UJEDINJENE NACIJE

UVOD
Ujedinjene nacije (UN) su međunarodna organizacija koja se deklariše kao „globalno
udruženje vlada koje sarađuju na polju međunarodnog prava, globalne bezbjednosti,
ekonomskog razvoja i socijalne jednakosti“.

UN je 1945. osnovala 51 država, ukinuvši Ligu naroda.

Počev od 2006., 192 zemlje su članice Ujedinjenih nacija, uključujući sve međunarodno
priznate nacije, osim Vatikana (koji je odbio članstvo, i ima status posmatrača), Kukovih
ostrva, Palestine (koja ima status de facto države, ali još nije pravno priznata), Nijuea (čijom
spoljnom politikom rukovodi vlada Novog Zelanda) i Republike Kine (čije je članstvo
ukinula Narodna Republika Kina 1971). Palestina i Vatikan imaju parlamentarne posmatračke
misije pri UN.
ORGANIZACIJA UN

Iz svog sjedišta u Njujorku, zemlje članice UN i njene specijalizovane agencije upravljaju i

odlučuju o administrativnim pitanjima na redovnim sastancima koji se održavaju svake
godine. Organizacija je podeljena na administrativna tijela, kao što su:

- Generalna skupština Ujedinjenih nacija,

- Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija,
- Ekonomski i socijalni savjet Ujedinjenih nacija,
- Starateljski savjet Ujedinjenih nacija,
- Sekretarijat Ujedinjenih nacija i Međunarodni sud pravde,

kao i tela koja se bave upravljanjem svim ostalim agencijama UN, kao što su SZO i UNICEF.
Najpoznatija javna ličnost UN je Generalni sekretar, a na toj dužnosti se danas nalazi Ban Ki
Mun .
GENERALNA SKUPŠTINA UN

Generalna skupština je glavni organ UN-a i čine je sve države članice koje su zastuplјene
ravnopravnim delegacijama svojih vlada. U ovom organu, svaka država ima jedan glas.
Generalne skupštine se održavaju u sjedištu (Nјujork) svake godine u 9. mjesecu i traju do
polovine 12. mjeseca. Odluke se donose prostom većinom glasova, osim za pitanja od
izuzetnog značaja (mir i međunarodna bezbjednost, prijem novih članica, budžet) kada je
potrebna dvotrećinska većina.

Generalna skupština ima šest glavnih odbora.

- Razoružanje i međunarodna bezbjednost
- Ekonomija i finansije
- Socijalna, humanitarna i kulturna pitanja
- Specijalna politička pitanja i dekolonizacija
- Administracija i proračun
- Pravna pitanja
SAVJET BEZBJEDNOSTI UN

Snosi najveću odgovornost za obezbjeđenje mira i bezbjednosti u svijetu kao glavng zadatka
UN. Sastoji se od 15 članova. Kina, Francuska, Velika Britanija, Rusija i SAD su stalne članice
Savjeta bezbjednosti i imaju pravo veta. Deset ostalih članica Savjeta bira Generalna skupština
za period od dvije godine, s tim da se svake godine bira po pet članica Savjeta, tako da se
njegov sastav mijenja svake godine. Sve članice UN imaju obavezu primjenjivati Odluke
Savjeta bezbjednosti. Ovaj Savjet može se sastati bilo kada i to na zahtjev jednog člana
Savjeta, jednog člana Ujedinjenih nacija, na zahtjev Generalne skupštine ili Generalnog
sekretara. Odluka Savjeta bezbjednosti je usvojena ako se donese potvrdnim glasanjem barem
devet članica, pri ćemu se potvrdno moraju izjasniti sve stalne članice Savjeta. U posebne
organe Savjeta bezbjednosti, pored mnogobrojnih odbora, ubrajaju se i mirovne misije i dva
tribunala za Ruandu i bivšu Jugoslaviju.
SAVJET ZA EKONOMSKA I SOCIJALNA PITANJA UN

Savjet za ekonomska i socijalna pitanja (ECOSOC), koordinše ekonomske i socijalne aktivnosti

UN. Tijesno sarađuje s brojnim specijalizovanim i NGO organizacijama, konstituišući tako
„sistem Ujedinjenih nacija“. Savjet se sastoji od 54 člana koji se biraju na period od tri godine
( s mogućnošću reizbora) tako što se svake godine bira i zamjenjuje po 18 članova. Odluka o
izboru članova Savjeta se donosi dvotrećinskom većinom glasova Generalne skupštine. Savjet
održava sjednice u Nјujorku i Ženevi, u principu dva puta godišnje, a odluke se donose
prostom većinom glasova. Veliki dio rada ovog Savjeta odvija se u njegovim posebnim
organima i komisijama (funkcionalne komisije ECOSOC-a, ad-hoc radne grupe, regionalne
komisije, stalni odbori, stručna tijela). Osnivanjem posebnih organa kao što su Razvojni
program (UNDP) ili Konferencija za trgovinu i razvoj (UNCTAD), Generalna skupština je
ECOSOC-u ostavila uglavnom nadležnosti u oblasti lјudskih prava.
STARATELJSKI SAVJET

Administrira teritorijama stavlјenim pod poseban režim, da štiti interese njihovog

stanovništva i da favorizuje njihov ubrzan razvoj prema potpunoj autonomnosti i nezavisnosti.
Taj Savjet je direktno naslјeđe Društva naroda i procesa dekolonizacije. Nјegov rad je,
praktično, stavlјen u stanje mirovanja 1994. godine, kada je poslјednja teritorija pod
staratelјstvom, ostrvo Palaos, steklo nezavisnost i postalo član UN.
SEKRETARIJAT UN

Sekretarijat je glavni administrativni organ UN-a. Pored klasičnih administrativnih poslova,

Sekretarijat predstavlјa UN u oblasti međunarodnih odnosa, priprema plan budžeta,
upravlјanja finansijama i radi prema uputama Generalne skupštine, Savjeta bezbjednosti i
drugih organa UN-a. Na čelu Sekretarijata je generalni sekretar, koga, na prijedlog Savjeta
bezbjednosti bira Generalna skupština na mandat od 5 godina, a čini ga i upravni aparat koji je
hijerarhijski podijelјen na sektore, urede i odsjeke. Za generalnog sekretara izabran je Ban Ki-
moon iz Južne Koreje. Na dužnost je stupio 1. 01. 2007. godine, zamjenivši dotadašnjeg
generalnog sekretara Kofi Annana, koji je tu dužnost obnašao od 1997. u dva petogodišnja
mandata. Generalni sekretar je u januaru imenovao zamjenicu, dr.Asha Rose Migiro (bivša
ministrica inostranih poslova Tanzanije).
MEĐUNARODNI SUD PRAVDE

Međunarodni sud pravde (ICJ) je pravni organ Ujedinjenih nacija i njegov Statut je sastavni dio
Povelјe UN. Svaka država koja postane članica Ujedinjenih nacija istodobno postaje ugovorna
strana Međunarodnog suda. Kao strane u sporu pred sudom mogu se pojaviti samo države i
njihovo sudjelovanje u postupku pred sudom je dobrovolјno ali ako prihvate jurisdikciju suda,
tada su obvezne poštivati odluke suda. Sud sudi na temelјu međunarodnih ugovora,
međunarodnog običajnog prava i opštih pravnih principa. Sud čini 15 sudija koje bira
Generalna skupština i Savjet bezbjednosti na period od 9 godina sa pravom reizbora. Sjedište
Suda se nalazi u Hagu.
HVALA NA PAŽNJI