Univerzitet u Sarajevu

Građevinski fakultet
2017/18 godina

Voditelj predmeta:
Prof.dr Suvada Jusić dipl.ing.građ
 7.5.1. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.6. Izvođenje kanala
7.6.1. Materijali za izradu kanalizacionih vodova
4.6.2. Radovi na izvođenju kanala

8. POSEBNI OBJEKTI I UREĐAJI U KANALIZACIJI

8.1. Reviziona okna
8.2. Spojevi kanala
8.3. Kaskade
8.4. Sifonski prelazi
8.4. Kišni prelivi
8.5. Retenzioni bazen
8.6. Građevine na ispustu vode u recipijent
8.7. Pumpne stanice IV i V PREDAVANJA

9. ODRŽAVANJE I ČIŠĆENJE KANALIZACIJE

10. PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA
10.1. Kvalitativne osobine otpadnih voda
10.2. Uslovi ispuštanja otpadnih voda u prijemnike
10.3. Metode prečišćavanja otpadnih voda

10.4. Postupci prečišćavanja otpadnih voda

10.5. Uređaji za prečišćavanje otpadnih voda

10.5.1. Primarno prečišćavanje otpadne vode
10.5.2. Sekundarno prečišćavanje otpadne vode
10.5.3. Tercijarno prečišćavanje otpadne vode
10.5.4. Obrada mulja VI PREDAVANJA
10.5.5. Tehnološke šeme postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda
7. KANALIZACIONA MREŽA
7.1. Položaj i dubina kanala
7.2. Padovi kanala i brzine tečenja u kanalima
7.3. Priključivanje kanala
7.4. Oblici kanalskih profila
7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1. Hidraulički proračun kanalskih profila
7.5.1. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.6. Izvođenje kanala
7.6.1. Materijali za izradu kanalizacionih vodova
4.6.2. Radovi na izvođenju kanala

IV PREDAVANJA
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže - ciljevi

PODLOGE: www.katastar.ba/geoportal/preglednik
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže - ciljevi
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže-situacija
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.Hidraulički proračun kanalizac. mreže-UP visinski odnosi
7.5. Hidraulički proračun kanalizac. mreže-UP visinski odnosi
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže

Korištenje
NOMOGRAMA Korištenje
dijagrama Q-v
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
 7.5. Hidraulički proračun kanalizacione mreže
7.5.1 Hidraulički proračun kanalizacione mreže
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova - IZBOR
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova

Svaki proizvođač kanalizacijskih cijevi raspolaže s prospektima proizvodnog

asortimana gdje se mogu naći svi potrebni podaci o proizvodnom tipu
cijevi.
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova

30
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali (i oblici) za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.1 Materijali za izradu kanalizacionih vodova
7.6. Izvođenje kanala

SPAJANJE KANALIZACIONIH CIJEVI (I FAZONSKIH KOMADA)

43
7.6. Izvođenje kanala

SPAJANJE KANALIZACIONIH CIJEVI (I FAZONSKIH KOMADA)

 PRIRUBNICA je spoj koji se koristi samo u otežanim situacijama, kao

što su prelazi preko mosta, pumpne stanice itd. Razlog tome su visoki
troškovi i potpuna krutost ovakvog spoja.
 SPOJ SA NAGLAVKOM je jedan od najstarijih tipova spoja koji je
široko u upotrebi kod različitih vrsta cijevi i kanala.
 OBUJMICA je spoj u kojem su oba kraja cijevi jednaka, kao što su
jednaka oba kraja spojnice, tako da je omogućeno jednostavnije
spajanje. Koristi se kod različitih vrsta cijevi i kanala.
 ČELNI SPOJ je spoj koji se koristi kod materijala koji se vare (čelik,
tvrdi polietilen), ali i kod betonskih montažnih ili monolitnih kanala.
 SPOJ SA UTOROM se koristi kod kanala i cijevi koji imaju debele
stijenke, zbog čega je moguće formirati utor (betonske cijevi i kanali).
Spojevi su u pravilu patenti pojedinih proizvođača cijevi.

44
7.6. Izvođenje kanala
SPAJANJE KANALIZACIONIH CIJEVI (I FAZONSKIH KOMADA)

Spajanje lijevanoželjeznih cijevi

Spojevi cijevi sa naglavkom: (a) pomoću olova i kudelje – stariji način, (b) pomoću gumenog i
željeznog prstena sa navojem, (c) pomoću gumenog i željeznog zateznog prstena sa
zavrtnjevima, (d) Tyton spoj – gumeni prsten ulazi u poseban žljeb u naglavku cijevi.
Spoj sa prirubnicom: cijevi imaju prirubnice sa rupama kroz koje se postavljaju čelični zavrtnjevi.
Između se stavlja zaptivač od gume.

45
7.6. Izvođenje kanala
SPOJEVI CIJEVI – od plastičnog materijala

46
7.6. Izvođenje kanala

7.6.2 Radovi na izvođenju kanala

 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala

 (1) Ugradnja kanala. Respektirajući prethodno razmatrana ograničenja

dubine ugradnje kanala i sagledavajući naročito osobine terena i materijala
izvedbe kanala, pristupa se ugradnji kanala, te njihovom ispitivanju na
vodonepropusnost.
 (i) potrebna širina rova za standardne prilike i neobložene kanale primarno je u
funkciji promjera kanala. Za kanale naknadno obložene betonom, najmanja
širina rova jednaka je najvećoj vanjskoj širini obloge, uvećana za 0.6 [m],
 (ii) izrada posteljice, zasipavanje kanala do tjemena i izvedba nadsloja obavlja
se u standardnim uvjetima (ili ako proizvođač cijevnog materijala ne
zahtjeva drukčije),
 (iii) nakon izvedbe kanala, a prije potpunog zatrpavanja rova, provodi se
ispitivanje na vodonepropusnost.
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala – DETALJ ROVA
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
7.6. Izvođenje kanala

DRENAŽNA KANALIZACIJA
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
 7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
ISPITIVANJE NA VODONEPROPUSNOST – TLAČNA PROBA
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala

ISPITIVANJE NA VODONEPROPUSNOST – TLAČNA PROBA

60
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala

ISPITIVANJE NA VODONEPROPUSNOST – TLAČNA PROBA

61
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala

PROJEKTNA DOKUMENTACIJA - DOZVOLE

62
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
PROJEKTNA DOKUMENTACIJA – VRSTE PROJEKATA

Bez odgovarajuće dokumentacije ili podloga, ne može se projektovati, a ni graditi.

Razlikujemo:

63
7.6. Izvođenje kanala
7.6.2 Radovi na izvođenju kanala
PROJEKTNA DOKUMENTACIJA – ZAHTJEVI PRI PROJEKTOVANJU
GRAĐEVINE

64
 Svi ovi objekti i uređaji imaju zadatak da obezbjede pravilno
funkcionisanje i održavanje SISTEMA ZA ODVOĐENJE OTPADNIH VODA.
 Reviziona okna
 Reviziona okna
 Reviziona okna
 Reviziona okna
 Reviziona okna
Podjele
 Reviziona okna (monolitno)
 Reviziona okna (montažna)
77
78
 Reviziona okna
Spojevi kanala
 Reviziona okna – spojevi kanala
 Reviziona okna – spojevi kanala
 Reviziona okna
 Reviziona okna - KASKADE
 Reviziona okna - KASKADE
 Reviziona okna - KASKADE
 Reviziona okna - KASKADE
 Sifonski prelazi

 Sifon je građevina u kanalizaciji koja služi da se kanal provede ispod neke

zapreke (drugog voda, vodotoka, saobraćajnice i sl.)

 Sastoji se od dvije cijevi, radne i rezervne koje su opremljene sa

zatvaračima. Zatvarači su smješteni u revizionim oknima koja služe za
kontrolu i čišćenje sifona.
 Sifonski prelazi
 Sifonski prelazi
 Hidraulički proračun sifona
 Sifonski prelazi

 Sifon se proračunava kao vod pod pritiskom.

 Suština proračuna se svodi na to da suma

gubitaka bude manja od razlike nivoa vode na
ulazu u sifon i na izlazu iz sifona.
 RASTERETNE GRAĐEVINE
 Kišni prelivi
 Kišni prelivi
 Kišni prelivi
 Kišni prelivi
 Kišni prelivi
 Retenzioni bazeni
 Retenzioni bazeni
 Retenzioni bazeni
 Građevine na ispustu vode u recipijent
 Građevine na ispustu vode u recipijent
 Građevine na ispustu vode u recipijent
131
 Pumpne stanice
 Pumpne stanice
 Pumpne stanice
 Pumpne stanice
Slika 9.1
Pregled kanalskih cijevi sa
TV kamerom:
1 – monitor,
2 – mjesto za osmatrača,
3 – bubanj sa kablom,
4 – kabl,
5 – kamera.
10. PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA
10.1. Kvalitativne osobine otpadnih voda
10.2. Uslovi ispuštanja otpadnih voda u prijemnike
10.3. Metode prečišćavanja otpadnih voda
10.4. Postupci prečišćavanja otpadnih voda

10.5. Uređaji za prečišćavanje otpadnih voda

10.5.1. Primarno prečišćavanje otpadne vode
10.5.2. Sekundarno prečišćavanje otpadne vode
VI PREDAVANJA
10.5.3. Tercijarno prečišćavanje otpadne vode
10.5.4. Obrada mulja
10.5.5. Tehnološke šeme postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda
Uvod
Kvalitativne osobine otpadnih voda
Otpadne vode i izvori zagađenja
Otpadne vode i izvori zagađenja

 Ciklus korištenja vode (antropogeno zagađenje vode)

147
Otpadne vode i izvori zagađenja
Otpadne vode – vrste: kućanske....
Otpadne vode – iz domaćinstva (kućanske)
Uslovi ispuštanja otpadnih voda u prijemnike
Otpadne vode – ES (EBS)
Otpadne vode – ciljevi i nivoi prečišćavanja
PRELIMINARNO prečišćavanje
PRIMARNO prečišćavanje
PRELIMINARNO i PRIMARNO prečišćavanje

PRELIMINARNO PRIMARNO
PRIMARNO prečišćavanje (za individualne objekte)
SEPTICI – UREĐAJI ZA KUĆU (MANJE OBJEKTE)
 SEKUNDARNO prečišćavanje

Ove metode baziraju se na biološkoj aerobnoj dekompoziciji ili oksidaciji organskih materija.
SEKUNDARNO prečišćavanje
Otpadne vode – drugi stepen prečišćavanje
TERCIJARNO prečišćavanje
Hlorisanje efluenta (dezinfekcija)
Otpadne vode – ciljevi i nivoi prečišćavanja
Obrada mulja
Obrada mulja
PRERADA OTPADNIH VODA I PRERADA/OBRADA MULJA

 Rezultati prerade su mulj i druge izdvojene tvari iz

otpadnih voda.

 Svaki nivo prerade rezultira i izdvajanjem određenih

tvari koje je potrebno zbrinuti na ekološki i sanitarno
ispravan način.

 To znači da paraleno sa prečišćavanjem otpadnih

voda treba provoditi i zbrinjavanje izdvojenih tvari,
odnosno njihovu obradu.

 Obrada i zbrinjavanje izdvojenog otpada i mulja je

jednako važna kao i obrada otpadnih voda, ali i
jednako skupa i zahtjevna.

170
MALA POSTROJENJA
MALA POSTROJENJE
PRIMARNO prečišćavanje (za individualne objekte)
MALA POSTROJENJA
MALA POSTROJENJA – sekundarni (biološki) tretman

BIOAERACIJSKI UREĐAJ – UREĐAJI ZA KUĆU (MANJE OBJEKTE)

MALA POSTROJENJA i učinkovitost
UREĐAJI ZA KUĆU (MANJE OBJEKTE) – UČINKOVITOST RAZLIČITIH PREČISTAČA
VELIKA POSTROJENJE
za naselja (gradove)
POSTROJENJE
POSTROJENJE – objekti preliminarnog, primarnog i
sekundarnog tretmana otpadnih voda i tretman mulja
PRERADA OTPADNIH VODA – VEĆA NASELJA (GRAD)

PROSTORNA ŠEMA UREĐAJA (OBRADA OTPADNE VODE I MULJA)

PRERADA OTPADNIH VODA – POSTROJENJE U SARAJEVU

204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217