Professional Documents
Culture Documents
Sanrılandırıcı Bitkilerin
Şamanist kullanımı
Jim DeKorne
Türkçesi
Nur Yener
OKYANUS
Bu kitap okuyucuya sadece şaman bitkileri konusunda
bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
Ne yazar, ne de yayınevi b itkilerin kullanımından doğacak herhangi
bir durumdan sorumlu ıutulamazlar.
www.okyanusyayin.com
e-mail:info@okyanusyayin.com
IÇlNDEKİLER
Teşekkür . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Kısım 1
Şamanist Varsayı m . • . . • • . . . . . . • • . . . • • • • . . . . . . . 17
Bölüm 1: Değişmiş Bilinç Durumlan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Bölüm 2: Şamanist Boyutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
Bölüm 3: Pekçok Dünyanın Deneyimlenmesi . . . . . . . . . . 69
Bölüm 4: Tek D ünyada Yaşamak . . . .... . ....... . . . . . 8 1
Bölüm 5 :İmgesel Alemin Varhklan - 1 . Kısım . . . . . . . . .9 1
Bölüm 6: İmgesel Alemin Varlıklan - 2 . Kısım . . . . . . . . . 109
2. Klsım
Sanrdandmcı Katalizörler • • • • • • • • • • • • • • • • . • • • • 123
Böl üm 7: Güzelavrat Otu (Belladonna) Alkaloitleri . . . . . 125
Bölüm 8 : D�Lysergic Asit Amit: Gündüzsefası
Tohumlan, Stipa Robusta . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 1
Bölüm 9: Meskalin: Peyote ve San Pedro . . . . . . . . . . . . 161
Bölüm 1 O : Ayahuasca ve Benzerleri: Harrnine ve DMT . 1 75
Bölüm 1 1: Bitkilerden Elde Edilen Tüttürülebilir DMT . 195
Bölüm 1 2: Psilosibin: "Sihirli Mantarlar" . .. . . . . . . . . . . . 203
Bölüm 1 3: İkinci Derecede Sannlandıncılar . . . . . . . . . . . 2 17
Bölüm 14: Teknik Hakkında Bazı d üşünceler . . . . . . . . . 237
Sonsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
BİBLİYOGRAFYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Teşekkür
Psikedelik Şamanizm • 7
kında Terence McKenna'nı n eserine değinmeden birşeyler yaz
mak m i,imkün değildir. Kendi deneyim ve araştırmalarımın bu
konularda yararlı yeni perspektifler sağlayabileceği ni umarken,
Bay McKenna'nın zaten geçmiş olduğu yollara adım atmamak
çok zor. Gerçekten de, birkaç yı l süren uyuşukluktan sonra bu ko
nulara karşı i lgim sı rf bu insanın parlak zekası nedeniyle yeniden
alevlend i .
8 • Psikedel i k Şamanizm
Ön söz
Psikedelik Şamanizm • 9
le de (geleneksel görüş açısından ) daha tehlikeli ve bastı rıl maya
değer birşey hayal etmek zordur.
Uyuştu rucu maddelere bağlı bilinç değişiklikleri Batı toplu
munda öl ümcül ve kişinin kendi zevkine uygun i lüzyonlar, hayal
ler olarak etiketlenir, böylece statükoya karşı bir meydan okuma
ve sonsuza dek menedilen birşey olarak görülür. Uyuşturucu
karşıtı kanunlar çıkarmamızı tetikleyen bu şiddetl i panik ulusal
psişe içindeki şaşırtıcı bir mantıksızl ığı ortaya koymaktad ır. Ka
til ler ellerinde 'izinsiz' bitkilerle yakalanan insanların aldığından
daha hafi f hapis cezaları alıyorlar!
10 • Psikedelik Şamanizm
bunlara hazırlıklı olmayan insanların metabolizmasında özüm
sendiği zaman hem bireysel hem toplumsal açıdan yıkıcı ol
dukları ispatlanmıştır. Elbette bu, bu uyuşturucuların değil,
bunları alanları n bilincinin bir özelliğidir ve sanrı land ı rıcı lara kar
şı çıkarttığımız gerici yasalar. bir kü l tür olarak bu maddelerde as
gari düzeyde bir psikolojik pişkinlik kazanmak için bile daha ne
kadar yol almamız gerektiğinin bir göstergesi olarak görülebilir.
Benim ve başka sayısız insanın halüsinasyon yaratan ilaçlarla,
bunlar olmadan asla ortaya çıkmayacak olan çok anlamlı dene
yimler yaşamış olduğumuzu söylemek yeterlidir. Ben insan far
kındalığının birl i k ve çokluk kutupları arasında oynadığını ve bu
çokluğun içinde. insan gayretinin müttefikleri haline gelebilen
zekalar bulunduğunu öğrendim. Bence en önemlisi, bu tür vaka
Iarın özelli kle olağandışı olmamasıdır; başkaları da kimyasal bir
katal izör kullanarak ve kullanmayarak benzer içgörülere u l aşmış
tır. Tüm dünyadaki m istik yazı lar karşılaştırı labilir düşünceleri
açığa vurmakta ve psikoloji , karşı laştırmalı din ve şamanizm ko
nusunda yapılan araştırmalardan toplanan bilgiler, bu algılama
ların gerçekte bilincin gizli alt yapısını oluşturabileceğini kuvvet
le öne sürmekted i r! En derin farkı ndalık alemlerimize sert, kor
kuya dayanan kam.ı.nlarla yasal girişi engellemek, i nsanoğlu ola
rak özümüzün inkar edilmesinden aşağı kalmayan, çağdaş kültü
rümüzün en kötü hatalarından biri olabilir.
Sözcüğün patalojik anlamıyla inkar, bil inçaltı psişenin derin
liklerine gömülü bir kaçma mekanizmasıdır; bu inanç ve bağımlı
lıklanmıza karşı yasal meydan okuyuşları tanımayı mantıksız bir
şekilde reddetmektir. İnkar, örneği n, kendi koşullarının gerçek
l iğinden kaçı nmak için alkoliklerin gösterdiği ortak bir tepkidir.
İnkar günümüz dünyası nda, sadece bağımlı kişiliklerin bir kötü
uyum taktiği nden çok daha büyük bir sorundur. Bu süregelen (ve
potansiyel olarak ölümcül) bir kültürel hastalıktır. Sandra Postel
" Karar verici"onyılda inkar" adlı makalesinde kültürel bir strateji
sizlik olarak inkar ile gezegenim izin istikrarını tehdit eden tüm
dünyayı saran ekolojik kriz arasında doğrudan bir i lişki kuruyor:
İnkann kurbanlan gerçekle yüzleşmekten ziyade yavaş ya
vaş intihar etmeyi seçerler. Benzer bir şekilde, çevreyi harap
Psikedelik Şamanizm • 11
eden ekonomik hedefler ve yaşam tarzlan peşinde koşarak,
hemen tatmin sağlamak adına uzun süreli sağlık ve refahı fe
da ediyoruz -mutlu bir sona ulaşmayan bir d eği ş tokuş . -
12 • Psikedelik Şamanizm
m izin kend imizi riske atarak kaybettiğimiz bir anlayışı el lerinde
tutuyorlar. Onlar kend ilerini çevrelerinden ayrı kabul etmiyorlar
ve genell ikle en derin bilge l i klerini sanrılandı ncı katalizörlerin
sağladığı içgörülere atfed iyorlar:
Doğa, tecavüz edilecek ve fethedilecek düşmanı mız de
ğildir. Doğa, aziz tutulacak ve keşfedilecek kendi mizdir. Şa
manlık bunu her zaman biliyordu ve şamanlık, en özgün ifa
delerinde, h er zaman bu yolun müttefik gerektirdiğini öğret
miştir. Bu müttefikler halüsinasyon yaratan bi tkiler ve artı k
neredeyse iş işten geçene kadar inka r ettiğimiz bu vecit ha
l i ndeki güzellik ve anlayış boyutunda ikamet eden ışıltılı ve
deneyüstü, gizemli öğretici varlıklardır.'
Psikedelik Şamanizm • 13
le psikolojik yapı l a n ı şımı zda sa nrılandırıcıların azalttığı eği
liml erdir. Hal üsi nasyon yaratan bi tkiler alışkan l ı kları yok eder
ve motivasyonları, bireyin içi ndek i daha geniş, daha az ben
merkezci ve daha esaslı bir gö rüş açısından içgözle me sunar.
Hiç risk ol madığını öne sürmek aptalca olur, fakat bu riski al
maya değmeyeceği ni ö n e sürmek de aynı derecede cahillik
olur.•
14 • Psikedelik Şamanizm
güçler tarafından ele geçiri lme' fikrini ilacın yolaçtığı bir halüsi
nasyon sayar. Sorunun düğüm noktası, d erinlere kök salmış ma
teryalizm ilüzyonlarına dayanan bu i nançsızlıktır; bizler dar sınır
lı genel kabul gören bir gerçekl iği aşan bir algıyı sahte-bilimsel
bir şekilde inkar ed erek ırkı mızı tükenişe götürüyoruz. Eninde
sonunda, başka boyutlara dair bu varsayımı kabul etm eye ne ka
'
dar istekli olduğu muz sorusuyla yüzyüze gelm ek zorundayız: tek
tanrıcı dinlerin Cennet ve Cehenneme dair sahte vaatlerini d eğil
de, başka deneyi m alemlerinin kişisel algılanması olasılığını.
Bu kitabın ana konularından biri, d eneyüstü boyutların ve ora
larda ikamet eden varl ıkların gerçek olduğu ve sanrılandırıcıları
yararlı bir şekilde kullanma m eydan okuyuşunun büyük kısmının,
bu tü r içgörülerin dünya görüşümüzle nasıl bütünleştirileceğini
öğrenmekte yattığı ön ermesiyle ilgilidir. Bu varlık fenomeni, tü
rümüzün devamının tehdit altında olduğu bir zamanda bilincin
tekamülünde sonraki adımı atma isteğimize ve kapasitemize
meydan okuyor. Akıl, uzay/zaman ikilemi mizin yanıtlarının çoğu
nun, bu yeni hayati keşifler için rehber yapılar oluşturmak ama
cıyla şamanizm tekniklerinin anal izinde yattığını öne sürüyor.
Bu tür konuların 'yasallığı ' bağlamı nda Noam Chomsky şöyle
dem iştir: "Ülkeye sahip olanlar h üküm eti satın alır." Bob Oylan
da şöyle diyordu: "Rüzgarın n e yönde estiği ni bil mek için bir ha
va durumu uzmanına i htiyacınız yoktur." Burada ki min ölümcül
menfaatinin tehdit edi ldiğini görmek kolaydır ve gezegeni yok
etmekten fayda sağlayan bu güçlerin, malınızı mülkünüzü hacze
dip sizi bilincinizi genişletme suçuyla hapse atacak olan aynı
güçler olduğunu görmek d e kolaydır. Bu açıdan bakı ldığı zaman,
sanrılandıncı şamanlık yaşaml arına sonuçlarına bakmaksızın kor
kusuz bir şekilde ve tam olarak yaşayacak kadar ihtimam göste
renlerim iz için ahlaki bir zorunluluk haline geliyor. Sonuçlar, ye
ni sonuçlar yaratan yeni seçenekler yaratı r; sadece birkaç asır ön
ce bir somun ekmek çalmak cezası ölüm olan bir suçtu .
Bütün bunları gözledikten sonra, kendi kişisel güvenliğim için
kültürümüzün dava açmayı seven doğasının beni şu şekilde bir
reddetme beyanatında bulunmaya zorlaması bana acı veriyor:
bu kitaptaki m ateryallerden bazısı yasal olarak sorgu lanabilir ko-
Psikedelik Şamanizm • 15
nularla ilgi l i olabilse de, benim anlayışıma göre bitkiler açıkça
'yasadışı' ilan edilebil irken, doğa olgulan ve i nsanların bunlara
dair düşünceleri (doğru veya yanlış) bu tür sınıflandırmadan mu
aftır. Herkesin okuduklarıyla neyi seçiyorsa onu yapma özgürlü
ğü vard ı r, fakat bunun benim bu sayfalarda yazdıklarımla bir bağ
lantısı yoktur. Benim sorumluluğum sizinkinin başlad ığı yerde
biter; bu kitapta bulunan herhangi bir bilgiye göre hareket eden
okuyucular bunu kendi özgür seçim ve i radeleriyle yaparlar ve
bu tür kararları n tüm sonuçlarını kabul etmelidirler.
Bizler hepimiz şamanist boyutlarda kendi başımızayız ve bu
nun için tanrılara şükredebilirsi niz!
Notlar
1. M. Harner ( 1 980). The Way of the Shaman, Harper & Row, San Francisco.
s. 1 39.
2. T.McKenna ( 1 99 1 1. "Sacred plants and mystic realities", The Archaic Re
vival, Harper, San Francisco, s.249.
3. R. Potterton ( 1 992). "A erimi nal system of justice", Playboy, Eyl ül, s.47.
4. S.Postel. "Denial in the decisive decade", L. Brown ( 1 992). State of the
World, Norton, NY. s.3, passim .
5 . T.McKenna ( 1 992). Food of the Gods, Bantam. NY, s.274.
6. T.McKenna ( 199 1 ). "Plan/Plant/Planet", The Archaic Revival, Harper, San
Francisco, s.2 1 9.
7. M. Moore ( J 978). Journeys into the Bright World, Para Research, Rock
port, MA, s.53.
8. Aynı eser, s. 1 67.
16 • Psikedelik Şamanizm
Kısım 1
Şamanist Varsayım
Psikedeli k Şamanizm• 1 9
Aşağıdaki on iki hikaye, bilimin en iyi anlamda kuraldışı ya da
normal i lim araştırmalarının dışı nda, en kötü anlamda da aldanış
veya sahtekarlık olarak d üşündüğü ilk psikolojik verilerden bazı
ları nı resmetmek için seçilmiştir. Bunların hepsi bana ait kişisel,
öznel yaşam deneyimleridir ve geçen yıllar ki mi ayrıntılara dair
bel leği m i köreltmiş olabilse de, bunları bi ldiğim şekilde doğru
olarak anlattı m. (Örneğin, sekiz numaralı hikayenin tam yılından
emin deği lim - 1 970 ile 1 973 arasında herhangi bir zaman olabi
l ir. ) Ancak her hikayenin esası belleğime kazındığı gibi tam ola
rak verilmiştir.
20 • Psikedelik Şamanizm
sadece 'Yoga çalışmasında, meditasyon nesnesiyle karışıp birle
şirken bireysel liğin terkedildiği son safha' olan samadhi olarak
tanımlanabilecek bir deneyim yaşamaya başladı m . Yaşantımda
şimd iye dek ilk, ve ne yazık ki, tek kez olarak, tam birl ik ve bü
tünleşmen in ifade edilemez saadetini deneyimledim. Özne ve
nesne bir oldu - hiç soru yoktu, çünkü hiç beklenti izi taşımayan
bir birlik içinde d iğer herşeyle mükemmel bir bağlantıda varolan
herşey kendi içinde ve kendisinin asıl 'yanıt'ıydı. İyi ya da kötü,
doğru ya da yanlış yoktu, sadece kendi içinde ve kendil iğinden
mükemmel lik vardı.
Psikedelik Şamanizm • 21
2. İkinci LSD Yolculuğu -Cehennem Çoklu Evreni
1 965 yı lı 21 Şubat gü nü LSD'nin hayret verici etkilerini dene
yimlemek için ikinci kez fırsat buldum. O zamana dek Leary,
Metzner ve Alpert'ın Tfıe Psycfıedelic Ex.perience -A Manual Based on
tfıe Tibetan Book of tfıe Dead adlı kitabını okumuştum. Bu "elkitabı"
bu sanrı landırıcı deneyimleri, yeni ölmüş bir cesedi n başında
geleneksel olarak okunan Tibet kutsal metinlerinin mecazı içine
oturtma girişimiydi. Onları n niyeti şaşıran insan ru huna, hemen
fiziksel bedenin ölümünden sonra deneyimlendiği söylenen va
roluş hal inde, bardo dünyası nda nasıl yolculuk yapılacağı nı öğ
retmektir. Buradaki benzerlik el bette, sanrısal yol cunun tüm
kontrolü bu yolculuk boyunca ona yüksek sesle okumak için uy
gun kıtaları seçen güvenilir bir rehbere bırakarak, egosunun 'öl
mesine' izin vermesi gereğidir. Teoride, buna maruz olan kişi bu
deneyimden, yeni ve daimi olan daha yüksek b ir bilinçlilik, bir
tür Anı nda Aydınlanma halinde 'yeniden doğarak' çıkar.
22 • P�:kedelik Şamanizm
kendimin seçebileceğini d üşünerek, bu elkitabın ı teybe kaydet
ti m . Geçmişe bakınca bu inanılmaz derecede safça geliyor, ap
talca ol ması da bir yaga, fakat dedikleri gibi: "O sırada iyi bir fi
kir gibi görünmüştü."
Psikedelik Şamanizm• 23
Jack liseden beri tan ı dığım en eski arkadaşı m dı ve bira bile
içmeyen çok sağlam, çok tutucu biriydi. Hiçbir tür uyuşturucuyu
asla denememişti ve doğal olarak kötü bir tribin ne ol duğuna
dair hiçbir fikri yoktu. (Gerçekten de, altmışların bu oldu kça er
ken dönem inde bu fenomen henüz yüzeye çıkmaya başlıyordu
-bu tarakta bezi olmayan pek az kişi bunun nasıl kotarılacağını
bil iyordu . ) O ve ben ergenlik yıllarımızın büyük kısmını 50'lerde
ki eski Ford ları yenileme hengamesi içinde boşa harcayan , ara
baları hızl ı gitmesi için yenileyen iki kafadardık. Ben başka ilgi
alanları na kayarken, Jack hala boş vaktini dragster motorları yap
maya adayan profesyonel bir tamirci olmuştu. O gün Oakland Ro
adster Show'una gidiyordu ve benim de gelmek isteyip isteme
yeceğimi sormak için uğramıştı . Benim ne yaşadığı m hakkı nda
hiçbir fikri yoktu ve muhtemelen bir süre evden dışarı çı kmanın
bana iyi geleceği ni hissetti. Sırf Jack'in olağan kendine güveninin
kanatları altında olmak bile beni hemen anın da daha sakinleştir
di. "El bette, Jack, seninle Roadster Show'una giderim." Bi rden
daha iyi olduğumu ve Jack'in tüm sorumluluğumu aldığını gören
karım da gelmeye karar verdi.
24 • Psikedeli k Şamanizm
"Huzurl u ya da öfkeli imgelerden,
kan içen i fritlerden, maki nelerden, canavarlardan ya da
şeytanlardan hiç biri
gerçekte varolmaz
sadece sizin kafanızın içindedir... "'
Psikedelik Şamanizm • 25
İk, üç gün sonra kendimi oldukça 'normal' hissettim ve altı ay
kadar sonra bu deneyimi sanrılandırıcılan bir daha almayı düşü
necek kadar sind irmiştim . "Asla asla demeyin."
26 • Psikedelik Şamanizm
dan önce, bu kritik melekenin uyumasına izin vermemenin yarar
lı olduğu n u zihnime kazımam gerekiyor; bu meleke, rüyadaki
herhangi bir tutarsızlığın üstü ne atı l m aya ve bunu bu şekilde an
lamaya h azır bir şekilde, uyanık tutu l malıd ır.•
Psikedelik Şamanizm • 27
şaşkınlık içinde şunu kavradım: "Yapıyorum! Yansıtıyorum!" H i ç
korku duymuyordum. Gerçekte b u deneyim, hemen h e m e n dört
yıl önceki samadhi LSD yolcul uğum kadar esrarlı bir şekilde çoş
ku vericiydi .
28 • Psikedelik Şamanizm
ve hareket halindesiniz! Koridorda ilerlerken, gerçek (düşsel de
ğili bir banyonun yan açık kapısını görebiliyordu m -duş kapısı
na asılı havlular. .. lavabo...tuvalet ... yerde buruşuk giysiler. . .
Psikedelik Şamanizm • 29
nın çıkardığı na çok benzeyen, kısacık bir la h za içi n b i z i bi rleşti
ren ani, göz kamaştırıcı mavi-beyaz bir flaş gibiydi... B-Z-Z-Z-T!
30 • P�ikedelik Şamanizm
tı gibi gözü kebilir; altmışlarda arayış içinde olan pekçok i nsan,
anlayışlarındaki bu ani değişikliği akıllıca bütünleştiremedikleri
i çi n sonunda ya öldüler ya da hapse d üştüler.
4. Eşzamanlılıkla Tanışma
1968 yılını n tatil mevsiminde Haight'daki evimizden birkaç
blok ötede yaşayan arkadaşlarım ızın verdiği bir partiye katı ld ı m .
Bu o dönemdeki tipik hipi-entellektüel bir toplantıydı -biraz da
ha yaşlıca bir gruptu, biz Hipiden ziyade Beatnik olduğumuzu
d üşünürd ük, gerçi o zamana dek elbette mahall e hipilere garkol
muştu. Doğal olarak bol bol bedava esrar, bira ve şarap vard ı .
Psikedelik Şamanizm • 31
1 Ching'e New Mexico'ya gitmenin benim için iyi bir fi ki r olup
olm adığını sordum. Herkes onayladı - bu sorul acak akıllıca bir
soruydu . M adeni paraların her atı lışında arkadaşlarımın ilgisi
u mduğu mdan çok daha fazla artmaya başladı . Bu kadar büyüte
cek n e vardı ki? Bitirdiğim zaman dikkate değer bir heyecan var
d ı . Belli ki olağandışı birşey ortaya çıkmıştı - altı çizgisi de hare
ket eden 1 numaralı hegzagram, Yaratıcı (her ne demekse ) .
32 • Psikedelik Şamanizm
sersemlemiş zihnime sadece bir anlık gümüşi bir ışıltı olarak
kaydedildi. Birden küçük bir atmaca, bu yuvarlanan folyoya vur
mak için, sadece onu düşürüp bir anl ığına başım ı n tepesindeki
telefon telinin üstüne kondurmak için, gökyüzünden yere pike
yaptı-San Francisco şehir merkezinden sadece birkaç blok öte
de vahşi bir atmaca!
DERS: LSD bana üstünkörü bir şekilde 'günlük bili nç' olarak
Psikedelik Şamanizm • 33
etiketlenen bilinçten ayn olan meşru algı şekilleri olduğunu öğ
retti . Bunların bazıları, m ukayese yoluyla, alelade insan farkında
l ığın ı önemsiz gibi gösterir. 'Astral yansıtma' bana kişinin fiziksel
bedeninin dışındaki bir pozisyondan bile algı lamanın mümkün
olduğunu gösterdi. 1 Ching ve atmaca olayları, öznel insan dene
yimini sembolik olarak yansıtabilen ve hatta muhtemelen dü
zenleyebilen, n edenselliğin uzay/zaman kavramlarından özgür
olarak işleyen gizli güçler olduğunu telkin ediyordu. Bu güçler bir
şekilde bili ncin kend isiyle bağlantılı gibi görünmektedir.
Bunu tasvir etmek zor. Tam bir insan ömrü yaşadım. Belki bir
başka yaşamın anısıydı bu, çünkü onsekizinci yüzyılda geçiyor
gibi görünüyordu -at arabaları ve o döneme ait giysiler giyen in
sanlar. Fakat önemli olan bu değildi. Beni etkileyen bunun do
ğumdan yaşlılığa ve sonunda ölüme kadar tam bir ömür ol masıy
dı. Ve "gerçek zaman"da ilerliyordu -hiçbir şekilde hızlandırıl
mamıştı. Fakat, nispeten ileri bir yaşta ölüm anımda uyanarak
kendimi 1 970 model bir Toyota pikabının çamurla kaplı lastiğinin
yanında donmuş bir Taos yolunda yerde yatar buldum.
Psikedelik Şamanizm • 35
olur, biraz su ister m isin? vs. Yüzümde hiç renk kalmad ığını söy
lediler. Herkes hala zom olsa da, ben ci n gibi ayıktım.
Peter Hindistan 'dan yeni dönmüş olan eski bir kız arkadaşının
verdiği garip bir m etal kupa çıkardı. Arkadaşı bunu Tibetli bir
mülteciden satın almıştı ve yanlarındaki zedelenmiş geometrik
desenlere bakılırsa, antika değilse de, son derece eski olduğu
açıktı. ( N e kadar çok insan eli metal bir kupayı tutmalı ki oyma
lar artık onları seçemeyeceğiniz kadar belirsiz hale gelmeli?) Ku
pa her nasılsa pirinç ve bakır şeritlerin 'örülmesiyle' yapılmıştı
-bi rbirine benzemeyen iki m etalin pirinçle kaplamaya ya da le-
36 • Psikedelik Şamanizm
him lemeye başvurmadan su geçirmeyecek şekildeki birleşim i .
Peter bir demircidir v e bu nedenle standart metal işçil iği teknik
leri n e oldukça aşinadır; bu metal şeritlerin nasıl olup da bir bü
tün halinde birbirine kaynatıldığını anlayamadığını itiraf etti. Bu
kupa onun için o kadar özeldi ki dışarı çıktı ve kupayı eriyince
LSD'yi yutmak için karla doldurdu. Ben de geri kalan suyla mes
kalin kapsülünü içtim.
Bir saat kadar her biri m i z kendi triplerimizi yaşadık. Peter ku
pasına kapanmış vaziyette oturma odasındaki kanepede oturu
yord u , fakat besbelli iyiydi ve o anda bir arkadaşlığa gerek d uy
muyord u . Ben evin diğer ucundaki yatakodasına çekildim ve
pencereden dışanya kardaki ay ışığına gözlerimi dikerek yatağın
kenarına oturd u m . Bu, herşeyin anlamlı bir şekilde benim farkın-
. dalığımla eşza manlı olduğu o d ingin sannsal anlardan biriydi.
İçinde b u lunduğum bu dalgı nlık hali Peter odaya girince birden
kesil d i . Kupası nı zorla elime tutuşturarak, "İşte- şunu bir süre
yokla bakalım ! " dedi. Sonra gitti . Başka hiçbir şey-ne bir açıkla
m a ne de herhangi birşey.
Biraz kafam karıştı , fakat odadaki tek ışık kaynağı olan pence
reden içeri vuran ayışığında kupayı seyrettim . Tanrım! Ellerimin
içindeki bu lanet şey de neydi? Kupa sözcüklerle tanımlanama
yan bir tür enerji yayıyordu . Aniden bir korku bastırdı -ikinci asit
tribimi hatırlatan- sonra yeniden kontrol kazandı m . Kupa, bu de
ğişmiş farkındalı k halimde kolayca algılayabildiği m , fakat hiçbir
şekilde kavrayamadığım bir güç yayarak tarif edilmez surette kö
tüydü . Sonra bu gücün ne iyi ne kötü olmadığını açıkça görd üm.
Bu sadece kişinin seçeceği bir amaç için kullanılabilecek (eğer
kişi nası l kullanacağını biliyorsa) bir güçtü sadece. Kendimi,
12.000 metre yüksekte, güç ve 'güç aletleri (düğmeler, kontroller,
kadranlar vs.) parmaklarının ucunda olan, fakat bunlann nasıl
kullanılacağına dair en ufak bir fikri olmadan yalnız başına bir
Boeing 747'nin kontrol bölümünde oturan biri gibi hissettim. Bir
kaç dakika karmaşık bir d uygu tayfı yaşadım -önce korku, sonra
büyülenme, sonra da bayağı, kendini alçaltıcı bir hırs -bu kupa
yı istiyordum!
38 • Psikede l i k Şamanizm
1 972 sonbaharında mete
l iğe kurşun atıyorduk ve ya
şam kurtaran çiftlik evi ro
m antik beklentilerimizi kar
şılamı yord u . Arizona'd aki
özel bir yatılı okulda İ ngiliz
ce öğretmem için yapılan
teklifi kabul ettim . İ lk döne
min sonunda, sağ elimi on
hafta alçıda kalacak şekilde
kırmayı becermiştim . Bütün
öğrenciler Noel tatili için git
mişti fakat biz kış zamanı
soba için ne odun kesebile
ceğim ne de kırabileceğim
için New Mexico'ya dönmek
istemedik. Elimin alçıda ol
masının verdiği rahatsızlığa
ek olarak, bir ay süreli kitle
sel baş ağrıları başladı, on
altı yaşımdan beri ara sıra
(Şekil 1 - 1 . Yazarın " Kıpti* Haç"ı.) yaşadığım kronik ve işkence
derecesinde acı veren bir
durumdu bu. ( Bu fenomene yabancı olanlar içi n, klinikçiler ge
nellikle kitlesel baş ağnsının migrenden çok daha acı verici oldu
ğun u öne sürmektedirler.)
Psikedelik Şamanizm • 39
sonuç, başımın içindeki azalmayan işkenceyle başetmeye terke
dilerek çirkin , aptal bir şekilde taş kesilmemdi.
40 • Psiked e l i k Şamanizm
8. Bir Başka Boyutu Ziyaret
1 973 yazında New Mexico tepelerindeki evimize geri dön
dük. Zengin lise öğrencilerine İ ngilizce öğretmek kesinlikle bana
göre değildi.
Psikedelik Şamanizm • 41
zeltmek için, bu filmi benim yararıma oynatan zi hin açıklanamaz
bir şekilde görüş açısını hemen değiştirdi ve savaşçıların hiç de
kötü ol madıklarını gördüm_ Esasında tam tersiydiler -şiirsel dil
de, onlar 'gerçeğin hizmetinde merhametsizdiler'_
Beş dakika içinde tavuklar yine acı çığlı klar atıyordu . Neler
oluyordu? Atmaca geri dönmüştü. Bu sefer, içindeki beyaz tav-
Bu gerçek bir hikaye. Ona ateş ettim . Düşmedi. Bir daha ateş
ettim , göğsünden küçük tüycükler uçuştu. Düşmed i ! Orduda us
ta nişancıydı m, en yüksek kategoriydi bu ve birimimdeki yivli tü
fek takımının üyesiydim. Ergenlik çağımdan beri, dedikleri gibi,
·
'iyi atışçıydım'.
44 • Psikedelik Şamanizm
m üthiş bir keder çöktü. En affed ilmez günahı işlemişti m . Robin
son Jeffers'dan b i r dize beyni m i dağladı :
Acı m asız gerçek. Kın k bedeni içeri götürd ü m . O gece altı pe
yote mantan yedim ve şafağa kadar onun cesediyle birl i kte mum
ışığında oturd u m . Bütün bunlann tuhaf bir şekilde olması n ı n ta
sarlandığını düşündüm. Yıllar bu konudaki anlayışım ı daha da
derinleştirdi . Bu gerçek yazmak için fazla kişisel; bazı şeyler pay
laşıl m ı yor.
1 0. Ses
Bütün bu h i kayeler içinde, bu benim için en gize m l i ve yaşa
mımda en güçlü etkisi olanıdır.
Psikedelik Şamanizm • 45
Bu palayı 1 965 yılınd a Mexico City'nin dışmdaki Toluca Paz.a
nndan almıştı m . Köhne çekiçler, eğilmiş matkaplar, yağ içinde
hilal vida anahtarları , paslı bisiklet zincirleri gi bi kullanıl mış alet
ve parçalar satan bir satıcının işlettiği küçük bir dü kkanın arka
sında asılı duruyordu. Pala besbelli bayağı eskiydi (20.yüzyılın
başlan, Meksika Devrimi dönemi olabileceğini tah min ed iyo
rum ) ve iyi kullanılm ıştı, üstünde pekçok çizik ve çentik vardı ve
sapı yarılıp parçalanmıştı . Bıçağın ağz.ına kazınmış bir "dicho" ve
ya atasözü vardı : Nada del mu ndo es verdad por lo que mi ojos
ven . Şöyle tercüme edebiliriz, " D ünyada gözün karşılaştığı hiçbir
şey gerçek değildir, " veya daha özgür olursak, " Herşey bir il üz
yondur". Bu garip bir deyiş; hiçbir zaman bunun tipik Meksikalı
bir Katolik d uygusu olduğunu düşünmed im. Olsa olsa ku lağa Bu
d ist gibi geliyor.
46 • Psikedeli k Şa manizm
"Sorumluluk alıyor musu n?"
Şimdi, sesi n gücü ve esrarı, aniden çok korkutucu bir hal ala
rak, tekrar i ki katı arttı. Ben burada neyle uğraşıyordum?
O gece bir şekilde asit yüzünden bitkin bir halde, fakat tü
müyle iyileşmiş ve yine genel kabul gören gerçekliğe dönmüş
olarak yatmaya gittim . Esasında birkaç saattir keyifsizdim.
Palanı sonsuz bir karanlığın saf boşl uğu içinde önümde hava
da ası l ı duruyord u. Bıçağın ağzına canl ı alev şeklinde İ branice
Psikede l i k Şamanizm • 47
harfler kazın mıştı . Ben Musevi değilim ve İ bran ice bilmem, fakat
bu harfleri tanıyabili r ve bunl arı mesela Sanskrit veya Yunan
harflerinden ayırt edebilirim. Pala ortadan kayboldu ve sadece
ateşten harfler boşlukta ası lı ka ldı. Sonra harfler hareket etmeye
ve alev şeklinde Roma alfabesinde "SEPH I ROTH " yazacak şekil
de yeniden şekillenmeye başladılar. Sonra ortadan kayboldular
ve geriye sadece boşluk kaldı.
Bunlar benim için hala tümüyle net olmayan bir olaya sıkıştı
nlan aynı zamana �esadüf eden yeteri sayıda unsurlardı, fakat
besbelli benim gibi d üşünenler vard ı ; bu 'kabala tribimden' yıl
lar sonra Stanislav Grof'ın Realms of the Human Unconscious adlı ki
tabında LSD terapisiyle ilgili şu gözlemi buldum. O burada
LSD'nin etkisi altında nasıl başka insanlann da benimkine ben
zer deneyimler yaşadığını anlatıyor:
DERS: Beni bir şekilde devam eden bir içsel süreçte bulun
duğuma nihayet ikna eden bu deneyim olmuştur. Sonunda, bi
l inçli 'ben'in sadece, benim bilinçsiz psişem olarak algıladığım
şeyden açılıp kendini ortaya koyan daha büyük bir gerçekliğin
bir bölümü olduğunu kabul ettim . Ayırt edilmeyen bu 'bilinçsi
zin' için de bir yerde, burada uzay/zamanda bildiğim herşeyden
daha üstün olan bilgiyi yönlendirebilen ayrı bir zeka (daha yük
sek oktavda bir 'ben' mi?) vardı. El bette bu sonuçlara hemen
varmadım. Bu kuramın bütünüyle somutlaşması birkaç yıl aldı.
Sonra birşey oldu. " Ben" aniden yana çekildim ve benim va
sıtamla otoriter ve sakin, m akul bir ses konuşmaya başladı . Tüm
kişiliğim değişti ve bu ana getiren geçmişteki olaylara kısaca de-
Psikedel i k Şamanizm • 5 1
1 2. Kardaki İzler
Yıllar geçti. Çocuklar büyüdü ve yuvayı terkettiler. Onüç yıllık
evl ilikten sonra üçüncü karı mla boşandık ve ben gititkçe daha
içe dön ükleşen bir d ü nyada evde yalnız yaşamaya başladım. O
sırada Kabalist felsefeye takılmıştım ve ' i çsel işleyi şim' hakkında
içimde öyle bir dürtü vardı ki rüyaları mı kaydedebi lmek için ya
tarken yastığın yanına bir mikrofon koyuyordum ve bunda o ka
dar yetkinleştim ki çoklukla gecede sekiz kayıt yapabiliyordum.
Tüm bu verileri derlemek bazen ertesi g ü n ü m ü n büyük kısmını
alıyordu. Bazen bir hafta evden çıkmayarak arkadaşları mla tema
sı kestim . Babamdan bana kalan bazı tahvillerden gelen müteva
zi bir gelir nedeniyle, kendimi hemen hemen altı yıl boyunca ay
da sadece 1 00 Dolarla geçinebilecek şekilde disipline ettim .
52 • Psikedelik Şamanizm
fikirlerine dair yorumlanmı kullanmayı kolayca beceriyordum.)
Kendi Benliğime hizmet ediyord um (Jung'un küçük harfle yazma
sına karşı büyük harf " B" ile) ve psişemin bu bölümü her ne isti
yorsa, onu sağlamaya hazı rdım.
DERS: Psişen in içindeki her güç veya zeka imgesi iyi huylu ve
ya faydalıdır. Jung'un terim leriyle, eğer bütünleşme arayışında
olan bir benliğimiz varsa, kendi işleri peşinde olan pekçok özerk
kompleksimiz de vardır.
54 • Psikedel i k Şamc:ııizm
Belki en yaygın inançlar, her bitki türünün, genell i kle bir öğ
retmen olarak addedilen, bu b i tk i yi yiyen kişiyle iletişim kurabi
len 'ruhsal bir varlık' içerdiği fi k ri ni ben i ms i yor Geniş edebi çer
.
Bu " sanki " olumsuzluğuna rağm en, bir kişi vasıtasıyla 'varolu
şun' konuştuğu varsayımı en azı ndan bir mantarın ruhu kadar
inanılması güç görünüyor. Mesele esas sorunun yöneltilmemiş
olmasıdır ve bu soru da şud ur: Bir 'diğerinin', bir 'ben-olmayanın'
benim psişemin içinden benimle konuşması nasıl mümkün ola·
bilir? Bunun 'safça' açıklaması , bir yerlerde bir başka d ünyanın,
görün mez fakat zeki varlıkların bizimle iletişim ku rabildiği bir
başka çoklu evrenin varolması gerektiğidir. Bu varsayım bilimsel
düşünürler tarafından 'ikilik' diye adlandırı lır ve genellikle ussal
konuşmanın lanetlenmesi olarak addedelir.
Notlar
1. Lukoff, et a l . ( 1 990). "Tcanspersonal psychology research review:
psychoactive substances and transpersonal states," The Journal of
Transpersonal Psychology, Cilt.22:2.
2. Leary, et al. ( 1 964). The Psychedelic Experience, A Manual Based on the
Tibetan Book of the Dead, University Books, New Hyde Park, NY, s. 1 39.
3. Aynı eser.
4. Oliver Fox ( 1 962)_ Astral Projection : A Record of Out-of-the-Body Expe
riences. University Books, New Hyde Park. NY, s.34-35.
Psikedelik Şamanizm • 57
5. R.Wilheim ve C.Baynes ( 1 967). The 1 Ching, Bollingen Sseries XIX. Prin
ceton University Press, Princeton, NI. s. I O.
6 . S.Grof ( 1 975) Realms of the H u man Unconscious, Viking, NY, s.201 .
7. M.Dobki n de Rios ( 1 990). Hallucinogens: Cross-cultural Perspectives,
Prism Press, Dorset, İngiltere, s. 1 93- 1 99.
8. Henry Munn ( 1 973). "The Mushrooms of Language", Hallucinogens and
Shamani sm'de, ed. Harner, Oxford U niversity Press, Londra, s.88.
58 • Psikede l i k Şamanizm
Şamanist Boyutlar
için izdedir yu kan aşağı yol almanızı sağlayan dikey bir eksen
-
Psikedelik Şamanizm • 59
sen vasıtasıyla girilen üst ve alt dünyalann hiyerarşisini içeren
bir kap olan psişeyi içeren bir kaptır. Bu bir tür Çin kutusudur
-dünyaların içindeki dünyaları n içindeki dünyalar. Fiziksel ola
rak üç boyutlu uzayla kısıtlı olduğumuzu göz önüne alırsak, bu
muhtemelen aşkın deneyim alemleri için çoğu muzun kolayca ta
hayyül edebileceği kadar iyi bir mecazdır.
60 • Psikedelik Şamanizm
bir anlamda 'dik' terimini ku llanıyorum. (Geometrik 'dik açılar'
düşüncesi , hayal etmeye yardımcı ol ması dışında, bu kavramla
m utlaka ilgili değildir.)
Üç boyutlu uzayda ikamet edenler olarak, neyin bir küpe dik
olabileceğini hayal etmek bizim için son derece güçtür; hiçbir dış
yön bir başka üç boyutlu yansımadan fazlası olmayacaktır. Ü çten
daha fazla uzamsal boyutlarla uğraşırken ' diklik' kıyaslaması bo
zul ur mu? Mantıksal tutarlılık bu prensibin devam ettirilmesi ge
rektiğini talep eder -fakat nasıl ?
Psikedel i k Şamanizm • 61
Alem sık sık Güneşin meskeni olarak, bazı yerlerde de aşkı n
bilinç alemi olarak tan ımlanır.'
Bu, fiziksel bedeni daha yüksek boyut yapıları 'içeren' bir tür
kap haline getiriyor. Ü ç boyut bağlamında, bir kabın içerdiklerin
den daha küçük olması mantıksal olarak saçmadır, yine de eğer
d iğer boyutlar bu denklemin çarpanları olursa bu kaçı nılmaz bir
sonuç değildir. Bunu kavramsal laştırmanın bir diğer yol u da
uzay/zamanı içsel sonsuzluğun bir 'dışsal' yansıması olarak d ü
şünmektir. Bir küpün altı yüzeyinden birinde yaşayan iki boyut
lu bir varlı k olmanın neye benzeyeceğini hayal edin. Bu sizin için
hemen açı k olmasa da, aslında sizin dünyanız, her birinin kendi
eşsiz varlık n üfuzu olan, sizin kendi dünyanıza benzer beş adet
iki boyutlu görünmez 'evrenlere' teğettir. Bu üç boyutlar içinde,
bu içi dışına dönmüşlüğü hayal edin, içim izden d iğer alemlere
nasıl girebileceğimizi sezgisel olarak kavrarsınız.
62 • Psikede l i k Şamanizm
l umsal i lişkileri kolaylaştırmak i çin yaratılan bir soyutlama ( para
gibi) old uğu nu unutmamalıyız.
Yaşamın ilk olgusu onun her zaman öznel bir deneyim olma
sıdır; bunu inkar etmenin ya da bundan kaçı nmanın bir yolu yok
tur. Bu nesnel bir evren olmadığını iddia etmez, sadece buna da
i r tüm deneyimimiz özneldir. Nesnel bir evrenin nasıl olabilece
ğini h ayal etmek i çi n , bunun bu evrene dair tüm öznel deneyim
lerin bir toplamı , artı bir evren olarak 'kendi içinde' oldukları ol
duğunu varsayabiliriz. Böyle yorucu bir kavramsallaştırma karşı
sında hayal gücü bile direniyor; evreni nesnel olarak (yani evren
olarak) görmek i çin kişini n onun dışında olması gerekir!
Bir an için U FO'lar gibi bazı varlıkların 'üç boyutlu bir negatif
(holografik) olarak' kendilerini fiziksel uzaya yansıtabildikleri
olasıhğını bir yana bırakırsak, insanların genellikle karşılaştığı
.
daha yüksek boyutlu tek varlıklar içseldir, bunun en bilinen ör
neği Şizofrenlerin duyduğu 'içsel seslerdir'. Bilincin pekçok ale
mi birbirine bağlayan boyut ötesi öznel bir köprü olduğu olgusu
şamanist hallerin neden üç boyutlu terimlerle ölçülemediğini
.
Psikedelik Şamanizm • 63
açıklar; tasarımlanan protokollarımız bir anlamda 'nesnel ' olabil
se de, bilinci bunlarla ölçm eye çalışarak nesnelleştirmek müm
kün değildir! Kesinlikle bilinç çok boyutlu olduğu içindir ki bu
boyutta yeterli ölçüm yapılamaz.
Psikedelik Şamanizm • 65
edilerek çözülebilir. Bunun için, 'bir süre boyutu' olarak kavranan
zaman bil inci n iki işlevine, bellek ve hayal gücüne bağl ıdır. Geç
miş olaylan hatırlayabilir ve gelecektekileri hayal edebilsek de,
geçmişi ve geleceği sadece bilinçli şimdiki zamanı n insan elin
d e n çıkan yap ı lan olarak deneyimleyebiliriz. Bundan da an laşı l
dığı gibi, zaman ( hemen şimdiki zaman) bilince diktir, çünkü bel
lek (geçmiş) ve hayal gücü (gelecek) psişenin bileşenleridir. Bu
nedenle, eğer zaman bir boyutsa, bilinç de öyledir, zira b unlar
varoluş anlamında ayrılmazdırlar.
' Daha yü ksek' bir boyutun onun 'altındaki' boyuta dik olduğu
denklemini kul lanarak ( bu nlar ü ç boyutlu kavramlardır, fakat bu
prensip tanımını aşar) , bilinç ve zamanın uzaya dik olduğunu ve
bu nedenle de çok-boyutlu fenomenler oldukları n ı söyleyebili
riz. Bu da bizi, şimdi insan farkı ndalığı nın Batı psikolojisinin sağ
ladığından çok daha kesin ayırt edici bir tanımı olarak görebile
ceği miz şamanist psişe modeline geri getiriyor.
Notlar
1. Terence McKenna ( 1 99 1 ) . "Sacred Plants and Mystic Realities", The Arc
haic Revival'da, Harper, San Francisco, s.250.
2. S.C. McLaughlin ( 1 979-80) . "The relation between physical dimensions
and higher consciousness,", The Joumal of Altered States of Conscious-
66 • Psikedelik Şamanizm
ness, 5 :65-82.
3. )oan Halifax ( 1 990). "The Sh aman's İ nitiation", ReVision, Cilt 1 3, No.2
(Sonbahar), s.55.
4. "Chandogya Upanishad" ( 1 957). The Upanishads, Mentor, NY, s.74 .
. 5. R.Rucker ( 1 984 ) . T he Fourth Dimension -Toward a Geometry of Higher
Reality, Huoghton Mifflin, Boston. s.8.
6. Mclaughli n , aynı eser.
7. Michael Shallis ( 1 982). On Time, Schocken, NY, s. 1 4.
8. M.Clynes ( 1 9 78) . Sentics- The Touch of the Emotions, Anchor-Double
day, Garden City, NY, s . 2 1 .
Psikedelik Şamanizm • 67
Bölüm 3
Pekçok Dünyanın Deneyimlenmesi
- Psiked e l i k Şamanizm • 69
diği içsel boyutların tan ı mları olduğunu kabul etmek yeterlidir.
70 • Psikede l i k Şamanizm
duyularla deneyimlenebilenler ve içerde olan ve doğrudan
deneyi mlenebilenler. Birinci gru p dış dünyadaki bilinmeyeni
içerir; ikincisi iç dünyadaki bilinmeyeni içeri r. İkincisine bilin
çaltı diyoruz.'
Psikedelik Şamanizm • 7 1
günümüzde genel olarak anlaşıldığı şekliyle, fantazi ya da
hatta hayalgücünden bahsetmiyoruz. Özel olarak burada hi
kaye mevzularla ya da yaratıcı icat yeteneğinin 'uydurduğu'
şeylerle i lgilenmiyoruz. . . İmgesel alem sadece ontolojik ola
rak gerçek değil aynı zamanda şekli , boyutlar: ve hepsinden
önemlisi kişileri olan bir dünyadır. . . bu imgesel alem özden
bir dünyadır... değişen bilinç halleriyle bu dünyaya girilebi
lir . . . bu d ünya ontolojik olarak gerçek somut varlıklarla dolu
dur; ve ... çoğunlukla ussal anlayışa meyd�n okuyacak şekilde
de olsa, günlük maddi dünyayla etkile;;imde bulunur!
' Psişik kuvvetlerin biçare kurban ları ' olmak bir başka gnostik
kavramı, Pleroma'da, bilinçaltı psişede ya da zih i n - u zayında yaşa
yan şeytan i organ izmalar olarak algı lanan 'Argon 'lar (Yunanca:
h ükümdarlar) kavramını akla getiriyor:
Argo n ' l arın ü lkesi olan evren, en iç zindanı yeryüzü, i nsan ya
şam ı n ı n sah nesi olan engin bir hapishane gibid i r . . . Argon' lar or
taklaşa dü nyaya h ü kmederler ve her biri tek baş ı na ken d i bölge
sinde bu kozmik hapishanen i n m u hafızlarıdır. On ları n dünyaya
böyle zalimce h ü kmetmelerine fıeimarmene, evrensel kader de
nir. . . ( ki b u ) i nsanın esir edilmesini hedefler. Her Argon ken d i ala
n ı n ı n gard i yanı olarak, dünyadan kaçıp Tan rıya geri dönmelerini
önlemek amacı yla, ölümden sonra yükselme peş i n de olan ruhla
ra bu geçidi tıkar.6
Bu kırk iki ilah ... kendi yüreği nizin içinden çıkıp önünüzde
Bu imgesel alem tanımının bizim bili nce dik olarak uzay öte
si tanımımızla nasıl uyuştuğuna dikkat edin: Bu nla r beşi n cis i
'
'ilüzyon la' tipik bir şekilde eşitlen mesi en son çözü mlemede
doğru olabilir, ortaya çı ktıkları boyutlarda bunlar deneyim leyen
için kesinlikle yeterince ge rçektir . Şamanlar gibi belki biz de
' '
Psikedelik Şamanizm • 75
d uğu bir 'kavrayarak yapılandırma' ise, o zaman uzam-ötesi bo
yutlar esası olmayan i lüzyonlar olarak pek bertaraf edilemez.
G erçekten de, çoğu metafizik gelenek, boyut ne kadar yüksekse,
kişinin 'gerçekliğe' o kadar yakın olduğunda ısrar eder.
76 • Psikedelik Şamanizm
l 2'ye girdikleri hemen her seferinde, az çok iletişim kurmaya
istekli olan -ve bunu yapabilen- zeki varlıklarla karşılaşmış
lardır. "
Psikedelik Şamanizm • 77
Şimdi öl mek üzere olduğumdan neredeyse emindim. Ka
derimi kabul etmeye çalışı rke n, beynimin daha alttaki bir bö
l ümü daha çok görüntü ve bilgi aktarmaya başladı. Bana öl
mek üzere olduğum ve bu nedenle bu tür vahiyleri almam
güvenli olduğu için bu yeni materyalin sun ulduğu söylendi
' '.
Psikedelik Şamanizm • 79
Bütü n bu bilgiler, deneyüstü boyutların bili ncin kendisi vası
tasıyla uzay/zamana bağlı olduğu varsayımını desteklemektedir.
B i l inçaltı gerçekte boyutl a rı n boyutudur. Bizim uzay/zaman de
d iğimiz oldukça dar olan bu kuvvetler şeridi o zaman, yüzeyde
görü n mez olan bu deneyi m alemlerinin besbelli sonsuz çoklu
evre n i n i n bir kısmı haline gelir.
Notlar
1. Joan Halifax ( 1 990). Shaman : The Wounded Healer, Thames and H ud
son, NY, s.5 ve değişik yerlerde.
2. C.G.Jung ( 1 959). Aion, Bollingen Series XX, Princeton University Press,
Prlnceton, NJ. s.3.
3. Kenn eth Ring ( 1 989). '"Toward an imaginal interpretation of 'UFO Abduc
tions"', Revision, 1 1 . Cilt, No. 4, s. 1 8 ve çeşitli yerlerde.
4. J ung, aynı eser, s. 1 64.
5. C.G.Jung ( 1 975), Letters, 1 . Cilt, Princeton University Press, Princeton, NJ,
s.6 1 .
6. Hans Jonas ( 1 963). The Gnostic Religion, Beacon Press, Boston, s.42-43.
7. A.H.Modell ( 1 958). 'The theoretical implication of h a llucinatory experi
ences i n schizophrenia', Joumal of the American Psychoanalytic Associ
ation. 6:442-480.
8. F. Freemantle ve C.Trungpa ( 1 975). The Tibetan Book of the Dead,
Shambhala, Boston, s.5 1 .
9. Gary Zukav ( 1 979). The Dancing Wu Li Masters, Wm.Morrow, NY, s. I 05.
1 0. R.A.Monroe 1 1 987). Far Joumeys, Doubleday, NY, s.66.
1 1 . Aynı eser, s.39.
1 2. Robin Billings ( 1 989) . The Way of the Little Clowns, Yayımlanmamış mo
nografi, s. 1 3- 1 5.
1 3 . Michael Hamer ( 1 980) . The Way of the Shaman, Harper&Row, San Fran
cisco, s.4-5.
1 4. J u ng Letters, Cilt 1, s.43 1 .
,
Psiked e l i k Şamanizm • 8 1
bizim geleneksel olarak 'sihirl i ' d iye, doğaüstü bir varlığın işi ola
rak etiketlediğimiz yollarl a üç boyutlu uzaya etkide bulunma
yetkisi vardır. ' Doğaüstü' elbette şimdiki anlayışımızın sınırlannı
tan ı m layan bir sözcüktür.
Tam bir şaman çoğu insan için idrak edilemez olan güçlere
girmesine rağmen, bunun pek az insanın ödemek isteyeceği bir
bedel i vardır. Geleneksel kültürlerde şamanist çağrı asla hafife
alınmaz, ruhlann kendi kanallan olarak seçtikleri kişiler bu çağrı
ya çoğun lu kl a direnirler. Bu işi bilen kimse (ve şamanist bir kül
türde doğan herkes bunun neyi gerektird iğini bilir) şamanlığa
kabul edilmenin çetin tecrübelerini yaşama arayışında değildir
ve gen e l l i kl e artık bu kaçınıl m az olunca bu a rayışa girilir. Bazen
bu bir yaşam-ölüm i kilemine götürür -ruhlar kendi isteklerine
uymazsa adayı sindirmek için öl üm tehditleri kul lanmazlar.
82 • Psikedelik Şamanizm
bir tür doğaüstü seçimi sonuca vardırır. Eğer şaman bu kabul
edilme esnasındaki sıkıntılara dayanamazsa, bunun son ucu
delilik ve hatta ölüm olabil ir; fakat şamanist davetin redde
dilmesinin sonucu deliliği izleyen ölüm de olabilir. . . . '
Daha büyük bir birlik içinde tıkanık ve kısmi bir varoluş yaşa
dığımız içgörüsü o kadar çok farlı gelenekte bulunur ki, bu şama
nist d ünya görüşünün temel nazariyesi sayılabilir. Yanıltıcı dere
cede basit olan bu fikir tüm içsel çal ışmanın temelini oluşturur
ve zi hin ile m addenin nasıl etkileşimde bulunduğuna dair net
bir açıklama sağlar.
Psikedel i k Şamanizm • 83
Bu iki kavram , Tek Dünya ve şamanın bunun gizemlerine Ka
bul Edi l m esi kozmik bir işlem i n -Öznel olanın nihai birleşme
amacıyla Nesnel olanın içinde keneftnin :farkı �;::ı varması nın- işa
retidir. Sanrısal şamanizm kavramında, bu gelişme ve bütünleş
me amacıyla i çsel alemlere aldatıcı derecede kolay bir giriş ola
sılığı yatar. Her zamanki gibi , bu tür girişimlerin ödüll eri tehlike
leriyle orantı lıdır.
86 • Psikedel i k Ş a m a n i zm
zaman bu tür yaradılışı olanları n bunun nası l olduğunu öğrenme
sinin zamanı geldi. İronik olarak, kurtuluşumuzun gizini somut
laştırabilecek olanlar aramızda toplum dışına itilmiş olanlardır.
Psikedelik Şamanizm • 87
nan bir eğilim olsa da, Batı zihni , Kabile zihn i şöyle dursun, Do
ğu zihn inden hala old ukça farklı ve belli bir gru bun ortak psişe
sinden çıkan semboller, J ung'un felsefesi bağlamında evrensel
olabilse de, yin e de kültürel olarak kendine özgü olma eğilimin
dedir. Yani , eğer sanrısal şamanizm in vasıtaları n ı gerçekçi bir şe
kilde kendi hayatımıza dahil edeceksek, sadece bir Freshman
antropoloji ders kitabında karşılaştığı mız rom antik üslupla yazıl
mış se mboller ve evrenbilimlere sempati beslemekten ziyade,
eşsiz Batı geleneklerimizi tanımal ıyız.
Notlar
1. A.McGlashan ( 1 967). The Savage and Beautiful Country, Houghton Miff
lin, Bostan, s.54.
2. A. Kohsen ( 1 966) . Shamanlsm: Archaic Techniques of Ecstasy'nin eleşti·
risi ( M . Eliade), Psycheoelic Review'da. No. 7, s. 1 20.
3. R. Walsh ( 1 990-a). 'Shamanic cosmology: a psychological examination of
the shaman's worldview', ReVision, Cilt 1 3, No.2, (Sonbahar), s.89.
4. W.Y.Evans-Wentz ( 1 969). Tibet's Great Yogi Milarapa, Oxford University
Press, NY, s.286 (dipnot).
5. T.MçKenna ( 1 99 1 ). 'Tryptamine hallucinogens and Consciousness,' The
Archaic Revival , Harper, San Fransisco, s.45-46.
6. Walsh ( 1 990-a) , aynı eser.
7. C. Naranjo ve R.Ornstein ( 1 97 1 ). On the Psychology of Meditation, Vi·
king, NY, s.97.
8. R.Walsh ( 1 990-b). The Splrit of Shamanism, Tarcher, L.A.
9. Luis Eduardo Luna ve Pablo Amaringo. ( 1 99 1 ). Ayahuasca Visions: The
Religious lconography of a Peruvian Shaman, North Atlantic Books, Ber·
keley, s.34-35.
90 • Psikedeli k Şamanizm
Bölüm 5
İm g esel Alemin Varlıkları - 1 . Kısım
Psikedelik Şamanizm • 9 1
mizaçta gelen bir 'tanrılar' panteonu fikrin i yeniden incelemek
daha ü retici olabilir. Gerçekten de, boyutsal ilerl eme varsayımı
mıza uygun olarak (yc;ıni, daha yüksek boyuttaki varlıkların alt bo
yutları, alt boyuttaki varlıkların üst boyutları algılayabildiğinden
daha kolay algılayabilmeleri ) , bundan mantıksal olarak onların
çözülmez derecede bizim farkı ndalığı mızla bağlı oldukları sonu
cu çıkmaktadır.
' . . . Dinle, korkunç olan kutsal mantarın artı k bize ait ol ma
masıdır. Onun ilahi dili ki rlendi. Dili bozuldu ve bizim için an
laşılmaz oldu . . . '
Psikedelik Şamanizm • 93
'Bu yeni dil neye benziyor?'
" Ben yaşlıyım, tarihinizden elli kez daha yaşlı olan sizin
türünüzdeki düşünceden de yaşlıyı m . Asırlardır yeryüzünde
olmama rağmen yıldızlardan geldim. Benim evim tek bir ge
zegen değildir, zira galaksinin parlak diskine dağılan pekçok
dür· ·ada sporlanma yaşam şansı veren koşullar vardır. . . Etra
fın ı zdaki diğer zeka sahibi türleri tanı mak sizin için kolay ol
madığı içi n , en gelişmiş politika ve topl u m teorileriniz sade
ce ortaklaşacalı k (kolektivizm) fikrine kadar ilerlemiştir. Fakat
bir türün üyelerinin tek bir toplumsal organizma halinde b i r
leşmesin i n ötesinde daha zengi n ve daha şatafatl ı evrim ola-
94 • Psikedelik Şamanizm
sılıklan yatar. Ortak yaşam bunlardan biridir. Ortak yaşam
karşılıklı bağımlılık ilişkisidir ve her iki tür için de olumlu fay
dalan vardır. Benim uzun gelişme dönemimde benimle uy
garlaşmış daha yüksek hayvan biçimleri arasında pekçok kez
ve pekçok yerde ortak ·yaşam ilişkileri kuruldu. Bu ilişkiler
karşılıklı olarak yararlıydı; ışık ötesi hız gemileri ve bunlann
nasıl yapılacağı bilgisi belleğimde. B u bilgiyi, sizinkinden da
ha genç ve daha kararlı güneşlerin çevresindeki yeni dünya
lara gitmek için bedava bir bilet karşılığında değiştireceğim.
Uzun kozmik zaman nehrinde ebedi bir varoluşu garantile
mek için bu anlaşmayı daha yüksek varlıklara tekrar ve tekrar
önerdim ve böylece bin yıllar boyunca galaksiye yayıldım. Bir
mantar ağının dünyayı oynatacak organlan, elleri yoktur; fakat
yönlendirme yeteneği olan daha üst hayvanlar içimdeki yıldız
bilgisine ortak olabilirler ve eğer inanarak hareket ederlerse,
kendilerini ve· mütevazi (metinde aynen böyle geçiyor) man
tar öğretmenlerini yıldız kümemizin tüm vatandaşlarının vari
si olduğu milyonlarca dünyaya geri götürebilirler. "0
Ne var kt modern Batı lılar için, küçük bir ortaklı k bile çocuksu
bir kölece itaatten daha iyi bir anlaşmadır; Maria Sabina'nın me
sajının nasıl ebeveyn terimleriyle i fade edildiğine dikkat edin:
Psikedelik Şamanizm • 97
hayretle bakacaksın. Bana en yüksek saygıyla hürmet edilir.
Zira ben Tannlann etiyim.'
Psikedelik Şamanizm • 9,
eden sannlandıncıdır. Onu büyük bir nargilede içtik ve o ka
dar net ve parlaktı -şüphe götürmezd i - ki o bir Varl ı ktı . " . . .
Gerçek İçsel Işık Tapınağı (DET) alın masıyla tezahür eden ruh
biçimleriyle doğrudan -sözel veya işitsel- iletişimden gelen
12
'söze' dayanır.
1 00 • Psikedel i k Şamanizm
uzamsal olarak en azından fiziksel çoklu evren kadar sonsuz ola
rak tasavvur edil ir. Bundan çıkan sonu ç da, eğer Jung'un psikolo
jik işlevleri ortak bilinçaltı içindeki dört 'uzamsal' boyuta karşılık
geliyorsa, o zaman i nsan bedeni bu hiyerarşiyi içeren bir kap ola
rak tanımlanabilir. Bütün bunlar elbette daha önce dış hattan çi
zilen şamanist d ünya görüşünü tümüyle desteklemektedir.
1 02 Psikedelik Şamanizm
•
değildi, fakat bu iş bana tahsis edilmişti. Bu izlenim öyleydi
ki bir 'pompa istasyonu' çalıştınyord um, bu pis, sıradan bir iş
ti, fakat benim işimdi ve buna saplanıp kalmıştım ve hiçbir
şey, kesinlikle hiçbir şey bu durumu değiştiremezdi .... Koca
man borulann izlenimine kapıldım, öylesine eskiydiler ki her
taraflan çalı çırpı ve pasla kaplıyd ı . İçlerinden yağ gibi birşey
geçiyordu, fakat yağdan çok enerjisi çoktu ve yaşamsal olarak
başka bir yerde gerekiyordu ve değerliydi (varsayım: b u
maddi gezegende değil). B u çok uzun zamandır süregidiyor
d u ve çok rekabetçi bir temelde aynı maddeyi çıkaran başka
güç gruplan vardı ve b u madde uzak bir nokta ya da uygarlık
ta benim anlama yeteneğimin çok üstündeki varlıklar için çok
değerli olan birşeyle değiştirilebilirdi . . .
Psikedelik Şamanizm • 1 03
yüzyıla ait izlenim eski çağ gnostikleri tarafından 'çiy' olarak algı
lanıyord u :
Ancak çok küçük bir çocuk sokakta yeni tanıştığı birinin azar
lamasını eleştirmeden kabul eder. Pekçok insanın tam da bu ro
lü oynadığı Yeni Çağ' da herkesce bilinen bir h akikattir; edebiyat,
i radelerini ve ayrı m yapma yetilerini ebeveynlere özgü rehberlik
taslayan herhangi bir tuhaf güce teslim eden sözde 'şaman' ör-
I 06 • Psikedelik Şamanizm
Notlar
1. lan Blake ( 1 993). "A question of ethics", Crash Collusion -#3, Austin , TX,
İlkbahar, s. 1 3 .
2. A.Danielou ( 1 966) . "The lnfluence of sound phenomena on human cons·
ciousness" , Psychedelic Review, No. 7, s.20.
3. T.McKenna ( 1 99 1 ) . The Archaic Revival , Harper, S.F. s.35.
4. Maria Sabina, A.Estrada'da alıntılanmış ( 1 98 1 ) . Maria Sabi na: Her Life
and Chants, Ross·Erikson ine. , Santa Barbara, s.90·9 I .
5. Aynı eser, s.205, de�lşik yerlerde.
6. (Mantar ruhunun iletişi m i ) : Oss & Oeric ( 1 9 76). Psilocybin Magic Mush·
room Grower's Guide, And/Or Press, Berkeley, s.8·9.
7. Estrada, aynı eser, s. I 1 O.
8. J.Lang, (Takma ad) ( 1 938) . 'The other side of hallucinations', American
Journal of Psychiatry, 94: 1 087-97.
9. Önsözden alıntı (muhtemelen mantar 'Deva'sından ) : S.L.Peele ( 1 98 2).
Lepiota Peele -a newly discovered hallucinagenic m ushroom, Xerox ga·
zetesi, Florida Mantar Araştırma Merkezi. Pensacola.
1 0. "The Th u nder, Perfect Mind", editör J.M. Robinson ( 1 988). The Nag Ham
madi Library, Harper & Row, S.F. s.297.
1 1 . P. Hawken ( 1 976). The Magic of Findhorn, Bantam, NY, s. 1 38.
1 2. Thomas Lyttle (yaklaşık 1 987) . "Drug Based Religions and Contempo
rary Drug Taking", Joumal of Drug lssues.
1 3. "Brihadaranyaka Upanishad", editör L.Yutang ( 1 942). The Wisdom of
China and Indla, Modern Llbrary, NY, s.36.
1 4 R.L.Billings ( 1 989). The Way of the Little Clowns, s . 1 3· l 5. (Yayımlanma
.
Psikedelik Şamanizm • 1 07
Bölüm 6
İmgesel Alemin Varlıkları -2 . Kısım
Psikedelik Şamanizm • 1 09
bilme yol lannın asılsız olduğunu iddia eden katı yeni bilimsel
standartlar al mıştır. O zaman, şimdi karşılaşılan 'tanrılann' ço
ğunlukla bilim kurgunun, belki hem çağdaş Tekno-Loj iyi hem im
gesel alemi kapsayan sahip olduğumuz bir unus mundus'a en ya
kın şey olan bu sanat biçiminin süsleriyle donatılmış olması pek
şaşırtıcı değildir.
1 10 • Psikedelik Şamanizm
Ortam: U N M hastanesi, 529 no.lu oda, Doğu kanadı.
Bu deneyim, çok kısa bir süre son derece garip, fakat hayret
verici derecede tutarlı etkileriyle ünlü bir uyuşturucu olan saf
sentetik DMT kullanılarak 'bilimsel' bir ortamda gerçekleşti. Aşa
ğıdaki DMT ile karşılaşma hikayelerini benim deneyimimin ge
nel çerçevesiyle karşılaştırın:
1 14 • Psiked e l i k Şamanizm
Bu benim karşılaştığım iyi bir çağdaş şamanist istenç ve niyet
betimlemesi ve imgesel alemi keşfederken yol gösterici bir
prensip olarak kullanılabilir. 'Yabancı lann', görünüşe göre iste
dikleri gibi, üç boyutlu dünyamıza girebilmeleri olgusu, bizim
onlann alanına yansıdığımız zamanki şamanist prensiplerimize
benzer şamanist prensiplerden yararlandıklannı akla getiriyor.
Başka bir d eyişle, sanki şamanın yolu iki yönlü bir cadde ve unus
m undus veya Tek Dünya'da yaşama ideali tarafsız olarak herhan
gi bir boyutun sakinlerini cezbed iyor gibi görünüyor. Tüm dün
yaların 'şamanları' muhtemelen bunu hep biliyorlardı ve bu
prensip, bunları yaratacak kadar güçlü ve bilgili olanlar için bo
yutlar arası gerçek ittifaklar olması olasılığını akla getiriyor. Bu
çerçevede, UFO'yla nasıl bir karşılaşma olursa olsun, bu en azın
dan bir müttefik ilişkisi. kabilenin hastalıklarını iyileştirmek ama
cıyla gizli bir güçle geleneksel şamanist bir bağlantı olasılığını
simgeler.
Psikedelik Şamanizm • 1 15
'Merhaba,' dedi yeniden.
'K imsin sen?' diye sordum, bunun sadece benim icat etti
ğim bir ses olduğunu umarak.
' Beni çağıran sensi n , ' dedi. ' Beni çağınp duran sensin.'
1 16 • Psikedelik Şamanizm
girmesine izin vermem gerektiği nden emin değildim. Ju
lio'nun bazı ru hlann iyi, bazılannın kötü olduğuna dair uyarı
sını hatırladım. Kötü bir ruhla uğraştığı mdan korktum. Ya aya
huasca'nın ruh u değildiyse; veya öyle olsa da, ya onun kor
kunç, karanl ı k bir yanıysa?
1 18 • Psikedelik Şamanizm
O hastane giysisi pek bir güç nesnesi ya da ruh yard ı mcısı de
ğil d i , fakat Biri nci Böl ümde Peter'ı n Tibet kupası sanrısal bir
trans halindeyken açıkça görülebilen bir enerjiyle yüklüydü.
Benzer bir deneyim yaşayan herkes şaman ist şifa uygulamalan
nın ard ı ndaki mantığı hemen an lardı -uygun bilinç halinde ol
mak şartıyla, normalde görü nmez olan kuvvetlerin maddi alem
de sonuçlar yaratmak üzere 'öteki taraftan' yön lend irilebilmesi
bütünüyle akla yatkı n d ı r. Elbette bu şaman izm i n esasıdır.
Psikedel i k Şamanizm • 1 1 9
tür varsayı mlar tümüyle inandıncı değildir. Yukandaki deneyde,
kimyasal olarak Amazon ayahuasca içkisiyle kıyaslanabilen ye n i
bir karışım yaratmak için evde hazırlanan bir P.fı.armala özü sente
tik DMT ile karı şt ı nl mıştır. Bu eşsiz bileşimden ortaya çıkan
'dost' görüntülerinde geniş bir bilgi verdi:
Notlar
1 20 • Psikede l i k Ş amanizm
ced by di methyl-tryptamine ( DMTI'. Psychedelic Monographs and Es
says #6, s.40. çeşitli yerlerde.
4. D.Williamson ( 1 985). 'Recreational and sacramental use of 5-Meo-DMT',
"The Psychozoic Press # 1 0, Yaz.
5. W. Strieber ( 1 988). Transformation: the Breakthrough, William Morrow,
NY, s. 1 1 . çeşitli yerlerde.
6. P.Gorman ( 1 992). 'Journeys with ayahuasca, the vine of the little death',
Shaman's Drum, Sonbahar, s.49-57.
7. F. Donner ( 1 992). 'Being in Dreaming', Body Mind Spirit, Kasım/Aralık.
8. M. Hamer ( 1 980) . The Way of the Shaman, Harper&Row, NY, s. 1 6.
9. Gracie ve Zarkov ( 1 986 ) . 'An l ndo-Eu ropean plant teacher', Notes From
Underground, Sayı 1 0, Berkeley.
1 O. Aynı yer.
Psikedelik Şamanizm • 1 2 1
2 . Kısım
Sanrılandırıcı Katalizörler
Ağaçlar yandığı zaman, orman yok old uğu zaman büyü k üzün-
Psikedelik Şamanizm • 1 23
tü d uyuyorum. Ü zülüyorum, çünkü insanların çok yanlış birşey
yaptığı n ı biliyorum . Ayahuasca alındığı zaman, bazen ağaçlann
kesilecekleri zaman nası l ağladıkları d uyulabilir. Onlar önceden
bilirler ve ağlarlar. Ve ruh lar başka yerl ere gitmek zorundadir,
çünkü fiziksel kısımlan, evleri yıkılmıştır.
Psikedelik Şamanizm • l 25
!Şekil 7- 1 : Tatula inoxia, ' Kutsal
Tatula' veya 'Şeytan Otu' olarak da bilinir. !
batı Amerika yerl isidir. Carlos Castaneda bunu don Juan'ın ağzıy
la 'Şeytan Otu' diye adlandırmıştır, fakat bu Zuni , Navajo ve di
ğer kabileler arasında daha az alçaltıcı olan ' Kutsal Tatula' olarak
bilinir. Bu kötü kokan yaprakları olan, büyük, çalı gibi bir türdür
-gerçekten de, bu bitkinin yaygın adlanndan biri "pis kokul u
ot"tur. Nem l i kötü kokulu yapraklar, b u bitkinin çarpıcı ve açıkça
erotik bir parfüm yayan zambak büyüklüğünde, geceleri açan be
yaz çiçekleriyle keskin bir tezat oluşturur.
Tatula inoxia bel l i bir görüntüsü olan bir bitkidir. Onu ilk kez
gören birinin yanından geçip gitmesi olağandışı olurdu, gerçi ona
dair neyin bu kadar dayanılmaz olduğunu açıklamak zor olabilir.
Yine de dayanılmazdır -her yıl az fa kat önemli sayıda insan
(özellikle bul uğ çağındakiler) şiddetli tatula zehirlenmesinden
dolayı hastanelerin acil servislerine ve uyuşturucu kliniklerine
başvurm aktadı r.
1 26 • Psiked e l i k Şamanizm
Juan'ın Öğretileri adlı görün üşte olaylara dayanan kitabıyla hem ta
tulayı hem de şamanizmi halkı n benimseyeceği şekle sokan Car
los Castaneda'nın yazılanna dayanmaktadır. Bu ve sonraki kitap
larda tatula bir tür astral yansıma katalizörü olarak cazip hale ge
tirilmiştir ve don Juan çömezlerine imgesel alemde yolculuk et
menin sırlarım öğreten arketip bir şaman olarak sunulmuştur.
Maalesef, Castaneda'nın kitaplannın çok ikna edici romanlardan
başka birşey olmadığını öne süren dikkate değer kanıt vardır ve
bu kitapları gerçek şamanist el kitapl an olarak kullananlann çok
ihtiyatlı olması tavsiye edilir; tatula onu doğru kul lanmayanlan
öldürebilir ve çoğunlukla öldürmüştür de.
İ noxia'nın kuzeni olan ve aynı zamanda Thornapple veya Jim
son otu olarak da bilinen Tatula stramonium, muhtemelen Batı Hint
Adalanndan gelen, çoğunlukla doğuda bulunan bir bitkidir. Hint
liler çöplükte büyüme eği l imi nedeniyle bu bitkiye beyaz ada
mın bitkisi derler. Batılı kuzeni gibi T.�tramonium büyük ve çalılık
lıdır, fakat daha küçük ve morumsu kırmızıya çalan beyaz çiçek
leri vardır. Güney Amerika şamanizminde yaygın olarak kullanı
lan sözde 'ağaç tatulalan 'nın iki cinsi olan Brunfelsia ve Brugmansia
gibi tropikal çeşitleri de vardır. Bunlar çoğunl ukla hem daha son
ra irdelenecek olan San Pedro içeçeklerine hem de ayahuasca'ya
i lave malzeme olarak katılır.
Lophophora
sınız. Gerçekten de don Juan tatula 'dostunu' "erkekleri çarpan"
bir dişi ol arak tanımlar. "Onlara yüreklerini sağlamlaştırmadan
çok kısa sürede gücü tattırı r ve onlan despot ve ne yapacağı ön
ceden kestirilemez hale geti rir. Onlan bu büyük güçlerinin orta
sında zayıf kı lar. " 3 Bu bitkilerin istisnasız hemen her zaman bir
tür cinsel büyücülükle ilgili olması çok anlamlıdır:
Psikedelik Şamanizm • 1 29
özell i ği olan bir gi
zem l i havayl a bağ
lantı l ı olduğu olgusu
kalı r.
Bu temaların tu
tarl ı lığı , güze lavrat
otu alka loitleriyle
bağlantılı varlıkların
binlerce yıldır insan
bili ncinde zali mce ve
s istematik olarak
b astı rılan en eski
yeryüzü-güçleri (her
zaman sembol ik ola
rak dişi olan) olduğu
nu öne sürmektedi r.
Bastı rılan bir tanrıça
! Şekil 7-3 : Atropa belladona ya da küçümsenen bir ka-
'Güzelhatun çiçeği' . ! dındır v e onun arke
tipi ortak ·bilinçaltın
da gücünü gaspeden ataerkillikten i ntikam alan tehlikel i ve yıkı
cı bir varl ık olarak ortaya çı kar.
Örneğin (bu temaların nasıl sıkıca birbirine örüldüğünü gös
termek i çi n ) , tatula sözcüğü Sanskritçe dfıattura sözcüğünden tü
remiştir. Dhatturea ('tatula zehirleyicisi') olarak bu terim korkunç
ve fanatik Thug• mezhebinin üyelerini tanımlamak için kullanılı
yord u . Hi ndu tanrıçası Kal i 'ye ibadet eden bu i nsanlar kurbanla
rını uyuşturmak için Tatula metel (Hindistj) n'da yetişen bir tür) kul
lanıyorlard ı . Hindu ana tanrıçasının karanlık ve yıkıcı yönü olan
Kali kendine ibadet edenlerden insan kurban etmelerin i talep
etti ve Thug'ların (zalim bir suçlu için kullandığı mız thug ( İ ngiliz
ce'de eşkiya ) sözcüğü de buradan gelir) geçen yüzyılda İ ngiliz
amirler tarafı ndan bu uygulama durduruluncaya dek tanrıçaları
na binlerce kurban sundukları söylenir.
1 30 • Psikedelik Şamanizm
· Kazanmak için adam öldürmek onlar için dinsel bir görev
di ve kutsal ve onurlu bir meslek sayılırdı. Esasında yanlış
yaptıklarına dair hiçbir fikirleri yoktu ve ahlaki duygulan rol
oynamıyordu. Onun emriyle ve onun onu runa çağnsını izle
dikleri tannçanın iradesi çok karmaşı k bir kehanetler sistemi
vasıtasıyla açığa vurul uyordu. Bunlara itaat ederek, amaçları
nı yerine getirmek için güvenli bir h rsat çıkana dek kurbanla
n eşliğinde ya da kurbanlarının peşinde sık sık yüzlerce mil
yol gidiyorlardı; ve eylem gerçekleştirildiği zaman bu koruyu
cu ilahın onuruna törenler yapıl ı yor ve ganimetten iyi bir por
siyon on un içi n ayn lıyordu.0
Psikedelik Şamanizm • 1 3 1
ezi lip yok edildiği zaman sadece besbelli uzay ötesi alemlerde
güvenle mü mkün olan bir etkinlik olan 'boynuzlu tanrıyla' cinsel
birleşmeyi de içeriyord u . Böylesine cüretkar bir özgürlük Engi
zisyon otoritesi ve ' kendi' dişilerini sahiplen meye çal ışan tüm
erkekler için m üsamaha edi lemez bir meydan oku mayd ı .
1 32 • Psikedelik Şamanizm
olsun olmasın, bu halüsinasyon yaratan bitkileri yetiştirmekle i l
gilenen herkes için değerli bir tavsiyedir. Ben her yaz hem Tatula
inoxia hem stramonium'dan birkaç örnek yetiştiririm. Bu bitkileri
bundan habersiz olanlar ot olarak düşündükleri için, bunlan ye
tiştirmek çok kolaydır, sadece fide safhasını geçirirken biraz ihti
mam gerekir ya da hiç gerekmez. Bunların en fakir-kıraç topraklar
da kuvvet bularak büyüdüğünü gördüm, bunun için asgari bir ih
timam ve suyla bunlar genellikle büyük bir hacme erişirler.
Stramonium bir yıl ömrü olan bir bitki olarak tanımlansa da, te
rasımdaki bir Tatula inoxia türü köklerinden ikinci yıl da filiz verdi
-bu dondurucu soğuğuyla New Mexico'da oldu. Saksıya dikilen
ve donmaktan korunan sera bitkileri sürekli uzun süre yaşayan
bitkiler gibi davranırlar ve bu ilkbaharın başlarında bir başka bit
kiye yer açmak için inoxia'yı kazıp çıkardığım zaman kök açıkça ya
şayabilecek duru mdaydı. Bu iki tür içinde inoxia'yı stramoni
um'dan daha çok tercih ediyorum , bunun nedeni büyük ölçüde
onun ihtiraslı beyaz yapraklarını ve erotik kokuların ı sevmemdir.
Birkaç avuç taze tatula yaprağı bir blender ile ezilerek ve ge
riye kalan lapa yüz yirmi gram balmumu, yarım kilo domuz yağı
ve gerektiği kadar pahalı olmayan bir el losyonu içinde eritilerek
koyu yeşil bir merhem hazırlandı . Bedene, özellikle cinsel bölge
ye sürüldüğü zaman özellikle dramatik sonuçlar alınmadı, ancak
muhtemelen sırf bu deneyimin yeniliği nedeniyle bundan sonra
sevişmeler arttı. Losyonlar ve merhemler güzelavrat otu alkaloit
lerini denemenin şüphesiz en güvenli yolu olsalar da, eğet dik
katsizce ölçülür veya başka türlerle karıştırı l ı rsa bunların sizi öl
d ü rebileceği belirtilmelidir:
Ü n l ü bir tarihçi ve modern çağda uçucu merhemleri dene
yen il klerden biri olan Dr. Kari Kiesewetter gerçekte bu de
nemelerinden birinden sonra zehirlenerek ölmüştür. Bu
ölümcül merheminde kullandığı bitkilere boğanotu da dahil
di. Uçucu merhemlerde kullanılan tüm otlar içinde en ölüm
cül olanı budur. "
1 34 • Psikedelik Şamanizm
Eğer obyucu b u t ro p ane alkaloitlerden herhangi birini al
makla ilgi l i kişisel d üşüncemi halen s e zemediyse, ,a şağıdaki alın
tıl ar bunu daha netleştirecektir. İ şte b i r güzelavrat otu deneyimi:
Psikedel i k Şamanizm • 1 35
H erşey sağa doğru dönmeye başladı, fakat hiçbir şey hareket
etmiyor gibi görünüyordu. Beni tekrar doğru duruma getir
mek için zihnim bu dönüşe kendini uyduruyordu. Bu noktada
kas koordinasyonum tam olarak kayboldu ve artık ne yürüye
biliyor ne de ayakta durabiliyordum ... Ertesi gün , kendimi
son derece zayıf ve büyük bir rahatsızlık duymadan hareket
edemez halde buldum ... Bana eşlik eden kişi daha sonra bu
uyuşturucuyla deneyimlediği şu etkileri kaydetti: 'şişmiş du
daklar ve ağırlaşmış dil, kafada çılgınlık, soğuk terleme, karın
ağrısı, mide bulantısı ve hafif kusma, batma, yüremede ve ha
reket etmede acizlik ve baş dönmesi. ' Aynı zamanda şunu da
hissetmişti, 'dünya büyük bir tekerlek gibi etrafımda dönü
yordu. Ö leceğimi hissettim.'13
1 38 • Psikede l i k Şamanizm
En garip ilüzyon gece yansından biraz sonra gerçekleşti.
Celso ve ben, birlikte yolculuk ederken alışkanlık edindiği
miz üzere, üstümüzdeki giysilerle bir yatağı paylaşmış uyu
yord uk. Taita Carlos beni ayahuasca ile tanışmaya çağırmak
için eşi kte belirdi. Emri, çağnsı hiddetli ve sabırsızdı. Öfke
den çileden çıktı m, çünkü hiç uzaklık duygum yoktu ve üstün
de mum ve kibrit olan komodini bulamıyordum. Kabadayı bir
tavırla Celso'ya kalkıp bana yardım etmesini emretmeye baş
ladım -Taita Carlos çağınyor! Aylar sonra, bunun h uantuj ile
yaşanan klasik bir hal üsinasyon olduğunu öğrendim: yeni
başlayan kişi, şaman ya da bitki öğretmen birden geldiği za
man aciz bir şekilde yerde uzanıyordur. Acemi, yerden kalka
mayarak; gurunun çağnsına itaat edemediği için gittikçe artan
bir panik duygusuyla çaresizce yatar halde bırakı l ır.
Notlar
1 . A.Weil ve W. Rosen ( 1 983). Chocolate to Morphine: Understanding Mind·
active Drugs, Houghton M i ffl i n , Boston, s. 1 32 .
2. C.Castaneda ( 1 968). The Teachings of Don Juan, Ballantine, NY, s.49.
3. Aynı eser, s.48.
4. E . H esse ( 1 946). Narcotics and Drug Addiction, New York, Philosophical
Library, s. I 03.
5. Encyclopedia Britannica ( 1 968) . Cilt 7: s.466.
6. Encyclopedia Britannica ( 1 9 1 1 ) , Cilt 26: s.896.
7. M. Harner. "The role of hal lucinogenic plants in European witchcraft",
Hallucinogens and Shamanism'de, s. 1 46.
8. İ si msiz (yaklaşık 1 992). Cultivatlon Details far Exotic Plants of the Jung
le, P.0. Box 1 80 1 , Sebastopol, CA 95473.
9. R.A.Miller (yaklaşık 1 873). The Magical and Ritual Use of Herbs, 0.A.K.,
1 42 1 N .34th, Seattle, WA 98 1 03, s. 1 24, muhtelif yerlerde.
1 0 . M.Grieve ( 1 97 1 ) . A Modern Herbal (il.Cilt), Dover, NY, s.806.
1 1 . C.Wittmann ( 1 99 1 ). "Magical Flying Ointments", The Herb Quarterly,
Sonbahar, s. 18.
12. T.Lyttle ( 1 983). " A close encounter with Belladonna, black sheep of the
psychedelic world," The Psychozoic Press, #6, Kış, s.38-42,
.
Psikede l i k Şamanizm • 1 4 1
yük ve önemli bi r rol oynadığını bil iyoruz. Bu bilgiyi bu inanç sis
temlerinin insan kurban etme doğasıyla birleştirince, imgesel
alemdeki daha esmer bazı Argon 'lann kadim Meksika teolojisi
nin oluşumunda ve i fadesinde başrol oynadıklarını -d ü nya din
lerinin çoğu nda ( değişik derecelerde) olduğu gibi- varsaymak
yerinde ol ur.
Engizisyon tarihin
de sık sı k adı geçen
b ir entheogen olan
ololiuqui' nin yerl iler
arasındaki kullanımını
conquistadorlann ( İspan
yol istilacıların) silme
si özellikle zor görü
nüyordu. Ololiuqui 'yu
varlak şey' anlamına
gelen bir Nahuatl söz
cüğüdür ve Güney
Meksika' da akarsu ke
n a rl arı nda bulunan
kahkaha çiçeği fa mil
yasından bir sarmaşı
ğı, coaxifıuitl ya da 'yı
lan bitkisi' tohumunu
ima eder. Bu (halüsi
nasyon uyandıran al-
kaloitle rin çoğunu
(Şekil 8- 1 : Rivea corymbosa veya 'ololiuqui') içeren) tohum ismi bu
Psikede l i k Şamanizm • 1 43
ziyade olo l i uqui'nin iyi niyetiyle daha ilgili gibi göründükleri
ni bel i rtiyordu . . . (Şöyle diyor) : " Bu layı k ol dukları cezayı ala
cakları i ri n haki ml ere karşı duydukları korkuyla aynı değildi,
(bu) daha ziyade ololiuqui 'ye veya onun içinde i kamet ettiği
ne inandıkları ilaha karşı duydukları korkuydu ve bu anlamda
bu yüceltmeleri öylesine karmaşık hale gel m iştir ki bunu kal
dırmak için Tanrının yardımı gerekmektedir. "'
kılmasını . ve temiz
lenmesin i emrettim.'
Ololiuqui'nin yeral
tında gizlice kullanıl
ması için m u htemelen
bu tür birden fazla
gösteri yapılması ge
rekmedi . Orada dört
yüz yı ldan uzun süre
gizli kaldı, ta ki Har
vard 'dan bitkibi l i mci
R.E.Sch ulters ololi
uq ui'yikesin o larak
günd üzsefası türünün
(Şekil 8-2: Argyreia Nervosa veya 'Hawai tohumu olarak tanım
Baby Woodrose' ) layıncaya d e k : Turbina
1 965'de bir başka kahkaha çiçeği türü olan Argyreia nervosa, Ha
wai Baby Woodrose'un teşhis edilmiş olan halüsinasyon yaratan
bu sınıf içinde en güçlü olanı old uğu keşfed ildi, l ysergic asit amit
konsantrasyonu diğerlerinin üç katıyd ı. İ lginçtir ki bu Woodrose
türünün (esas vatanı Hindistan'd ır) şamanizmde bilinen bir tari
hi yoktur.
Psikedel i k Şamanizm • 1 45
Benim bildiğim kadarıyla, gündüzsefaları yasadışı ilan edil
melidir, fakat toh umları zaptedil miş bir madde içerdiği içi n , bes
belli bunları yemek yasaya aykırıdır. (Zaten , tohumlara ilaveten,
pekçok gündüzsefası türünün yaprakları ve sapları da lysergic
asit am idler içerir.) Başka bir deyişle, bu bitkiyi yetiştirmek me
sele değildir, fakat bu ndan biraz yutarsanız, 'potansiyel olarak
başınız derttedir -yürürl üğe sokulduğunu hiç duymad ığım ger
çeküstü bir tür kanun.
Psikedel i k Şamanizm • 1 47
ri kalanı nda arkadaşlarla hoş sohbetler yaparak ayakta kal
d ı m . Ertesi sabah kendimi çok huzurlu ve iyi bir ruh halinde
hissetmeyi sürdürdüm. Alkaloi tlerin bitkiden bitkiye değişik
lik göstermesi ve yetişme koşullarının ve hasat sonrası döne
min de tohumun etkisine katkıda bulunması olasıdır. Bazı ar
kadaşlarım Hawai Baby Woodrose'un negati f fiziksel etkile
rinden başka bir etkisini görmediler, fakat bir başka arkada
şım gün düzsefası tohumları n ı hiç ya da çok az yan etkilerini
görerek kullandı. O tohumları kabukları kolaylıkla çıkacak ha
le gelene dek suda ıslatıyor ve sonra içteki ilk filizi yiyor. Ben
henüz bu te kniği denemedim . Bir arkadaşı mın Hawai'de ye
tişti rdiği Rivea corymbosa -Ololiuqui toh u mlarını da dene
d i m . En fazla yuttuğum tohum sayısı 70 i d i : iyice �tğned im ve
yu ttu m. Etkisi huzurlu, uyuşuk bir gevşemeydi. Ololi uqui ru
h u n u n çok iyiliksever, si hirl i ve dingin olduğunu hissed iyo
ru m, onun için bu en theoge n ' i daha çok denemek isterim.'
Etkisi yaklaşık yarım saat içinde ortaya çı kıyor. Düş ü n nı "' '
çok 'tribe sokuyor', görsel lik i ki buçuk saat kadar gerçekten
başlamıyor. Bi raz zor bir deneyim, fakat denemeye değer. '0
Üç yüz genell ikle günd üzsefası tohum ları için y ü kse k b i r doz
Psikedelik Şamanizm • 1 5 1
daki daha yü ksek alkaloid yoğu nluğuna rağmen, bunun yarattığı
tri bin Batı l ı lar tarafı ndan hem bedensel ol arak nahoş, hem de
özel likle sanrısal olmayan bir hal olarak deneyimlenmesid i r. Bu
nun tam tersine, Meksikalı şamanlar rutin olarak onlara teşhisle
ri nde yard ı m eden imgesel alemden gelen dostlarla karşı laşmak
için çok daha az etkili bir türden (bize göre) bilinç eşiğini geçme
yecek dozlar almaktad ı rlar. Bu zıtlığın nedeni nedir?
Psikedelik Şamanizm • 1 53
meleri gerekir. Eğer tohumlara çentik atılır ya da suda bekle
tilirlerse, sarmaşıklar genellikle ekildikten 6 hafta sonra çi
çeklenir. Tohumlar 0.5- 1 .25 santim derinliğe ekilmeli ve bir
birlerine 1 5 santimden yakın olmamal ıdırlar. Bu tür kökler ka
rışmadığı sürece sarmaşık olarak büyümeye eği limlidir. Bu
sarmaşıklar saksılara dikilerek ve onları toprağa ekmeden ön
ce köklerin saksıdan biraz fazla büyümesine izin vererek ya
pılabilir. Gündüzsefalan suyu çok sevseler de, eğer kökler sü
rekli nemli tutulursa, sarmaşıklar daha az çiçek, çiçekler de
çok az tohum verir. 12
1 54 • Psikedel i k Şamanizm
Uyku Otu (Stipa Robusta)
Uyku otu (Stipa robusta) mem leketi Colorado, New Mexico, Te
xas ve Arizona olan bi rkaç yıllık kaba bir mera otudur. Çiftlik hay
vanları , özellikle atlar üstündeki etkisi nedeniyle bu bölgede kö
tü bir ünü vardır:
Psikedelik Şamanizm • 1 55
(Şekil 8-4: Stipa robusta ya da ' uyku otu'.J
Ps i kede l i k Şamanizm • 1 57
nu kusma ve ishal izler ve birkaç gün içinde ayak ve el par
maklarında kangren görü lür. Bütün kol lar ve bacaklar etkilenir
ve dolaşım azaldıkça ıstıraplı bir ağrının ortasında bedenden
koparlar.... Kasılma şekli de aynı şekilde başlar, fakat bunu sa
ra gibi kasılmalarla doruğa ulaşan kol ve bacak kaslarındaki
ağrı veren spazmlar izler. Yılancık olarak bilinen bu hastalık,
hastalığın bulaştığı çavdar ekmeğinin yen diği her yerde kor
_ _
kulan bir hastalıktı . "
Notlar:
1. R .Schu ltes & A . Hoffman ( 1 979). Plants of the Gods, McGraw-H i l l (İlgilte
re) . Maiden head, İngiltere, s. 1 63.
2. P.Furst ( 1 976) . Halluci nogens and Culture, Chandler and Sharp, Novato,
CA, s.67.
3. Aynı eser. s .68-69.
4. Aynı eser, s.69.
5. R . E.Sch u ltes ( 1 969). "The New World l ndians and Thei r Hallucinogenic
Plants." 7th Annual Lecture Honoring Dr.Laura L. Barnes, 12 Kasım 1 969.
6. Dr. D. Smith ( 1 985). "Abuse Folio Med Alert", H igh Tlmes Magazine,
Mart 1 985, s.30.
7. İsimsiz 1 ( 1 992). ki ş isel konuşma.
8. İsimsiz 2 ( 1 992), kişisel konuşma.
9. R . E .Sch u ltes & A. Hoffman ( 1 973 ) . The Botany and Chemistry of Halluci
nogens, Chas.Thomas, Springfield, i L, s.252 .
1 0. İsi msiz 3 ( 1 992). kişisel kon uşma.
1 58 • Ps i k e d e l i k Şamanizm
1 1 . E.Smith ( 1 983). "Ololiuqui and Badah Negro: Nature's Cousins to LSD",
The Psychozoic Press, #3, İ lkbahar, s.50, çeşitli yerlerde.
1 2. H .Grubber ( 1 973). Growing the Hallucinogens, 20th Century Alchemist,
P.O. Box 3684, Manhattan Beach, CA 90266, s.50.
1 3 . J . M . Ki ngsbury (tari h ? ) . Deadly Harvest -a Guide to Common Poisonous
Plants, Holt, Rinehart and Wi nston , NY, s.58.
1 4. İsimsiz 4 ( 1 993). Kişisel konuşma.
1 5 . W. H.Lewis & M.P. F. Elvi n · Lewis ( 1 9 77 ) . Medical Botany, Wiley·ln
tersci
ence, NY, s.4 1 6 .
Pekçok Kızıl derili bunu kullan makta ısrar edi nce dövüldü
ve bazen de öldü rül d ü . . . (Bir adamın) gözlerinin üç gün işken
ceden sonra oyuld uğu söyleniyordu; "sonra İspanyollar karnı
nı keserek bir çarmıh çizdiler ve sonra iç organlannın üstüne
aç köpekleri saldı lar. "'
1 62 • Psikedelik Şamanizm
da meskalin farkı ndalığı kitle tahayyülüne sızmamıştır. Bu kita
bın zamanın aydınlan üstünde büyük bir etkisi oldu ve sonraki
onyıldaki uyuşturucu devrimi için sahnenin hazırlanmasına yar
dım etti. Çok geçmeden gittikçe daha çok insan m eskalinin etki
leri hakkında düşüncesini değiştirmeye başladı ve tabii bunun
tah min edilebilir sonucu medyanın hemen bu raporları şok edi
ci dehşet ve sefahat masallarına çevirmesi oldu. Bunun netice
si nde Altmışlann sonları nd a Engizisyonun peyoteye-dayanan
Yerli Amerikan Kilisesinin ( NACJ etnik mensupları dışında mes
kalinin her türünün kullanımını yasa dışı ilan etmesiydi. Bu tuhaf
ve anayasaya göre sorgu lanabilir istisna, günümüzde Amerika
Birleşik Devletleri 'nde sanrılandırıcı bir maddenin dinsel kulla
nımı için verilen tek yasal yetkidir.
'
1 66 • Psikede l i k Şam a n i z m
tedarik eden birinin verdiği aşağıdaki talimatlar San Pedro aşı
kalemleriyle işe başlama konusunda bilmeniz gerekenleri özet
liyor:
- --
Psikedelik Şamanizm • 1 67
üstünde gerçekten gözlemleyebileceğiniz bir oran olan yılda
5-7 santim büyüyecekleri seradaki gibi parlak ışık altında en
iyi şekilde gelişirler.
1 68 • Psikedelik Şamanizm
eden yüzeylerin kuruması nı önlemek için kesiğin etrafına ha
fif vazelin sürülmelidir.
Ps i ked e l i k Şamanizm • 1 69
Tavsiye edilen 5x 1 santimlik kaktüs kesitinden ziyade, dozaj ı
kurutul up ezi l m iş maddenin ağırl ığına dayandırmanın daha doğ
ru olduğun u buldum. Aşağıdaki çizelge deneme yapmak için iyi
bir başlangıç noktasıdır:
Yüz gram hemen hemen yüz yirmi beş gram kurutulmuş kak
tüstür ve San Pedro'nun peyote kadar kötü bir tadı olmasa da, bu
çoğu i nsanın l ezzetinden hoşlandığı birşey değildir. Doksan beş
gramdan fazla acı tozu yutmak hoş değildir. Başka olas ılıklar da
vardır.
1 70 • Psikedelik Şamanizm
[Şekil 9-2: Trichocereus pachanoi ya da 'San Pedro'. Bu kaktüs ev
içinde yetiştirildi�i zaman çok nadiren çiçek verir.)
Psikedelik Şamanizm • 1 7 1
i ken, ancak ölüm kalım durumunda araba kullanırım. Hala ra
hatlıkla telefona yanıt verebiliyor ve konuşmaları yeterince
idare edebiliyorum, fakat bunu yapmak zorunda ol mamayı
tercih ederim. İdrak melekelerim halen sağlam ve eğer bek
lenmedik birşey olursa, sorun hal ledilene dek bu uyuşturu
cunun etkilerini çok zorluk çekmeden bastırabilirim.11
Notlar
1 . M.Polia & A.Bianchi ( 1 99 1 ). "Ethnological evidences and cultural pat
terns of the use of Trichocereus pachanoi B.R. among Peruvian cirande
ros", integration No. I , /ournal for m i nd-moving plants and culture, Bil·
wis-verlag d-8 729 knetzgau/eschenau.
2. P.Stafford ( 1 992). Psychedelics Encyclopedia, 3. Baskı, Ronin Publishing,
Berkeley, s. 1 04.
3. R.Stuart ( 1 992). "Peyote now legal for H uichol Indians", The Sacred Re-
cord, Willcox, AZ, Şubat, s.4.
4. R.Miller ( 1 988). "Homegrown Peyote", High Times, Eylül, s.37.
5. Stafford, aynı eser, s. 1 33.
6. C.Ostolaza ( l 984 ) . "Trichocereus Pachanoi Br and R", Cactus and Succu
lent Journal ( U . S : ) . Cilt 56.
7. İsimsiz (yaklaşık 1 990) . "San Pedro cactus cutting care", Of The J ungle,
P:O. Box 1 80 1 , Sebastopol, CA 95473.
8. İsimsiz ( ı 993). Kişisel konuşma.
9. E.D.Smith ( 1 983). "San Pedro: Cactus of Gentle Strength", The Psycho·
zoic Press, #4 Yaz.
1 0. İsimsiz ( 1 993). "A Modest Proposal", The Entheogen Review, 2. Cilt, #2,
Yaz, s . 7.
1 1 . A.Shu lgin ve A.Shulgin ( 1 99 1 ). Pihkal: A Chem ical Love Story, Transform
Press, Berkeley, s.xiv.
1 2. Aynı eser, s.xxv.
Psikedelik Şamanizm · 1 75
Ouechua Kızılderili sözcüğü olan Ayafıuasca olarak bilinir. Kolom·
bia ve Brezilya'nın bazı kısımlarında Tupi Kızılderil i ismi Yage
(Ya-hay diye telafuz ediliyor) kullanılır ve Amazon'un hızla çoğa·
lan melez dinsel mezhepleri arasında bu Daime diye adlan � ırılır.
Her şam anın bu karışım için kendine özgü gizli bir form ülü
varsa da ( m uhtemelen ikisi birbiriyle tastamam aynı ol mayan ) .
gerçek ayafıuasca'nın her zaman hem beta-karbolin hem de trip·
tamin alkaloidler içerdiği saptanmıştır; birincisi (harmine ve har·
maline) genellikle Banisteriopsis caapi sarmaşığı ndan, ikincisi ise
( N , N-etan-triptami n ya da D MT) Psycfıotria viridis çalısının yaprak·
!arından elde edilir. ( Bitki türleri arasında farklar olabilir, fakat al·
kaloidler her zaman uyumludur. )
1 76 • Psikedel i k Şamanizm
lidir. ( Harmi ne/harmali ne'in çok zeh i rli seviyelerde halüsinasyon
yaratan hastalıklara yol açtığı söylenir, fakat daha makul miktar
larda en iyi haliyle bir yatıştırıcı, en kötü haliyle de bir kusturu
cudur. ) DMT, ağızdan hangi mi ktarda alınırsa alınsın, monoamin
oksitl enmesini (MAO) önleyen bir m addeyle birlikte kullanılma
dığı sürece etkin olmaz. Ayafıuasca'yı etkili kılan kesinlikle bu
prensiptir; Banisteriopsis caapi sarmaşığındaki harmala alkaloidleri,
tüm sanrısal deneyimler içinde en derinlerinden biri olarak ta
nı m lanan bir deneyim yaratmak için, DMT-içeren Psycfıotria viridis
yapraklarıyla birlikte daha kuwetli tesir eden kısa vadede MAO
önleyici m addelerdir.
Psikedel i k Şamanizm • 1 77
Ö n ceden de görd üğümüz gibi , tüm d ünyadaki şamanist kül
türler her bitki türünün şamanist çal ışmada dost olarak yararlanı
labilen ruhlar içerdiğine dair neredeyse evrensel bir inancı pay
' '
laşıyorlar. Bu örnekte daha iyi bir açıklama bulmak zor, zira mo·
dem bilimin ı 950 lerde MAO önleyici maddeyi keşfetmesi sade
'
Nedeni şu:
1 78 • Psikedel i k Şamanizm
Tersine çevrilebilir bir MAOI , isminin i ma ettiği gi bi, daha kı
sa süreli etkili ve herhangi bir triptamin sannlandırıcısıyla akıllı
ca birleştirildiği zaman potansiyel olarak yararlı bir maddedir.
Banisteriopsis caapi'de bulunan harmala alkaloidleri (harmine ve
harmaline ) . bedende ortalama bir ayafıuasca tribinin s üresi olan
altı saat kadar bir yaşamı olan tersine çevrilebilir MAOI'lerdir.
Olan şudur: ayafıuasca içeceğinin fıarmala yansı bedendeki mono
amin oksitlenme eylemini engeller, böylece bu iksirin DMT yarı
sının beyin nevronları n ı birbirine bağlamasını sağlar. Şöyle dü
şünün, harmala oy uncusunun diğerlerini engelleyerek oyunu
idare eden DMT'nin bir gol atmasını mümkün kılar.
Psikedelik Şamanizm • 1 79
olabilir. Uyuşturucu d eneyen Batılılar için belki de ilk ve en
önemli kural. HARMALA ALKALOİDLERİNİN (VEYA H ERHANGİ
BİR MAOl'NİN) ASLA AM FİTAMİN TÜRÜ BİR UYUŞTU RUCUYLA
KARIŞTI RILMAMASI G EREKTİGİDİR -BU MDMA (EKSTASİ ) KA-
. DAR ÖZELLİKLE PEYOTE VE SAN PEDRO'YU DA İÇERİR.
1 80 • Psikede l i k Şamanizm
50 mg phentolamine i le saldırgan bir tedavi salık verilir. Bun
dan sonra kan basıncı nı kontrol etmek için her 4-6 saatte bir
kas içine 0.25-0.5 mg phentolamine kullanılabilir. Eğer bu ilaç
bulunamazsa, kJorpromazine iyi bir alternatiftir. Başlangıç do
zu kas içine 50 mg'dır, yüksek tansiyonu kontrol etmek için
bundan sonra her 1 -2 saatte bir kas içine 25 mg zerkedilir.
Hastanın kan basıncı dikkatle gözlenmelidir, zira bir yüksek
tansiyon vakasının ardından tansiyonun göze çarpacak dere
ce düşmesi görülebilir.5
Daha klasik orman a yafı uasca ' sı n ı denememiş olsam da, onun
benzerleriyle yaşadığı_m sınırlı deneyim beni, aklı başında kim
senin bunu bir Rave ya d a G rateful Dead konserinde veya hatta
herhangi bir 'eğlence' ortamında asla almayacağı bir madde ol
duğuna ikna etti. Bu madde çok yoğun ve fiziksel olara k takatten
düşürücü. Bu kısıtlamaların anlaşıldığı ve bunlara i taat edildiği
varsayılırsa, aya fı uasca 'yı güvenle, layıkıyla -şamanist anlamda
almak nasıldır?
Çiçekli dal
meyve,
büyütülmüş.
Psikedelik Şamanizm • 1 83
olanlar burada söylemeye çalıştığımı gerçekten anlayabilirler. Bu
meselede sol beyin mantığı nın öne süreceğinden çok daha faz·
lası vard ı r; 'bilgiç' Batılılar olarak imgesel alemin varlıklarını ko·
vuyoruz ve onlar da, bizim aleyh im ize olacak şekilde, bizi kovu
yorlar.
İnsan ı n ... güç almak için ruhsal bir teması olması gere ki r;
insanın oluş şekl i uygun olmalıdır, çünkü bizler ruhsal varlık·
!ardan etki leniriz. Görün meseler bile varolduklan gerçektir.
Onlar bu bitkilere hakim olanlardır. Onlar koruyuculardır, bit
kileri bakı p gözetirler. Onları n eski gün lerde alquimia palistica
(bitki simyası) olarak bilinen bu ciencia vegetalista'mn gerekl e ri
1 84 • Psikede l i k Şamanizm
dık. Doğada, ana bitkiler binlerce yaşayabilecek tohum saç
salar da, nispeten pek azı tutar. Doğal yetişme yerlerinde gö
rülen bu genç bitkiler özel mikro-iklimlerdedirler: belki daha
çok nem ve biraz daha güneş siperliği sağlayan, çiftlik hay
vanları n ı n toynaklarının toprakta ol uşturduğu çukurlar. To
humlar genellikle muhteşem bir şekilde filizlenirler. Kumlu
karışım kullanmak en iyisidir, sadece açıkça ihtiyaçları olduğu
zaman sulayı n , doğrudan öğle güneşine kısmen filtreden ge
çirerek maruz bırakın ve sıcak olduklarından emin olun. Do
ğal ortamlarında geceleri hava oldukça soğur, fakat bu kuru
sezon boyunca böyledir ve bize bazı insanların bitkilerin sak
sıların içinde kurumasına izin vererek, sonra da onları karan
lık, kuru, serin bir yere koyup ilkbaharda yaşama geri dönme
lerini sağlayarak, bitkilerini kış boyunca saklamakta başarı lı
oldukları söylendi. Bizim, bazen tüm bir yılı hiç yaşa m işa reti
göstermeden geçiren ve sadece beklenmeyen zamanlarda
yeşil yapraklar veren bi rkaç yaşl ı ana bitkimiz var.•
Psikedelik Şamanizm • 1 85
(Hind istan'dan geldiği açık olan ve Amerika'da pekçok bölgede
kırsal a landa yetiştiği görülen bambuya benzer bir bitki) ve Pfıa
laris arundinacea (yaygın bir ot türü), bu nların hepsinin çeşitli yo
ğu nluklarda DMT içerdiği bulunmuştur. Bu alkaloidin gerçekte
çok yaygın olabileceği ne dair göstergeler vardır -eksik olan tek
şey muhtemel bitki çeşitlerinin ayrıntı lı bir kimyasal analizidir.
Psikedelik Şamanizm • 1 87
Tüm anlatılamaz durumlar gi bi, bunu sözcüklere dökmek zor
-belirli 'dalga boylarında' bedenimden en az üç enerji alanının
yayı ld ığına dair tuhaf bir izlenim içi ndeydim. Daha önce karşı
karşıya geldiğim hiçbir şeye benzemeyen alışdmışın dışında bir
duyumsamaydı bu. Parlak hipnoz türü ( hemen u nutulan) görün
tüler ve adeta sanki bilincim bedenime en ince iple bağlanmış
gibi, son derece yatıştırılmış 'zayıf' bir duygu vardı. Bunu bir be
d en-dışı deneyim d iye adlandırmayacağım, fakat bundan çok
uzak birşey d eğildi. Kusmamayı becersem de mide bulantısı ke
sin bir sorundu. ( Bu kötü bir stratejiydi, zira eğer dikkatimin ve
enerjimin b u kadar büyük kısmını kusmamaya odaklamasaydım,
m uhtemelen b u macera çok daha yoğunluk kazanacaktı. Bu du
rumlarda oyunun adı teslimiyettir.)
taya çıkan genel bir görüş çıkmış gibi görünüyor; buna göre, bir
grup içinde alı ndığı zaman bu deneyim genell ikle bir tür şifa nö
betine yol açma eğilimindedir. İşte, 1 25 mg fıarmala ile artı 50 mg
Phalaris alkaloidinden oluşan özlerle yaşanan bir grup seansının
betimlenmesi:
1 90 • Psikedelik Şamanizm
relik bir kapta kaynatıldı. Yaklaşık dört saat sonra suyu ayn
bir kaba aldım ve bir dört saat daha taze suyla kaynattım. O
zaman bitkiler aynldı ve bu iki sıvı birleşti ve kaynayc1rak bir
fincan koyu yeşil/siyah sıvı haline geldi. İkinc�pişirme sırasın
da yanlış hesap yaptım -uyudum ve suyun çektiğini görd üm.
Hemen su kattım ve su olması gereken koyu rengi aldı. Bu
yanlış tadını etkilemiş olabilir, fakat alkaloidlere zarar verdi
ğini sanmıyorum.
1 92 • Psikede l i k Şamanizm
zeyen kaya ol uşumlan olan bir mağaradaydım -görünüşe gö
re aynı zamanda hem sebze hem de mineraldi. Onla rın ara
sında 'hareke t ettikçe' diğerlerinden çok daha büyük olan bir
tanesi dikkatimi çekti. Yaklaşınca yan tarafında büyük bir ya
rı k gördüm, sonra iç kısmının oyuk ve soluk mavi bir ışıkla
aydı nlanmış olduğunu farkettim.
Notlar
1. P.Gorman ( 1 992 ) . "Journeys with ayahuasca, the vine of the little death."'
Shaman's Drum. Sonbahar, s.49.
2. T. Lyttle ( 1 993). Psychedelic Monographs & Essays #6'da, Ayahuasca Vi
sions: the Rellgious lconography of a Peruvian Shaman'ın eleştirisi,
s.202.
3. M. Taussig ( 1 987). Shamanism, Colonialism and the Wild Man: a Study
in Terror and Healing. Chicago: University of Chicago Press, s. 1 40.
4. Luis E. l u na ve Pablo Amaringo ( 1 99 1 J. Ayahuasca Visions: The Religiuos
lconography of a Peruvian Shaman, North Atlantic Books, Berkeley, s. 1 3,
48. Yeniden basılm ıştır.
5. Dr. E.L. Bassuk ve Dr.S.C.Schoonover ( 1 977). The Practitioner's Guide ta
Psychoactive Drugs, Plenum, NY, s.40, çeşitli yerlerde.
6. Taussig, aynı eser, s .406, 4 1 2.
7. T. McKenna ( 1 989). "Among Ayahuasquera', Gateway to lnner Space,
Pıism, Büyük Britanya, s.202.
8. Luna & Amari ngo, ayn ı eser, s.48.
9. İ simsiz ( 1 992). Cu ltivation Details for Exôtic Plants, Of The Jungle, Box
1 80 1 , Sebastopol, CA 95473.
ı O. 'Johnny Appleseed' (takma isim) ( 1 993). "Ayahuasca analog experien
ces", The Entheogen Review, 2.cilt. Yaz Gündönüm ü .
ı 1 . İ simsiz ( 1 992). Kişisel konuşma.
Psikedel i k Şamanizm • 1 95
d u m . Çatlamış jelatin parçalarını attıktan sonra, bardağı bir yana
koydum ve onu unuttum. Elbette alkol kısa süre sonra geriye ya
pışkan bir katran bırakarak buharlaştı . Bu haftalarca kald ı . Tam
bunu fırl atıp atacaktım ki bir anda hevese kapılarak eğer bu
maddeyi sigara gibi tüttürürsem ne olacağını merak ettim .
dişeliyiz. . . '
Psiked e l i k Şamanizm • 1 97
Günlük Kaydı, 2711 0193
Kendimi ve S. 'yi bir tür kral lık gibi gördüm: H indular bel
ki, fakat aynı zamanda Mısırlılar da. Ben S.'nin sağında ve bi
raz aşağısı nda oturuyordum, fakat bir şekilde 'eşittik' de. Bu
daha yüksek bir varol uş d üzlemindeki 'biz. Çok şey unutul
muş olmal ı, çünkü bunun rüya gibi bir niteliği var: kesinlikle
'başka bir yerdeydim'.
Bazı Karşılaştırmalar
LSD, en iyi tabirle, bir doktor tarahndan bir laboratuvarda
sentezlenmiş bir kimyasaldır, yeraltındaki bir 'satıcılar' hiyerarşi
si vasıtasıyla sadece karmaşık bir teknoloj iyle elde edilebilen
bir uyuşturucudur. Bu nedenle de mükemmel bir çağdaş tüketi
ci-kültürü sannlandıncısı örneğid ir. Yaratabildiği pozitif etkiler
bir yana, zehirli ve can çekişen bir tekno-ekonomik sistemin içi
ne çözü lmeyecek şeki lde karışmıştır. Aynısı büyük harfli isimleri
olan tüm sentetik sanrılandın cılar için geçerlidir: PCP, MDMA, 2-
CB vs.
Psikedelik Şamanizm • 1 99
tılılar ne bitki öğretmeni kavramını kolayca kabul ederler ne de
bu maddenin sert yan etki lerini rahatl ı kla kaldırabilirler.
Notlar
1 . Terence McKenna ( 1 993). G reen Egg röportajı, Yaz
2. Bu a landa yapılacak çok araştırma var. Açıktır ki, pekçok şey her bir tü
re ve tek tek bitkilerd eki farkl ıl ıklar kadar çeşitli l iklere de bağlıdır. Me
sela, Desmanthus i l l i noensis'in kök kabuğundan çıkanlan bir öz sadece
b i l i n ç eşiğine gelindiği n i gösteren belirtiler. S h ulgi n ' i n yoğunluk kate
gori leri ndeki bir artı-bi r semptom u gösterir. DMT içeren herhangi bir
bitkideki alkaloidleri çı karmanın ve yoğunlaştırma n ı n en iyi yön te m i n i
bel irlemek i ç i n dikkatli b i r i nceleme gerekir. İ ste n meyen i lave alkaloid
ler d e ( mesela, Arundo donax'da karşı laşı lan gi b i ) hesaba katılmalıdı r.
Ek: Bu kitap baskıya gittikten son ra, bir İ sveç uyuşturucu m adde labora
tuvarı ben i m çalıştığım Phalarais arundi nacea türü n ü n tam bir kimyasal
analizi n i tamamlad ı . Buradaki asıl al kaloid 5-MeO-DMT'dir: DMT' n i n
kendi s i n i n yakın b i r moleküler benzeri . P aru n d i nacea içerdiği tripta-
• Teleoloji: Tabiatta hakim olan yaratıcı düzeni inceleyen bir evrenbilim dalı; tabiatta
belirli bir düzen bulunduğunu iddia eden öğreti.
Ben ' imgelem içinde yaşamayı' imgesel aleme şaman ist an
l amda girmek olarak yoru ml uyoru m . Bu durumda, 'yıld ızlara git
mek üzere ayrı lmak' dış uzaydan ziyade iç uzaya girmeyi anlatan
bir mecaz oluyor. McKenna'nın aks ine ben, ciddi sayıda insanın
fiziksel olarak bu gezegeni terketmesinin ussal anlamda olası ol
duğuna inanmıyorum, fakat bazı ları mızın fiziksel enkarnasyon
zorunluluğunu yerine daha geniş alemlerle değiştirme zamanı
gel m iş olabilir. Bu Leary'nin altmışlardaki "aç, ayarla, ikile" mant
rası ndan esas itibarıyla farklı bir mesajdır. Bu durum ve ortam
içinde, sanrısal deneyi m , çağın devrimci ruhuna uygun olsa da,
Engizisyon baskı sını sanrılandırıcılar üstüne yapılan bilimsel
araştırmaları bile yasaklayacak kadar sertleştiren politik renkler
almaya başladı.
Psikedelik Şamanizm • 21 1
bir açıklık bıraktım -ne yaptığınızı görmeniz için bir 'pencere'.
Kutunun içini %25 ağartan madde içeren bir eriyiğin ardından bir
Lysol ya da başka bir dezenfektan aerosol sıkarak steri l hale ge- ·
tirmek çok kolaydır. Yukarıdaki kitaplar bunl arın ayrı ntı larını ve
riyor. Ben bunu sadece bir aşı lama kukuletasının ne pahalı ne de
ayrıntıl ı olmasının gerekmediğini göstermek için ekl iyoru m.
Ben pek fazla mantar 'yapmıyorum', ayda bir kereden az. Fel
sefi ve ruhsal erek· (benim için) odakl anma ve kısıtlama gerekti
riyor. Yoğu n bir mantar,tribinin uzun bir sür.e , aldığım içgörüleri
bütünleştirmek için gerekli bir süre yeterli olduğunu buldum.
Yaşlandıkça bu daha da doğru hale geliyor.
N otlar
Psikedelik Şamanizm • 2 1 5
B ölüm 1 3
İkinci Derecede Sanrılandırıcılar
Psikedelik Şamanizm • 2 1 7
bir gelenekten ( şamanist, dinsel veya bilimsel) mahrum olarak,
dipteki inanç ve arzuyla cömertçe baharatlandınlmış bir olgu ve
fantazi balçığı n ı taramamı z hiç şaşırtıcı değil. Bana öyle geliyor ki
sanki haritalan nın kenanna "Burada ejderhalar var" diye yazan
ilk haritacılann durd uğu yerde duruyoruz. Bu alemlerin üstüne
biraz ışık vurmanın ve en azından deneysel olgulan sınırsız folk
lörden ayırmanın zamanı çoktan geldi.
SALVİA DİVİNORUM
Nane ailesinden gelen bu bitki türünün ismi olan divinorum
'kahinlerin' demektir -kahin nanesi. Bu bitkinin memleketi. sa
dece şamanist şifa ayinlerinde Mazatec Kızılderilileri (dü nyaya
psilosibian mantarları yeniden tanıtan kabile) tarafından kulla
nıldıkları Meksika'daki birkaç kilometre karelik alandır. Bir kere
sinde bir Mazatec curandera'sı, ya da 'bi lge kadını'nın uzun uzadı
ya bu bitkiyi kullanışını anlattığı bir semi nere katıldım. Çeviride
ne kadarının kaybedildiğini bil miyorum (hiç İngilizce konuşma
dı), fakat fıo;as de la Pas tora ya ( 'kadın çobanı yapraklan') büyük bir
'
S.divinorum hakkında i lginç olan, onun bitki bilim açısı ndan bir
Psikede l i k Şamanizm • 2 1 9
le Bakire Meryem'in konuşması beklenir, fakat ancak kesin bir
sessizlik ve karanlık içinde ... Don Alejandro araştırmacı lara
Salvia, gündüzsefası tohumlan ve kutsal mantarlann her biri
nin kendi fıistoria'lannı (hikaye veya tarihleriniJ anlattığın ı ve
S.divinorum'un, kişi ondan azami derecede öğrendikçe, en
iyi şifa öğretmeni olduğunu an lattı . .. Rivayete göre sadece za
yıf bir psikotropik olsa da Salvia uygun şartlar albnda güçlü
görülere sebep olabilir. .. Mantarlan kullanmadan önce Sal
via'ya hakim olmak ve gündüzsefası tohumlarını nın nasıl kul-
. !anılacağın ı öğrenmek, gelecekteki şamana sannsal deneyim
lerin çeşitliliğine dair daha geniş içgörüler vermesinin yanısı
ra muhtemelen çömezliği tek başına mantar kullanıldığında
olacağından daha az sarsıcı kılar.'
Acorus Calamus
Acorus calamus ( " Hintkamışı kökü " ) uzun, zayıf bir süsenle bü
yük su kamışı arasında bir melezi andıran yarı suda yaşayan bir
bitkidir. Bu bitki aynı zamanda azakyeri veya eyir otu olarak da
bilinir ve hem Amerika'da hem Avrupa'da yetişir. Calamus uzun
zamandır bronşitten baş dönmesine kadar herşeyi tedavi etmek
için bitki tıbbında kullanılmaktadı r. Bu bitki h akkında yazılanla
rın çoğu maalesef bir yazarın diğerinden alıntı yaptığı kulaktan
dolma bilgilerdir. Bazı Kızılderil i kabilelerin bu kökü yarışı ka
zanmaları için bir enfiye şeklinde atlarına verdi kleri 'söyl enir';
bazı kabileler de kutup bozkırlarında uzun yolculuklar yapmala
rı gerektiğinde anfiteman gibi bir uyarana i htiyaç duydukları nda
bu kökten yirmi beş santim çiğnerler.
Heimia Salicifolia
Bu bitkiyi Aztekler 'Sin icuiche' diye ad land ı rıyordu ve hala
Meksika şamanları tarafından bir trans-kahinliği katalizörü olarak
kullanılmaktadır. Ben şahsen bunun ünlü etkilerinden hiçbirini
deneyimlemedim, fakat bu maddenin kendisindeki bir eksiklik
ten ziyade, dozla ilgili bir olgu olabilir. Bazı yazarlar l O gramlık
taze yaprağın başlangıç içi n iyi bir doz olduğunu düşünüyor. Eğer
yeniden denersem, 1 5 grama çıkacağı m .
Calea Zachatechichi
Bu açı kça tüm Meksika'da bitkisel bir ilaç olarak kullanı lsa da,
sadece tek bir kabilenin rüya kehaneti amacıyla bu bitkiyi kul
landığı bilinmektedir:
Beyaz noktaları
olan bu kırmızı man
tarı n ( Batı kü ltüründe
bir ' mantarın ' tam bir
ilk örneği ) memleketi
gezegenin Kuzey en
lem leri d i r. Bunların
Sibiryalı şamanlar ta
rafı ndan geleneksel
olarak kul l a n ıldığı n a
d a i r eski d e n gelen
söylentiler vardır, fa
kat ben bunun günü
m üzde gözl endiğin
den emin değilim. Bu
mantarı saran esrarın
bir kısmı, bunu yiyen
birinin idra rı n ı içerek l
(Amanita muscaria) alındı ktan sonra yanm saat ile bir bu
çuk saat arası belli bir mide bulantısı ve baş dönmesi yaşaya
caksı nız. İşte bu noktada gevşemek önemli. Bununla savaş
mayı n. Gevşemek ve uyumak mide bulantısını geçirir. Uzanın
ve bir iki saat uyuyun ... Bu safha ham kimyasalın daha saf an
tı lmış soma haline dön üşmesi için kritiktir. Uyanıp kalkınca
bir tırtı l ı n bir kelebeğe dönüşmesi gibi a nlayacak ve keyif ala
caksınız. "
Psikedelik Şamanizm • 23 l
bild iğim gibi görünüyordu.' He psi de 'Neler ol uyor?' diye me
rak ederek ve gülerek dışarı çıktılar. Kafalarının iyi olup olma
dığını söyleyemiyorlardı. B ve C öyle düşünm üyordu, fakat A
b öy le düşünüyordu. Onun tüm kaydedebildiği çimlerin göl
gesi ve bitkilerin fa rklı göründ üğüyd ü , fakat geriye bakınca
şöyle ded i : 'O ürkütücü, derin, aşi kar bir şekilde bir gölge ya
da kuantum seviyesinde bu dü nyaydı.'
sıcak basmıştı hem üşüyorlardı. Üçü de her yeri leş gibi man
tar kokutarak terleyip salyaları akarak aynı anda yerden kalk
tılar. A'nın biraz gazı vardı ve kramp giriyordu. Geğirdi ve gaz
çıka r d ı ve özellikle D onu biraz sıcak çorba içip bir duş al ma
ya ikna ettikten sonra hemen kendini daha iyi hissetti.
C her biri için doğru olan birşey söyledi: birşeyin tuhaf ve
ya taşlaşmış ya da trip gibi olduğunu gözledikleri zaman he
men değişiyordu: daha yavan , daha az duyusal organik bir
deneyime dönüşüyordu. Mantar sizin uzaktan bir gözlemci
olmanızı istemiyordu. Net bir rüyaydı, fakat bir kez gerçekten
net hale gelince (onun içinde olduğunuzu bilerek) artık bir rü
ya değildi. Bu kadar güçlü bir etkinin bu kadar incelikli bir şe
kilde belirlenmesi çok garipti. Hepsi de olağandışı bir rüya
görmeden uyudular. Ertesi gün hepsi de görme güçlerinin da
ha netleştiğini söyledi.'2
Amania hakkı nda bazı normal olm ayan içgörüler için, psişik in�
sanların bu mantarli:ı.rla oldukça tuhaf deneyimleri -kadim Mısır
dinsel ayinlerini anlatan doğm amış varlıklarla konuşmalar, vs.-
Tabernanthe lboga
Afrika'da ekvator bölgesine özgü bir çalı olan Tabernanthe iboga
gezegende ünü yayılmış en güçl ü iki sannlandıncı olan i boga ve
i bogaine ' nin kaynağıdır. Bu uyuşturucular yıllar önce listenin ba
şına konulduğu için, Birleşik Devletler'de elde edilmeleri imkan
sızdır. ( Ü stelik bunların hiçbiri bu ülkede suistimal edilen bir
uyuşturucu değildir veya hatta suistimal edilmek için bul u na
mazlar bile.) Çoğu insan Tabernantlie iboga'yı hiç duymamıştır; bu
bitki h e m şamanist bir katalizör hem de i roni k bir şekilde, mad
denin suistimalinin bir tedavisi olarak buraya dahi l edi lmiştir.
Notlar
1. L.Valdes, et.al ( 1 983). "Ethnopharmacology of Ska Maria Pastora (Salvia
Divinorum, Epling and Jatlva-M. ) . Jou rnal of Ethnopharmacology, 7, 287-
3 1 2.
2. Aynı eser.
3. İsimsiz ( 1 992) . Cultivation Details for Exotic Plants, Of The Jungle,
P.0. Box 1 80 1 , Sebastopol, CA 95473.
4 . Valdes, aynı eser.
5. P.deSmet (tarih yok). Ritual Enemas and S n u ffs in the Americas, Roset
ta Folios, Berkeley, s. 1 24 .
6. R.E.Schultes, "The New World lndians a n d Their Hallucinogenic Plants",
7th Annual Lecture Honoring Dr.Laura L.Barnes, 1 2 Kasım 1 969.
7. R.E.Schultes ( 1 976), Halluci nogenic Plants, Golden Press, NY, s. ı 5 2 .
8. L . Mayaguitia. e t a l . ( 1 986) . "Psychopahrmacologic Analysis o f an Aile
ged Oneirogenic Plant: Calea Zacatechichi" -Journal of Ethnopharmaco
logy, s. 1 8, 229-243.
9. F. Festi & A.Bianchi ( 1 992) "Amanita m u!!caria", integration , No. 213 , bil
wis-verlag.d-8729 Knetzgau/Eschenau, s. 79.
1 O isi msiz (tarih yok) . "The revlsed anonymous Amanlta muscaria eaters'
hand-paper", Mushroom Tlmes ( bas ı m tarihi eksi k). s.5.
1 ı . Ayn ı yer.
' Kötü rüzgar, mal aires,' diye neticeye vardı bir kad ı n gü
ven l i bir sesle.
'Saf sal, sa f büyücül ü k,' dedi köşede oturan genç bir adam
şarkı söyler gibi, 'kesi n l i kl e ! ' . . .
Kem göz, gıpta ve korku Batı tıbbında genell ikle hastalık ne
deni olarak kabul edilmez. Bizler bu tür teşhislere kolayca inan
mayız ve genell ikle bun lan saf batıl inançlar olarak etiketleriz.
Fakat. şamanlar gerçekten fiziksel olarak hasta olan bireyleri bu
İnancın kendiliğinden kendine özgü belli bir kud reti var gibi
görünüyor. Belki imgesel alemde, ona atfedilen herhangi bir pa
rametreyi yapı landırabilen ve bu yapı içinde bu boyutta etkiler
yaratan bir şablon vardır. Başka bir deyişle, eğer bir inanca ye
terli enerji veri lirse, bu inancın başka, daha geniş kapsamlı güç
leri hizmetine alabilen küçük bir doğa kuvveti haline gelmesi
mümkün olabi lir.
Ben im inançları mdan biri de, uçu k bir Dr.ı1T tribi yaşa mış hiç
kimsenin herhangi bir inancı tamamen doğru ya da tamamen
yanl ış sayamayacağı dır. Esa�.nda, bizim genel kabul gören ger
çekl ik diye etiketlediğim iz, bu görüş açısından sadece eğreti ola
rak 'gerçek'tir. Çoğum uz 'Yaşam bir il üzyondur' diyen Budist aki
deyi duymuşuzdur. DMT deneyimi bu iddiayı bütünüyle onaylar.
(Gerçekte, 'kısmi gerçeklik' 'il üzyon' sözcüğünden daha doğru bir
terim olabilir.) Bunun nasıl olabildiğine dair en makul açıklama
lardan biri de, bu boyuttaki 'gerçekliğin' beyninizin halihazırda
hangi sinir iletkenini işleme tabi tuttuğuyla i l işki l i olduğudur:
Akla 'varsayı m' kavramı geliyor: ideal olarak, işe yarar bir var
sayım içinde bir değişiklik, hatta sürekl i bir değişikli k potansiye
li oluşturmuştur. Öte yandan, inançlar genellikle sabit ve düzel
_
tilmeye karşı dirençli old ukl arı için sorun çıkarma eğiliminrledir·
!er. Bir varsayım bilmediğimizi, fakat öğrenmeye çalıştığımızı far· .
zeder. Bir i nanç kesin liğin rahatlatıcı il üzyonları nda ısrar eder.
Başka bir deyişle, Gizemle yararlı bir şekilde meşgul olabilmek
içi n , 'Usta herhangi bir konudaki görüş açısının ve hatta düşünce
Öte yandan, eğer ona en azından bir olasılık statüsü, işe yarar
bir varsayım veremiyorsanız herhangi .bir eski inanç işe yaramaz.
Ben en yararlı varsayı mlarımı, insan bili nci için üç benzer şablon
olduğuna inandığım yapı içinde, Şamanist dünya görüşü, Batı Gi
zem Geleneği ve Analitik (Jung) Psikoloji'de buldum. Bunların
bütün üyle doğru olup olmaması öneml i değil. Bir yerden başlan
ması gerek. Hiçbir yerden başlamamak zihin-uzayında kafayı ye
menin garantil i yol udur.
Jung buna çok benzer bir yöntem kul lanıyor ve bunu 'aktif im
geleme' diye adlandırıyordu. Diğer ezoterik geleneklerde de,
her inanç sistemine özgü sembolik parametreler i çinde aynı dü
şünce uygu lanm ıştı r. Örneğin, Kabalacılar Yaşam Ağacı kabart
ması yla çalı şırlar. Birkaç yıl önce, Tarot kağıtlarının sembollerini
bu şekilde ku llanmanın çok etkili bir yolunu anlatan bir kitap ya
yım landı.8 Başka bir deyişle, bir olasılığa ( "i nanç" ) hangi sembol
kompleksini atfedebilirseniz işe yarar. Çoğunl ukla tek ihtiyacınız
olan ilgi li sistemi estetik açıdan takdir etmektir.
O zaman, 'Aktif İmgeleme', sanrı land ırıcı larla veya onlar ol
maksızı n , imgesel aleme girmenin kanıtlanmış bir tekniğidir. Bu
nun nasıl işlediğine dair bir fikir vermek için, işte San Pedro kak
tüsünden Artı-2 doz alarak yaşadığım şamanist bir tahayyülün
tasviri . Mevcut gerçekliğim e uyması için meditasyonun yapısını
değiştirdim. Bir mağara yerine, bi lgisayarı mın ekranına gird iğimi
hayal ettim :
3. Sana yeni yön leri işaret eden 'yol işaretlerine' karşı te
tikte ol.
şemde bir yerde özerk bi r mizah duygusu var: Bir 'ürü n ü ' teş
vik eden bir CEO olara k Aziz Peter (San Pedro) ! Se m bo l i k ola
rak bu işe yarıyor -kitabım sannlandı ncılann şamanist kulla
nımı n ı 'satıyor'.
bi r güç üstü müze binmiş halde buluruz. ( Eleşti rel ayrı mla denk
leşti ri l med iği için dengesiz. ) Çoklu evrende hiçbir şey bu kadar
saf değildir -denge esastır.
(Şaman ) Jose hem sa� hem sol güçlere hakim olması ge
rektiğini açıkladı ve hiçbir zaman sol yandan kötü güçlerin ye
ri olarak bahsetmedi; onun için bu, açıkça ahlaki bir değerlen
dirme yapmaksızın, yaşamı tehdit eden güçlerin alanıydı. .. Jo
se bu ritüel oturumları yaşamı tehdit eden güçlerle tehlikeli,
potansiyel olarak ölümcül karşı laşmalar olarak tanımlıyordu.
Hatta, daha az güçlü sunakları ve dikkatsiz ritüel alışkanlıkla
rı olan ve kudretli büyücülerle karşılaştıkları zaman yaşamla
rını yitirmiş olan başka şifacılardan da bahsetti. Ö te yandan,
Jose bu oturumlardaki estetik ve hoş unsurları da yorumladı .
Ona neden bu deneyimden zevk aldığını sorunca, şöyle de
di, "Çünkü bu benim, bu beni m işim. Çünkü güzel. güçlü şey
ler görüyorum. Çünkü sonunda insan lan iyileştiriyorum ."•
Uzayötesine yaptığı akınlar için bir bakış açısına, bir i nanç ya
pısına sahip ol masın ın ya nısıra, bu şaman bu inanç sistemi için-
Mesleğimi ve meşkalemi
İş gerçekten yapılır
Notlar
1. A.Weil ( 1 9721. The Natura! Mind, Houghton Mifflin, Boston, s. 1 08.
2. M.Taussig ( 1 9871 Shamanism, Colonialism and the Wild Man: A Study
in Terror and Healing. Univ. Chicago Press, Chicago, s. 1 72.
3. Aynı eser, s.397.
4. Aynı eser. s.25 1 , passim.
5 . T Lyttle ( 1 985 1 . "De Arte Alchemistica de hac re Altera lntelltgenda",
Psychozoic Press, Yaz. # 1 0
6 . A.Crowley ( 1 929, 1 9761 . Magick i n Theory and Practice, Dover, NY, s.296.
Psikedelik Şamanizm • 25 1
7. T.McKenna {Yaz. ı 993). Green Egg röportaj ı_
8. E.CStei nbrecher ı 1 978). The l n ner Guide Meditation, Blue Father Press,
Santa Fe. {Bu kitap birden çok yayımcı tarafından birkaç kez yayımlandı
-hala satılıyor olabilir. Okumanızı kuvvetle avsiye ederi m . )
9. D.loralemon ( 1 984 )_ "Symbolic space and Ritual time in a Peruvian he
aling ceremony", Ethnic Technology Notes No. 1 9, San Diego Museum or
Man, s . 7, passi m.
1 0. Aynı eser, s.7, passim.
1 1 . R.Forest ( 1 964). "Two Tramps i n Mud Time", Complete Poems or Robert
Frost, Holt, Rinehart&Winston, NY, s.357.
Jim DeKome
1 4 Ağustos 1 993
Notlar
1. A. Kohsen ( 1 966). Psychedelic Riview'da, Book review of Shamanlsm:
Archaic Technlques of Ecstasy (M. Eliade), No. 7, s. 1 1 8, passim.
Anonymouı (no date). -ın.. revised anonymous Billings, R.(1989� T1rt W")I <f 1� üWe Clo11ms, Un
Arıronil• ıııuxıriıı eaıen· lıa�d-papeı-; Muslı pul:>lished monograph
room Tirrıt5 (pul>. dala mlsslng)
Blake, 1. (Spring 1993). "A question ol eıhics; Cr•sh
Anonymous (dıı:a 1992). Culliııa tion Drozi/s far Collusion #J, Austin, TX
E.rolic Plıın!s, Of the Jungle, P.O. Box 1801,
Dwroughs, W. & Ginsburg. A. (1963). Tlıe Yıgr /..tl
Sebastopol, CA 95473 tm, City lights, San Franci5co
'Anmlymous (c. 1990). "San Pedro coctus cutting Castaneda, C. (1968). Tlı• Ttsdrings af Dıın fuan,
eue," Of !he Jungle, P.O. BoM ı BOl, Sebutopol,
Ballıntlne, NY
CA !/5473
"'Chandogyı Upınlshad" (1957). Tht Upııniıslııb
ıı ,
. Al'J'ıe-d. J. (pseııdorıym), (19'l3). •Ayahuasca Mentor. NY
ana1ııg ıapai1N:es." 77w Ent.lı!ıo;pn ReııWrı>, Vol.
z. No. 2, 5umınft Soletlce Oyncs, M. (19'8). Senliı::s - � TOlldı of llıt E,,,...
liorı•. Andıor-Diıubleday, Garden aıy, NY
lliusıılc, E.L, M-D� and Schoonovcr, S.C.. M.D.
(1977), T1ıl Prııclillııııer's Cwlde to Pıych0111:tiw Crowley, A. (1976). Magicic in T1rtory ınd Practkr,
Drııgı, Plellııın. NY Dover, NY
deSmet, r. (n<> date). Rlıum � anıl S1111ffa ;.,, iM Kılil.u. J. (Autumn 1990). "lhe shaman's initiıı
Americııs, Rosetta Fol�, llerkeley tion; ReVisi.>n, Yol. 13, No. 2
Dobkin de Rios, M. (1990). Hallııı:itıoınıs: C'°"" Halifaıt, J. (1990). Shornıııı: 1111 Woundcd Hr'11er,
ı;ultural Pmpecri�, Pri>-ın Press, Dorset. Eng Thames and Hudson, NY
land Hamrr. M. (1980). Tht Way afrlu: SJııı,,.,,,, Harper &
Donner, F. {Nov./O..C. 1992). "Being in Dreıming; Row, San Francisco
Body Mfnıl Spiril Ha.,..... M .• <-d. (1973). Halluı:inogcııs ond Shamaıı·
&tradA. A. (1981). Mar/JJ Sabiruı: Hn- Ufı a11d Clııml6, isnı, Odoro Univ<-rsity Press, l..ondon
Ross·Eriksoo ine., Santa Barbara Haller (Pseudonym), (Sunımer, 1993). "A modest
Evans-Wentı:, W.Y. (1969). Tibrl '• G,..I Yogi Mi· proposaı;· Tlıe Entlıeogm Rtt>ltı•ı , Yol. 2. 112
/arapa, O>Jord 1Jnivenlty Presa, NY Hawken, P. (l976). Tlu- Magi< r>f Fiııılhom, Bantam,
festi, F. & Bianchi, A. (1992). •Aın1milo muKJlrlo," NY
integratla11, No. 2/3, bilwlf.verlag. d-8119 Hesse, E. (1946). Narcotics aııd Drug lldılidWn, NY,
knetzg•u/eschenau Philo•ophiral library
Fox,. O. (1962). A.<ln/ Prof«liDtı: A. RıwrrJ of OuHf Jnrıae. H. (196-l). Tlıe GıJOflk RtUgion, Be.\con J'reM,
tlı<-Boıty E>7'erienm, Unlvenoity llool3, New Bostan
Hyde Park, NY
)oralemon, O. (1984). "Symbıılk spaçe anıl rituııl
I\ ntle, F.,
Freı.'Ia and Trungpıı, C. (1975). 'f'/r� Ti/.lcı.,, time in a Peruvian healing cereınony; Ellınk
lkıok ef ılıe !Rıııl, Shambhlla, Botıon T«iıno/otn; Notts, No. 19, Sen Diego Muscmn ol
Frost,Jl, (1964). -rwo Triimpo in Mud Time; Com Man
pltle POl!ms of Rolıı:rf Froııt, Holt. Rinehart ile )unıı, C.G. (1959). Alan, Bollingen Series XX.
Winııtorı, NY Princelon Unlverslty Press, Prirın'ton, NJ
Fur�t, P. (1976). Hlıllucinoı;ens ond Cııltım, Ch.andler J=g. C.G. (1975). IAltl'I, Vol. 1, Princvton Univer
and Sharp, Novato, CA sily Press, Princeton, NJ
Gonnan, P. (Fail 1992). "Journeys wllh ayahuasca, ]Ul\İus, M. (1985). Pradie<r/ Handlıoak uf l'lııııt Al
lhe vine ol the llttle dNtlı," Sh•ıruın 's Druın dıemy, INU!t Tradit:ions, NY
Cout.orel, R.
(1993). "Pharıruırodynamks and lClngsbury, ). M. (date7): Oc!rıdly Harrıııst - ı Guide
the,..p<ııhc applkatlons of lboga and lbogalne,• lo CDmmon Poir.onoın Pl..,rts, Holt, Rlnııhart and
Psythedelk Mımagrııplıs anıl EsNıys IHi Winston, NY
Gracic and Zarl<ov (1986). "An lndo-European
Koh!en. A. (1%6). Book rev:iew of Shımuıni6m: ;11,.
planı tead>e<," Notcs From Unıkrground. Nuınber choic Techniques of &sı..y (M. Ellade). in Psy
ro
dıaJelic J/r.Jint, Na. 7
Gri.eve, M. (1971). A Modern fkrlıttl (Vol. ll), Dover. Luıg. J. (P!ıı.udıınym), (1938). 'Thc ulher side ol
NY halludnations," Aıııeriuıt /ounıDI of l'sydWtry,
Grof, S. (1975). RMrlnıs of tire Humarı tlııconıdoıı•, 94:1087-97
Vildııg. NY
-'t.kKıınn.a, T. (1991). Tlıt Arclıııit R�oal. Harper, M. & Biandıi, A. (1991}. "Ethnological e\'l
Poli.a,
. S«n Franclsa> dencesard aıltural pattems of the "'"' ol
Tridıacmıus prrthalrııi B. R.. ımong PenMan
i�Kenna.. T. (1989). 'Aınong Ayahuaaquera;
curandenıs," i.rıkgnllion No. 1, Joumal for mind-
r C.ımıy to lnnu Spaa, Prlsm, Greıaı Brlta.in
f
Psikedelik Şamanizm • 26 1
moving plarııs and culture, Bilwi.9-verlaıı d- Slrieber, W. (1988). Tronsfomuııitm: tht Breııkılrnnıgh,
8729 laıetzpu/ esclwnau Williaın Monow, NY
Pottertorı, R. {September, 1992). "A criminal system Stuart, R (F<>bruary, 199:2) "Peyote rıow legal for
of justice; PUıyboy Huichol lndians,' The S•crtd IUcord, Willmr,
IW1g. K. (1989). -fowarıian imaginal lnterpreıalloıı AZ
of L!R) Abductions; &VisWn, Vol. 1 1, No. 4 Tau!ISig. M. (1987).Shanuınism, C..�oniulism, anıl Ur
Wilıl Mıın: aSl"4!1 in Temır anıl Haling. a.;.
Robiıuon, J.M., ed. (1988). The Nag Hıı mmmli Lilmıry,
Harper il< Row,San Fnncisco cago: Universily of Chicago p.,,.,.
Tierra.M. (1988). Planelııry lkrlıology, Lotus P.-.
Ruckrr, R. (1984). � Fourlh Dimoısion - Taın:ırıl •
Sanla Fe
Ceomerry af Higlıu Rulily, Houghtoo Milnin,
Bosıon Valdes, L., et al.
(1983). "Ethnoplwma.:ology ol 5.bı
MıırM Paslor• (Sal:n.. . Divlrıonım, Epling anıl
Schulıeı, R.E.
(1969). � N- World lndlans and
Jativa-M.); fı>ı•m•I of F.llınoplwrnwcology, 7, 2ffl·
Their Hallucinogenk Planıs; llh Anr.ual Wur<
Honoring Dr. Launı L ıı.ı,,,.,. Nov. 12, 1969 �12
W•lsh. R. (Fail, 1990). "Shamanic cosmol<>gy: a
SchuJıes, R.E. (1976). Hııllcinog
ll enic Plants, Golden
p•ychological eıo:aminatlon of the 'haman's
Presıı, NY
1 worldview." Rı:Vision, Vol. 13, No. Z
Sı:hulll!S, R. & Hı>fmaıın, A. (1973). The BolıznJI 11114
Clt.!ınislry of Hailudııost1,111 Chas. Thomas,
Walsh, R. (1990. Tlııı Spiril of Slııınuınisın, Tardıer,
Sprin!lfteld, il LA
weıı. A:. (1972). Tht Noturoı Mind, Haı.ıghıon Mil·
xhullu, R. & Hofmarırı, A. (1979). Planll of lht
Ccdı, McCraw-HIU (UK), Mılderıhead, Er\alarıd
ntn, Bosıon
WelL A. & Rosen, W. (1983). Chocolıııe ıo Morplıinr.
Slullb, M. (1982). On Timt, Schocken, NY
Und<rM•ndiııg Mind-•ctitJt Druıs, Houghton
Shulgln, A. il< Shulgin, A. (1991). Pilıkııl -A C/u!mi Mifflin, &.ıorı
cırl 1.ıM Story, Translonn Pms, llerkel�y
Wilhelm, R., anıl &ynes, C (1967). Th• 1 Chlııg,
Sınith, O., M.O. (March, 19Ss). "Abu."" Folio Med Bollinı;en Serle& XIX, l'Tinceıon Ulliven;ity
Alert," High Titrıa Magİızinr Press, l'rinceton, NJ
Sıniıh, E. (Spring, 1983). "O!o/iıı:qul and Badalı (sic) Willlameon, D. (Summer. 1985). "Recreallonal •nd
N<gro: Nature's Cousins to LSD." Tlır Pııydıozoic uaamental �se of 5-Meo-DMT; TN Psyc:/ı<r'.oiı:
Prm, 113 Pmı, 810
Sınith, E. (Swrıırıer, 1983). "San Pedro: Cactus of Wittmann, C. (Fail, 1991). "Magical Flying Oinı
Gcntle Slrnıgth." Tht Psychozoic p,..,,, #4 ınents." Tlı• Herb Quarlerly