ΓΩΝΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ

�Επίκεντρη γωνία:
Λέγεται η γωνία που η κορυφή της είναι στο κέντρο Ο
Α Ο Β
του κύκλου χ y
Α
� που βαίνει στο τόξο AB
π.χ. η γωνία χΟy � Β
χ y
�Εγγεγραμμένη γωνία: M M M
Λέγεται η γωνία που η κορυφή της είναι σημείο του ω ω
ω Β
κύκλου και οι πλευρές της τέμνουσες του κύκλου Ο Ο Β Ο
� = AMB
� που βαίνει στο τόξο AB
� Α Β
π.χ. η γωνία ω
Α
Α
�Γωνία χορδής και εφαπτομένης:
y
Λέγεται η γωνία που η κορυφή είναι σημείο του
Ο Ο
κύκλου, η μία της πλευρά είναι χορδή και η άλλη
εφαπτομένη του κύκλου Α Β
Α Β
π.χ. οι γωνίες � και yΑΒ
χ ΑB � χ
�Γωνία δύο τεμνουσών:
Λέγεται η γωνία που η κορυφή της ανήκει στο φ Λ
Κ
εσωτερικό ή στο εξωτερικό κύκλου και οι πλευρές ο
ω
χ
της είναι τέμνουσες του κύκλου χ
y
� = χΚy
π.χ. οι γωνίες ω � και φ$ = χΛy
� y

Σχέση εγγεγραμμένης και αντίστοιχης επίκεντρης γωνίας

Θεώρημα: Κάθε εγγεγραμμένη γωνία ισούται με το μισό της Μ
επίκεντρης που βαίνει στο αντίστοιχο τόξο ω
$
�
ο �=φ
ω
(Δηλ. αν ΑΜΒ � = ΑΟΒ )
� επίκεντρη τότε ΑΜΒ
� εγγεγραμμένη και ΑΟΒ Α
φ
Β 2
2
Απόδειξη
Μ

ο
Β
Α

Μέτρο Εγγεγραμμένης γωνίας

Το μέτρο μιας εγγεγραμμένης γωνίας ισούται με το μισό του μέτρου του αντίστοιχου Μ
� ω
τόξου της. � τότε ω
(Δηλ. αν ω εγγεγραμμένη που βαίνει στο τόξο ΑΒ � = ΑΒ )
2 ο
φ
Απόδειξη Α Β

Εγγεγραμμένη γωνία σε ημικύκλιο

Κάθε εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο είναι ορθή. Μ

� = 900 )
(ΑΒ διάμετρος και Μ σημείο του κύκλου τότε ΑΜΒ
Α Β
Απόδειξη Ο
χ

Εγγεγραμμένες που βαίνουν στο ίδιο τόξο ή σε ίσα τόξα

Οι εγγεγραμμένες γωνίες που βαίνουν στο ίδιο ή σε ίσα τόξα του ίδιου ή φΔ Λ Ε
ίσων κύκλων είναι ίσες και αντίστροφα.
Γ
( Δηλ.αν οι εγγεγραμμένες Γ$ , Δ
�,Ε
� βαίνουν στο ίδιο τόξο θα είναι Γ$ = Δ� = Ε� )

Απόδειξη χ
Α yΒ

Παραπληρωματικές εγγεγραμμένες γωνίες

Δύο εγγεγραμμένες γωνίες που η μία βαίνει στο κυρτογώνιο και η άλλη στο μη Μ
κυρτογώνιο τόξο που ορίζουν δύο σημεία κύκλου είναι παραπληρωματικές ωω

� δύο τέτοιες γωνίες τότε ΑΜΒ

� και ΑΝΒ
( Δηλ.αν ΑΜΒ � =1800
� + ΑΝΒ
Α Β
φφ
Απόδειξη
Ν
�+φ
ω $ = 1800
Τόξα μεταξύ παραλλήλων χορδών
Τα τόξα που περιέχονται μεταξύ παράλληλων χορδών είναι ίσα και Α Β
αντίστροφα. � = ΒΔ
( Δηλ. αν ΑΒ | | ΓΔ τότε ΑΓ � και αντίστροφα) Δ
Γ
ο
Απόδειξη

Σχέση γωνίας χορδής και εφαπτομένης και αντίστοιχης εγγεγραμμένης

Θεώρημα: Η γωνία που σχηματίζεται από μία χορδή κύκλου και την Μ
εφαπτομένη στο άκρο της χορδής ισούται με την εγγεγραμμένη που βαίνει στο ω
τόξο της χορδής. ο
� γωνία χορδής και εφαπτομένης και ΑΜΒ
(Αν χΑΒ � = ΑΜΒ
� εγγεγραμ. τότε χΑΒ � ) Α φ Γ Β
χ
φ$ = ω
�

Μέτρο της γωνίας δύο τεμνουσών

�Αν η κορυφή της είναι εντός του κύκλου , ισούται Δ
Γ φΛ
με το ημιάθροισμα των τόξων που περιέχει
Κω Γ
Α Δ
�Αν η κορυφή της είναι εκτός του κύκλου , ισούται Α ω χ
χ
με την ημιδιαφορά των τόξων που περιέχει
Δηλαδή στα διπλανά σχήματα είναι: Β y Β
y
� � � �
� = ΑΒ + ΔΓ
ω και $ = ΑΒ - ΔΓ
φ
2 2

ΜΕΤΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕ ΚΥΚΛΟ

Τέμνουσες κύκλου

Θεώρημα I
Αν δυο χορδές ΑΒ, ΓΔ ή οι προεκτάσεις τους τέμνονται σε ένα σημείο Ρ , τότε ισχύει :
ΡΑ ∙ ΡΒ = ΡΓ ∙ ΡΔ.

Απόδειξη (α)
Τα τρίγωνα ΡΑΓ και ΡΒΔ είναι όμοια, αφού
ˆ = ΡΔΒ
ΡAΓ ˆ
ˆ (γιατί το τετράπλευρο είναι εγγράψιμο και η ΡΓΑ
είναι εξωτερική του γωνία.)
ˆ = ΡΒΔ
και ΡΓΑ ˆ (γιατί το τετράπλευρο είναι εγγράψιμο και η ΡΑΓ
ˆ
είναι εξωτερική του γωνία.)
με δύο γωνίες ίσες τα τρίγωνα ΡΑΓ και ΡΒΔ είναι όμοια,
ΡΑ ΡΓ
άρα = επομένως ΡΑ gΡΒ = ΡΓ gΡΔ
ΡΔ ΡΒ

Απόδειξη (β)
Τα τρίγωνα ΡΑΓ και ΡΒΔ είναι όμοια, αφού
ˆ (ως εγγεγραμμένες γωνίες που βαίνουν στο ίδιο τόξο.)
ˆ = ΡΔΒ
ΡAΓ
ˆ = ΡΒΔ
και ΡΓΑ ˆ (ως εγγεγραμμένες γωνίες που βαίνουν στο ίδιο τόξο.)

με δύο γωνίες ίσες τα τρίγωνα ΡΑΓ και ΡΒΔ είναι όμοια,

ΡΑ ΡΓ
άρα = επομένως  PA    PB  =  P   ( )
ΡΔ ΡΒ

Θεώρημα ΙI
Αν από ένα εξωτερικό σημείο Ρ κύκλου (O,R) φέρουμε το
εφαπτόμενο τμήμα ΡΕ και μία ευθεία που τέμνει τον κύκλο στα
σημεία Α, Β, τότε ισχύει ότι
ΡΕ 2
= ΡΑ ∙ ΡΒ.

 Όταν το Ρ είναι
ΡΑ ∙ ΡΒ = ΡΓ ∙ ΡΔ = ΡΕ 2
= δ 2
– R 2
= Δ(Ο,R)
Ρ

εκτός του κύκλου θα

ισχύουν :
 Όταν το Ρ είναι εντός του
ΡΑ ∙ ΡΒ = ΡΓ ∙ ΡΔ = R 2
– δ 2
= Δ(Ο,R)
Ρ

κύκλου θα ισχύουν :