AK III

Predavanje 03

11/18/2014
PRIZEMNI OBJEKTI VELIKIH RASPONA

Dr Dragan Kostić, v.prof.

PRIZEMNI OBJEKTI VELIKIH

RASPONA
Konstruktivni sistem objekata velikih raspona može biti:
1. Sistem nosača u ravni
11/18/2014

• Punozidni
• Rešetkasti
2. Prostorni krovni sistem
• Punozidni
• Rešetkasti

1
Konstruktivni sklopovi kod sistema
hala sa velikim rasponima

11/18/2014
• Poprečni sklop (glavni noseći sklop)
• Podužni sklop (uticaj horizontalnih sila vetra i seizmike)
• Sklop u ravni krova (uticaj horizontalnih sila vetra i
seizmike)

Konstruktivni sklopovi kod sistema

hala sa velikim rasponima
• POPREČNI SKLOP (glavni noseći sklop)
11/18/2014

• a=5-10m (raster-identično rastojanje u podužnom

smeru)
• Gredni, Okvirni, Konzolni, Lučni KS

2
Konstruktivni sklopovi kod sistema
hala sa velikim rasponima
• PODUŽNI (stabilizujući sklop)

11/18/2014
• Stubovi ovog sklopa su stubovi poprečnih nosača

Podsklopovi krovnog sklopa

• Sklop sekundarnih nosača (rožnjače)
• PODUŽNI KROVNI SKLOP – podužni spreg
11/18/2014

• POPREČNI KROVNI SKLOP – poprečni spreg

3
Krovni podsklopovi
Izbor i formiranje krovnih podsklopova zavise od:
• Namene objekta
• Nagiba krovnih ravni

11/18/2014
• Vrste krovnog pokrivača
• Opterećenja kojima će krovna konstrukcija biti izložena
• Posebne funkcije krovnih elemenata (kranski nosači)

Krovni podsklopovi
Namena objekta:
• Javni (sportski,
11/18/2014

izložbeni,
kulturni...)
• Industrijski
(proizvodni,
skladišni)
• Privredni (staje,
magacini...)

4
 KROVNI POKRIVAČI
Ravni limovi

11/18/2014
• pocinkovani, cinkani, aluminijumski, bakarni ili 9
olovni). Izvode se sa vrlo blagim nagibom (>3°)

KROVNI POKRIVAČI
Trapezasti limovi
• Osnovni materijal (čelik i Al) ,
• Rebra osiguravaju otpornost lima
11/18/2014

10

5
 KROVNI POKRIVAČI
Trapezasti limovi
• Razmak oslonaca je veći ako su:
- nabori gušći i talasi dublji, -
- veća debljina lima (0,4 do 1,0mm),

11/18/2014
- veći nagib krova (<14°, 30° i >35°),
- manje opterećenje krova (1kN/m2 (0,5) 3kN/m2),
- tip oslonjanja kontinualna ploča sa 3 medjuoslonca
i kreće se od 1,0m do 6,0m zavisno od gore
navedenih parametara.

11

KROVNI POKRIVAČI
trapezasti limovi 11/18/2014

• razvijeni za pokrivanje krovova i oblaganje fasada.

12

6
 KROVNI POKRIVAČI
trapezasti limovi

11/18/2014
• Eliminisanje kapljanja kondenzovane vode,
postiže se specijalnim slojem koji privremeno
upija vlažnost iz vazduha, a oslobadja je 13
isparavanjem.

KROVNI POKRIVAČI
trapezasti limovi
• Višeslojna zaštitna obloga limova štiti ih od
korozije(pocinkovanje, primarni sloj i završni sloj), a
11/18/2014

istovremeno im daje estetski lep spoljni izgled.

• Spoljašnji zaštitni slojevi su od poliestera ili plastisola

14

7
 KROVNI POKRIVAČI
Salonit
• Talasasti azbest cementni

11/18/2014
materijal poznatiji kao
Salonit.
• potrebni su oslonci na
odredjenom razmaku (oko
1,0m). Minimalni nagib ovog
pokrivača je 7°.
• Ravne salonit ploče (Eternit)
postavljaju se na daščanu
podlogu.
15

KROVNI POKRIVAČI
Sistemi pokrivanja falcovanim limovima
11/18/2014

• falcovanje limova u fabrici ili uz pomoć mobilnog rol-

formera direktno na mestu ugradnje 16

8
 KROVNI POKRIVAČI
Sistemi pokrivanja falcovanim limovima

11/18/2014
• Falcovani krovni profilisani limovi za razmak sekundarnih nosača
podkonstrukcije na rastojanju do 5m.
• Profili su od Al, čelika, bakra, cinka ili od prohroma.
• Debljina lima je od 0,7mm do 1,2mm, dužine do 75m a širine 250mm,
305mm i 333mm.
• Idealan je za sva neobična arhitektonska rešenja od strmog do ravnog sa
nagibom od 1,5%.
• Za ravne krovove (1,5% - 4%) koriste se širi profili (400mm, 500mm i
600mm) koji nisu samonoseći i za njih je neophodna ravna podloga
(drvena ili betonska). Moguća je ugradnja zaptivnih elemenata prilikom
profilisanja.

17

Dejstva na konstrukciju

• Sile koje deluju na konstrukciju izazivaju napone u njoj.

11/18/2014

• Sile mogu biti neposredne tj. mehaničke, ili

posredne usled sprečenih deformacija.

• Neposredna opterećenja su:

1. OSNOVNA
2. DOPUNSKA
3. NAROČITA
18

9
 Osnovna opterećenja
• Nisu zavisna od vremena, deluju konstantno;
• Analiza opterećenja radi se za sve elemente konstrukcije, počev

11/18/2014
od njenog najvišljeg dela – krova.
• Gravitaciona opterećenja od sopstvene težine nosača i krovnog
pokrivača sa svim slojevima konstrukcije “g”
• Korisna opterećenja “p” zavise od namene prostora
• Stalna vertikalna (gravitaciona) i korisna opterećenja definisana
su u tablici

19

Sopstvena težina krovnog

pokrivača
• Laki krovni pokrivači (TR limovi sa izolacijom) g=0,60 kN/m2
• Teški krovni pokrivači (AB ploče d=12-15cm, g=1,30 kN/m2
11/18/2014

• Sopstvena težina glavnog nosača zavisi od raspona L i

prepostavlja se sa 0,01 kN/m2 za 1m raspona
• Težina sekundarne konstrukcije se sračunava na osnovu
pretpostavljenih dimenzija

20

10
Osnovna i korisna opterećenja

11/18/2014
21

Opterećenja od snega
11/18/2014

22

11
Opterećenje vetrom prema
SRPS U.C7.110-113
SRPS definiše vetar:
• u meteorološkom smislu - horizontalno ili približno horizontalno

11/18/2014
vazdušno strujanje,
• u smislu mehanike fluida - turbulentno vazdušno strujanje,
• kao opterećenje - dinamičko opterećenje slučajnog karaktera
(stohastička poremećajna sila), koje se izražava kao
kvazistatičko, a deluje u horizontalnim ravnima,
• u matematičkom smislu - stacionaran slučajan proces

23

Opterećenje vetrom
11/18/2014

24

12
 Opterećenje vetrom prema
SRPS U.C7.110-113
• Uticaji na opterećenje konstrukcija vetrom
GRUPA UTICAJA UTICAJ POJEDINAČNE VELIČINE

11/18/2014
Gustina v azduha
FIZIČKE OSOBINE VAZDUHA
Kinematička v iskoznost

Prav ac

Osnov na brzina
PRIRODA VETRA
Brzina v etra
Turbulentnost v azduha

Topograf ija terena

Konstante hrapav osti

TEREN OKO OBJEKTA
Hrapav ost terena
Gradijentna v isina

Materijal konstrukcije Modul elastičnosti

Koef icijent prigušenja oscilov anja

Krutost konstrukcije
ista f rekv encija oscilov anja
OSOBINE KONSTRUKCIJE
Koef icijent sile (oblika)

Rejnoldsov broj
25
Oblik konstrukcije
Strouhalov broj

Opterećenje vetrom prema

SRPS U.C7.110-113
1
ρ ( v m,50,10 k t k T )2 10-3 ⋅ S 2z ⋅ K 2z ⋅ G z ⋅ C ⋅ A
11/18/2014

w= [ kN ]
2
gde je:
• ρB gustina vazduha [kg/m3],
• vm,T,10 osnovna brzina vetra osrednjena (indeks m) u 1h-
intervalu, koja može biti prekoračena jednom u T godina (indeks T
dobijen je iz anemografskih zapisa pri visini instrumenta od 10m
(indeks 10) iznad posmatranog terena) merena na izloženom mestu
tokom najmanje 15 godina, na terenu koji odgovara klasi hrapavosti B.
U Niškoj kotlini izmerena srednja brzina vetra iznosi 24,4 m/s.
• kt faktor vremenskog intervala osrednjavanja; za t=1h kt=1 26
• kT faktor povratnog perioda; za T=50god. kT=1

13
 Opterećenje vetrom prema
SRPS U.C7.110-113
1
w= ρ ( v m,50,10 k t k T )2 10-3 ⋅ S 2z ⋅ K 2z ⋅ G z ⋅ C ⋅ A [ kN ]
2

11/18/2014
• Sz faktor topografije terena; Sz=1 na ravnom terenu
• Kz faktor ekspozicije zavisan od hrapavosti terena. Klase hrapavosti su A-velike
vodene površine, B-otvoreni ravni tereni, C-šumoviti predeli, ind. zone, gradovi.
• Gz dinamički koeficijent koji je različit za (a) delove obloga (fasada), kad je reč o
lokalnom dejstvu vetra, i (b) konstrukciju u celini, kad govorimo o ukupnom dejstvu
vetra. Ukupno dejstvo vetra različito je za krute konstrukcije -one koje dejstvo vetra
ne može pobuditi na veće oscilacije, i vitke konstrukcije koje osim oscilovanja u
pravcu vetra mogu oscilovati i u upravnom pravcu zbog odvajanja vrtloga, ili čak i
torziono pa ih tako treba i ispitati i dimenzionisati odgovarajućim ekvivalentnim
opterećenjima. U ovom delu neophodno je izvršiti dinamičku analizu, tj. odrediti
frekvenciju slobodnih oscilacija u 1.-om tonu (SRPS U.C7.111).
• C koeficijent pritiska za različite oblike krovova (SRPS U.C7.112)
27

Opterećenje vetrom
• C [-] koeficijent oblika
11/18/2014

Kad god je to moguće, dejstvo vetra na površinu

krova odrediti ispitivanjem modela u
aerodinamičkom ili hidrodinamičkom tunelu.

28

14
Seizmička opterećenja
• Seizmički proračun sprovodi se po:
1. Metodi spektralne analize

11/18/2014
2. Metodi dinamičke analize

29

Metoda spektralne analize

• Seizmičke sile odredjuju se po obrascu:
11/18/2014

30

15
Metoda spektralne analize

11/18/2014
31
Spektralne krive koeficijenta dinamičnosti ßi

Opterećenje temperaturom
• Temperaturne promene na elementu
• Temperaturne razlike
11/18/2014

32

16
Opterećenja od sleganja

11/18/2014
33

Sistemi linijskih krovnih nosača 11/18/2014

• Gredni,
• Okvirni,
• Konzolni,
• Lučni

34

17
Gredni krovni nosači
• Punozidni,
• Virandelovi

11/18/2014
• rešetkasti

35

Sistemi linijskih krovnih nosača

• Statički sistemi poprečnih grednih nosača
• Statički sistem sekundarnih nosača
11/18/2014

36

18
Sistemi linijskih krovnih nosača
Rešenja veze sekundarnih nosača sa primarnim nosačima:
c: u poprečnom preseku na glavni nosač,

11/18/2014
a1 i b1: u poprečnom preseku na sekundarni nosač

37

Punozidni linijski krovni nosači

• Punozidne proste grede su ekonomičnije za L=15-20m
• Rešetkaste proste grede su ekonomičnije za L>25m
11/18/2014

• Za L=20-25m podjednako su ekonomicne punozidne i

resetkaste

?
38

19
Punozidni linijskih krovni nosači

11/18/2014
39

Rešetkasti linijskih krovni nosači

Pravila za konstruisanje:
• Opterećenje treba da deluje u čvorovima;
• Veze štapova su zglobne;
11/18/2014

• Dužina pritisnutih štapova treba da bude što manja;

• Štapovi treba da budu pravi između čvorova;
• Sistemne linije štapova treba da se seku u čvoru (centrisani
štapovi)
• Uglovi štapova ispune ne treba da budu isuviše oštri (ne manji od
30°)

40

20
Rešetkasti linijskih krovni nosači
Čelične rešetke sa paralelnim pojasevima
a) I b) oslonci u čvorovima donjeg pojasa

11/18/2014
c) I d) oslonci u čvorovima gornjeg pojasa

41

Rešetkasti linijskih krovni nosači 11/18/2014

• Trougaone forme čeličnih rešetki

42

21
Rešetkasti linijskih krovni nosači

11/18/2014
• Trapezne i poligonalne forme rešetki

43

Rešetkasti linijskih krovni nosači 11/18/2014

• Poligonalne forme rešetki sa lanternom

44

22
Rešetkasti linijskih krovni nosači
• Štapovi rešetkastih nosača

11/18/2014
45

Okvirni krovni nosači

Dispozicija elemenata i dijagrami momenata savijanja za
gravitaciono opterećenje kod:
11/18/2014

A. Proste grede,
B. Grede sa prepustom,
C. Okvira (h1<h2<h3)

46

23
Okvirni krovni nosači
Statičke šeme jednostavnih poprečnih okvirnih sklopova:
A. Uklješteni ram,

11/18/2014
B. Zglobno oslonjen ram,
C. Poligonalni ram na 3 zgloba,
D. Uklješteni ram sa zglobom

47

Okvirni krovni nosači

Statički sistemi složenijih okvirnih nosača od čelika:
A. Dvobrodni,
11/18/2014

B. Trobrodni,
C. Četvorobrodni

48

24
Okvirni krovni nosači
Šeme okvirnih sistema:
A. Okviri u ravni,

11/18/2014
B. Okviri u prostoru-jednostavne kupolaste forme

49

Okvirni krovni nosači

Forme prizemnih ramova:
A. Jednostavne forme,
11/18/2014

B. Složenije forme

50

25
 Okvirni krovni nosači
A. Punozidne forme jednostavnih jednobrodnih čeličnih okvira,
B. I C. Ramovi sa vutama

11/18/2014
51

Okvirni krovni nosači-trozglobni

A. OKVIRNI sistemi od punih čeličnih nosača

B. OKVIRNI sistemi od rešetkastih čeličnih nosača 52

26
Okvirni krovni nosači-dvozglobni

A. Punozidni
B. Kombinovani
C. Rešetkasti 53

Okvirni krovni nosači-uklješteni

A. Punozidni
B. Rešetkasti
54

27
Krute veze kod punozidnih
okvira
A. Bez ojačanja,
B. Prava ojačanja-vute,

11/18/2014
C. Kružne i poligonalne vute

55

Krute veze kod punozidnih

okvira 11/18/2014

A. Višebrodni okviri,
B. B. Vitoperenje rebra usled nedovoljnog ukrućenja čvora

56

28
Kruta veza rešetkastih greda
A. Sa Rešetkastim stubom,
B. Sa Punozidnim stubom

11/18/2014
57

Forme glavnih stubova kod okvira

od čelika sa rešetkastom gredom
A. Punozidni "I" stub sa kratkim elementom,
B. Punozidni dvostepeni stub,
11/18/2014

C. Dvostepeni kombinovani stub-rešetkasti u donjem delu i

punozidni u gornjem,
D. Dvostepeni srednji kombinovani stub

58

29
Okvirni krovni nosači
Dispozicija okvirnog sistema sa poprečnim ramovskim
sklopovima:

11/18/2014
B. Ram od čeličnih zavarenih profila sa vertikalnim
spregovima,
C. Ram od čeličnih profila sa slemenom i serklažnom
gredom i spregovima

59

Tipski OKVIRNI sistemi od

punih čeličnih nosača

60

30
Tipski OKVIRNI sistemi
od punih čeličnih nosača

11/18/2014
61

Pitanja ?

62

31