ،ىشحهف پطچا.
ىِطاڻ ؽاٌط ٌيتط 0غٍڌق اخةْ ةّذڊ ڄاىؾّذف ()7991
ىِطاڻ غّاٌد ٌيتط 0غٍڌق اخةْ ةّذڊ ڄاىؾّذف ،ذٔصذآةاخ ()7991
ؽاَُ حّ ذغانّ 0ڊاڪٽط گطةشؾاڻْ ،ڀٽ ؽاَُ ثلافحْ ىطڪظ ،ڀٽ ؽاَُ ذٔصذآةاخ غٍڌ (.)7948
www.sindhsalamat.com 120
سنڌ جي تاريخ (سهيڙيل تاريخ وار) :فقير محمد سنڌي
www.sindhsalamat.com 121