Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

1- AMAÇ:

Bu talimat, Bakım onarım çalışmalarında iş güvenliği ve sağlığı hususlarını içerir

2- SORUMLULUKLAR:

Bakım onarım ekibi

3- METOT

ATÖLYELER ÖZEL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ:

1. Atölyelerin çalışma koşullarının daha güvenli ve daha verimli olması için yerini tezgâhını temiz
tut.
2. Yırtık, sökük ve sarkıntılı elbiseler giyilmemeli ve bakım anında kolye, saat ve yüzük
takılmayacaktır.
3. İşe başlamadan ve iş bitiminde amirine kesinlikle haber ver.
4. Kordon ve fişleri sağlam olmayan elektrikli el aletlerini kullanma. Onarılması için yetkililere
ikazda bulun
5. Çalışan makine üzerinde hiç bir surette bakım yapılmayacaktır. Bakıma alınan makinenin
elektrik devresinin akımı kesilmeli ve şalter kilitlenmeli, kilitleme tertibatı yok ise sigorta
alınacaktır ve şalter üzerine ikaz levhası asılacaktır.
6. Ünitedeki makine ve donanımlarında yapılacak bakımlarda, işin yapılma şekli ve zamanı için
işin sahibi olan kısımla anlaşma sağlanacak ve gerekli hallerde zehirli, zararlı ve yanıcı
maddelerin olup-olmadığı konusunda kontrol ettirilip çalışma izni alınacaktır.
7. Bakım ve onarım işinin yapılması için koruyucu aksamın çıkarılması durumlarında, bakım işi
bittikten sonra koruyucu tekrar yerine takılacaktır. Koruyucu aksam takılmadan makine
çalıştırılmayacaktır.
8. Asit, kostik gibi korozif maddeler ile parlayıcı ve zehirli maddelerin taşındığı boruların manşon
ve flanşlarının sökülmesi gerektiğinde, önce flanşların alt kısımlarındaki somunlar sızıntı
başlayıncaya dek gevşetilecek, sızıntı bittikten sonra flanşlar tamamen açılacaktır. Birbirine
kaynamış olan flanşlar uygun bir aletle sızıntı alttan olacak şekilde açılacaktır.
9. Çalışmada sakınca görülen, koruyucusu olmayan veya yetersiz olan makineler devreye
alınmayacak, çalışıyor ise hemen durdurulacak, makinenin çalıştırma butonu yanına levha
asılacak ve ilgililere haber verilecektir.

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan

 Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

10. Zemine dökülen, aşındırıcı, yanıcı ve kayganlık yaratıcı maddeler hemen temizlenecektir.
11. Parça temizliğinde zorunlu olmadıkça benzin, tiner gibi patlayıcı maddeler kullanılmayacak.
Parça temizliği mazot, gaz yağı gibi daha az yanıcılarla ve açık havada yapılacaktır.
12. Dönen parçaları kesinlikle üstüpü ve bez ile silme elle frenleme yapma, saçını ve
giysilerini kaptırmaktan koru.
13. Tazyikli hava ile temizlik yaparken kesinlikle gözlük kullan. Yakın çevrende bir başkasının
bulunmamasına dikkat et.
14. Zımpara taşı, seyyar taşlama ve keski kullanırken kesinlikle gözlük tak.
15. Matkap tezgâhlarından çıkan talaşları, el ile temizleme. Bu iş için uygun fırça veya aparatlar
kullan.
16. Uzun parçaları fabrika içinde veya dışında taşırken gerekli işaretlemeyi yap.
17. Kaldırma makinelerine (Vinç, caraskal, asansör ve forklift v.s) üzerinde yazılı tonajdan fazla
yük yükleme.
18. Kaldırma makinelerinde anormal bir durum görürsen kullanma. Hemen amirine haber ver.
19. Yük kaldırma ve indirmesinde, yükün altında kesinlikle durma.
20. Kazan veya kaplarda çalışacağın zaman sıcaklık 50 °C' ye düşmeden içeri girme.
21. Besleme ve kaynak kablolarını, üzerinden araba, taşıt geçmesi halinde zedelenmeyecek ve
bozulmayacak şekilde döşe ve emniyete al.

Yüksekte Çalışma ;

22. Yüksek yerlerde çalışırken mutlaka emniyet kemeri kullan. Kemerin ipini sağlam yere bağla.
23. İskele kullanman gereken yerde mutlaka iskele kullan.
24. İskele üzerindeki gezinti tahtalarını her iki ucundan iskeleye sağlamca bağla / çak.
25. Isıtılarak ve kum doldurularak boru bükerken temiz ve kuru kum kullan.
26. Isıtılmakta olan bir borunun ucunda durma.
27. Çapları dar veya içleri yağlı maddelerle kirli boruları ısıtırken tedbirli ol.

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan

 Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

Çekiç ile çalışma;

28. Aşınmış ve ezilmiş çekiç kullanma.

29. Gevşek ve çatlak saplı çekiç kullanma.
30. Çekiç ağzının kenarları ile malzemeye vurma, çekiç başı malzemeye paralel şekilde vur.
31. Malzemeyi tutmak için özel tutucu maşalar kullan.
32. Çekicin ahşap sapları budaksız, elyaflı ağaçtan uygun biçim ve boyutta olmalı, kenarları
yuvarlatılmış, kıymıksız olmalıdır.
33. Bozulan ve çapaklanan çekiç başlarını eğe veya zımpara taşı ile düzelt.

Tornavida ile Çalışma;

34. Vida başına göre uygun tornavida seçilmeli.

35. Tornavida saplarının pürüzlenmemesine dikkat et.
36. Tornavidaya çekiçle vurma.
37. Tornavida ucunu keski ucu gibi bileme.
38. Tornavidayı zımba, kama, keski, manivela gibi kullanma.
39. Malzemeyi kol üstünde veya bacakta tutarak tornavida kullanma.

Kaynakla Çalışma;

40. Elektrik ark kaynağı yaparken kuru eldiven kullan ve penselerinin, kablolarının tamamen izole
edilmiş olduğunu kontrol et.
41. Elektrik ark kaynağı yaparken kaynak aralarında, yani makine boşta çalışırken elektrot
pensesini koltuğunun altında tutma, izole edilmiş bir parça üzerine (mesela bir tahta parçası
gibi) bırak.
42. Elektrik ark kaynak kablosunu takarken veya kutupları değiştirirken makineyi boşta çalıştırma.
Yani bu işleri makinede elektrik yokken yap.
43. Elektrik ark kaynağını kapalı kap, kazan depo v.s gibi dar yerlerde yapıyor isen yalnız doğru
akım, boşta çalışma gerilimini sınırlayan koruyucu şalterler ve kendini metal kısımlarla
temasını kesecek lastik veya tahta altlık, ayakkabı vs. kullan.
44. İçerisine alkol, benzin, aseton, benzol, katran ve yağ gibi ateş ile teması halinde tehlike arz
eden katı, sıvı ve gazlar bulunan veya daha evvel bu maddeleri ihtiva edip de boş olan fıçı,
Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan
 Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

bidon, varil vs. kapların kaynak, tamirat ve vs. işlemleri için aşağıdaki hususlara uy.
a.Kullanılmış bu kapların açılması, tamiri, kontrolü ve temizlenmesi için yetkililerden izin al.
b.Bu kaplar üzerinde bulunan cıvata, perçin, kaynak, sıkma çemberi gibi kısımların
sıkışması veya bozulması halinde kıvılcım meydana getirmeyen özel takımlar kullan, bu
işler için hiç bir surette kaynak alevi gibi açık alev veya tavla demir kullanma.
c. Bu kapların içini aydınlatmak istediğin taktirde, en fazla 42 volt ile çalışan lamba
kullan, hiç bir surette bu iş için açık alev bulundurma.
d. Adı geçen bu kapların temizlenmesi için izin aldıktan sonra, temizleme usulünü
seçmek için daha evvel bu kabın nerede kullanıldığını öğren, buna göre temizle. Ancak
temizleme usulünü bilmiyorsan öğren.
e. Temizlenmiş kapların henüz temizlenmemiş kaplarla karışmaması için üzerlerini
işaretle ve ayrı bir yerde muhafaza et.
f. Temizlenmemiş ve açılmamış kapların yanında sigara içme.
Elektrikli Aletlerle Çalışma;

45. Aletleri kullanmadığınız zaman, temizlik ve bakım yaparken, parça değiştirirken fişten çekiniz
46. İşle ilgisi olmayan kişileri iş sahasından uzak tutunuz
47. İki elinizi kullanmanız gereken aletlerle çalışırken parçayı mengene veya işkence ile
sabitleyiniz
48. Fişi takılı aleti taşırken anahtarından tutmayınız
49. Aletleri keskin ve temiz tut.
50. Zarar görmüş aletleri kaldırın ve “Kullanılamaz” işareti koyun
51. Portatif aletleri kablosundan tutarak taşımayın
52. Elk. kablolarını aletleri yukarı çekmek/ indirmek için kullanmayın
53. Prizden çekmek için kablodan asılmayın
54. Kablo ve hortumları yağ, sıcak ve keskin kenarlardan koruyunuz
55. Tasarım limitlerinde kullanın
56. Eldiven ve emniyet ayakkabısı giyin
57. Kuru yerde depolayın
58. Onaylı değilse ıslak yerlerde kullanmayın
59. Çalışma yerlerini iyi aydınlatın
60. Kabloların takılmaya neden olmamasına dikkat edin

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan

 Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

Matkap ile Çalışma;

61. Matkapta çalışırken parçanın delinmesi sırasında çapak sıçrayacağını dikkate alarak koruyucu
gözlük ve yüz siperi kullanılmalıdır.
62. Dönen matkabı malzemeye basan elin ve destek sağlayan diğer elin sağlam ve sitabil
durumda olmasına dikkat edilmelidir.
63. Matkap tezgahlarında çalışırken parça düşmelerine karşı burnu çelik maskaratlı ayakkabılar
giyilmelidir.
64. Delme sırasında aşırı ısı meydana geliyorsa soğutucu sıvı veya yağ kullanılmalıdır.

65. Açık Alanda Kaynak Yapıldığında Alınacak Önlemler:

Kaynak yapılacak bölgenin 11m. yakınında yanıcı gaz, yanıcı gaz yayan sıvı (benzin, solvent vb.)
ve kolay tutuşucu (kağıt, pamuk, saman vb.) maddeler bulunmamalıdır. Yanıcı maddelere yakın
yerlerde kaynak yapmak gerektiğinde ise, önce bölge iyice havalandırılmalı, yanıcı maddelerin
üzeri örtülmeli, kaynak kıvılcım ve çapaklarının düşeceği yerler ıslatılmalı, yangın söndürme
araçları kullanıma hazır halde bulundurulmalıdır.

66. Kapalı Alanlarda Kaynak Yapıldığında Alınacak Önlemler:

 Kapalı alanlarda (tank, silo, menhol vb.) kaynak yapılacak ise, kaynak yapılacak bölgede
yanıcı, boğucu zehirli gaz birikmiş olabilir. Kaynağa başlamadan önce İyice
havalandırılmalı,

 Gaz-boşaltma işlemi yapılmalı,

 Kirli ise iyice yıkanıp temizlenmeli,

 Kaynak yapacak kişi gerekli kişisel koruyucularını taktıkta sonra içeri girmeli ve kaynak
yapmaya başlamalıdır. Kaynak yapımı süresince dışarıdan içeriye temiz hava verilmeli,
dar ve kapalı yerde kaynak yapılırken en az iki kişi bulunmalı ve bunlardan birisi gözlemci
olmalıdır. Kaynak işi bittikten sonra kaynak yapılan bölge soğutulmalıdır.

 Aydınlatma zorunlu ise, 24 voltla çalışan seyyar lamba kullanılmalıdır

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan

 Bakım Onarım Talimatı

Doküman No: Yayın tarihi: Rev: Tarihi: Rev. No: Sayfa:

İSG-BKM 09.02.2011 1/4

67. İçinde Ne Olduğu Bilinmeyen Kaplara Kaynak Yapılacağında Alınacak Önlemler

 İçlerinde ne olduğu bilinmeyen varil, tüp ve benzeri kapalı kaplar üzerinde kaynak
yapılmadan önce, Kabın kapağı açılıp kontrol edilmeli,
 İçleri su doldurularak temizlenmeli,
 İçinde yanıcı, parlayıcı ve zehirli atık ve buhar kalmadığından emin olunduktan sonra ve
ağızları açık halde iken kaynak veya kesme işlemi yapılmalıdır. Gerekli kontroller
yapılmadan kesinlikle kaynak yapılmamalıdır
68. Yakıt Tankı, Tanker Ve Yakıt Depolarında Kaynak Yapılacağında Alınacak Önlemler
 Araç üzerindeki yakıt depolarına, içlerinin boş veya dolu olmasına bakılmaksızın kesinlikle
kaynak yapılmamalıdır. Daha önceden içinde benzin veya başka yanıcı sıvı madde
depolanmış olan, yakıt tankı, tanker vb. kaplar üzerinde kaynak yapmak gerektiği
durumlarda önce kapağı açılmalı
 İçi su ile doldurularak, içinde birikmiş yanıcı gaz ve buharların dışarıya çıkması
sağlanmalı, yıkama işlemi tamamlandıktan sonra, kaynak yapılacak bölgeye kadar içi su
dolu ve kapağı açık halde kaynak yapılmalıdır

69. Bakım ve onarım personeli olarak, yalnız bu emniyet kaidelerinden başka, fabrikanın diğer
kısımlarının emniyet önlemlerini öğrenip uygulamak zorundadır.

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan