Téc gid: MILDRED CARTER Gidi thigu: TRUONG THIN Bién dich : VO LE CHUYEN —Lé KHANH BAC TU TRI BENH BANG DAY AN VUNG PHAN XA TREN BAN CHAN 86 VAN HOA THONG TIN LAM DONGTR) BENH NG DAY AN VUNG PHAN XA TREN BAN CHAN MILDRED CARTER Trong t€p tai lifu nay the gid Mildred Carter da gidi thitu mi quan he gitta che ving phan xq tren ban tay, ban chin véi ode co quan ndi tang vd cdch ditu tri b¢nh te thong qua vite day an che ving phan xq 46. Bay 1a mbt phuong phap don gidn va doc ddo, Tai itu ndy, ching ti nght clin duge PhD bitn rong rai dB gibi Cham eieu nghitn clu tham khdo vd dong ddo quin ching sit dung te ditu tri mot 36 ching benh thong thudng. Bae st TRUONG THIN VIEN Y DUQC HOC DAN ‘TOC THANH PHO HO CH MINHTVA Tir thoi cb xua, Con Nguvi da of ging di tim méi quan hg gia Iép de bao boc ngoai co tht v6i cée co quan ngi tang. Chim ctu hge dia trén hé théng kinh Igc eta Y hoe cd truy&a Déng phuong 1a mot phét kién dic she v8 méi quan hg d6, Trong thai dai hign nay, ngay cing 6 nhita nb lye khoa hoc nghién cru v8 méi quan hé Min nhau gitta cée co quan, bd phan trong co th8, Boi vico thé 1a mot hé thdng thOng ahi, nén gita lép da va cde co quan ni tang cing 6 mét moi quan hé bién chirng. Da 14 tdm guong phan chigu tinh trang cia ni tang va moi téc dQng len da dé c6 anh huéng dén noi tang. Dgc biét 1a gin day céc nh Thin kinh hoe da det duge nhiu thank tyu trong linh vye nghitn ciru ndi trén va da xéy dyng oén' ly thuyét phan xq thin kinh lam co sé cho vige didu trj cfc r6i logn chitc ning cha cée co quan ndi tang thdng qua sy tde dong lén cde ving phan xe trén da, déng gép vao vite lam sing té co ché cha Cham cou va ban chat cia hé Kin Igc. Cang xudt phat tir lugn di&m co th8 1a mdt hé théng théng nhét ta cdn thay rang khong nhing toln bQ mgt da néi chung 6 m6i quan bé véi ton co tht, ma titng ving da n6i ritng cing c6 m6i quan hg bién ching véi to’n bo co the, Vi-vgy da xudt hign nhéng khém phé vé cdc so do phan chite 3eta todn co-tht lén tiéng ting ving tai, ving mdi, ving dau, ving mit, ving bin tay, bin chin viv... 43 duge si dung trong céc b6 m6n Nt chim, Ty chim, Diu chim, Dign cham, Thi chim, Téc cham. Trong tp tdi ligu: nay téc gid Mildred Carter 64 giéi thigu m6i quan hé gia ede ving phin xg trén bin tay, bin chin v6icée co quan noi teng vAcéch di8u tr] bénh tg thong qua vige day Sn cée ving phan x9 dé, Day 1a mot phuong phép don gién va age 660. Tai liu nay, ching toi nght cin duge phd bisn rong rai 48 giéi Cham cou nghién céu tham Khdo vA dong déo quin ching sir dung ty ditu trj mot 36 chirng bénh thing thudng. Ritng v8 cdc dich gid dd c& ging thu gon d&dgt durge mot bin dich siictich, 6 dong bb ich di v6i ngudri doe. Xin tran trong gidi thigu cing ban doc. Bée st TRUONG THIN Vien ¥ duge hoc Dan the Thanh phd Hd Chi MinkLoi néi dau. AT lieu eT TRI BENH BANG PHU'ONG PHAP DAY AN vonG PHAN XA TREN BAN CHAN VA BAN TAY? duge bitn dich trén co sé 2 cudn séch cita Mildred Carter : ¢ Helping yourself with food refiero- logy? va ¢ Hand reflexo- logy : Key to perfect health» theo ban in lin zudt bdn thie 9 ndm 1981 cha nha xudt ban Parker Publishing Com- pany, Ine, West Nyach, Neto York USA. Téc gid Mildred Carter 1a mgt nha phdn xq lita, phép da hank nght trén 20 nam tgi M5. Piidn xa lity, phép thee chat 1d mon ¢Cham cit hoc tay Phuong? vi nb cing ding nhitng kich thich co ge nhwe xoa b6p, cham kim, kich thtch ditn hod nhitt... len cc ving da xdc dink’ tren co the dé ditu hoa nhieug rBi loan chée nang cla ede co quan, b§ phan, frtn co sé dé chita nhéng benh do se rbi loan db gay ra. Cing nhw cham céeu hoc Dong phuong, phan xq litu phép cb ngubn gbc tir Phuong phép xoa bbp, chich 18 trong dan gian cla che dan tc Tay phucong cb tit nhibu thé Ay trade. Tuy nhitn co so 19 Iuan cla phan xq ligu phdp khong dea trén hoc thuyét v8 h@ kink lac cda y hee cB truyktn Dong phuong mde ditu phdn xq leu phdp ngay nay cng si dung nhide huyét vj cla cham ctu hoe Béng phuong — ma diea trén hoc thuytt thin kink cla y hoc hign dai. Hai cuén sdch noi trén eda M. Carter da trinh bay not k¥ thude thiec hank phan aq litu phdp doc déo la roa bép (day, bam, dn} cdc ving phan xq cia co th® duge dinh vj trén ban chan va ban tay. Phuong phap nay da duge néu ra lin dau titn boi bde st William Fit- agerald tik nam 1913. Bay Ja mot phuong phdp tuong d8i dé hoc, dé thec hank va 6 higu quad tt trong vike chita nhitu chieng bénh, nang cao site dt khding cita co thé. So véi phuong phép day bam huyét cia cham cieu hoe Dong phuong thi. phuong phdp nbu trén day dé hoc vd dé sé dung hon ddi v6i 5ahieng nguvi khing chuytn nghiép, ty chita benh tai nha, vi vdy derge nhitu ngwoi ta thich @ Au My, Cat trong 4 ndm tix 1977 dn 1981 cuBn séch cia M. Carter da duge tdi bdn tdi 9 Tan cing noi lén duge phan nao site thu hit ca phicong phdp nay, Ritng 6 Litn X6, mon phan xq ligu phdp dd dugc hink thank vd nghien citu sau sde tie hang chyc ndm nay véi cde trung tam khoa hoc la cde ¢ Vitn nghitn chew phdn xq lite phdp?. N6i ritng Phuong phdp day dn ving phdn xa trén ban chan da dugc gibi thitu vd dp dung khd phd bitn & Litn X6. Gan day nhdt, mot 6 bdo, tap cht nhw :« Sy that Cong Nhan?, ¢ Sputnik » cing gidi thitu phuong phép ndy. Mbt b6 phim. tai litu v8 phuong phép nay cing duge chibu rong rai tren v6 tuyfn truytn hink. Tai lity «Ty tr benh bang phuong phép day &n ving phdn 28 trén ban chan va ban tay gibi thitu chit yéu la ve A the hank trong vite chica tri m§t sb chitng bénh phd bién nh: dau dau, dau bao th, day thin kink hong, tre vv. cing nw trong vite nang cao sic d® khdng co the, phing ngiva bénh tat, Qua tai ligu nay ching tbi hy vong ngwoi doc cb them mgt phuong phdp tr litu khong ding thubc cb higu qud nhanh chong, dé dp duug trong vibe phong vd ty chica mot sb ching bénh thong throng, bdo vf vad nang cao sire khde bdn than va gia dink. . Tai liga duge in thank 2 tap: — Tap 1: Te tri béenk bang phuong phép day dn ving phan ze trén ban chan. — Tép 2: Ty tri bénh bing phuong phép day an ving phan x9 tren ban tay, Tap 2 sé duge gisi thigu v6i ban doc trong mot thoi gian gin day. Ching ti mong nhan duge sy ding gop § kitn, cht din tha che ban doc v8 hink thite eang nhu noi dung tap tai digu nay.1 MO’ BAU Phan xq ligu phép 1a gi ? Bae st William F. Fitzge- rald dé khém pha re sy kign la khi day &n hay xoa bop mt ving. n&o dé cha co th® — goi la ving phan zg — thi sé mang lei chée ning hoat déng binh thudng cho m6t ying b@ phan hay mét co quan trong éng véi ving phan xa n6i trén. Ong da luu ¥ giGi y hoc v8 khém phé cia minh [in é¥u titn yao nam 1913, Runice D. Inghan 1d ngudi titn phong dua phwong phdp day dn ving phdn xg — con goi la phdn xq liéu phdp — vio vige ditu tri bénh tt va nfing cao ste khde qua nhidu nim ba lim vige va eOng the voi céc thiy thude thye hanb, Va cing tir dé nhong If thuyé co bdo cia bO mon phin xe Tiga phip da duge xty dyng néa. Toi da may min dirge hoc hdi, nghitn edu mén phan xq liga phép duéi sy huéng din cia Eunice Ingham. Toi biét on ba da truy8n cho toi khd ning lim dju duge nbi dau d6n cia biét bao con aguvi bénh hogn va cho tdi hanh phéc ngém nhin nigm vui suéng cia nhéng con ngudi dé khi ho duge nhan Igi se khde va sire sng va0 lée ma hg tuéng ohy da mat hét hy vong. Bay gid t6i xin trao ting Igicée ban phirong phép khoa boc don gién va doe dio nay, n6 sé mang Igi sire khée, nitm vui sing vao cuge doi cla ede ben, Phan xg liga phép e6 ich 461 Voi moi ngudi Ban c6 th8 lam gidm hu nhu tie khéc nhigu ching dau nhire nh’ day dn nhing «ndtv phin xq & ban chan. Ching hgn nhing con dau da kh6 chiu nhdt cé the duge cit dét nhanh chéng uhy vige day dp, xoa bép ngén chin cdi vi tai diy oS chia nhing ving phin x¢ twong éng v6i cdi div, Phin xq ligu phép cing lam thayén gidm ngay cd nhing con dau dé dQi do tri... 7TS da thdy nhéng ban tay ban chin bi vgn veo, xGu xi di vi bénb dau khép 88 46 Igi durge binh thudng nhé tign hanh day dn nhirog ving phin xg mQt cdch kién tri. Phan xq ligu phép cing dem lai mGt site chia bénh ty nhién gitip cho nhing tri tim suy yéu, Budn rau, giga di, sy hai cing nh nh&ng sy cing thing thin kinh khée dan 48m dau 6m va gid nhanh. Phan xq ligu phép lam thr dan duge si cing thing thin kinh, téc dong duge lén cde tuyén ngi tigt von 6 anh huéng I6n lao dén sire khdée, tam tinh va doi song cia con ngudi. Ban cé tht sir dyng phdn xq ligu phdp d2 1am cham Igi sy tang tién cia tudi gid va nhing sy suy yéu di kem theo v6i né... Cu6n séch nay sémé& thém trée mat cdc ban mot cdnh cira din t6i mot con dudng gc she di dén sire Kho’, sinh lyc va aim vui cba dvi sdng. Phan xg liga phap — mot phwong phép trj ligu cha thién nhién. Céc so 3 trén cho ta thdy cde ving phan chiéu. cla co th8 trén ban chén qui l& mét trong nhéng phuong tién ky digu nhat ma thién nhién d& trao cho Con Ngudi a2 ty tri bénh va ning cao sire khde. Méi quan he gitta cde ving phan xg trén ban chin v6i cde phin tuong tng khée cia co th ¢6 thE c6 béx chat difn. Negay tir thai cd xua, con nguvi nguyén thdy lang thang trén nhiéng canh ddng, bang qua rirng, qua d&i nui. V6i d6i chén trin, ho bude trén mgt dat go gh¥, sdi dé séc nhon, ching da ép vao ban chan ho nh 1A mot sy day dn, xoa bép ty nbién ede viing phan xa va qua dé gdi nhitng tkich thich dign> t6i nhéng bd phan c6 lién quan, gidp cho co th8 duge manh khée, hda ohip véi Va Try. Ngay nay ching ta c6 giay, tat, cé. nhitng con dudng trdi nhya tron ling, 6 he ph8, nhitng bai cd xanh m&m mai, con nguvi di chuy&n cha yéu bing xe cO, may bay...Két qué 1A nhitng kich thich ty nbién nhe khi xua trén ban chin khong con nite, The nhung rat may mén 14 con ngudi hign dai ngay nay c6th thm thay [gi duge nhong fch loi cia ede kich thich 46° qua m6n phin xa lite phép. Hay di bing d6i chan tran... MOt cach tuyét vai d2 day 4m cde ving phan, xg trén ban chan bgp vot ty nhién 1a hay im ohy nhitog agudi cb xua a séng trén Trl. Dat nhiéu thé ky tra6e day. DS la hay bé gity va tdt.d8 di chan tran trén dét mi’ khi ban c6 dip. Hay tin ring nhiéog dao dong dién céa Tréi Dat sé cxuyén quay d6i chan trin vao co th’ kich thich tirng té bao. Hay bude len sdi dd mOt céch ty nhién. Dau ching? ‘Tat nhién didu d6 88 xdy ra, "dic bigt nfu'ed” eo quan nao trong co thé bj suy yéu hoat dQng, khong binh-thydng. Nhitng: vien dé adi sé ty tim ra: nhitng ving phdn xg tugng tng 48 day dn, kich thich. Tré em cdng nén mgnh dan bé giay, tt. .Nén tb chic nhing cuge di choi Ién nai, ra cénh déng. Ca gia dinh clin di chim khong tren shing dja hinh map mo, ding né trénh sdi da, canh edy gay. Nhing phveng titn 2 day ga. ‘Ben cé tht ding dau ngéa tay, hoge cdc khép ni chd ede ngén tay gap Igi d& bam, day, &n.- Cing 06 th ding mot vai dung cy don giin d& try gidp nh cde hinh... chi rd. Mot thanh gd cé tigt dita hinh bét gide hay lye ling 1a m6t dung cy tét dB kich thich ving phin xq duéi ‘ban chin khi ban vira dam lén n6 vira lan di lin Ii. Dyng cy nay cdn tiga Igi & chd ben cé tht sir dung n6 & nha v& ngay cd khi lam vige & tu thé dirng hoge ngoi. Vai di8u wu ¥ @ Lan ditu wi dau titn bing day dn ving phan xa khong nén kéo dai qué 10 phit va cé céch 2 ngay lei iu tri 1 Lo trong tun 18 daa ign, Trong mgt vai Hin dtu 06 th8 bj mét_ mdi, khé chju ahdt [a trong trevng hyp day an kich thich qué nhi8u. Diéu nay khong c6 gi hi nhung clin biét truée héi nga long va tiép tye itu tr] bog phan xq lide phép. © Vite day dnban chan cé 48 gitip them vdo vige chin dodn benk tat: xéc dinh phing ving abay cim, ddi chiéu véi cic so 43 ving vbdn xa ta sé biét dirge co 9quan, tuyén nao trong co tht c6 twin dé @ Tim vj tri cde ving phdn xq: Céc ving phén xa khong & trong da ma & agp da. C6 ving phén xa nn Kkhodng bang hat du. C6 ving Iai khéng Jen hon dia mi cia mgt chige kim gim. Vi thé cin day dn di manh, In lugt nhich tivng khodng nbd trén toan bo ban chin d& tim duge chdng. Can day an lin lgt ca hai ban chan. © Day & iy ving tim thay trong mt vai gidy. Ding sy bj dau, nhung cing dig 1am qué maoh d&n ni c6 the Jam tdn throng cde mao mach. Trénh day dn mot chd qué lau, nbat 18 Rin du. Day én luan phign tir vj trf dau nay sang vitri dau khée, Thuong khi quay Igi chd dau ci ta thdy n6 gidm di hoge hét han dau. @ Trong méi Vin ditu tri lun nhd day &n ving thén @ gita ban chan. Than 1a co quan déng vai trd quan trong trong vige Igc cdc chat de trong co th&. Che chat $c s8 duge thai ra nhigu hon sau mi !8n day dn ving phén xq vi da kich thich cdc bd pha@n cia co th? hoat 49ng mgnb hon. © Cubi cdng nén nhd moe diéu quan trong : L& day dn ving phdén xg cht 1a mét phvong phép di8u tr] khong thay thé hoan ton cho sy diBu trj cia cde thiy thude ritng eta ben. Nhieng trudng hop bénh nang hodc kéo dat chia biét nguyén nhan cBn bhai tdi bénk vitn dé? duge khdm vd ditu tri mot cdch toan dign. 2 chc viNG PHAN XA CUA co’ THE TREN BAN CHAN AY nhin so do 1 ta thdy ngay ban chéo bén phii,e6 cde ving phin xq tuong &ng voi nira bén 10 phai co tht va ban chan bén tdi c6 cde ving phin xa tuong éng voi niva ben tréi co the.NUA gan PHACO THE cin oat soodiNHUNG TUVENNG TET fuytin thrgng thn eudng indng, Maa hoan o ting ing ; Tinh hotn CAc VONG PHANKA GUA CAc TureWNOITIETsapd4 ede bach bach huyat MKT TRONG CHAN JhBn ‘sinh hey tag nna séchqunbochnunf, vol anh hein 44 cans we 9 +hBi tans hdng hung cingDu6i day 18 so luge méi quan hé gia céc ving cia ban chan v6i cdc bQ phan cha co th, @ Truéc hét ta cd dau twong tng vdi ngén chan cdi —O day c6 mot ving phan xa r&t quan trong 1A viing phan x@ cla tuyén yen nim & gia ngén chan cdi ciam&i ban chén. M6t ving phan xg quan trong nita 1a ving phan xq ela tuyén tang cfing c6& ©" ngén chan edi. © Cd vd hong tuong tng udi phan gbc cla ngén chan cdi, noi ngén cdi néi v6i ban chin, Phin sau ciia cd va phin sau cia diu sé duge phin xa & mé@t trén cia *hgdn cdi, @ Doc theo co th® tir teén xudng ta thty cot song tuong tng vdi be xwong doc theo canh trong cia ban chan tir gdc cha ngén cdi xudng dén xwong gét chan, © Cée ving phan xq cia mat vd tai nim & ngay duéi cdc ngén chan cn Lai. © Gan nim & bén phai cha co the va ving phan xa cia gan chi cé & ban chan phai. @ Tim xiim & ben trdi cla co th® va ving phan xg cla né chi c6 & ban chan trdi. © O cubi gét chin c6 mot ving phan xq [ign quan t6i tri,mét bénh lam nhigu ngudi khb sé, dau don. Ving phan xg nay duge sir dung d8 gidp gidm cdteée con dau va giam nhe din chérng bénh dai ding d6& nhitng ai khong may bj mfc.phai. So db 2: So d3 2 chi r6 ving phan xacia phi, gan mét, tim, 14 lach, bao ti, rugt, bong dai. © O day ban Iai thy cdeco quan nam hdn vé mét bén cha co th? thi chi cé ving phan rq nam trén m6t ban chan—chiing han ving phin xa cla 16 léch chi co & ban chan trai, cia rugt dy ch} cé6 & ban chan phai. @ Cé mot ving phan xq thin kinh héng giip cho vite ditutrj ching dau thin kinh hong (dau thin kioh toa). So dd 3: Se 43 3 chi ro ving phan xa cia cdc tuvén noi tet. Cac tuyén nay tigt ra cdc kich thich 18 (hormone), chting déng vai trd cue ki quan trong trong co the. So dd4: : So a5 4 chi 16 cdc ving phan xg t@p trung quanh ving mét cé chan — Ta nh§n thay 15ring cde ving phan xa sinh duc (céc tuyén sinh duc) khong nim = phia dudéi ban chan nh hu hét cée ving phan xa cia cée co quan Khdc, Vi cde tuyén nay hét sire quan trong déj véi sto khde nén ban lu6n lon clin xoa bép nhitng ving phan xa nay mgt chit mdi khi ban xoa bép ban chan. pay AN VUNG PHAN Xa CUA BAU — cd Ving phan xq cia tuyén yén : AY chon tw thé ngbi hay nim thich hgp d& 6 thé dé dang dat ngira ban chan tr4i lén ban tay trai. R&i ding cdc dtu -ngén thy cia tay phai (thudng thi hay ding diu ngén tay céi-cho di manh), bém, tn manh ng6n tay lén ngdn chén cMi, Vira an vira di chuyén ngén tay chém cham khép b8 mgt ciia ngén chan cdi, cing th® vira dn vira day tron — Ban da tim thfy ché nao nhay cdm {rén ngén chan chua ? Néw’ cha thay thi hay fa nhank, manh, sau hon chét nia, ban sé ttm thiy ‘ving phan. xg cia tuyén yén, 46 la_mgt_ving rit nbgy cdm, n6 khong. \6n Shon‘mnii cha mét chide dink: ghith. ‘ Khi ban gn ding vio n6 ben sf 16 €6 cdm gide nkét dau nhs dang dh m6t chiéc dinh ghim vio hgén chan. Diéu nay ajc .bigt dang‘ v6i nhitng ngudtJéo tudi_ma sy twin hoin chs miu, 8 Gi tuyén yéa eile ho’ oe bf f iin xubng trong — cia Rr aac ‘iad aa ‘Ga asd ine duge’ nb. ay thB ding. mot dung dj-da h& arg thém gee ‘Gey-dn-whe > Diu Won obi ‘eda‘qudt dda an com, _igte dtu fom cha chy Kh. tin dugt ‘vig phan x “elas; Re “ek we a ree “vas be gidy. obi 1. Limtong mgr "ban: shin talam tigp sang ban chan kia theo céch tuong ty nhe trade. Ving phin xq eta tuyén ting : Vang nay nim & vjtri hoi lech v8 phia ngon chan thi 2 so véi tuyén yen. DE tim ving phan xg nay ban cing lam tong ty nhe 4 lam khi ving quanh phan xa tuyén yén. Luu y: @ Xoa bép ngén cdi la tée dong lén dau, mdi ngon chén cds tuong tng obi mbt nita dau. Vi vty ban phdi xoa bép in lugt ngén chan céi bén phai ln bén trai thi méi tdc dng lén cd diu. © Xoa bép mit trén ngén cdi ngay duéi méng chan la tic dOng twong tng t6i ving @ing sau déu va ring. @ Mé ‘trong cia ngén cdi c6 th® cé mot ving rit nhay cdm. D6 1a ving phdh xg mat bén dau ndo. Sé rdt tot néu xoa bép cho t6i khi sy nhgy cdm d6 hét di. @ Ti ngén cdi di tré xuéng huGng vé phia ban ch4n ta tim duge ving phan xq tia cb va gay. Ving quanh géc cia ngén cdi tng v6i quanh cdi cB. Ving phan xg cha hong va amidan : Dudi chd thit day cia ngén cdi 12 ving phan x9 oa hong va amidan. Kbi bj viém hong, ving nay sé rat dau khi dn vao. Day an ving may sé tim duge mot chd nbay cdm va lam gidm nhe duge con dau hong. Ving phan xq cia mat : O ngay duéi ngén chin thé hai va tho ba — Khi bi dau mat hay tim digm dau trong ving nay va ban hay day dn n6 trong vai giay. Nhitu tredng hgp dau mat 4a gidm bét nhv xoa bép Cin uu ¥ 1a see cng thang than kinh & cb gdy cing lam cho se cung dp mdu cho dlu vd mdt gidm cubng. Dgec biét trong nhitu ca bénh thy 16 hogt déng cia mat 66 litn quan t6i chise ndng vcta than, tuyén thugng thn. 17Vi vay khi di8u tr} ede bénh mit khong chi xoa bép céc ving phan xacia mat ma cin cin xoa bép ving phin xacia cd gdy, ving phin xq ela than va tuyén thugng than. Ving phan xg cha tai © ngay dui ngén chan th tu va thé nam. Sy cling thing thin kink ‘eita ob géy cing anh hudng 461 hoat dong cia tai—Khi diéu tri bing xoa bép cing nén nhé ti didu nay. Ving phan xg cia cic xoang : Nam ngay du6i ving phan xg cia mat va cia tai. Ban cing tién hanh day 4n a8 tim chd nhay cm & ving phan xa nay, dac biét & gira ving dui ngén th hai va ving duGi ngén 3. Sau khi tim thay dting chd nhay cam ban hay day an trong svai phat hoae cho dén khi ban cim thay sy sung huyét H.2 trong: xoang (néu dang bi dau) cda ban gidm di. Néu ban bj dau xoang thi hay bdm dau méi got chan bing méng tay hoge bing dyng cy. Bam an theo nhip lén xudng hoge day tron mgt trén’ cia mdi mgén ngay duGi méng chan. R8i lay tay Van luot xodn di, xodn lai mi ngén chin 3 —4 cdi nbe d® lam mém din nd ra. Nheng dong téc trén day sé lam giim sy .sung huyét cia cde xoang. : Ching nhite dau : Chitng nhirc du c6 lien quan dén nhitu ving phda xa khéc mhau chang han nhu ving cb gdy. Vi sy cing thing thin kink cb gay 16 ring anh huéng t6i ching nhéc dau. Trong nhigu trugng hep xhitc dau cb lign quan t6i cde vang phan xq cha buo tt, cla gan. Vi vay khi diéu tri chirng nhire dau truéce hét ban hayxoa bép toanb§ ng6n céi d& tim cho duge nhitng ditm nhaycdm, & day phdi cha § t6i cd viing cb gdy nota — Day dn dén khi sy nhay cim dy hét di — Cing cin xoa bép thém cdc ving cé liga quan nh ving phan xa cla gan, bao tir. Nh& xoa bép ving phan xa ban cé thé lam ngirng nhanh chong con nite dau, ke nhitng eén dau nhc trong chirng migrain (chitng nhire nira dau). DAY AN VUNG PHAN XA CUA COT SONG Cc sdng rat quan trong @6i v6istre khoé toan thin. Cac thiy thude déu biét ring strc khoé cua mot ngudi phy thuge phin lon vao tinh trang cia cOt sdng ngudi 46. Hay nhin vao so d51 db xée dinh vj tri cia ving phan xa cia cots6ng. Hinh ben chi 16 céch 4n ng6n tay cdi cha ban tay phai vlo khodng gita cia by mép trong cia ban chan phai. Chd ngén tay cdi dn vao 18 ving phan xq dogn gida cot sing & ving that lung. Bay giv ta hay tim ving phan xa cia toAnbé cot séng. Ta bat dau tir ngay duéi ngén. chan edi — Nhé ring ngén chan cdi 1a vipg phdn xa cha diu va cb. Ngay dugi ngén cdi la ving phdn xa cha dot’ sing 1cd thie nhat. An ngén tay doc theo nhing xuong nhd & by trong ban chin ban sé 6 cdm gide chang giéng nh nhirng 46¢ xvong séng cia ban. Vang phan xg cia c6t song nim doc theo be trong ban chin tir du6i ngén cdi t6j gin gét chan, Khi ban bi dau hode mdi cng cing & lung thi thé nto ban cing tim duge nhing ch nhay ciin & ving phan xg ct song — Tim dwge r3i ban hay &n day trdn lic d@u nhe nhang vi c6 tht né cyc ki nhay cdm, sau dé day dn manh dan — Néu xoa bép duge cho sy - ahay cm ndy mat di ban 6 th tgo ra duge mét sy thr dan cia cde co, day ching quanh ct sdng noi bj dau méi. Hay nh& 1a ti cOt séng toa ra nbing nhénh thin 19kinh chi ph6i kBap cdc ving chaco th8, nén sy xoa bép ying phan xa cOt sdng cd nh hiréng lén toan thin. Vi vay ban nén xoa bép toan th8 ving phan xa cét séng 1 hoge 2 phat mbi khi tign hanh xoa bép ban chén. Mot trugsg hgp dau cot song : Mét phy nit bj nga khi trugt bang véi ngudvi con va bi dau é phan cubi cht sdng. Ba moi tsi dén vao ngay hom sau. Ba n6i rang ba da hen bde st chuyén khoa vé auong d? chup X — quang nhung hién git ba dang bi dau = qué dS tbi cé6 uui long «den gitp cho ba, gidm due. dau dén cho t6i khi ba di gap-anve bée si chuyén khua khing? Toi da dén nha ba ta vd oa bép ban chan cho bd. Toi nhgn thdy ving phan xq cpt sng trén sudt doc’ ban chan da bi dnh huéng & moe mice dé nao dé, riéng ving phan xq duéi that lung cé nhitng ché nhay cam dén nbi t6i c6 thé cham vdo ching mOt chch ro rang. Toi da zoa bép ching rdt nhe nhang. Tdi'zoa bép lan luge hai ban chan vd da tin thiy ving phdn 1g ct sing & bén ban chan phdi nhay cdm hon é bén ban chan tri, chirng 16 ba 2» dy bj thong thn phia bén phdi cia c6t séng. Sau nita gid zoa bép ving phan xa cot sing, con dau da gidm xubng vd ngubi phy nit da 6 the dieng len lam viée. Ba dy cdm théy tt dén nbi ba cb th8 goi dign thoi cho béc st chuyén khoa auong xin bd loi hen cia mink. T6i khuyen ba dén béc si dé kikm tra nhung ba khong dé. Mac dd lung cin dau sau tai nan nhung ba vdn bink fink dieu tri tai ché tdi mot sb Tan nita vd da khong bao gid bhai téi bdée si v8 ché dau dy niza. BS la khodng 10 ndm truéc day. Kinh nghigm cha ban than: tée gia : Toi cdu cd & mot con sudinhé. Khi bude lén mot hon dé nhé thi bj trugt chan, L0i mat thang bang va roi zubng sudi. Bi ngd ngtea, lung dp vdo dé trong mot ché nude can, con dau lam ti lim di trong mot vai gidy. T6i bd len bo ndm moe lic rdi cB ging ding day. Con hon mét dam mdi t ché dé xe hoi vd tdi_ phi Ii xe 70 dam trén dubng nti dé vé nha. Sau khi toi vt dén nha, toi da bj mgt con dau kinh kining subt dém. Sdng him sau tdi coa bdp chan minh. - khi het han Khi nga ti bj dd dap vao lung khodng 6cm phia trén that lung nén t6i da tim duge & trén khodng gitta ban chan mé6t chit c61 diém nhay chm di doi dén néi dgng vao nb la dau chdy nuéc mat. Toi kitn nhdn day dn hét chan phdi sang chan tréi cho toi nhikc nhbi ob lung. Ciing nhw truing hop dau lung trén ddy, trong truong hop cia téi hitu het nhitng diém nhey cdm nam tren mot ban chan vd chi zoa bép khodng 20 phit la cing dé dau nhieu. DAY AN VUNG PHAN XA TUYEN GIAP Bax hay xem Igi so 433 va d6i chigu v6i hinh.d. chi rd céch xoa bép viing phan xq tuyén gidp — Day 1 mgt tuyén nOi tigt het suc quan trong ma ta sf adi Usi nd trong mOt chuong khic. DE tim ving phan xa cla tuyén gidp ta hay ding ngéa tay cdi dn va day tron di tir géc cha ngén cdi. Day dn manh vio xwong & duéi co dém va huéng vio phia gira cha ban chén. An doe theo co d@m cho dén kbi cham vao ving phan xa cla tuyén gidp. Ban sé thay nhéi dau te dtu nhirng cam gide dau din din sé gidm di. DOi khi ban phdi dn that! siu m6i tim duge ving phan xq ody. O mot sd ngudi ving nay nim dic bigt sau. Vimg phan xg cia tuyén phé giép = Néu ban nbln vio so dd 3 cia cde tuyén nOi tiét bgn sé thdy tuyén pho gifp ohd wuHS hon va nim hai bén phia sau cua tuyén gidp. Ban sé tin banh xoa bép ving phan xa cia tuvén phd gidp cing & vj tri cia tuyén gidp va phai gn sau hon mot chit, vi ring né nhé hon nén ban clin dya vio ahgn xét riéng cia minh khi xoa bop n6. N6i chung khi xoa bép tuyén gidp thi tuyén phé aise cing duge anh hudng t6t. Ban hay nhé ring phai xoa bép ving phan xa cifa tuyén giép va tuy€a pho gidp & cd hai ban chan. 6 Day AN VUNG PHAN xa PHO! VA PHE QUAN at Hay nhin. lén so dd 2 dé tim vj tri cba phdi. Ban thay rang hai ld phdi chiém mot khoing I6n trong ngye. Tuong’ ty nhu vay, ving phan xa cia phbi chiém moe khu vyc Ién cia ban chin nim trén céc co dm duéi ngon chin va duéi ving phan xq mat va tai. La phdi bén tréi c6 ving phan xa ban chin tréi, la phdi bén phdi cd ving phan xa & ban chan phai. 22 Phbi_ 1a b9 ph§a quan trong cha he ho hap — Phbi c6 nhiém vy trao abi 6xi v6i méu, phdi_gém hang t¥ chiée tdi nhd li ti cé mang dan Bi cé th8 chia nhiéu khong hi. PhBi lay khi ede bon nic ra khéi may va cung cp Oxi cho mau mang t6i tébao. Oxi ding d& ¢ dot chdy ¥ nhieng ohién ligu dy tet trong t® bio, gidi phéug néng lugng.cung cp cho ¢y séng ciaco the. Nhu vay banthay phdi_cé vai trd quan trong nhudng nto doi véi sy song cla co the, Ban ding cde ngén cdi d& 4n, day trdn toan bO ving phan xa ctia phdi, Sie dang cde dung cy xoa bop don’ gidn s& xoa bop ving nay tot hon. Xoa bop ving phbi cing 6 Igi ich cho cd phé quan, DE xoa bép ving phin xq phé “quan ban hay bat dau xoa bop duéi ngén chin cdi & vi tri nhu ving phan xa hong va obw thé [a ban xoa bép c& ving blu (thaoh quan) phia trén khi quan. Bing ‘ngén tay cdi ban dn vao phin mim phia dudi ng6n chén cii ri day da xudng duéi ving co dem cia ngén chin. Néu c6 chd nao nhay clam hay an, cay trdn. Néu c6 bat ki sy sung huyét nio trong phi hoge phé quan thi hiy xoa Lop khip nay —- Nhe la baa ph in cho ¢6 sirc, du sau. DAY AN VUNG PHAN XA BAO TU AO ti nimé phiin tréncia hong, phia bén tréi dedi ce hoanh. .Thire an khi sau khi duge nghién nét va tha nuée miéng & migng duge chuy&n qua thye qudn sung bao ti. Bao tir co bép dé nhao tr6n thie an va tiét ra dich vi 48 gidp cho viee tiga héa thie an. Thanh phin chi yéu cia dich vi ‘la axit clohydric va men pepsin. Vai trd chi yéu eda bao ti la bE chéa thée an va chuln bj cho thire dn c6 ingt dgng-lihéa thich hep v6i qué trinh tigu hoa tich eye wa trigt 68 & rut non. C6 kbd nigm v8 cfng vite eda bao th bgn sé hidu ‘duge feh Igi khi kfch thich hoat dgng cia bao tir bang téeb x08 bép ving phdn xg cia 00. Ben bay nhin lén so 3: 2, & ady vé bao tir nim & gida than th® mgc du thyc t€ 06 nim hiv nhe & ben trdi, Ching ta phdi tim ving phin x@ cia buo tr & cd hei bin chin, vi vdy ching 23t6i da ve vj tri cia né & gitta thin d& lim don gidn céch tim ving phan xq ddi vGi cée ban. Nhirng so dd nay khong vé ding din chinh xéc vi tri cia cde bé phan co th® nhung sé tién Igi hon cho nguvi khong chuyén mén’d@ tim ving phan xa tuong tng véi-mdt bO phgn nao d6 cha co the. NY 6 << De xoa bép ban c6 th® co chan lén, a8 ngira ban chan Ten d8 day dn va ding cde Khép ndi chd cdc ngén tay gap lai d day dn nhu trén hinh, Lam theo kidu nay c6 thé do mét hon [3 ding ngén tay cdi. Vira an vira day tron ti tung tam ban chin hu6ng ra by vé phia_ ving phan xa ct sdng va ngang v6i phin phia dui ving phan xa cia tuyén gidp —O 24 day ban co th8 tim thdy mot chd dac bigt nhay cdm. C6 mét vai ving dgc biét nhay cdm dén ndi dn vao 1a dau dén chdy ow6e mat. Nhung baa hay cd ging tigp tuc day dn lic du rat nhe nhang sau roi ting dain dp lye lén khi sw dau gidm din cho t6i khi n6 hét han, Viem loét bao tir: Bénh loét bao tir rat phd bién, c6 t6i 10~15% dan sd bj m&c bénh nay. Cdn nhigu diéu cha hitu hét vé bénh nay. Chyaai higu duge vi sao bénh xudt hién & nam giéi nbiéu hon n& giéi. - Nhing nghién cu hign’ nay 44 chitng té ring mét so vidm loét bi gay bei see gidm chite nang hoat dong cia tuyén yén vd tuytn thugng than. O day ta lai thdy sy téc dong qua fai gita cdc co quan va tuyén. Khi dity tri bang phan xq ligu phdp la ban khong chi ditu tri mot chike nang suy yéu — ma ban nghit nb la nguyén nhan. gdy ra bénh—ma la ditu trj todn than sao cho mbi co quan. tuyén rd lai hoat dang dik: bda voi nhau. Trang thdi xie dong cing gay za viém loét bao ti, Anh huéng t6i he tia héa. Nhung d6 kh6ng phai la anh hudng duy nhét, Sy xtcdong anh birong len cd nhing bénh xhéc n&a, tir tinh trang; ny, ching haa hu chirngsmé day hoge éczéma, cho déa nhitng con daw tim chéPngudi. M6i quan hé gida xc dng va tiéu héa da duge biét tt nhigu thé ki: khi bj sg hai miéng bj khé {ai hose 6 chm giée tréng réng & ving thugng vi. Sy chén nan-d& gay ra cim gide bao ti nding n8, day @ hay nhéng con dau do co that. Ta khong ngge nhién khi thay chéng vim loét bao tt duge digu trj khdi bing xoa bép phan xa. Toin b6 thé xée va tam thin duge tim trong mOt cdm gide thy din ém dju khi xoa bép mot cdch ding din. Néu ban nghi ring minh bj vi&m loét bao tir thi- hay xoa bép ‘khéng chi ving phan xg bao tir ma cd ving phan xq tuyén yén va tuyen thuong than. Rat nhigu nguvi d& khdi hoan toan bénh viém loét bao ti nhy xoa bép ving phan xa. Ngudi ta néi ring con ché khéng bj viem loét bao tir vi rling né sé di vao mOt x6 t6i nim nghi ngoi, thi dan hoan toan khi né cdém thay bi suy yéu va mot vét viém loét, néu c6, sé khong tin tri8n xdu thém nia. Khi ta néi vé cdi bao tir fa ta nght t6i thire an. Nhung ban 6 dém xia dé céi bao tir cha ban mdi khi ben an khong ? Day AN VUNG PHAN XA TUYEN THUQ'NG THAN VA THAN Hixs 7 cht céch ding mot dung cy don gidn d day dn ving phin xa cia tuyén thugng than va thin. Vj tri day dn gin nhu & gita ban chfin, ngay trén ving phin xa cia rugt va du6i ving phin xq cia bao ti, chiing ta 6 hai qua than & bai ben phai, tréi co th8 nén c6 hai ving phan xq & hai ban chan. Tuyén thugng thin chup 1én hai dinh qua than nh hai ci mi nhd nén khi xoa bép ving phan xa cia thgn 25cing dng thei 1a xoa b6p ving phin xq cla tuyén thugng than. “Ban hay day da ving phan x@ cia chting bing tay hogc dung cy v6i mét lye dé su, phich din tir chd nay sang ché khée rdi laitré Iai ché ed va day &n né mash hon trong vai gify — Nh6 dirng xoa bép qué ding & ving phan xa than trong m6t vai fin du, hay dae biét than trong v8 digu nay néu thdy n6 abay cdm qué dang. Cing cin lun ¥ thgn 1a co quan phai tiép nhan nhéng chat d6¢ tich lay trong co th® nay sé duge thai ra méi khi ta tign hanh diu tr) bing xoa bép. Vi vay tra&c khi ban két thie mdi lin diéu tri ban hay xoa bép ving phan xa than. Ban c6 th? nhin Iai so dé 2 va 3 & dé c6. ve vi tri cia thin va cing nhu céc ving phan xe eta ching. Ban hay day dn bong dai’. H.7 khu vye gita,hai ving phan xa nay. Bing céch d6 ban tée dong lén nigu quan 1a cde Ong din nuGe tibu tir than xuéng bong dai. Nhitu ngusi bj bénh san mac ket @ nigu qudn. Bang phan xg liéu phdp ban cé thé tong duge san di xudng. D6 1a do sy xoa bop phin xa lam diéu hoa sy co that cia cde co nigu quan. Nhan day cing nbée lai ring mdt cé thé bj dnk huéng b6i than kém. Khi di’v tri cde ching bénh vé mat cin xoa b6p ving phan xa cla than va cb gay. pay AN VUNG PHAN X4 CUA TUY TANG VA LA LACH Ving phan xg cia tyy tang : %6 Bax hay nhin Igi so dd 3 vé céc tuyén ngi tidt.Ban thay tyy tang & gica hai tuyén = thugng thin. Ving phn xa cia tuy trdi” dai gin hét bé ngang cla ban chin tri va hon mgt néra bY ngang ban chin phdi bat dau tir be trong cla ban chan thang tir ogén chan cdi xudng. Ban dé ban chao nhy khi day dn ving “phan xa than. Hay day an trong khodng lan cn ving phan xa tuyn thugng than. Day dn hau hét “b@ ngang cia ban ch4n tréi va khodng mt niva bE ngang cia ban chan phai. Cé abi’u tuyén, co quan nlim gan nhau, cai ng & ding sau cdi kia trong co thé nén khé phan dinh dwge ving phan xq riéng cla mdi cdi. Vi vdy nén tudn theo quy tac : « Khi ndo cé ché nhay ed thi hdy day &n cha nd hét di?. Trong trvdng hyp tuy tang ta cing 4p dung quy tac nay. Tuy tang ¢6 vai trd quan 10 trong trong bénh tity duvvog. Ching te sé néi t6i vai tro d6 trong phin riéng vé cdc tuyén n6i tiét. Ving phin x9 cia lé lich: Ban hay hin Iai so dé 2 da thdy 14 ldch nim 6 niva bén trdi co th8, do dé ving phan xa cda n6 chi co & bén ban chan tréi nim gin by ngoai cla chan va ngay lin-duéi ving phan xa cia tim, vi vay n6 cing duge xoa bop khi ta xoa bép vig phan xg cia tim, Tinh trang thiéu méo (anemia) : Néu ban tim thdy tai vdng phan xq cia ld ldch cb chd nhay cdm thi cé khé nang banbj thitu mdu dé! Newoi nao bj thiéu mdu cing sé tim duge mét chi nhay cdm é ving nay mot cdch dé dang. Va se cdi thign tinh trang thitu mdu nho phan xq liéu bhdp sé nhawh ching mét cdch dang ngac nhién pay AN VUNG PBAN xa GAN— MAT UNG phan xa gan mat cht cb & ban chan phdi nhu da thdy & so d6 2, Hay dB ban chan phaicda ban & tu thé thugn tién cho sy xoa bép. Ban hay ding 27ngén tay cdi cia ban tay tréi dn len co dém ngay duGi ngén chin ut (rem hink), D6 1d ving phan xe cha gan. Vira dn vira day trdn, nhich sing chét mot— Vang phén xa gan thong bao gém nhitu nit >. Gan 18 mOt tuyénlén nhdt, cba co th’. N6 nang khoang 1,5kg & ngwdi lon va luda lu6n 66 Fhodng 1/4 lwgng méu ca toan co th8 chay qua gan. Gan thye hign nhigu nhigm yy. Gan gidng nhy mét cdi may loc ty ahién Ién c6 téce dung tay dc va diét khuaa trong mau. Moi ngiy gan tiét ra gin 1 lit mat. Lygng mt nay duge dua vio rugt non d2 gitip cho viée tigéu héa chat béo va ngin ngre sy t4o bon. Gan cin cung cap mgt sd chat can thigt cho sy 120 méu va n6 con 18 noi dy ter dudng duéi dang glyco wen dB co th8 si dyng khi 28 cin. Né&u ban tim thay sy nhay cdm trong ving phén xq cla gan thi ching 6 gan hogt dong kém. Sy nhay cam & day thudng 12 mot sy daw dm i hon 8 dau nhéi & cde ving phan x@ khde. Khi chite nang binh thuong cite tuyén quan trong pay bj suy gidm trong m@t thei gian dai thi c6 th gly ra bénh tita dudng, 861 mgt, ching vang da, gy 6m din, téo bén v.v... Xoa bép viing gan sé dem lai cho ban nhitng ker qua t0t dep trong viée di8u tri Loi khuyén cho trrdng hyp yéu gan: Néu gan cia ban qué yeu thi ng rat nhay cam bhi ta tde dng vdo né thing qua su xoa bép ving’ phan xa. Ban hay xoa b6p ving phan xa rit nhe nhang va chi trong vai gidy & lan dau. Ban cé th® bi vai phan tag khde nhau do gan gay ra sau khi roa b6p. Trong truong hep nay ban doi mét vii ngay sau roi méi xoa bép lai d? co thé . te nhitn lam céng vite loai che chét d§c tich lay va tang cuong tuain hodn trong co thé, M6t vai ngudi cam thdy thuyén gidm sau lin ditutri dau tien vd sau db khi aoa bé6p lan thit hat vung phdn xa gan thi ho bj mét wi co th da lam cong vieé bai ti8t chét d6c qud nhitu duge thai ratic m6t bubng gan bj ybu. Sau lan dite tri thé ba, titn hanh sau dé 3 ngay,ho lun lu6n edn thdy tt hon nhitu va cé ste cdi thién trong moi lan diéu tri tiép theo. Toi d& cé nhitng bénh nhdn di cau t6i 10, 12 lan trong 1 ngdy sau lin ditu tri thit hai hay thie ba. Phan trong lic dé co thé rdt nhay, den xanh hod 6 cdc maukhdc. DPE ly motcich tay nia cia tye nhién. Trong thi. gian. ndy ban c6 thd bj mét mii, liz dz-—Dirng so! Hay tin rang ban sé khdi khi co th hodn thanh cong vige thy ria a6, Ban hay titp tyc 20a bép vang phdn xa gan va xin nhde lai loi khuyén © Néu chd nao bj dau hay xoa bép chd dé >. Xoa bép ving phan xq mat: Nhin vao so d% 2 ban thay ving phan xg mat nim thdp hon vé phia trung tam ving phan xa gan. V8 mit gidi phu,mat nim & phia duéi cia thay bén phii cia gan va 1a mOt cdi tdi hin qué 1€ cfu tgo bing nhing sgi co d@ chia mat. Cé khi & day xudt higa nhang vién sdi mat 1a nhéng khdi nhd, nang, gay dav. Da 6 nhigu trang hyp bi sdi mat nhd xoa bép ving phan xq gan— mgt ma da trénh khdi gidi phau. Nhing vien sdi mat duéng nhy biga mat sau mot 36 lin digu triwO' day cing chia bit r6 12 sdi_ mat bj tan ra hay 1a do viéc ditu trj da 1am daa éng din mat nén soi mat dirgc téng xudng rudt, Néu ban tim thdy bat ki ché ohay cdi nao trong ving nay thi hay xoa bép né bing ngén tay cdi hode bing mét dung cy don giin, cho ti Khi moi sy nhay c&m d8u hét di. Mot trudng hop bénh. €ludi biéng> : Ong S. 1a mOt ngudi bank trai to lén, cao trén 1,8m. Vo dng ta la mbt ngwdi phy nit lam vige can ct dé gdnh vde ong S. va nhitng dita con. Ong S. ludn Lubn thaly rdt mé@t mdi khi lam vige. Ho hang 6ng thi bdo vdi t6i S. chi mde méi chitng 12 ching lwdi—Ho ndi vdi vé chan ghét. ‘Nhung khong cb ai Ludi m@t cdch v6 cb. Ai cing mutn minh tran day “sink 29